PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À
(¥ÀjµÀÌøvÀ - 2022)

¨sÁUÀ - 1
ed
ish
re S
bl

9
be KTB
pu
tt
o©
No

MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀw

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

£ÀA. 4, 100 Cr ªÀvÀÄð® gÀ¸ÉÛ, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 560 085

I
 ªÀÄÄ£ÀÄßr
2005£Éà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoåÀ Pª æÀ ÄÀ zÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¥ÀoåÀ ª¸ À ÄÀ «
Û £À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À
¸ÀAWÀªÀÅ 2010 £Éà ¸Á°¤AzÀ MAzÀ£Éà vÀgÀUÀw¬ÄAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwªÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVzÉ.
MlÄÖ 12 ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¨sÁµÁ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß 7 ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. 1
jAzÀ 4 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£À, UÀtÂvÀ ªÀÄvÀÄÛ 5 jAzÀ 10 £Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀ UÀtÂvÀ,
«eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
2005gÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀÅ F PɼÀV£À ªÉʲµÀÖöåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
• PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß fêÀ£ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ
• PÀAoÀ¥ÁoÀ «zsÁ£À¢AzÀ PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ
• eÁÕ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÀ°PÁ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀÄPÀ̼À CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ vÀPÀÌAvÉ ¸ÀàA¢¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ²PÀëtªÀ£ÀÄß EA¢£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ ºÉÆAzÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ
• «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj CªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄUÀæzÀȶÖAiÀÄ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀÄ
• ±Á¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀV£À §zÀÄQUÉ eÁÕ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£É
• ªÀÄPÀ̽AzÀ¯Éà eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

ed
£ÀÆvÀ£À ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ UÀ ¼
À °
À è £ÀÆvÀ£À «zsÁ£ÀU¼ À vÀ «zsÁ£À (Integrated Approach), gÀZ£
À ÁzÀ CAvÀUð À ÁvÀäPÀ «zsÁ£À
(Constructive Approach) ºÁUÀÆ ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ «zsÁ£À (Spiral Approach) UÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.
ish
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ºÁUÀÆ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀĪÀAvÉ ªÀiÁr, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
re S
bl
be KTB

eÁÕ£À ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀ fêÀ£À
pu

ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß CAvÀUÀðvÀªÁV §¼À¸À¯ÁVzÉ. F £ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀjÃPÁë zÀȶ֬ÄAzÀ gÀavÀªÁV®è. §zÀ¯ÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ
«zÁåyðUÀ¼À ¸ÀªÁðAVÃt ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£ÀPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÁVªÉ. vÀ£ÀÆä®PÀ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àé¸ÀܸÀªÀiÁdzÀ GvÀÛªÀÄ
©

¥ÀæeÉUÀ¼À£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉ¢zÉ.

5£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è MAzÀÄ ºÉƸÀvÀ£ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀ¯ÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ £Á®ÄÌ «¨sÁUÀUÀ½UÉ
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À°è£À ªÉÆzÀ® CzsÁåAiÀÄ DAiÀiÁ «¨sÁUÀzÀ EwºÁ¸À, ¨sËUÉÆýPÀ
o

®PÀëtUÀ¼ÀÄ, d£ÀfêÀ£À, ¸ÀA¸ÀÌÈw, ¸ÀA¥Àz æ ÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ D «¨sÁUÀzÀ d£ÀfêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¹zÀ ««zsÀ PÉëÃvÀU æ À¼À°è£À
tt

»jAiÀÄ£ÁAiÀÄPÀgÀ «ZÁgÀ ªÀiÁ»w EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. J£ï¹J¥sï 2005 gÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀÄAvÉ EwºÁ¸À,

No

¨sÀÆUÉÆüÀ, gÁdå±Á¸ÀÛç, CxÀð±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ ªÁtÂdå±Á¸ÀÛçUÀ¼À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß 8 jAzÀ 10£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. C£ÉÃPÀ
CªÀ±ÀåPÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DªÀgÀtUÀ¼À°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¸ÀéAvÀªÁV PÀ°AiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀĪÀ ¤nÖ£À°è
C£ÉÃPÀ ¥ÁæeÉPïÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, PÀAoÀ¥ÁoÀ ªÀiÁqÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÁzÀ E¸À«UÀ¼ÀÄ, C£ÁªÀ±ÀåPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀ°PÁ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ F ¥ÀŸÀÛPÀzÀ vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëöjUÉ, ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ, PÀ¯ÁPÁgÀjUÉ,
¥Àj²Ã®PÀjUÉ, ¸ÀAAiÉÆÃdPÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, ²PÀët ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ¹§âA¢ªÀUÀðzÀªÀjUÉ, f¯Áè vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ,
gÁdå ªÀÄlÖzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄAzÀgÀªÁV ªÀÄÄ¢æ¹zÀ ªÀÄÄzÀæPÀjUÉ vÀ£Àß
ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.

¥ÉÇæ. f. J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ £ÁUÉÃAzÀæ PÀĪÀiÁgï

ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ºÁUÀÆ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.),
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

II
 CzsÀåPÀëgÀ £ÀÄr

¥ÀoÀåPÀæªÀÄ §zÀ¯ÁUÀ¨ÉÃPÀÄ JA§ ªÀiÁvÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ ªÉÆzÀ°¤AzÀ®Æ PÉý §gÀÄwÛvÀÄÛ.

EzÀPÉÌ NUÉÆlÄÖ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉ PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀgÀPÁgÀ ªÀÄÄAzÁVzÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ
vÀgÀUÀwAiÀÄ «zÁåyðUÀ½UÁV gÀa¹gÀĪÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ªÀvÀðªÀiÁ£À
¸ÀªiÀ ÁdzÀ ¸À¤ßªÉñÀU½ À UÉ, «zÁåyðAiÀÄÄ vÀ£ßÀ £ÀÄß vÉÆqÀV¹PÉƼÀî®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ gÀa¸À¯ÁVzÉ.
ªÉÆzÀ®¨ÁjUÉ EwºÁ¸À, gÁdå±Á¸ÀçÛ , ¨sÆ À UÉÆüÀ±Á¸ÀçÛ ªÀÄvÀÄÛ CxÀð±Á¸ÀçÛ U¼
À Æ
É A¢UÉ ªÀ媺
À ÁgÀ CzsåÀ AiÀÄ£À
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉƸÀzÁV ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉƽ¹zÉ.
UÁæªÄÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUgÀ À ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß UÀªÄÀ £Àz°
À l
è ÄÖPÆ
É AqÀÄ CªÀgÀ ¸ÀÈd£À²Ã®vÉUÉ ¤®ÄPÀĪÀ ºÁUÉ F
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼ÀªÁV N¢PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ gÀa¸À¯ÁVzÉ. F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ
ºÉZÀÄÑ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁV¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ AiÉÆÃd£ÁPÁAiÀÄðUÀ½UÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¸À¯ÁVzÉ.
EA¢£À ¸ÀàzÁs ðvÀäPÀ ºÁUÀÆ ªÀiÁ»w AiÀÄÄUÀPÌÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ ºÉaÑ£À «µÀAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
QèµÀÖªÁzÀ ¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄ ¸ÀgÀ¼À ±À§ÝUÀ¼À eÉÆÃqÀuÉ, PÀpt ¥ÀzÀUÀ½UÉ CxÀð, «µÀAiÀÄPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV

ed
ªÀiÁvÀæ E¸À«UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀÄÝ, F J®è GvÀÛªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀî¯ÁVzÉ. »ÃVzÀÄÝ £ÁªÀÅ
ish
J®è zÀȶ׬ÄAzÀ AiÀıÀ¹éAiÀiÁVzÉÝêÉAiÉÄà ? ºÁUÉä®è. 2005£Éà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ DzsÁgÀzÀ
re S
bl
be KTB

¤ÃwAiÀÄ ZËPÀnÖ£À°èAiÉÄà F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£ÉUÉÆArzÉ.

pu

F ¥ÀoÀåªÀ£ÀÄß ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¥ÀÇgÉʸÀ®Ä £ÉgÀªÁzÀªÀgÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á¸À«Äw

©

¸ÀAzÀ¨Ás ð£ÀĸÁgÀ ¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£UÉ ¼

À £
À ÄÀ ß ¤ÃrzÀ ¥Àj²Ã®£À ¸À«Äw, ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½, C£ÀĪÁzÀPg À ÄÀ
ºÁUÀÆ ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀjUÉ £ÀªÀÄä PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ ¸À®ÄèvÀÛªÉ.
o
tt

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV ºÉÆgÀvÀgÀ®Ä ¤gÀAvÀgÀªÁV ±Àæ«Ä¹gÀĪÀ F

No

AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÁzÀ ¥ÉÇæ.f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄgÀªÀjUÉ ºÁUÀÆ J¯Áè jÃwAiÀÄ

¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄzÀ
ªÀiÁ£Àå PÀÄ®¥ÀwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄ®¸ÀaªÀjUÉ £ÀªÀÄä PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ.

qÁ. JA. PÉÆmÉæñï

J.J¸ï. ¢ÃQëvï
CzsÀåPÀëgÀÄ, ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£Á ¸À«Äw.

III
 gÀZÀ£Á ¸À«Äw
CzsÀåPÀëgÀÄ
qÁ. JA. PÉÆmÉæñï, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÁvÀvÀé CzsÀåAiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á «¨sÁUÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ
«±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ-572103.
²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-79
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ :
qÁ. §¸ÀªÀgÁd J£ï CQÌ, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀæxÀªÀÄzÀeÉð PÁ¯ÉÃdÄ, D¼ÁߪÀgÀ, zsÁgÀªÁqÀ vÁ||
²æà J£ï. ¸ÀvÀå¥ÀæPÁ±À, ªÀÄÄRå²PÀëPÀgÀÄ, «zÁåªÀzsÀðPÀ ¸ÀAWÀ ¥ËæqsÀ±Á¯É, gÁeÁf£ÀUÀgÀ MAzÀ£Éà ¨ÁèPï, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 10.
²æà n. ¤AUÀAiÀÄå, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀæxÀªÀÄ zÀeÉð PÁ¯ÉÃdÄ, UÀÄ©â, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯Éè.
²æà ©.PÉ. ªÁ¸ÀÄQ, ¸ÀºÀ²PÀëPÀgÀÄ, «ªÉÃPÁ£ÀAzÀ Vjd£À ¸À¤ªÁ¸À ¥ËæqsÀ±Á¯É, ©½VjgÀAUÀ£À¨ÉlÖ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯Éè.
²æà ©. ºÀ£ÀĪÀÄAvÀgÁªï, G¥À£Áå¸ÀPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ÀzÀ«¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, aPÀ̧¼Áî¥ÀÅgÀ.
²æà PÀĪÀiÁgÀ¸Áé«Ä, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, «zÁåªÁ»¤ ¥ÀzÀ«¥ÀǪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ.
²æà J¸ï.ºÉZï. PÀÄgÀPÀÄA¢, avÀæPÀ¯Á ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, ªÀiÁ¸ÀtV, ¨ÁåqÀV vÁ||, ºÁªÉÃj f¯Éè.
¥Àj²Ã®PÀgÀÄ
qÁ. gÁeÁgÁA ºÉUÀqÉ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, PÀĪÉA¥ÀÅ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ±ÀAPÀgÀWÀlÖ, ²ªÀªÉÆUÀÎ.
¥ÉÇæ. n.r. zÉêÉÃUËqÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, gÁdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, rãï (CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ), PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀÄÄPÀÛ

ed
«±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
qÁ. ±ËPÀvï CjhÄêÀiï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.
ish
¥ÉÇæ. ¦. ªÀÄ®è¥Àà, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, eÉ.J¸ï.J¸ï. ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
re S
bl
be KTB

qÁ. J¸ï.Dgï. PÉñÀªÀ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

pu

qÁ. PÉ.Dgï. ²æîQëöä, ¸ÀºÀ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ªÁtÂdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¸ÀPÁðj ¥ÀæxÀªÀÄzÀeÉð PÁ¯ÉÃdÄ, dAiÀÄ£ÀUÀgÀ, 6£Éà ¨ÁèPï,
AiÀÄrAiÀÄÆgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
©

¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½
qÁ. JA.«. ²æäªÁ¸ï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
qÁ. Dgï.J¯ï.JA. ¥Ánïï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, gÁdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
o
tt

qÁ. F±ÀégÀ¥Àà, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

No

C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ
²æêÀÄw J¯ï.©. eÁzÀªï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ªÀÄgÁoÁ ªÀÄAqÀ¼À ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀzÀ« ¥ÀƪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ¨É¼ÀUÁ«.
²æêÀÄw JA.¹. ªÀiÁ®UÁªÉ, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, d£ÀvÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀzÀ« ¥ÀƪÀð PÁ¯ÉÃdÄ, ¸ÁA§æ, ¨É¼ÀUÁ« vÁ.
²æà J¸ï.Dgï. zÁ¤, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ²æºÀj «zÁå®AiÀÄ, GUÁgï, CxÀt vÁ®ÆèPï, ¨É¼ÀUÁ« f¯Éè.
²æêÀÄw ¢Ã¦Û ¨sÉƸÀ¯É, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ²æºÀj «zÁå®AiÀÄ, GUÁgï, CxÀt vÁ®ÆèPï, ¨É¼ÀUÁ« f¯Éè.
ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
¥ÉÇæ. f. J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ, ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ gÀZÀ£É, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.),
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
ªÀÄÄRå¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
²æà £ÁUÉÃAzÀæPÀĪÀiÁgï, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æêÀÄw £ÁUÀªÀÄt ¹., G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ :
²æà J.n. gÀAUÀzÁ¸À¥Àà, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

IV
 ¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ
MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ£Àå ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÆ CxÀð¸ÀaªÀgÀÆ DVgÀĪÀ ²æà ¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä
2014-15 gÀ §eÉmï£À°è vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. vÀdÕgÀÄ C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ
ªÀÄÆ® D±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß »ÃUÉ ºÉýzÀgÀÄ: “¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå, £ÉÊwPÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ,
ªÀåQÛvÀé«PÀ¸À£À, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊZÁjPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ, eÁvÀåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ §zÀÞvÉUÀ½UÉ
C£ÀĪÁUÀĪÀAvÉ vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï gÀa¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ” - EzÀÄ §eÉmï ¨sÁµÀtzÀ°è
¸ÁzÀgÀ¥Àr¹zÀ D±ÀAiÀÄ.
D£ÀAvÀgÀ ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÁV
27 ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ ¢£ÁAPÀ: 24.11.2014 gÀAzÀÄ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹vÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀĪÁgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀUÀwªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV gÀavÀªÁzÀªÀÅ. ««zsÀ ¥ÀoÀ嫵ÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
vÀdÕgÀÄ, CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ F ¸À«ÄwUÀ¼À°èzÁÝgÉ. FUÁUÀ¯Éà °TvÀªÁV §A¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ DPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹, vÀ¥ÀÅà M¥ÀÀÅàUÀ¼À §UÉÎ ¤tð¬Ä¹ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ
ºÉÆuɺÉÆvÀÛ F ¸À«ÄwUÀ½UÉ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¹ £ÀAvÀgÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß

ed
¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß 24.11.2014gÀ DzÉñÀzÀ¯Éèà ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ 19.09.2015 gÀAzÀÄ
ish
ºÉƸÀ DzÉñÀ ºÉÆgÀr¹ ‘CUÀvÀå«zÀÝ°è ¥ÀÅ£Àgï gÀa¸ÀĪÀ’ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ
¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉÆAqÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß 2016-17gÀ §zÀ®Ä 2017-18£Éà ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è
re S
bl
be KTB

eÁjUÉƽ¸À¯ÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ EzÉà DzÉñÀzÀ°è w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

pu

C£ÉÃPÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀéAiÀÄA¥ÉæÃjvÀgÁV ¥ÀoÀå¥ÀÀŸÀÛPÀUÀ¼À ªÀiÁ»wzÉÆõÀ,

©

D±ÀAiÀÄzÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr ²PÀët ¸ÀaªÀjUÉ, ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À

¥Àj²Ã®£É ªÀiÁrzÀÝ®èzÉ, ¸À«ÄwUÀ¼ÁZÉUÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹ «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ
ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀ±Á¯Á CzsÁå¥ÀPÀgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À eÉÆvÉ ZÀað¹zÀÝ®èzÉ
o
tt

¥Àæ±ÁߪÀ½ ¹zÀÞ¥Àr¹ CzsÁå¥ÀPÀjUÉ PÀ½¹ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ. CzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, «µÀAiÀÄ

No

¥Àj«ÃPÀëPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ qÀAiÀÄmï ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ C©üªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß

¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. «eÁÕ£À, ¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À, UÀtÂvÀ, ¨sÁµÉ ¸Á»vÀÀåUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdÕjUÉ ªÉÆzÀ¯ÉÃ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹ D£ÀAvÀgÀ ¸À¨sÉ £Àqɹ ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ªÀÄ»¼Á ¸ÀAWÀl£É ºÁUÀÆ «eÁÕ£À
¸ÀA§A¢ü ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß DºÁ餹 aAvÀ£É £ÀqɸÀ¯ÁVzÉ. »ÃUÉÀ J¯Áè ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀ Cj«£À
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß CUÀvÀå«zÀÝPÀqÉ ¥ÀjµÀÌj¸À¯ÁVzÉ.
§ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß E°è ºÉüÀ¨ÉÃPÀÄ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á (NCERT)
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ gÁdåzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß vË®¤PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀ®Ä «eÁÕ£À, UÀtÂvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀdÕgÀ ªÀÄÆgÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ vË®¤PÀ «±ÉèõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ gÁdå
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ¯ÁVzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ½VAvÀ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzÀAvÉ PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî¯ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ DAzsÀæ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ,
ªÀĺÁgÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À eÉÆvÉ £ÀªÀÄä ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¯ÁVzÉ.

V
 E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀàµÀÖ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀĸÀÄvÉÛãÉ. £ÀªÀÄä ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄÃ
ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. DzÀÝjAzÀ FUÁUÀ¯Éà gÀavÀªÁVgÀĪÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À
¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. °AUÀvÀé ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¥ÁæzÉòPÀ ¥Áæw¤zsÀå, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
¸ÀªÀÄUÀævÉ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸ÀåUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ. »ÃUÉ
¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÁUÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj®èªÉAzÀÄ
w½¸À§AiÀĸÀÄvÉÛãÉ: eÉÆvÉUÉ £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àj²Ã°¸À®Ä «µÀAiÀĪÁgÀÄ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£À ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹
C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄ C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.
»ÃUÉ PÀæªÀħzÀÞªÁV £ÀqÉzÀ PÉ®¸ÀPÉÌ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÀÅ ¸ÀA¥ÀÇtð vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀ 27 ¸À«ÄwUÀ¼À
CzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀªÀĸÀÛgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjµÀÌøvÀ
¥ÁoÀUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀiÁrzÀ vÀdÕgÀ£ÀÄß PÀÈvÀdÕvɬÄAzÀ £É£ÉAiÀÄÄvÉÛêÉÉ. CAvÉAiÉÄà ¸À«ÄwUÀ¼À PÉ®¸À
¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀåªÀ¸ÉܪÀiÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÁV ¤µÉ׬ÄAzÀ zÀÄrzÀ
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ J¯Áè C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÆß £É£ÉAiÀÄÄvÉÛÉêÉ. ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¹§âA¢UÀÆ £ÀªÀÄä ªÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.
C©ü¥ÁæAiÀÄ ¤Ãr ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸ÀªÀð ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀdÕjUÉ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ.

ed
ish
re S
bl
be KTB

JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ ¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà

pu

ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ ¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)
©

¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85
o
tt
No

VI
 ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw
¸ÀªÁðzsÀåPÀëgÀÄ
¥ÉÇæ. §gÀUÀÆgÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀæ¥Àà, CzsÀåPÀëgÀÄ, gÁdå ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.),
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
CzsÀåPÀëgÀÄ
qÁ. C±ÀévÀÜ £ÁgÁAiÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ªÀiÁ£À¸À UÀAUÉÆÃwæ
ªÉÄʸÀÆgÀÄ.

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
qÁ. C±ÀévÀÜ £ÁgÁAiÀÄt, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. eÉ. ¸ÉÆêÀıÉÃRgï, ¥ÁæzÁs å¥PÀ gÀ ÄÀ , gÁdå±Á¸ÀçÛ «¨sÁUÀ, «dAiÀÄ£ÀUgÀ À ²æà PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, §¼Áîj.
qÁ. JZï.r. ¥À± æ ÁAvï, ¥ÁæzÁs å¥ÀPgÀ ÄÀ , C©üªÈÀ ¢Þ CzsåÀ AiÀÄ£À «¨sÁUÀ, PÀ£ßÀ qÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ºÀA¦, «zÁågÀtå.
¥ÉÇæ. J¸ï.n. ¨ÁUÀ®PÉÆÃn, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.
¥ÉÇæ. ¦ ªÀÄ®è¥Àà, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, eÉ.J¸ï.J¸ï. ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.

ed
qÁ. ©. ±ÉÃRgï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ªÁtÂdå±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ.
ish
²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
re S
bl
²æà FgÀtÚ. JA. CA©, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, vÀqÀPÉÆqÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ vÁ. ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè.
be KTB
pu

²æà r.J£ï. ªÉAPÀmÉñï, avÀæPÀ¯Á ²PÀëPÀgÀÄ, ¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É, GgÀªÀiÁgÀPÀ¸À®UÉgÉ, ªÀÄAqÀå vÁ. ªÀÄvÀÄÛ f¯Éè.
©

G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«Äw

²æà C±ÉÆÃPÀ ±ÉlÖgï, ¸ÀºÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ,
zsÁgÀªÁqÀ.
o
tt

qÁ. JA.J¸ï. vÀ¼ÀªÁgï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²PÀët «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
No

qÁ. zÀ±ÀgÀxï £ÁAiÀÄPï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, UÀÄ®âUÁð «±Àé«zÁ央AiÀÄ, PÀ®§ÄgÀV.

qÁ. ºÀ¹Ã£ï vÁeï, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ²PÀët «¨sÁUÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
C£ÀĪÁzÀPÀgÀÄ
¥ÉÇæ. J¸ï.n. ¨ÁUÀ®PÉÆÃn, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, CxÀð±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, PÀ£ÁðlPÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, zsÁgÀªÁqÀ.
²æà J.J¸ï. ¢ÃQëvï, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, ªÁt «zÁå¸ÀA¸ÉÜ, §¸ÀªÉñÀégÀ£ÀUÀgÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
¥ÉÇæ. ¦ ªÀÄ®è¥Àà, ¤ªÀÈvÀÛ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ, eÉ.J¸ï.J¸ï. ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ.
¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
²æà JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà PÉ. f. gÀAUÀAiÀÄå, G¥À¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
qÁ. JA.«.PÀȵÀÚªÀÄÆwð, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀÀ(j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

VII
 ¥ÀÄ£Àgï ¥ÀjµÀÌgÀuÉ PÀÄjvÀÄ

2014gÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è ¥ÀæPÀlªÁzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ½UÁV CzÉà ªÀµÀð

¥ÀjµÀÌgÀuÉUÉ M¼ÀUÁzÀªÀÅ. ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ 2017-18gÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀµÀðzÀ°è «zÁåyðUÀ¼À
PÉÊ vÀ®¦zÀªÀÅ. ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀåUÀ¼À¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À §UÉÎ ªÁå¥ÀPÀ nÃPÉ, «ªÀıÉðUÀ¼ÀÄ §AzÀªÀÅ.
²PÀëtzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¢VlÄÖ ¸Àé»vÁ¸ÀQÛAiÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À ¥ÀæZÁgÀPÉÌ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
§¼À¹PÉƼÀî¯Á¬ÄvÉA§ DPÉëÃ¥À J¯ÉèqɬÄAzÀ PÉý§AzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ 2021gÀ°è
F ¥ÀoÀåUÀ¼À ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£É £ÀqɸÀĪÀAvÉ DzÉò¹ MAzÀÄ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. F ¸À«ÄwAiÀÄÄ
D¥ÁzÀ£É PÉý§AzÀ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß DªÀÄƯÁUÀæ ¥Àj²Ã°¹ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÉ.
EA¢£À ªÀÄPÀ̼Éà ªÀÄÄA¢£À d£ÁAUÀªÉA§ ªÀiÁwzÉ. ±Á¯ÉUÀ¼À°è NzÀĪÀ EA¢£À ªÀÄPÀ̽UÉ
£ÁªÀÅ JAxÀ ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀÄvÉÛêÉA§ÄzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀªÀiÁdzÀ ¨sÀ«µÀå ¤AwzÉ. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ
NzÀĪÀ ¥ÀoÀåUÀ¼ÀÄ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ ««zsÀ ªÀUÀð-

ed
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ C¥À£ÀA©PÉ, zÉéõÀ, vÁvÁìgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀgÀqÀĪÀAwgÀ¨ÁgÀzÀÄ. CªÀgÀ°è
ish
gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÆß zÉñÀ¥ÉæêÀĪÀ£ÀÆß G¢Ýæ¸ÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. gÁdå, zÉñÀUÀ¼À°è DVºÉÆÃzÀ
re S

¸ÀAUÀwUÀ¼À §UÉÎ ¤RgÀªÁzÀ, ªÀ¸ÀÄÛ¤µÀתÁzÀ ªÀiÁ»w zÉÆgÉAiÀÄĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. CªÀjUÉ ¸ÀܽÃAiÀÄ

bl
be KTB

¸ÀA¸ÀÌøw, ¨sÁµÉ, d£À¥ÀzÀUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀĪÁUÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. MmÁÖgÉAiÀiÁV ¥ÀoÀåUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß

pu

GvÀÛªÀÄ, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ, ¥ÀæeÁÕªÀAvÀ, ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄ£À¹ì£À, ¸À¨sÀå £ÁUÀjPÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. D

©

dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ ¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.

¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É, ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼À°è £ÁªÀÅ £ÀªÀÄäzÉà DzÀ ZËPÀlÖ£ÀÄß ¤«Äð¹PÉÆAqɪÀÅ.
o

ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£ÀzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À°è (1) AiÀiÁªÀÅzÉà eÁw, zsÀªÀÄð, ¥ÀAxÀ, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ
tt
No

CxÀªÁ ªÀåQÛUÀ½UÉ C¥ÀªÀiÁ£ÀªÁUÀĪÀ DPÉëÃ¥ÁºÀð CA±ÀUÀ½gÀzÀAvÉ JZÀÑgÀ ªÀ»¸À¨ÉÃPÀÄ (2) «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

PÀæªÀħzÀÞªÁV, PÁ®¥ÀnÖUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ (3) C£ÀUÀvÀå «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ vÀÄA©vÀļÀÄPÁqÀĪÀ
ªÀiÁ»wPÉÆñÀªÁV¸ÀzÉ eÁÕ£ÀPÉÆñÀUÀ¼ÁV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ (4) ¸Àé»vÁ¸ÀQÛAiÀÄ AiÀiÁªÀ ¹zÁÞAvÀUÀ½UÀÆ
eÁUÀ PÉÆqÀPÀÆqÀzÀÄ (5) CzsÀð¸ÀvÀå, C¸ÀvÀå, GvÉàçÃPÉë, ¤tðAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀ£ÀÄß PÉÊ©lÄÖ C¢üPÀÈvÀ
DzsÁgÀUÀ½gÀĪÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀßµÉÖà ªÀÄÄA¢qÀ¨ÉÃPÀÄ (6) J®è «µÀAiÀÄUÀ½UÉ vÀPÀÌ ¥Áæw¤zsÀå PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ
(7) LwºÁ¹PÀ G¥ÉÃQëvÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV ¥ÀoÀåUÀ¼À°è vÀgÀ¨ÉÃPÀÄ (8)
J®è §UÉAiÀÄ vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ vÀVθÀ¨ÉÃPÀÄ - JA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄä D±ÀAiÀĪÁVvÀÄÛ.
¸ÀªÀiÁd«eÁÕ£À ¥ÀoÀåªÀÅ £ÀªÀÄä «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß zÉñÀzÀ §UÉÎ ¦æÃw C©üªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀļÀî ¥ÀæeÁÕªÀAvÀ
£ÁUÀjPÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉà ºÉÆgÀvÀÄ zÉñÀzÀ §UÉÎ, zÉñÀzÉƼÀV£À ºÀ®ªÀÅ eÁw, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ, ¨sÁµÉ,
¥ÀAxÀUÀ¼À §UÉÎ vÁvÁìgÀ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß vÁ¼ÀĪÀAxÀ d£ÁAUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ¨ÁgÀzÀÄ JA§ÄzÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ
¥ÀæwºÀAvÀzÀ®Æè £ÁªÀÅ ªÀ»¹zÀÝ JZÀÑjPÉAiÀiÁVvÀÄÛ.

VIII
 CvÀÄåvÀÛªÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ DzÀ±Àð¹Üw. CzÀgÀvÀÛ £ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä D±ÀAiÀĪÉÃ
ºÉÆgÀvÀÄ £ÀÆgÀPÉÌ £ÀÆgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀĪÁzÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è. D «£ÀAiÀÄ¢AzÀ¯ÉÃ
£ÁªÀÅ F ¥ÀÄ£Àgï ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀÄÄV¹ ¥ÀoÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄä PÉÊVqÀÄwÛzÉÝêÉ. EzÀÄ
PÉêÀ® ªÀÄgÀÄ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀÄ£ÁgÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. FUÁUÀ¯Éà (2014gÀ°è) gÀavÀªÁVzÀÝ
¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀzÀ D±ÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥ÀPÉÌ J°èAiÀÄÆ zsÀPÉÌAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ
ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀߣÀĸÀj¹ §AzÀ gÁdå ¥ÀoÀåPÀæªÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢lÄÖPÉÆAqÉà ErAiÀÄ
ªÀÄgÀÄ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ PÁAiÀÄð £ÀqÉ¢zÉ. eÉÆvÉUÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß JwÛ»rAiÀįÁVzÉ.
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß CvÀåAvÀ CZÀÄÑPÀmÁÖV ¤ªÀð»¹gÀĪÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ £À£Àß J®è
¸ÀºÉÆÃzÉÆåÃVUÀ½UÉ £Á£ÀÄ PÀÈvÀdÕ. CAvÉAiÉÄà ¸À«ÄwAiÀÄ PÉ®¸À ¸ÀÄUÀªÀĪÁV £ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀºÀPÀj¹zÀ
¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ J®è C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¹§âA¢UÀÆ D¨sÁj. F ¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄÄ FUÀµÉÖÃ
§A¢gÀĪÀ ºÉƸÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ²PÀët ¤ÃwAiÀÄ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛ, ªÀÄÄAzÉ §gÀ°gÀĪÀ
¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀÄ£ÁgÀavÀ ¥ÀoÀåUÀ½UÉ ¥ÀæªÉòPÉAiÀiÁUÀ°zÉ JA§ ¨sÀgÀªÀ¸É £ÀªÀÄäzÀÄ.

ed
JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ
gÉÆûvï ZÀPÀæwÃxÀð
ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉðñÀPÀgÀÄ
ish CzsÀåPÀëgÀÄ,
re S
bl
be KTB

PÀ£ ÁðlPÀ
¥À o À å ¥À Å ¸À Û P À ¸À A WÀ (j.) PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ¥Àj²Ã®£Á ¸À«Äw
pu

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-85
tt
o ©
No

IX
 ¥ÀÄ£Àgï ¥ÀjµÀÌgÀt ¸À«Äw

CzsÀåPÀëgÀÄ
²æà gÉÆûvï ZÀPÀæwÃxÀð, ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, PÀ£ÀßqÀ C©üªÀÈ¢Þ ¥Áæ¢üPÁgÀ, «zsÁ£À¸ËzsÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ
qÁ. gÁdgÁªÀiï ºÉUÀqÉ, ¤ªÀÈvÀÛ «¨sÁUÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ, EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÀÛ£À±Á¸ÀÛç «¨sÁUÀ,
PÀĪÉA¥ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ.
qÁ. J£ï. ¸ÀvÀå¥ÀæPÁ±ï, ¤ªÀÈvÀÛ ªÀÄÄSÉÆåÃ¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ, «.«.J¸ï. ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æÃ. gÀAUÀ£ÁxÀ, ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀÄ, gÁµÉÆÖçÃvÁÜ£À «zÁåPÉÃAzÀæ, ºÀUÀj¨ÉƪÀÄä£ÀºÀ½î, §¼Áîj f¯Éè.
²æÃ. ©.PÉ. ªÁ¸ÀÄQ, ²PÀëPÀgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «zÁå¨sÀªÀ£À ©©JA¦ ¥À©èPï ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
qÁ. C£ÀAvÀPÀȵÀÚ ¨sÀmï, PÉÆrAiÀiÁ®UÀÄvÀÄÛ, zÁégÀPÀ, PÉÆrAiÀiÁ¯ï ¨Éʯï, JgÀqÀ£Éà CqÀØgÀ¸ÉÛ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

ed
qÁ. «oÀ×¯ï ¥ÉÆÃvÀzÁgÀ, »jAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ, ¢ «ÄyPï ¸ÉƸÉÊn, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
ish
re S

²æà PÉ.Dgï. ªÀÄAdÄ£Áxï, ¸ÀºÀ ²PÀëPÀgÀÄ, £ÁåµÀ£À¯ï ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

bl
be KTB
pu

²æêÀÄw ¦. gÁzsÁ, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, rJ¸ïEDgïn, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
²æà ¸ÀA¢Ã¥ï PÀĪÀiÁgÀ ¦.J¯ï., f.¦.n., ¸À.ªÀiÁ.¥Áæ. ±Á¯É, ¹zÀÝ£ÀºÉƸÀºÀ½î, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ GvÀÛgÀ ªÀ®AiÀÄ-1.
©

¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ
o

²æà JA.¦. ªÀiÁzÉÃUËqÀ, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
tt
No

²æà PÉ. f. gÀAUÀAiÀÄå, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ
qÁ. JA.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð, »jAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.), ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

X
 ¥Àj«r
CzsÁåAiÀÄzÀ
CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅl ¸ÀASÉå
¸ÀASÉå
EwºÁ¸À
1. ¥Á±ÁÑvÀå j°d£ïUÀ¼ÀÄ 1
2. 6 jAzÀ 14£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¨sÁgÀvÀ 9
3. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄvÀ ¥ÀæªÀvÀðPÀgÀÄ 24
4. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÀĤ gÁdå 30

gÁdå±Á¸ÀÛç

ed
5. £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£À 45
6. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ
ish 58
re S

7. gÁdå ¸ÀPÁðgÀ 70
bl
be KTB
pu

8. £ÁåAiÀiÁAUÀ 77
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
©

9. PÀÄlÄA§ 85
o

¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç
tt
No

10. £ÀªÀÄä gÁdå-PÀ£ÁðlPÀ-¥ÁæPÀÈwPÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ 91

11. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ªÉÊ«zsÀå 100
12. PÀ£ÁðlPÀzÀ d®¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ 108
13. PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sÀƸÀA¥ÀvÀÄÛ 113
CxÀð±Á¸ÀÛç
14. DyðPÀ gÀZÀ£É 122
15. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 128

ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
16. ªÀåªÀºÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉ 140

XI
 EwºÁ¸À
CzsÁåAiÀÄ - 1
¥Á±ÁÑvÀå j°d£ïUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• AiÀĺÀÆ¢, ¥Á¹ð, PÉæöʸÀÛ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA j°d£ïUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
• AiÉÄøÀÄ Qæ¸ÀÛ ºÁUÀÆ ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀ fêÀ£À
• AiÀĺÀÆ¢, ¥Á¹ð, PÉæöʸÀÛ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA j°d£ïUÀ¼À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

dUÀwÛ£À ¥ÀæªÀÄÄR j°d£ïUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ AiÀĺÀÆ¢, ¥Á¹ð, PÉæöʸÀÛ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA.

EªÀÅ ¥Á±ÁÑvåÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À °
À è d£Àä vÁ½zÀªÅÀ . EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ¸É«ÄnPï j°d£ïUÀ¼A
É zÀÆ PÀgA
É iÀÄĪÀgÄÀ .

ed
EªÀÅ dUÀwÛ£À C£ÉÃPÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è ºÀgÀrPÉÆArªÉ.
ish
re S

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
bl
be KTB
pu

j°d£ïUÀ¼AÉ zÀgÉ F §æºÁäAqÀª£ À ÄÀ ß ¸ÀȶֹzÀ UÁqï£ÀÄ ªÀiÁ£Àªg

À À ¥Àªæ Á¢UÉ w½¹zÀ ¸ÀvåÀ ªÁzÀ
ªÀiÁUÀðUÀ¼ÄÀ . F ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß w½zÀ ¥ÀæªÁ¢, ¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß ¸ÁgÀĪÀ ¥À«vÀæ UÀæAxÀ ºÁUÀÆ DZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
©

«¢ü¸ÀĪÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ j°d£ïUÉ §Ä£Á¢UÀ¼ÀÄ. F PÀ®à£É ªÉÄîÌAqÀ j°d£ïUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæªÉÃ

¹Ã«ÄvÀªÁVzÉ.
o
tt

AiÀĺÀÆ¢ j°d£ï
No

PÉæöʸÀÛ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ j°d£ï JA§

¥ÀzÀªÀÅ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.
j°d£ï JAzÀgÉ MAzÀµÀÄÖ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÖ MAzÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ
JAzÀÄ CxÀð. MAzÀÄ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ CxÀªÁ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ
j°d£ï JAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀgÉ CzÀÄ (1) KPÀzÉêÀ£À°è
£ÀA©PÉ EnÖg¨ À ÃÉ PÀÄ. (2) zÉêÀgÀ ¸ÀAzÉñÀU¼
À £
À ÄÀ ß zÉêÀzÆ À vÀ£Æ
É §â
(¥ÀæªÁ¢) ºÉüÀĪÀ£ÉA§ «ZÁgÀzÀ°è £ÀA©PÉ EnÖgÀ¨ÉÃPÀÄ. (3)
¥Àª
æ Á¢AiÀÄ aAvÀ£U É ¼
À £
À ÄÀ ß §gÉ¢lÖ MAzÀÄ ¥À«vÀU æ A
æÀ xÀ EgÀ¨ÃÉ PÀÄ.
(4) Erà ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀÅ ¥ÀæªÁ¢¬ÄAzÀ ºÉüÀ®àlÖ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÁ¢ ªÉÆøɸï
«¢ü-¤µÉÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸À¨ÉÃPÀÄ. (5) ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¥ÁæxÀð£É
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¥ÁæxÀð£É ªÀiÁqÀ®Ä MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀܼÀzÀ°è ¸ÉÃgÀ¨ÉÃPÀÄ. »ÃUÉ
gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ Cw ºÀ¼ÉAiÀÄ j°d£ï JAzÀgÉ AiÀĺÀÆ¢ CxÀªÁ dÄqÁ¬Ä¸ÀA. F j°d£ï£À
1
C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼À£ÀÄß dÆå¸ï JAzÀÄ (CxÀªÁ AiÀĺÀÆzÀågÀÄ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. AiÀĺÀÆzÀågÀ
D¢ªÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß »Ã§Ææ J£ÀÄßvÁÛg.É EªÀgÀ zÉêÀgÄÀ AiÀiÁªÉÃ. C§æºÁA (CxÀªÁ K§æºÁA)
EªÀgÀ ªÀÄÆ®¥ÀÄgÀĵÀ. ªÉÆÃ¸É¸ï ¥ÀæªÁ¢.
AiÀĺÀÆzÀågÀ EwºÁ¸À
ªÀÄÆgÀÄ ¸Á«gÀ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¥ÁæaãÀ E¸Éæïï£À°è ºÀvÀÄÛ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ
ªÁ¸ÀªÁVzÀݪÀÅ. EªÀÅ ¤gÀAvÀgÀ MA¢¯ÉÆèAzÀÄ PÁ¼ÀUÀzÀ°è vÉÆqÀVPÉÆArzÀݪÀÅ. PÉ®ªÉǪÉÄä
ºÉÆgÀV£À ±ÀvÀÄæUÀ¼ÉÆA¢UÀÆ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÀݪÀÅ. EAxÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ±ÁAw-¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
vÀgÀĪÀÅzÀÄ PÀÆqÀ j°d£ï£À MAzÀÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVvÀÄÛ. qÉëqï JA¨ÁvÀ£À£ÀÄß AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ
vÀªÀÄä D¢ zÉÆgÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÁÛgÉ. FvÀ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ DPÁgÀzÀ°è vÀ£ÀVAvÀ ºÀ®ªÀÅ¥ÀlÄÖ
zÉÆqÀتÀ£ÁzÀ UÉƯÁAiÀÄvï JA¨ÁvÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ AiÀĺÀÆ¢UÀ½UÉ CgÀ¸À£ÁzÀ£ÀÄ. FvÀ£À
ªÀÄUÀ ¸Á¯ÉƪÀÄ£ï JA§ªÀ£ÀÄ. FvÀ ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉAiÀiÁV ¢ÃWÀðPÁ® gÁdå¨sÁgÀ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
¸Á¯ÉƪÀÄ£ï vÀ£Àß gÁdåzÀ°è MAzÀÄ zÉÆqÀØ zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ.
¸Á.±À.¥ÀÆ. 931gÀ°è ¸Á¯ÉƪÀÄ£ï wÃjPÉÆAqÀ ªÉÄïÉ, CzÀĪÀgÉUÉ MmÁÖVzÀÝ AiÀĺÀÆ¢

ed
gÁdåªÅÀ MqÉzÄÀ JgÀqÄÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¥ÁæAvÀåU¼À ÁV UÀÄgÀÄw¹PÉÆArvÀÄ. EªÀÅUÀ¼° À è MAzÀ£ÄÀ ß E¸ÉÃæ ¯ï
ish
JAzÀÄ PÀgÉzÀgÉ E£ÉÆßAzÀ£ÀÄß dÆqÁ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. E¸ÉæÃ¯ï ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀUÀ¼À°è
re S

Ff¦Ö£À gÁdgÀÄ DPÀæªÀÄt ªÀiÁrzÀgÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà ¸Á.±À.¥ÀÆ. 722gÀ°è C¹ìÃjAiÀÄ£ÀßgÀÄ PÀÆqÀ

bl
be KTB

zÁ½ ªÀiÁrzÀgÄÀ . DUÀ E¸ÉÃæ °£À°è G½zÀÄPÉÆArzÀÝ AiÀĺÀÆzÀågÄÀ dÆqÁ gÁdåPÌÉ NrºÉÆÃzÀgÄÀ .
pu

C°è£À eÉgÀĸÀ¯ÉêÀiï£À°è vÀªÀÄä ©qÁgÀUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖPÉÆAqÀgÀÄ. C£ÀAvÀgÀ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 586gÀ°è

©

¨Á婯ÉÆäAiÀÄ£ÀßgÀÄ E¸Éæð£ÀvÀÛ £ÀÄVΧAzÀgÀÄ; C¹ìÃjAiÀÄ£ÀßgÀ gÁdåªÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÁt¹ vÀªÀÄä

D½éPÉ £Àq¹ É zÀgÄÀ . ¨Á婯ÉÆäAiÀÄ£ÀßgÀ zÁ½AiÀÄ°è E¸ÉÃæ ¯ï wêÀæ ¸ÀAPÀµÖÀ C£ÀĨs« À ¸À¨ÃÉ PÁ¬ÄvÀÄ.
¸Á¯ÉƪÀÄ£ï PÀnÖzÝÀ ¥À¹ æ zÀÞ zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÄÀ ß ¨Á婯ÉÆãÀgÄÀ ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ºÁ¼ÀÄUÉq« À zÀgÄÀ .
o
tt

¸Á.±À.¥ÀÆ. 538gÀ°è E¸Éæð£À ªÉÄÃ¯É ¥À²ðAiÀÄzÀ DPɪÉĤqï ªÀA²ÃAiÀÄgÀÄ zÁ½ ªÀiÁrzÀgÀÄ.

No

F ªÀA±Àz° À è §AzÀ ¸ÉÊgÀ¸ï JA¨ÁvÀ£ÄÀ ¥Àe æ ÁªÀvì®

À £ÁVzÀÝ£ÄÀ . FvÀ ªÀ±¥
À rÀ ¹PÉÆAqÀ gÁdåUÀ½UÉ
¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀ½¹, C°èAiÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ £ÉªÀÄ䢬ÄAzÀ fë¸À®Ä C£ÀĪÀÅ ªÀiÁrPÉÆlÖ£ÀÄ.
FvÀ£À PÁ®zÀ°è E¸Éæïï JA§ vÀªÀÄä vÀªÀjUÉ ªÀÄgÀ½zÀ AiÀĺÀÆzÀågÀÄ ¸Á¯ÉƪÀÄ£ï£À
zÉêÀ¸ÁÜ£ª À £ À ÄÀ ß ªÀÄgÀ½ PÀnÖPÆ É AqÀgÄÀ . ºÁUÉAiÉÄà AiÀĺÀÆzÀågÀ j°d£ï UÀAæ xÀU¼ À ÁzÀ mÉÆÃgÁUÀ¼ÄÀ
F ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è §gÉAiÀÄ®àlÖªÀÅ. j°d£ï UÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¥ÁæªÀÄÄRå ¥ÀqÉzÀgÀÄ.
AiÀĺÀÆzÀågÀ ªÉÄÃ¯É DPÀæªÀÄt
ªÀÄÄAzÉ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 334gÀ°è ªÀiÁå¸ÉqÁ£ï£À ZÀPÀæªÀwð C¯ÉPÁìAqÀgï, ¨Á婯ÉÆäAiÀÄ£ï
¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀÄÄzÀÞ ¸Áj CªÀg£ À ÄÀ ß ¸ÉÆð¹zÀ£ÄÀ . EzÀjAzÀ AiÀĺÀÆzÀågÀÄ ªÀÄvÉÛ ¸ÀAPÀµÖÀPÌÉ
UÀÄjAiÀiÁUÀ¨ÃÉ PÁ¬ÄvÀÄ. E¸ÉÃæ ¯ï ºÁUÀÆ dÆqÁ ¥ÁæAvÀåU¼ À ÄÀ ªÀÄÄA¢£À ºÀ®ªÀÅ ±Àvª
À iÀ Á£ÀU¼
À À PÁ®
MA¢¯ÉÆèAzÀÄ DPÀæªÀÄtPÉÌ vÀÄvÁÛUÀÄvÀÛ¯Éà §AzÀªÀÅ. vÀvÀàjuÁªÀÄ AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄzsÀå¥ÁæZÀåªÀµÉÖÃ
C®èzÉ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï, KµÀå, D¦üPæ z À A
À xÀ ¸ÀÄvÀÛªÄÀ ÄvÀÛ°£À RAqÀU¼ À ®
À Æè ºÀgr
À PÉÆAqÀgÄÀ . ¸Á.±À.¥ÀÆ.
198gÀ ¸ÀĪÀiÁjUÉ AiÀĺÀÆzÀågÀ¯Éèà JgÀqÀÄ §tUÀ¼ÀÄ PÁt¹PÉÆAqÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ §tªÀÅ
2
ªÀÄÄAzÉ Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÉÄA§ ºÉƸÀ j°d£ïUÉ zÁj ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ. Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÀÄ£ÀÄß
¨ÉÆâü¹zÀ AiÉÄøÀÄ PÉæöʸÀÛgÀÄ ªÀÄÆ®vÀB AiÀĺÀÆ¢ d£ÁAUÀ¢AzÀ¯Éà §AzÀªÀgÀÄ.
E¸Éæïï GzÀAiÀÄ
AiÀĺÀÆzÀågÀ £ÁUÀjPÀvÉ JA§ÄzÀÄ ¸ÀzÁ vÀ£ßÀ C¹Ûvéª
À £
À ÄÀ ß G½¹PÉƼÀ®
î Ä MAzÀÄ d£ÁAUÀªÅÀ
ªÀiÁqÀÄvÀÛ §AzÀ ºÉÆÃgÁlzÀ PÀvÉAiÀiÁVzÉ. JgÀqÀ£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è dªÀÄð¤AiÀÄ
¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝ »lègï ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 60 ®PÀë AiÀĺÀÆ¢UÀ¼À£ÀÄß PÉÆ°è¹zÀ£ÀÄ. JgÀqÀ£ÉÃ
ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ ªÀÄÄVzÀ §½PÀ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ £ÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ AiÀĺÀÆzÀåjUÉAzÉà “E¸ÉæÃ¯ï” JA§
gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß ¤«Äð¹PÉÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ºÀgÀrºÉÆÃVzÀÝ AiÀĺÀÆzÀåjUÉ 3,000
ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ vÀªÀÄäzÉA§ ªÀiÁvÀȨsÀÆ«Ä ¹QÌvÀÄ.
»Ã§Ææ ¨Éʧ¯ï (AiÀĺÀÆ¢UÀ¼À ªÀÄÆ® ¥À«vÀæUÀæAxÀ) EzÀ£ÀÄß M¯ïØ mɸÀÖªÉÄAmï JAzÀÆ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ°è ªÀÄÆgÀÄ «¨sÁUÀUÀ½zÀݪÀÅ: PÁ£ÀÆ£ÀÄ, §gÀºÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæªÁ¢
ªÉÆøÀ¸ïgÀ §gÀºU À ¼
À ÄÀ . AiÀĺÀÆ¢UÀ¼À ¥À«vÀæ UÀA
æ xÀz°
À è §gÀĪÀ §ºÀ¼µ
À ÄÀ Ö CA±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß £ÀAvÀgz
À °
À è
§AzÀ Qæ²ÑAiÀiÁ¤n ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA j°d£ïUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä®Æè C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀªÀÅ.

ed
AiÀĺÀÆzÀågÀ ºÀvÀÄÛ PÀlÖ¼ÉUÀ¼ÀÄ:
1) ¨ÉÃgÉ zÉêÀj®è. ish
re S
bl
be KTB

2) ªÀÄÆwð ¥ÀÆeÉ ¸À®èzÀÄ.

pu

3) zÉêÀgÀ ºÉ¸ÀjUÉ PÀ¼ÀAPÀ ¨ÉÃqÀ.

©

4) ¸ÀÀ§âvï ¢£ÀªÀ£ÀÄß ¥À«vÀæªÉAzÀÄ PÁtĪÀÅzÀÄ.

5) vÀAzÉ vÁ¬ÄAiÀÄgÀ£ÀÄß UËgÀ«¸ÀÄ.
o
tt

6) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÀ®¨ÉgÀPÉ ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ

No

7) PÀ¼ÀîvÀ£À ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ
8) PÉÆ¯É ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ.
9) ¸ÀļÀÄî ºÉüÀ¨ÁgÀzÀÄ.
10) EvÀgÀgÀ §UÉÎ C¸ÀÆAiÉÄ ¥ÀqÀ¨ÁgÀzÀÄ.
¥Á¹ð j°d£ï
¥Á¹ð j°d£ïªÀÅ ¥À¶ðAiÀiÁ (EgÁ£ï) zÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀgÀÆ, ¨sÁgÀvÀzÀ°è vÀ£ÀßzÉÃ
DzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ªÀÄĸÀ¯Áä£ÀgÀ zÁ½AiÀÄ PÁ®zÀ°è ºÀAvÀºÀAvÀªÁV CªÀgÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ°è §AzÀÄ £É®¹zÀgÀÄ. «±ÀézÀ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀQÌAvÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ
¥Á¹ð d£ÁAUÀzÀªÀgÀÄ £É®¹zÁÝgÉ JA§ CA±ÀªÀÅ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ, ¸ÉÊ£Àå
ºÁUÀÆ ¸ÁévÀAvÀæå ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è CªÀgÀ PÉÆqÀÄUÉ C¥ÁgÀªÁVzÉ.
3
 ¥Á¹ð j°d£ï C£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀªÀ£ÀÄ ¸Á.±À.¥ÀÆ. 6£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°èzÀÝ dgÀvÀĵÀÖç. FvÀ£ÀÄ EgÁ¤£À M§â ¥ÀæªÁ¢
ºÁUÀÆ zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀ. »ÃUÁV F j°d£ï C£ÀÄß
eÉÆgÁ¶ÖçAiÀÄ£ï JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Á¹ð j°d£ï
¥ÁæaãÀ ªÉÊ¢PÁZÀgÀuÉUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑ ºÀwÛgÀªÁVzÉ. EªÀgÀÄ
¸ÀÆ AiÉÆ Ãð¥Á¸ÀPÀg ÀÄ. ¥Á¹ðUÀ¼À j°d£ï UÀæ A xÀªÁzÀ
‘CªÉ ¸ À Û ’ zÀ ° è §gÀ Ä ªÀ ¥À z À å /±É Æ è à PÀ g À Æ ¥À z À ¸Á»vÀ å ªÀ £ À Ä ß
“UÁxÁ” J£ÀÄßvÁÛgÉ. ºÁUÉAiÉÄà ¥ÀÆeÉ/DgÁzsÀ£É/DZÀgÀuÉUÀ½UÉ
¸À A §A¢ü ¹ zÀ ¨s Á UÀ ª À £ À Ä ß AiÀ Ä µÀ ß (AiÀ Ä dÕ ) J£À Ä ßvÁÛ g É .
zÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄaѸÀ¯ÉAzÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆêÀÄ
dgÀvÀĵÀÖç J£ÀÄßvÁÛgÉ. EªÉ®èªÀÇ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÉÝà ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß
UÀªÄÀ ¤¸À§ºÀÄzÀÄ. ¥Á¹ð j°d£ï ªÀÄzsåÀ ¥ÁæZåÀ z° À è ªÀÄÆr§AzÀ
j°d£ïUÀ¼ÁzÀ AiÀĺÀÆ¢, PÉöæ ʸÀÛ ºÁUÀÆ E¸ÁèA j°d£ïUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥À¨ æ Ás ªÀ ©ÃjzÉ. ¸Á.±À.¥ÀÆ.
4£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀiÁå¸ÉqÁ£ï£À C¯ÉUÁìAqÀgï ªÀiÁrzÀ zÁ½¬ÄAzÁV ¥Á¹ð j°d£ï

ed
vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¹vÀÄ. ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ CªÉ¸ÀÛ ªÀÄÄAzÉAzÀÆ ¹UÀzÀAvÉ ¸ÀA¥ÀÆtð
ish
£Á±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è CªÀ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ £É£À¦¤AzÀ §gÉAiÀĨÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
re S
bl
¥Á¹ð j°d£ï£À £ÀA©PÉU¼ À ÄÀ : M¼Év
î £
À À ºÁUÀÆ PÉlv
Ö £
À U
À ¼
À À £ÀqÄÀ ªÉ £ÀqA
É iÀÄĪÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ°è
be KTB
pu

M¼ÉîvÀ£ÀªÀÅ UɮĪÀÅ ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ M¼ÉîvÀ£ÀªÀ£ÀÄß DAiÉÄ̪ÀiÁrPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.

