Professional Documents
Culture Documents
OC Koopkrachtverlies
OC Koopkrachtverlies
OC Koopkrachtverlies
Onderzoekscompetentie Economie
Jolien Christiaens
Lars De Wit
Matthis Maesschalck
5ECMT3/4
Schooljaar 2022-2023
Economie
Mevr. E. Verberckmoes
Inhoudsopgave
1 Inleiding................................................................................1
2 Deskresearch.........................................................................1
2.8 Artikels....................................................................................................................................................1
3 Fieldresearch.........................................................................1
3.1 Enquête...................................................................................................................................................1
3.1.1 Voorwoord......................................................................................................................................1
3.1.2 Grafieken van enquête....................................................................................................................1
3.2 Interview.................................................................................................................................................1
3.2.1 Voorwoord......................................................................................................................................1
3.2.2 Vragen en antwoorden....................................................................................................................1
3.2.3 2e interview Voorwoord..................................................................................................................1
3.2.4 Vragen en antwoorden....................................................................................................................1
3.4 Besluit.....................................................................................................................................................1
4 Referentielijst........................................................................1
1 Inleiding 3
2 Koopkracht 4
3 Field research 6
3.1 Enquête 6
3.1.1 Grafieken van enquête 6
3.2 Interview 10
3.2.1 Voorwoord 10
3.2.2 Vragen en antwoorden 10
4 Besluit 11
5 Literatuurlijst 12
6 Bijlage(n) 14
Kortom, dit onderzoek heeft tot doel een diepgaande analyse te bieden van de
koopkracht en de socio-economische factoren die hierop van invloed zijn.
3
2 Deskresearch
De koopkracht geeft aan hoeveel men kan kopen in een huishouden. Het is
afhankelijk van de waardevermindering van geld, belastingen die geheven
worden en het gehele inkomen van het huishouden. Een hoge koopkracht geeft
aan dat men veel kan kopen, terwijl een lage koopkracht net het
tegenovergestelde weergeeft.
Zo is de oorlog in Oekraïne een zeer goed voorbeeld. Oekraïne ligt niet bepaald
dicht bij ons, maar toch heeft de oorlog daar een zeer sterke invloed gehad op
niet alleen België, maar heel Europa.
Uiteraard is dit het geval. Wanneer je loon niet even veel stijgt als de prijzen
van de goederen die je koopt, zal je je automatisch aanpassen. Velen kopen
dan minder kleren, onnodige snacks, etc.
Hoe krapper je inkomen wordt, hoe meer je zal besparen; dit is logisch. Tot een
bepaald punt is dit haalbaar en kan je besparen op allerlei manieren, zelfs als je
meer bespaart dan eigenlijk gezond is. Hoe meer koopkrachtverlies er optreedt,
hoe minder de mens zal kopen, tenzij je een deel bent van de echte rijken in
ons land. Hoewel die zich uiteraard ook kunnen aanpassen, zal dit voor de
doorsnee Belg iets meer impact hebben. Dit zal verschillen van huishouden tot
huishouden, maar wat wel opvalt is dat bepaalde soorten huishoudens het
moeilijker hebben als andere.
2.8 Artikels
6
Het voorbije jaar dwong de energiecrisis ons de thermostaat lager te zetten.
Hoewel velen gewend raakten aan enkele graden minder, leidde het toch ook
tot gebibber onder dekentjes in de sofa. Nu de eindafrekening van de
energieleverancier in de bus valt, blijkt dat die graadjes minder een mooie
terugbetaling opleveren. Vier gezinnen leggen hun afrekening op tafel.
Overal gaat het over onze koopkracht, maar staat die nu echt zo
onder druk?
Het leven wordt weer iets minder snel duurder: in februari is de inflatie gedaald
naar 6,62 procent, waar dat in januari nog 8,05 procent was. Dat is vooral te
danken aan de lagere energieprijzen, want de prijzen van voeding blijven nog
altijd fors doorstijgen.
7
3 Fieldresearch
3.1 Enquête
3.1.1 Voorwoord
8
D
e gemiddelde werkweek van onze respondenten bedraagt 5 dagen. De
gemiddelde werkweek in België bedraagt ongeveer 40 uur wat overeenkomt
met 5 werkdagen van 8 uur. Aan de antwoorden te zien, zijn er ook een paar
mensen die halftijds werken. In 2022 werkte 26,1% van de werknemers
halftijds in België.
Maar liefst
70% van onze
9
75% procent van onze ondervraagden ondervinden dat er op het einde van de
maand minder geld over is dan een jaar geleden. Dit is echter geen verrassing,
want zowel iedereen hoort er mensen over praten.
Ondanks dat men aangeeft dat er minder geld overblijft op het einde van de
maand, is er ons toch verteld dat het spendeergedrag hetzelfde is gebleven. Dit
kwam als verrassing, aangezien dit toch een logisch gevolg zou zijn.