CºÀÄgï ªÀiÁeïzÁ EªÀgÀ zÉʪÀ. G¥ÀªÁ¸À, §æºÀäZÀAiÀÄð ºÁUÀÆ £ÉʪÀÄð®åvÉ DZÀgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ.
©

PÉæöʸÀÛ j°d£ï (Qæ²ÑAiÀiÁ¤n)

føÀ¸ï (AiÉÄøÀÄ)gÀ d£À£À ¸ÀܼÀªÀÅ dÆårAiÀiÁ ¥ÁæAvÀåPÉÌ
o
tt

¸ÉÃjzÀ eÉgÀĸÀ¯ÉA¤AzÀ 5 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ ¨ÉvÉèºÉA.

No

føÀ¸ïgÀÄ, eÉÆøɥsï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃj JA§ §qÀ zÀA¥ÀwUÀ¼À

KPÉÊPÀ ¥ÀÅvÀæ.
føÀ¸ïgÀ DgÀA¨sÀ fêÀ£ÀzÀ «ZÁgÀUÀ¼À ªÀiÁ»w §ºÀ¼À
«gÀ¼ÀªÁVzÉ. føÀ¸ï CgÁ«ÄPï ªÀÄvÀÄÛ ¸É«ÄnPï ¨sÁµÉUÀ¼À£ÀÄß
§®èªÀgÁVzÀÝgÀÄ. EzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä£ÀÄß
PÀµÖU
À ½À AzÀ gÀQ¸ ë ÄÀ ªÀ ªÀĹúÀ CxÀªÁ ªÀĺÁgÀPPëÀ £ À À DUÀªÄÀ £Àª£ À ÄÀ ß
¤jÃQë ¸ À Ä wÛ z À Ý gÀ Ä . F DUÀ ª À Ä £À z À PÀ ® à £ É eÁ£ï JA§
ªÀåQAÛ iÀÄzÁVvÀÄ.Û eÁ£ï ªÀÄÆ®vÀB ªÀÄvÀ ¥Àª æ vÀ ð À PÀgA À wzÀÝgÄÀ . vÀªÄÀ ä
§½UÉ §gÀĪÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ ¢ÃPÁë ¸ÁߣÀ ªÀiÁr¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ AiÉÄøÀÄ Qæ¸ÀÛ
¢ÃPÉë ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. føÀ¸ï ¸ÀºÀ eÁ£ï¤AzÀ ¢ÃPÁë¸ÁߣÀPÉÌ
M¼ÀUÁzÀgÀÄ. eÁ£ï føÀ¸ïgÀ£ÀÄß ‘ªÀĹúÀ’ CxÀªÁ ‘ªÀĺÁgÀPÀëPÀ’ JAzÀÄ GzÀÎj¹zÀgÀÄ. DUÀ
føÀ¸ïjUÉ 30 ªÀAiÀĸÀÄì.
4
 føÀ¸ï E¸Éæïï zÉñÀzÀ¯Éè¯Áè ¸ÀAZÀj¸ÀÄvÁÛ ªÀÄvÀ ¥ÀæZÁgÀ ºÁUÀÆ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è
vÉÆqÀVzÀgÀÄ. PÁ¯Á£ÀAvÀgÀzÀ°è AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ føÀ¸ïgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä zsÁ«ÄðPÀ ªÀÄÄRAqÀ£À£ÁßV
¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ. føÀ¸ï ªÉÆzÀ®Ä 12 d£À ²µÀågÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. CªÀgÀ£ÀÄß C¥ÉÇøÀ¯ïì JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ¦Ãlgï CªÀgÀ ªÉÆzÀ® C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ.
føÀ¸ï gÉÆÃUÀ¢AzÀ £ÀgÀ¼ÀĪÀªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢Ã£À zÀ°vÀgÀ §UÉÎ ¸ÀºÁ£ÀĨsÀÆw ºÁUÀÆ
PÀ¤PÀgÀ-PÀgÀÄuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. F C¸ÁªÀiÁ£Àå ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ §qÀªÀgÀ PÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄÄA¢gÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
AiÉÄøÀÄQæ¸ÀÛgÀ£ÀÄß ²®Ä¨ÉUÉÃj¸ÀÄ«PÉ
føÀ¸ï Qæ¸ÀÛ AiÀĺÀÆ¢UÀ½AzÀ ªÀĺÁ£ï gÀPÀëPÀgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À®àlÄÖ d£À¦æAiÀÄgÁzÀgÀÄ.
qÀA¨sÁZÁgÀ¢AzÀ PÀÆrzÀÝ zsÁ«ÄðPÀ «¢ü«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C®èUÀ¼ÉzÀÄzÀjAzÀ AiÀĺÀÆ¢UÀ¼À
¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ ªÀUÀð CªÀgÀ£ÀÄß «gÉÆâü¸À®Ä DgÀA©ü¹vÀÄ.
F J®è PÁgÀtUÀ½AzÀ, AiÉÄøÀÄQæ¸Ûg À ÄÀ eÉgÄÀ ¸À®AUÉ ¨sÃÉ n EvÁÛUÀ AiÀĺÀÆ¢UÀ¼ÄÀ , CªÀg£
À ÄÀ ß
§A¢ü¹, gÉÆêÀiï£À gÁdå¥Á®£ÀÀ ªÀ±ÀPÉÌ M¦à¹zÀgÀÄ. gÁdå¥Á®£ÀÄ Qæ¸ÀÛgÀ£ÀÄß ‘²®Ä¨ÉUÉÃj¸ÀĪÀ’

ed
ªÀÄgÀtzÀAqÀ£É ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¹zÀ£ÀÄ. Qæ¸ÀÛgÀ£ÀÄß gÉÆêÀiï£À ¸ÉʤPÀgÀÄ ‘UÉƯÉÆÎxÁ’ JA§ ¨ÉlÖzÀ
ªÉÄÃ¯É ²®Ä¨ÉUÉÃj¹zÀgÀÄ. ish
re S
bl
be KTB

føÀ¸ï Qæ¸ÀÛgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

pu

Qæ¸g
ÛÀ À ¨ÉÆÃzs£
À U
É ¼
À ÄÀ CvÀåAvÀ ¸Àg¼
À À ºÁUÀÆ ¸ÀÄ®¨sª
À ÁV C£ÀĸÀj¸À§®èªÁVzÀݪÅÀ . CªÀÅUÀ¼ÄÀ
©

PÀxÉ CxÀªÁ zÀȵÁÖAvÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¨ÉÆâü¸À®àlÖªÀÅ.

1) zÉêÀgÀ£ÀÄß vÀAzÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è PÀ°à¹PÉƼÀÄîªÀAvÉ ¨ÉÆâü¹zÀgÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ zÉêÀgÀ
o

ªÀÄPÀ̼ÉAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ. (Qæ²ÑAiÀÄ£ÀßgÀ zÉêÀgÀ£ÀÄß ‘UÁqï’ J£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸À£ÁvÀ£À

tt

zsÀªÀÄðzÀ “§æºÀä” ¥ÀjPÀ®à£ÉVAvÀ ©ü£ÀߪÁzÀÄzÀÄ).

No

2) ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀAPÀÄ®zÀ ¨sÁævÀÈvÀéªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ.

3) AiÀiÁªÀÅzÉà DqÀA§gÀzÀ zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À°è £ÀA©PÉ EnÖgÀ°®è.
4) ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ vÁ£ÀÄ ªÀiÁrzÀ vÀ¥ÀÅàUÀ½AzÁV ¥À±ÁÑvÁÛ¥À ¥ÀlÖgÉ, zÉêÀjAzÀ CªÀ£ÀÄ
PÀëªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ£É JAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ.
5) “¥ÀgÀgÀÄ ¤£ÀUÉ K£ÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤Ã£ÀÄ ºÉÆA¢¢ÝÃAiÉÆÃ, CzÀ£Éßà ¤Ã£ÀÄ
¥ÀgÀjUÉ ªÀiÁqÀÄ” JA§ GzÁvÀÛ ºÉýPÉ Qæ¸ÀÛgÀzÁVvÀÄÛ.
6) “ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÉ CzÀÄ zÉêÀgÀ ¸ÉêÉUÉ ¸ÀªÀÄ” JA§ «µÀAiÀÄPÉÌ
¥ÁæªÀÄÄRå ¤ÃrzÀÝgÀÄ.
»ÃUÉ CªÀgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¦æÃw, ¸ÉÃªÉ ºÁUÀÆ ¨sÁævÀÈvÀézÀAvÀºÀ GvÀÌøµÀÖ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
vÀªÀÄä vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÁßV ºÉÆA¢zÀݪÀÅ.

5
Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÀÄ ¥Àæ¸ÁgÀ
AiÉÄøÀÄQæ¸g
ÛÀ £
À ÄÀ ß ²®Ä¨ÉUÃÉ j¹zÀ £ÀAvÀgÀ CªÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ½UÉ QgÀÄPÀļÀ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
PÉ®ªÀgÀ£ÀÄß ²®Ä¨ÉUÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ZÀPÀæªÀwðAiÀiÁzÀ PÁ£ï¸ÁÖAmÉÊ£ï£À D½éPÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è
Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÀÄÄ gÉÆëģÀ gÁdå ªÀÄvÀªÁ¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ F j°d£ï AiÀÄÆgÉÆæ£ÁzÀåAvÀ
ºÀgrÀ vÀÄ. EAzÀÄ PÉöæ ʸÀÛ j°d£ï ZÀZïðUÀ¼ÄÀ ¥À¥ æ A
À ZÀzÀ vÀÄA¨É¯Áè EzÀÄÝ ºÉZÄÀ Ñ d£ÀgÀ ¸Àz¸
À åÀ véª
À £
À ÄÀ ß
ºÉÆA¢zÉ. ¨Éʧ¯ï EªÀgÀ UÀæAxÀªÁVzÉ.
E¸ÁèA j°d£ï
¥ÀæªÁ¢ ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀÄ E¸ÁèA JA§ j°d¤ß£À ¥ÀæªÀvÀðPÀgÀÄ. EªÀgÀÄ 570
gÀ°è ªÉÄPÁÌzÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ vÀAzÉ C§ÄݯÁè ºÁUÀÆ vÁ¬Ä C«Ä£Á. EªÀgÀÄ d¤¸ÀĪÀ
PÉ®ªÉà wAUÀ¼ÄÀ UÀ¼À ªÀÄÄAZÉ vÀAzÉ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀÝgÄÀ . CªÀgÀ DgÀ£ÃÉ ªÀAiÀĹ죰 À è vÁ¬ÄAiÀÄ£ÀÄß
PÀ¼z
É ÄÀ PÉÆAqÀgÄÀ . EzÀjAzÁV aPÀÌ¥£ àÀ À DgÉÊPÉAiÀÄ°è ¨É¼z
É g
À ÄÀ . ªÀÄÆ®vÀB aPÀÌ¥£ àÀ ÄÀ ªÁå¥ÁjAiÀiÁVzÀÝ£ÄÀ .
PÉ®¸ÀzÀ ¤«ÄvÀÛ C£ÉÃPÀ zÀÆgÀzÀ ¸ÀܼU À ½ À UÉ ¥ÀA
æ iÀiÁt ªÀiÁqÀ¨ÃÉ QvÀÄ.Û F ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è ªÉƺÀªÄÀ äzïgÀÄ
¸Àº¥À AæÀ iÀiÁtÂPg
À ÁVzÀÝgÄÀ . PÁ¯Á£ÀAvÀgz À °À è M§â ²æêÀÄAvÀ «zsª À AÉ iÀiÁVzÀÝ R¢ÃeÁ §½ ¸ÉêÁ £ËPÀjUÉ
ªÉƺÀªÀÄäzïgÀÄ ¸ÉÃjzÀgÀÄ. ªÀÄÄAzÉ D «zsÀªÉAiÉÆA¢UÉ «ªÁºÀªÁ¬ÄvÀÄ. CªÀjUÉ E§âgÀÄ

ed
¥ÀÅvÀægÀÄ ºÁUÀÆ £Á®égÀÄ ¥ÀÅwæAiÀÄgÀÄ EzÀÝgÀÄ.
ish
re S

ªÉ Æ ºÀ ª À Ä ä z ïgÀ Ä ¸À z Á aAvÀ £ Á - ªÀ Ä UÀ ß gÀ Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û MAnAiÀ i ÁV ¥Áæ y ð¸À Ä ªÀ

bl
be KTB

C¨sÁå¸ÀªÀżÀîªÀgÁVzÀÝgÀÄ. D ¥ÁæxÀð£ÉAiÀÄ ¸ÀܼÀ ªÉÄPÁÌzÀ MAzÀÄ UÀĺÉAiÀiÁVvÀÄÛ. »ÃUÉ MªÉÄä

pu

C°è zsÁå£Á¸ÀPÀÛgÁVzÁÝUÀ zÉêÀzÀÆvÀ£À

©

zsÀé¤ D°¹zÀgÀÄ. D zÉêÀzÀÆvÀ£ÀÄ

ªÉ Æ ºÀ ª À Ä äzïgÀ £ À Ä ß ‘¤Ã£À Ä C¯Áè £ À
(zÉêÀg)À ¥Àª æ Á¢’ JAzÀÄ GzÀÎj¹zÀ£ÄÀ .
o
tt

ªÀÄÄAzÉ vÁ£ÀÄ C¯Áè£À ¥ÀæªÁ¢AiÉÄAzÀÄ

No

vÀªÀÄä PÀÄlÄA§-§AzsÀÄ ªÀUÀð ºÁUÀÆ

¸ÉßûvÀªU À ð À PÉÌ ªÀÄ£ÀUÁt¹zÀgÄÀ . EªÀgÄÀ
vÀªÀÄä£ÀÄß ‘vÁªÀÅ zÉêÀgÉAzÀÄ’, JAzÀÆ
PÀgÉzÀÄPÉƼÀî°®è. vÁªÀÅ PÉêÀ® C¯Áè£À
¥ÀæªÁ¢ JAzÉà ¥ÀjUÀt¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
vÀªÀÄä fëvÁªÀ¢üAiÀÄ°è ªÉÄPÁÌ
ªÉƺÀªÀÄäzïgÀÄ PÉýzÀ zÉÊ« ¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß
ªÀåPÀÛ¥r
À ¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀgÄÀ . F £ÀÄrUÀ¼£
À ÄÀ ß CªÀgÀ ²µÀågÀÄ ¸ÀAUÀ»
æ ¹zÀgÄÀ . D ¸ÀAUÀº
æ ª
À £
À ÄÀ ß ¥ÀŸÀÛPz
À À
gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÀæPÀn¹zÀgÀÄ. E¸ÁèA£À UÀæAxÀ ‘PÀÄgÁ£ï’.
ªÉÄPÁÌzÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀUÀð EªÀgÀ£ÀÄß «gÉÆâü¸À®Ä DgÀA©ü¹vÀÄ. F PÁgÀt¢AzÀ
ªÀÄÄAzÉ ¥ÉÊUÀA§gÀjUÉ ªÉÄPÁÌz° À è ¨ÉÆâü¸® À Ä ¸ÁzsåÀ ªÁUÀ°®è. 622 gÀ°è ªÉÄPÁÌ¢AzÀ ªÀĢãÁzÀ
PÀqÉ ¥ÀAiÀÄt¹zÀgÀÄ. F ¥ÀAiÀÄtªÀÅ ‘»fgÁ’ ±ÀPÀ JA§ ºÉ¸Àj¤AzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÉ.
6
¸Àé®à PÁ® ªÀĢãÁzÀ°è £É¯ÉAiÀÄÆjzÀgÀÄ. C°è CgÉéAiÀiÁzÀ C£ÉÃPÀ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß
MAzÀÄUÀÆr¹zÀgÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÀ §® EªÀÄärUÉÆArvÀÄ. ¥ÀÅ£ÀB ªÉÄPÁÌPÉÌ vÀªÀÄä
C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ §AzÀÄ £É¯É¹zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ C°èAiÉÄà PÉÆ£ÉAiÀÄĹgɼÉzÀgÀÄ.
‘E¸ÁèA£À ¥ÀæªÀÄÄR vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ (ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ)
1) E¸ÁèA KPÀzÉêÉÇÃ¥Á¸À£ÉAiÀÄ°è £ÀA©PÉAiÀÄļÀîzÁÝVzÉ. ‘C¯Áè’ ªÀÄĹèªÀÄgÀ zÉêÀgÀÄ.
ªÉƺÀªÀÄäzï CªÀgÀ ¥ÀæªÁ¢.
2) ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀÄ ‘DvÀäPÉÌ ¸Á«®è’ ªÀÄvÀÄÛ ‘vÀ¦àvÀ¸ÀÜgÀÄ ªÀÄÄAzÉ ¨ÉAQAiÀÄ
²PÉëUÉ M¼À¥ÀqÀĪÀgÀÄ’ JAzÀgÀÄ.
3) ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀÄ ¸ÀzÁZÁgÀPÉÌ MvÀÄÛ PÉÆlÖgÀÄ. vÀ¥ÀÅàUÀ¼À£ÀÄß PÀë«Ä¸ÀĪÀ
UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ ¥ÀæAiÀÄw߸À¨ÉÃPÀÄ JAzÀgÀÄ.
E¸ÁèA ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ :
¥Àw
æ AiÉƧâ E¸ÁèA C£ÀÄAiÀiÁ¬Ä ¥Á°¸À¨ÃÉ PÁzÀ, DZÀj¸À¨ÃÉ PÁzÀ ¤Ãw ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÄÀ
EAwªÉ:

ed
1) zÉêÀgÀÄ ‘M§â£ÉÃ’. CªÀ£Éà ‘C¯Áè’. ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gï C¯Áè£À ¥ÀæªÁ¢
ish
JA§ÄzÀ£ÀÄß zÀÈqsÀªÁV £ÀA§ÄªÀÅzÀÄ - PÀ°ÃªÀiÁ.
re S
bl
be KTB

2) ¥Àæw¢£À ¥À«vÀæ ¸ÀܼÀªÁzÀ ªÉÄPÁÌzÀ°ègÀĪÀ PÁ§zÀ PÀqÉ ªÀÄÄR ªÀiÁr LzÀÄ ¨Áj
pu

¥Áæyð¸ÀĪÀÅzÀÄ - £ÀªÀiÁeï.
©

3) gÀ A eÁ£ï ¸À ª À Ä AiÀ Ä zÀ ° è ¸À Æ AiÉ Æ ðÃzÀ A iÀ Ä ¢AzÀ - ¸À Æ AiÀ i Áð¸À Û z À ª À g É U É

G¥ÀªÁ¸À«gÀĪÀÅzÀÄ - gÉÆÃeÁ.
4) §qÀªÀjUÉ vÁªÀÅ zÀÄrzÀÄzÀgÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß zÁ£ÀªÁV ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ - dPÁvï.
o
tt

5) fëvÁªÀ¢üAiÀÄ°è MªÉÄäAiÀiÁzÀgÀÆ ªÉÄPÁÌPÉÌ ¨sÉÃn ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ - ºÀeï.

No

F LzÀÄ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß “E¸ÁèA£À DzsÁgÀ¸ÀÜA¨sÀUÀ¼ÉAzÀÄ” PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gïgÀ GvÀÛgÁ¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ‘R°Ã¥sÀgÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ªÀĺÀªÀÄzï
¥ÉÊUÀA§gïgÀ £ÀAvÀgÀ R°Ã¥sÀgÀÄ E¸ÁèA£À zsÁ«ÄðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄÄRAqÀgÁzÀgÀÄ.
C§Æ§PÀgï ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ R°Ã¥sÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.

zÀAiÀÄ«lÄÖ UÀªÀĤ¹ : ¸ÀA.±À.¥ÀÆ - ¸ÁªÀiÁ£Àå ±ÀPÉ ¥ÀƪÀð

¸ÀA.±À.¥ÀÆ E®è¢zÀÝ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå ±ÀPÉ JAzÀÄ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ)

7
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1) AiÀĺÀÆ¢ j°d£ï£À ¸ÁÜ¥ÀPÀgÀÄ .
2) ¥Á¹ð ªÀÄvÀzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀgÀÄ .
3) AiÉÄøÀÄQæ¸ÀÛgÀÄ ºÀÄnÖzÀ ¸ÀܼÀ .
4) AiÉÄøÀÄQæ¸ÀÛgÀ£ÀÄß ²®Ä¨ÉUÉÃj¹zÀ ¨ÉlÖ .
5) Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÀÄÄ gÉÆëģÀ gÁdåªÀÄvÀªÁzÀzÀÄÝ D½éPÉAiÀÄ
CªÀ¢üAiÀÄ°è.
6) ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀÄ ºÀÄnÖzÀ ¸ÀܼÀ .
7) E¸ÁèA£À UÀæAxÀ .
8) ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀ GvÀÛgÁ¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß J£ÀÄߪÀgÀÄ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è «ÄvÀægÉÆA¢UÉ ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

ed
1) AiÀĺÀÆ¢ j°d£ï£À ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
2) ish
¥Á¹ð ªÀÄvÀzÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À §UÉÎ §gɬÄj.
re S
bl
be KTB

3) AiÉÄøÀÄ Qæ¸ÀÛgÀ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.

pu

4) AiÉÄøÀÄ Qæ¸ÀÛgÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

©

5) Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ¥Àæ¸ÁgÀªÁ¬ÄvÀÄ ?

6) ªÉƺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀ fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß w½¹j.
o
tt

7) `»fgÁ’ JAzÀgÉãÀÄ ?
No

8) E¸ÁèA£À ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) ¤ªÀÄä Hj£À°ègÀĪÀ ZÀZïð ºÁUÀÆ ªÀĹâUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr. C°è£À
j°fAiÀÄ£ï DZÀgÀuÉUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
2) ¥Á¹ð ªÀÄvÀzÀ ªÀÄA¢gÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤Ãr.
3) E¸ÁèA£À ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƽî.
IV. AiÉÆÃd£É.
1) AiÀĺÀÆ¢, ¥Á¹ð, PÉæöʸÀÛ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA j°d£ïUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¸ÁgÀªÁzÀ §UÉÎ ²PÀëPÀgÀ
£ÉgÀ«¤AzÀ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.
*****

8
 CzsÁåAiÀÄ - 2

6 jAzÀ 14 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¨sÁgÀvÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è D½éPÉ ªÀiÁrzÀ gÀd¥ÀÇvÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
• PÁ²äÃgÀzÀ PÁPÉÆÃðl ¸ÁªÀiÁædå
• D¥sÀÏ£ï zÁ½PÉÆÃgÀgÀÄ - ªÀĺÀªÀÄäzï WÀfß ºÁUÀÆ ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃj
• zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ gÁdå ¸ÁÜ¥À£É, DqÀ½vÀ ºÁUÀÆ CªÀgÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ

6 jAzÀ 14 £Éà ±Àvª À iÀ Á£ÀzÀ CªÀ¢A

ü iÀÄ°è ¨sÁgÀvz
À °
À è PÉ®ªÀÅ ªÀÄ£Év£
À U
À ¼
À ÄÀ D½éPÉ £Àq¹
É zÀªÅÀ .
ªÀzsÀð£À ªÀA±ÀzÀ £ÀAvÀgÀ gÀd¥ÀÆvÀ ºÁUÀÆ PÁPÉÆÃðl ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è D½éPÉ
£ÀqɹzÀªÀÅ. £ÀAvÀgÀzÀ°è WÀfß, WÉÆÃj ªÀÄvÀÄÛ zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ.

ed
gÀd¥ÀÆvÀgÀÄ (6 jAzÀ 12£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£À)
ish
GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è UÀÄdðgÀ ¥ÀæwúÁgÀgÀÄ, UÀºÀqÁé®gÀÄ, ¥ÁgÀªÀiÁgÀgÀÄ, Z˪ÁítgÀÄ,
re S
bl
¸ÉÆüÀAQAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀAzÉî gÀd¥ÀÇvÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ D½éPÉ £ÀqɹzÀªÀÅ. EªÀgÀÄ ¸Á»vÀå,
be KTB
pu

PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÉÌ GvÀÛªÀÄ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÁÝgÉ.

©

UÀÄdðgÀ ¥ÀæwúÁgÀgÀÄ : ºÀjZÀAzÀæ£ÀÄ UÀÄdðgÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. FvÀ£À

£Á®ÄÌ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¥ÀæwºÁgÀgÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ±ÁSÉUÀ¼ÁzÀ – eÉÆÃzsï¥ÀÅgÀ, £ÀA¢¥ÀÅgÀ, ¨ÉÆæZï ªÀÄvÀÄÛ
GeÉÓöʤUÀ½AzÀ D½éPÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è GeÉÓöʤAiÀÄ°è D½éPÉ £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ £ÁUÀ¨sÀl£ÀÄ
o

¥ÀæªÀÄÄR zÉÆgÉAiÀiÁVzÀÄÝ, CgÀ¨ïgÀ DPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV JzÀÄj¹zÀ£ÀÄ. FvÀ£ÀÄ

tt

UÀÄdgÁvï, ªÀiÁ¼Áé, gÀd¥ÀÅvÁ£ÀzÀ ¸Àé®à ¨sÁUÀzÀªÀgÉUÉ vÀ£Àß ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ.

No

E£ÉÆߧ⠥ÀæªÀÄÄR zÉÆgÉAiÀiÁzÀ «Ä»gÀ¨sÉÆÃd£ÀÄ ¥Á®gÀ £ÁgÁAiÀÄt¥Á®£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹

gÁdå «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. CgÀ¨ï ¥ÀæªÁ¹UÀgÁzÀ ¸ÀįÉʪÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ C¯ï-ªÀĸÀÆzï FvÀ£À D¸ÁÜ£ÀPÉÌ
¨sÉÃn ¤ÃrzÀÝgÀÄ. ¥ÀæwúÁgÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ªÀĺÉÃAzÀæ¥Á® ºÁUÀÆ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀĻåÁ®gÀ
£ÀAvÀgÀ F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀÅ ¥ÀvÀ£À ºÉÆAzÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ.
UÀºÀqÁé®gÀÄ : F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ ZÀAzÀæzÉêÀ. GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ §ºÀĨsÁUÀªÀ£ÀÄß
ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ gÁdå¨sÁgÀ £ÀqɹzÀ£ÀÄ. EªÀgÀ°è UÉÆëAzÀZÀAzÀæ ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉ. FvÀ£ÀÄ
¥Á®jAzÀ ªÀÄUÀz,Às ªÀiÁ¼Áé ªÀ±À¥r
À ¹PÉÆAqÀ£®À èzÉ PÀ½AUÀ ªÀÄvÀÄÛ Mj¸Áì CgÀ¸g
À Æ
É A¢UÉ AiÀÄÄzÀÞ
ªÀiÁr gÁdåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. PÁ²äÃgÀ, UÀÄdgÁvï ªÀÄvÀÄÛ ZÉÆüÀ CgÀ¸ÀgÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ
¨ÁAzsÀªÀå ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ.
¥ÁgÀªÀiÁgÀgÀÄ : G¥ÉÃAzÀæ PÀȵÀÚgÁd F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ. EªÀgÀ gÁdzsÁ¤ ªÀiÁ¼ÁézÀ zsÁgÀ.
F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ²AiÀiÁPï zÉÆgÉAiÀÄÄ gÁµÀÖçPÀÆlgÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ PÉÆnÖUÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ CªÀgÀ
ªÀiÁAqÀ½PÀvÀé¢AzÀ ªÀÄÄPÀÛ£ÁzÀ£ÀÄ. EªÀgÀÄ C£ÉÃPÀ PÉgÉ ªÀÄvÀÄÛ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ.
9
EªÀgÀ D¸ÁÜ£ÀzÀ°è zsÀ£ÀAdAiÀÄ, ¨sÀlÖ ºÀ¯ÁAiÀÄÄzsÀ, zsÀ¤PÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀzÀäUÀÄ¥ÀÛgÉA§ «zÁéA¸ÀjzÀÝgÀÄ.
Z˪ÁítgÀÄ : F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀªÀÅ gÀd¥ÀÇvÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼À°è
¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ. ªÀÄÆ®vÀB CfäÃgÀzÀªÀ£ÁzÀ ¥ÀÈyéÃgÁd
Z˪Áít£ÀÄ F ªÀÄ£Év£ À z
À À ¥À¹
æ zÀÞ zÉÆgÉ. §ÄAzÉïïRAqÀzÀ
ZÀAzÉî zÉÆgÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. ªÉÆzÀ®£Éà vÀgÉÊ£ï
PÀ z À £ À z À ° è ªÀ Ä ºÀ ª À Ä ä z ï WÉ Æ Ãj «gÀ Ä zÀ Þ d¬Ä¹zÀ Ý
EªÀ£ÀÄ 2 £Éà vÀgÉÊ£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è dAiÀÄZÀAzÀæ ªÉÆøÀ
ªÀ i ÁrzÀ Ý jAzÀ ªÀ Ä ºÀ ª À Ä ä z ï WÉ Æ Ãj¬ÄAzÀ ¸É Æ ÃvÀ £ À Ä .
FvÀ£À gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ zɺÀ°AiÀÄÄ F ¸ÉÆð¤AzÀ
¥ÀÈyéÃgÁd Z˪Áít
ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃjAiÀÄ ¥Á¯Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀÈyéÃgÁd£ÀÄ ±ËgÀå
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁºÀ¸ÀPÉÌ ºÉ¸ÀgÁVzÀÄÝ, ‘¥ÀÈyéÃgÁdgÁ¸ÉÆÃ’ JA§
»A¢ ªÀĺÁPÁªÀåzÀ°è FvÀ£À ±ËgÀå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁºÀ¸ÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀtð£É EzÉ. EªÀ£ÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ
PÉ®ªÀÅ vÀ¥ÀÅà ¤®ÄªÀÅUÀ¼Éà EªÀ£À CªÀ£ÀwUÉ PÁgÀtUÀ¼ÁzÀªÀÅ.

ed
ish
¸ÉÆüÀAQAiÀÄgÀÄ : ¸ÉÆüÀAQ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®gÁd. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ
re S

©üêÀÄgÁAiÀÄ£ÀÄ F ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉ. FvÀ£À D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è ªÀĺÀªÀÄäzï WÀfß

bl
be KTB

UÀÄdgÁw£À ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. WÀfß zÁ½ vÀqÉAiÀÄĪÀ°è

pu

©üêÀÄgÁAiÀÄ£ÀÄ «¥sÀ®£ÁzÀÝjAzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß ¥ÀÅvÀæ PÀtðzÉêÀ¤UÉ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. F

©

ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ D½éPÉAiÀÄ°è SÁåvÀ eÉÊ£À ¥ÀArvÀ£ÁzÀ ºÉêÀÄZÀAzÀæ£ÀÄ ``zÉòãÁªÀÄ ªÀiÁ¯Á’’

JA§ SÁåvÀ ¤WÀAl£ÀÄß ¥ÁæPÀÈvÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è gÀa¹zÀ£ÀÄ. JgÀqÀ£Éà ªÀÄÆ®gÁd£ÀÄ ªÀĺÀªÀÄäzï
WÉÆÃjAiÀÄ£ÀÄß ªÀiËAmï C§Ä ¸À«ÄÃ¥À ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è C¯Áè-Gzï-¢Ã£ï T°ÓAiÀÄ
o
tt

zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÁzÀ G®ÄWïSÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀĸÀævïSÁ£ïgÀÄ PÀtðzÉêÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ F

No

¥ÁæAvÀåªÀ£ÀÄß «°Ã£ÀUÉƽ¹PÉÆAqÀgÀÄ.
ZÀAzÉîgÀÄ : ¥ÁgÀªÀiÁgÀgÀ ¥ÀvÀ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ ZÀAzÉîgÀÄ gÁdå ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ¥ÀæwúÁgÀgÀ
ªÀiÁAqÀ°PÀgÀ D½éPÉAiÀÄ°èzÀÝgÀÄ. qÀAUÀ F ªÀA±ÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸À. ¥ÀæwúÁgÀjAzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå
WÉÆö¹PÉÆAqÀÄ CªÀgÀ gÁdåzÀ ¥ÀǪÀð¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. ¥Á®gÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
DzÀægÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹ gÁdåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. »AzÀƵÁ» gÁd dAiÀÄ¥Á®¤UÉ ªÀÄĹèAgÀ
«gÀÄzÀÞ ¸ÉʤPÀ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. ‘ªÀĺÁgÁeÁ¢ügÁd’ JA§ ©gÀÄzÀÄ ¥ÀqÉ¢zÀÝ£ÀÄ. F
ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¨sÀªÀ¨sÀÆwAiÀÄÄ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ°è ‘ªÀiÁ®wà ªÀiÁzsÀªÀ’, ‘GvÀÛgÀgÁªÀÄZÀjvÀ’
ªÀÄvÀÄÛ ‘ªÀĺÁ«ÃgÀ ZÀjvÀ’ PÁªÀåUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. qÀAUÀ zÉÆgÉAiÀÄÄ ¸ÀévÀB «zÁéA¸À£ÁVzÀÄÝ,
ºÀ®ªÁgÀÄ «zÁéA¸ÀjUÉ D±ÀæAiÀÄzÁvÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. F gÁdåªÀ£ÀÄß T°Ó ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ UÉzÀÄÝPÉÆAqÀgÀÄ.
gÀd¥ÀÇvÀ CgÀ¸ÀgÀ°è£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ zÉéõÀ, LPÀåvÉAiÀÄ PÉÆgÀvɬÄAzÁV EªÀgÀ D½éPÉ CAvÀåUÉÆArvÀÄ.

10
gÀd¥ÀÇvÀgÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
gÀd¥ÀÇvÀgÀÄ PÀëwæAiÀÄgÁVzÀÄÝ, ±ÀÆgÀ AiÉÆÃzsÀgÁVzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ »AzÀÆ zsÀªÀÄðzÀ
C£ÉÃPÀ ºÀ§âUÀ¼À£ÀÄß DZÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¹ÛçÃAiÀÄjUÀÆ ¥ÀÅgÀĵÀgÀAvÉ ¸ÀªÀiÁ£À
¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À EvÀÄÛ. ¸Àw ¥ÀzÀÞw, eÉÆúÀgï ¥ÀzÀÞw C¹ÛvÀézÀ°èzÀݪÀÅ. ¸ÀéAiÀÄAªÀgÀzÀ «ªÁºÀ ¥ÀzÀÞw
gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼À°è gÀÆrüAiÀÄ°èvÀÄÛ. gÀd¥ÀÇvÀ ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ ¸Áé©üªÀiÁ£À¢AzÀ PÀÆrzÀªÀgÁVzÀÄÝ,
CvÀåAvÀ zsÉÊAiÀÄð±Á°UÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ. EªÀgÀ PÁ®zÀ°è ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ ¸Á»vÀå, £ÀÈvÀå, ¸ÀAVÃvÀ, avÀæPÀ¯É,
PÀ¸ÀÆwPÀ¯ÉUÀ¼À°è ¥ÀjtÂvÀjzÀÝgÀÄ.
gÀd¥ÀÇvÀ CgÀ¸ÀgÀÄ «zÁéA¸ÀgÀÄUÀ½UÉ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ¸Á»vÀå PÉëÃvÀæPÉÌ
PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÁÝgÉ. ¨sÉÆÃd, ªÀÄÄAd JA§ gÀd¥ÀÇvÀ CgÀ¸ÀgÀÄUÀ¼Éà ¸ÀévÀB «zÁéA¸ÀgÁVzÀÝgÀÄ.
ªÀÄÄAd gÁd£ÀÄ ¥ÀzÀäUÀÄ¥ÀÛ, ºÀ¯ÁAiÀÄÄzsÀ JA§ PÀ«UÀ½UÉ D±ÀæAiÀÄ ¤ÃrzÀÝ£ÀÄ. ¨sÉÆÃdgÁd£À
PÁ®zÀ°è ±ÁAw¸ÉãÀ, ¥Àæ¨sÁZÀAzÀæ ¸ÀÆj, WÀ£À¥Á® JA§ eÉÊ£À ¥ÀArvÀgÀÄ D±ÀæAiÀÄ ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ.
dAiÀÄzÉêÀ£À ‘VÃvÀUÉÆëAzÀ’, ¨sÁgÀ«AiÀÄ ‘QgÁvÁdÄð¤ÃAiÀÄ’, ¨sÀvÀðȺÀjAiÀÄ ‘gÁªÀt ªÀzsÁ’,
ªÀĺÉÃAzÀæ¥Á®£À ‘PÁªÀå «ÄêÀiÁA¸É’ PÁªÀåUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ PÁ®zÀ°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ. £ÁlPÀUÀ¼ÁzÀ
gÁd±ÉÃRgÀ gÀa¹zÀ ‘¨Á® gÁªÀiÁAiÀÄt’ ªÀÄvÀÄÛ ‘PÀ¥ÀÇðgÀ ªÀÄAdj’, ¨sÀªÀ¨sÀÆw gÀa¹zÀ

ed
‘ªÀĺÁ«ÃgÀZÀjvÀ’ ºÁUÀÆ ‘GvÀÛgÀgÁªÀÄZÀjvÀ’, LwºÁ¹PÀ PÀÈwUÀ¼ÁzÀ PÀ®ít£À ‘gÁd vÀgÀAVtÂ’,
ish
dAiÀĤPÀ£À ‘¥ÀÈyéÃgÁd «dAiÀÄ’ ªÀÄvÀÄÛ ºÉêÀÄZÀAzÀæ£À ‘PÀĪÀiÁgÀ¥Á®ZÀjvÀ’ ªÀĺÀvÀézÁÝVªÉ.
re S
bl
gÀd¥ÀÇvÀ CgÀ¸g À À fêÀ£À PÀÈwUÀ¼ÁzÀ ‘¥ÀÈyéÃgÁd gÁ¸ÉÆÃ’ªÀ£ÄÀ ß ZÀAzï §gÀzÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ ‘¨sÆ
É Ãd
be KTB
pu

¥Àæ§AzsÀ’ ªÀ£ÀÄß §¯Áè¼À JA§ÄªÀ£ÀÄ gÀa¹zÀ£ÀÄ. F PÁ®zÀ°è UÀÄdgÁw, gÁd¸Áܤ, »A¢

¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄvÀÛ ¸ÁVzÀªÀÅ. EªÀgÀÄ «zÁåPÉÃAzÀæUÀ¼ÁzÀ £À¼ÀAzÁ, PÁ², «PÀæªÀIJî,
©

GdӬĤUÀ½UÉ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀgÀÄ.

PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à
o
tt

gÀd¥ÀÇvÀ CgÀ¸ÀgÀÄ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ

No

avÉ Æ Û Ã qÀ , ªÀ i ÁAqÀ Ä , gÀ t xÀ A ¨É Æ Ãgï,

eÉ Æ Ãzs ï ¥À Å gÀ ºÁUÀ Æ UÁé ° AiÀ Ä gïUÀ ¼ À ° è
«±Á®ªÁzÀ PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ.
eÉ Ê ¥À Å gÀ , UÁé ° AiÀ Ä gï, GzÀ A iÀ Ä ¥À Å gÀ U À ¼ À
CgÀ ª À Ä £É U À ¼ À £ À Ä ß, ªÀ i ËAmï C§ÄzÀ ° è
¢¯ÁªÀgï zÉêÁ®AiÀÄ, «ªÀįÁ ªÀ¸Á¬Ä,
®Ä£Á ªÀ¸Á¬Ä zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀ
PÀ ¯ ÁvÀ ä PÀ v É ¬ ÄAzÀ PÀ Æ rªÉ . ZÀ A zÉ Ã ®gÀ Ä
ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀzÀ RdÄgÁºÉÆÃzÀ RAqÀgÁAiÀÄ
ªÀĺÁzÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ
PÁ®zÀ°è ¤«ÄðvÀªÁzÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À°è
²ªÀ ªÀÄvÀÄÛ «µÀÄÚ«£À ªÀÄA¢gÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑVªÉ.
ªÀiËAmï C§Ä §¸À¢
EªÀgÀÄ avÀæPÀ¯ÉUÀÆ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀgÀÄ.
11
avÀæPÀ¯Á ±ÉÊ°AiÀÄ£ÀÄß gÁeÁ¸Áܤ PÀ¯Á±ÉÊ° ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀºÁj PÀ¯Á±ÉÊ°AiÉÄAzÀÄ ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVzÉ.
ªÉÄêÁgï, ©PÁ£ÉÃgï, eÉÆÃzsï¥ÀÅgÀ, eÉʸÀ¯ÉäÃgï ªÀÄvÀÄÛ §Ä¤UÀ¼À°è gÁeÁ¸Áܤ ±ÉÊ°AiÀÄ
avÀæPÀ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. R¸ÉÆð, dªÀÄÄä, UÀgÁé¯ïUÀ¼À°è ¥ÀºÁj PÀ¯Á±ÉÊ°AiÀÄ
avÀæPÀ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° : gÀd¥ÀÇvÀgÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ
¸ÀéAiÀÄAªÀgÀ : ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ°è PÀëwæAiÀÄ PÀ£ÉåAiÀÄgÀÄ DºÁ餹zÀ ªÀgÀgÀ°è ¥ÀwAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
gÀPÁë §AzsÀ£À : gÀd¥ÀÇvÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¥ÀÅgÀĵÀgÀ ªÀÄÄAUÉÊUÉ gÁT PÀnÖ DvÀ££
À ÄÀ ß ¸ÀºÆ
É ÃzÀg£
À A
É zÀÄ
w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ. D ¥ÀÅgÀĵÀ£ÀÄ vÀ£Àß ¸ÀºÉÆÃzÀjAiÀÄAvÉ CªÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

PÁ²äÃgÀzÀ PÁPÉÆÃðl ¸ÁªÀiÁædå (625 jAzÀ 855)

¨sÁgÀvÀzÀ NªÀð gÁd£ÀÄ ªÀÄzsÀå¥ÁæZÀåzÀ PÁå¹àAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀªÀgÉUÉ vÀ£Àß gÁdåªÀ£ÀÄß
«¸ÀÛj¹zÀÝ£ÀÄ, FV£À EgÁ£ï£À ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è vÀ£Àß «dAiÀÄzsÀédªÀ£ÀÄß £ÉnÖzÀÝ£ÀÄ, ¥ÀƪÀðzÀ

ed
§AUÁ¼ÀzÀªÀgÉUÉ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß £ÀqɹzÀÝ£ÀÄ, zÀQëtzÀ PÀ£Áðl (gÁµÀÖçPÀÆl) ¸ÁªÀiÁædåzÉÆqÀ£É
ºÁUÀÆ GvÀÛgÀzÀ aãÁzÀ gÁdªÀA±ÀzÉÆqÀ£É ¸ÉßúÀ ¸ÀA¥Á¢¹zÀÝ£ÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ EzÉ®è
ish
¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÆß D gÁd£ÀÄ ªÉÆWÀ®gÀ CxÀªÁ LgÉÆÃ¥Àå ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»UÀ¼À PÁ®PÉÌ §ºÀ¼À
re S
bl
be KTB

ªÉÆzÀ¯Éà ªÀiÁrzÀÝ£ÉAzÀgÉ CZÀÑjAiÀiÁ¢ÃvÀ®èªÉ? DzÀgÉ EAxÀzÉÆAzÀÄ ¸ÁzsÀ£É £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è

pu

£ÀqÉzÀzÀÄÝ ¤d. D CgÀ¸À£À ºÉ¸ÀgÀÄ ®°vÁ¢vÀå ªÀÄÄPÁÛ¦ÃqÀ. CªÀ£ÀzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ QjÃlzÀAwgÀĪÀ

©

PÁ²äÃgÀªÀ£ÀÄß D½zÀ PÁPÉÆÃðl gÁdªÀA±À.

PÁPÉÆÃðl ¸ÁªÀiÁædå
o
tt

(8£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£À, ¸Á.±À.)

No

PÁ§Æ¯ï lQð- ²æãÀUÀgÀ

µÁ»¸ï vÀÄ¥sÁ£ï ¸ÁªÀiÁædå

Cgˤgˀ
¸ÀtÚ §ÄqÀPÀlÄÖ
gÁdåUÀ¼ÀÄ

¹Azsï ¥ÁæAvÀå PÀ£Ëeï

PÀ£ÁåPÀÄ§Ó ªÀÄUÀzsÀ

12
¸ÁÜ¥À£É: «±ÀéªÉà ¨ÉgÀUÁUÀĪÀAvÉ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß £ÀqɹzÀ, ªÀiÁzÀj gÁdåªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀ ªÀÄvÀÄÛ
C¸ÁzsÀåªÁzÀÄzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÀ ¨sÁgÀvÀzÀ gÁdªÀA±ÀUÀ¼À°è PÁ²äÃgÀzÀ PÁPÉÆÃðl ªÀA±À¸ÀÜgÀÄ
M§âgÀÄ. 625gÀ°è gÁeÁ zÀÄ®ð¨sÀªÀzsÀð£À¤AzÀ ¸ÁܦvÀªÁzÀ PÁPÉÆÃðl ªÀÄ£ÉvÀ£À D
PÁ®zÀ ¨sÁgÀvÀzÀ §°µÀ× ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è MAzÁVvÀÄÛ. UÉÆãÀAzÀ ªÀA±ÀzÀ ¨Á¯Á¢vÀå£ÀÄ vÀ£ÀUÉ
¥ÀÄvÀæ¸ÀAvÁ£À«®èzÀÝjAzÀ ªÀÄUÀ½UÉ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁr¹ C½AiÀÄ£À£ÀÄß vÀ£Àß GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁV
¹AºÁ¸À£ÀzÀ°è PÀÆj¸À®Ä ¤zsÀðj¹zÀ£ÀÄ. ºÁUÉ DvÀ£ÀÄ vÀ£Àß ªÀÄUÀ¼ÀÄ C£ÀAUÀ¯ÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄaÑ£À
C¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝ zÀÄ®ð¨sÀªÀzsÀð£À¤UÉ PÉÆlÄÖ ªÀÄzÀĪɪÀiÁr¹zÀ£ÀÄ. ¨Á¯Á¢vÀå£À PÁ¯Á£ÀAvÀgÀ
zÀÄ®ð¨sÀªÀzsÀð£À vÀ£Àß ªÀA±ÀzÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. EzÉà ªÀÄÄAzÉ PÁPÉÆÃðl JA§
ºÉ¸Àj¤AzÀ ¥Àæ¹zÀÞªÁ¬ÄvÀÄ. zÀÄ®ð¨sÀªÀzsÀð£À£À ªÀÄUÀ zÀÄ®ð¨sÀPÀ (¥ÀævÁ¥Á¢vÀå). FvÀ£ÀÄ
£ÀgÉÃAzÀæ¥Àæ¨sÁ JA§ªÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁV ªÀÄƪÀgÀÄ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. CªÀgÀÄ ZÀAzÁæ¦ÃqÀ
(ªÀeÁæ¢vÀå), vÁgÁ¦ÃqÀ (GzÀAiÀiÁ¢vÀå) ºÁUÀÆ ªÀÄÄPÁÛ¦ÃqÀ (®°vÁ¢vÀå). EªÀgÀ°è ªÉÆzÀ®
E§âgÀÄ gÁdå¨sÁgÀªÀ£ÀÄß £ÀqɹzÀ ªÉÄÃ¯É ®°vÁ¢vÀå¤UÉ PÁPÉÆÃðl ªÀA±ÀzÀ G¸ÀÄÛªÁjAiÀÄÄ
ªÀ»¸À®ànÖvÀÄ. FvÀ£ÀÄ MlÄÖ 36 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® (724 - 760) gÁdåªÁ½zÀ£ÀÄ. PÁPÉÆÃðl
¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ZÀvÀÄzÉð¸ÉUÀ½UÀÆ «¸ÀÛj¹zÀ QÃwð EªÀ¤UÉ ¸À®ÄèvÀÛzÉ.

ed
®°vÁ¢vÀå ªÀÄÄPÁÛ¦ÃqÀ: ®°vÁ¢vÀå£À D¸ÁÜ£PÀ « À AiÀiÁVzÀÝ PÀ®t
í £À EwºÁ¸À
ish
UÀæAxÀªÁzÀ “gÁdvÀgÀAVt”AiÀÄ°è ®°vÁ¢vÀåzÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ
¹UÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉ C¯ï¨ÉgÀƤ §gÉzÀ “vÁjSï E »Azï” PÀÈwAiÀÄÆ
re S
bl
be KTB

®°vÁ¢vÀå£À ¸ÁºÀ¸U À ¼À £À ÄÀ ß ªÀÄÄPÀÛªÁV PÉÆAqÁqÀÄvÀÛz.É aãÁzÀ §ºÀ¼µ À ÄÀ Ö

pu

LwºÁ¹PÀ UÀæAxÀUÀ¼À°è FvÀ£À G¯ÉèÃRUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ.

©

®°vÁ¢vÀå£ÀÄ d£ÀävÀB ±ÀÆgÀ£ÀÆ ¢üÃgÀ£ÀÆ ªÀĺÀvÁéPÁAQëAiÀÄÆ DVzÀÝ£ÀÄ.

¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è FvÀ PÀ£ÁåPÀÄ§Ó (PÀ£Ëd)zÀ AiÀıÉÆêÀªÀÄð£À£ÀÄß AiÀÄÄzÀÞzÀ°è
¸ÉÆð¹ vÀ£Àß ¥ÀgÁPÀæªÀÄ ªÉÄgÉzÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ PÁ§Ä¯ï ¥ÁæAvÀåªÀ£Áß¼ÀÄwÛzÀÝ
o

®°vÁ¢vÀå
±Á» ªÀA±À¸ÀÜgÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹ D ¥ÀæzÉñÀzÀ°è vÀ£Àß C¢ü¥ÀvÀå ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ.
tt

ªÀÄÄPÁÛ¦ÃqÀ
No

«AzsÁåZÀ®zÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ gÁdgÀ eÉÆvÉ gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß

¸Á¢ü¹, F ¨sÁUÀUÀ¼À°è vÀ£ÀUÉ AiÀiÁgÀÆ ºÀUÉUÀ¼ÁUÀzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉÆAqÀ£ÀÄ. gÁµÀÖçPÀÆlgÀ
eÉÆvÉAiÀÄÆ ®°vÁ¢vÀå£ÀÄ ¸ÉßúÀ¸ÀA§AzsU À ¼À £À ÄÀ ß ¨É¼¹ É PÉÆAqÀ£ÄÀ . ¥ÀƪÀðzÀ°è vÀ£ßÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ
¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß §AUÁ¼ÀzÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. aãÁzÀ mÁAUï gÁdgÀÄUÀ¼À eÉÆvÉ ¸ÉßúÀ
¸ÀA¥Á¢¹zÀ ®°vÁ¢vÀå, CªÀgÀ £ÉgÀªÀÅ ¥ÀqÉzÀÄ n¨Él£ÀßgÀ ªÉÄÃ¯É AiÀÄÄzÀÞ ªÀiÁr CªÀgÀ
ªÀ±zÀ °
À zè ÝÀ ªÁAiÀĪÀå ¨sÁgÀvz
À À §ºÀ¼µ
À ÄÀ Ö gÁdåU¼ À £À ÄÀ ß ¸ÀévA
À vÀU
æ Æ
É ½¹zÀ£ÄÀ . C®èzÉ vÀ£ßÀ PÁPÉÆÃðl
¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß lQðAiÀĪÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. DV£À PÁPÉÆÃðl gÁdåªÀÅ EA¢£À Geï¨ÉQ¸ÁÛ£À,
vÀdQ¸ÁÛ£À, QVð¸ÁÛ£À, PÀdQ¸ÁÛ£À, PÁ§Æ®UÀ¼À£Éß®è M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. PÁPÉÆÃðl ªÀA±ÀzÀ F
«¸ÁÛgÀ¢AzÁV CgÀ§âgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄPÀðjUÉ ªÀÄÄ£ÀÆßgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ¢ÃWÀð PÁ® ¨sÁgÀvÀzÀ
ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁqÀ®Ä DUÀ°®è.
PÀ¯ÉUÉ PÁPÉÆÃðlgÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ : MlÄÖ 230 ªÀµÀð (625 - 855) C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝ
PÁPÉÆÃðl ¸ÁªÀiÁædå »ªÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ vÀ¥Àà°£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è vÀ£Àß ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß
©ÃjzÀÄÝ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ ªÀÄzsÀå KµÀåzÀªÀgÉUÀÆ «¸ÀÛj¹vÀÄÛ. ¥ÀƪÀðzÀ°è §AUÁ¼À PÉÆ°è,
13
zÀQëtzÀ°è «AzsÁåZÀ®, ¥À²ÑªÀÄzÀ°è PÁå¹àAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÀæ ºÁUÀÆ GvÀÛgÀzÀ°è n¨ÉmïUÀ¼À£ÀÄß
vÀ£Àß ¹ÃªÀiÁgÉÃSÉUÀ¼ÁV ¥ÀqÉ¢zÀÝ PÁPÉÆÃðl ¸ÁªÀiÁædå ¸ÀªÀðªÀÄvÀ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄzÀ vÀvÀÛ÷éªÀ£ÀÄß
¥Á°¹vÀÄ. ±ÉʪÀ, ¨ËzÀÞ¥ÀAxÀUÀ¼À, ¸À£ÁvÀ£ÀzsÀªÀÄðzÀ J®èjUÀÆ E°è ¸ÁévÀAvÀæöå«vÀÄÛ. ¸ÀévÀB
®°vÁ¦ÃqÀ£ÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÀÆÛ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. zÉñÀzÀ¯Éèà CvÀåAvÀ ¨sÀªÀåªÁzÀ ªÀiÁvÁðAqÀ
¸ÀÆAiÀÄðzÉêÀ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ «±Á®ªÁzÀ PÉgÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÉîĪÀAvÉ
¤ªÀiÁðtªÁVvÀÄÛ. ¥ÁgÀ¸ÉÆàÃgï CxÀªÁ ¥ÀjºÁ¸À¥ÀÅgÀªÀ£ÀÄß gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆArzÀÝ
PÁPÉÆÃðlgÀÄ ¸ÀÆAiÉÆÃð¥Á¸ÀPÀgÁVzÀÝgÀÄ.
PÁ²äÃgÀzÀ ±ÉʪÀ¹zÁÞAvÀzÀ CvÀåAvÀ ªÉʨsÀªÀzÀ PÁ®WÀlÖªÉAzÀÄ PÁPÉÆÃðlgÀ PÁ®ªÀ£ÀÄß
ºÉüÀ¯ÁUÀÄvÀz
Û .É ªÀ¸ÄÀ UÀÄ¥À£
Û À ±ÉʪÀ¸Æ
À vÀæ F CªÀ¢A
ü iÀÄ°è gÀZ£
À A
É iÀiÁ¬ÄvÀÄ. SÁåvÀ vÀv÷ÛÀ é±Á¸ÀçÛ dÕ, PÀ«
C©ü£ÀªÀUÀÄ¥ÀÛ PÁPÉÆÃðlPÀgÀ PÁ®zÀªÀ£ÁVzÀÝ. ±ÉʪÀ¸ÀÆvÀæUÀ¼À wæPÀ ªÀÄvÀÄÛ PË® ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ
F CªÀ¢üAiÀÄ°è GZÁÒçAiÀĹÜwAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀªÀÅ. ®°vÁ¢vÀå£À PÁ®ªÀ£ÀÄß PÁPÉÆÃðl ªÀA±ÀzÀ
a£ÀßzÀ AiÀÄÄUÀ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. AiÀiÁPÉAzÀgÉ ®°vÁ¢vÀå£ÄÀ PÀ¯,É ¸ÀA¸ÀÌøw, ¸Á»vÀåU½ À UÉ AiÀÄxÉÃZÀÒªÁzÀ
¥ÉÆæÃvÁìºÀªÀ£ÀÄß PÉÆlÖ£ÀÄ. PÀ®ít£ÀÄ ®°vÁ¢vÀå£À D¸ÁÜ£ÀPÀ«AiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ.
CªÀ£Àw: ®°vÁ¢vÀå£À £ÀAvÀgÀ §AzÀ gÁdgÀÄ CªÀ£ÀµÀÄÖ ¥Àæw¨sÁ±Á°UÀ¼ÁVgÀ°®è. ®°vÁ¢vÀå£À

ed
ªÀÄUÀ PÀĪÀ®AiÀiÁ¦ÃqÀ, MAzÀÄ ªÉÆøÀzÁlªÀ£ÀÄß PÀuÁÚgÉ PÀAqÀ ªÉÄÃ¯É L»PÀ¨sÉÆÃUÀ¨sÁUÀåUÀ¼À°è
ish
«gÀQÛ §AzÀÄ, vÀ£Àß ªÉʨsÉÆÃUÀªÀ£Éß®è vÀåf¹, CgÀtåPÉÌ vÉgÀ½ ¹¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÉAzÀÄ
re S
bl
“gÁdvÀgÀAVt”AiÀÄÄ ºÉüÀÄvÀÛzÉ. ®°vÁ¢vÀå£À E£ÉÆßêÀð ¥ÀÄvÀæ ªÀeÁæ¢vÀå vÀ£Àß vÀAzÉAiÀĵÀÄÖ
be KTB
pu

ZÁuÁPÀë£ÀÆ ¢üÃgÀ£ÀÆ DVgÀ°®è. ¹Azsï ¥ÁæAvÀåzÀ ±ÀvÀÄæUÀ¼À zÁ½AiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä FvÀ£ÀÄ

C¸ÀªÀÄxÀð£ÁzÀ£ÀÄ. FvÀ£À £ÀAvÀgÀ ªÉÆzÀ®£Éà ¥ÀÈyªÁå¦ÃqÀ, dAiÀiÁ¦ÃqÀ, ®°vÁ¦ÃqÀ,
©

¸ÀAUÁæªÀĦÃqÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ D½éPÉ £ÀqɹzÀgÁzÀgÀÆ ªÀĺÀvÀÛgÀ ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁtzÉ

PÁPÉÆÃðl ªÀA±ÀªÀÅ ªÀÄÄAzÉ CªÀ£ÀwAiÀÄvÀÛ ¸ÁUÀÄvÀÛ ºÉÆìÄvÀÄ.
o

D¥sÀÏ£ï zÁ½PÉÆÃgÀgÀÄ
tt
No

ªÀĺÀªÀÄäzï WÀfß (997 – 1030)

C®¥sÀÛVãï JA§ vÀÄQð UÀįÁªÀÄ WÀfßAiÀÄ°è ¸ÀévÀAvÀæ gÁdåªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£ÉÃ
ªÀĺÀªÀÄäzï WÀfß. ªÀĺÀªÀÄäzï WÀfßAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¢£ÉüÀÄ ¨Áj zÀAqÀAiÀiÁvÉæ ªÀiÁr
C¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß PÉƼÉî ºÉÆqÉzÀ£ÀÄ. vÀ£Àß zÁ½AiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄįÁÛ£ÀzÀ zÉÆgÉ, gÁd
dAiÀÄ¥Á®, ©üêÀÄ¥Á®, ZÀAzÉîgÀ gÁd wæ¯ÉÆÃZÀ£À¥Á®gÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. £ÁUÀgÀPÉÆÃmÉ,
xÁuÉñÀégÀ, UÁé°AiÀÄgï, GdӬĤ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ £ÀUÀgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ £ÀqɹzÀ£ÀÄ.
EªÀ£ÀÄ UÀÄdgÁw£À ¥Àæ¹zÀÞ ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É §ÈºÀvï ¸ÉÊ£ÀåzÉÆA¢UÉ
zÁ½ ªÀiÁr ²ªÀ°AUÀªÀ£ÀÄß £Á±À ªÀiÁr, C°è£À C¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ®Æn ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
WÀfßAiÀÄ zÀAqÀAiÀiÁvÉæUÀ¼ÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ lPÀðgÀ zÁ½UÀ½UÉ £ÁA¢AiÀiÁzÀªÀÅ.
FvÀ£ÀÄ PÀ«UÀ¼ÀÄ, «zÁéA¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ®°vÀ PÀ¯ÉUÀ½UÉ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. D¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ
C¯ï¨ÉgÆ É ¤ JA§ «zÁéA¸À, ‘vÁjÃSï-G¯ï-»Azï’ JA§ UÀA æ xÀ gÀa¹zÁÝ£.É F UÀA
æ xÀz°
À è
¨sÁgÀvÀzÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ «zÀévÀÛ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¸À¯ÁVzÉ.
14
ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃj (1149 jAzÀ 1206)
ªÀĺÀªÄÀ äzï WÀfßAiÀÄÄ ¨sÁgÀvz
À °
À è lPÀðgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÄÀ ß ¸Áܦ¸ÀĪÀ°è «¥s® À £ÁVzÀÝjAzÀ
ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃjAiÀÄÄ F ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÀ£ÀÄ. ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃjAiÀÄÄ
gÁd媣 À ÄÀ ß «¸Àj
Û ¸ÀĪÀ DPÁAPɬ
ë ÄAzÀ, ¨sÁgÀvzÀ À ªÀÄįÁÛ¤UÉ ªÀÄÄwÛUÉ ªÀÄÆ®PÀ zÀAqÀAiÀiÁvÉA æ iÀÄ£ÀÄß
DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄįÁÛ£À ¥ÁæAvÀåªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ UÀÄdgÁvï£À C¤®ªÁqÀzÀ
ªÉÄÃ¯É DPÀæªÀÄt £ÀqɹzÀ£ÀÄ. F DPÀæªÀÄtªÀÅ «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀjAzÀ zsÀÈwUÉqÀzÉ ¥ÀAeÁ©£À
¨sÁUÀªÁVzÀÝ ¥ÉñÁªÀgÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹zÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è RĸÉÆæêÀÄ°èPï¤AzÀ ¯ÁºÉÆÃgÀ£ÀÄß
ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ ¥ÀAeÁ©£À°è ¥À槮£ÁzÀ£ÀÄ. ¥ÉñÁªÀgÀ FvÀ£À ¸ÉʤPÀ PÉÃAzÀæªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀjAzÁV ¥ÀAeÁ©£À £ÉgÉ ¥ÀæzÉñÀ zɺÀ° ªÀÄvÀÄÛ CfäÃgÀzÀ DPÀæªÀÄtPÉÌ ¥ÀæAiÀÄwß¹ gÀd¥ÀÇvÀ
gÁd£ÁzÀ ¥ÀÈyégÁd Z˪Áít£ÉÆA¢UÉ ªÉÆzÀ®£Éà vÀgÊÉ £ï PÁ¼ÀUz À °
À è ¸ÉÆÃvÀ£ÄÀ . £ÀAvÀgÀ £Àqz É À
JgÀqÀ£Éà vÀgÉÊ£ï PÁ¼ÀUÀzÀ°è ¥ÀÈyégÁd£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. WÉÆÃjAiÀÄ zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ£ÁzÀ
PÀÄvÀÄâ¢Ýãï L§Pï zɺÀ° ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ, UÀAUÁ §AiÀÄ®Ä ¥ÀæzÉñÀzÀ E¤ßvÀgÀ gÀd¥ÀÇvÀgÀ£ÀÄß
¸ÉÆð¹ WÉÆÃj gÁdåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. F jÃw GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è lPÀðgÀ DqÀ½vÀªÀÅ
DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ DqÀ½vÀ £ÉÆÃrPÉƼÀî®Ä vÀ£Àß ¤µÁתÀAvÀ UÀįÁªÀÄ PÀÄvÀÄâ¢Ýãï

ed
L§Pï£À£ÀÄß £ÉëĹzÀ£ÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÀd¥ÀÇvÀgÀÄ MUÀÎnÖ¤AzÀ EgÀzÉà EzÀÝzÀÄÝ WÉÆÃj
¸ÁªÀiÁædåzÀ «¸ÀÛgÀuÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
ish
re S
bl
zɺÀ° ¸ÀįÁÛÛ£ÀgÀÄ (1206 jAzÀ 1526)
be KTB
pu

UÀįÁªÀÄ, T°Ó, vÀÄWÀ®Pï,

©

¸ÉÊAiÀÄåzï ªÀÄvÀÄÛ ®Æ¢ü ªÀA±ÀU¼

À ÄÀ
zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÁ®zÀ°è D½zÀ
¸ÀAvÀwUÀ¼ÁVªÉ.
o
tt

UÀįÁªÀÄ ¸ÀAvÀw
No

PÀ Ä vÀ Ä §Ä¢Þãï L§Pï
ªÀÄĹèA DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ°è
ªÀÄÄAzÀĪÀg¹ É zÀ£ÄÀ . L§Pï ºÁUÀÆ
DvÀ £ À GvÀ Û g Á¢ü P ÁjUÀ ¼ É ® è g À Æ
UÀ Ä ¯ÁªÀ Ä gÁVzÀ Ý jAzÀ L§Pï
¸Áܦ¹zÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀPÉÌ UÀįÁªÀÄ PÀÄvÀÄ¨ï «Ä£Ágï
¸ÀAvÀw JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÄ. ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
PÀÄvÀħĢÞãï L§Pï PÀÄvÀÄ¨ï «Ä£Ágï zɺÀ°AiÀÄ°ègÀĪÀ ¨sÁgÀvÀzÀ CvÀåAvÀ JvÀÛgÀzÀ
FvÀ£ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è zɺÀ° UÉÆÃ¥ÀÅgÀ. EzÀ£ÄÀ ß PÀÄvÀħĢÝãï L§Pï ¤«Äð¸À®Ä ¥ÁægA À ©ü¹
¸ÀįÁÛ£ÀgÀ D½éPÉUÉ ¨sÀzÀæ §Ä£Á¢ E®ÛªÀÄ±ï ¥ÀÇtðUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ 225 Cr JvÀÛgÀªÁVzÀÄÝ
ºÁQzÀ £ À Ä . D¥s Á Ϥ¸ÁÛ£ÀzÀ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆPÀëöä PÉvÀÛ£ÉUÀ½ªÉ. LzÀÄ CAvÀ¹Û£À PÀlÖqÀzÀ°è
vÀÄQð d£ÁAUÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ ªÉÄnÖ®ÄUÀ½ªÉ.

15
PÀÄvÀħĢÞãï£À£ÀÄß ¨Á®åzÀ°è FvÀ£À ¥Á®PÀgÀÄ ¤±Á¥ÀÅgÀzÀ SÁfUÉ UÀįÁªÀÄ£À£ÁßV
ªÀiÁjzÀgÀÄ. L§Pï£ÀÄ ¥À¶ðAiÀÄ£ï, CgÉ©Pï ¨sÁµÉUÀ¼À ²PÀëtzÀ eÉÆvÉÀUÉ ©®ÄèUÁjPÉ, PÀÄzÀÄgÉ
¸ÀªÁj ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÀÝ£ÀÄ. WÀfßAiÀÄ gÁdå¥Á®£ÁVzÀÝ ªÀĺÀªÀÄäzï
WÉÆÃj EªÀ£À£ÀÄß UÀįÁªÀÄ£À£ÁßV Rjâ¹zÀÝ£ÀÄ. L§Pï£ÀÄ WÀfßAiÀÄ°èzÁÝUÀ vÀ£Àß ±ËgÀå¢AzÀ
ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃjAiÀÄ UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¸É¼ÉzÀ£ÀÄ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ vÀgÉÊ£ï PÁ¼ÀUÀzÀ £ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ
ªÉÄð£À DPÀæªÀÄtUÀ¼À G¸ÀÄÛªÁjAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. L§Pï£ÀÄ ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃjAiÀÄ PÁ®zÀ°è
GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁzÀ£ÀÄ. WÉÆÃjAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¸ÀévÀAvÀæ£ÁV D½zÀ£ÀÄ. C¢üPÁgÀ
ªÀ»¹PÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É vÀ£Àß ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥À槮UÉƽ¹PÉƼÀî®Ä E®ÛªÀÄ±ï ªÀÄvÀÄÛ £Á¹gÀÄ¢ÞãÀ
PÀ¨ÁZÀgÉÆA¢UÉ ªÉʪÁ»PÀ ¸ÀA§AzsÀ ¨É¼É¹zÀ£ÀÄ C®èzÉ vÁdÄ¢ÞãÀ E¯ÉÆÝÃeï£À ªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
EªÀ£ÀÄ ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁzÀ£ÀÄ. £Á¹gÀÄ¢ÞÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ vÁdÄ¢ÞÃ£ï ¸ÀºÀ ªÀĺÀªÀÄäzÀ WÉÆÃjAiÀÄ
UÀįÁªÀÄgÁVzÀÝgÉ, E®ÛªÀıï L§Pï£À UÀįÁªÀÄ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.
L§Pï£ÀÄ zɺÀ°AiÀÄ°è PÀĪÁívï-G¯ï-E¸ÁèA ªÀĹâAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ
C°èAiÉÄà PÀÄvÀÄ¨ï «Ä£Ágï ¤«Äð¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°è ¤eÁ«Ä ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀSï-E-ªÀÄÄzÀ©âÃgÀAiÉÄA§ «zÁéA¸ÀjzÀÝgÀÄ. ‘vÁdÄ¯ï ªÀiÁ¹gï’ L§Pï£À §UÉÎ ªÀiÁ»w
¤ÃqÀĪÀ PÀÈwAiÀiÁVzÉ.

ed
E®ÛªÀıï
ish
re S
bl
E®âj PÀÄlÄA§PÉÌ ¸ÉÃjzÀ FvÀ£ÀÄ PÀÄvÀħĢÞãï£À UÀįÁªÀÄ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. UÁé°AiÀÄgïzÀ
be KTB
pu

DqÀ½vÀUÁgÀ£ÁVzÀÝ EªÀ£ÀÄ L§Pï£À GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁzÀ£ÀÄ.

E®ÛªÀÄ±ï ¸ÀįÁÛ£À£ÁVzÀÄÝzÀ£ÀÄß ¸À»¸ÀzÀ WÀfßAiÀÄ zÉÆgÉ vÁdÄ¢ÞãÀ ¬Ä¯ÉÆÝÃeï
©

ªÀÄvÀÄÛ ¹Azsï£À £Á¹ÃgÀÄ¢Þãï PÀ¨ÁZÀ DvÀ£À «gÀÄzÀÝ §AqÉzÀÝgÀÄ. E®ÛªÀıï CªÀgÀ£ÀÄß

¸ÉÆð¹ vÀ£Àß ¸ÁÜ£À ¨sÀzÀæ¥Àr¹PÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ gÀtxÀA¨sÉÆÃgÀ, ªÀiÁAqÉÆÃgÀ, UÁé°AiÀÄgï,
o

©ü¯Áì, CfäÃgï, §£ÁgÀ¸ï, PÀ£ÉÆÃeïUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¥ÀæxÀªÀÄ

tt

¨ÁjUÉ ªÀÄAUÉÆîgÀÄ ZÉAVøï SÁ£À£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è zÁ½ ªÀiÁrzÀgÀÄ. E®ÛªÀıï CªÀgÀ£ÀÄß

No

AiÀıÀ¹éAiÀiÁV »ªÉÄänÖ¹zÀ£ÀÄ. F ¸ÁzsÀ£ÉUÀ½AzÁV ¨ÁUÁÝzÀ R°Ã¥sÀ£ÀÄ E®ÛªÀıï¤UÉ C¢üPÀÈvÀ

C¢üPÁgÀ ¸ÀªÀÄäw ¥ÀvÀæ ¤ÃrzÀ£ÀÄ.
E®ÛªÀıï gÁdåªÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ EPÁÛUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹, DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉUÁV
EPÁÛzÁgÀgÀ£ÀÄß £ÉëĹzÀ£ÀÄ. DqÀ½vÀzÀ°è ¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£É ¤ÃqÀ®Ä ‘£À®ªÀvÀÄÛ ¸ÀgÀzÁgÀgÀ
PÀÆl’ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ, £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ¸ÀįÁÛ£À¤UÉ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
E®ÛªÀıï£ÀÄ §AUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É½îAiÀÄ £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ PÀÄvÀÄâ¢ÝãÀ£À
PÁ®zÀ°è ¤«Äð¸À®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁVzÀÝ zɺÀ°AiÀÄ PÀÄvÀĨï«Ä£ÁgÀ£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉƽ¹zÀ£ÀÄ.
gÀfAiÀiÁ ¸ÀįÁÛ£Á
E®ÛªÀıï£À ¥ÀÅvÀæ gÀÄPÀÄߢÞÃ£ï ¦ügÉÆÃeï C¸ÀªÀÄxÀð£ÁVzÀÝjAzÀ CªÀ£À ¥ÀÅwæ gÀfAiÀiÁ
¨ÉÃUÀA DvÀ£À GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁzÀ¼ÀÄ. zɺÀ° ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÉßÃjzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄ»¼É, ¸ÀįÁÛ£Á
JA§ ©gÀÄzÀÄ ¥ÀqÉzÀÄ ¥ÀÅgÀĵÀ£ÀAvÉ ªÉõÀ zsÀj¹, AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄwÛzÀݼÀÄ. ¹Azsï¤AzÀ

16
§AUÁ¼ÀzÀ «±Á® ¥ÀæzÉñÀzÀªÀgÉUÀÆ vÀ£Àß C¢üPÁgÀ ¸Áܦ¹zÀ¼ÀÄ. EªÀ¼À DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¸À»¸ÀzÀ
¥ÁæAvÁå¢üPÁjUÀ¼ÀÄ zÀAUÉAiÉÄzÀÄÝ CªÀ¼À£ÀÄß ºÀvÉåUÉÊzÀgÀÄ.
XAiÀiÁ¸ï-Gzï-¢Ã£ï §®â£ï
zɺÀ°AiÀÄ°è E®ÛªÀıï¤UÉ UÀįÁªÀÄ£ÁVzÀÝ §®â£ï vÀ£Àß ¸Áé«Ä¤µÉ×, §Ä¢ÞªÀÄvÉÛ,
¸ÀzÀÄÎtUÀ½AzÀ vÀÄQð UÀįÁªÀÄgÀ PÀÆlzÀ ¸ÀzÀ¸Àå£ÁzÀ£ÀÄ. gÀfAiÀiÁ ¸ÀįÁÛ£À¼À D¸ÁÜ£ÀzÀ°è
C«ÄÃgï-E-²PÁgï JA§ ºÀÄzÉÝUÉ £ÉëĸÀ®àlÖ£ÀÄ.
C«zsÉÃAiÀÄ vÀÄQð ¸ÀgÀzÁgÀgÀ zÀÄgÁqÀ½vÀ ¤AiÀÄAwæ¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄAUÉÆîgÀ zÁ½AiÀÄ£ÀÄß
vÀqÉUÀnÖ gÁdåzÀ°è ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ PÁ¥ÁrzÀ£ÀÄ. D¸ÁÜ£ÀzÀ zÀ¨Áðj£À°è ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ²µÁÖZÁgÀU¼ À £À ÄÀ ß vÀAzÀ£ÄÀ . ¥À²ðAiÀÄ£ï ±ÉÊ°AiÀÄ DqÀA§gÀzÀ ªÉõÀ¨Æ Às µÀt zsj
À ¸ÀÄwÛzÝÀ £ÄÀ .
vÀ£ÀߣÀÄß zÉêÀgÀ ¥Àw
æ ¤¢üAiÉÄAzÀÄ ¸Áj ¤gÀAPÀıÀ gÁd¥À¨ æ ÀÄs vÀé eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. C£ÀĨsÀ« ºÁUÀÆ
«±Áé¹PÀ ¸ÉãÁ¥ÀwUÀ¼À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï ¸ÀAWÀn¹zÀ£ÀÄ. eÁVÃgï ¥ÀqÉzÀÄ ¸ÉêÉ
¸À°è¸ÀzÀ PÀÄlÄA§UÀ½AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. ªÀÄAUÉÆîgÀ zÁ½ vÀqÉUÀlÖ®Ä
ªÁAiÀÄĪÀå UÀr ¨sÁUÀzÀ°è PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. zÀPÀë DqÀ½vÀUÁgÀ£ÁVzÀÝ §®à£ÀߣÀ £ÀAvÀgÀzÀ
¸ÀįÁÛ£ï PÉÊPÀĨÁzÀ£ÀÄ DvÀ£À ªÀfÃgÀ¤AzÀ PÉƯÉAiÀiÁzÀ£ÀÄ. C°èUÉ UÀįÁªÀÄ ¸ÀAvÀwAiÀÄ DqÀ½vÀ

ed
CAvÀåUÉÆArvÀÄ.
ish
re S

T°Ó ¸ÀAvÀw (1290-1320)

bl
be KTB
pu

T°Ó ¸ÀAvÀwAiÀÄ£ÀÄß d¯Á®Ä¢ÝãÀ£ÀÄ ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ ªÀÄÈzÀĸÀé¨sÁªÀ, PÀëªÀiÁ²Ã®vÉ

UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. EzÀjAzÀ ¸ÀgÀzÁgÀgÀÄ ¥À槮gÁV M¼À¸ÀAZÀÄ £ÀqɹzÀgÀÄ. ªÀÄÄAzÉ
©

FvÀ£À£ÀÄß C¯ÁèªÀÅ¢ÝãÀ£ÀÄ PÉÆ¯É ªÀiÁr zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£À£ÁzÀ£ÀÄ.

C¯ÁèªÀÅ¢Ýãï T°Ó
o
tt

FvÀ£ÀÄ ¨Á®åzÀ°è d¯Á®Ä¢Ýãï£À£À D±ÀæAiÀÄzÀ°è ¨É¼ÉzÀ£ÀÄ. ±ÀÆgÀ AiÉÆÃzsÀ£ÁzÀ EªÀ£ÀÄ

No

gÁdå¥Á®£ÁV ºÁUÀÆ zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ£ÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀ£ÀÄ. zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ£ÁV ªÀiÁ¼Áé, ©ü¯Áì

ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀVj ªÉÄð£À zÁ½UÀ¼À°è C¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ®Æn ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. vÀ£Àß ªÀiÁUÀðzÀ±ÀðPÀ,
¥ÉÇõÀPÀ d¯Á®Ä¢Ýãï£À£ÄÀ ß PÉÆ¯É ªÀiÁrzÀ£ÄÀ . »ÃUÉ C¯ÁèªÅÀ ¢Ýãï zɺ°
À AiÀÄ ¸ÀįÁÛ££
À ÁzÀ£ÄÀ .
C¯ÁèªÀÅ¢ÝãÀ£ÀÄ ªÀÄAUÉÆîgÀ zÁ½AiÀÄ£ÀÄß »ªÉÄänÖ¹zÀÝ®èzÉ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët
¨sÁgÀvÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹ C¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ®Æn ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. UÀÄdgÁw£À ªÁWÉïÁ
ªÀA±ÀzÀ gÀd¥ÀÇvÀ zÉÆgÉ EªÀÄär PÀtðzÉêÀ, gÀtxÀA¨sÉÆÃgÀzÀ ºÀ«ÄÃgÀzÉêÀ, avÉÆÛÃgÀzÀ gÁd
©üêÀĹAUÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ. EªÀÅUÀ¼À®èzÉ ªÀiÁ¼Àé, eÁ¯ÉÆÃgï, §ÄA¢, ªÀiÁAqÉÆÃgï ªÀÄvÀÄÛ
mÉÆÃAPïUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ£ÀÄ.
FvÀ£À zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ ªÀÄ°èPÁ¥sÀgï zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ zÀAqÀAiÀiÁvÉæ £Àqɹ C¥ÁgÀ
»A¸ÁZÁgÀ, ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ, ®Æn, PÉƯÉ-¸ÀÄ°UÉ £ÀqɹzÀ£ÀÄ. zÉêÀVj, ªÁgÀAUÀ¯ï, zÁégÀ¸ÀªÀÄÄzÀæ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀÄgÉÊUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ £Àqɹ CªÀÅUÀ¼À CªÀ£ÀwUÉ PÁgÀt£ÁzÀ£ÀÄ. DzÀgÉ UÉzÀÝ

17
gÁdåUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß gÁdåzÀ°è «°Ã£ÀUÉƽ¹PÉƼÀîzÉ PÉêÀ® ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ®Æn ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. DvÀ£À ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ zÉÆÃ-C¨ï
ªÀÄUÀ PÀÄvÀħĢÝÃ£ï ªÀÄĨÁgÀPï £Á®ÄÌ ªÀµÀð C¢üPÁgÀ
¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ°è zÁé = JgÀqÀÄ,
£Àq¹É RĸÀÄæ JA§ ¸ÉʤPÀ¤AzÀ PÉÆ®è®àlÖ£ÄÀ . ªÀÄÄAzÉ WÁf D¥À = ¤ÃgÀÄ, JgÀqÀÄ £À¢UÀ¼À
ªÀÄ°Pï (XAiÀiÁ¸ÀÄ¢Ýãï vÀÄWÀ®Pï) RĸÀÄæªÀ£ÀÄß PÉÆAzÀÄ £ÀqÀĪÀt ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß zÉÆÃ-C¨ï
vÀÄWÀ®Pï ¸ÀAvÀw ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. J£ÀÄßvÁÛg.É GzÁ : UÀAUÁ-AiÀĪÀÄÄ£À
DqÀ½vÁvÀäPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ : C¯ÁèªÀÅ¢Ýãï T°ÓAiÀÄÄ zÉÆÃ-C¨ï.
DqÀ½vÀz° À è ºÀ®ªÀÅ ¸ÀÄzsÁgÀuU
É ¼
À £À ÄÀ ß PÉÊUÉÆAqÀ£ÄÀ . zsÁ«ÄðPÀ
zÀwÛ, E£ÁªÀiï ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. zÀPÀë UÀÆqsÀZÁgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
gÀa¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄzÀå¥Á£À, ªÀiÁzÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀiÁgÁl, ¥ÀUÀqÉAiÀiÁlUÀ¼À£ÀÄß ¤µÉâü¹zÀ£ÀÄ.
¸Àgz
À ÁgÀgÀ PÀÆl, ¸ÁªÀðd¤PÀgÆ É A¢V£À ¸ÉßúÀ¸ª À iÀ ÁgÀA¨sÀ ºÁUÀÆ CAvÀgÀ eÁw «ªÁºÀU¼ À £À ÄÀ ß
¤µÉâü¹zÀ£ÀÄ. ¥ÀæeÉUÀ½AzÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ vÉjUÉ ¸ÀAUÀ滸À®Ä DzÉñÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ.
¸ÉʤPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ : ¸ÉʤPÀgÀ ¨sÀwð, vÀgÀ¨ÉÃw, ±À¸ÁÛç¸ÀÛç, PÀÄzÀÄgÉ ºÁUÀÆ £ÀUÀzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è

ed
ªÉÃvÀ£À ¤ÃqÀĪÀ ºÉÆuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉʤPÀ ªÀÄAwæUÉ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀæwAiÉƧ⠸ÉʤPÀ ºÁUÀÆ
ish
PÀÄzÀÄgÉUÀ¼À §UÉÎ «ªÀgÀ ¤ÃqÀĪÀ zÁR¯É EqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. PÀÄzÀÄgÉUÀ½UÉ ªÀÄÄzÉæ ºÁPÀĪÀ ¥ÀzÀÞw
re S

eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. DAiÀÄPÀnÖ£À ¸ÀܼÀUÀ¼À°è PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ.

bl
be KTB
pu

ªÁtÂdå ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ : fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁzÀ zsÁ£Àå, SÁzÀå, vÉÊ®, ¸ÀPÀÌgÉ, G¥ÀÅà, §mÉÖ
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¯Á¨sÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ£ÀÄ. ªÀvÀðPÀgÀÄ
©

¤UÀ¢ ¥Àr¹zÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä DzÉñÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À

¤AiÀÄAvÀætPÁÌV ‘¸ÀºÀ£Á-E-ªÀÄAr’AiÉÄA§ G£ÀßvÁ¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
o

vÀÄWÀ®Pï ¸ÀAvÀw (1320-1399)

tt
No

vÀÄWÀ®Pï ¸ÀAvÀwAiÀÄ£ÀÄß XAiÀiÁ¸ÀÄ¢ÞÃ£ï ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. F ¸ÀAvÀwAiÀÄ°è ªÀĺÀªÀÄäzï

©£ï vÀÄWÀ®Pï ªÀÄvÀÄÛ ¦ügÉÆÃeï vÀÄWÀ®PÀgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ. XAiÀiÁ¸ÀÄ¢ÞãÀ£ÀÄ PÉ®ªÀÅ GzÁgÀ
DqÀ½vÁvÀäPÀ ¤ÃwAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ zɺÀ°AiÀÄ°è ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄAUÉÆîgÀ
zÁ½ vÀqU É l
À Ö®Ä UÀr ¨sz
À ¥
æÀ r
À ¹zÀ£ÄÀ . gÉÊvÀjUÉ ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉU¼
À £
À ÄÀ ß ¤«Äð¹, ¨sÆ
À PÀAzÁAiÀÄ
PÀrªÉÄ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. PÀÄzÀÄgÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¯Á¼ÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ CAZÉ ¥ÀzÀÞw ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. zɺÀ°
§½ vÀÄWÀ®PÁ¨Ázï PÉÆÃmÉ PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. ªÁgÀAUÀ¯ï, ªÀÄzsÀÄgÉÊ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ UÀÄdgÁvï
ªÀÄvÀÄÛ §AUÁ¼ÀUÀ¼À°è ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ PÁ¥ÁrzÀ£ÀÄ.
ªÀĺÀªÀÄäzï ©£ï vÀÄWÀ®Pï
FvÀ£ÀÄ ¥À²ðAiÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ CgÉ©Pï ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¥ÁArvÀå ¥ÀqÉ¢zÀÝ£ÀÄ. C¥ÁgÀ eÁÕ£À
ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ, DvÀ£À ªÀåQÛvÀézÀ°è C£ÉÃPÀ zÉÆõÀUÀ½zÀݪÀÅ. ªÀĺÀªÀÄäzï vÀÄWÀ®Pï£À°è ªÁåªÀºÁjPÀ
§Ä¢ÞªA À wPÉ, ¥ÀjeÁÕ£,À vÁ¼ÉäUÄÀ t, ªÀiÁ£À¹PÀ ¸ÀªÄÀ vÉÆî£À, zÀÆgÀzÈÀ ¶Ö, ªÁ¸ÀÛ«PÀªÁzÀ ¤zsÁðgÀ
vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ±ÀQÛ EgÀ°®è.
18
DqÀ½vÁvÀäPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ
PÀAzÁAiÀÄ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ : ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ J®è
«ªÀgÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ C¢üPÀÈvÀ zÁR¯É ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀ£ÀÄ. PÀȶ E¯ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. PÀȶUÉ M¼À¥ÀqÀzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁUÀĪÀ½UÉ M¼À¥Àr¹zÀ£ÀÄ. gÉÊvÀjUÉ DyðPÀ
£ÉgÀªÀÅ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. zÉÆ-C¨ï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ºÉaѹzÀ£ÀÄ.
gÁdzsÁ¤AiÀÄ ªÀUÁðªÀuÉ : ªÀĺÀªÀÄäzï vÀÄWÀ®Pï vÀ£Àß gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÀÄß zɺÀ°¬ÄAzÀ
ªÀÄzsÀå ¨sÁgÀvÀzÀ°èzÀÝ zÉêÀVjUÉ ªÀUÁð¬Ä¹zÀ£ÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀ «±Á®ªÁzÀ
¸ÁªÀiÁædåPÉÌ gÁdzsÁ¤ PÉÃAzÀæ¨sÁUÀzÀ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ zÁ½UÀ½AzÀ gÀQë¸À®Ä
C£ÀÄPÀÆ®ªÁVgÀ¨ÃÉ PÉAzÁVvÀÄ.Û AiÉÆÃd£É GvÀªÛ ÄÀ ªÁVzÀÝgÆ
À ¸ÀܼÁAvÀgPÀ ÌÉ ¸ÀÆPÀÛ K¥ÁðqÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß
PÉÊUÉÆArgÀ°®è. EzÀjAzÀ C¸ÀASÁåvÀ d£ÀgÀÄ ¸ÀAPÀµÀÖPÉÌ FqÁzÀgÀÄ.
¸ÁAPÉÃwPÀ £Átå ¥ÀæAiÉÆÃUÀ : £ÁtåUÀ¼À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß PÁ®zÀ §AUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É½îAiÀÄ
ªÀiË®åPÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ‘¢£ÁgÀ’ JA§ §AUÁgÀzÀ ºÁUÀÆ ‘CzÀ°’ JA§
¨É½î £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀ¯ÁvÀäPÀªÁV «£Áå¸ÀUÉƽ¹zÀÝ£ÀÄ. PÉ®ªÀÅ
ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ vÁªÀÄæ ªÀÄvÀÄÛ »vÁÛ¼ÉAiÀÄ ¸ÁAPÉÃwPÀ £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ vÀAzÀ£ÀÄ.

ed
£ÁtåªÀ£ÀÄß lAQ¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ KPÀ¸ÁéªÀÄåªÁVgÀ°®è. DzÀÝjAzÀ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ
ish
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß lAQ¹zÀÝjAzÀ CªÀåªÀ¸ÉÜ GAmÁ¬ÄvÀÄ. C¢üPÀ ªÉZÀÑzÁAiÀÄPÀ DqÀ½vÁvÀäPÀ
re S
bl
be KTB

¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ, ©üÃPÀgÀ §gÀUÁ®, gÁdzsÁ¤AiÀÄ ¸ÀܼÁAvÀgÀ, ¥ÀÅ£Àgï ¸ÀܼÁAvÀgÀUÀ½AzÀ gÁdåzÀ

pu

ReÁ£É §jzÁ¬ÄvÀÄ.
©

zÀR£ï ¤Ãw : ªÀĺÀªÄÀ äzï vÀÄWÀÄ®Pï£ÀÄ zÀR£ï£À°è UÉzÝÀ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼À °

À è vÀ£ßÀ DqÀ½vÀ £Àq¹ É zÀ£ÄÀ .
PÁPÀwÃAiÀÄgÀ gÁdzsÁ¤ ªÁgÀAUÀ¯ï ªÀ±¥ À r
À ¹PÉÆAqÀÄ, ºÉÆAiÀÄì¼g À À gÁdzsÁ¤ zÁég¸ À ª
À ÄÀ ÄzÀª
æ £
À ÄÀ ß
zsÀéA¸ÀUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ ªÀÄzsÀÄgÉÊAiÀÄ£ÀÄß UÉzÀÄÝ CzÀgÀ DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉUÉ
o

d¯Á®Ä¢ÞÃ£ï ºÀ¸£ À ïµÁ£À£ÄÀ ß gÁdå¥Á®£À£ÁßV £ÉëĹzÀ£ÄÀ . »ÃUÉ ¨sÁgÀvz À °

À è «±Á® ªÀÄĹèA
tt
No

¸ÁªÀiÁædå ¸Áܦ¹zÀ zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ°è ªÀĺÀªÀÄäzï-vÀÄWÀ®Pï ªÉÆzÀ°UÀ£ÀÄ.

ªÀĺÀªÀÄäzï vÀÄWÀ®PÀ£ÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹zÀ£ÀÄ. DzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà zÀAqÀAiÀiÁvÉæ
PÉÊUÉƼÀîzÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄ ºÁUÀÆ ºÀt C¥ÀªÀåAiÀÄ ªÀiÁr gÁdåzÀ ¨ÉÆPÀ̸ÀPÉÌ C¥ÁgÀ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄßAlÄ
ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. FvÀ£À PÉÆ£ÉAiÀÄ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À DqÀ½vÁªÀ¢üAiÀÄ°è zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è
E¥ÀàvÃÛÉ ¼ÀÄ zÀAUÉU¼
À ÄÀ £Àqz
É ÄÀ «dAiÀÄ£ÀUg
À À ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÄÀ ¤ gÁdåU¼
À À GzÀAiÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀĺÀªÀÄäzï vÀÄWÀ®Pï£À £ÀAvÀgÀ §AzÀ ¦ügÉÆÃeï µÁ vÀÄWÀ®Pï£À PÁ®zÀ°è C£ÉÃPÀ
¥ÀæeÁ»vÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ eÁjUÉ §AzÀªÀÅ. ¥ÀæeÉUÀ½UÉ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ vÀPÁ«
¸Á® ªÀÄ£Áß ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ªÀĺÀªÀÄäzï vÀÄWÀ®Pï£À zÁ½UÉ vÀÄvÁÛVzÀÝ ¥ÀæeÉUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀ ºÀt
¤ÃrzÀ£ÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ E¥ÀàvÀÄÛ vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¹zÀ£ÀÄ. SÁ¸ÀV UÀtÂUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ
¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå ¤ÃrzÀÝPÁÌV vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
£ÀUÀgÀ, ªÀĹâ, ªÀÄzÀgÀ¸Á, CuÉPÀlÄÖ, PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. FvÀ£ÀÄ PÀnÖ¹zÀ
¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀUÀ¼ÉAzÀgÉ eÁ£À¥ÀÅgÀ, ¥sÀvÉèÁzï, »¸ÁìgÀ, ¦ügÉÆÃd¥ÀÅgÀ, ¦ügÉÆÃeÁ¨Ázï ªÀÄvÀÄÛ

19
eÁ£À¥ÀÅgÀ CA¢£À ¥Àæ¹zÀÞ «zÁåPÉÃAzÀæªÁVvÀÄÛ. ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV zsÀªÀÄð±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ.
¸ÀAiÀÄåzï ¸ÀAvÀw (1414-1451)
ªÀÄįÁÛ£ÀzÀ gÁdå¥Á®£ÁVzÀÝ TdgïSÁ£ï¸ÀAiÀÄåzï zɺÀ°AiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ
zÉÆà C¨ï, ©AiÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ UÁé°AiÀÄgïUÀ¼À°è C¢üPÁgÀ ¸Áܦ¹ zÀAUÉUÀ¼À£ÀÄß CqÀV¹ ±ÁAw,
¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß £É¯ÉUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. ªÀĺÀªÀÄäzï µÁ, C¯Áè-Gzï-¢Ã£ï ºÁUÀÆ
C®AµÁ F ¸ÀAvÀwAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀįÁÛ£À. C®A µÁ£À£ÀÄß §ºÀ¯ÉÆÃ¯ï ¯ÉÆâü ¸ÉÆð¹
¸ÀAiÀÄåzï ¸ÀAvÀwAiÀÄ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß CAvÀåUÉƽ¹zÀ£ÀÄ.
¯ÉÆâ ¸ÀAvÀw (1451- 1526)
EzÀÄ zɺÀ°AiÀÄ£Áß½zÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À ¸ÀAvÀw. §ºÀįÉÆÃ¯ï ¯ÉÆâ, ¹PÀAzÀgï
¯ÉÆâ ªÀÄvÀÄÛ E¨Áæ»A ¯ÉÆâ F ¸ÀAvÀwAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ. ¹PÀAzÀgï ¯ÉÆâAiÀÄÄ ©ºÁgÀ,
§AUÁ¼À, zsÉÆî¥ÀÅgï ªÀÄvÀÄÛ ZÀAzÉÃjUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. zɺÀ°AiÀÄ°è ±ÁAw
£É¯É¸ÀĪÀAvÉ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ.

ed
FvÀ£À GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀiÁzÀ E¨Áæ»A ¯ÉÆâAiÀÄÄ CzÀPÀë£ÁVzÀÝ£ÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄïÉ
ish
zÁ½ ªÀiÁqÀĪÀAvÉ gÁdå¥Á®gÁzÀ D®ASÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ zË®vïSÁ£ï C¥sÀÏ£ÀßjUÉ DªÀÄAvÀæt
re S

¤ÃrzÀgÀÄ. CzÀgÀAvÉ ¨Á§gï ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ªÀiÁr 1526 gÀ°è ¥ÁtÂ¥Àvï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è
bl
be KTB
pu

E¨Áæ»A ¯ÉÆâAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÆð¹ ªÉÆWÀ®gÀ D½éPÉ ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ.

zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
©

DqÀ½vÀ ¥ÀzÞÀw : zɺ° À ¸ÀįÁÛ£g À ÄÀ ¤gÀAPÀıÀ ¥À¨æ ÄÀs UÀ¼ÁVzÀÄÝ,

¸ÉÊ£ÀåzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ ºÁUÀÆ ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁVzÀÝgÀÄ. ZÀlĪÀnPÉ :
o

zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÁ®zÀ°èzÀÝ

tt

¸ÀįÁÛ££ À À DqÀ½vÀªÅÀ PÀÄgÁ¤£À PÁ£ÀƤ£À£éA À iÀÄ £ÀqA É iÀÄÄwÛvÄÀ .Û

DqÀ ½ vÀ E¯ÁSÉ U À ¼ À Ä ºÁUÀ Æ
No

¸ÀgÀzÁgÀgÀÄ, C«ÄÃgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¯ÉêÀÄgÀÄ DqÀ½vÀzÀ°è EA¢£À £ÀªÀÄä DqÀ½vÀzÀ°ègÀĪÀ

vÀªÀÄä ¥Àæ¨sÁªÀ ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ°è DqÀ½vÀzÀ E¯ÁSÉU¼À £ À ÄÀ ß ºÉÆðPÉAiÉÆA¢UÉ
¤ªÀðºÀuÉUÉ ¸ÉÊ£Àå E¯ÁSÉ, «zÉñÁAUÀ E¯ÁSÉ, ¥ÀvÀæ ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
ªÀåªÀºÁgÀ E¯ÁSÉ, zÁ£À zsª À ÄÀ ð ªÀÄvÀÄÛ zÀwÛ E¯ÁSÉU½ À zÀÄÝ
CªÀÅUÀ¼À ªÉÄðéZÁgÀuÉUÉ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ½zÀÝgÀÄ. gÁdåªÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ ¥ÁæAvÀUÀ¼À£ÁßV
«AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. DqÀ½vÀ WÀlPÀU½ À UÉ ²PïzÁgï, C«ÄÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ZËQzÁgÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÝgÄÀ .
PÀAzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀuÉ, ±ÁAw PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ, ²PÀët ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, £ÉʪÀÄð®å PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ
EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÀvÀðªÀåUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
¸ÀįÁÛ£ÀgÀ PÁ®zÀ°è RgÁeï (¨sÀÆvÉjUÉ), dPÁvï, G±ÀÄæ, RªÀiïì (AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ®Æn
ªÀiÁrzÀ ¸ÀA¥ÀwÛ£À vÉjUÉ) eɹAiÀÄ, ªÁgÀ¸ÀÄzÁgÀj®èzÀ D¹Û ªÉÄÃ¯É vÉjUÉ, DªÀÄzÀÄ ¸ÀÄAPÀ,
ªÀÄ£É vÉjUÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. PÀAzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀuÉUÉ

20
C¢üPÁjUÀ½zÀÝgÀÄ. SÁfUÀ¼ÀÄ ¥ÁæAvÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ¼À°è £ÁåAiÀÄzÁ£À «µÀAiÀÄzÀ°è
¸ÀįÁÛ£À¤UÉ £ÉgÀªÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ DqÀ½vÀzÀ°è ¶AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ »AzÀÆ ¥ÀæeÉUÀ½UÉ zsÁ«ÄðPÀ
¤§ðAzsÀUÀ½zÀݪÀÅ. ªÀÄĹèA ¸ÀgÀzÁgÀgÀ£Éßà G£ÀßvÀ ºÀÄzÉÝUÀ½UÉ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ
DqÀ½vÀzÀ°è £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀ®Ä »AzÀÆ PÀAzÁAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß, PÁgÀPÀÆ£ÀgÀ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ
ªÀiÁrPÉÆArzÀÝgÀÄ. EvÀgÀ PÀıÀ® PÀ¸ÀħÄzÁgÀgÀÄ, ªÁ¸ÀÄÛ²°àUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðt PÁgÀåzÀ°è
£ÉëĹPÉÆArzÀÝgÀÄ.
UÀįÁªÀÄVj ¥ÀzÀÞw EªÀgÀ PÁ®zÀ°è ªÁå¥ÀPÀªÁV ¨É¼É¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞ PÉÊ¢UÀ¼À£ÀÄß
UÀįÁªÀÄgÀ£ÁßV £ÉëĸÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ ªÀÄ»¼Á UÀįÁªÀÄjzÀÝgÀÄ. ¹ÛçÃAiÀÄgÀ
¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À GvÀÛªÀĪÁVgÀ°®è. ¥ÀgÀzÁ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á®å«ªÁºÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.
ªÉÄîéUÀðzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ®°vÀPÀ¯ÉUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. UÁæ«ÄÃt ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ PÀȶ,
ªÀÄ£ÉUÉ®¸ÀUÀ¼À°è ¤gÀvÀgÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : C¢üPÀ vÉjUÉ ¨sÁgÀ d£ÀgÀ ªÉÄðvÀÄÛ. ¸ÁjUÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀµÀÖªÁzÀzÀÝjAzÀ ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ

ed
J¯Áè ¨sÁUÀz® À Æè KPÀgÆÀ ¥Àz°À g
è °
À ®è. PÀȶAiÀÄÄ ¸ÀA¥Àw£
Û À ªÀÄÆ®ªÁVvÀÄ.Û zɺ°
À AiÀÄ°è ¸ÀįÁÛ£g
À ÄÀ
ish
vÀªÀÄäzÉà DzÀ PÁSÁð£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. a£Àß-¨É½î ¸ÁªÀÄVæ vÀAiÀiÁjPÉ, PÀ¸ÀÆw ºÁPÀÄ«PÉ,
re S
bl
be KTB

§mÉÖ vÀAiÀiÁjPÉ, §tÚ ºÁPÀÄ«PÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ½zÀݪÀÅ.

pu

¸Á»vÀå : «zÉò §gÀºÀUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸À vÀdÕgÀÄ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ D¸ÁÜ£ÀzÀ°è D±ÀæAiÀÄ

©

¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ. CªÀgÀ PÀÈwUÀ¼ÀÄ CgÉ©Pï, ¥À²ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉUÀ¼À°èªÉ. ªÀĺÀªÀÄäzÀ WÀfßAiÀÄ D¸ÁÜ£ÀzÀ°è

D¯ï¨ÉgÀƤ JA§ ¥Àæ¹zÀÞ «zÁéA¸À¤zÀÝ£ÀÄ. FvÀ£ÀÄ vÀvÀéeÁÕ¤, UÀtÂvÀ±Á¸ÀÛçdÕ, ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛçdÕ
o

ªÀÄvÀÄÛ ¸Á»wAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ, zsÁ«ÄðPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ

tt

vÁjÃSï-G¯ï- »Azï JA§ PÀÈw gÀa¹zÀ£ÀÄ. GwâAiÉÄA§ «zÁéA¸À CgÉ©Pï ¨sÁµÉAiÀÄ°è

No

vÁjÃSï E.AiÀiÁ«Ä¤, ºÀ¸À£ï ¤eÁ«ÄAiÀÄÄ vÁdÄ¯ï ªÀiÁ¹Sï JA§ UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ.