10
Als ze dan toch aanpassingen deden dan was dit vooral op vlak van energie en
in de supermarkt. Door de torenhoge inflatie op energie hebben toch veel
mensen besloten om zuiniger om te gaan met energie om op die manier wat te
kunnen besparen. Ook zien we dat mensen eerder een B-merk zullen gaan
kopen in de plaats van de duurdere A-merken.
11
Vele mensen beginnen zich echter toch wel wat zorgen te maken. Terecht; de
prijzen worden maar niet beter, zelfs na wat tijd. De overgrote meerderheid
van onze ondervraagden deelt deze zorg.
De
sondanks al dit, zegt de meerderheid toch nog dat ze verder kunnen zonder
hulp in te schakelen. Toch zijn er twee mensen die in deze situatie niet lang
meer op hun eigen benen verder kunnen, wat toch zorgwekkend is.
Besluit enquête:
Aan de hand van deze resultaten kunnen we constateren dat er een
koopkrachtverlies is. Hier zijn verschillende redenen voor waaronder één van de
grootste de oorlog in Oekraïne is wat een rechtstreeks gevolg heeft gehad op
de grote prijsstijgingen van onder andere energie. Dit is dan ook 1 van de
meest voorkomende besparing (energiezuiniger leven). Alhoewel een groot
aantal mensen zich zorgen baart omtrent een nog hogere stijging van de
prijzen, geven niet veel mensen aan dat ze in de toekomst hulp zullen nodig
hebben. Hieruit kunnen we besluiten dat er in België zeker sprake is van
koopkrachtverlies, maar dat niet elk gezin hier even hard last van zal
ondervinden. Mensen met een laag inkomen zullen veel sneller hulp moeten
zoeken dan iemand met het dubbele van dat inkomen.
3.2 Interview
3.2.1 Voorwoord
12
Hoewel we al antwoorden hadden (zie enquête), wouden we graag nog wat
meer gedetailleerde uitleg bij een paar onderwerpen.
Ja, op allerlei vlakken zelfs. Zoals de meesten hebben wij ons best gedaan om
zo weinig mogelijk energie te verspillen, maar onze wekelijkse uitjes zijn ook
afgeschaft. Ik heb twee kinderen, en elke week gaan eten of op stap gaan is
niet mogelijk op dit moment. Hopelijk kunnen we binnenkort weer wat meer
doen samen, iets anders dan thuis zitten. Witte producten kopen deden we
vroeger ook al, maar nu zijn de meerderheid van onze producten geen
merkproducten meer.
Heeft u ooit een grote financiële beslissing moeten nemen, zoals het kopen van
een huis, terwijl de prijzen stijgen en de koopkracht daalt?
Ja, wij besloten ongeveer een jaar geleden om te verhuizen naar een huis in de
plaats van ons appartement. We kochten het huis niet, maar de huur steeg wel
flink tegenover onze vorige woonplaats. Het originele plan was eigenlijk om een
huis te kopen, maar met de prijzen die zo sterk stegen leek dit in de nabije
toekomst geen optie.
Heeft u ooit overwogen om meer geld te investeren of te sparen als een manier
om de effecten van inflatie op uw financiën te bestrijden?
Niet speciaal, nee. Ik deed al langer mijn best om te sparen, weliswaar voor
andere redenen zoals eens op vakantie gaan. Investeren vind ik persoonlijk wat
riskant, en in deze tijden wil ik het niet riskeren dat ik nóg minder geld
overhoud.
13
Denkt u dat financiële hulp inschakelen een mogelijkheid is voor u in de
toekomst?
Ik denk het niet, het is nog niet zo erg geworden. Ja, alles is duur en we
kunnen minder geld uitgeven aan de leukere dingen in het leven maar
uiteindelijk kan je daar ook mee leven. Tenzij de prijzen écht erg blijven
stijgen, zullen wij er op financieel vlak wel geraken.
Als volgende persoon hebben we gekozen voor een echtpaar die beide een
inkomen hebben. Ze zijn beide 50 jaar oud en ze hebben 2 kinderen.
Ja, we merken dat het leven degelijk duurder is geworden maar ook ons
inkomen is gestegen dankzij de loonindex. Op het einde van de maanden
houden we iets minder over maar er blijft nog een voldoende marge om te
sparen.
Heeft u ooit een grote financiële beslissing moeten nemen, zoals het kopen van
een huis, terwijl de prijzen stijgen en de koopkracht daalt?
Nee, wij hebben veel geluk gehad. Wij hebben beslist om te investeren in een
opbrengsteigendom net voor de coronacrisis.
14
Nee hebben dit niet nodig. Wij verdienen allebei voldoende om onze dagelijkse
behoefte te voorzien en om nog iets leuks te doen.
We mogen van geluk spreken.
3.3.1 Voorwoord
Het OCMW is een zeer belangrijke factor voor vele mensen, vooral tijdens
inflatie. De werknemers daar weten zeker en vast hoe koopkrachtverlies een tol
neemt op mensen, en hoe het OCMW hen dan helpt. We verzochten hen om te
antwoorden op een paar vragen, wat gemakkelijker gezegd was als gedaan. We
moesten meerdere mails sturen en zelfs meerdere keren bellen. Dit bewijst
nogmaals hoe druk de mensen het daar wel hebben tijdens deze moeilijke
tijden.