«Ä£ÁíeïG¸ï gÁd£ÀÄ ‘vÀ§Rvï-F-£Á¹j’ PÀÈw gÀa¹zÀ£ÀÄ. C«Ägï R¸ÀÄæªÀÅ DgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹ »AzÀÆ-ªÀÄĹèA ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÁÝ£É. FvÀ£À£ÀÄß
‘¨sÁgÀvzÀ À V½’ JAzÀÄ PÀgAÉ iÀįÁVvÀÄÛ. fAiÀiÁG¢ÝÃ£ï §gÀ¤AiÀÄÄ ‘vÁjÃSï-E-¦ügÆ É Ãeï µÁ»’
ºÁUÀÆ ¦ügÉÆÃeï vÀÄWÀ®Pï£ÀÄ ‘¥sÀÅvÀĺÀvï-E-¦ügÉÆÃeïµÁ»’ JA§ PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÁÝgÉ.
PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à : zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ‘EAqÉÆÃ-E¸Áè«ÄPï’ JA§ ºÉƸÀ
±ÉÊ°AiÀÄ ªÁ¸ÀÄÛ²®àªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ. PÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ, UÀĪÀÄälUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ «Ä£ÁgïUÀ¼ÀÄ
F ±ÉÊ°AiÀÄ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ. zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ PÉÆÃmÉ, ªÀĹâ, CgÀªÀÄ£É, ¸ÁªÀðd¤PÀ
PÀlÖqÀ, ªÀÄzÀgÀ¸Á, zsÀªÀÄð±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ. EAqÉÆÃ-E¸Áè«ÄPï ±ÉÊ°UÉ GzÁºÀgÀuÉ
: zɺÀ°AiÀÄ PÀĪÀvï-G¯ï-E¸ÁèA ªÀĹâ, PÀÄvÀÄ¨ï «Ä£Ágï, C¯ÉÊ zÀgÀªÁeÁ, dªÉÄÊvï
SÁ£Á ªÀĹâUÀ¼ÀÄ.

21
 C¯ÉÊ zÀgïªÁeÁ PÀĪÀvï-G¯ï-E¸ÁèA ªÀĹâ

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

ed
1. UÀÄdðgÀ-¥ÀæwºÁgÀ gÀd¥ÀÇvÀ ªÀÄ£ÉvÀ£À ¸ÁÜ¥ÀPÀ .
2. ish
¥ÀÈyéÃgÁd Z˪Áít£ÀÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ vÀgÉÊ£ï PÁ¼ÀUÀzÀ°è £À£ÀÄß
re S
bl
be KTB

¸ÉÆð¹zÀ£ÀÄ.
pu

3. ªÀĺÀªÀÄäzï WÉÆÃjAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ .

©

4. zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ°è D½éPÉ ªÀiÁrzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄ»¼É .

5. T°Ó ªÀA±ÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ ¸ÀįÁÛ£À .
o
tt

6. vÀ Ä WÀ ® PïgÀ PÁ®zÀ ° è gÁdzs Á ¤AiÀ Ä £À Ä ß zÉ º À ° ¬ÄAzÀ UÉ

No

ªÀUÁð¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
1. gÀd¥ÀÇvÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ¸Á»vÀå PÉëÃvÀæPÉÌ ¤ÃrzÀ PÉÆqÀÄUÉ «ªÀj¹.
2. PÁ²äÃgÀzÀ PÁPÉÆÃðl ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CgÀ¸ÀgÀ£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
3. E®ÛªÀıï£À DqÀ½vÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆÜ®ªÁV «ªÀj¹.
4. C¯ÁèªÀÅ¢Þãï T°ÓAiÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
5. ªÀĺÀªÀÄäzï-©£ï-vÀÄWÀ®Pï£ÀÄ eÁjUÉƽ¹zÀ DqÀ½vÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
6. zɺÀ° ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à PÉëÃvÀæPÉÌ ¤ÃrzÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
GzÁºÀj¹.
7. ªÉÆzÀ®£Éà ¥ÁtÂ¥Àvï PÀzÀ£ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÉãÀÄ ?

22
III. ZÀlĪÀnPÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è gÀd¥ÀÇvÀgÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

IV. AiÉÆÃd£É.

²PÀëPÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è gÀd¥ÀÆvÀgÀ ªÁ¸ÀÄÛ ¤ªÀiÁðtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁägÀPÀUÀ¼À §UÉÎ

avÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹 D®âA vÀAiÀiÁj¹.

*****

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

23
 CzsÁåAiÀÄ - 3

¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄvÀ ¥ÀæªÀvÀðPÀgÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄvÀ ¥ÀæªÀvÀðPÀgÀÄUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ vÀvÀé, ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.
• ±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄð, ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄð, gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄð, §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ
¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.
• CzÉéöÊvÀ, «²µÁÖzÉéöÊvÀ, zÉéöÊvÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ «²µÁÖzÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ.

¸ÀĪÀiÁgÀÄ MA§vÀÛ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è C£ÉÃPÀ eÁwUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

zÀ±Àð£ÀUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. ¥ÀæSÁåvÀ zsÀªÀÄð ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ ¸À£ÁvÀ£À zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß vÀªÀÄä
vÀªÀÄä zÀȶÖPÉÆãÀUÀ¼À°è ªÁåSÁ夹zÀgÀÄ. EzÀjAzÀ ¨sÀQÛ¥ÀAxÀ GzÀAiÀĪÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.

ed
EzÀjAzÁV zsÀªÀÄð ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zsÁ«ÄðPÀ PÉëÃvÀæzÀ°ègÀĪÀ vÀvÀé ¸ÀA¥ÀwÛUÀÆ,
ish
C©üªÀåQÛ ¸ÁévÀAvÀæöåPÀÆÌ ¸ÁQëAiÀiÁVzÁÝgÉ. 9 jAzÀ 14£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è §zÀÄQzÀÝ
re S
bl
±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄð, gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄð, ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄð ºÁUÀÆ §¸ÀªÉñÀégÀgÀÄ zsÁ«ÄðPÀ
be KTB
pu

¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĵÁ×£ÀUÉƽ¹ ªÉÊZÁjPÀ DAzÉÆî£ÀÀ PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ.

±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ
©

±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÁ®r UÁæªÀÄzÀ £ÀA§ÆzÀj

¨ÁæºÀät PÀÄlÄA§zÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. vÀAzÉ ²ªÀUÀÄgÀÄ, vÁ¬Ä
o

DAiÀiÁðA§. ±ÀAPÀgÀgÀ §Ä¢Þ±ÀQÛ §ºÀ¼À ZÀÄgÀÄPÁVvÀÄÛ. vÀªÀÄä K¼À£ÉÃ

tt
No

ªÀAiÀĹ죰 À A
è iÉÄà J¯Áè ¸ÀÆvÀU
æ ¼
À °
À A
è iÀÄÆ ¥ÁArvÀ媣
À ÄÀ ß ¥Àq¢
É zÀÝgÄÀ .
UÉÆëAzÀ ¨sÀUÀªÀvÁàzÀgÉA§ UÀÄgÀÄUÀ¼À°è EªÀgÀÄ ªÉÃzÀ-±Á¸ÀÛçUÀ¼À
CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß £ÀqɹzÀgÀÄ.
±ÀAPÀgÀgÀÄ G¥À¤µÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ §æºÀä¸ÀÆvÀæUÀ¼À D¼ÀªÁzÀ
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr CzÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. EzÀgÀ
¥ÀæPÁgÀ §æºÀä£ÉƧâ£Éà ¸ÀvÀå, G½zÀ dUÀvÀÄÛ «ÄxÀå gÀÆ¥ÀªÁzÀzÀÄÝ.
fêÀ£ÀÆ §æºÀä£Éà ªÀÄvÀÄÛ fêÀ §æºÀä¤AzÀ ¨ÉÃgÉAiÀÄ®è.
±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ
dUÀvÀÄÛ MAzÀÄ ªÀiÁAiÉÄ, §æºÀä ªÀiÁvÀæ ¸ÀvÀå. d£ÀgÀÄ
CeÁÕ¤UÀ¼ÀÄ, CªÀjUÉ dUÀvÀÄÛ ªÀiÁAiÉÄ JA§ÄzÀÄ UÉÆwÛ®è ªÀÄvÀÄÛ
§æºäÀ £ÄÀ ¸ÀvåÀ ªÉA§ÄzÀÆ UÉÆwÛ®è. DzÀÝjAzÀ eÁÕ£À ªÀiÁUÀð¢AzÀ £ÁªÀÅ ¥À¥ æ AÀ ZÀzÀ ªÀiÁAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
w½zÀÄ, ¥ÀgÀªÀÄ ¸ÀvÀåªÁzÀ §æºÀäzÉÆqÀ£É £ÀªÀÄä fêÁvÀäªÀ£ÀÄß «°Ã£ÀUÉƽ¸À¨ÉÃPÀÄ. DUÀ ªÀiÁvÀæ
£ÀªÀÄUÉ ªÉÆÃPÀëªÀÅ zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ ±ÀAPÀgÀgÀÄ eÁÕ£À ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¹zÀgÀÄ.

24
 fêÁvÀä¤UÉ ¥ÀævÉåÃPÀ C¹ÛvÀé«®èªÉAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ ±ÀAPÀgÀgÀÄ EzÀ£Éßà £Á£Éà §æºÀä£ÀÄ
CxÀªÁ “CºÀA §æºÁä¹ä” JA§ÄzÁV ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. §æºÀäªÀÅ ¸ÀvÀå, CzÀÄ ¤UÀÄðt, CzÀPÉÌ
®PÀëtUÀ½®è ªÀÄvÀÄÛ DPÁgÀ«®è JAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. ±ÀAPÀgÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ aAvÀ£ÉUÉ ºÉƸÀ
gÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ZÉÊvÀ£ÀåªÀ£ÀÄß PÉÆlÖgÀÄ.
±ÀAPÀgÀgÀÄ gÀa¹zÀ UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ : ±ÀAPÀgÀ¨sÁµÀå, D£ÀAzÀ ®ºÀj, ¸ËAzÀAiÀÄ𠮺Àj, ²ªÁ£ÀAzÀ
®ºÀj, «ªÉÃPÀ ZÀÆqÁªÀÄtÂ, ¥Àæ§ÄzÀÞ ¸ÀÄzsÁPÀgÀ ºÁUÀÆ zÀQëuÁªÀÄÆwð ¸ÉÆÛÃvÀæ ªÀÄÄRåªÁzÀ
UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ. ±ÀAPÀgÀgÀ “¨sÀd UÉÆëAzÀA” ¸ÉÆÛÃvÀæªÀÅ CvÀåAvÀ d£À¦æAiÀĪÁVzÉ.
±ÀAPÀggÀ ÄÀ PÁ®ßrUÉAiÀįÉÃè PÀ£ÁåPÄÀ ªÀiÁj¬ÄAzÀ PÁ²äÃgÀzª
À g
À U
É É Erà ¨sÁgÀvz
À °
À è ¸ÀAZÀj¹
vÀªÀÄä CzÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. vÀªÀÄä CzÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀzÀ ¥ÀæZÁgÀPÁÌV ¨sÁgÀvÀzÀ
£Á®ÆÌ ¢PÀÄÌUÀ¼À°è £Á®ÄÌ ¦ÃoÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ ¸Áܦ¹zÀ DªÀiÁßAiÀÄ ¦ÃoÀUÀ¼ÀÄ.

ed
1) §zÀj£Áxï - eÉÆåÃwgï¦ÃoÀ 2) zÁégÀPÁ - PÁ½PÁ ¦ÃoÀ
3) ¥ÀÅj - UÉÆêÀzsÀð£À ¦ÃoÀ ish 4) ±ÀÈAUÉÃj - ±ÁgÀzÁ ¦ÃoÀ
re S
bl
be KTB

gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ
pu

gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ ZÉ£ßÉ öÊ ºÀwg

Û z
À À ²æà ¥ÉgA
À §ÄzÀÆgï
©

JA§ ºÀ½îAiÀÄ°è d¤¹zÀgÀÄ. vÀAzÉ PÉñÀªÀ ¸ÉÆêÀÄAiÀiÁf,

vÁ¬Ä PÁAwªÀÄw. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥Àæ¹zÀÞ «zÁå PÉÃAzÀæªÁVzÀÝ
PÀAaAiÀÄ°è AiÀiÁzÀªÀ ¥ÀæPÁ±ÀgÀ §½ ªÉÃzÀ G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼À
o
tt

CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ ²æÃgÀAUÀPÉÌ vÉgÀ½ C°èAiÀÄ

No

ªÀÄoÀzÀ ¦ÃoÁ¢üñÀgÁzÀgÀÄ. ±ÉʪÀ zsÀªÀiÁðªÀ®A©AiÀiÁzÀ ZÉÆüÀ

zÉÆgÉAiÀÄÄ gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðjUÉ QgÀÄPÀļÀ PÉÆqÀÄwÛzÀÝ. DUÀ
PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ zÉÆgÉ «µÀÄÚªÀzsÀð£À£ÀÄ EªÀgÀ£ÀÄß
¸ÁéUÀw¹zÀ£ÀÄ. ªÉÄîÄPÉÆÃmÉUÉ ºÉÆÃV ZɮĪÀ£ÁgÁAiÀÄt
zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀgÀÄ.
gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀåjUÉ ªÀÄÄQÛªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¸À®Ä CwêÀ D¸ÀQÛ ªÀ»¹zÀgÀÄ. gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ
±Á¸ÁÛçzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr, C£ÉÃPÀ UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. ªÉÃzÁAvÀ
¸ÀAUÀæºÀ, ªÉÃzÁAvÀ ¸ÁgÀ, ªÉÃzÁAvÀ ¢Ã¦PÀ, ²æà ¨sÁµÀå ºÁUÀÆ vÀªÀÄä ªÀĺÀvÀé¥ÀÇtð UÀæAxÀªÁzÀ
“VÃvÁ¨sÁµÀå”zÀ°è ¨sÀQÛ vÀvÀéPÉÌ ¥ÁæzsÁ£Àå ¤ÃrzÁÝgÉ.
gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß “«²µÁÖzÉéöÊvÀ” JAzÀÆ ºÁUÀÆ D
ªÀÄvÀ “²æà ªÉʵÀÚªÀ ªÀÄvÀ” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ºÁUÁV CªÀgÀ ²µÀågÀÄ “²æêÉʵÀÚªÀ”gÁzÀgÀÄ.

25
 gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ fêÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀÈw §æºÀä£À C¢üãÀ DvÀä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁvÀä
KPÀPÁ®zÀ°è MAzÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®èªÉAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄQÛUÉ ¨sÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀgÀuÁUÀw (¥Àæ¥ÀwÛ)
§ºÀ¼À ªÀÄÄRåªA
É zÀÄ w½¹zÀgÄÀ . eÁwªÁzÀª£À ÄÀ ß RAr¹zÀ gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ ¨sQÀ Û vÀvéÀª£À ÄÀ ß
J¯Áè eÁwAiÀÄ d£ÀjUÀÆ G¥ÀzÃÉ ²¹zÀgÄÀ . AiÀiÁªÀ D¸ÉU¼
À ÄÀ E®èzÉ ¨sU
À ª
À A
À vÀ¤UÉ ±Àgu
À ÁUÀ¨ÃÉ PÉAzÀÄ
w½¹zÀgÀÄ. gÁªÀiÁ£ÀÄdgÀÄ ¨sÀQÛ ªÀiÁUÀð¢AzÀ ªÉÆÃPÀë ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÉAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ.
GvÀÛgÀzÀ ¸ÀAvÀ gÀªÀiÁ£ÀAzÀ, gÁ¬ÄzÁ¸À EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ gÁªÀiÁ£ÀÄdgÀ ¹zÁÞAvÀ¢AzÀ
¥Àæ¨sÁ«vÀgÁzÀgÀÄ. EzÀjAzÀ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨sÀQÛ ¥ÀAxÀ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä zÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ vÀļÀĪÀ, CgÀ«ÃqÀÄ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ, ²æêÉʵÀÚªÀ ¥ÀAxÀzÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÁzÀgÀÄ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ²æà ªÉʵÀÚªÀ ªÀÄoÀUÀ¼ÀÄ
1) AiÀÄwgÁd ªÀÄoÀ - ªÉÄîÄPÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ¥ÉgÀA§zÀÆgÀÄ
2) ¥ÀgÀPÁ® (§æºÀävÀAvÀæ) ªÀÄoÀ - ªÉÄʸÀÆgÀÄ

ed
3) CºÉÆé® ªÀÄoÀ - CºÉÆé®, (UÀÄAlÆgÀÄ, DAzsÀæ ¥ÀæzÉñÀ)
4) DAqÀªÀ£ï ªÀÄoÀ
ish
- ²æÃgÀAUÀA
re S

5) ªÁªÉÄʪÀįÉÊ ªÀÄoÀ - ¸ÀÄaÃAzÀæA

bl
be KTB
pu

ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ
©

ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ GqÀĦ ºÀwg Û z

À À ¥ÁdPÀ
UÁæªÀÄzÀ°è d¤¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ £Àr¯ÁèAiÀÄ £ÁgÁAiÀÄt ¨sÀlÖ
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃzÀªÀwAiÀĪÀgÀ ªÀÄUÀ. «µÀÄÚ EªÀgÀ DgÁzsÀå zÉʪÀ.
o
tt

ªÀÄzsÁZé ÁAiÀÄðgÀÄ ¨Á®PÀgÁVzÁÝU¯ À ÃÉ C¥Àw

æ ªÀÄ ¥ÁArvÀ媣À ÄÀ ß
No

vÉÆÃjzÀÝgÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. UÀÄgÀÄUÀ¼ÁzÀ CZÀÄåvÀ¥ÉæÃPÀëgÀ°è

ªÉÃzÀ ªÀÄvÀÄÛ G¥À¤µÀvÀÄÛUÀ¼À C¨sÁå¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ. EzÉÃ
UÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðjUÉ ¸À£Áå¸À ¢ÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß PÉÆlÖgÀÄ.
UÀÄgÀÄUÀ¼°À è «zÁå¨Ás å¸À ªÀiÁqÀÄwÛgÄÀ ªÁUÀ¯ÃÉ ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ
¸ÀévÀAvÀæªÁV vÀªÀÄä eÁÕ£À ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¹PÉÆAqÀgÀÄ ºÁUÀÆ
zsÀªÀÄð ±Á¸ÀÛçUÀ¼À ªÁzÀzÀ°è vÀªÀÄä UÀÄgÀÄUÀ¼À£Éßà ¸ÉÆð¹zÀgÀÄ.
EªÀgÀÄ “zÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀ”ªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. fêÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ
¥ÀgÀªÀiÁvÀägÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ JA§ÄzÀÄ zÉéöÊvÀzÀ CxÀð.
ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ vÀªÀÄä ¹zÁÞAvÀzÀ ¥Àæw¥ÁzÀ£ÉUÁV wÃxÀðAiÀiÁvÉæ PÉÊUÉÆAqÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ
PÀqÉUÀ¼À°è ZÀZÉðAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀgÀÄ. ºÀqÀV£À UÉÆæZÀAzÀ£ÀªÉA§ ªÀÄtÂÚ£À UÀÄqÉØAiÀÄ°èzÀÝ
²æà PÀȵÀÚ£À «UÀæºÀªÀ£ÀÄß vÀAzÀÄ GqÀĦAiÀÄ°è ¥ÀæwµÁצ¹zÀgÀÄ ºÁUÀÆ ²æà PÀȵÀÚ£À ¥ÀÇeÉUÁV
CµÀÖ AiÀÄwUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÉÆÃf¹zÀgÀÄ. ²æà PÀȵÀÚ£À ¥ÀÆeÉAiÀÄ ºÉÆuɺÉÆvÀÄÛ ªÀÄÄAzÉ CµÀÖªÀÄoÀUÀ¼ÀÄ
gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀªÀÅ.
26
 ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
CµÀÖ ªÀÄoÀU¼
À ÄÀ - ¥À°ªÀiÁgÀÄ, CzÀªiÀ ÁgÀÄ, PÀȵÁÚ¥ÅÀ gÀ, ¥ÀÅwÛU,É ²gÀÆgÀÄ, ¸ÉÆÃzÉ,À PÁtÂAiÀÄÆgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÃeÁªÀgÀ ªÀÄoÀUÀ¼ÀÄ.

ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀ ¥ÀæPÁgÀ dUÀvÀÄÛ ªÀiÁAiÉÄAiÀÄ®è. CzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁvÀä£ÀµÉÖà ¸ÀvÀåªÁVzÉ.

EªÀÅUÀ¼À°è F±ÀégÀ ªÀiÁvÀæ ¸ÀévÀAvÀæ, G½zÀ dUÀvÀÄÛ «ÄxÀå (¨sÀæªÉÄ) gÀÆ¥ÀªÁzÀzÀÄÝ. ¥ÀgÀªÀiÁvÀä¤UÀÆ
fëUÀ½UÀÆ ¸Áé«Ä-¸ÉêÀPÀ ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. «µÀÄÚ CxÀªÁ £ÁgÁAiÀÄt M§â£Éà ¸ÀªÉÇðÃvÀÛªÀÄ.
«µÀÄÚªÀ£ÀÄß ¨sÀQÛ¬ÄAzÀ ¥ÀÇf¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ DvÉÆäÃzÁÞgÀ CxÀªÁ ªÀÄÄQÛ ¸ÁzsÀåªÉAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ.
ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀ PÀÈwUÀ¼ÀÄ : VÃvÁ¨sÁµÀå, VÃvÁ vÁvÀàAiÀÄð ¤tðAiÀÄ, ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀ vÁvÀàAiÀÄð
¤tðAiÀÄ, «µÀÄÚ vÀvÀé ¤tðAiÀÄ, ¨sÁUÀªÀvÀ vÁvÀàAiÀÄð ¤tðAiÀÄ, ¸ÀÆvÀæ ¨sÁµÀå, ªÀiÁAiÀiÁªÁzÀ
RAqÀ£Á ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁrzÀ CªÀgÀ ªÀÄÄRå ²µÀågÉAzÀgÉ ¥ÀzÀä£Á¨sÀ
wÃxÀðgÀÄ, £ÀgÀºÀj wÃxÀðgÀÄ, «dAiÉÄÃAzÀæ wÃxÀðgÀÄ ºÁUÀÆ ªÁ¢gÁd wÃxÀðgÀÄ.
§¸ÀªÉñÀégÀgÀÄ

ed
§¸ÀªÃÉ ±Àégg À ÄÀ «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ f¯ÉA è iÀÄ §¸Àª£ À À ¨ÁUÉêÁrAiÀÄ
ish
ªÀiÁzÀgÀ¸À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀ¯ÁA©PÉAiÀÄ ¥ÀÅvÀægÀÄ. ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ªÀÄvÀÄÛ
re S
bl
be KTB

PÀ£ÀßqÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°vÀÄ vÀªÀÄä G¥À£ÀAiÀÄ£ÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ PÀÆqÀ®

pu

¸À A UÀ ª À Ä PÉ Ì £À q É z À g À Ä . C°è ±É Ê ªÀ UÀ Ä gÀ Ä UÀ ¼ À ¸Á¤ßzs À å zÀ ° è
°AUÀ¢ÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ zsÁå£À ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁrzÀgÀÄ. EªÀgÀÄ
©

«ÃgÀ±ÊÉ ªÀ ªÀÄvÀª£ À ÄÀ ß C©üªÈÀ ¢Þ¥rÀ ¹zÀgÄÀ . vÀªÄÀ ä PÁAiÀÄð zÀPvëÀ ¬

É ÄAzÀ
PÀ®ZÀÆj CgÀ¸À ©dÓ¼À£À ¨sÀAqÁgÀzÀ C¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝgÀÄ.
o

EzÉà PÁ®zÀ°è vÀªÀÄä zsÁ«ÄðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß

tt

§¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀÄ ªÀÄAUÀ¼ÀªÉÃqÉAiÀÄ°è DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. §¸ÀªÉñÀégÀgÀÄ

No

²ªÀ±ÀgÀt£ÁzÀªÀ£ÀÄ eÁw ¨sÉÃzÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ, ¥Àj±ÀÄzÀÞ ¨sÀQÛAiÉÄà ²ªÀ£À£ÀÄß

¸ÉÃgÀĪÀ ¤dªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÁV ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ zÀÄrzÀÄ
w£ÀߨÉÃPÀÄ. ªÀÈwÛUÀ¼À°è »jzÀÄ-QjzÀÄ JA§Ä¢®è JAzÀÄ ¸ÁjzÀgÀÄ. ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁéªÀ®A§£ÉUÉ
“PÁAiÀÄPÀ” vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀ GzÉÝñÀ d£ÀgÀ°è zÀÄrªÉÄAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøw
¨É¼¸É ÄÀ ªÀÅzÁVvÀÄÛ. “PÁAiÀÄPÀªÃÉ PÉʯÁ¸À” JAzÀÄ ¸ÁjzÀ §¸Àªt
À £
Ú ª
À g
À ÄÀ , F vÀvéÀª£
À ÄÀ ß C£ÀĵÁ×£PÀ ÌÉ
vÀgÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. §¸ÀªÀtÚ ¨ÉÆâü¹zÀ vÀvÀéªÀ£ÀÄß ±ÀQÛ«²µÁÖzÉéöÊvÀ J£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
§¸ÀªÉñÀégÀgÀÄ ©ÃzÀgÀ f¯Éè §¸ÀªÀ PÀ¯ÁåtzÀ°è “C£ÀĨsÀªÀ ªÀÄAl¥À” JA§ ºÉ¸Àj£À
MAzÀÄ ±ÀgÀt DzsÁåvÀä ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹, eÁw ªÀÄvÀÄÛ °AUÀ ¨sÉÃzÀ Jt¸ÀzÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ,
DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¹ÛçÃAiÀÄgÀ ¸ÁévÀAvÀæöå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. E°è ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÀ C£ÉÃPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀZÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ
vÀ®Ä¦¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqɬÄvÀÄ. EzÀgÀ°è eÁw-¨sÉÃzÀÀ«®èzÉ CªÀgÀ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ
MUÀÆÎrzÀgÄÀ . EªÀgÄÀ UÀ¼°
À è ¥Àª
æ ÄÀ ÄRgÁzÀªg
À ÄÀ C®èªÄÀ ¥À¨
æ ÄÀs , CPÀ̪ÄÀ ºÁzÉë, ¹zÀÞgÁªÀÄ, ªÉÆýUÉ
27
ªÀiÁgÀAiÀÄå, CA©UÀgÀ ZËqÀAiÀÄå, ªÀÄrªÁ¼À ªÀiÁZÀAiÀÄå, ªÀiÁzÁgÀ ZÀ£ÀßAiÀÄå, ºÀgÀ¼ÀAiÀÄå ªÀÄvÀÄÛ
Q£Àßj ¨ÉƪÀÄäAiÀÄå.
ªÀZ£
À PÀ ÁgÀgÄÀ vÀªÄÀ ä ªÀZ£
À U
À ¼
À °
À è ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ªÀiË®åU½À UÉ MvÀÄPÛ Æ
É lÄÖ «ÃgÀ±ÊÉ ªÀ ªÀÄvÀª£
À ÄÀ ß
¸ÀÄzsÁj¹zÀgÄÀ . d£ÀgÀ £ÉÊwPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj±ÀÄzÀÞ fêÀ£PÀ ÌÉ ªÀĺÀvéÀ ¤ÃrzÀgÄÀ . ¥Àw
æ AiÉƧâgÆ À GzÁvÀÛ
fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÀqɸÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
«±ÀézÀ ªÀiÁ£Àªg À ®É è ¸ÀªiÀ Á£ÀgÄÀ . ºÀÄnÖ¤AzÀ AiÀiÁgÀÆ §¸ÀªtÀ £Ú ª
À gÀ ÄÀ MAzÀÄ ªÀZ£ À zÀ °À èF
C¸Ààø±ÀågÀ®è JAzÀÄ ªÀZÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉýzÁÝgÉ. jÃw w½¹zÁÝgÉ. ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀåQÛUÀÆ
C£É à PÀ ªÀ Z À £ À U À ¼ À ªÀ Ä Æ®PÀ ªÀ Z À £ À P ÁgÀ g À Ä CA¢£À CªÀ£À ¸ÁÜ£- À ªÀiÁ£À, §qÀv£ À -À ¹jvÀ£,À
¸ÀªÀiÁdzÀ°è DZÀgÀuÉAiÀÄ°èzÀÝ ¯ÉÆÃ¥À zÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß JwÛ eÁw-°AUÀ K£Éà EzÀÝgÀÆ ²ªÀ£À
vÉÆÃj¹ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄA¢£À PÀÈ¥ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃPÀëPÉÌ CºÀð£ÀÄ.
±À v À ª À i Á£À U À ¼ À ° è vÀ ¯ É JwÛ z À ªÀ Ä oÀ U À ¼ À Ä ¸ÁªÀ i ÁfPÀ CzÀÄ AiÀiÁjUÀÆ C¸ÁzsÀåªÁzÀÄzÀ®è,
KPÉAzÀgÉ ²ªÀ£ÄÀ £ÀªÆ É ä¼U
À É £É¯¹ É zÁÝ£.É
¸ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëtPÀÆÌ ¨ÉA§® ¤ÃqÀÄvÁÛ §A¢ªÉ.

ed
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
ish
re S
bl
be KTB

I. PɼÀUÉ PÉÆnÖgÀĪÀ ªÁPÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr.

pu

1) ±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ PÉÃgÀ¼ÀzÀ ................ C°è d¤¹zÀgÀÄ.

©

2) dUÀvÀÄÛ ªÀiÁAiÉÄ, §æºÀä ªÀiÁvÀæ ¸ÀvÀå JAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀªÀgÀÄ .......................

o

3) gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀ ²µÀågÀ£ÀÄß ..................... JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

tt

4) zÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀzÀ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ .................

No

II. PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹j.

1) CzÉéöÊvÀ ¹zÁÝAvÀzÀ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ ?
2) gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ ¹zÁÞAvÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ ? CªÀgÀ ªÀÄvÀªÀ£ÀÄß
K£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ ?
3) gÁªÀiÁ£ÀÄeÁZÁAiÀÄðgÀÄ gÀa¹zÀ UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
4) ªÀÄzsÁéZÁAiÀÄðgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ vÀvÀéUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
5) §¸ÀªÉñÀégÀgÀ PÁAiÀÄPÀ vÀvÀézÀ §UÉÎ §gɬÄj.
6) C£ÀĨsÀªÀ ªÀÄAl¥ÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ ? CzÀgÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
7) ±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðgÀÄ gÀa¹zÀ UÀæAxÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

28
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1) ªÀZÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 MAzÀÄ UÀÄA¦£À°è ªÁa¹ ªÁåSÁ夹.
2) §¸ÀªÀtÚ£ÀªÀgÀ jÃwAiÀÄ°è£À EvÀgÀ ªÀZÀ£ÀPÁgÀgÀ avÀæ ¸ÀAUÀ滹.
3) ªÀZÀ£ÀUÀ¼À UÁAiÀÄ£À ¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß K¥Àðr¹.

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ :
1) ²PÀëPÀgÀ £ÉgÀ«¤AzÀ, zÉéöÊvÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÉéöÊvÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À vÀvÀéUÀ¼À §UÉÎ ¥Àæ§AzsÀ
§gɬÄj.
2) ¸ÀܽÃAiÀĪÁV EgÀĪÀ ªÀZÀ£ÀUÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ±Á¯ÉUÉ DºÁ餹 ««zsÀ ªÀZÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
ªÁZÀ£À ªÀiÁr¹.

*****

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o©
No

29
 CzsÁåAiÀÄ - 4

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå ªÀÄvÀÄÛ §ºÀªÀĤ gÁdå

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå ºÁUÀÆ §ºÀªÀĤ gÁdåUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.
• «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå ºÁUÀÆ §ºÀªÀĤ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß D½zÀ gÁdªÀA±ÀUÀ¼ÀÄ.
• ²æÃPÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£À ¸ÁzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
• «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
• §ºÀªÀĤ gÁdåzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

ed
¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå ¸ÁÜ¥À£É MAzÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ WÀl£É.
ish
zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÁVzÀÝ zÉêÀVjAiÀÄ AiÀiÁzÀªÀgÀÄ, ªÁgÀAUÀ°è£À PÁPÀwÃAiÀÄgÀÄ,
re S
bl
ªÀÄzsÄÀ gÉAiÀÄ ¥ÁAqÀågÄÀ , zÁég¸ À ª À ÄÀ ÄzÀz
æ À (ºÀ¼ÃÉ ©ÃqÀÄ) ºÉÆAiÀļ
ì g
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀAeÁªÀÇj£À ZÉÆüÀgÄÀ
be KTB
pu

C¯ÁèªÀÅ¢Ýãï T°ÓAiÀÄ ©üÃPÀgÀ zÁ½UÉ vÀÄvÁÛzÀgÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV gÁdQÃAiÀÄ C¨sÀzÀævÉ

C¹Ügv À ,É PÉëÆès,É ¨sA
À iÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ «¥ÀèªÀ PÁt¹PÉÆAqÀªÅÀ . F ¸À¤ßªÉñÀz° À è «dAiÀÄ£ÀUg
À À
©

¸ÁªÀiÁædå GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ.
o

ºÀjºÀgÀ-§ÄPÀÌgÀÄ 1336 gÀ°è vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ £À¢AiÀÄ zÀQët zÀqÀzÀ ªÉÄÃ¯É F gÁdåªÀ£ÀÄß

tt

¸Áܦ¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄAzÉ ºÀA¥É «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

No

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß D½zÀ £Á®ÄÌ gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ

¸ÀAUÀªÀÄ ¸Á¼ÀĪÀ vÀļÀĪÀ CgÀ«ÃqÀÄ

¸ÀAUÀªÀÄ ªÀA±ÀzÀ (1336-1486) ¥Àæ¹zÀÞ zÉÆgÉUÀ¼ÉAzÀgÉ MAzÀ£ÉAiÀÄ ºÀjºÀgÀ, §ÄPÀÌgÁAiÀÄ,

JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ºÀjºÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqsÀzÉêÀgÁAiÀÄ. MAzÀ£Éà ºÀjºÀgÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåPÉÌ
C¹Û¨sÁgÀ ºÁQ PÀrzÁzÀ ¨ÉlÖUÀ¼À £ÀqÀĪÀt ºÉƸÀ gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀ£ÀÄ.

30
§ÄPÀÌgÁAiÀÄ
ªÀÄzsÀÄgÉÊAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À£À£ÀÄß ¥ÀzÀZÀÄåvÀUÉƽ¹ §ÄPÀÌ£À ¥ÀÅvÀæ PÀA¥Àt£ÀÄ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß
«¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. F ¢VédAiÀÄzÀ §UÉÎ UÀAUÁzÉë §gÉzÀ ‘ªÀÄzsÀÄgÁ«dAiÀÄA’ ¸ÀA¸ÀÌøvÀ PÀÈwAiÀÄÄ
ºÉaÑ£À «ªÀgÀuÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. PÉÆAqÀ«Ãr£À gÉrØUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÆ𹠥ɣÀÄUÉÆAqÉ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß
§ÄPÀÌ£ÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåPÉÌ ¸ÉÃj¹zÀ£ÀÄ. §ÄPÀÌ£ÀÄ eÉÊ£ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ²æêÉʵÀÚªÀgÀ £ÀqÀÄ«£À
zsÁ«ÄðPÀ PÀ®ºÀªÀ£ÀÄß §UɺÀj¹ ¸ÀªÀðªÀÄvÀ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉAiÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß JwÛ »rzÀ£ÉAzÀÄ
±ÀæªÀt¨É¼ÀUÉƼÀzÀ ±Á¸À£À w½¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁdzsÁ¤AiÀÄ°è PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹, zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¤«Äð¹, PÀȶ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. aãÁ zÉñÀzÀ «ÄAUï ªÀA±ÀzÀ
¸ÁªÀiÁæl£À D¸ÁÜ£ÀPÉÌ §ÄPÀÌgÁAiÀÄ gÁAiÀĨsÁjAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝ£ÀÄ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ºÀjºÀgÀ ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
ªÉÃzÀUÀ¼À ¨sÁµÀå¯ÉÃR£À ºÀjºÀgÀ£À
§ÄPÀÌgÁAiÀÄ£À ªÀÄUÀ£ÁzÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ºÀjºÀgÀ£À 27 PÁ®zÀ°è ¥ÀÆtðªÁ¬ÄvÀÄ. ºÁUÁV
ªÀµÀðUÀ¼À DqÀ½vÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀªÀÅ «±Á® “ªÉÊ¢PÀ ªÀiÁUÀð¸ÁÜ¥À£ÁZÁAiÀÄð”
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. FvÀ£ÀÄ PÉÆAqÀ«ÃqÀÄ, JA§ÄzÀÄ ºÀjºÀgÀ£À ©gÀÄzÀÄ. vÀ£Àß
PÀ£ÀÆð¯ï, £É®ÆègÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÉUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ£ÀÄ. ¸ÁªÀiÁædåzÀ 26 ¥Àª æ ÄÀ ÄR £ÀUg À U
À ¼ À °
À è

ed
§ºÀªÀĤAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£À ªÀÄÄeÁ»zï wÃjPÉÆAqÀ PÁ®zÀ°è ¸À A vÉ U À ¼ À £ À Ä ß ªÀ å ªÀ ¸ É Ü U É Æ ½¹zÀ £ À Ä .
FvÀ£ÀÄ gÁdåªÀ£ÀÄß UÉÆêɬÄAzÀ PÉÆAPÀt PÀgÁªÀ½AiÀÄ ish
re S

¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛà ?
bl
be KTB

GvÀÛgÀPÉÌ «¸ÀÛj¹zÀ. PÀȵÉA Ú iÀÄ GvÀÛgÀzÀ ¥ÁAUÀ¼À PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤PÉÆïÉÆ PÉÆAw JA§ El°AiÀÄ
pu

1398 gÀ°è ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. ¥ÀæªÁ¹ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀPÉÌ §A¢zÀÄÝ,

©

DvÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ §UÉÎ ¸ÁégÀ¸ÀåPÀgÀ

JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÉêÀgÁAiÀÄ (¥ËæqsÀzÉêÀgÁAiÀÄ) :
ªÀtð£É ¤ÃrzÁÝ£É. gÁdzsÁ¤AiÀÄÄ
¸ÀAUÀªÀÄ ªÀA±ÀzÀ°èAiÉÄà ±ÉæõÀ× zÉÆgÉ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ 60 ªÉÄÊ°zÁÝVzÉAiÉÄAzÀÄ DvÀ£ÀÄ
o

zÉêÀgÁAiÀÄ (¥ËæqsÀzÉêÀgÁAiÀÄ). FvÀ ‘UÀd ¨ÉÃAmÉPÁgÀ’ w½¹zÁÝ£.É

tt

JA§ ©gÀÄzÀÄ ¸ÀºÀ zsÀj¹zÀÝ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÉêÀgÁAiÀÄ£ÀÄ

No

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
Mj¸ÁìzÀ UÀd¥Àw PÀ¦¯ÉÃAzÀæ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ PÉÆAqÀ«ÃqÀ£ÀÄß
¥À¶ðAiÀiÁ zÉñÀzÀ gÁAiÀĨsÁj
UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ£ÀÄ. UÀr ¥ÀæzÉñÀzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß CqÀV¹ C§Äݯï gÀgÀhiÁPï 1443 K¦æ¯ï
F±Á£Àå UÀrAiÀÄ£ÀÄß PÀȵÁÚ£À¢AiÀĪÀgÉUÀÆ «¸ÀÛj¹zÀ. £ÀAvÀgÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è «dAiÀÄ£ÀUgÀ À gÁdzsÁ¤
PÉÃgÀ¼ÀªÀ£ÀÄß UÉzÀÄÝ, PÉÃgÀ¼À, ²æîAPÁ¢AzÀ PÀ¥Àà PÁtÂPÉUÀ¼À£ÀÄß AiÀ Ä °è z À Ä Ý, EzÀ g À ªÉ Ê ¨s À ª À ¢ AzÀ
¹é à PÀ j ¹zÀ £ À Ä . EzÀ j AzÀ “zÀ Q ë u Á¥À x À z À ZÀ P À æ ª À w ð” ¥À¨ æ Ás «vÀ£ÁV ºÉýzÀ ªÀiÁvÀÄUÀ¼ÄÀ
J¤¹zÀ. F «dAiÀÄUÀ½AzÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå F PɼÀVªÉ. “«dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀAvÀºÀ
¹AºÀ¼ÀzÀ UÀrUÀ½AzÀ UÀÄ®âUÀðzÀªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉ®AUÁt, £À U À g ÀªÀ£ÀÄß PÀtÄÚ PÀAr®è ªÀÄvÀÄÛ
Q« PÉ Ã ½®è . KPÉ A zÀ g É EzÀ P É Ì
ªÀÄ®¨ÁgïUÀ½UÉ «¸ÀÛj¹PÉÆArvÀÄ. ¸ÀjzÀÆUÀĪÀ ¥ÀlÖtªÉà ¥À¥ æ AÀ ZÀz° À è
¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀvÀÄæUÀ¼ÁzÀ §ºÀªÀĤ CºÀªÀÄzï PÁt¯ÁUÀ z À Ä ”.
µÁ£À£ÄÀ ß ©eÁ¥ÀÅgÀzª À g
À UÉ É CnÖ¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃV ªÀÄÄzÀU¯ À ï
ªÀÄvÀÄÛ §APÁ¥ÀÅgÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß ¸Áé¢üãÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÀÄ. JgÀqÀ£Éà zÉêÀgÁAiÀÄ£À zÀ¼À¥ÀwAiÀiÁzÀ
®PÀÌtÚzÀAqÉñÀ£ÀÄ MAzÀÄ £ËPÁ «dAiÀÄAiÀiÁvÉæAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀ£ÀÄ.
31
 FvÀ£ÄÀ ¥Àgª À ÄÀ vÀ ¸À»µÀĪ
Ú ÁVzÀÝ£ÄÀ . gÁdzsÁ¤AiÀÄ°è
ªÀĹâAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. eÉÊ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÉʵÀÚªÀ
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆAqÀªÀÅ. ¸ÀévÀB PÀ«AiÀiÁVzÀÝ,
FvÀ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°è ¸ÀA¸ÀÌøvÀ PÀ« rArªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÀßqÀ
PÀ« ®PÀÌtzÀAqÉñÀgÀÄ EzÀÝgÀÄ. zÉêÀgÁAiÀÄ£À PÁ®zÀ°è
«ÃgÀ±ÉʪÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ ºÁUÀÆ ¸Á»vÀå ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓêÀ£À
¥ÀqÉzÀªÀÅ. 1446 gÀ°è JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÉêÀgÁAiÀÄ£À ªÀÄgÀtzÀ
£ÀAvÀgÀ §AzÀ zÀħð® CgÀ¸ÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀAUÀªÀÄ ªÀA±ÀzÀ
D½éPÉ ªÀÄÄPÁÛAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ.
PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ
vÀļÀĪÀ ¸ÀAvÀwAiÀÄ £Àg¸
À £
À ÁAiÀÄPÀ£À ºÁUÀÆ JgÀq£ À AÉ iÀÄ
¸Àw £ÁUÀ¯ÁA©PÉAiÀÄ ¥ÀÅvÀæ£ÁzÀ PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£ÀÄ gÁd ¯ÁAbÀ£À ªÀgÁºÀ
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ CgÀ¸ÀgÀ°èAiÉÄà CvÀåAvÀ ±ÉæõÀ×
zÉÆgÉ. EªÀ£À D½éPÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀªÀÅ vÀ£Àß

ed
ªÉʨsÀªÀzÀ ¥ÀgÁPÁµÉ×AiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦vÀÄ. dUÀ¢éSÁåvÀgÁzÀ C±ÉÆÃPÀ,
ish
¸ÀªÀÄÄzÀæUÀÄ¥ÀÛ, ºÀµÀðªÀzsÀð£ÀgÀ ¸Á°£À°è ¤®ÄèªÀ EªÀ£ÀÄ 20
re S

ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® D½éPÉ ªÀiÁrzÀ. PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÁUÀ

bl
be KTB

gÁdåzÀ M¼À ºÁUÀÆ ºÉÆgÀUÉ dn®ªÁzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ½zÀݪÀÅ. ºÉƸÀ

pu

d®ªÀiÁUÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DUÀ«Ä¹zÀ LgÉÆÃ¥ÀågÀÄ E°è £É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß

©

¸Áܦ¸À®Ä DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. §ºÀªÀĤ gÁdåzÀ LzÀÄ µÁ» gÁdåUÀ¼ÀÄ

¸ÀįÁÛ£gÀ ÁV ºÉƸÀ gÀÆ¥À ¥Àqz É ÄÀ PÉÆAqÀÄ PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ£À «gÀÄzÀÞ
PÀzÀ£ÀQ̽zÀgÀÄ. eÉÆvÉUÉ GªÀÄävÀÆÛgÀÄ ºÁUÀÆ Mj¸ÁìzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ
o

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀUÉvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛ¯Éà EzÀÝgÀÄ.

tt
No

PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£À ¸ÉʤPÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

gÁ§mïð ¸ÀÄåAiÉÄ¯ï ºÉüÀĪÀAvÉ PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ£ÀÄ C¸ÁªÀiÁ£Àå
¥ÀgÁPÀæ«Ä, ZÀvÀÄgÀ ¸ÉãÁ¤ ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÀAvÀæ ¤¥ÀÅt. EªÀ£ÀÄ J¯Áè
AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß d¬Ä¹ zÀQëtzÀ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ²æÃPÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ
«¸ÀÛj¹zÀ£ÀÄ. GªÀÄävÀÆÛj£À ªÀiÁAqÀ°PÀ UÀAUÀgÁd£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹
CªÀ¤AzÀ ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉÆAqÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀ±¥À r
À ¹PÉÆAqÀ£ÄÀ . UÉÆêÉAiÀÄ£ÀÄß - «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ ¸ÀįÁÛ£¤ À AzÀ UÉ®®è Ä ¥ÉÇÃZÀÄðVøÀjUÉ £Égª À ÅÀ
¤ÃqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÉÆA¢UÉ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA§AzsÀ ¨É¼É¹zÀ£ÀÄ. GzÀAiÀÄVj PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß
DPÀæ«Ä¹zÀ£ÀÄ. GzÀAiÀÄVjAiÀÄ£ÀÄß UÉ®ÄèªÁUÀ gÁAiÀÄ£ÀÄ “£Á£ÀÄ UÉ®è¯ÁgÀzÀAxÀ ¥À槮ªÁzÀ
PÉÆÃmÉAiÉÄà EzÀÄ? E£ÀÄß MAzÉà ¢£ÀzÀ°è F PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß UÉzÀÄÝPÉƼÀîzÉ©qÉ£ÀÄ” JAzÀ£ÀÄ.
gÁAiÀÄ£À F ªÀiÁvÀÄ DvÀ£À PÁAiÀÄðbÀ®ªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀ½AUÀzÀ gÁdzsÁ¤ PÀlPïC£ÀÄß
d¬Ä¹, UÀd¥Àw ¥ÀævÁ¥ÀgÀÄzÀæ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ ±ÁAw M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÀÄ.

32
 PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ «dAiÀÄ¥ÀÅgÀzÀ D¢¯ï µÁ£À£ÄÀ ß ¸ÉÆð¹ gÁAiÀÄZÀÆgÀ£ÄÀ ß UÉzÄÀ ÝPÆ
É AqÀ£ÄÀ .
gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ ªÀÄÄwÛUA É iÀÄ DgÀA¨sz
À °
À è gÁAiÀÄ£ÀÄ ¸ÉʤPÀg£
À ÄÀ ß GzÉÝò¹ “F ¥À¥
æ A
À ZÀz°
À è J®ègÆ
À
¸ÁAiÀįÉèÉÃPÀÄ, AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ªÀÄrzÀgÉ «ÃgÀ¸ÀéUÀð, UÉzÀÝgÉ «dAiÀÄ®QëöäÃ. DzÀÝjAzÀ J®ègÀÆ
£À£ÉÆßqÀ£É §¤ß ; ºÉÃrUÀ¼ÁUÀ¨ÉÃr” JAzÀÄ CªÀgÀ£ÀÄß ºÀÄjzÀÄA©¹zÀ£ÀÄ.
gÁAiÀ Ä ZÀ Æ gÀ Ä , ©ÃzÀ g ï ªÀ Ä vÀ Ä Û PÀ ® §ÄgÀ V PÉ Æ ÃmÉ U À ¼ À £ À Ä ß ªÀ ± À ¥ À r ¹PÉ Æ AqÀ £ À Ä .
PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£ÀÄ §ºÀªÀĤ gÁdåzÀ ¥ÀæzsÁ¤ PÁ¹A §jÃzÀ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹, CªÀ£ÀÄ §A¢ü¹zÀÝ
§ºÀªÀĤ gÁd¥ÀÅvÀæ£À£ÀÄß ©ÃzÀgï£À°è §ºÀªÀĤ ¹AºÁ¸À£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwµÁצ¹ ‘‘AiÀĪÀ£ÀgÁdå
¥ÀæwµÁ×¥À£ÁZÁAiÀÄð’’ JA§ ©gÀÄzÀ£ÀÄß zsÀj¹zÀ£ÀÄ. PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£ÀÄ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÁUÀ
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ CvÀåAvÀ «±Á®ªÁVzÀÄÝ, J¯Áè ¢PÀÄÌUÀ½UÀÆ «¸ÀÛj¹¢ÝvÀÄ.
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå
§ºÀªÀĤ ¸ÁªÀiÁædå

gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ

ed
UÉÆêÁ ish
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ (ºÀA¦)
re S
bl
ºÉÆ£ÁߪÀgÀ
be KTB
pu

ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ
ªÉÄʸÀÆgÀÄ
©

PÀuÁÚ£ÀÆgÀÄ
PÀ°èPÉÆÃmÉ
vÀAeÁªÀÇgÀÄ
o

PÉÆaÑ£ï
tt

ªÀÄzsÀÄgÉÊ
No

lÄnPÉÆj£ï

PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ AiÀÄÄzÀÞ £ÉÊ¥ÀÅtåvÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ

¸ÀªÀÄxÀð DqÀ½vÀUÁgÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. gÁeÁåqÀ½vÀ «ZÁgÀzÀ°è ZÀlĪÀnPÉ
FvÀ¤UÉ EzÀÝ ªÁåªÀºÁjPÀ eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß EªÀ£ÀÄ §gÉzÀ vÉ£Á° gÁªÀÄPÀȵÀÚ£À §Ä¢ÞªÀAwPÉUÉ
‘DªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ®åzÀ’ vÉ®ÄUÀÄ PÀÈwAiÀÄÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀȶ ¸À A §A¢ü¹zÀ PÀxÉUÀ¼À£ÀÄß N¢j.
«¸ÀÛgÀuÉUÉ ¤ÃgÁªÀj C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀ£ÀÄ.
¥ÉÇÃZÀÄðVøÀgÀ ¸ÉßúÀ¢AzÀ «zÉòà ªÁå¥ÁgÀ ºÉa¹ Ñ PÉÆAqÀ£ÄÀ . ªÀÄzÀĪÉAiÀÄ ªÉÄð£À vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß
gÀzÀÄÝUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. PÀ¯É, ¸Á»vÀå ªÀÄvÀÄÛ zsÀªÀÄðUÀ¼À ±ÉæõÀ× ¥ÉÇõÀPÀ£ÁVzÀÝ£ÀÄ. FvÀ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°è
CµÀÖ ¢UÀÎdgÉA§ PÀ«UÀ½zÀÝgÀÄ. ¸ÀévÀ: PÀ«AiÀiÁVzÀÝ PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ ‘eÁA§ªÀw PÀ¯Áåt’ JA§
£ÁlPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è gÀa¹zÀ£ÀÄ. C®è¸Á¤ ¥ÉzÀÝ£À, £ÀA¢ wªÀÄätÚ, zÀÆdðn,
vÉ£Á°gÁªÀÄPÀȵÀÚ ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ D¸ÁÜ£ÀzÀ PÀ«UÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ.
33
 PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£ÀÄ ºÀA¥ÉAiÀÄ°è PÀȵÀÚ zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. FvÀ£ÀÄ vÀ£Àß
PÁ®zÀ°è E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ºÀA¥ÉAiÀÄ «gÀÆ¥ÁPÀë zÉêÁ®AiÀÄzÀ ªÀĺÁ
gÀAUÀªÀÄAl¥ÀªÀ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. J®è ªÀÄwÃAiÀÄgÀÄ FvÀ£À PÁ®zÀ°è zsÁ«ÄðPÀ ¸ÁévÀAvÀæöå
ºÉÆA¢zÀÝgÉAzÀÄ ¥ÉÇÃZÀÄðVÃ¸ï ¥ÀæªÁ¹UÀ¼ÁzÀ ¥ÁAiÉÄ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¨ÉÆÃð¸À ºÉüÀÄvÁÛ, EªÀ£À
WÀ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß PÉÆAqÁrzÁÝgÉ.
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¥ÀvÀ£À
PÀȵÀz
Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ£À £ÀAvÀgÀ CZÀÄåvg À ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÁ²ªÀgÁAiÀÄ D½zÀgÄÀ . PÀȵÀz Ú ÃÉ ªÀgÁAiÀÄ£À
C½AiÀÄ CgÀ«ÃqÀÄ ªÀA±ÀzÀ gÁªÀÄgÁAiÀÄ£ÀÄ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¹zÀ£ÀÄ. gÁªÀÄgÁAiÀÄ£ÀÄ vÀ£Àß
23 ªÀµÀðUÀ¼À D½éPÉAiÀÄ°è PÉÊUÉÆAqÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ UËgÀªÀªÀ£ÀÄß ºÉaѹzÀÝgÀÆ, EzÀÄ
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀPÉÌ C£ÉÃPÀ ±ÀvÀÄæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
zÀRͤ£À ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ DUÁUÀ £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ zÁ½UÉ, ¥ÀæwÃPÁgÀªÁV gÁªÀÄgÁAiÀÄ£ÀÄ
«dAiÀÄ¥ÀÄgÀ ºÁUÀÆ UÉÆïÉÆÌAqÀ gÁdåUÀ¼À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆArzÀÄÝ PÀzÀ£ÀPÉÌ
¥ÀæZÉÆÃzÀ£É ¤ÃrzÀªÀÅ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ K½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ §UÉÎ ªÀÄvÀìgÀ
ªÀÄvÀÄÛ zÉéõÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ zÀRͤ£À ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ j°d£ï ºÉ¸Àj£À°è vÀªÀÄä gÁdQÃAiÀÄ

ed
©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÉvÀÄ MAzÁzÀgÀÄ.
1565 gÀ°è £Á®ÄÌ gÁdåU¼
ish
À À MPÀÆÌl ¸ÉÊ£Àå «dAiÀÄ£ÀUg À À
re S

¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrvÀÄ. EzÀgÀ°è gÁªÀÄgÁAiÀÄ£À ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°

bl
be KTB

¸ÉÊ£Àå ¸ÉÆÃwvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÄÀ ºÀv£ À ÁzÀ£ÄÀ . «dAiÀÄ ¸Á¢ü¹zÀ «dAiÀ Ä £À U À g À ¸ÁªÀ i Áæ d åzÀ ° è
pu

zÀRͤ£À ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ¸ÉÊ£ÀåªÀÅ ¨sÀªÀåªÁVzÀÝ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß ¥É £ ÀÄUÉÆAqÀ, ZÀAzÀæVj, ¥ÀqÉØ©ÃqÀÄ,

©

PÉƼÉî ºÉÆqɬÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV ¸ÁªÀiÁædåzÀ gÁdzsÁ¤ wgÀ Ä ªÁr (wgÀ Ä ªÁAPÀ Æ gÀ Ä ),
ºÀA¦AiÀÄÄ ºÁ¼ÀÄ ºÀA¦AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ ¥É£ÀÄPÉÆAqÀ, ªÀ Ä Ä¼À Ä ªÁ¬Ä (ªÀ Ä Ä¼À ¨ ÁV®Ä),
ZÀAzÀæVj, PÉÆ£ÉUÉ ªÉ®ÆègÀÄUÀ½AzÀ CgÀ«ÃqÀÄ ªÀA±ÀzÀ ¸ÁAvÀ½UÉ (²ªÀªÉÆUÀÎ ¥ÀæzÉñÀ),
o

DqÀ½vÀ 1646gÀªÀgÉUÉ ªÀÄÄAzÀĪÀgɬÄvÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀ Ä vÀ Ä Û ªÀ Ä AUÀ ¼ À Æ gÀ Ä ¥À æ ª À Ä ÄR

tt

¥ÁæAvÀUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
ªÉÄʸÀÆgÀÄ, PɼÀ¢, avÀæzÀÄUÀð ªÀÄÄAvÁzÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ
No

¸ÁªÀÄAvÀÀgÀÄ ¸ÀévÀAvÀægÁzÀgÀÄ.
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛà ?
DqÀ ½ vÀ : «dAiÀ Ä £À U À g À ¸ÁªÀ i Áæ d åzÀ DqÀ ½ vÀ ª À Å • ºÉÆ£ÀߪÀÄä JA§ÄªÀªÀ¼ÀÄ 2£ÉÃ
¥ÁgÀA¥ÀjPÀªÁV ªÀÄÄAzÀĪÀgɬÄvÀÄ. gÁdgÀÄ vÀªÀÄä eÉåõÀ× zÉ Ã ªÀ g ÁAiÀ Ä £À D¸ÁÜ£À z À ° è
¥ÀÅvÀægÀ£Éßà GvÀÛgÁ¢üPÁjAiÀÄ£ÁßV DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀgÀ¢UÁgÀ¼ÁVzÀݼÀÄ.
«PÉÃA¢æPÀÈvÀ C¢üPÁgÀªÀżÀî ¥À槮 PÉÃAzÁæqÀ½vÀªÀ£ÀÄß • «dAiÀ Ä £À U À g À ¸ÁªÀ i Áæ d åzÀ
ºÉÆA¢vÀÄÛ. ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®, ¸ÉÊ£Àå ¥Àæ¨sÀÄvÀé, ¥ÁæAwÃAiÀÄ PÁ®zÀ°è CvÀåAvÀ d£À¦æAiÀÄ QæÃqÉ
ªÀ i ÁAqÀ ° PÀ g À Ä CxÀ ª Á gÁd£À Ä M§â £ÁAiÀ Ä PÀ ¤ UÉ PÀĹÛ. ºÀjAiÀÄPÀÌ JA§ÄªÀ¼ÀÄ D
CxÀªÁ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀ¤UÉ ¸ÉʤPÀ ¸ÉêÉAiÀÄ µÀgÀwÛ£À ªÉÄÃ¯É PÁ®zÀ SÁåvÀ ªÀÄ»¼Á PÀĹۥÀlÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄwÛzÀÝ. £ÁAiÀÄAPÀgÀ (£ÁAiÀÄPÀgÀÄ),
gÁdåªÀÄAqÀ®, UÁæªÀiÁqÀ½vÀ »ÃUÉ ««zsÀ §UÉUÀ½zÀݪÀÅ. wªÀÄägÀ¸À ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝ£ÀÄ.
¸ÁªÀiÁædåªÀÅ gÁdå, £ÁqÀÄ ºÁUÀÆ UÁæªÀÄUÀ¼ÉA§ DqÀ½vÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.
34
 CgÀ¸À£ÀÄ £ÁåAiÀiÁAUÀ «ZÁgÀUÀ¼À°è ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÀÝ£ÀÄ. ¥ÁæAvÀUÀ¼À°è
¥ÁæAvÁ¢üPÁjAiÀÄÄ £ÁåAiÀÄ wêÀiÁð£À ªÀiÁqÀÄwÛzÝÀ £ÄÀ . ²PÉU
ë ¼
À ÄÀ GUÀª æ ÁVzÀݪÅÀ . UÁæªÄÀ UÀ¼ÄÀ DqÀ½vÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, C°è UÁæªÀĸÀ¨sÉUÀ¼ÀÄ
DqÀ½vÀ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀݪÀÅ. UËqÀ, PÀgÀtÂPÀ (±Á£ÀĨsÉÆÃUÀ), ZÀlĪÀnPÉ :
vÀ¼ÀªÁgÀ UÁæªÀiÁqÀ½vÀzÀ°è £ÉgÀªÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÁqÀÄUÀ¼À°è UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄÛUÉ ¨sÉÃn ¤Ãr
£ÁqÀUËqÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ¼À°è ¥ÀlÖt ¸Áé«Ä DqÀ½vÀ UÁæ ª ÀĸÀ¨sÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ jÃwAiÀÄ
£ÉÆÃrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ ¸ÀªÀÄxÀðªÁzÀ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢vÀÄ.Û SÁAiÀÄA vÀAqÀ, ¸ÁªÀÄAvÀgÀ ¸ÉÊ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĸÀ¨åÀs (EzÀÄ gÁd£À gÀPu
ëÀ Á ¥ÀqA
É iÀiÁVvÀÄ)Û
¸ÉãÁ JA§ ªÀÄÆgÀÄ ºÀAvÀUÀ½AzÀ PÀÆrvÀÄÛ. PÁ®ÄzÀ¼À, C±ÀézÀ¼À, UÀdzÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¦ügÀAVUÀ¼ÀÄ
¸ÉÊ£ÀåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. 1368 jAzÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¦ügÀAVUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
§ÈºÀzÁPÁgÀzÀ D£ÉUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. CgÀ¨ï zÉñÀzÀ PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ
DPÀµÀðuÉAiÀiÁVzÀݪÀÅ. ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄÆ EvÀÄÛ. AiÀiÁªÀ eÁwAiÀĪÀgÁzÀgÀÆ ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è
¸ÉÃj UËgÀªÀzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ºÉÆAzÀ§ºÀÄ¢vÀÄÛ. MPÀÌ°UÀgÀÄ, ¨ÉÃqÀgÀÄ ¥Á¼ÉAiÀÄUÁgÀgÁzÀgÀÄ.
PÉÆÃmÉ-PÉÆvÀÛ®UÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄwÛzÀݪÀÅ.

ed
¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : C£ÉÃPÀ ªÀÈwÛ DzsÁjvÀ eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜ eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ. PÀıÀ® PÀ¯ÉUÁgÀgÀÄ,
PÀªiÀ Áägg ish
À ÄÀ , CPÀ̸Á°UÀgÄÀ , PÀAZÀÄUÁgÀgÄÀ , §qÀVUÀ¼ÄÀ , £ÉÃPÁgÀgÄÀ , ¸ÀªÄÀ UÁgÀgÄÀ (ZÀªiÀ Áägg
À ÄÀ ) C¢üPÀ
re S
bl
¸ÀASÉåAiÀÄ°èzÀÝgÀÄ. ¨Á®å «ªÁºÀ, ¸ÀºÀUÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀzÁ¹ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.
be KTB
pu

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV KPÀ¥ÀwßvÀé gÀÆrüAiÀÄ°èzÀÝgÀÆ, zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²æêÀÄAvÀgÀÄ §ºÀÄ¥ÀwßAiÀÄgÀ£ÀÄß

ºÉÆA¢gÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ UËgÀªÀzÀ ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è ¹ÛçÃ
©

dnÖUÀ¼ÀÄ (PÀĹۥÀlÄUÀ¼ÀÄ), CgÀªÀÄ£É PÁªÀ®ÄUÁwðAiÀÄgÀÄ EzÀÝgÀÄ. ºÉÆý, ¢Ã¥ÁªÀ½

ªÀÄvÀÄÛ zÀ¸ÀgÁ ºÀ§âUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. zÀ¸ÀgÁ ºÀ§âªÀÅ ºÀA¦AiÀÄ°è
gÁeÁ±ÀæAiÀÄzÀ°è ªÉʨsÀªÀ¢AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ. ¸ÀAVÃvÀ, £ÀÈvÀåUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À d£ÀªÀÄ£ÀßuÉ ¥ÀqÉzÀªÀÅ.
o
tt

DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ DyðPÀªÁV ¸ÀÄ©üPÀëªÁVvÀÄÛ. ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ gÁdåzÀ

No

DzÁAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®ªÁVvÀÄÛ. PÀȶPÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÀªÀÄä GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ £Á®Ì£ÉAiÀÄ

MAzÀÄ ( ) ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÁgÀPÉÌ vÉjUÉ gÀÆ¥ÀzÀ°è PÉÆqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÈwÛ vÉjUÉ, ªÀÄ£É PÀAzÁAiÀÄ,
zÁj ¸ÀÄAPÀ, ¸ÀAvÉ ¸ÀÄAPÀ, ªÁtÂdå vÉjUÉ, DªÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÅÛ vÉjUÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀÄAvÀjAzÀ
§gÀĪÀ PÀ¥ÀàPÁtÂPÉUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ EvÀgÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. PÀȶ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
¨É£É߮ĨÁVvÀÄÛ. EªÀgÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ªÀÄÄAUÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀlĪÀnPÉ :
»AUÁgÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. eÉÆüÀ, gÁV, ¨sÀvÀÛ,
EA¢£À ªÉ Ä Ê¸À Æ j£À zÀ ¸ À g Á
¸ÀeÓÉ, UÉÆâü, CªÀg,É ºÉ¸g
À ÄÀ , GzÀÄÝ, vÉÆUÀj, J¼ÀÄ,î ±ÉÃAUÁ,
ªÀ Ä vÀ Ä Û CA¢£À «dAiÀ Ä £À U À g À
ºÀwÛ, PÀ§Äâ, vÉAUÀÄ ªÀÄÄRå ¨É¼ÉUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ zÀ¸ÀgÁ ºÀ§âzÀ §UÉÎ
CgÀ¸ÀgÀÄ ¨Á«, PÉgÉ-PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆð¹ ªÀÄvÀÄÛ «±Éèö¹.
PÀȶ, ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ£ÀÄß GvÉÃÛ f¹zÀgÄÀ . EªÀgÀ PÁ®zÀ°è UÉÃtÂ,
UÀÄwÛUÉ, ¹zÁÞAiÀÄ, ªÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀr JA§ LzÀÄ §UÉAiÀÄ
¨sÀÆ »qÀĪÀ½ ¥ÀzÀÞwUÀ½zÀݪÀÅ.

35
 «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ PÁ®ªÀÅ PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀlĪÀnPÉ :
ªÁtÂdå PÉëÃvÀæzÀ°è ªÀĺÀvÀÛgÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄÛ. »A¢£ÀPÁ®zÀ zÀÄqÀÄ,Ø PÁ¸ÀÄUÀ¼ÄÀ
ªÉÄt¸ÀÄ, ®ªÀAUÀ, K®QÌ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀĸÁ¯É ¸ÁªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÄÀ , ªÀ Ä vÀ Ä Û £ÁtåUÀ ¼ À £ À Ä ß CxÀ ª Á
avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
¥ÉlÄè¥ÀÅà (¸ÉÆÃgÀÄ¥ÀÄà), PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ, ªÀdæ, PÀ®Äè¸ÀPÀÌgÉ,
PÀ¸ÀÆÛj, ²æÃUÀAzsÀ, ¸ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀå ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀ¥sÀÄÛ
ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. §mÉÖ £ÉÃAiÉÄÎAiÀÄ ªÀÄÄRå PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. a£ÀßzÀ ªÀgÀºÀ, UÀzÁåt ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀUÉÆÃqÀ, ¨É½îAiÀÄ vÁgÁ, vÁªÀÄæzÀ ¥Àt, zÀÄqÀÄØ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¸ÀÄUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
C£ÀAvÀ¥ÅÀ gÀ f¯ÉèAiÀÄ UÀÄwÛ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ªÀdPæ g
À Æ
À gï ªÀdz
æ À PÉÃAzÀª
æ ÁVvÀÄÛ. PÁå°PÀmï£À°è ¤Ã®UÀ¼ÄÀ
ºÉÃgÀ¼ÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄÄwÛzÀݪÀÅ. ¨sÀl̼ÀªÀÅ PÀ©âtzÀ C¢j£À PÉÃAzÀæªÁVvÀÄÛ. ¥ÀÅ°PÁmï£À°è UÀįÁ©
ºÀÆUÀ¼À ¸ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀå vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ gÁdzsÁ¤AiÀÄ°è ¥ÉÇÃZÀÄðVÃ¸ï ¥ÀæªÁ¹
¥Éøï£ÀÄ ¢£ÀPÆÉ ÌAzÀÄ ¸ÀAvÉ £ÀqAÉ iÀÄÄwÛvÄÀ Û JA¢zÁÝ£.É «gÀÆ¥ÁPÀ,ë PÀȵÀ,Ú ¥Á£ï¸ÀÄ¥Áj, ªÀgzÀ g
À ÁdªÀÄä,
CZÀÄåvÀ, «oÀ×® ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ®åªÀAvÀ EªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR K¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ.

ed
¨sÀl̼À, ºÉÆ£ÁߪÀgÀ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÀÄÄRå §AzÀgÀÄUÀ¼ÁVzÀÄÝ,
ish
CgÀ¨ï, aãÁ, ¥ÉÇÃZÀÄðUÀ¯ï ªÀÄÄAvÁzÀ «zÉò ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÀA¥ÀPÀð
re S
bl
be KTB

ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ.
pu

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
zsÁ«ÄðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ : «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ J¯Áè PÉöæ ʸÀ£
Û ÃÉ , AiÀĺÀÆ¢AiÉÄÃ, ªÀĺÀªÄÀ ä¢ÃAiÀÄ£ÉÃ
©

ªÀÄvÀUÀ½UÀÆ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¤ÃrzÀ QÃwðUÉ ¥ÁvÀæªÁVzÉ. CxÀ ª Á »AzÀ Æ ªÉ à AiÀ i ÁgÁzÀ g À Æ

²æêÉʵÀÚªÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£À ªÀÄvÁªÀ®A©UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä vÀªÀÄä ¤gÁvÀAPÀªÁV F gÁdåz° À è ¨Á¼À§ºÀÄzÀÄ.
o

ªÀÄvÁ©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÉvÀÄ, ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ UËgÀªÀ¢AzÀ - ¨Á¨ÉÆÃð¸À, «zÉò ¥Àª æ Á¹.

tt

¨Á¼À Ä ªÀ A vÀ ªÁvÁªÀ g À t «vÀ Ä Û . «dAiÀ Ä £À U À g À

No

¸ÁªÀiÁædåªÀ£Áß½zÀ DgÀA¨sÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ ±ÉʪÀ ªÀÄvÀÄÛ «ÃgÀ±ÉʪÀ ¥ÉÇõÀPÀgÁVzÀÝgÉ, £ÀAvÀgÀzÀªÀgÀÄ

ªÉʵÀÚªÀ ªÀÄvÀzÀ G¥Á¸ÀPÀgÁVzÀÝgÀÄ.
«dAiÀÄ£ÀUg À À ¸ÁªÀiÁædåz°
À è ªÀÄĹèªÄÀ jUÉ ªÀĹâUÀ¼£
À ÄÀ ß PÀn¸
Ö ¯
À ÁVvÀÄ.Û ¥ÉÇÃZÀÄðVøÀgÆ
É A¢UÉ
ªÁå¥ÁgÀ ªÀÈ¢Þ¹PÉÆAqÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ Qæ²ÑAiÀiÁ¤nUÀÆ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ PÉÆlÖgÀ®èzÉ
ZÀZÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ®Ä C£ÀĪÀÄw ¤ÃrzÀgÀÄ.
¸Á»vÀå : ¸ÁªÀiÁædåzÀ°è K¥ÀðnÖzÀÝ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜ, DyðPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ
¸Á»vÀåªÀÅ ºÀĮĸÁV ¨É¼É¬ÄvÀÄ. PÀ£ÀßqÀ, ¸ÀA¸ÀÌøvÀ, vÉ®ÄUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ ¸Á»vÀå
PÀÈwUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
gÀvÁßPÀgÀªÀtÂð §gÉzÀ ‘¨sÀgÀvÉñÀ ªÉʨsÀªÀ’, ZÁªÀÄgÀ¸ÀgÀÄ gÀa¹zÀ ‘¥Àæ¨sÀÄ°AUÀ°Ã¯É’,
PÀĪÀiÁgÀªÁå¸À£À ‘PÀuÁðl ¨sÁgÀvÀ PÀxÁ ªÀÄAdj’ PÀ£ÀßqÀzÀ ªÀÄÄRå PÁªÀåUÀ¼ÁVªÉ. ©üêÀÄPÀ«AiÀÄÄ
¥Á®ÄÌjPÉ ¸ÉÆêÀÄ£ÁxÀ£À vÉ®ÄUÀÄ PÀÈw ‘§¸ÀªÀ ¥ÀÅgÁt’ªÀ£ÀÄß PÀ£ÀßqÀzÀ°è §gÉ¢zÁÝ£É. «ÃgÀ±ÉʪÀgÀ
36
ªÀZÀ£ÀUÀ¼À ¸ÀAPÀ®£ÀªÁzÀ ‘±ÀÆ£Àå ¸ÀA¥ÁzÀ£É’ gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ®PÀÌtzÀAqÉñÀ£À ‘²ªÀvÀvÀé
aAvÁªÀÄtÂ’ C®èzÉ PÀ£ÀßqÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÉÊzÀå±Á¸ÀÛç, ¥À±ÀĪÉÊzÀå, PÁªÀå±Á¸ÀÛç, eÉÆÃwµÀå, ¥ÁPÀ±Á¸ÀÛç
gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ. ¥ÀÅgÀAzÀgÀzÁ¸ÀgÀÄ, PÀ£ÀPÀzÁ¸ÀgÀÄ, ²æÃ¥ÁzÀgÁAiÀÄgÀÄ, ªÁå¸ÀgÁAiÀÄgÀÄ zÁ¸À
¸Á»vÀ媣 À ÄÀ ß ²æêÀÄAvÀUÆ
É ½¹zÀgÄÀ . PÀ£PÀ z
À Á¸ÀgÀ ‘ªÉÆúÀ£À vÀgA
À VtÂ’, ‘£À¼À ZÀjvÉ’æ , ‘ºÀj¨sPÀ Û¸
À ÁgÀ’
ªÀÄvÀÄÛ ‘gÁªÀÄzsÁ£Àå ZÀjvÉæ’ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ.
¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ°è «zÁågÀtågÀ ‘±ÀAPÀgÀ «dAiÀÄ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÀªÀðzÀ±Àð£À ¸ÀAUÀæºÀ’ gÀZÀ£ÉUÉÆAqÀªÀÅ.
EªÀgÀ ¸ÉÆÃzÀgÀ ¸ÁAiÀÄuÁZÁAiÀÄðgÀÄ ‘ªÉÃzÁxÀð ¥ÀPæ Á±À’ JA§ ªÉÃzÀ¨Ás µÀå ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄĪÉðÃzÀ
¸ÀÄzsÁ¤¢ü, ¥ÀÅgÀĵÁxÀð ¸ÀÄzsÁ¤¢ü ªÀÄÄAvÁzÀ PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. PÀA¥ÀtgÁAiÀÄ£À ªÀÄqÀ¢
UÀAUÁzÉë ‘ªÀÄzsÄÀ gÁ«dAiÀÄA’ JA§ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹zÀ¼ÄÀ . EzÀÄ PÀA¥Àt£À zÀAqÀAiÀiÁvÉA æ iÀÄ£ÀÄß,
C°è£À ¥À«vÀæ ¸ÀܼÀUÀ¼À ªÀtð£ÉAiÀÄ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
JgÀqÀ£Éà zÉêÀgÁAiÀÄ£À D¸ÁÜ£À PÀ«AiÀiÁzÀ ²æãÁxÀ£ÀÄ ‘PÀ« ZÀPÀæªÀwð’ JA§ ©gÀÄzÀ£ÀÄß
¥ÀqÉ¢zÀÝ£ÀÄ. C®è¸Á¤ ¥ÉzÀÝ£À£À ‘ªÀÄ£ÀÄZÀjvÀªÀÄÄ’, wªÀÄät£À ‘¥ÁjeÁvÁºÀ¥ÀºÀgÀtA’, vÉ£Á°
gÁªÀÄPÀȵÀÚ£À ‘G¨sÀmÁgÁzsÀå ZÀjvÀA’ ¥ÀæªÀÄÄR PÀÈwUÀ¼ÁVªÉ.

ed
vÀ«Ä¼ÀÄ PÀ«UÀ¼ÁzÀ ¥ÀgÀAeÉÆåÃwAiÀÄgï, «ÃgÀ gÁWÀªÀgï, ªÀÄAqÀ®¥ÀÅgÀĵÀ, eÁÕ£À ¥ÀæPÁ±À,
ish
ºÀjºÀgÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝgÀÄ. ¥ÀgÀAeÉÆåÃwAiÀÄgï PÀ«AiÀÄÄ
re S
bl
be KTB

‘wgÀĪÀ¼ÀAiÀiÁqÀ¯ï ¥ÀÅgÁtA’ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹zÀ£ÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ PÁ®zÀ°è ¸ÀA¸ÀÌøvÀ, PÀ£ÀßqÀ,

pu

vÉ®ÄUÀÄ, vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉUÀ½UÉ ¥ÉÇæÃvÁìºÀ ¹QÌvÀÄÛ.

©

PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à PÉëÃvÀæzÀ°è ªÀiÁrzÀ ¸ÁzsÀ£É
o

¸ÀägÀtÂÃAiÀĪÁVzÉ. ºÁUÁV F ¸ÁªÀiÁælgÀ£ÀÄß ªÁ¸ÀÄÛPÀ¯ÉAiÀÄ ªÀĺÁ£ï ¥ÉÇõÀPÀgÀÄ J£À߯ÁVzÉ.

tt

EªÀgÀ PÁ®zÀ°è zÉêÁ®AiÀÄ, CgÀªÀÄ£É, PÉÆÃmÉ, UÉÆÃ¥ÀÅgÀ, ªÀĺÁªÀÄAl¥À, ¸ÁªÀðd¤PÀ

No

PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ, PÉgÉ PÀmÉÖ, PÁ®ÄªÉ, CuÉPÀmÉÖ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ¤ªÀiÁðtªÁVªÉ.

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ PÀ¯ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÉʲµÀÖöåUÀ¼ÀÄ : «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ CgÀ¸ÀgÀÄ
ZÁ®ÄPÀ å , ZÉ Æ Ã¼À ªÀ Ä vÀ Ä Û ºÉ Æ AiÀ Ä ì ¼ À ªÁ¸À Ä Û ± É Ê °AiÀ Ä ZÀlĪÀnPÉ :
ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀgɹzÀgÀÄ. EªÀgÀ ±ÉÊ°AiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À ºÀ A ¦UÉ ¥À æ ª Á¸À PÉ Ê UÉ Æ AqÀ Ä
®PÀëtªÉAzÀgÉ ºÀ®ªÁgÀÄ PÀA¨sÀUÀ¼À ¸Á®ÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ C°è £ À zÉ Ã ªÁ®AiÀ Ä UÀ ¼ À Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û
«±Á® ¸À¨sÁ ªÀÄAl¥À CxÀªÁ PÀ¯Áåt ªÀÄAl¥ÀUÀ¼ÀÄ. PÀlÖqÀUÀ¼À §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ JvÀÛgÀªÁzÀ UÉÆÃ¥ÀÅgÀUÀ¼À£ÀÄß, (gÁAiÀÄ ¸ÀAUÀ滹j.
UÉÆÃ¥ÀÅgÀ) ºÉÆA¢zÀÄÝ ¥ÀvÁæPÀÈwAiÀÄ PÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄAl¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. F PÀ¯ÉAiÀÄ°è C®APÁgÀQÌAvÀ ¨sÀªÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁA©üÃAiÀÄðzÀ
¨sÁªÀ£ÉUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ªÀĺÀvÀé ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. EªÀgÀÄ PÀlÖqÀUÀ½UÉ ©gÀĸÁzÀ PÀt²¯É §¼À¹zÁÝgÉ.

37
¥ÀæªÀÄÄR zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ :
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
EªÀgÀ PÁ®zÀ°è ¤ªÀiÁðtªÁVgÀĪÀ EªÀ g À Ä PÀ n Ö ¹ zÀ zÉ Ã ªÁ®AiÀ Ä UÀ ¼ À Ä ,
zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀA¥É, ±ÀÈAUÉÃj, wgÀÄ¥Àw, PÀAa, PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤«Äð¹zÀ
¯ÉÃ¥ÁQë, PÁPÀð¼À, ªÀÄÆqÀ©¢æ, ¨sÀl̼À, azÀA§gÀA, ªÀÄÆwðUÀ¼£ À ÄÀ ß G¯ÉÃè T¹ SÁåvÀ PÀ¯Á
PÁ¼Àº¹
À Û, £ÀA¢, ²æñÉÊ®, PÉÆïÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqU
É ¼
À °
À è EwºÁ¸À PÁgÀgÁVgÀĪÀ ¥À¹ð ¨Ëæ£ÀgÀÄ
PÁt§ºÀÄzÀÄ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ªÁ¸ÀÄÛ²®à ±ÉÊ°AiÀÄ£ÀÄß
‘zÁæ«qÀ ±ÉÊ°AiÀÄ ±ÉæõÀ× «PÀ¹vÀ gÀÆ¥À’
±ÀÈAUÉÃj «zÁå±AÀ PÀgÀ zÉêÁ®AiÀĪÀÅ «dAiÀÄ£ÀUg
À À JAzÀÄ ªÀtÂð¹zÁÝgÉ.
PÁ®zÀ DgÀA¨sÀzÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÉ.
F zÉêÁ®AiÀÄzÀ «£Áå¸ÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ°èAiÉÄà C¥ÀǪÀð ªÀiÁzÀjAiÀÄzÁVzÉ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ
¸ÁªÀiÁædåzÀ°ègÀĪÀ CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ zÉêÁ®AiÀĪÉAzÀgÉ ºÀA¦AiÀÄ «gÀÆ¥ÁPÀë zÉêÁ®AiÀÄ.
«±Á®ªÁzÀ ¥ÁæAUÀtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ EzÀÄ ¸ÉÆUÀ¸ÁzÀ PÉvÀÛ£ÉAiÀÄ PÀA§UÀ¼ÀÄ, C®APÀÈvÀ
ZÁªÀtÂUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

«dAiÀÄ «oÀ×® zÉêÁ®AiÀÄ ºÀA¦ «gÀÆ¥ÁPÀë zÉêÁ®AiÀÄ

ºÀA¦AiÀÄ°ègÀĪÀ «dAiÀÄ «oÀ×® zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ±ÀÈAUÁgÀªÀÄAiÀÄ PÀ¯ÁvÀäPÀ PÉ®¸ÀPÉÌ
ºÉ¸ÀgÁVzÉ. ¸À¥ÀÛ¸ÀégÀUÀ¼À£ÀÄß zsÀ餸ÀĪÀ PÀA¨sÀUÀ¼ÀÄ, «±Á®ªÁzÀ PÀ¯ÁåtªÀÄAl¥ÀUÀ¼ÀÄ, PÀ°è£À°è
PÉwÛzÀ gÀxÀ F zÉêÁ®AiÀÄzÀ ¸ËAzÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß ºÉaѹªÉ.
PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ ¤«Äð¹zÀ ªÀĺÁ£ÀªÀ«Ä ¢§âzÀ°è £ÀªÀgÁwæ GvÀìªÀ £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ.
gÁdzsÁ¤UÉ §ºÀ¼À zÀÆgÀzÀ ¥ÁæAvÀUÀ½AzÀ®Æ gÁdgÀÄ, ªÀÄAqÀ¯ÉñÀégÀgÀÆ ZÀPª Àæ ÀwðAiÀÄ DeÉÕAiÀÄ
ªÉÄÃgÉUÉ §AzÀÄ ¸ÉÃgÀĪÀgÉAzÀÄ ¥À²ðAiÀiÁzÀ gÁAiÀĨsÁj C§Äݯï gÀeÁPï ºÉüÀÄvÁÛ£É. PÀªÀįï
ªÀĺÀ¯ï, UÀd±Á¯É, gÁt ¸ÁߣÀUÀȺÀ EAqÉÆÃ-ªÀÄĹèA ±ÉÊ°AiÀÄ GvÀÛªÀÄ PÀlÖqÀUÀ¼ÁVªÉ.
®QëöäãÀgÀ¹AºÀ, PÀqÀ¯ÉPÁ¼ÀÄ UÀuÉñÀ, ¸Á¹ªÉPÁ¼ÀÄ UÀuÉñÀ, GzÁÝ£À «ÃgÀ¨sÀzÀæ£À ²®àUÀ¼ÀÄ
DPÀµð À PÀªÁVªÉ. «dAiÀÄ£ÀUg À À ¸ÁªÀiÁædåzÀ PÁ®zÀ ºÀA¦AiÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄÄ ¨sz
À ª
æÀ ÁzÀ 7 ¸ÀÄwÛ¤AzÀ
PÀÆrvÀÄÛ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ 4 ¸ÀÄvÀÄÛUÀ¼ÀÄ G½zÀÄPÉÆArªÉ.
38
¸À A VÃvÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û £À È vÀ å : «dAiÀ Ä £À U À g À
¸ÁªÀiÁædåzÀ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ®°vÀPÀ¯ÉUÀ¼ÁzÀ
¸ÀAVÃvÀ, £ÀÈvÀå, £ÁlPÀ, AiÀÄPÀëUÁ£À PÀ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÉÇö¹ ¨É¼É¹zÀgÀÄ. PÀ¯Á«zÀjUÉ CgÀªÀÄ£É
ªÀÄvÀÄÛ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À°è ºÉaÑ£À UËgÀªÀ«vÀÄÛ.
¥À Å gÀ A zÀ g À z Á¸À g À Ä , PÀ £ À P À z Á¸À g À Ä vÀ ª À Ä ä
QÃvÀð£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀAVÃvÀPÉÌ
CvÀåªÀÄÆ®å PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ.
£ÀvÀðQAiÀÄgÀÄ ¸ÀªÁð®APÁgÀ ¨sÀƶvÀgÁV
zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀªÀÄ£ÉUÀ¼À°è £ÀÈvÀå PÀ°è£À gÀxÀ
¥ÀæzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

§ºÀªÀĤ gÁdå

ed
14 £ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀAqÀħAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÄà §ºÀªÀĤ gÁdåzÀ

ish
GzÀAiÀÄ. 1347 gÀ°è C¯ÁèG¢ÝÃ£ï ºÀ¸À£ïUÀAUÀÄ §ºÀªÀÄ£ïµÁ£ÀÄ EzÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ.
re S

1347 jAzÀ 1686 gÀªÀgÉUÉ §ºÀªÀĤ ºÁUÀÆ ±Á» ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ D½éPÉ ªÀiÁrzÀªÀÅ. F
bl
be KTB

ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼À°è MAzÀ£Éà ªÀĺÀªÀÄzïµÁ, JgÀqÀ£Éà ªÀĺÀªÀÄzïµÁ, ¦ügÉÆÃdµÁ, AiÀÄĸÀÄ¥sï

pu

D¢¯ï SÁ£ï, MAzÀ£Éà E¨Áæ»A D¢¯ïµÁ, JgÀqÀ£Éà E¨Áæ»A D¢¯ïµÁ ¥ÀæªÀÄÄRgÀÄ.

©

C¯ÁèG¢ÝÃ£ï ºÀ¸£ À ïUÀAUÀÄ §ºÀªÄÀ £ïµÁ£À ¥ÀÅvÀæ ªÀĺÀªÄÀ zïµÁ PÀ®§ÄgÀV (PÀ®ÄâVð)AiÀÄ SÁåvÀ
«±Á®ªÁzÀ eÁ«ÄÃAiÀÄ ªÀĹâAiÀÄ£ÀÄß 1367 gÀ°è PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À £ÀAvÀgÀzÀ ¦ügÉÆÃeïµÁ£ÀÄ
o

¦ügÉÆÃeÁ¨Ázï JA§ ºÉƸÀ gÁdzsÁ¤ PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. £ÀPÀëvÀæ «ÃPÀëuÁ®AiÀÄ gÀa¹zÀ£ÀÄ. FvÀ

tt

M¼ÉîAiÀÄ «zÁéA¸À£ÁVzÀÝ£ÀÄ.
No

ªÀĺÀªÀÄäzï UÀªÁ£À (1411-1481) : 1347 jAzÀ 1426 gÀªÀgÉUÉ PÀ®§ÄgÀVAiÀÄÄ §ºÀªÀĤAiÀÄgÀ

gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. F PÁ®WÀlÖzÀ°è ªÀĺÀªÀÄäzï UÀªÁ£À£ÀÄ ¤µÉ×, ¤¸ÁéxÀðvɬÄAzÀ D½éPÉ
£ÀqɹzÀ£ÀÄ. ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæAiÀiÁV §ºÀªÀĤ gÁdåªÀ£ÀÄß G£ÀßvÀ ªÀÄlÖPÉÌ PÉÆAqÉÆAiÀÄÝ£ÀÄ.
PÉÊgÉÆÃzÀ°è E¸ÁèA ªÀÄvÀ±Á¸ÀÛç ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ C¨sÀå¹¹, CgÀ©âÃ, ¥ÁgÀ¹Ã ¨sÁµÉUÀ¼À°è
¥ÁArvÀ媣 À ÄÀ ß UÀ½¹zÀ£ÄÀ . §ºÀªÄÀ ¤ ¸ÀįÁÛ£g
À ÁzÀ ºÀĪÀiÁAiÀÄÆ£ï, ¤eÁA µÁ ºÁUÀÆ ªÀÄÆgÀ£ÃÉ
ªÀĺÀªÄÀ zïµÁ£À D½éPA É iÀÄ PÁ®zÀ°è ªÀÄAwæAiÀiÁV, ¥Àzæ Ás £À ªÀÄAwæAiÀiÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°¹
è zÀ£ÄÀ . EªÀ£ÄÀ
vÀ£Àß ¢VédAiÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CZÀÄÑPÀmÁÖzÀ DqÀ½vÀ PÀæªÀÄ¢AzÀ §ºÀªÀĤ gÁdåzÀ QÃwðAiÀÄ£ÀÄß
ºÉaѹzÀ£ÀÄ. UÀªÁ£À£ÀÄ PÉÆAPÀt, UÉÆêÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ
Nj¸ÁìzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁr, C°èAzÀ PÉÆAqÀ«ÃqÀÄ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ.
1481 gÀ°è PÀAaAiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁr C¥ÁgÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ®Æn ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. §ºÀªÀĤ

39
gÁdåzÀ ¸ÀªÀðvÉÆêÀÄÄR C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÁgÀt£ÁVzÀÝ ªÀĺÀªÀÄäzï UÀªÁ£À£À ªÉÄÃ¯É ±ÀvÀÄæUÀ¼ÀÄ
PÀÄvÀAvÀæ¢AzÀ gÁdzÉÆæúÀzÀ DgÉÆÃ¥À ªÀiÁr ²gÀZÉÒÃzÀ£ÀPÉÌ PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. EªÀ£À £ÀAvÀgÀ
gÁdåªÀÅ zÀħð®ªÁV LzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è MqɬÄvÀÄ.

SÁ£ï zÉñÀ §ºÀªÀĤ gÁdå

UÀÄdgÁvï

¸ÀÆgÀvï
zÀªÀÄ£ï ©gÁgï
zË®vï ¨Ázï
CºÀªÀÄzï£ÀUÀgÀ

UÉÆîÌAqÀ
©ÃzÀgï
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ PÀ®§ÄgÀV ï

ed
¨
À Ä z ÉÆÃC
g
iÀÄZÀÆ
gÁA ish
re S
bl
be KTB
pu

UÉÆêÁ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ (ºÀA¦)

©

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå
o
tt
No

§ºÀªÀĤAiÀÄÄ LzÀÄ gÁdåUÀ¼ÁV «AUÀqÀ£É (1518)

CºÀªÀÄzï £ÀUÀgÀ «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ ©gÁgï ©ÃzÀgï UÉÆïÉÆÌAqÀ

↓ ↓ ↓ ↓ ↓
(¤eÁªÀiï µÁ») (D¢¯ï µÁ») (EªÀiÁzï µÁ») (§jÃzï µÁ») (PÀÄvïâ µÁ»)

40
JgÀqÀ£Éà E¨Áæ»A D¢¯ï µÁ (1580-1627) :
D¢¯ï ±Á»UÀ¼À°è ±ÉæõÀ× zÉÆgÉAiÀiÁzÀ JgÀqÀ£Éà E¨Áæ»A£ÀÄ vÀ£Àß MA§vÀÛ£ÉAiÀÄ
ªÀAiÀĹì£À°è ¹AºÁ¸À£ÁgÉÆúÀt ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. FvÀ£À DqÀ½vÁªÀ¢üAiÀÄÄ 47 ªÀµÀðUÀ¼ÁVzÀÄÝ,
ZÀjvÁæºÀð WÀl£ÉU¼ À £
À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArªÉ. FvÀ£ÄÀ gÁdQÃAiÀĪÁV «dAiÀÄ¥ÀÅgÀª£ À ÄÀ ß ªÉʨsª
À z
À À
GvÀÄA Û UÀ ²RgÀPÌÉ Kj¹, zÀPÀë DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¤Ãr, PÀ¯É, ¸Á»vÀå, ²PÀët PÉëÃvÀæUÀ¼À°è UÀt¤ÃAiÀÄ
¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÀ£ÀÄ.
“QvÁ¨ï-K-£ÀªÀgÀ¸À” JA§ UÀæAxÀzÀ°è FvÀ£ÀÄ ¸ÀgÀ¸Àéw, UÀuÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀgÀ¹AºÀgÀ
¸ÀÄÛwAiÉÆA¢UÉ DgÀA©ü¹zÀÄÝ EzÀgÀ ªÉʲµÀÖöåªÁVzÉ. EzÀgÀ°è ªÀĺÀªÀÄäzï ¥ÉÊUÀA§gÀgÀ §UÉÎAiÀÄÆ
¸ÀÄÛwUÀ½ªÉ. F UÀæAxÀªÀÅ E¨Áæ»A£À «zÀévÀÄÛ, WÀ£ÀvÉ ºÁUÀÆ ªÀÄwÃAiÀÄ GzÁgÀvÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ.
§ºÀªÀĤ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ
§ºÀªÀĤ ºÁUÀÆ µÁ» ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
JgÀqÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À PÁ® PÀ£ÁðlPÀzÀ°è D½éPÉ
ªÀiÁrzÀgÀÄ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¸ÉÃjzÀAvÉ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À JgÀqÀ£Éà E¨Áæ»A D¢¯ï µÁºÀ£ÀÄ
vÀAeÁªÀÇj£Àªg À U
É É gÁd媣 À ÄÀ ß «¸Àj
Û ¹zÀÝgÄÀ . DqÀ½vÀª£ À ÄÀ ß ªÀÄ»¥Àw zÁ¸ÀgÀ ¨sÁUÀªvÀ À ¥Àª
æ Z
À £
À ¢
À AzÀ

ed
E¸ÁèA ªÀÄvÀ±Á¸ÀçÛ zÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀ媸 É ½¹zÀÝgÄÀ . DPÀ¶ðvÀ£ÁV CªÀgÀ£ÀÄß D¸ÁÜ£ÀzÀ°è
À ÜÉ UÆ
ish
DqÀ½vÀ : DqÀ½vÀzÀ°è PÉÃAzÀæ, ¥ÁæAwÃAiÀÄ ºÁUÀÆ £ÉëĹzÀ£ÀÄ.
SÁeÁAzÁgï C¢ü P ÁjAiÀ Ä £ÁßV
re S
bl
be KTB

UÁæªÀÄ DqÀ½vÀªÉA§ ªÀÄÆgÀÄ ¨sÁUÀUÀ½zÀݪÀÅ. EªÀÅUÀ¼À°è

pu

PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ£Àå DqÀ½vÀUÀ½zÀݪÀÅ. PÉÃAzÀæ

¸ÀPÁðgÀzÀ°è ¸ÀįÁÛ£À£Éà DqÀ½vÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ£ÁVgÀÄwÛzÀÝ. ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®PÉÌ ‘ªÀÄfè¸ï-E-E°évï’
©

JAzÀÄ PÀgAÉ iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ . G£ÀßvÀ C¢üPÁjUÀ¼ÄÀ , zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÄÀ , G¯ÉêÀÄgÀÄ, C«ÄÃgÀgÄÀ ¸ÀįÁÛ££ À À
D¥ÀÛgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢üUÀ¼ÀÄ DVzÀÝgÀÄ.
o

UÀªÁ£À£ÀÄ gÁdåzÀ°è »AzÉ EzÀÝ £Á®ÄÌ vÀgÀ¥sï (¥ÁæAvÀ) UÀ¼À£ÀÄß JAlÄ WÀlPÀUÀ¼ÁV
tt

«AUÀr¹, ¥ÁæAvÀUÀ¼À£ÀÄß 15 ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À°è «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. ¸ÀĨsÉÃzÁgÀ JA§ C¢üPÁjAiÀÄÄ

No

¸ÀPÁðgÀU¼
À °
À è ªÀÄÄRå DqÀ½vÁ¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝ£ÄÀ . ¸ÀPÁðgÀU¼
À £À ÄÀ ß ¥ÀgU
À t
À UÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄ.Û
PÉÆvÁé¯ï, zÉñÀªÀÄÄR ªÀÄvÀÄÛ zÉøÁ¬Ä JA§ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀUÀtzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ.
DqÀ½vÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ WÀlPÀªÁzÀ UÁæªÀÄUÀ¼À°è ¥ÀmÉî, PÀÄ®PÀtÂð ªÀÄvÀÄÛ PÁªÀ®ÄUÁgÀ JA§
C¢üPÁjUÀ½zÀÝgÀÄ. UÁæªÀiÁqÀ½vÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁéAiÀÄvÀÛ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÀݪÀÅ.
PÀAzÁAiÀÄ, ¸ÉÊ£Àå ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁqÀ½vÀ : C«ÄÃgï-K-dĪÀiÁègÀÄ PÀAzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÝgÀÄ.
¨sÀÆPÀAzÁAiÀĪÀÅ gÁeÁåzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®ªÁVvÀÄÛ. GvÀàwÛAiÀÄ jAzÀ £Éà ¨sÁUÀzÀµÀÖ£ÀÄß
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ªÀÄ£É, UÀtÂ, ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà, ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä,
ªÁå¥ÁgÀ, ªÀÈwÛ ¸ÉÃjzÀAvÉ 50 §UÉAiÀÄ vÉjUÉUÀ½zÀݪÀÅ. vÉjUɬÄAzÀ §AzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß CgÀªÀÄ£É,
AiÀÄÄzÀÞ, CAUÀgÀPÀëPÀgÀÄ, PÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ PÀlÖqÀUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
§ºÀªÄÀ ¤ gÁdåªÀÅ ¸ÉʤPÀ §®zÀ ªÉÄÃ¯É £ÀqA É iÀÄÄwÛvÄÀ Û. ¸ÉÊ£ÀåzÀ ªÉÄð£À ªÉZÑÀ §ºÀ¼ª
À ÁVvÀÄÛ.
EªÀgÀ gÁdåzÀ°è £Á®ÄÌ §UÉAiÀÄ ¸ÉʤPÀ ªÀUÀðUÀ½zÀݪÀÅ. SÁAiÀÄA ¸ÉÊ£Àå, AiÀÄÄzÀÞPÁ®zÀ°è
£ÉëĹPÉƼÀÄîwÛzÀÝ ¸ÉÊ£Àå, zsÀªÀÄð AiÀÄÄzÀÞPÁÌV ¸ÉÃjPÉÆAqÀ ¸ÉÊ£Àå. ¸ÀįÁÛ£À ºÁUÀÆ PÉÆÃmÉAiÀÄ
41
PÁªÀ®Ä¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ. ¥ÀzÁw, C±ÀézÀ¼À, UÀdzÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¹rªÀÄzÀÄÝ ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÊ£ÀåzÀ ªÀÄÄRå
«¨sÁUÀUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. D¢¯ï±Á» gÁdåzÀ C£ÉÃPÀ PÉÆÃmÉUÀ¼À°è, ©eÁ¥ÀÅgÀzÀ PÉÆÃmÉ ºÉZÀÄÑ
¸ÀĨsÀzÀæªÁVvÀÄÛ.
¸ÀįÁÛ££À ÄÀ gÁdåzÀ ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀ£ÁVzÀÝ£ÄÀ . gÀÆrü, ¸ÀA¥Àz
æ ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÁèA
C£ÀĸÁgÀªÁV £ÁåAiÀÄ¥Á®£É ªÀiÁqÀÄwÛzÝÀ . SÁfUÀ¼ÄÀ , »jAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÄÀ £ÁåAiÀÄ¥Á®£ÉAiÀÄ°è
¸ÀįÁÛ£À¤UÉ ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÀgÀ zÀPÀë DqÀ½vÀ¢AzÁV gÁdåªÀÅ DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄ.

DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ : PÀȶ, ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°

UÁæªÀÄ fêÀ£ÀzÀ ªÀÄÄRå GzÉÆåÃUÀªÁVvÀÄÛ. £ÉÃPÁjPÉ, AiÀÄĸÀÄ¥sï D¢¯ï±ÀºÀ£À ºÉAqÀw
¸ÀPÀÌgÉ, ¨É®è vÀAiÀiÁjPÉ, £ÀƮĪÀÅzÀÄ, £ÉÃAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ©Ã©f SÁ£ÀÄA, ¢¯ïµï CWÁ, ZÁAzÀ
©Ã©, ±ÀºÀgÀ ¨sÁ£ÀÄ ¨ÉÃUÀAgÀÄ F
ZÀªÄÀ ðUÁjPÉ, PÀÄA¨ÁjPÉ, §rVvÀ£,À CPÀ̸Á°, ¸ÀÄUÀA¢ü, ªÀÄ£Év£À zÀ À ¥ÀS
æ ÁåvÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÁVzÀÝgÄÀ .
²®àUÁjPÉ ªÀÄÄAvÁzÀ GzÉÆåÃUÀUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èzÀݪÀÅ.

ed
zsÁ¨ÉÆïï, gÁeÁ¥ÀÅgÀ, ZË® ªÀÄvÀÄÛ UÉÆêÁ §AzÀgÀÄUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. gÉõÉä, ªÀÄzÀå, a£Àß,
ish
¨É½î, vÁªÀÄæ, vÀªÀgÀ, ¹Ã¸À, UÁdÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR DªÀÄzÀÄUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. ªÁå¥ÁgÀ
re S

ºÁUÀÆ ªÀÈwÛ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èzÀݪÀÅ. ‘ºÉÆ£ÀÄß’ JA§ §AUÁgÀzÀ £Átå, ‘¯Áj’, ‘lAPÀ’
bl
be KTB
pu

JA§ ¨É½î £ÁtåUÀ¼ÀÄ ZÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ.

©

¸ÀªÀiÁdzÀ°è C«¨sÀPÀÛ ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£À PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀªÀÅ. eÁw ¥ÀzÀÝw ºÁUÀÆ

§ºÀÄ¥ÀwßvÀéUÀ¼ÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. ¨sÀQÛ¥ÀAxÀzÀ ºÀjzÁ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèA ¸ÀƦü ¸ÀAvÀgÀÄ
JgÀqÀÄ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À®Æè ¦æÃw ¨É¼É¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. ªÀÄĹèA ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ¸ÀĤß, ¶AiÀiÁ,
o
tt

¸ÀAiÀÄåzï, ±ÉÃSï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀoÁt JA§ ªÀUÀð «AUÀqÀuÉUÀ½zÀݪÀÅ. ªÀÄĹèA ¹ÛçÃAiÀÄgÀ°è ¥ÀgÀzÁ
No

¥ÀzÀÞw gÀÆrüAiÀÄ°èvÀÄÛ.
²PÀët, PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®à : EªÀgÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ¤ÃwAiÀÄÄ E¸ÁèA ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÁVvÀÄÛ.
ªÀÄPÀÛ§ JA§ ±Á¯ÉUÀ½zÀݪÀÅ. EªÀÅ ªÀĹâUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætzÀ°èzÀݪÀÅ. ªÀÄPÀÛ§UÀ¼À°è CPÀëgÀ eÁÕ£À,
ªÀÄvÀ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ, PÁªÀå, C®APÁgÀ±Á¸ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄzÀgÀ¸ÁUÀ¼ÀÄ G£ÀßvÀ ²PÀëtzÀ
PÉÃAzÀæUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. ¸ÀévÀB «zÁéA¸À£ÁVzÀÝ ªÀĺÀªÀÄäzï UÀªÁ£ï ©ÃzÀgï£À°è E¸ÁèA ªÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÁ£ÀƤ£À ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸À®Ä ªÀÄzÀgÀ¸À (ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ) ªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ
242 Cr GzÀÝ, 222 Cr CUÀ® ªÀÄvÀÄÛ 56 Cr JvÀÛgÀ«gÀĪÀ ªÀÄÆgÀÄ CAvÀ¹Û£À zÀRͤ£À
±ÉÊ°AiÀÄ ¨sÀªÀå PÀlÖqÀ. E°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3000 ºÀ¸ÀÛ ¥ÀæwUÀ¼ÀļÀî UÀæAxÁ®AiÀĪÀÇ EvÀÄÛ. EzÀÄ
«zÁåyðUÀ½UÉ, CzsÁå¥ÀPÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¥ÁæzÁ¬ÄPÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ vÀAUÀÄzÁtªÀÇ DVvÀÄÛ. E°è
RUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç, ªÁåPÀgÀt, UÀtÂvÀ, vÀvÀé±Á¸ÀÛç, EwºÁ¸À, gÁd¤ÃwUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ.