3.3.2 Mail
Beste,
Wij zijn vier leerlingen uit het 5de jaar economie van het VKO. Voor het vak
economie hebben wij een opdracht gekregen in verband met koopkracht.
Wij zouden graag jullie hulp willen inschakelen door het beantwoorden van een
paar vragen.
1. Wat voor hulp wordt er het meest aangevraagd bij jullie de laatste tijd?
2. Merken jullie dat er meer mensen financiële hulp nodig hebben sinds de
start van de oorlog in Oekraïne?
3. Wie wordt er het hardst getroffen door de koopkrachtdaling in België?
4. Hoe proberen jullie de mensen te helpen?
5. Krijgen jullie de laatste tijd meer mensen over de vloer die een plotse
inkomensverandering hebben meegemaakt?
15
Wij zouden het zeer hard appreciëren moest u ons uit de nood willen helpen.
Wat voor hulp wordt er het meest aangevraagd bij jullie de laatste tijd?
De mensen die langs komen vragen een leefloon aan, een equivalent leefloon,
een financiële steun (dat kan variëren van medische kosten, energiekosten,
huisvestingskosten, schoolkosten, …), willen hulp bij hun administratie, willen
zich inschrijven bij een sociale huisvestingsmaatschappij, hebben vragen over
hun Groeipakket, vragen een Uitpas met kansentarief, vragen voedselhulp,
sociaal tarief voor De Lijn, energieleveranciers,… of vragen ook hulp waar we
mensen zullen doorverwijzen.
Merken jullie dat er meer mensen financiële hulp nodig hebben sinds de start
van de oorlog in Oekraïne?
Krijgen jullie de laatste tijd meer mensen over de vloer die een plotse
inkomensverandering hebben meegemaakt?
Ik weet niet goed wat jullie bedoelen: wij hebben veel alleenstaande moeders
van alle nationaliteiten (dus ook Belgische), dus ook veel Oekraïense
vluchtelingen, maar ook alleenstaande mannen en alle soorten gezinsvormen.
3.4 Besluit
De oorlog in Oekraïne heeft overal invloed op in België; volgens het OCMW zien
ze erg veel Oekraïense vluchtelingen die hulp nodig hebben. Dit is echter niet
zo simpel als het klinkt; hierdoor krijgt het OCMW dubbel werk. Naast het
stijgende aantal Belgen die financiële hulp moeten inschakelen en vragen
stellen aan het OCMW, moeten ze nu nog een hoog aantal vluchtelingen zien te
helpen. Dit allemaal zorgt ervoor dat de werknemers compleet overwerkt zijn
en dat een afspraak maken niet meer zo makkelijk is.
17
Wat duidelijk werd uit de enquête is dat zowel iedereen zijn best doet om geld
te besparen op allerlei verschillende manieren. De meest voorkomende en ook
logische was besparen op elektriciteit, die onbetaalbaar werd voor velen. Toch
werd er ons verteld dat ondanks het meer besparen, er minder geld overbleef
dan ervoor. Dit bewijst nogmaals dat de prijzen abnormaal veel zijn gestegen.
We kunnen concluderen: Ja. Iedereen zal merken dat ze met hun geld
uiteindelijk minder kunnen kopen. Dit betekent niet dat iedereen er veel van zal
merken. Dit verschilt van persoon tot persoon, maar heeft veel te maken met
tot welke klasse ze toebehoren in de maatschappij.
In het kort kan je zeggen dat koopkrachtverlies zowat voor iedereen geldt in de
lagere klasse en middenklasse. De hogere klasse kan er echter vaak van
onderuit komen zonder veel problemen te ondervinden.
18
4 Referentielijst
Voor de deelvragen:
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220615_94729625
Ministerie van Algemene Zaken. (2023, April 21). Hoe wordt koopkracht
berekend? Rijksoverheid.nl.
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/koopkracht/vraag-en-antwoord/
hoe-wordt-koopkracht-berekend
Voor de artikels:
Vanhelden V. (13 mei 2022) Overal gaat het over onze koopkracht, maar staat
die nu echt zo onder druk? VRTNWS.be geraadpleegd op 9 maart 2023 via
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/12/koopkracht/
Grommen S. (27 februari 2023). Belgische inflatie daalt verder naar 6,6
procent, maar voedingsprijzen blijven sterk stijgen. VRTNWS.be Geraadpleegd
op 9 maart 2023 via
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/02/27/inflatie-februari/
Ministerie van Algemene Zaken. (2023, April 21). Hoe wordt koopkracht
berekend? Rijksoverheid.nl.
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/koopkracht/vraag-en-antwoord/
hoe-wordt-koopkracht-berekend
19
Koopkracht | Wat betekent koopkracht? | Beleggingswiki - Semmie.nl (n.d.-b).
Semmie. https://semmie.nl/wiki/koopkracht.html
20