42
 ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ EAqÉÆà ¸Á¸Àð¤Pï ±ÉÊ°AiÀÄ ªÁ¸ÀÄÛ²®à ¨É¼É¹zÀgÀÄ. MAzÀ£ÉAiÀÄ C° D¢¯ï
±ÀºÀ£ÀÄ ¤ªÀiÁðt ªÀiÁrzÀ eÁ«ÄAiÀÄ ªÀĹâAiÀÄÄ F PÁ®zÀ MAzÀÄ ªÀÄÄRå ¸ÁägÀPÀªÁVzÉ.
E¨Áæ»A gÉÆÃeÁ, UÉÆîUÀÄA§eï, UÀUÀ£ïªÀĺÀ¯ï, C¸Ágï ªÀĺÀ¯ïUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÁägÀPÀUÀ¼ÁVªÉ. F ¸ÁägÀPÀUÀ½AzÁV D¢¯ï µÁ»UÀ¼ÀÄ «±Àé«SÁåvÀgÁVzÁÝgÉ. «±ÀézÀ ±ÉæõÀ×
PÀlÖqU À ¼
À °
À è «dAiÀÄ¥ÀÅgÀz°
À ègÄÀ ªÀ UÉÆîUÀÄA§eï MAzÁVzÉ. 1800 ZÀzÄÀ gÀ Cr «¹ÛÃtðªÀ£ÄÀ ß
M¼ÀUÆ É ArzÉ. £Á®ÄÌ ªÀÄƯÉU¼ À °
À è K¼ÀÄ CAvÀ¹£
Û À MAzÉÆAzÀÄ «Ä£ÁgÀU½
À ªÉ. ªÀÄzsåÀ z°
À è §ÈºÀvï
UÀĪÀÄäl«zÉ.

UÉÆïïUÀÄA§eï : £ÀªÀÄä gÁdåzÀ

«dAiÀÄ¥ÀÅgÀzÀ°è F ¸ÁägÀPÀ«zÉ.
EzÀ£ÀÄß ªÀĺÀªÀÄäzï D¢¯ï µÁ
¤«Äð¹zÀ£ÉAzÀÄ w½¢zÉ. EzÀgÀ
PÀ l Ö q À ¤ªÀ i Áðt PÁAiÀ Ä ðªÀ Å
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1626gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁV

ed
1656gÀ°è ªÀÄÄV¬ÄvÉAzÀÄ w½¢zÉ.
EzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 51 «ÄÃ.
JvÀg Û ª
À £À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÀÄÝ «±Á®ªÁzÀ ish
re S
bl
be KTB

UÀĪÀÄälªÁVgÀÄvÀÛzÉ. UÀĪÀÄälzÀ°è
pu

£Á®ÄÌ PÀA§UÀ½zÀÄÝ, CªÀÅUÀ½AzÀ

ªÉ Ä Ã¯É ºÀ v À Û ® Ä ªÉ Ä nÖ ® ÄUÀ ¼ À £ À Ä ß
©

¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. UÀĪÀÄälzÀ
UÉÆïïUÀÄA§eï
UÉÆïÁPÁgÀzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ°è MAzÀÄ
§¢AiÀÄ°è ¤AvÀÄ ¦¸ÀÄUÀÄnÖzÀgÉ
o
tt

ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ §¢AiÀÄ°è Q«PÉÆlÄÖ D°¸À§ºÀÄzÁVgÀĪÀÅzÀÄ EzÀgÀ «±ÉõÀvÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

No

CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ UÀĪÀÄälªÀÇ DVzÉ.

eÁ«ÄAiÀiÁ ªÀĹâ ©ÃzÀgï PÉÆÃmÉ

43
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ ªÀµÀð _________ .
2. ªÀÄzsÀÄgÁ «dAiÀÄ §gÉzÀ PÀªÀAiÀÄwæ _________ .
3. ¥ËæqsÀzÉêÀgÁAiÀÄ£À ªÀÄAwæ ___________ .
4. CªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ®åzÀ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß vÉ®ÄV£À°è gÀa¹zÀ zÉÆgÉ _________ .
5. ©ÃzÀj£À°è ªÀÄzÀgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß PÀnÖzÀªÀ£ÀÄ _______ .
6. QvÁ¨ï K £ÀªÀgÀ¸À UÀæAxÀªÀ£ÀÄß §gÉzÀªÀ£ÀÄ ______ .
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ¼ÉÆA¢UÉ ZÀað¹ GvÀÛj¹.
1. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß D½zÀ £Á®ÄÌ gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
2. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÉêÀgÁAiÀÄ£À ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÉãÀÄ ?

ed
3. PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£ÀÄ C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÁUÀ JzÀÄj¹zÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
ish
re S

4. CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÉãÀÄ?

bl
be KTB
pu

5. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ PÁ®zÀ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®àªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.

©

6. ªÀĺÀªÀÄäzï UÀªÁ£À£ÀÄ §ºÀªÀĤ gÁdåzÀ°è GvÀÛªÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ºÉÃUÉ?

7. §ºÀªÀĤ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ DqÀ½vÀ, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß w½¹.
o

8. §ºÀªÀĤ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀ ²PÀët, PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÄÛ²®àªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

tt
No

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1. ºÀA¦AiÀÄ°ègÀĪÀ ««zsÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼À avÀæ ¸ÀAUÀ滹.
2. ºÀA¦AiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀĺÁ£ÀªÀ«Ä ¢§âzÀ°è DZÀj¸ÀÄwÛzÀÝ «dAiÀÄzÀ±À«Ä §UÉÎ ««zsÀ
UÀæAxÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À £Àqɹ.
3. vÉ£Á° gÁªÀÄPÀȵÀÚgÀ PÀxÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄä »jAiÀÄjAzÀ w½zÀÄPÉÆAqÀÄ §gɬÄj.
IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1. ºÀA¦UÉ ¨ÉÃn ¤Ãr, C°è£À ¸ÁägÀPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.
2. ºÀA¦AiÀÄ°è£À «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ PÁ®zÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ §UÉÎ ¥Àæ§AzsÀ gÀa¹.

*****

44
 gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 5

£ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£À

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À«Äw
• ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ PÀgÀqÀÄ ¸À«Äw
• ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É
• ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
• ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ, gÁdå¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ

ed
£ÀªÀÄä zÉñÀªÀÅ ¸ÁévÀAvÀæöå £ÀAvÀgÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. F
ish
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¥ÁQ¸ÁÛ£À¢AzÀ ªÀ®¸É §AzÀ ¤gÁ²ævÀjUÉ ¥ÀÅ£ÀgïªÀ¸Àw PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À
re S

«°Ã¤ÃPÀgÀt, PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ

bl
be KTB

ªÀ Ä ÄAvÁzÀ ¸À ª Á®ÄUÀ ½ zÀ Ý ªÀ Å . ¸À A ¸ÁÜ£À U À ¼ À ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :

pu

«°Ã¤ÃPÀgt À ªÀ£ÄÀ ß ¸ÀzÁðgï ªÀ®¨ Às Á¬Ä ¥ÀmÃÉ ®gÀÄ PÁå©£Émï ¤AiÉÆÃUÀ :

è ¨
©

AiÀ Ä ±À ¹ é A iÀ i ÁV ¸Á¢ü ¹ zÀ g À Ä . zÉ Ã ±À z À ªÀ å ªÀ ¹ ÜvÀ ¯Áqïð ¥sÉyPï ¯ÁgÉ£ïì - ¨sÁgÀvÀzÀ

DqÀ ½ vÀ ¤ªÀ ð ºÀ u É U ÁV PÁ£À Æ ¤£À CªÀ ± À å PÀ v É ªÀ å ªÀ º ÁgÀ U À ¼ À PÁAiÀ Ä ðzÀ ² ð, ¸À g ï
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄAvÀºÀ ¸ÀªÁ®£ÀÄß ¸ÁÖ¥sÉÆÃqïð Qæ¥ïì – ªÁtÂdå ªÀÄAqÀ½AiÀÄ
o

PÀÆqÁ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV ¤ªÀð»¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EAvÀºÀ CzsÀåPÀëgÀÄ, J. «. C¯ÉUÁìAqÀgï - £ËPÁ

tt

¥ÀqÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜ
No

¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ gÀZÀ£É, CzÀgÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

CzÀgÀ°è ¥Àæ¸ÁÛ¦vÀªÁVgÀĪÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À §UÉÎ w½AiÉÆÃt.
¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉ : Erà gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß MAzÀÄ ZËPÀnÖ£À°è ºÉÃUÉ ¤AiÀÄAwæ¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ
w½¹ PÉ Æ qÀ Ä ªÀ ªÀ å ªÀ ¸ É Ü AiÀ Ä £À Ä ß ¸À A «zs Á £À J£À Ä ßvÁÛ g É . EAvÀ º À
¸À¨A
És iÉÆAzÀgÀ gÀZ£ À U
É É ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÉÆÃw¯Á¯ï £Éºg À ÆÀ ¸À«ÄwAiÀÄ
²¥sÁgÀ¸ÄÀ ì ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUɸ æ ï£À PÀgÁa C¢üªÃÉ ±À£z À À ¤tðAiÀÄUÀ¼ÄÀ
MvÁ۬ĹzÀªÀÅ.
£ÀÆvÀ£À ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ªÉÆzÀ® gÀZ£ À Á ¸À¨És r¸ÉA§gï 9, 1946 gÀAzÀÄ
£ÀqɬÄvÀÄ. r¸ÉA§gï 11, 1946 gÀAzÀÄ qÁ. gÁeÉÃAzÀæ¥Àæ¸ÁzïgÀªÀgÀÄ
Czs À å PÀ ë v É ªÀ » ¹zÀ Ý gÀ Ä . F ¸À ¨ s É A iÀ Ä °è dªÁºÀ g ï¯Á¯ï £É º À g À Æ ,
qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï
45
¸ÀgÀzÁgï ªÀ®è¨sÀ¨Á¬Ä ¥ÀmÉïï, qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï, ªÀi˯Á£Á
C§Ä¯ïPÀ¯ÁA DeÁzï, ¹. gÁdUÉ Æ Ã¥Á¯ÁZÁj, PÉ . JA. ªÀ Ä Ä¤ë ,
n.n. PÀ È µÀ Ú ª À i ÁZÁj, ²æêÀÄw ¸ÀgÉÆÃf¤ £ÁAiÀÄÄØ, ²æêÀÄw ¸ÀÄZÉÃvÀ
PÀ È ¥À ¯ Á¤, PÀ £ ÁðlPÀ z À J¸ï. ¤d°AUÀ ¥ À à , PÉ . ¹. gÉ r Ø , PÉ A UÀ ¯ ï
ºÀ£ÀĪÀÄAvÀAiÀÄå, mÉÃPÀÆgÀÄ ¸ÀħæªÀÄtåA ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

PÀgÀqÀÄ ¸À«Äw : ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉAiÀÄÄ gÁµÀÖçPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ

«µÀ A iÀ Ä UÀ ¼ À £ À Ä ß «ªÀ g À ª ÁV ¥À j ²Ã°¸À ® Ä C£É à PÀ ¸À « ÄwUÀ ¼ À £ À Ä ß qÁ. gÁeÉÃAzÀæ ¥Àæ¸Ázï
gÀa¹vÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ PÀgÀqÀÄ ¸À«Äw.
qÁ. ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï CzÀgÀ CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ. F ¸À«ÄwAiÀÄ°è J£ï. UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä
CAiÀÄåAUÁgï, C¯Áè¢ PÀȵÀÚ¸Áé«Ä CAiÀÄågï, PÉ.JA. ªÀÄĤë, n.n. PÀȵÀÚªÀiÁZÁj ªÀÄÄAvÁzÀ
ªÀÄÄvÀì¢ÞUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ.

¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ gÀZÀ£É : ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉ F CªÀ¢üAiÀÄ°è 145 ¢£À ¸À¨sÉ ¸ÉÃjvÀÄÛ. F
¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV PÉ®¸À ¤ªÀ𻹠«µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ ZÀZÉð £ÀqɹzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ PÀgÀqÀÄ

ed
¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. ©ænÃµï ¸ÀPÁðgÀ ºÉÆgÀr¹zÀ 1909, 1919 ªÀÄvÀÄÛ 1935gÀ PÁ¬ÄzÉ,
ish
©æl¤ß£À ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ, CªÉÄjPÁzÀ ©¯ï D¥sï gÉÊmïì, LgÉèAr£À ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀ
re S
bl
vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀî®Ä ¤tð¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ. CAwªÀĪÁV £ÀªÉA§gï
be KTB
pu

26, 1949 gÀAzÀÄ CAVÃPÀj¸À®àlÄÖ d£ÀªÀj 26, 1950 gÀAzÀÄ eÁjUÉ §A¢vÀÄ. F ¢£ÀªÀ£ÉßÃ
UÀtgÁdå ¢£ÀªÁV DZÀj¸ÀÄvÉÛêÉ.
©

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
o

• 1930 d£ÀªÀj 26 gÀAzÀÄ ¯ÁºÉÆÃgï C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀ ¥ÀÇtð

tt

¸ÀégÁdå JA§ WÉÆõÀuÉ CAVÃPÀj¹vÀÄÛ. CzÀgÀ ¸À«£É£À¦UÁV £ÀÆvÀ£À

No

¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß d£ÀªÀj 26, 1950 gÀAzÀÄ eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀªÀgÁzÀ ¨É£ÀUÀ¯ï £ÀgÀ¹AUÀgÁªïgÀªÀgÀÄ ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á
¸À«ÄwAiÀÄ ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀgÁV PÀgÀqÀÄ ¥ÀæwAiÀÄ ZËPÀlÄÖ ºÁUÀÆ
gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ»¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ dªÀÄÄä-PÁ²äÃgÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ
¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼ÁV, ¢ ºÉÃUï£À°ègÀĪÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ©.J£ï. gÁªï
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀgÀÄ.

¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É (¥ÀǪÀð ¦ÃpPÉ)

¨s Á gÀ v À ¸À A «zs Á £À ª À Å vÀ £ À ß zÉ Ã DzÀ ¥À æ ¸ ÁÛ ª À £ É ºÉ Æ A¢zÀ Ä Ý, «±À é z À ºÀ ® ªÁgÀ Ä
¸ÀA«zsÁ£ÀUÀ¼À°è£À GvÀÛªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ gÀa¸À¯ÁVzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®vÀvÀéUÀ¼ÀÄ, AiÉÆÃUÀåvÉ ¸ÀvÀéªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ gÀÆ¥ÀÅgÉõÉ,
ªÀiË®å, ¹zÁÞAvÀ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝñÀU¼ À À ¸ÁgÁA±ÀªÃÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥À¸ æ ÁÛª£
À É DVzÉ. EzÀÄ d£ÀvA É iÀÄ
zsÉåÃAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¹ WÉÆö¹PÉÆAqÀ DzÀ±Àð vÀvÀéªÁVzÉ.
46
 £ÀªÀÄä
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É

“¨sÁgÀvÀzÀ d£ÀUÀ¼ÁzÀ £ÁªÀÅ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ

[¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢Ã ¸ÀªÀðzsÀªÀÄð
¸ÀªÀĨsÁªÀzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ UÀtgÁdåªÁV]

ed
gÀa¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¸ÀªÀĸÀÛ £ÁUÀjPÀjUÉ:
ish
¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ £ÁåAiÀÄ;
re S
bl
be KTB

«ZÁgÀ, C©üªÀåQÛ, «±Áé¸À, zsÀªÀÄð±ÀæzÉÞ

pu

ªÀÄvÀÄÛ G¥Á¸À£Á ¸ÁévÀAvÀæöå;

©

¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ºÁUÀÆ CªÀPÁ±À ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

zÉÆgÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛ UËgÀªÀªÀ£ÀÄß,
o

[gÁµÀÖçzÀ KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ CRAqÀvÉAiÀÄ£ÀÄß]

tt

¸ÀĤ²ÑvÀUÉƽ¹ CªÀgÀ°è ¨sÁævÀÈ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß

No

ªÀÈ¢ÞUÉƽ¸À®Ä ±ÀæzÁÞ¥ÀƪÀðPÀ ¸ÀAPÀ®à ªÀiÁrzÀªÀgÁV;

£ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ°è 1949£ÉAiÀÄ E¸À«
£ÀªÉA§gï wAUÀ¼À E¥ÀàvÁÛgÀ£ÉAiÀÄ vÁjÃSÁzÀ
F ¢ªÀ¸À F ªÀÄÆ®PÀ F ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
CAVÃPÀj¹, C¢ü¤AiÀīĹ C¦ð¹PÉÆArzÉÝêÉ.”

47
 F ¥À¸æ ÁÛªÀ£A
É iÀÄÄ r¸ÉA§gï 13, 1946 gÀAzÀÄ £Éºg À ÀÆ ªÀÄAr¹zÀ ‘zsÉåÃAiÀÄUÀ¼À ¤tðAiÀÄ’
(Objective Resolution) ªÀ£ÄÀ ß ¸ÀA«zsÁ£À gÀZ£
À Á ¸À¨És d£ÀªjÀ 22, 1947 gÀAzÀÄ CAVÃPÀj¹vÀÄ.
DV£ÀÄß zÉñÀzÀ «¨sÀd£É DVgÀ°®è. 1947 DUÀ¸ÀÖgÀ°è «¨sÀd£É ºÁUÀÆ ¸ÁévÀAvÀæöå §AzÁzÀ
£ÀAvÀgÀ F zsÉåAiÉÆÃzÉÝñÀzÀ UÉÆvÀÄÛªÀ½AiÀÄ°è ¸Àé®à §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁr CAVÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
F ¤tðAiÀĪÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå, UÀtgÁdå, ¥ÀæeÉUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
d£ÀvÉAiÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ £ÁåAiÀÄ MzÀV¸ÀĪÀÅzÁV w½¸À¯ÁVzÉ.
£ÀªÄÀ ä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀǪÀð ¦ÃpPÉAiÀÄÄ vÀÄA¨Á CxÀðUÀ©ðü vÀªÁVzÀÄÝ, zÉñÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ avÀætªÀ£ÀÄß awæ¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ PÉʢåÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉ®ªÀgÀÄ
‘¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ MqÀªÉ’ (Jewel) JAzÀÄ §tÂÚ¹zÀgÉ, PÉ.JA. ªÀÄÄ¤ë ‘gÁdQÃAiÀÄ eÁvÀPÀ’ JAzÀÄ
PÀgÉ¢zÁÝgÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ d£ÀUÀ¼ÁzÀ £ÁªÀÅ : ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjAzÀ¯Éà gÀavÀUÉÆArzÀÄÝ,
¨sÁgÀvÀzÀ d£ÀUÀ¼ÁzÀ £ÁªÉ¯Áè ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ JA§ ¨sÁªÀ£É ºÉÆA¢ J®ègÀ D±ÉÆÃvÀÛgÀ
PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀgÀ°è ±Àæ«Ä¹zÉ.

ed
¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ (¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀ ¸ÀA¥À£Àß) gÁµÀÖç : ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ gÁµÀÖçªÁVzÉ. vÀ£ÀßzÉÃ
ish
DzÀ ¸ÀévÀAvÀæ «zÉñÁAUÀ ¤Ãw, C°¥ÀÛ ¤Ãw, AiÉÆÃd£Á ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹ DAvÀjPÀ
re S
bl
be KTB

ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀå ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ.

pu

¸ÀªÀiÁdªÁ¢ : ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ UÀÄj ¸ÀÄTà gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ gÁµÀÖçªÀ£ÁßV

©

ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà DVzÉ. ¸ÀªiÀ ÁdªÁ¢ gÁµÀÖç ¤ªÀiÁðtzÀ §Ä£Á¢AiÀiÁzÀ gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvéU
À ¼
À £
À ÄÀ ß
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 42 £Éà wzÀÄÝ¥Àr ªÀÄÆ®PÀ C¼ÀªÀr¹zÉ.
o

eÁvÀåwÃvÀ (ªÀÄvÀ ¤gÀ¥ÉÃPÀë) gÁµÀÖç : eÁvÀåwÃvÀ JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 42 £Éà wzÀÄÝ¥Àr
tt

ªÀÄÆ®PÀ 1976 gÀ°è C¼ÀªÀr¹zÉ. ¸ÀPÁðgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄvÀªÀ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀªÀ£ÁßV

No

CAVÃPÀj¹®è. DzÀÝjAzÀ ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀ ¤gÀ¥ÉÃPÀë gÁµÀÖçªÁVzÉ. ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄvÀ
DZÀj¸ÀĪÀ, C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ. EzÀjAzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ°è ¸ÀªÀðzsÀªÀÄð
¸ÀªÀĨsÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ UÀtgÁdå :- ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ°è£À J®ègÀ ¸ÀÄRªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀ dªÁ¨ÁÝj
¸ÀPÁðgÀzÁÝVzÉ. gÁµÀÖçzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ZÀZÉðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ §UɺÀj¹PÉƼÀî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. LzÀÄ
ªÀµÀðUÀ½UÉƪÉÄä £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÁªÀðwæPÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀzÁ£À ¥ÀzÀÝwAiÀÄÄ £ÀªÀÄä
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À£ÀÄß LzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üUÉ ZÀÄ£ÁªÀuÉ
ªÀÄÆ®PÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ¨sÁgÀvÀ MAzÀÄ UÀtgÁdå ªÀåªÀ¸ÉÜ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

48
¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
°TvÀ ªÀÄvÀÄÛ §ÈºÀvï ¸ÀA«zsÁ£À : ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ °TvÀ gÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ
CAUÀU¼ À ÁzÀ ±Á¸ÀPÁAUÀ, PÁAiÀiÁðAUÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁAUÀU¼
À À gÀZ£
À ,É C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðªÁå¦Û
°TvÀ DzsÁgÀªÁVzÉ. ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ, gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ
§gÀªÀtÂUÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°èªÉ. £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ªÀÄÆ®vÀB 22 ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ, 8 C£ÀĸÀÆaUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ 395 «¢üUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. £ÀAvÀgÀzÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ wzÀÄÝ¥ÀrUÀ½AzÁV 25 ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ,
12 C£ÀĸÀÆaUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 450 «¢üUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ §ÈºÀvï ¸ÀA«zsÁ£ÀªÁVzÉ.
¸Àg¼À -
À PÀpt ¸ÀA«zsÁ£À : AiÀiÁªÀ zÉñÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£Àª£ À ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sª
À ÁV wzÀÄÝ¥r À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉÆÃ
CzÀ£ÄÀ ß £ÀªÄÀ å CxÀªÁ ¸Àg¼ À À ¸ÀA«zsÁ£À JAzÀÄ PÀgA
É iÀįÁUÀÄvÀÛz.É AiÀiÁªÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ wzÀÄÝ¥r
À
«±ÉõÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉÆà CzÀ£ÀÄß C£ÀªÀÄå CxÀªÁ PÀpt ¸ÀA«zsÁ£À JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ Cw ¸ÀÄ®¨sÀªÀÇ DVgÀzÉ, Cw PÀptªÀÇ DVgÀzÉ ¸ÀgÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ PÀptvÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ.
¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀ ¥ÀzÀÞw :- £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀ ¥ÀzÀÞwUÉ CªÀPÁ±À

ed
ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ. ¥ÀæeÉUÀ½AzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÉ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ
ish
gÁdåUÀ¼À°è PÁAiÀiÁðAUÀ, ±Á¸ÀPÁAUÀPÉÌ ºÉÆuÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ
re S

«±Áé¸À«gÀĪÀªÀgÉUÀÆ C¢üPÁgÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ «±Áé¸À PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ vÀPÀët

bl
be KTB

gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
pu

UÀtvÀAvÀæ ªÀåªÀ¸ÉÜ :- ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß UÀtvÀAvÀæ gÁdåªÉAzÉà ¸ÁjzÉ. F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è

©

C£ÀĪÀA²PÀªÁV AiÀiÁgÀÆ zÉñÀzÀ DqÀ½vÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢®è. DzÀgÉ EAUÉèAr£À°è F

¥ÀzÀÞw eÁjAiÀÄ°èzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ CzÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ UÀtvÀAvÀæ
o

gÁµÀÖ窮
À .è DzÀgÉ ¨sÁgÀvzÀ À gÁµÀÖç¥w
À zÉñÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÁVzÀÄÝ, CªÀg£
À ÄÀ ß ZÀÄ£ÁªÀuÉ
tt

ªÀÄÆ®PÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ EzÀÄ UÀtgÁdå.

No

¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀzÀÞw :- ¨sÁgÀvÀªÀÅ ««zsÀ ¨sÁµÉ, eÁw, d£ÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ «±Á® ¨sÀÆ¥ÀæzÉñÀ
ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀzÀÞwUÉ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdåUÀ¼À°è C¢üPÁgÀ ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ (PÉÃAzÀæ¥ÀnÖ 100 «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, gÁdå¥ÀnÖ 61 «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀĪÀwð ¥ÀnÖ 52 «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ C¢üPÁgÀ «¨sÀd£ÉAiÀiÁVzÉ). F
JgÀqÀÆ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GAmÁUÀĪÀ «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß §UɺÀj¸À®Ä ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð
C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ.
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ :- ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ d£ÀjUÉ £ÉÃgÀªÁV ¤ÃrgÀĪÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼Éà ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ. F ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß zÉñÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄUÀ½AzÁUÀ°Ã, PÉÃAzÀæ, gÁdå ªÀÄvÀÄÛ
C¢üãÀ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÁUÀ°Ã CxÀªÁ C¢üãÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁUÀ°Ã QvÀÄÛPÉƼÀÄîªÀAw®è. ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ºÀPÀÄÌUÀ½UÉ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ G®èAWÀ£ÉAiÀiÁzÀ°è ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïð ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊPÉÆÃmïðUÉ £ÉÃgÀªÁV
ªÉÆgÉ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÀÄ. EAvÀºÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 3£Éà ¨sÁUÀzÀ°è
49
C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¥ÀæeÉUÀ½UÉ ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÀPÀÄÌ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ºÀPÀÄÌ, ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ
«gÀÄzÀÞzÀ ºÀPÀÄÌ, zsÁ«ÄðPÀ ºÀPÀÄÌ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ºÀPÀÄÌ ºÁUÀÆ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ
¥ÀjºÁgÀzÀ ºÀPÀÄÌ JA§ DgÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. F ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄ
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ¥Àq¢ É zÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀ£ÄÀ ß
“ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëPÀ” JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ :- gÁdåPÉÌ £ÁªÀÅ K£À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÉà PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ. £ÀªÀÄä
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 4 £Éà ‘J’ ¨sÁUÀz° À è 51 ‘J’ «¢üAiÀÄ°è 11 ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀ PÀvð
À ªÀåU¼
À £
À ÄÀ ß C¼Àªr
À ¹zÉ.
2002 gÀ°è ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 86 £Éà wzÀÄÝ¥Àr ªÀÄÆ®PÀ 6 jAzÀ 14 ªÀµÀð ªÀAiÉÆëÄwAiÀÄ°è£À
J¯Áè ªÀÄPÀ̽UÀÆ ¥ÉÇõÀPÀgÀÄ PÀqÁØAiÀÄ ²PÀët PÉÆr¸À®Ä CªÀPÁ±À PÀ°à¹zÉ JA§ 11 £ÉÃ
PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ.
gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ :- £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 4 £Éà ¨sÁUÀzÀ°è gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß
C¼ÀªÀr¹zÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß Ljµï ¸ÀA«zsÁ£À¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ
DyðPÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À®Ä §Ä£Á¢AiÀiÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ eÁjUÉƽ¸À¢zÀÝgÉ

ed
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ¥À²æ ߸À®Ä ¸ÁzsåÀ «®è. DzÀgÆ
À EªÀÅ zÉñÀzÀ DqÀ½vÀPÌÉ ªÀÄÆ® ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÁVªÉ.
PÁ£ÀÆ£À£ÄÀ ß gÀƦ¹ CzÀ£ÄÀ ß eÁjUÉ vÀgÄÀ ªÁUÀ ¸ÀPÁðgÀ EªÀÅUÀ½UÉ ºÉZÄÀ Ñ UÀªÄÀ £Àª£
À ÄÀ ß ¤ÃqÀ¨ÃÉ PÀÄ.
ish
re S

¸ÀévAÀ vÀæ ªÀÄvÀÄÛ KQÃPÀÈvÀ £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÜÉ :- £ÀªÄÀ ä £ÁåAiÀiÁAUÀªÅÀ ¸ÀévA

À vÀª
æ ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ KQÃPÀÈvÀªÁzÀ
bl
be KTB
pu

ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. ¥ÀæeÉUÀ¼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¹ ¤¨sÀðAiÀÄ¢AzÀ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqÉ¢ªÉ. ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðAUÀUÀ¼ÀÄ, £ÁåAiÀiÁAUÀzÀ PÁAiÀÄðzÀ°è ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À
©

ªÀiÁqÀĪÀAw®è. ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ¥Àª æ ÄÀ ÄRªÁVzÀÄÝ, CzÀgÀ CrAiÀÄ°è GZÀ£ Ñ ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
(ºÉÊPÉÆÃmïð) ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
o

KPÀ ¥ËgÀvÀé :- ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ d£ÀvÉAiÀÄ ¸ÀAPÀÄavÀ ¥ÁæAwÃAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¹

tt

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸À®Ä KPÀ¥ËgÀvÀéPÉÌ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ

No

¥ÀæeÉ AiÀiÁªÀÅzÉà gÁdåzÀ°è d¤¹zÀgÀÆ, AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÁ¹¹zÀgÀÆ J®èjUÀÆ MAzÉÃ

¥ËgÀvÀé EzÀÄÝ EzÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀA¸ÀwÛUÉ C¢üPÁgÀ ¤ÃrzÉ.
ªÀAiÀĸÀÌ ªÀÄvÀzÁ£À ¥ÀzÀÞw :- £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ªÀAiÀĸÀÌ ªÀÄvÀzÁ£À ¥ÀzÀÞwUÉ CªÀPÁ±À
ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà vÁgÀvÀªÀÄå«®èzÉ 18 ªÀµÀð ªÉÄîàlÖ J¯Áè ¥ÀæeÉUÀ½UÀÆ ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ
ºÀPÀÌ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. EzÀÄ d£ÀvÉAiÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀzÀ ¸ÀAPÉÃvÀªÁVzÉ.
¢é¸ÀzÀ£À ±Á¸ÀPÁAUÀ :- ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸ÀPÁAUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ
¢é¸ÀzÀ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ, PɼÀªÀÄ£É (¯ÉÆÃPÀ¸À¨É)s ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄîä£É (gÁdå¸À¨É)s AiÀÄ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ.
¥ÀPÀë ¥ÀzÀÞw :- gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ §Ä£Á¢. ¨sÁgÀvÀzÀ°è C£ÉÃPÀ
gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ½gÀĪÀÅzÀjAzÀ §ºÀÄ¥ÀPÀë ¥ÀzÀÞw C¹ÜvÀézÀ°èzÉ. ¸ÁªÀðwæPÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è
§ºÀĪÀÄvÀ ¥ÀqÉzÀ ¥ÀPÀë D¼ÀĪÀ ¥ÀPÀëªÁzÀgÉ G½zÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ.
50
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ
ªÀåQÛAiÀÄ ªÀåQÛvÀézÀ «PÀ¸À£ÀPÉÌ CUÀvÀåªÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÉßÃ
ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀ ºÀPÄÀ ÌU¼
À ÄÀ JAzÀÄ PÀgA É iÀÄÄvÁÛg.É ¸ÀªiÀ ÁdzÀ°è ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ £ÁUÀjÃPÀ fêÀ£À £Àq¸
É ®
À Ä
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ CvÀåªÀ±ÀåPÀ. F ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ AiÀıÀ¹ìUÉ CUÀvÀåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ.
£ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 3 £Éà ¨sÁUÀzÀ°è 7 ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 44 £Éà wzÀÄÝ¥Àr¬ÄAzÁV D¹Û ºÀPÀÌ£ÀÄß gÀzÀÄÝ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ 06
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ½ªÉ.

¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ
ºÀPÀÄÌ
(¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ
14 jAzÀ 18
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ £Éà «¢ü)
¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÀPÀÄÌ
¥ÀjºÁgÀzÀ ºÀPÀÄÌ

ed
(19 jAzÀ 22
(32 £Éà «¢ü)
ish £Éà «¢ü)
re S
bl
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
be KTB
pu

ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ
©

ªÀÄvÀÄÛ «gÀÄzÀÞzÀ ºÀPÀÄÌ

«zÁå¨sÁå¸ÀzÀ ºÀPÀÄÌ (23-24 £ÉÃ
o

(29-30£Éà «¢ü) «¢ü)

tt

zsÁ«ÄðPÀ
No

¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÀPÀÄÌ
(25-28 £ÉÃ
«¢ü)

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
1895 gÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï, ¥ÀæeÉUÀ¼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉÎ DUÀæºÀ¥Àr¹vÀÄ.
1895 gÀ°è ¨Á®UÀAUÁzsg À À w®Pï vÀªÄÀ ä ‘¸ÀégÁdå ©¯ï’ £À°è ºÀPÄÀ ÌU½
À UÁV MvÁ۬ĹzÀÝgÄÀ . 1925
gÀ°è ²æêÀÄw C¤¨É¸ÉAmï ‘PÁªÀÄ£ïªÉ¯ïÛ D¥sï EArAiÀiÁ’ ©¯ï£À°è ªÀåQÛ ¸ÁévÀAvÀæöå, DvÀä¸ÁQë
¸ÁévÀAvÀæöå, ªÁPï ¸ÁévÀAvÀæöå, PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÄAzÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀgÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ.
1945 gÀ ªÀgÀ¢ 1946 gÀ PÁå©£Émï «ÄµÀ£ï ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¹zÀªÀÅ.

51
¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ºÀPÀÄÌ :- ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ AiÀıÀ¹ìUÉ F ºÀPÀÄÌ CUÀvÀåªÁVzÀÄÝ, ±Á¸À£ÁvÀäPÀªÁV,
¸ÁªÀiÁfPÀªÁV, DyðPÀªÁV ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ PÀ°à¹zÁÝgÉ. PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÄAzÉ J®ègÀÆ ¸ÀªÀiÁ£ÀgÀÄ,
PÁ£ÀƤVAvÀ AiÀiÁgÀÆ ±ÉæõÀ×gÀ®è. ¥ÀæwAiÉƧâgÀÆ gÁdåzÀ PÁ£ÀƤUÉ §zÀÞgÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. eÁw,
zsÀªÀÄð, °AUÀ, d£Àä¸ÀܼÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨sÉÃzÀ¨sÁªÀ ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ,
ºÉÆÃmɯïUÀ¼ÀÄ, CAUÀrUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ£ÀgÀAd£Á ¸ÀܼÀUÀ¼ÀÄ, zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è
AiÀiÁgÉƧâjUÀÆ ¥ÀæªÉñÀ ¤gÁPÀj¸À¨ÁgÀzÀÄ. ¸ÀPÁðj GzÉÆåÃUÀ ¸ÉÃgÀ®Ä ¥ÀæwAiÉƧâjUÀÆ
¸ÀªÀiÁ£À CªÀPÁ±À zÉÆgÀQ¹zÉ. C¸Ààø±ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß DZÀj¸À¨ÁgÀzÀÄ.
¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÀPÀÄÌ :- ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À°è ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÀPÀÄÌ ªÀĺÀvÀézÀ ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉ¢zÉ. F
ºÀQÌ£ÀrAiÀÄ°è ªÁPï ªÀÄvÀÄÛ C©ü¥ÁæAiÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀĪÀ, ±À¸ÀÛçgÀ»vÀ ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁV ¸À¨sÉ ¸ÉÃgÀĪÀ,
¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀ, ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀAZÀj¸ÀĪÀ, ªÁ¹¸ÀĪÀ, AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÈwÛ ºÉÆAzÀĪÀ
¸ÁévÀAvÀæöå ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¥ËgÀjUÉ EzÀÄ gÀPÀëuÁvÀäPÀ ºÀPÁÌVzÀÄÝ, ¸ÀPÁgÀt«®èzÉ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß
§A¢ü¸ÀĪÀAw®è ªÀÄvÀÄÛ gÁdå PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀåQÛAiÀÄ fêÀ vÉUÉAiÀÄĪÀ
CxÀªÁ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß PÀ¹zÀÄPÉƼÀÄîªÀAw®è.
±ÉÆõÀuAÉ iÀÄ «gÀÄzÀÞzÀ ºÀPÄÀ Ì :- F ºÀQÌ£À CrAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà £ÁUÀjPÀ£À AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀÄ°è

ed
DUÀĪÀAvÀºÀ ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ gÀPÀëuÉ ¤ÃqÀĪÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß
ish
D ªÀåQÛUÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. F ¦qÀÄUÀ£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®£À ªÀiÁqÀ®Ä ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞzÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß
re S
bl
be KTB

¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉâü¸À¯ÁVzÉ. 14 ªÀµÀðQÌAvÀ PÀrªÉÄ

pu

ªÀAiÀĹì£À ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß PÁSÁð£É, UÀt CxÀªÁ C¥ÁAiÀÄPÁj PÉ®¸ÀUÀ½UÉ £ÉëĹPÉƼÀÄîªÀAw®è.

©

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
±ÉÆõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ C£ÉÃPÀ PÁ¬ÄzÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢zÉ.
o
tt

PÀ¤µÀ× PÀÆ° PÁ¬ÄzÉ-1948 C£ÉÊwPÀ ªÀåªÀºÁgÀ PÁ¬ÄzÉ-1956,

No

ªÀgÀzÀQëuÉ ¤µÉÃzsÀ PÁ¬ÄzÉ-1961, fÃvÀ¥z

À ÞÀ w ¤ªÀÄÆð®£Á PÁ¬ÄzÉ-1976,
¸Àw ¤µÉÃzsÀ PÁ¬ÄzÉ-1987, ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌU¼
À À gÀPu
ëÀ Á PÁ¬ÄzÉ-1993,
PËlÄA©PÀ zËdð£Àå PÁ¬ÄzÉ-2005.

zsÁ«ÄðPÀ ¸ÁévAÀ vÀöæ åzÀ ºÀPÄÀ Ì :- ¨sÁgÀvÀ eÁvÀåwÃvÀ (zsª

À ÄÀ ð¤gÀ¥ÃÉ PÀ)ë gÁµÀÖç. AiÀiÁªÀÅzÉà zsª
À ÄÀ ðªÀ£ÄÀ ß
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ zsÀªÀÄðªÀ£ÁßV CAVÃPÀj¹®è. ¥ËgÀgÀÄ vÀªÀÄä DvÀä¸ÁQëUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV AiÀiÁªÀÅzÉÃ
zsª
À ÄÀ ðªÀ£ÄÀ ß ¹éÃPÀj¸ÀĪÀ, ¥Á°¸ÀĪÀ, ¥ÀZ æ ÁgÀ ªÀiÁqÀĪÀ ¸ÁévAÀ vÀöæ å ¥Àq¢
É zÁÝg.É zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀA¸ÉÜU¼ À À
¤ªÀðºÀuÉUÁV vÉjUÉ PÉÆqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ MvÁ۬ĸÀĪÀAw®è. zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß gÁdQÃAiÀÄ
GzÉÝñÀUÀ½UÉ §¼À¸ÀĪÀAw®è.

52
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÁå¨sÁå¸ÀzÀ ºÀPÀÄÌ :- zÉñÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉ :
¥ËgÀ g À Ä vÀ ª À Ä äzÉ Ã DzÀ ¨s Á µÉ , °¦, ¸À A ¸À Ì ø wAiÀ Ä £À Ä ß gÁdåzÀ ° è £ À ªÀ i Á£À ª À
ºÉÆA¢zÁÝgÉ. EªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉ gÁdåzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. zsÁ«ÄðPÀ- ºÀPÄÀ Ì DAiÉÆÃUÀzÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w
¨sÁµÁ C®à¸ÀASÁåvÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ¸À A UÀ æ » ¹. ªÀ i Á£À ª À ºÀ P À Ä Ì
F ºÀPÀÌ£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. C®à¸ÀASÁåvÀgÀ G®èAWÀ£É DzÁUÀ DAiÉÆÃUÀªÅÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ zsÀ£À¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄ £ÀqɸÀĪÀ «zÁå vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ
¸ÀÄ¢Ý ªÀiÁzsåÀ ªÄÀ UÀ¼°
À £è À ªÀiÁ»w
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è AiÀiÁjUÉà DUÀ° ¥ÀæªÉñÀ ¤gÁPÀj¸ÀĪÀAw®è.
w½¬Äj.

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 86 £Éà wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁr 21 ‘J’ «¢üAiÀÄ£ÀéAiÀÄ 2002 gÀ°è ²PÀëtªÀ£ÀÄß
MAzÀÄ ºÀPÀÌ£ÁßV ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. EzÀgÀ C£ÀéAiÀÄ 6 jAzÀ 14 ªÀµÀð ªÀAiÀĹì£À J¯Áè
ªÀÄPÀ̽UÀÆ gÁdåªÉà GavÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÁØAiÀÄ ²PÀët ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ²PÀët
ºÀPÀÄÌ PÁ¬ÄzÉ (Dgï.n.E. 2009) AiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹zÉ.

ed
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀjºÁgÀzÀ ºÀPÄÀ Ì :- ªÀÄÆ®¨sÆ ish
À vÀ ºÀPÄÀ ÌU¼
À À gÀPu
ëÀ U
É ÁV ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 32 £Éà «¢üAiÀÄ°è
re S
bl
CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è EzÉÆAzÀÄ «±ÉõÀ ®PÀëtªÁVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ
be KTB
pu

©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï F ºÀPÀÌ£ÀÄß `¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ DvÀä ªÀÄvÀÄÛ ºÀÈzÀAiÀÄ’«zÀÝAvÉ JA¢zÁÝgÉ.

ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀ ºÀPÄÀ ÌU½
À UÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛ¬ÄAzÁUÀ°Ã, gÁdå CxÀªÁ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÁUÀ°Ã
©

zsÀPÉÌ GAmÁzÀgÉ gÀPÀëuÉUÁV £ÉÃgÀªÁV ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïðUÉ Cfð ¸À°è¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ

¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß `ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëPÀ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. F
o

£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁV F PɼÀPÀAqÀ jmï Cfð ¹éÃPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.

tt
No

J) §A¢üà ¥ÀævÀåQëÃPÀgÀt :- PÁgÀt«®èzÉ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉǰøÀgÀÄ §AzsÀ£ÀPÉÌ M¼À¥Àr¹zÀgÉ

CªÀ£ÁUÀ°Ã CxÀªÁ CªÀ£À ¥ÀgÀªÁV AiÀiÁgÁzÀgÀÆ ©qÀÄUÀqÉUÁV F jmï Cfð
¸À°è¸À§ºÀÄzÀÄ. §A¢üvÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß 24 UÀAmÉAiÉƼÀUÁV £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄAzÉ
ºÁdgÀÄ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ. (Qæ«Ä£À¯ï C¥ÀgÁzsÀPÉÌ F jmï Cfð C£Àé¬Ä¸ÀĪÀÅ¢®è).
©) ¥ÀgÀªÀiÁzÉñÀ :- C¢üPÁjAiÉƧâgÀÄ vÀªÀÄä C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ¤gÁPÀj¹zÁUÀ
CxÀªÁ ¸ÁªÀðd¤PÀ PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä ¤gÁPÀj¹zÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉà C¢üãÀ
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ vÀ£Àß PÀvÀðªÀå ¤ªÀð»¸À®Ä ¤gÁPÀj¹zÁUÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ CxÀªÁ
¸ÀªÉÇðÃZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖªÀjUÉ vÀªÀÄä PÀvÀðªÀå ¤ªÀð»¸À®Ä DzÉñÀ
¤ÃqÀĪÀÅzÉà ¥ÀgÀªÀiÁzÉñÀ.
¹) ¥Àæw§AzsÀPÁeÉÕ :- EzÀÄ ¸ÀºÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jmï CfðAiÀiÁVzÀÄÝ,
C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä C¢üPÁgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃj ªÉÆPÀzÀݪÉÄAiÀÄ£ÀÄß

53
 «ZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀPÆ
À qÀzA
É zÀÄ CxÀªÁ wÃ¥ÀÅð ¤ÃqÀPÆÀ qÀzA
É zÀÄ ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
ºÉÆgÀr¸ÀĪÀ °TvÀ gÀÆ¥ÀzÀ ¤µÉÃzsÁeÉÕAiÉÄà ¥Àæw§AzsÀPÁeÉÕ.
r) ¸À¶ðAiÉÆÃgÀj :- F jmï Cfð ¥ÀPæ ÁgÀ PɼV À £À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä C¢üPÁgÀ ªÁå¦Û
«ÄÃj wÃ¥ÀÅð ¤ÃrzÁÝzg À É CzÀ£ÄÀ ß gÀzÄÀ ÝUÆ
É ½¹ CzÀPÌÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÉÆPÀzÝÀ ªÄÉ AiÀÄ£ÀÄß
¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÉÄð£À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ªÀUÁð¬Ä¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
PɼÀV£À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¤ÃqÀĪÀ DeÁÕ¥ÀvÀæªÉà ¸À¶ðAiÉÆÃgÀj.
E) PÉÆÃ-ªÁgÀAmï :- CºÀðvÉ E®èzÀ ªÀåQÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨Á»gÀªÁV ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀÝgÉ, CAvÀºÀ ªÀåQÛUÀ¼À «gÀÄzÀÞ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ¥Àæ²ß¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ PÉÆÃ-ªÁgÉAmï
J£ÀÄßvÁÛgÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀªÁV £ÀµÀÖªÁVgÀĪÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁV CxÀªÁ ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛ
gÀQë¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÀÄß (Public interest litigation)
ºÀÆqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ±Á¸À¤ÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÄÌ, ¥Àj¸ÀgÀ
ªÀiÁ°£Àå¢AzÀ fêÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ ºÀPÀÄÌ, UËgÀªÀAiÀÄÄvÀ fêÀ£ÀzÀ ºÀPÀÄÌ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ F ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀÆqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ

ed
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ªÉÆPÀzÀݪÉÄ ºÀÆqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. EwÛÃZÉUÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ
ish
(ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ) DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼Éà ¸ÀéAiÀÄA ¥ÉæÃjvÀªÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ
re S
bl
be KTB

»vÁ¸ÀQÛ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹PÉƼÀÄîwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

pu

ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ
©

ºÀPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ MAzÉà £ÁtåzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÄRUÀ¼ÀÄ. PÀvÀðªÀågÀ»vÀ ºÀQÌUÉ

¥ÁæªÀÄÄRåªÁUÀ°Ã, ªÀiË®åªÁUÀ°Ã EgÀĪÀÅ¢®è. ¸ÀA«zsÁ£ÀPÉÌ 42 £Éà wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁr 4
‘J’ ¨sÁUÀ 51 ‘J’ «¢üAiÀÄ°è 10 ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 2002 gÀ°è
o
tt

86 £Éà ¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄAvÉ 11£Éà ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅ F

No

PɼÀPÀAqÀAwªÉ.
1) £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£À, gÁµÀÖçzsÀéd ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçVÃvÉAiÀÄ£ÀÄß UËgÀ«¸ÀĪÀÅzÀÄ.
2) ¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¸ÀÆáwðzÁAiÀÄPÀ DzÀ±Àð vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸ÀĪÀÅzÀÄ.
3) ¨sÁgÀvz À À ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄvÉ, KPÀv,É ¸ÀªÄÀ UÀv
æ A
É iÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀQë¸ÄÀ ªÀÅzÀÄ.
4) CUÀvÀå §AzÁUÀ gÁµÀÖçªÀ£ÀÄß gÀQë¹ zÉñÀzÀ ¸ÉÃªÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
5) ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ°è ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀvÀé ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ UËgÀªÀPÉÌ ¨sÀAUÀ vÀgÀĪÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀåf¸À¨ÉÃPÀÄ.
6) £ÀªÀÄä ¸ÀAWÀnvÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß UËgÀ«¹ gÀQë¸À¨ÉÃPÀÄ.
7) CgÀtåUÀ¼ÀÄ, ¸ÀgÉÆêÀgÀUÀ¼ÀÄ, £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£Àå ªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¥ÀæPÀÈw,
¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß gÀQë¹ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ fêÀAvÀ ¥ÁætÂUÀ½UÉ C£ÀÄPÀA¥À
vÉÆÃj¸À¨ÉÃPÀÄ.
54
 8) ªÉÊeÁÕ¤PÀ ºÁUÀÆ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉAiÀÄ UÀÄtUÀ¼À ZÀað¹ :
«ZÁgÀuÁ ºÁUÀÆ ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
¨É¼É¹PÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ. C£ÀĨs«
À ¸À®Ä §AiÀĸÀÄvÉÛêÉAiÉÆÃ
CzÀQÌAvÀ ºÉa£
Ñ z
À ÁV ªÀÄÆ®¨sÆ
À vÀ
9) ¸ÁªÀðd¤PÀ D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß gÀQë¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃQzÉ.
»A¸ÁªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß vÀåf¸À¨ÉÃPÀÄ.
10) ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è
¥Áæ«ÃtåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¹ gÁµÀÖçzÀ ¥ÀæUÀwUÉ ±Àæ«Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
11) vÀAzÉ/vÁ¬Ä CxÀªÁ ¥ÉÆõÀPg À ÄÀ 6 ªÀµðÀ ¢AzÀ 14 ªÀµð
À zÀªg
À U
É É vÀªÄÀ ä ªÀÄUÀÄ«£À
²PÀëtPÉÌ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß PÀ°à¹PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ.
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ½VgÀĪÀAvÉ PÀvÀðªÀåUÀ½UÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ gÀPÀëuÉ EgÀĪÀÅ¢®è.
PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß G®èAX¹zÀªÀjUÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÁ£ÀƤ£À£ÀéAiÀÄ ²PÉë «¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ :- ¸ÀÄTà gÁdåzÀ PÀ®à£É¬ÄAzÀ gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. F vÀvÀéUÀ¼ÀÄ gÁdå ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀĪÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À

ed
ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀiÁVzÀÄÝ, £ÀªÄÀ ä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ gÀZ£
À ÁPÁgÀgÄÀ Ljµï ¸ÀA«zsÁ£À¢AzÀ ¥À¨ æ Ás «vÀgÁV
ish
(¸ÁªÀiÁfPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ) £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°èAiÀÄÆ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹zÁÝgÉ.
re S
bl
be KTB

gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ½UÉ ¤zÉðñÀ£À ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ

pu

¥ÀæeÉUÀ½UÉ DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, gÁdQÃAiÀÄ £ÁåAiÀÄ zÉÆgÀQ¹PÉÆqÀĪÀ GzÉÝñÀ ºÉÆA¢zÉ.

©

DzÀgÉ EªÀÅUÀ¼ÀÄ £ÉÊwPÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤AwzÀÄÝ, ¸ÀPÁðgÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß (PÉÃAzÀæ-gÁdå,

¸ÀܽÃAiÀÄ) PÁAiÀÄðUÀvUÀ Æ
É ½¸À¢zÀÝgÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ¥À²
æ ߸ÀĪÀAw®è. F vÀvéÀU¼
À ÄÀ ¸ÀªiÀ ÁdªÁ¢,
GzÁgÀªÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ DzÀ±ÀðUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ gÀÆ¥ÀÅUÉÆArªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
o

¥ÀPÀëªÁUÀ°Ã, ªÀåQÛAiÀiÁUÀ°Ã C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀgÀÆ F vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ DqÀ½vÀ

tt
No

£ÀqɸÀ¨ÉÃPÀÄ. DzÀÝjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁUÀð¸ÀÆa vÀvÀéUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

1) J¯Áè ¥ËgÀjUÀÆ vÀªÀÄä fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ.
2) ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ°è£À ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉà d£ÀgÀ
¸ÀévÁÛUÀzÀAvÉ vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀÄ.
3) ¹Ûçà ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅgÀĵÀg®
É j
è UÀÆ ¸ÀªiÀ Á£À PÉ®¸ÀPÌÉ ¸ÀªiÀ Á£À ªÉÃvÀ£À ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, PÁ«ÄðPÀgÀ
AiÉÆÃUÀPÉëêÀĪÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀÅzÀÄ.
4) ªÀÈzÀÞgÀÄ, gÉÆÃVUÀ¼ÀÄ, zÀħ𮠪ÀUÀðzÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀªÀÄxÀðjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£À
¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
5) zÉñÀzÁzÀåAvÀ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ £ÁUÀjPÀ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.
6) 6 ªÀµð
À zÀªg
À V
É £À J¯Áè ªÀÄPÀ̽UÉ ¨Á®å ¥ÉÇõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¯Á ¥ÀǪÀð ²PÀt
ë ªÀ£ÄÀ ß
PÉÆqÀ®Ä gÁdå ¥ÀæAiÀÄw߸À¨ÉÃPÀÄ.
55
 7) LwºÁ¹PÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀÅzÀÄ.
8) £ÁåAiÀiÁAUÀªÀ£ÀÄß PÁgÁåAUÀ¢AzÀ ¥ÀævÉåÃQ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
9) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ «zÉò ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥Á°¸ÀĪÀÅzÀÄ. ¨sÀzÀævÉ PÁ¥Ár
«±Àé PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß UËgÀ«¸ÀĪÀÅzÀÄ.
10) UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
11) UÁæ«ÄÃt ºÁUÀÆ UÀÄr PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀĪÀÅzÀÄ.
12) PÀȶ ºÁUÀÆ ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
13) ¥Á£À ¤µÉÃzsÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.
14) ªÉÊeÁÕ¤PÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨ÉøÁAiÀĪÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢ÞUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÀÄÝ, J®ègÀ ¸ÀÄRªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÉÃ
UÀÄjAiÀiÁVzÉ. ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀ ºÀPÄÀ Ì ªÀåQU
Û É ¸ÀA§A¢ü¹zÀÝg,É gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvéÀU¼
À ÄÀ ¸ÀªÄÀ ÄzÁAiÀÄPÉÌ
¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVzÉ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄð£À vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀĪÀ ¥ÀA æ iÀÄvÀß

ed
ªÀiÁqÀÄwÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀªÁðAVÃt C©üªÀÈ¢ÞUÉ F vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ¢PÀÆìaAiÀiÁVªÉ.
ish
re S

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
bl
be KTB
pu

I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

©

1) gÁdåªÀ£Áß¼ÀĪÀ ªÀÄÆ® PÁ£ÀÆ£Éà .

2) £ÀÆvÀ£À ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉ gÀAzÀÄ £ÀqɬÄvÀÄ.
o

3) ¸ÀA«zsÁ£À PÀgÀqÀÄ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëvÉ ªÀ»¹zÀݪÀgÀÄ .

tt
No

4) £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¸ÀgÀPÁgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

5) d£ÀjUÉ ¥ÀgÀªÀiÁ¢üPÁgÀ EgÀĪÀ gÁdåªÀ£ÀÄß JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
6) £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¥ÀæeÉUÀ½UÉ ¥ËgÀvÀéPÉÌ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ.
7) ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀjºÁgÀzÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß £Éà «¢üAiÀÄ°è C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.
8) gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£À¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

1) £ÀÆvÀ£À ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉAiÀÄ CzsÀåPÀëgÀÄ AiÀiÁgÀÄ ?
2) ¸ÀA«zsÁ£À eÁjUÉ §AzÀzÀÄÝ AiÀiÁªÁUÀ ?
3) ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É K£À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ ?
4) ªÀÄvÀ ¤gÀ¥ÉÃPÀëvÉ JAzÀgÉãÀÄ ?
56
 5) £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
6) ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀªÀr¹gÀĪÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
7) ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
8) gÁdå ¤zÉÃð±ÀPÀ vÀvÀéUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝ ¥ÀæªÀÄÄR zsÀÄjÃtgÀ avÀæ ªÀÄvÀÄÛ
«µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
2) ¤ÃªÀÅ C£ÀĨsÀ«¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
3) ¤ªÀÄä ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
4) zÉñÁzÀåAvÀ KPÀgÀÆ¥ÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ eÁjUÉ vÀgÀ®Ä EgÀĪÀ CrØUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹.

IV. AiÉÆÃd£É.

ed
1) vÀgÀUÀw ²PÀëPÀgÀ £ÉgÀ«¤AzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À §UÉÎ ¥À§
æ AzsÀ
¹zÀÞ¥Àr¹, ZÀað¹. ish
re S
bl
be KTB
pu

*****
tt
o ©
No

57
 CzsÁåAiÀÄ - 6

PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÉÃAzÀæ ±Á¸ÀPÁAUÀz°
À £
è À gÁd帨
À ,És ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À A
És iÀÄ gÀZ£
À ,É ¸Àz¸
À åÀ vé,À CºÀðvÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼ÄÀ .
• PÉÃAzÀæ PÁAiÀiÁðAUÀ - gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ DAiÉÄÌ, CºÀðvÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ.
• ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ - CªÀgÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ¼À - PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ.

FUÁUÀ¯Éà »A¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ, ¸ÀévÀAvÀæ, ¸ÀªÀiÁdªÁ¢,

eÁvÀåwÃvÀ, ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ UÀtgÁdå JAzÀÄ w½¢zÉÝêÉ. EAUÉèAqï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì KPÁvÀäPÀ

ed
¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ CªÉÄjPÁzÀAvÉ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀPÁðgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
ish
CAzÀgÉ PÉÃAzÀæzÀ°è PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ, gÁdåUÀ¼À°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ
re S

gÁdåUÀ¼À MPÀÆÌlªÁVzÀÄÝ. C¢üPÁgÀªÀÅ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À°è ¸ÀA«zsÁ£À§zÀÞªÁV

bl
be KTB
pu

«¨sÀd£ÉAiÀiÁVzÉ. gÁµÀÖçzÀ KPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ

C¢üPÁgÀU¼À £
À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. CªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ±Á¸ÀPÁAUÀ, PÁAiÀiÁðAUÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁAUÀU¼
À À ªÀÄÆ®PÀ
©

ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.

PÉÃAzÀæ ±Á¸ÀPÁAUÀ
o
tt

¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, PÉÃAzÀæ ±Á¸ÀPÁAUÀªÀ£ÀÄß

No

¸ÀA¸ÀvÀÄÛ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 79 £Éà «¢üAiÀÄÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À gÀZÀ£ÉUÉ CªÀPÁ±À
ªÀiÁrPÉÆnÖzÉ. ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ ¢é¸ÀzÀ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, ªÉÄîä£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÁdå¸À¨sÉ JAzÀÄ,
PɼÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÁdå¸À¨sÉ
gÁdå¸À¨sÉAiÀÄÄ 250 ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. 238 ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ gÁdå ºÁUÀÆ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀgÉ, G½zÀ 12 ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸Á»vÀå, PÀ¯É,
«eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd ¸ÉêÉAiÀÄ°è «±ÉõÀ C£ÀĨsÀªÀ ¥ÀqÉzÀªÀgÀ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. EzÀ£ÀÄß »jAiÀÄgÀ ¸ÀzÀ£ÀªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü :- gÁdå¸À¨sÉAiÀÄÄ SÁAiÀÄA ¸ÀzÀ£ÀªÁVzÀÄÝ, ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄAvÉ «¸Àfð¸À¯ÁUÀzÀÄ.
DzÀgÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü 6 ªÀµÀðUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ¥Àæw 2 ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä ªÀÄÆgÀ£Éà MAzÀÄ
¨sÁUÀzµ
À ÄÀ Ö ¸Àz¸À åÀ gÄÀ ¤ªÀÈvÀg
Û ÁUÀÄvÁÛg.É ¸Àz¸
À åÀ gÄÀ vÀªÄÀ ä ¸ÁÜ£z
À °
À è ªÀÄÄAzÀĪÀgA
É iÀÄ®Ä EµÀÖ«®è¢zÀÝgÉ
¸À¨sÁzsÀåPÀëjUÉ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
58
¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ®Ä EgÀ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ
1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
2) 30 ªÀµÀð ªÀAiÉÆëÄwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
3) £ÁåAiÀiÁAUÀzÀ ²PÉëUÉ M¼ÀUÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ.
4) ªÀÄw¨sÀæªÀÄuÉAiÀÄļÀîªÀgÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ.
5) ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ DVAzÁUÉÎ ¤UÀ¢¥Àr¸ÀĪÀ CºÀðvÉ ¥ÀqÉ¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
G¥ÀgÁµÀÖç¥w À AiÀĪÀgÄÀ gÁd帨
À A
És iÀÄ CzsåÀ Pg
ëÀ ÁVgÀÄvÁÛg.É ¸Àz¸
À åÀ g¯
À ÃèÉ M§âg£À ÄÀ ß G¥À¸¨
À Ás ¥Àw
¸ÁÜ£ÀPÉÌ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¸À¨sÉAiÀÄ C¢üªÉñÀ£À £ÀqÉAiÀĨÉÃPÁzÀgÉ ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ (PÀ¤µÀ× 25
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ) ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ºÁdjgÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀµÀðzÀ°è PÀ¤µÀ× 2 ¨ÁjAiÀiÁzÀgÀÆ C¢üªÉñÀ£À ¸ÉÃgÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀzÀ¸ÀågÀ PÉÆÃjPÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ «±ÉõÀ C¢üªÉñÀ£À PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ :
¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ d£ÀjAzÀ £ÉÃgÀªÁV DAiÉÄÌAiÀiÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß d£ÀvÁ
¸ÀzÀ£À JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. MlÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉå 545 EzÀÄÝ, 543 ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸ÁªÀðwæPÀ

ed
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è DAiÉÄÌAiÀiÁUÀÄvÁÛgÉ. G½zÀ E§âgÀÄ DAUÉÆèÃ-EArAiÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÁßV
ish
gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¥Àj²µÀÖ eÁwAiÀĪÀjUÉ 79 ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj²µÀÖ
re S

¥ÀAUÀqÀzÀªÀjUÉ 41 ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄøÀ°qÀ¯ÁVzÉ.

bl
be KTB
pu

C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü : ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü 5 ªÀµÀð. CªÀ¢ü ªÀÄÄVAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ ªÉÆzÀ¯ÉÃ

¥Àz
æ Ás ¤ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ gÁµÀÖç¥w
À UÀ¼ÄÀ ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À És «¸Àfð¸À§ºÀÄzÀÄ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ
©

¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è C¢üPÁgÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ªÀµÀ𠫸ÀÛj¸À§ºÀÄzÀÄ.

¸ÀzÀ¸ÀågÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ
o

1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
tt
No

2) 25 ªÀµÀð ªÀAiÉÆëÄw ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.

3) ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀÄzÉÝAiÀÄ°ègÀ¨ÁgÀzÀÄ.
4) ªÀiÁ£À¹PÀ ¸Áé¸ÀÜöå PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArgÀ¨ÁgÀzÀÄ.
5) £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ¢AzÀ C¥ÀgÁzsÀ ²PÉëUÉ M¼ÀUÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ.
6) ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ PÁ®PÁ®PÉÌ ¤UÀ¢ü¥Àr¸ÀĪÀ CºÀðvÉ ¥ÀqÉ¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀÄ : ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ¯Éèà M§âgÀ£ÀÄß ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀ£ÁßV (¹àÃPÀgï) ªÀÄvÉÆÛ§âgÀ£ÀÄß
G¥À ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀ£ÁßV (qÉ¥ÀÆån ¹àÃPÀgï) DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä CªÀPÁ±À«zÉ. ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÁV
DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ¥ÀPÁëwÃvÀªÁV PÁAiÀÄð£ªÀð»¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸À¨sÉAiÀÄ
PÁAiÀÄðPÀ¯Á¥sÀUÀ¼À CzsÀåPÀëvÉ ªÀ»¹ ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ²¸ÀÛ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è
ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀzÁ£À ºÁUÀÆ ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ, «¢ü «zsÁ£ÀUÀ¼À ¥ÀPæ ÁgÀ £ÀqɹPÉÆqÀĪÀ dªÁ¨ÁÝj
¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀàµÀÖvÉ ºÁUÀÆ ¤tðAiÀÄ (Ruling) PÉÆqÀĪÀ
C¢üPÁgÀªÀÇ EªÀgÀzÉÝà DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è J®ègÀÆ (¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀÄ)

59
¸À¨sÁzsÀåPÀëjUÉ UËgÀªÀ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ²µÁ×ZÁgÀ. ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉ
§UÉÎ ¸ÀªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ©zÁÝUÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ ªÀÄvÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è AiÀÄĪÀ ¸ÀA¸Àvï
ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ. ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀ C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è G¥ÁzsÀåPÀëgÀÄ ¸Ààzð
És AiÀÄ£ÀÄß DAiÉÆÃf¹ EzÀg° À è
PÁAiÀÄðPÀ¯Á¥À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ, ¹àÃPÀgï ªÀÄvÀÄÛ
¥Àæw¥ÀPÀë £ÁAiÀÄPÀgÀ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð : «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀgÁV
¨s Á UÀ ª À » ¹ C£À Ä ¨s À ª À ª À £ À Ä ß
* DqÀ½vÀ ¸ÀPÁðgÀ vÀ¥ÀàÅ J¸ÀVzÀgÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß JwÛ ºÀAaPÉƽî.
vÉÆÃj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
* ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤Ãw ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÁªÀIJð¸ÀĪÀÅzÀÄ.
* ¸ÀPÁðgÀ, ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ® ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß JZÀÑgÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
* ¥Àæw ¥ÀPÀë £ÁAiÀÄPÀjUÉ UËgÀªÁ¤évÀ ¸ÁÜ£À«zÉ.
¸ÀA¸ÀwÛ£À C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
±Á¸À£À gÀZÀ£Á PÁAiÀÄð :- ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁV
ZÀlĪÀnPÉ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ CAUÀªÁVzÉ. PÉÃAzÀæ ¥ÀnÖAiÀÄ°è£À
«µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ±Á¸À£À ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ zÀ Æ gÀ z À ± À ð £À z À ° è ¸À A ¸À v À Ä Û

ed
¸ÀA¸ÀwÛUÉ EzÉ. ºÀtPÁ¹£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è PÀ ¯ Á¥À z À £É à gÀ ¥ À æ ¸ ÁgÀ ª À £ À Ä ß
ish
ªÀ i ÁvÀ æ ªÀ Ä Ar¸À ¯ ÁUÀ Ä vÀ Û z É . G½zÀ ªÀ Ä ¸À Æ zÉ U À ¼ À £ À Ä ß «ÃQë¹ PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À §UÉÎ n¥ÀàtÂ
AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À°è ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ ªÀĸÀÆzÉ §gɬÄj. 1) ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀ ¥ÁvÀæ
re S
bl
be KTB

HfðvÀ ª ÁUÀ ¨ É Ã PÁzÀ g É ZÀ Z É ð UÀ ¼ À ªÀ Ä Æ®PÀ G¨s À A iÀ Ä 2) «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPÀëzÀ ¥ÁvÀæ

pu

¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À C£ÀĪÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ. ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ ¥ÀgÀ 3) DqÀ½vÀ ¥ÀPëz À À £ÁAiÀÄPÀgÀ ¥ÁvÀæ

©

ªÀÄvÀÄÛ «gÉÆÃzsÀªÁV ¸ÀªÀĪÀÄvÀUÀ¼ÀÄ §AzÁUÀ ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀÄ

(¹àÃPÀgï) vÀªÀÄä ¤uÁðAiÀÄPÀ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ ªÀÄÆrzÀgÉ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À dAn C¢üªÉñÀ£À PÀgÉzÀÄ §UɺÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
o

¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À M¦àUÉ zÉÆgÉvÀgÉ D ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À M¦àUÉUÁV PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

tt

gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À M¦àUÉ £ÀAvÀgÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄÄ ±Á¸À£ÀªÁV eÁjUÉ §gÀÄvÀÛzÉ.

No

DqÀ½vÁ¢üPÁgÀ :- ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀ Ä Awæ ª À Ä AqÀ ® ¤dªÁzÀ PÁAiÀ i ÁðAUÀ ª ÁVzÉ . PÉ Ã AzÀ æ ªÀ Ä Awæ ª À Ä AqÀ ® ªÀ Å ¸À A ¸À w Û U É
dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß ¥Àæ²ß¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ
PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA¸ÀwÛ£À «±Áé¸À«gÀĪÀªÀgÉUÀÆ
ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® C¢üPÁgÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. «±Áé¸À PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®
gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ®Æè ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæ
ªÀÄAqÀ®zÀ ªÉÄÃ¯É ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄÄ ¤AiÀÄAvÀætzÀ°èlÄÖPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤Ãw ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À
§UÉÎ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ §ºÀĸÀASÁåvÀ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ «±Áé¸À«®èªÉAzÁzÀgÉ ¸ÀPÁðgÀ (¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ
ºÁUÀÆ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®) gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
ºÀtPÁ¹£À C¢üPÁgÀ :- ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄÄ gÁµÀÖçzÀ ºÀtPÁ¹£À ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAvÀæt
ºÉÆA¢zÉ. ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ C£ÀĪÉÆÃzÀ£É E®èzÉ ¸ÀPÁðgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà §UÉAiÀÄ vÉjUÉ ¸ÀAUÀæºÀt
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÁÌUÀ°Ã, RZÀÄð ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÁÌUÀ°Ã C¢üPÁgÀ«®è. ºÀtPÁ¹£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß
(DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ) ªÉÆzÀ®Ä ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è ªÀÄAr¸ÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄ«zÉ. ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉUÉ
60
¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ C£ÀĪÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀ gÁdå¸À¨sÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁdå¸À¨sÉ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ
§UÉÎ PÉ®ªÀÅ ¸À®ºÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆZÀ£É PÉÆqÀĪÀ ºÁUÀÆ 14 ¢£ÀUÀ¼À PÁ® vÀqÉ»rAiÀÄĪÀ CªÀPÁ±À
ºÉÆA¢zÉ. 14 ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ »AwgÀÄV¸ÀzÉà ºÉÆÃzÀgÉ ªÀĸÀÆzÉ CAVÃPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ JAzÀÄ
¥ÀjUÀt¹ CzÀ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À C£ÀĪÉÆÃzÀ£ÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÁåAiÀiÁAUÁ¢üPÁgÀ :- gÁµÀÖç¥w
À UÀ¼£
À ÄÀ ß ¥ÀzZ
À ÄÀ åvÀUÆ
É ½¸ÀĪÀ jÃwAiÀįÉèà ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïð CxÀªÁ
ºÉÊPÉÆÃmïð £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß ¥ÀzÀZÀÄåvÀUÉƽ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À JgÀqÀÆ ¸ÀzÀ£ÀUÀ½VzÉ.
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÉ®ªÀÅ vÀ¤SÁ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ZÀað¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ G¨sÀAiÀÄ
¸ÀzÀ£ÀUÀ½UÀÆ EzÉ.
¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥r À ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ :- ¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥r
À ªÀiÁqÀĪÀ «µÀAiÀÄzÀ°è ¯ÉÆÃPÀ¸¨À És
ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¸À¨sÉUÉ ¸ÀªÀiÁ£À C¢üPÁgÀ«zÉ. wzÀÄÝ¥ÀrUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ ªÀĸÀÆzÉUÉ G¨sÀAiÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À CAVÃPÁgÀ
¨ÉÃPÉèÉÃPÀÄ. MAzÀÄ ¸ÀzÀ£À CAVÃPÀj¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀzÀ£À wgÀ¸ÀÌj¹zÀgÉ
¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥Àr ¸ÁzsÀå«®è. PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥ÀrUÉ gÁdåUÀ¼À
«zsÁ£À¸À¨sÉUÀ¼À ¸ÀºÀªÀÄvÀªÀÇ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ.

ed
EvÀgÉ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ :-
1) ish
¸ÀªÉÇðÃZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦ÛAiÀÄ §UÉÎ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
re S
bl
be KTB

gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
pu

2) JgÀqÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÁdåUÀ½UÉ MAzÉà GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¸ÁÜ¥À£É

©

C¢üPÁgÀ.
3) ºÉƸÀ gÁdåUÀ¼À ¸ÀȶÖ, ºÉ¸ÀgÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ, gÁdåzÀ UÀr gÉÃSÉ ¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
4) ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀ, ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀ, ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀ, »AzÀĽzÀ
o
tt

ªÀUÀðUÀ¼À DAiÉÆÃUÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ DAiÉÆÃUÀUÀ¼À ªÀgÀ¢UÀ¼À §UÉÎ ZÀZÉð £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ.

No

5) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw, gÁdå vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¹£À vÀÄvÀÄð

¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĪÉÆâ¸ÀĪÀÅzÀÄ.

¸ÀA¸Àvï ¨sÀªÀ£À
61
 PÉÃAzÀæ PÁAiÀiÁðAUÀ
PÉÃAzÀæ ±Á¸ÀPÁAUÀ gÀƦ¸ÀĪÀ PÁ¬ÄzÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀÅzÉà PÁAiÀiÁðAUÀ. EzÀÄ
PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ. F PÁAiÀiÁðAUÀªÀÅ
gÁµÀÖç¥wÀ , ¥Àz
æ Ás £ÀªÄÀ Awæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæªÄÀ AqÀ®ªÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArgÀÄvÀz
Û .É gÁµÀÖç¥w
À UÀ¼ÄÀ £ÁªÀĪÀiÁvÀæ
PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁzÀgÉ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® ¤dªÁzÀ
PÁAiÀiÁðAUÀªÁVzÉ.
gÁµÀÖç¥Àw
£ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 52 £Éà «¢üAiÀÄÄ gÁµÀÖç¥Àw ¸ÁÜ£ÀPÉÌ CªÀPÁ±À PÀ°à¹PÉÆnÖzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ
gÁµÀçÖ¥w
À AiÀĪÀgÄÀ ¸ÀA«zsÁ£À ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÆ
À , gÁµÀçÖzÀ ¥Àx
æ ª
À ÄÀ ¥Àe
æ A
É iÀÄÆ, PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÜÀ gÆ
À
ºÁUÀÆ ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À (ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ, ¨sÀÆ¥ÀqÉ, £ËPÁ¥ÀqÉ) ªÀĺÁzÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÀÄ
DVzÁÝgÉ. gÁµÀÖçzÀ ¸ÀªÀĸÀÛ C¢üPÁgÀªÉ®èªÀÇ EªÀjUÉ ¸ÉÃjzÀÄÝ, ¸ÀªÉÇðãÀßvÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÁÝgÉ. CªÀgÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°èAiÀÄÆ ¥Àæ²ß¸ÀĪÀAw®è. EAvÀºÀ
¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß C®APÀj¸ÀĪÀªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀvÀàçeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
gÁµÀçÖ ¥w
À AiÀĪÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ «zsÁ£À : ¸ÀA«zsÁ£À 54 ªÀÄvÀÄÛ 55 £Éà «¢üAiÀÄ°è gÁµÀÖç¥w
À AiÀĪÀg£
À ÄÀ ß

ed
ZÀÄ£Á¬Ä¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀwÛ£À G¨sÀAiÀÄ
ish
¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, J¯Áè gÁdåUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ zɺÀ°, ¥ÁArZÉj «zsÁ£À¸À¨sÁ
re S
bl
be KTB

ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ PÀÆrzÀ ªÀÄvÀzÁgÀ ªÀUÀð ZÀÄ£Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀĦæÃAPÉÆÃmïð£À ªÀÄÄRå

pu

£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÄÀ EªÀjUÉ ¥Àª æ iÀ Át ªÀZ£

À À ¨ÉÆâü¸ÄÀ vÁÛg.É EªÀgÀ C¢üPÁgÁªÀ¢ü 5 ªÀµð À ªÁVzÀÄÝ,
¥ÀÅ£ÀgÁAiÉÄÌUÉ CºÀðgÁVgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß G®èAX¹zÀ°è ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
©

gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ£ÀÄß ¥ÀzÀZÀÄåvÀUÉƽ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¸ÀA¸ÀwÛVzÉ.

ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ : gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À C«¨sÁdå CAUÀªÁVzÁÝgÉ. C®èzÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ gÀPÀëPÀgÀÆ
o

DVzÁÝgÉ. DzÀÄzÀjAzÀ AiÀiÁgÀÆ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß G®èAX¸ÀzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ ªÉüÉ

tt

gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼Éà ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj ªÀwð¹zÁÝzÀgÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 61£Éà «¢üAiÀÄ£ÀéAiÀÄ

No

CªÀgÀ «gÀÄzÀÞ zÉÆõÁgÉÆÃ¥ÀuÉ ºÉÆj¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀwÛ£À AiÀiÁªÀ ¸ÀzÀ£ÀzÀ¯ÁèzÀgÀÆ

ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. £ÀAvÀgÀ 14 ¢£ÀUÀ¼À ªÀÄÄAZÉ £ÉÆÃnÃ¸ï ¤Ãr ZÀZÉðUÉ ¢£ÁAPÀ UÉÆvÀÄÛ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
EzÀPÉÌ ¸ÀzÀ£ÀzÀ ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¨ÉA§®«gÀ¨ÉÃPÀÄ. JgÀqÀÆ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À°è ZÀZÉðªÀiÁr gÀµÀÄÖ
¸ÀzÀ¸ÀågÀ §ºÀĪÀÄvÀ ¹QÌzÀgÉ gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ£ÀÄß ¥ÀzÀZÀÄåvÀUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ªÀĺÁ©üAiÉÆÃUÀ
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ E°èAiÀĪÀgÉUÉ EAvÀºÀ WÀl£É ¨sÁgÀvÀzÀ°è £ÀqÉ¢®è.

CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ
1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
2) 35 ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀAiÉÆëÄw ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
3) ¸ÀA¸Àvï ¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ®Ä EgÀ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
4) ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀÄzÉÝAiÀÄ°ègÀ¨ÁgÀzÀÄ.

62
 ed
gÁµÀÖç¥Àw ¨sÀªÀ£À
ish
gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ
re S
bl
PÁAiÀiÁðAUÁ¢üPÁgÀ : gÁµÀÖçzÀ J¯Áè DqÀ½vÀªÀÅ gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ ºÉ¸Àj£À°èAiÉÄà £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ.
be KTB
pu

¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀĪÀgÀ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. £ÀAvÀgÀ ¥ÀæzsÁ¤ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ EvÀgÉ

ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ G£ÀßvÀ ºÀÄzÉÝUÀ¼ÁzÀ CmÁ¤ð d£ÀgÀ¯ï, PÀAmÉÆæîgï
©

CAqï Drlgï d£ÀgÀ¯ï, ¸ÀĦæÃAPÉÆÃnð£À £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ, ºÉÊPÉÆÃmïð £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ,

gÁdå¥Á®gÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ G¥ÁzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ
DAiÉÆÃUÀzÀ CzsÀåPÀëgÀÄ, ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ, gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀ¼À zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
o
tt

ºÁUÀÆ ««zsÀ gÁµÀÖçUÀ½UÉ gÁAiÀĨsÁjUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ C¢üPÁgÀ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ½UÉ EzÉ.

No

ºÁUÉAiÉÄà F ªÉÄð£À C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£À§zÀÞªÁV ¥ÀzÀZÀÄåvÀUÉƽ¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀªÀÇ

gÁµÀÖç¥ÀwUÀ½VzÉ.
±Á¸À£Á¢üPÁgÀ :- gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À C¢üªÉñÀ£À PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀÅzÀÄ,
dAn C¢üªÉñÀ£À GzÉÝò¹ ¨sÁµÀt ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß «¸Àfð¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. ¸ÀA¸ÀwÛ£À G¨sÀAiÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ½AzÀ CAVÃPÀj¸À®àlÖ ªÀĸÀÆzÉUÀ½UÉ M¦àUÉ
¤ÃqÀĪÀ, ¥ÀÅ£Àgï ¥Àj²Ã°¸ÀĪÀ, »A¢gÀÄV¸ÀĪÀ CxÀªÁ vÀqÉ»rAiÀÄĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ.
¯ÉÆÃPÀ¸¨À U
És É E§âgÄÀ DAUÉÆèÃ-EArAiÀÄ£ïgÀ£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¸À¨U És É 12 ªÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÄPÀgt
À
ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ. F J¯Áè C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àz æ Ás ¤ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ¸À®ºÉAiÀÄAvÉ
¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
£ÁåAiÀiÁAUÁ¢üPÁgÀ :- £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ C¥ÀgÁ¢üUÀ½UÉ ¤ÃrzÀ ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ,
ªÀÄgÀt zÀAqÀ£ÉAiÀÄAvÀºÀ PÀpt ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. gÁµÀÖçzÀ
PÁ£ÀƤUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀĺÀvéÀzÀ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¸À®ºÉ PÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.
63
 £ÀªÀÄä gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ

qÁ|| gÁeÉÃAzÀæ ¥Àæ¸Ázï qÁ|| J¸ï. gÁzsÁPÀȵÀÚ£ï qÁ|| gÀhÄQÃgï ºÀĸÉãï qÁ|| «.«. Vj
1950-1962 1962-1967 1967-1969 1969-1974

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu

qÁ|| ¥sÀPÀÄæ¢Ýãï C° ²æà ¤Ã®A ¸ÀAfêÀgÉrØ ²æà UÁå¤ eÉÊ¯ï ¹AUï ²æà Dgï. ªÉAPÀlgÁªÀÄ£ï
CºÀªÄÀ zï 1977-1982 1982-1987 1987-1992
©

1974-1977
o
tt
No

qÁ|| ±ÀAPÀgÀ zÀAiÀiÁ¼À ±ÀªÀÄð qÁ|| PÉ.Dgï. £ÁgÁAiÀÄt qÁ|| J.¦.eÉ. C§Äݯï PÀ¯ÁA ¥Àæw¨sÁ ¥Ánïï
1992-1997 1997-2002 2002-2007 2007-2012

¥Àæt¨ï ªÀÄÄRfð gÁªÀÄ£Áxï PÉÆëAzï

2012-2017 2017-

64
ºÀtPÁ¹£À C¢üPÁgÀ :- gÁµÀÖç¥w À AiÀĪÀgÀ C£ÀĪÀÄw E®èzÉ ºÀtPÁ¹£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¸Àw£
Û °
À è
ªÀÄAr¸ÀĪÀAw®è. ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀgÀ¢, ªÀĺÁ¯ÉÃR¥Á®gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ
¤ÃrzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀwÛ£À°è ZÀað¸ÀĪÀAvÉ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀAavÀ
¤¢üAiÀÄÄ EªÀgÀ ºÉ¸Àj£À°èzÀÄÝ, ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ, ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ
DAiÉÆÃUÀzÀ CzsÀåPÀëgÀÄ, ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ F ¤¢ü¬ÄAzÀ ªÉÃvÀ£À ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. MmÁÖgÉ
ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀĸÀÆzÉ PÁAiÉÄÝAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ CªÀgÀ M¦àUÉ CªÀ±ÀåPÀ.
«Ä°lj C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ : gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀĸÀÛ ¸ÉãÁ ¥ÀqÉUÀ¼À ªÀĺÁzÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÁVzÀÄÝ,
¨sÀÆ¥ÀqÉ, ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ
EªÀgÉà £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀA¸ÀwÛ£À M¦àUÉ ªÉÄÃgÉUÉ AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ EªÀjVzÉ.
vÀÄvÀÄð¥Àj¹ÜwAiÀÄ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ : ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ °TvÀ
²¥sÁgÀ¹£ì À ªÉÄÃgÉUÉ gÁµÀçÖ¥w
À UÀ¼ÄÀ 3 ¸ÀAzÀ¨ð Às UÀ¼° À è vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw ZÀað¹
eÁjUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ. (1) 352 £Éà «¢ü ¥ÀæPÁgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁdå
vÀ Ä vÀ Äð ¥Àj¹Üw eÁjUÉ §AzÀ

ed
vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw (2) gÁdå vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw (356 £Éà «¢ü)
¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ §UÉÎ ²PÀPë g
À Æ
É A¢UÉ
ish
(3) ºÀtPÁ¹£À vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw (360 £Éà «¢ü). F ªÉÄð£À
ZÀað¹.
re S

vÀÄvÀÄð¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß WÉÆö¹zÁUÀ CzÀPÉÌ MAzÀÄ wAUÀ¼ÉƼÀUÉ

bl
be KTB
pu

¸ÀA¸ÀwÛ£À C£ÀĪÉÆÃzÀ£É ¥ÀqA É iÀĨÉÃPÀÄ. £ÀªÄÀ ä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 18£ÉÃ

¨sÁUÀzÀ°è 3 §UÉAiÀÄ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwUÉ CªÀPÁ±À PÀ°à¹PÉÆnÖzÉ.
©

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
o

1) gÁ¶Ö ç ÃAiÀ Ä vÀ Ä vÀ Ä ð¥À j ¹Ü w : (352 £É à «¢ü ) Erà zÉ Ã ±À P É Ì CxÀ ª Á zÉ Ã ±À z À

tt

AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀzÀ ¨sÀzÀævÉUÉ AiÀÄÄzÀÞ, CxÀªÁ ºÉÆgÀV£À DPÀæªÀÄt¢AzÀ zsÀPÉÌ GAmÁzÁUÀ CxÀªÁ
No

DAvÀjPÀ UÀ®¨sÉUÀ½AzÀ zsÀPÉÌ GAmÁzÀgÉ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw WÉÆö¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÁ : 1962,

1971 ªÀÄvÀÄÛ 1975gÀ°è WÉÆö¹zÉ.
2) gÁdå vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw : (356 £Éà «¢ü) gÁdåªÉÇAzÀgÀ gÁdå¥Á®gÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ DzsÁgÀzÀ
ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ EvÀgÉ PÁgÀtPÁÌV gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV
DqÀ½vÀ £ÀqɸÀzÉà EzÀÝgÉ 356£Éà «¢üAiÀÄ£ÀéAiÀÄ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw WÉÆö¸À§ºÀÄzÀÄ.
(GzÁ : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 20-01-2008 jAzÀ 29-05-2008 gÀªÀgÉUÉ.) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå
vÀÄvÀÄð¥Àj¹Üw WÉÆö¹zÀ 6 wAUÀ¼ÉƼÀUÉ ZÀÄ£ÁªÀuÉ £ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ.
3) DyðPÀ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹Üw : (360£Éà «¢ü) zÉñÀzÀ DyðPÀ ¥Àj¹Üw ºÀzÀUÉnÖzÉ JAzÀÄ
PÀAqÀħAzÀgÉ 360 £Éà «¢üAiÀÄ£ÀéAiÀÄ DyðPÀ vÀÄvÀÄð¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¸À§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ
EzÀ£ÀÄß EzÀĪÀgÉUÀÆ WÉÆö¹®è.

65
«ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ :- gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ¸À®ºÉ E®èzÉ PÉ®ªÉÇAzÀÄ C¢üPÁgÀ
ZÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
1) ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÁªÀðwæPÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀPÀë ¸ÀàµÀÖ §ºÀĪÀÄvÀ
¥ÀqA É iÀÄ¢zÁÝUÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀPëz
À À £ÁAiÀÄPÀ££
À ÄÀ ß ¸ÀPÁðgÀ gÀa¸ÀĪÀAvÉ DªÀÄAwæ¸ÄÀ ªÀ
C¢üPÁgÀ«zÉ.
2) ¸ÀA¸ÀvÄÀ Û CAVÃPÀj¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁµÀÖç¥w À UÀ¼À M¦àUU
É É PÀ¼ÄÀ »¹zÁUÀ CzÀ£ÄÀ ß
ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ ªÁ¥À¸ÀÄì PÀ¼ÀÄ»¸À§ºÀÄzÀÄ.
3) ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß «¸Àfð¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ.
¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ¸ÀÆa¹gÀĪÀAvÉ gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀjUÉ DqÀ½vÀzÀ°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸À®ºÉ ¤ÃqÀ®Ä ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®PÉÌ CªÀPÁ±À PÀ°à¹zÉ.
DzÀgÀÆ ¥ÀæzsÁ¤AiÀĪÀgÀÄ C¢üPÁgÀUÀ¼À PÉÃAzÀæ©AzÀĪÁVzÀÄÝ, gÁµÀÖçzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀÄ gÁµÀÖçzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÝgÉ ¥ÀæzsÁ¤AiÀÄÄ
¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÁÝgÉ. ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ «±Áé¸À«gÀĪÀªÀgÉUÀÆ EªÀgÀÄ C¢üPÁgÀzÀ°è

ed
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ish
re S

¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ

bl
be KTB
pu

ªÀÄAwæUÀ¼À £ÉêÀÄPÀ, SÁvÉUÀ¼À ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß ªÀeÁ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ :-

ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁzÀ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÄ ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ½UÉ ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß
©

£ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÀAvÉ gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀjUÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæUÀ½UÉ ««zsÀ

SÁvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀAZÀÄvÁÛgÉ. SÁvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀAZÀĪÁUÀ ¥ÀæzsÁ¤UÉ ¥ÀÇtð C¢üPÁgÀ«zÉ. D¥ÁzÀ£ÉUÉ
UÀÄjAiÀiÁzÀªÀgÀÄ, «ªÁzÀªÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀĪÀ ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®¢AzÀ ªÀeÁ ªÀiÁqÀĪÀ
o
tt

C¢üPÁgÀ«zÉ.
No

¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ : ¸ÀPÁðgÀzÀ J¯Áè DUÀÄ-ºÉÆÃUÀÄUÀ½UÉ EªÀgÉà dªÁ¨ÁÝgÀgÁVzÀÄÝ, ««zsÀ

E¯ÁSÁ ªÀÄAwæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ¸Á¢ü¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. AiÉÆÃd£É, gÀPÀëuÉ,
«zÉñÁAUÀ ¤Ãw gÀƦ¸ÀĪÀ°è «±ÉõÀ PÁ¼Àf ªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ £ÁAiÀÄPÀ :- ¥ÀæzsÁ¤AiÀĪÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀįÉèà ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸À¨sÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ PÁAiÀÄðPÀ¯Á¥ÀUÀ¼ÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ, CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼À ZÀZÉð ªÀÄvÀÄÛ
¤zsÁðgÀ EªÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ gÁµÀÖç¥Àw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÄlzÀ £ÀqÀĪÉ
¸ÀA§AzsÀ PÀ°à¸ÀĪÀ PÉÆArAiÀiÁVzÁÝgÉ.
ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® :
ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀÅ £ÉÊd PÁAiÀiÁðAUÀªÁVzÀÄÝ, JgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢zÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ ¸ÀA¥ÀÄl zÀeÉð, JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ gÁdå ¸ÀaªÀgÀÄ. ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ
UÀjµÀ× ¸ÀASÉåAiÀÄÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À MlÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 15% gÀ¶ÖgÀ¨ÉÃPÀÄ. F ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀÅ
JgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¥Àæw E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄAwæAiÀÄÄ vÀªÀÄä SÁvÉAiÀÄ
66
 £ÀªÀÄä ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ

¥ÀArvÀ dªÁºÀg¯
À Á¯ï £ÉºgÀ ÄÀ ²æà ¯Á® §ºÀzÀÆÝgï ±Á¹Ûç UÀįÁÓj¯Á¯ï £ÀAzÁ ²æêÀÄw EA¢gÁ UÁA¢ü
1947-1964 1964-1966 1966 1966-77, 1980-84

ed
ish
re S
bl
be KTB

²æà ªÉÆgÁfð zÉøÁ¬Ä ²æà ZÀgÀt ¹AUï ²æà gÁfêï UÁA¢ü ²æà «.¦. ¹AUï
pu

1977-1979 1979-1980 1984-89 1989-1990

tt
o ©
No

²æà ZÀAzÀæ±ÉÃRgï ²æà ¦.«. £ÀgÀ¹AºÀgÁªï ²æà JZï.r. zÉêÉÃUËqÀ ²æà L.PÉ. UÀÄeÁæ¯ï
1990 £ÀªAÉ §gï-1991 dÆ£ï 1996 dÆ£ï - 1997 K¦æ¯ï
1991-1996 1997 K¦æ¯ï - 1998 ªÀiÁZïð

²æà Cl¯ï ©ºÁj ªÁd¥ÉÃ¬Ä qÁ|| ªÀÄ£ÀªÉÆúÀ£À ¹AUï ²æà £ÀgÉÃAzÀæ ªÉÆâ
ªÉÄà 18, 1996-31 ªÉÄà 1996
2004 - 2014 2014 -
19 ªÀiÁZïð 1998-2004
67
DUÀÄ-ºÉÆÃUÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸À¥sÀ®vÉ-«¥sÀ®vÉUÉ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®ªÀÅ vÀ£Àß DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉUÉ, ¤Ãw ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÀA¸ÀwÛUÉ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ
ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®ªÀÅ ¸ÀA¸ÀwÛ£À «±Áé¸À«gÀĪÀªÀgÉUÀÆ C¢üPÁgÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. «±Áé¸À
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÉ C«±Áé¸À UÉÆvÀÄÛªÀ½ ªÀÄÆ®PÀ C¢üPÁgÀ¢AzÀ PɼÀV½¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
C«±Áé¸À UÉÆvÀÄÛªÀ½ : C¢üPÁgÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ªÉÄïÉ
¯ÉÆÃPÀ¸¨ À A
És iÀÄ §ºÀĸÀASÁåvÀ ¸Àz¸ À åÀ gÄÀ «±Áé¸À PÀ¼z
É ÄÀ PÉÆAqÀg,É ¸ÀªÄÀ xÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß »AvÉUz É ÄÀ PÉÆAqÀgÉ
¥ÀæzsÁ¤ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ® gÁfãÁªÉÄ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£Éßà C«±Áé¸À UÉÆvÀÄÛªÀ½
JAzÀÄ PÀgA É iÀįÁUÀÄvÀÛz.É DqÀ½vÁgÀÆqsÀ ¥ÀPëÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ §UÉÎ £ÀªÄÀ UÉ £ÀA©PÉ «±Á鸫 À ®è JA§
PÁgÀt MrØ ¸ÀPÁðgÀ C¢üPÁgÀ vÁåUÀ ªÀiÁqÀ¨ÃÉ PÀÄ JAzÀÄ PÉÃAzÀz æ °À è ¯ÉÆÃPÀ¸¨
À Ás ¸Àz¸
À åÀ gÀÄ, gÁdåzÀ°è
«zsÁ£À¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ªÀÄAr¸ÀĪÀ ¤tðAiÀĪÉà C«±Áé¸À UÉÆvÀÄÛªÀ½ ¤tðAiÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ PÉÃAzÀæ
ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü PÀæªÀĪÁV ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ «±Áé¸ÀªÀ£ÀÄß
CªÀ®A©¹zÉ. gÁd帨 À Ás ¸Àz¸
À åÀ gÄÀ ºÁUÀÆ «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï ¸Àz¸ À åÀ jUÉ F CªÀPÁ±À ¤Ãr®è. ¨sÁgÀvz À À

ed
EwºÁ¸ÀzÀ°è EzÀĪÀgÉUÀÆ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 34 C«±Áé¸À UÉÆvÀÄÛªÀ½ ¤tðAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀÄAr¸À¯ÁVzÉ.

ish
re S
bl
be KTB

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
pu

I.
©

SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

1) ¨sÁgÀvÀªÀÅ UÀ¼À MPÀÆÌlªÁVzÉ.
o

2) PÉÃAzÀæ ±Á¸ÀPÁAUÀªÀ£ÀÄß JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

tt

3) gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ ¸À¨sÁ¥ÀwUÀ¼ÀÄ gÀªÀgÀÄ DVgÀÄvÁÛgÉ.

No

4) ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ®Ä ªÀµÀð ªÀAiÉÆëÄw ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.

5) ªÀÄÆgÀÄ ¸ÉãÁ¥ÀqÉUÀ¼À ªÀĺÁ zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀgÀÄ
6) ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ £Éà «¢üAiÀÄ°è gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ£ÀÄß
ZÀÄ£Á¬Ä¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ.
7) PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀzÀ CzsÀåPÀëgÀ£ÀÄß gÀªÀgÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ¼ÉÆA¢UÉ ZÀað¹ GvÀÛj¹.

1) ¸ÀA¸ÀwÛ£À JgÀqÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
2) gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
3) ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ®Ä EgÀ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ ?
68
 4) gÁµÀÖç¥Àw ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
5) ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀÄ C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
6) PÉÃAzÀæ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) PÉÃAzÀæ ¸ÀA¸ÀwÛ£ÀAvÉ ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è CtÄPÀÄ ¸ÀA¸ÀvÀÛ£ÀÄß K¥Àðr¹.
2) ¤ªÀÄä PÉëÃvÀæzÀ ¸ÀA¸Àvï ¸ÀzÀ¸ÀågÉÆA¢UÉ CªÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¹.

IV. AiÉÆÃd£É.
1) ¸ÀA¸Àvï ¨sÀªÀ£ÀzÀ avÀæ vÀAiÀiÁj¹ ±Á¯ÉAiÀÄ°è ºÁQj.

*****

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o©
No

69
 CzsÁåAiÀÄ - 7
gÁdå ¸ÀPÁðgÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• gÁdå±Á¸ÀPÁAUÀzÀ°è «zsÁ£À¸À¨sÉ, «zsÁ£À ¥ÀjµÀwÛ£À ¸ÀégÀÆ¥À, ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé, PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉ
• gÁdå PÁAiÀiÁðAUÀzÀ°è gÁdå¥Á®gÀÄ, CªÀgÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
• ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀÄ £ÉêÀÄPÀ, PÁAiÀÄð¨sÁgÀUÀ¼ÀÄ

¨sÁgÀvÀªÀÅ 28 gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 9 PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ MPÀÆÌl

gÁµÀÖçªÁVzÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄAvÉ gÁdåUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ vÀªÀÄäzÉà DzÀ ±Á¸ÀPÁAUÀ,
PÁAiÀiÁðAUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁdå ¥ÀnÖAiÀÄ°ègÀĪÀ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ªÀiÁr CªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß PÁAiÀiÁðZÀgu
À U
É É vÀgÄÀ ªÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÉ. ¸ÀA¸ÀwÛ£A
À vÉ gÁdåUÀ¼ÄÀ JgÀqÄÀ

ed
¸ÀzÀ£ÀUÀ½zÀÄÝ PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ PɼÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß («zsÁ£À ¸À¨sÉ) ªÀiÁvÀæ ºÉÆA¢zÀÄÝ, ªÉÄîä£É
(«zsÁ£À¥ÀjµÀvï) EgÀĪÀÅ¢®è. ish
re S
bl
be KTB

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :- PÀ£ÁðlPÀ, GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ ¢é¸ÀzÀ£À

pu

ºÉÆA¢zÀÝgÉ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ¥À²ÑªÀħAUÁ¼À, C¸ÁìA, CgÀÄuÁZÀ®¥ÀæzÉñÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ

©

KPÀ¸ÀzÀ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.

gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀ
o
tt

gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀªÀÅ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÆß M¼ÀUÉÆArzÉ. EzÀgÀ°è JgÀqÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼ÀÄ E®èªÉÃ

No

MAzÉà ¸Àz£ À «À gÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÉÄîä£A É iÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï JAvÀ®Æ, Pɼª

À ÄÀ £ÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À¸¨
À És
JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄÄ gÁdåzÀ d£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¹zÀgÉ, «zsÁ£À¥ÀjµÀvï
««zsÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
«zsÁ£À¸À¨sÉ
«zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ D gÁdåzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. CzÉÃ
jÃw «zsÁ£À¥ÀjµÀvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ D gÁdåzÀ «zsÁ£À¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¨sÁUÀzÀ¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.
AiÀiÁªÀÅzÉà gÁdåzÀ «zsÁ£À¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉå 500 QÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀ¨ÁgÀzÀÄ, 60 QÌAvÀ PÀrªÉÄ
EgÀ¨ÁgÀzÀÄ. DzÀgÀÆ aPÀÌ gÁdåUÀ¼À°è ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉå PÀrªÉÄ EzÉ. GzÁ :- «ÄeÉÆÃgÁA,
UÉÆêÁzÀ°è vÀ¯Á 40 ¸Àz¸ À åÀ jzÁÝg.É PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À¸¨
À A
És iÀÄÄ 225 ¸Àz¸
À åÀ g£
À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. 224
¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ZÀÄ£Á¬Ä¸À®àlÖgÉ G½zÀ M§âgÀÄ DAUÉÆèÃ-EArAiÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß
gÁdå¥Á®gÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

70
 ZÀlĪÀnPÉ
¤ªÀ Ä ä PÉ ë à vÀ æ z À «zs Á £À ¸ À ¨ s Á
¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁr, CªÀgÀ
PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀAªÁzÀ £Àq¹ É .

«zsÁ£À ¸ËzsÀ
¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ®Ä ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ :- (1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. (2) 25 ªÀµÀð
ªÀAiÉÆëÄwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ. (3) ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀÄzÉÝAiÀÄ°ègÀ¨ÁgÀzÀÄ.
(4) £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ¢AzÀ ²PÉëUÉ UÀÄjAiÀiÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ. (5) ªÀiÁ£À¹PÀ C¸Àé¸ÀÜvÉ ºÉÆA¢gÀ¨ÁgÀzÀÄ.

ed
(6) ¢ªÁ½AiÀiÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ. (7) ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ DVAzÁUÉÎ ¤zsÀðj¸ÀĪÀ EvÀgÉ CºÀðvÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ. ish
re S
bl
be KTB

C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü : «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ C¢üPÁgÀzÀ CªÀ¢ü 5 ªÀµÀð. CªÀ¢üUÉ ªÀÄÄAZÉ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ

pu

¸À®ºÉAiÀÄAvÉ «¸Àfð¸À§ºÀÄzÀÄ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÁdåªÀ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ D½éPÉUÉ

M¼À¥Àr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ vÀªÀÄä ¸ÁÜ£ÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄ®Ä EµÀÖ«®è¢zÀÝgÉ ¸À¨sÁzsÀåPÀëjUÉ
©

gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ.
ZÀ Ä £ÁªÀ u É A iÀ Ä °è DAiÉ Ä Ì A iÀ i ÁzÀ ¸À z À ¸ À å gÀ ° è M§â g À £ À Ä ß ZÀlĪÀnPÉ
o

¸À ¨ s Á zs À å PÀ ë g À £ ÁßV, ªÀ Ä vÉ Æ Û § â g À £ À Ä ß G¥À ¸ À ¨ s Á zs À å PÀ ë g À £ ÁßV «zsÁ£À¸¨ À AÉs iÀÄ C¢üªÃÉ ±À£À

tt

ZÀ Ä £Á¬Ä¸À ¯ ÁUÀ Ä ªÀ Å zÀ Ä . C¢ü ª É Ã ±À £ À z À PÁAiÀ Ä ðUÀ ¼ À Ä EªÀ g À ¸À ª À Ä AiÀ Ä zÀ ° è ¨s É Ã n ¤Ãr

No

CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ±ÁAw, ²¸ÀÛ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ, PÀ¯Á¥ÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¹, C°è

WÀ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀ, C¢üªÉñÀ£À PÀgÉAiÀÄĪÀ, ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀ, £ÀqÉAiÀÄĪÀ ZÀZÉðUÀ¼À §UÉÎ
¸ÀzÀ¸ÀågÀ ºÀPÀÄÌ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀĪÀ, ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ¸ÀªÀĪÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ®WÀÄ n¥Ààt vÀAiÀiÁj¹.
§AzÁUÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ ªÀÄvÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
±Á¸À¤ÃAiÀÄ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄð : FUÁUÀ¯Éà w½¹gÀĪÀAvÉ gÁdå¥ÀnÖ, ¸ÀªÀĪÀwð ¥ÀnÖAiÀÄ°è §gÀĪÀ
«µÀAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ±Á¸À£À ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ «zsÁ£À¸À¨sÉVzÉ. ±Á¸À£À PÁ¬ÄzÉUÀ¼ÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ
JgÀqÀÆ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À M¦àUÉ ¥ÀqÉzÀÄ gÁdå¥Á®gÀ ¸À» ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ. gÁdå¥Á®gÀÄ PÉ®ªÀÅ
ªÀĸÀÆzÉUÀ¼À£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À M¦àUÉUÉ PÁ¬ÄÝj¸À§ºÀÄzÀÄ.
ºÀtPÁ¹£À C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄð : ºÀtPÁ¹£À «µÀAiÀÄzÀ°è «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ ºÉZÀÄÑ C¢üPÁgÀ«zÉ.
ºÀtPÁ¹£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À¸¨
À A
És iÀÄ°è ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄAr¸À¨ÃÉ PÀÄ. «zsÁ£À¸¨
À És CAVÃPÀj¹zÀ
71
ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À¥j
À µÀvïUÉ PÀ¼ÄÀ »¸À¯ÁUÀÄvÀz
Û .É «zsÁ£À¥j
À µÀvï ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÌÀj¸À®Ä
C¢üPÁgÀ«®è¢zÀÝgÀÆ 14 ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ vÀqÉ»rAiÀħºÀÄzÀÄ.
PÁAiÀiÁðAUÀzÀ C¢üPÁgÀ : gÁdå PÁAiÀiÁðAUÀªÀÅ «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
«zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ «±Áé¸À«gÀĪÀªÀgÉUÉ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® C¢üPÁgÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. «±Áé¸À
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀÄAwæAiÀÄÄ
ªÉÊAiÀÄQÛPª
À ÁV ªÀÄvÀÄÛ Erà ªÀÄAwæªÄÀ AqÀ® ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV «zsÁ£À¸¨
À U
És É dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄvÀz
Û .É
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ-C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄð : gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ, gÁdå¸À¨sÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, «zsÁ£À¥ÀjµÀvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ,
«zsÁ£À¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀÄ, G¥À ¸À¨sÁzsÀåPÀëgÀ£ÀÄß ZÀÄ£ÁªÀuÉ ªÀÄÆ®PÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ
«zsÁ£À¸À¨sÉUÉ EzÉ.
EvÀgÉ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄð : PÉ®ªÀÅ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉÃAzÀæ ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ CAVÃPÀj¹zÀ
ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ §UÉÎ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è ZÀað¸À¨ÉÃPÁV §AzÁUÀ vÀ£Àß C¢üPÁgÀ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀzÀ ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ E¤ßvÀgÉ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ZÀað¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ«zÉ.

ed
«zsÁ£À ¥ÀjµÀvï :
ish
gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ ªÉÄîä£ÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ
re S

¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ D gÁdåzÀ «zsÁ£À¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ªÀÄÆgÀ£Éà MAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.

bl
be KTB

DzÀgÉ 40 PÉÌ PÀrªÉÄ EgÀ¨ÁgÀzÀÄ. EzÀjAzÁVAiÉÄà PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°è «zsÁ£À¥ÀjµÀvï

pu

EgÀĪÀÅ¢®è. PÀ£ÁðlPÀzÀ «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉå 75. F ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ 5 PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß

©

¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÁÛgÉ. «zsÁ£À¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀåjAzÀ, ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ, ¥ÀzÀ«ÃzsÀgÀ PÉëÃvÀæ¢AzÀ,

²PÀëPÀgÀ PÉëÃvÀæ¢AzÀ PÉ®ªÀgÀÄ ZÀÄ£Á¬Ä¸À®àlÖgÉ, PÀ¯É, ¸Á»vÀå, ²PÀët, ¸ÀªÀiÁd ¸ÉêÉ, «eÁÕ£À
ªÀÄÄAvÁzÀ PÉëÃvÀæzÀ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹ gÁdå¥Á®gÀÄ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. «zsÁ£À
o
tt

¥ÀjµÀvÀÄÛ SÁAiÀÄA ªÀÄ£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, ¥Àæw JgÀqÀÄ ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä CªÀ¢ü ¥ÀÇtðUÉÆAqÀ gÀµÀÄÖ

No

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¤ªÀÈvÀÛgÁUÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀzÀ¸ÀåjVgÀ¨ÉÃPÁzÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ : (1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. (2) 30 ªÀµÀð ªÀAiÉÆëÄw
ºÉ Æ A¢gÀ ¨ É Ã PÀ Ä . (3) «zs Á £À ¸ À ¨ s Á ¸À z À ¸ À å gÁUÀ ® Ä EgÀ ¨ É Ã PÁzÀ J¯Áè CºÀ ð vÉ U À ¼ À £ À Ä ß
¥ÀqÉ¢gÀ¨ÉÃPÀÄ. DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü 6 ªÀµÀð. ¥Àæw 2 ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä ªÀÄÆgÀ£ÉÃ
MAzÀgÀµÀÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¤ªÀÈvÀÛgÁUÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀ¯Éèà M§âgÀ£ÀÄß ¸À¨sÁ¥ÀwAiÀÄ£ÁßV ªÀÄvÉÆÛ§âgÀ£ÀÄß
G¥À¸À¨sÁ¥ÀwAiÀÄ£ÁßV DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. ¸À¨sÁ¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëvÉ ªÀ»¹PÉÆAqÀÄ
PÁAiÀÄðPÀ¯Á¥ÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¤ªÀð»¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ.
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀvÀÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ
±Á¸À¤ÃAiÀÄ C¢üPÁgÀ : ±Á¸À£À ªÀiÁqÀĪÀ°è «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï ¸ÀºÀ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ.
¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÆ ¸ÀzÀ£ÀzÀ°è ªÀÄAr¸À§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ ¸ÀzÀ£À CAVÃPÀj¹zÀ
ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀzÀ£ÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß 3
wAUÀ¼ÀªÀgÉUÉ vÀqÉ»rAiÀħºÀÄzÀÄ. JgÀqÀ£Éà ¨ÁjUÉ ªÀÄvÉÛ PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆmÁÖUÀ MAzÀÄ wAUÀ¼ÉƼÀUÉ
72
CAVÃPÁgÀ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. E®èªÁzÀ°è JgÀqÀÆ ¸ÀzÀ£ÀUÀ½AzÀ CAVÃPÀj¸À®ànÖzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹
gÁdå¥Á®gÀ M¦àUÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
ºÀtPÁ¹£À C¢üPÁgÀ : ºÀtPÁ¹£À §UÉÎ «zsÁ£À¸À¨sÉ ºÉZÀÄÑ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ. «zsÁ£À ¥ÀjµÀvï
PÉêÀ® 14 ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ vÀqÉ»rAiÀÄĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ. 14 ¢£ÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ PÁ® vÀqÉ»rzÀgÉ
JgÀqÆ À ¸Àz£
À U
À ½
À AzÀ CAVÃPÁgÀªÁVzÉAiÉÄAzÀÄ w½zÀÄ gÁdå¥Á®gÀ M¦àUU É É PÀ¼ÄÀ »¸À¯ÁUÀÄvÀÛz.É
DqÀ½vÁ¢üPÁgÀ : EzÀÄ DqÀ½vÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀrªÉÄ ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢zÉ. ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ½UÉ
¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß PÉüÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. GvÀÛgÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV®è¢zÀÝgÉ
¸ÀaªÀgÀ gÁfãÁªÉÄUÉ MvÁ۬ĸÀ§ºÀÄzÉà «£ÀB C«±Áé¸À ¤tðAiÀÄ ªÀÄAr¸ÀĪÀAw®è.
gÁdå PÁAiÀiÁðAUÀ
gÁdå PÁAiÀ i ÁðAUÀ ª À Å gÁdå¥Á®gÀ Ä , ªÀ Ä ÄRåªÀ Ä Awæ
ºÁUÀÆ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. gÁdå¥Á®gÀÄ ZÀlĪÀnPÉ
¸À A «zs Á £ÁvÀ ä P À ª ÁV ªÀÄÄRå¸ÀÜ gÁzÀgÉ, ªÀÄÄRåªÀÄAwæ A iÀÄ£ÀÄß ¤ªÀ Ä ä UÁæ ª À Ä /ªÁqïð
M¼ÀUÉÆAqÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÉà ¤dªÁzÀ PÁAiÀiÁðAUÀªÁVzÉ. ¸À z À ¸ À å jAzÀ ¤ªÀ Ä ä PÉ ë à vÀ æ z À
¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÁ ¸ÀzÀ¸ÀågÀªÀgÉV£À

ed
gÁdå¥Á®gÀÄ
««zsÀ d£À¥Àæw¤¢üUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ish
PÉÃAzÀæzÀ ¥ÀæzsÁ¤ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ²¥sÁgÀ¹ì£À UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
ªÉÄÃgÉUÉ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. ¥Àæw
re S
bl
be KTB

gÁdåPÆÀ Ì M¨ÉÆâ§âgÄÀ gÁdå¥Á®jgÀ¨ÃÉ PÉAzÀÄ ¤AiÀĪÀÄ«zÉ. DzÀgÉ

pu

JgÀqÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÁdåUÀ½UÉ M§âgÉà gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß £ÉëĸÀ§ºÀÄzÀÄ.

©

CºÀðvÉ, C¢üPÁgÁªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃvÀ£À ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼ÀÄ : (1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. (2)

35 ªÀµÀðQÌAvÀ ªÉÄîànÖgÀ¨ÉÃPÀÄ. (3) AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀPÁðj ºÀÄzÉÝAiÀÄ°ègÀ¨ÁgÀzÀÄ. (4) ¸ÀA¸Àvï
CxÀªÁ gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ. ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢zÀÝgÉ gÁdå¥Á®gÁV
o
tt

£ÉêÀÄPÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé vÀåf¸À¨ÉÃPÀÄ. gÁdå¥Á®gÀ C¢üPÁgÀ CªÀ¢ü 5 ªÀµÀð. DzÀgÉ

ªÀÄÄA¢£À gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉêÀÄPÀªÁUÀĪÀªÀgÉUÉ C¢üPÁgÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. PÉÃAzÀæ
No

ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß CªÀ¢üUÉ ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄÃ

ªÁ¥À¸ï PÀg¹ É PÉƼÀ§
î ºÀÄzÀÄ. EªÀjUÉ ¸ÀA¸ÀvÄÀ Û ¤UÀ¢¥Àr¸ÀĪÀ ªÉÃvÀ£,À ¨sv
À åÉ , ¨ÁrUÉ E®èzÀ C¢üPÈÀ vÀ
¤ªÁ¸À (gÁd¨sÀªÀ£À) ªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. EªÀgÀ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è
¥Àæ²ß¸ÀĪÀAw®è ºÁUÀÆ Qæ«Ä£À¯ï ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀÆqÀĪÀAw®è.
C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ : PÁ£ÀÆ£ÀħzÀÞªÁV J¯Áè C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ gÁdå¥Á®jUÉ ¸ÉÃjªÉ. DzÀgÉ
£ÉÊdªÁV ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ® ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÀÆ gÁdå¥Á®gÀ
C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ F PɼÀPÀAqÀAwªÉ.
PÁAiÀiÁðAUÁ¢üPÁgÀ : EªÀgÀÄ PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÄÝ, gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀgÀ ¸À®ºÉ ªÉÄÃgÉUÉ EvÀgÉ ªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ DAiÉÆÃUÀzÀ
CzsÀåPÀëgÀÄ, J¯Áè «±Àé «zÁ央AiÀÄUÀ¼À PÀÄ®¥ÀwUÀ¼ÀÄ EªÀgÉà DVzÀÄÝ, «±Àé«zÁ央AiÀÄUÀ¼À
G¥ÀPÀÄ®¥ÀwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E¤ßvÀgÉ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ.

73
±Á¸À¤ÃAiÀÄ C¢üPÁgÀ : C¢üªÉñÀ£À PÀgÉAiÀÄĪÀ, ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀÄ ²¥sÁgÀ¹ì£À
ªÉÄÃgÉUÉ «zsÁ£À¸À¨ÉAs iÀÄ£ÀÄß «¸Àfð¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ. «zsÁ£À¸À¨ÉU s É M§âgÀ£ÀÄß, «zsÁ£À¥ÀjµÀvïUÉ
DgÀ£Éà MAzÀgÀµÀÄÖ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ. ±Á¸ÀPÁAUÀ CAVÃPÀj¹zÀ
ªÀĸÀÆzÉUÉ vÀªÄÀ ä CAQvÀª£ À ÄÀ ß ºÁPÀĪÀ, vÀqÉ »rAiÀÄĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ. CªÀ±åÀ «zÀÝ°è gÁµÀÖç¥w
À AiÀÄ
CAQvÀPÀÆÌ PÀ¼ÀÄ»¸À§ºÀÄzÀÄ.
ºÀtPÁ¹£À C¢üPÁgÀ : gÁdå¥Á®gÀ M¦àUÉ E®èzÉ ºÀtPÁ¹£À ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ°è
ªÀÄAr¸ÀĪÀAw®è. gÁdåzÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀ, AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀª£ À ÄÀ ß £ÉëĸÀĪÀ C¢üPÁgÀ
¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ. gÁdåzÀ vÀÄvÀÄ𠤢ü¬ÄAzÀ §gÀ, ¥ÀæªÁºÀ, ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀAvÀºÀ DPÀ¹äPÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß
¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä F ¤¢ü¬ÄAzÀ ºÀt ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ.
£ÁåAiÀiÁAVÃAiÀÄ C¢üPÁgÀ : C¥ÀgÁzsÀ ªÀiÁr ²PÉëUÉ UÀÄjAiÀiÁzÀªÀjUÉ PÀëªÀiÁzÁ£À ¤ÃqÀĪÀ, PÀrªÉÄ
ªÀiÁqÀĪÀ, ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀ CxÀªÁ ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ EªÀjVzÉ. gÁdåzÀ
CqÉÆéÃPÉÃmï d£ÀgÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ.
«ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀ : gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß £ÉëĸÀĪÁUÀ «ªÉÃZÀ£Á¢üPÁgÀ §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
±Á¸ÀPÁAUÀ CAVÃPÀj¹zÀ ªÀĸÀÆzÉAiÀÄ£ÀÄß gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀ ¸À»UÉ PÁ¬ÄÝj¸ÀĪÀ, gÁdåzÀ°è

ed
¸ÀA«zsÁ¤PÀ ©PÀÌlÄÖ CxÀªÁ ªÉÊ¥sÀ®åvÉ GAmÁzÁUÀ gÁµÀÖç¥ÀwUÉ ªÀgÀ¢ PÀ¼ÀÄ»¹ gÁµÀÖç¥Àw
DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß PÉÆÃgÀ§ºÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß ªÀeÁªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ, «zsÁ£À
¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß «¸Àfð¸À®Æ§ºÀÄzÀÄ. ish
re S
bl
ZÀað¹
be KTB

gÁdå ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®
pu

gÁdåzÀ DzÉ Ã ±À U À ¼ À £ À Ä ß
£ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ gÁdåzÀ°è£À ªÀÄÄRåªÀÄAwæ £ÉÃvÀÈvÀézÀ gÁdå¥Á®gÀ DeÁÕ £ À Ä ¸ÁgÀ
©

ªÀÄAwæªÄÀ AqÀ®PÉÌ CªÀPÁ±À PÀ°à¹zÉ. ªÀÄAwæªÄÀ AqÀ®ªÀÅ gÁdå¥Á®gÀ JAzÀÄ, gÁµÀÖçzÀ DzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß
PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå gÁµÀ Ö ç ¥À w UÀ ¼ À DeÁÕ £ À Ä ¸ÁgÀ
JAzÀÄ ºÉÆgÀr¸ÀÄvÁÛgÉ. KPÉ?
«zsÁ£À¸À¨sÉUÉ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀÅ ²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹.
o

C£É à PÀ PÁAiÀ Ä ðUÀ ¼ À £ À Ä ß ¤ªÀ 𠻸À Ä vÀ Û z É . CªÀ Å UÀ ¼ É A zÀ g É (1)

tt

¸ÀPÁðgÀzÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. (2) gÁdåzÀ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ

No

vÀAiÀiÁj¹ ±Á¸À£À¸À¨sÉAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ ªÀÄAr¸ÀĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. (3) gÁdå ¯ÉÆÃPÀ¸ÉêÁ

DAiÉÆÃUÀzÀ CzsåÀ Pëg
À ÄÀ , ¸Àz¸ À åÀ gÄÀ , ¯ÉÆÃPÁAiÀÄÄPÀÛgÄÀ ªÀÄÄAvÁzÀ C¢üPÁjUÀ¼£ À ÄÀ ß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀĪÁUÀ
gÁdå¥Á®jUÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. (4) ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀÄAwæAiÀÄÆ vÀªÀÄä E¯ÁSÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß zÀPÀëvɬÄAzÀ ¤ªÀð»¸ÀĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (5) ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À
PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄðéZÁgÀuÉ ªÀiÁr CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ vÀgÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÉ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®
gÁdåzÀ £ÉÊd PÁAiÀiÁðAUÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄÄRåªÀÄAwæ : ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀÄÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÁÝgÉ. gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÀıÀ¸ÀÄì
CxÀªÁ CªÀ£Àw EªÀgÀ ªÀZÀð¸Àì£ÀÄß DzsÀj¹zÉ. gÁdåzÀ ¸ÀªÀĸÀÛ C¢üPÁgÀªÉ®èªÀÇ EªÀjUÉ ¸ÉÃjzÀÄÝ,
EªÀgÀÄ ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ, ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀĪÀÄvÀ ¥ÀqÉzÀ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀiÁUÀĪÀªÀgÀÄ gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ ¸ÀzÀ£ÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé
ºÉÆA¢gÀ¨ÃÉ PÀÄ. ¸Àz£
À z
À À ¸Àz¸
À åÀ g®
À èzª
À g
À Æ
À ªÀÄÄRåªÄÀ AwæU¼
À ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ 6 wAUÀ¼À M¼ÀUÁV
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ ¸ÀzÀ£ÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ.

74
ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀÄ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
1) ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖ ¹zÀÞ¥Àr¹ gÁdå¥Á®jUÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ.
2) ¸ÀaªÀgÀÄUÀ½UÉ SÁvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀAZÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀAvÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
3) ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¤µÉ× ºÉÆA¢gÀzÀ, ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ «gÀÄzÀÞ ªÀwð¸ÀĪÀ, Qæ«Ä£À¯ï
C¥ÀgÁzsÀ ºÉÆA¢zÀªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÅl¢AzÀ ªÀeÁ ªÀiÁqÀĪÀAvÉ gÁdå¥Á®jUÉ
²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
4) ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVzÀÄÝ, ¤Ãw ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ°è ZÀlĪÀnPÉ
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ. £ÀªÄÀ ä gÁdåzÀ EzÀĪÀgVÉ £À
ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
5) ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ CzsÀåPÀëvÉ ªÀ»¹, ¸À¨sÉ PÀgÉAiÀÄĪÀ,
CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß w½¸ÀĪÀ ¥ÀnÖ
ªÀÄÄAzÀÆqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ.
vÀAiÀiÁj¹.
6) ««zs À E¯ÁSÉ U À ¼ À PÁAiÀ Ä ðzÀ P À ë v É ¥À j ²Ã°¹
CªÀÅUÀ¼À £ÀqÄÀ ªÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ ªÀÄÆr¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.

ed
7) CªÀ¢üUÉ ªÀÄÄAZÉ «zsÁ£À¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß «¸Àfð¸ÀĪÀAvÉ gÁdå¥Á®jUÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
ish
re S

8) gÁdå¥Á®gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ £ÀqÀÄªÉ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÉÃvÀĪÉAiÀiÁV

bl
be KTB

PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
pu

9) gÁdå¥Á®jUÉ ¸À®ºÉUÁgÀ£A À wzÀÄÝ, ««zsÀ ºÀÄzÉÝU¼

À À £ÉêÀÄPÁwUÉ vÀªÄÀ ä ²¥sÁgÀ¸ì£À ÄÀ ß
©

ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
o

I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

tt

1) ¨sÁgÀvª
À ÅÀ gÁdåU¼ À £
À ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæq½ À vÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß
No

M¼ÀUÉÆArzÉ.
2) gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉUÉ M§â DAUÉÆèÃ-EArAiÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß gÀªÀgÀÄ
£ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
3) PÀ£ÁðlPÀ gÁdå «zsÁ£À¥ÀjµÀvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
4) gÁdå ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ £ÉÊd
PÁAiÀiÁðAUÀªÁVzÉ.
5) gÁdå¥Á®gÀ£ÀÄß gÀªÀgÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ.

75
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
1) gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß w½¹.
2) gÁdå «zsÁ£À¥ÀjµÀvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ AiÀiÁªÀ AiÀiÁªÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÁÛgÉ ?
3) gÁdå¥Á®gÀ CºÀðvÉ, C¢üPÁgÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
4) ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀ §UÉÎ MAzÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) PÀ£ÁðlPÀ «zsÁ£À¸¨
À És ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À¥j
À µÀvïUÉ ¨sÃÉ n ¤Ãr, PÀ¯Á¥À £ÀqA
É iÀÄĪÀÅzÀ£ÄÀ ß
«ÃQë¹, zÁR°¹.
2) gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀzÀAvÉ ¤ªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ°è ±Á¯Á ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ gÀa¹PÉƽî.

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1) ¤ªÀÄä PÉëÃvÀæzÀ ±Á¸ÀPÀgÉÆA¢UÉ, ¸ÀzÀ£ÀzÀ PÀ¯Á¥ÀzÀ §UÉÎ ¸ÀAªÁzÀ £Àqɹj.
2) E°èAiÀĪÀgÉV£À PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À ¨sÁªÀavÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹

ed
D®âA vÀAiÀiÁj¹.
ish
re S

*****
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

76
 CzsÁåAiÀÄ - 8

£ÁåAiÀiÁAUÀ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• MPÀÆÌl £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¸ÀªÉÇÃðZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À
dªÁ¨ÁÞj ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ.
• ««zsÀ ºÀAvÀzÀ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
• d£ÀvÁ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ

£ÀªÄÀ ä £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀ媸À ÜÉ AiÀÄÄ ºÉZÄÀ Ñ ªÀĺÀvéz

À À ¸ÁÜ£À ¥Àqz
É ÄÀ PÉÆArzÉ. CªÉÄjPÁzÀAvÉ PÉÃAzÀæ
ºÁUÀÆ ¥ÁæAvÀåUÀ½UÉ ¥ÀævÉåÃPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½gÀzÉ ¸ÀªÀĸÀÛ gÁµÀÖçPÉÌ MAzÉà £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
eÁjAiÀÄ°èzÉ. £ÀªÀÄä £ÁåAiÀiÁAUÀªÀÅ ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðAUÀUÀ½AzÀ ¸ÀévÀAvÀæªÁVzÉ. GZÀÑ
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¤AiÀÄAvÀætzÀ°è

ed
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ. £ÁåAiÀÄ, ¸ÀA«zsÁ£À, ±Á¸À£À, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ ºÁUÀÆ »AzÉAiÉÄÃ
ish
¤tð¬Ä¸À¯ÁzÀ «¢üUÀ¼ÀÄ £ÁåAiÀÄ ¤tðAiÀÄUÀ½UÉ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ. F J®èPÀÆÌ ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ
re S
bl
be KTB

£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÉà gÁµÀÖçzÀ CvÀÄå£ÀßvÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁVzÉ. EzÀgÀ wÃ¥Éðà CAwªÀĪÁzÀÄzÀÄ.

pu

¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
©

¸ÀA«zsÁ£Àz° À è ºÉýgÀĪÀAvÉ ¸ÀA¸Àw£ Û À ±Á¸À£¢ À AzÀ gÀa¸À¯ÁzÀ ¸ÀªÇÉ ðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ

d£ÀªÀj 28, 1950 gÀAzÀÄ C¹ÜvÀéPÉÌ §A¢zÉ. EzÀÄ zɺÀ°AiÀÄ°èzÉ. F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÄRå
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. EAzÀÄ ªÀÄÄRå
o
tt

£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀÄ 31 ªÀÄA¢ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀjzÁÝgÉ.

No

¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ CºÀðvÉUÀ¼ÀÄ:

1. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ,
2. AiÀiÁªÀÅzÉà GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è PÀ¤µÀ× 5 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁV ¸ÉêÉ
¸À°¹ è gÀ¨ÃÉ PÀÄ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉà GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è 10 ªÀµð À UÀ¼À PÁ® ªÀQîgÁV
¸ÉÃªÉ ¸À°è¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
3. gÁµÀÖç.¥ÀwAiÀĪÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄzÀ°è £ÁåAiÀÄ ¤¥ÀÅtgÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ ¤ªÀÈwÛ ªÀAiÀĸÀÄì 65 ªÀµÀð ºÁUÀÆ EvÀgÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ ¤ªÀÈwÛ
ªÀAiÀĸÀÄì 62 ªÀµÀð. DzÀgÉ, CzÀPÀÆÌ ªÀÄÄAZÉAiÉÄà gÁµÀÖç¥ÀwUÀ½UÉ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
CªÀgÄÀ PÀvð À ªÀå¯ÆÉ Ã¥À J¸ÀVzÀ°è ¸ÀA¸Àw£ Û À JgÀqÆ
À ¸Àz£ À U
À ¼
À À ¤¢ðµÀÖ §ºÀĪÀÄvÀzÀ PÉÆÃjPÉAiÀÄAvÉ
gÁµÀÖç¥w
À UÀ¼ÄÀ CªÀg£ À ÄÀ ß ªÀeÁUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ. ¤ªÀÈwÛAiÀiÁzÀ CxÀªÁ ªÀeÁUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ zÉñÀzÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è EªÀgÀÄ ªÁzÀ ªÀiÁqÀĪÀAw®è. EªÀgÀ ªÉÃvÀ£À ¨sÀvÉåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.
77
 ed
¸ÀªÉÇÃðZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
ish
re S
bl
be KTB

C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
pu

ªÀÄÆ® C¢üPÁgÀ ªÁå¦Û :- PÉÃAzÀæ – gÁdåUÀ¼À £ÀqÀĪÉ, gÁdå - gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GAmÁUÀĪÀ
©

«ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß §UɺÀj¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄQÌzÉ. ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß

gÀQë¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¸ÀA«zsÁ£ÀPÉÌ CxÀ𠫪ÀgÀuÉ ¤ÃqÀĪÀ C¢üPÁgÀ, §A¢üà ¥ÀævÀåQëÃPÀgÀtzÀ jmï
CfðAiÀÄ£ÀÄß «ZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ EzÉ.
o
tt

ªÉÄîä£À« C¢üPÁgÀ ªÁå¦Û :- PɼÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ wÃ¥ÀÅðUÀ¼À «gÀÄzÀÞ PÀQëzÁgÀgÀÄ

No

¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ªÉÄîä£À« ¸À°è¸À®Ä CªÀPÁ±À«zÉ. EAvÀºÀ ªÉÄîä£À« ¹éÃPÀj¹

«ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀĪÀ C¢üPÁgÀ F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄQÌzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄîä£À« ¸À°è¸ÀĪÀAvÉ «±ÉõÀ
C£ÀĪÀÄw ¤ÃqÀĪÀ C¢üPÁgÀªÀÇ F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ EzÉ.
¸À®ºÁ C¢üPÁgÀ ªÁå¦Û :- ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV ¥ÀæªÀÄÄRªÁVgÀĪÀ «µÀAiÀÄzÀ §UÉÎ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ
¸À®ºÉ PÉýzÁUÀ ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ. ¸ÀA«zsÁ£À eÁjUÉ
§gÀĪÀÅzÀQÌAvÀ ªÀÄÄAZÉ ¸ÀPÁðgÀ ªÀiÁrPÉÆArgÀĪÀ M¥ÀàAzÀ, PÀgÁgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À
§UÉÎ «ªÁzÀ GAmÁzÀgÉ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¸À®ºÉ PÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.
F ªÉÄîÌAqÀ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ zÁR¯ÉUÀ¼À
£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁV, PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ½UÉ ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀ£ÁV, «±ÉõÀ jmï CfðUÀ¼£
À ÄÀ ß
ºÉÆgÀr¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ.

78
GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ :
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdåzÀ®Æè MAzÉÆAzÀÄ GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ EgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è
w½¸À¯ÁVzÉ. JgÀqÄÀ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉZÄÀ Ñ gÁdåU½ À UÉ MAzÉà £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ«gÀ§ºÀÄzÀÄ. GZÀÒ
£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ M§â ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀg£
À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArgÀÄvÀÛz.É
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ ¸ÀASÉå gÁdå¢AzÀ gÁdåPÉÌ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÀÛzÉ.

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu

GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
©

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
o

1) 1862 gÀ°è ©ænõÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ®Ä PÀ®ÌvÁÛ, ¨ÁA¨É, ªÀÄzÁæ¸ïUÀ¼À°è

tt

3 ºÉÊPÉÆÃmïð UÀ¼£À ÄÀ ß ¸Áܦ¹zÀgÄÀ . ¥À¸

æ ÄÀ ÛvÀ gÁdåzÀ°è MlÄÖ 21 GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ.
No

2) ¥ÀAeÁ¨ï, ºÀjAiÀiÁt gÁdåUÀ½UÉ ZÀArUÀqÀzÀ°è MAzÉà GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ. CzÉÃ

jÃw C¸ÁìA, ªÀÄtÂ¥ÀÅgÀ, ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ, wæ¥ÀÅgÀ, £ÁUÁ¯ÁåAqï, «ÄeÉÆÃgÁA ªÀÄvÀÄÛ
CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ C¸ÁìA£À U˺ÁwAiÀÄ°ègÀĪÀ MAzÉà GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ.
3) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è EwÛÃZÉUÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ GZÀÑ£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ eÉÆvÉUÉ zsÁgÀªÁqÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÀ®ÄâVðUÀ¼À°è ¸ÀAZÁj ¦ÃoÀ ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ.

GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁUÀ®Ä EgÀĪÀ CºÀðvÉUÀ¼ÉAzÀgÉ

1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
2) PÀ¤µÀ× 10 ªÀµð À UÀ¼ÄÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ PÀZÃÉ jAiÀÄ°è £ÁåAiÀiÁ¢üPÁjAiÀiÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°¹
è gÀ¨ÃÉ PÀÄ
CxÀªÁ 10 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀQîgÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
3) gÁµÀÖç¥ÀwAiÀĪÀgÀ C©ü¥ÁæAiÀÄzÀ°è £ÁåAiÀĤ¥ÀÅtgÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

79
 EªÀgÀ ¤ªÀÈwÛAiÀÄ ªÀAiÀĸÀÄì 62 ªÀµÀð. EªÀgÀ ªÉÃvÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÆ®PÀ
¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 15£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁAiÉÄÝ 1963, ¤ªÀÈwÛ ªÀAiÀĸÀì£ÀÄß 60 jAzÀ 62 PÉÌ
ºÉaѹzÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl M¦àUÉ ¤Ãr 31 dįÉÊ 2010 gÀ PÁ£ÀƤ£À ªÀÄÆ®PÀ eÁjUÉ
§A¢zÉ.
C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ : F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ C¢üPÁgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ gÁeÁåzÀåAvÀ «¸ÀÛj¹zÉ. CzÀÄ
¤ªÀð»¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ F PɼÀPÀAqÀAwzÉ.
1) £ÁUÀjPÀ (Civil) ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÁzsÀ (Criminal) «ªÁzÀUÀ¼ÀÄ, £ËPÁAiÀiÁ£À, ªÉʪÁ»PÀ
¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, £ÁåAiÀiÁAUÀ ¤AzÀ£É ªÀÄÄAvÁzÀ «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß EvÀåxÀð¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®
C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄð.
2) C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ wæð£À «gÀÄzÀÞ ±ÉæõÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ªÉÄîä£À«
¹éÃPÀj¹ EvÀåxÀð¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄ£À« C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄð.
3) ±ÉÃæ µÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÁå¦A
Û iÀÄ°è §gÀĪÀ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼° À £
è À ªÉÆPÀzÝÀ ªÄÉ UÀ¼£
À ÄÀ ß

ed
vÀ£Àß°èUÉ ªÀUÁð¬Ä¸ÀĪÀAvÉ, PÉ®ªÀÅ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
¥Á°¸ÀĪÀAvÉ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè zÁR¯ÉU¼ À £ish
À ÄÀ ß ¸ÀAUÀ»
æ ¹PÉƼÀÄîªA
À vÉ ¤zÉðñÀ£À ¤Ãr CªÀÅUÀ¼À
re S

ªÉÄðéZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EªÀÅUÀ¼À®èzÉ ¹§âA¢ £ÉêÀÄPÀ

bl
be KTB
pu

ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt, ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉ, ««zsÀ jmï CfðUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¹

£ÁåAiÀÄ MzÀV¸ÀĪÀ PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
tt
o ©
No

80
C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
1948 gÀ°è £ÀqÉzÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀªÀÅ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½UÉ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ
EgÀ¨ÃÉ PÉAzÀÄ §®ªÁV DUÀ» æ ¹zÀªÅÀ . ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¸ÀA«zsÁ£Àz° À è C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÄÀ ,
CªÀÅUÀ¼À gÀZ£À É ºÁUÀÆ PÁAiÀÄðªÁå¦A Û iÀÄ£ÀÄß C¼Àªr
À ¸À¯ÁVzÉ. F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÄÀ gÁdå¢AzÀ
gÁdåPÉÌ ¸Àé®à ©ü£ÀߪÁVzÀÝgÀÆ CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÉà jÃwAiÀÄ°èªÉ.
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
1) £ÁUÀjPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ (¹«¯ï PÉÆÃmïð)
2) C¥ÀgÁzsÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ (Qæ«Ä£À¯ï PÉÆÃmïð)
£ÁUÀjPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (Civil Court) : EzÀÄ ¥Àw
æ AiÉÆAzÀÄ f¯ÉA è iÀÄ®Æè EzÀÄÝ, f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÄÀ
EzÀgÀ ªÀÄÄRå £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. F £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß gÁdå ±ÉæõÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÉÆqÀ£É ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¹ gÁdå¥Á®gÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ. F £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ gÁµÀÖçzÀ
CxÀªÁ gÁdåzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà £ÁåAiÀiÁAUÀ ¸ÉêÉAiÀÄ°è 7 ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ªÀQîgÁV ¸ÉêÉ
¸À°è¹gÀ¨ÉÃPÀÄ. EvÀgÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ £ÉëĸÀ®ànÖgÀÄvÁÛgÉ.

ed
F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ £ÁUÀjPÀ «ªÁzÀUÀ¼ÁzÀ D¹Û, ¨sÀÆ«Ä, ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ, ªÀÄzÀĪÉ,
ish
«ªÁºÀ «ZÉÒÃzÀ£À ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÉ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À «ªÁzÀ §UɺÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉ ªÉÄîä£À«
re S

C¢üPÁgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ PɼÀºÀAvÀzÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ wÃ¥ÀÅðUÀ¼À «gÀÄzÀÞ

bl
be KTB

ªÉÄîä£À« ¹éÃPÀj¹ wÃ¥ÀÅðUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÉ. f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ

pu

f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ J¯Áè ¹«¯ï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.

©

F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À CrAiÀÄ°è PɼÀPÀAqÀ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ.

(1) C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (Court of Subordinate Judges)
o

(2) ºÉZÄÀ ª À C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (Court of Additional Subordinate

Ñ j
tt

Judges)
No

(3) ªÀÄĤìÃ¥sï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (Court of Muncif )

(4) ºÉZÀÄѪÀj ªÀÄĤìÃ¥sï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ. (Court of Additional Muncif)
C¥ÀgÁzsÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ CxÀªÁ zÀAqÁ¢üPÁgÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (Criminal Court) : C¥ÀgÁzsÀ
£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ K¦æ¯ï 1, 1974 gÀAzÀÄ C¹ÜvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ. EzÀ£ÀÄß f¯Áè zÀAqÁ¢üPÁj
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ JAzÀÄ PÀgAÉ iÀįÁUÀÄvÀÛz.É EªÀÅ gÁdå ±ÉÃæ µÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¤AiÀÄAvÀt æ zÀ°ègÄÀ vÀÛª.É
C¥ÀgÁzsÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼°À è f¯Áè ªÀÄlÖzÀ G£ÀßvÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÉAzÀgÉ ¸Éµ£ À ïì £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ.
f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÉ EzÀgÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. PÉƯÉ, zÀgÉÆÃqÉ,
qÀPÁ¬Äw ªÀÄÄAvÁzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À «ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. F
£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ ªÀÄgÀt zÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀÄ fêÁªÀ¢ü ²PÉë ¤ÃqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ.
DzÀgÉ vÁ£ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄgÀt zÀAqÀ£A É iÀÄAvÀºÀ ²PÉU
ë É ±ÉÃæ µÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ zÀÈrüÃPÀj¸À¨ÃÉ PÁUÀÄvÀz
Û .É
ºÁUÉAiÉÄà F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ wæð£À «gÀÄzÀÞ ±ÉÃæ µÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ªÉÄî䣫 À ¸À°¸ è §
À ºÀÄzÀÄ.
F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ CrAiÀÄ°è EvÀgÉ C¥ÀgÁzsÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½ªÉ.
81
ªÀÄÄRå ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ªÀÄgÀt zÀAqÀ£É ªÀÄvÀÄÛ fêÁªÀ¢ü
²PÉëAiÀÄ£ÀÄß «¢¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«®è. DzÀgÉ 7 ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ²PÉë «¢ü¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ.
¥ÀæxÀªÀÄ zÀeÉð ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ ªÉÄîÝeÉð C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ,
3 ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ²PÉë «¢ü¸ÀĪÀ CxÀªÁ 5,000/- gÀÆ. zÀAqÀ «¢ü¸ÀĪÀ CxÀªÁ JgÀqÀ£ÀÆß
«¢ü¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ. C®èzÉ EzÀgÀ PɼÀV£À ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À wæð£À
«gÀÄzÀÞ ªÉÄîä£À« «ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ.
¢éwÃAiÀÄ zÀeÉð ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ 2 ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ²PÉë
«¢ü¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ 1000/- gÀÆ.UÀ½VAvÀ ºÉaÑ®èzÀ zÀAqÀ «¢ü¸ÀĪÀ CxÀªÁ JgÀqÀ£ÀÆß «¢ü¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÉ.
vÀÈwÃAiÀÄ zÀeð
É ªÀiÁåf¸ÉçÖÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ ZÀlĪÀnPÉ
PÀrªÉÄ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, MAzÀÄ wAUÀ¼À ¸ÉgɪÁ¸À ¤ªÀ Ä ä ºÀ w Û g À z À ° è g À Ä ªÀ
CxÀªÁ 50/- gÀÆ. zÀAqÀ CxÀªÁ JgÀqÀ£ÀÆß «¢ü¸ÀĪÀ £ÁåAiÀ i Á®AiÀ Ä ªÀ £ À Ä ß ¨s É Ã n
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÉ. DzÀgÉ ¢éwÃAiÀÄ zÀeÉð ªÀÄvÀÄÛ vÀÈwÃAiÀÄ ¤Ãr, C°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÁzÀ-
zÀeÉð £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÉÄîä£À« ¹éÃPÀj¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀ«®è. ¥À æ w ªÁzÀ U À ¼ À £ À Ä ß UÀ ª À Ä ¤¹,

ed
f¯Áè ªÀ Ä vÀ Ä Û ¸É µ À £ ïì £ÁåAiÀ i Á®AiÀ Ä UÀ ¼ À Ä ¨É à gÉ ²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹.
ish
¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀzÉ MAzÉà DVzÀÄÝ, M§âgÉà £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ
F JgÀqÀÆ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¹«¯ï «ªÁzÀUÀ¼À
re S
bl
be KTB

«ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è f¯Áè £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁV, C¥ÀgÁzsÀ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À «ZÁgÀuÉ

pu

£ÀqɸÀĪÁUÀ ¸ÉµÀ£ïì £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

©

PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ f¯ÉèAiÀÄÄ PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ PÀAzÁAiÀÄPÉÌ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À «ZÁgÀuÉ, ¨sÀÆ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À
o
tt

«ZÁgÀuÉ £Àq¸É ÄÀ vÀª

Û .É PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ F PɼPÀ A
À qÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArzÉ.
No

vÀºÀ¹Ã¯ÁÝgï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À°è Cw PɼÀV£À £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÉAzÀgÉ

vÀº²
À ïÁÝgï £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁVzÀÄÝ, vÀº²
À ïÁÝgï £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁVgÀÄvÁÛg.É F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀ£ÄÀ ß
vÁ®ÆèPÀÄ ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ JA§ÄzÁVAiÀÄÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
f¯Áè G¥À«¨sÁUÁ¢üPÁjUÀ¼À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : vÀº¹ À ïÁÝgï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À ¤tðAiÀÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
wÃ¥ÀÅðUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ¸À°è¹zÀ ªÉÄîä£À«AiÀÄ£ÀÄß G¥À «¨sÁUÁ¢üPÁjUÀ¼À £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ ¹éÃPÀj¹
«ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀºÁAiÀÄPÀ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ (Assistant Commissioner) F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
f¯Áè PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ CxÀªÁ f¯Áè ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ
f¯Áè PÉÃAzÀæzÀ°èzÀÄÝ, vÀºÀ¹Ã¯ÁÝgï ªÀÄvÀÄÛ G¥À«¨sÁUÁ¢üPÁjUÀ¼À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ
wÃ¥ÀÅðUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ¸À°è¸ÀĪÀ ªÉÄîä£À«AiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹ «ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀÄvÀÛzÉ. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
(Deputy Commissioner) F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.

82
DAiÀÄÄPÀÛgÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ :- DAiÀÄÄPÀÛgÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ f¯Áè ªÀiÁåf¸ÉÖçÃmï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
PÉÆqÀĪÀ wæð£À «gÀÄzÀÞ ªÉÄîä£À« ¹éÃPÀj¹ «ZÁgÀuÉ £Àqɹ EvÀåxÀð¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ gÁdå ªÀÄlÖzÀ «¨sÁUÁ¢üPÁjUÀ¼ÁVgÀÄvÁÛgÉ.
PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄAqÀ½ : EzÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ½UÉ
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ CvÀÄå£ÀßvÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁVzÉ. F
£ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ C¢üãÀ PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ DqÀ½vÀ zÀȶ׬ÄAzÀ
¤ÃrzÀ wæð£À «gÀÄzÀÞ ¸À°è ¸À¯ ÁzÀ ªÉÄîä£À« PÀ£ÁðlPÀªÀÅ £Á®ÄÌ «¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
¹éÃPÀj¹ «ZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ«zÉ. PÀAzÁAiÀÄ ºÉÆA¢zÉ.
PÁAiÀ Ä ðzÀ ² ðUÀ ¼ À Ä EzÀ g À ªÀ Ä ÄRå¸À Ü gÁVzÀ Ä Ý, 1) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ 2) ªÉÄʸÀÆgÀÄ,
3) PÀ®§ÄgÀV 4) ¨É¼ÀUÁ«
±É æ à µÀ × £ÁåAiÀ i Á®AiÀ Ä zÀ ªÉ Ä Ã°é Z ÁgÀ u É A iÀ Ä rAiÀ Ä °è
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
d£ÀvÁ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ (¯ÉÆÃPï CzÁ®vï)
¨sÁgÀvÀzÀ°è £ÁåAiÀÄ «vÀgÀuÉAiÀÄÄ «¼ÀA§ªÀÇ ºÁUÀÆ ªÉZÀÑzÁAiÀÄPÀªÀÇ (zÀĨÁj) DVzÉ.

ed
EzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÀÄß ²ÃWÀæUÀwAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ ªÉZÀÑzÀ°è
ish
EvÀåxÀð¥Àr¸À®Ä d£ÀvÁ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 1985 gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è C¹ÜvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ. MAzÀÄ
re S

¤¢ðµÀÖ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è ¨sÁVAiÀiÁzÀ E§âgÀÄ ªÀåQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß gÁf ¸ÀAzsÁ£À

bl
be KTB

ªÀiÁr¸ÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ EvÀåxÀð ¥Àr¸ÀĪÀ GzÉÝñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

pu

F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ UÀÄdgÁvï, zɺÀ°, PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄÄAvÁzÀ PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°èzÀÄÝ,

©

PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ PÉ®ªÀÅ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ

PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄĪÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀzÀ«ÃzsÀgÀgÀÄ F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ
o

gÀƪÁjUÀ¼ÄÀ . gÁdå ±ÉÃæ µÀ× £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è EvÀåxð
À ªÁUÀzÉ
tt

¨ÁQ EgÀĪÀ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À£ÀÄß F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ EvÀåxÀðUÉƽ¹PÉƼÀÀÄzÀÄ.

No

EzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆgÀÄ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

1) gÁfà ¸ÀAzsÁ£ÀPÉÌ ºÉZÀÄÑ GvÀÄìPÀªÁVzÉ.
2) EzÀÄ ²ÃWÀæ ºÁUÀÆ «ÄvÀªÀåAiÀÄzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.
3) EvÀgÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À PÁAiÀÄðzÀ ºÉÆgÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÁzÀ ªÁºÀ£À C¥ÀWÁvÀUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆ ¸Áé¢üãÀ,
¨ÁåAQAUïUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀPæ g À t À , ªÉʪÁ»PÀ ºÁUÀÆ fêÀ£ÁA±À, PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU¼À ÄÀ EªÉÃ
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÅÀ UÀ¼À ¥ÀPæ g
À t
À UÀ¼£
À ÄÀ ß EvÀåxðÀ ¥Àr¸ÀÄvÀz
Û .É F £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ f¯Áè PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÉêÁ
¥Áæ¢üPÁgÀ CxÀªÁ vÁ®ÆèPÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÉêÁ ¸À«Äw¬ÄAzÀ gÀavÀªÁzÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÁVzÉ.
EzÀgÀ°è E§âgÀÄ ¸ÀAzsÁ£ÀPÁgÀjgÀÄvÁÛgÉ.

83
 EAvÀºÀ ¯ÉÆÃPÀCzÁ®vï ¤ÃrzÀ wÃ¥ÀÅð CAwªÀĪÁVzÀÄÝ, CzÀgÀ «gÀÄzÀÞ ªÉÄîä£À«UÉ
CªÀPÁ±À«gÀĪÀÅ¢®è. F wæðUÉ JgÀqÀÆ PÀqÉAiÀĪÀgÀÄ (PÀQëzÁgÀgÀÄ) §zÀÞgÁVgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀÄ ¤ÃrzÀ wÃ¥ÀÅ𠹫¯ï £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ ¤ÃrzÀ wæð£ÀµÉÖà ªÀiÁ£ÀåvÉ ¥ÀqÉ¢gÀÄvÀÛzÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

1) ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ gÀAzÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ.
2) gÁdåzÀ CqÉÆéÃPÉÃmï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀ£ÀÄß ________ gÀªÀgÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ.
3) C¥ÀgÁzsÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ gÀAzÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ.
4) PÀAzÁAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼°
À è Cw PɼV
À £À £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÉAzÀgÉ ____________
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¸ÀºÀ¥ÁpUÀ¼ÉÆA¢UÉ ZÀað¹ GvÀÛj¹.

ed
1) ¸ÀªÉÇðÃZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ £ÉêÀÄPÀ«zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ
CºÀðvÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? ish
re S
bl
be KTB

2) GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ C¢üPÁgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

pu

3) £ÁUÀjPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ CrAiÀÄ°è EgÀĪÀ C¢üãÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

©

4) d£ÀvÁ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (¯ÉÆÃPï CzÁ®vï) ¸Áܦ¸ÀĪÀ GzÉÝñÀUÀ¼ÉãÀÄ?

III.ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
o

1) ¤ªÀÄä ºÀwÛgÀzÀ ªÀQîgÀ£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁr ¸ÀªÉÇÃðZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ §UÉÎ ºÉaÑ£À

tt

ªÀiÁ»w ¥ÀqɬÄj.
No

2) ¤ªÀÄUÉ ºÀwÛgÀ«gÀĪÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr, £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ PÀ¯Á¥ÀªÀ£ÀÄß

UÀªÀĤ¹ ªÀgÀ¢ vÀAiÀiÁj¹.
IV. AiÉÆÃd£É.
1) ¢£À¥w À Pæ U
É ¼
À °
À è §gÀĪÀ GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À wæðUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀiÁ»wUÀ¼£
À ÄÀ ß
¸ÀAUÀ滹, D®âA vÀAiÀiÁj¹.
*****

84
 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 9

PÀÄlÄA§
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• PÀÄlÄA§zÀ CxÀð
• PÀÄlÄA§zÀ°ègÀĪÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ
• ªÀåQÛAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ

PÀÄlÄA§
PÀÄlÄA§ªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁæaãÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. vÁ¬Ä-vÀAzÉ, ªÀÄPÀ̼ÀÄ,

ed
ªÉƪÀÄäPÀ̼À £ÀqÀÄªÉ GAmÁUÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÀÄlÄA§ J£ÀÄßvÉÛêÉ. PÀÄlÄA§ªÀÅ
ish
¸ÀªÀiÁdzÀ MAzÀÄ WÀlPÀ. CzÀÄ MAzÀÄ fêÀPÉÆñÀ. CzÀjAzÀ¯Éà ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀÅ ¥ÀæUÀw
re S

ºÉÆA¢ gÁµÀÖçªÀÅ ¤ªÀiÁðtUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

bl
be KTB
pu

PÀÄlÄA§ªÀÅ ¨sÁªÀ£ÁvÀäPÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤AwgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁvÀÈ¥ÉæêÀÄ, ¦vÀȪÁvÀì®å,

©

¥Àw-¥ÀwßAiÀÄgÀ C£ÀÄgÁUÀ, ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ ¥Á®£É, ¥ÉÇõÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ C©ü¯ÁµÉ

ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ PÀÄlÄA§PÉÌ DzsÁgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀÄlÄA§zÀ°è ºÉaÑ£À ¤tðAiÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ªÉÆzÀ®Ä
o
tt

vÁ¬Ä-vÀAzÉAiÀÄgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̼À eÉÆvÉ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀÅzÁUÀ°Ã,

No

GqÀÄUÉÆgÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÁUÀ°Ã, ªÀÄPÀ̼À ²¹ÛUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀĪÁUÀ°Ã, PÀÄlÄA§zÀ DAiÀÄ-

ªÀåAiÀÄ wêÀiÁð£ÀªÁUÀ®Ä vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ºÉaÑ£À C¢üPÁgÀAiÀÄÄvÀ ¥ÁvÀæUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀĪÀ°è vÁ¬ÄAiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁ£À ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁݼÉ.
PÀÄlÄA§zÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
PÀÄlÄA§ªÀÅ ¸ÁªÀðwæPÀ. J®è PÁ®PÀÆÌ, J®è zÉñÀUÀ¼À®Æè PÀAqÀħgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜ. ¸ÀªÀiÁdzÀ J®è ªÀåªÀ¸ÉÜUÀÆ EzÀÄ PÉÃAzÀæªÁVzÉ. PÀÄlÄA§UÀ½AzÀ¯Éà £ÉgɺÉÆgÉ, UÁæªÀÄ,
£ÀUÀgÀ, gÁµÀÖç ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÉ. PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¨Á¯ÁåªÀ¸ÉܬÄAzÀ¯Éà vÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ
ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀ®èzÉà ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÁtÄvÁÛgÉ. ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ,
£ÉÊwPÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄlÄA§ªÀÅ ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀÄlÄA§ªÀÅ ¸ÀªÀðªÁå¦,
±Á±ÀévÀ ºÁUÀÆ ¥ÀgÀA¥ÀgÁUÀvÀ WÀlPÀªÁVzÉ JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.

85
vÁ¬Ä-vÀAzÉ, ¥Àw-¥Àwß ºÁUÀÆ ªÀÄPÀ̼ÀÄ : «ªÁºÀªÀÅ ¸ÀªÀðPÁ°PÀ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀðªÁå¦ ªÀÄ£ÀßuÉ
ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥À«vÀæªÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. vÁ¬Ä-vÀAzÉ, ¥Àw-¥Àwß ºÁUÀÆ
ªÀÄPÀ̽UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÀPÀÄÌ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Àȶ֪ÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ
DZÀgÀuÉAiÀÄAvÉ ¥Àwß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¸ÁPÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ gÀQë¸ÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀwAiÀÄ PÀvÀðªÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄPÀ̼À ¯Á®£É-¥Á®£É ºÁUÀÆ ²PÀët ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ vÀAzÉ-vÁ¬ÄAiÀÄgÀ PÀvÀðªÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
«±ÉõÀªÁV ¨sÁgÀvz À °
À è ªÀÈzÀÞ vÁ¬Ä-vÀAzÉAiÀÄgÀ DgÉÊPÉ ºÁUÀÆ ±ÀıÀƵ æ ,É ¸ÀAgÀPu
ëÀ É ªÀÄPÀ̼À PÀvð
À ªÀå.
¨Á®å ºÁUÀÆ AiÀi˪À£À : ªÀåQA Û iÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨É¼ªÀ t
À U
 A
É iÀÄ ºÀAvÀU¼
À °
À è ¨Á®å ºÁUÀÆ AiÀi˪À£ª À ÅÀ
ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ªÀiÁvÀȨsÁµÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄUÀĪÀÅ ªÉÆzÀ®Ä w½AiÀÄĪÀÅzÀ®èzÉ, CzÀgÀ ¸À¤ºÀ¢AzÀ
ªÀÄÆ® ¸ÁªÀiÁfPÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. PËlÄA©PÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è
¨É¼ÉzÀ ªÀÄUÀĪÀÅ CzÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀĪÀAiÀĹì£À
ªÀÄPÀ̼ÉÆA¢UÉ ¸ÉßúÀ ¸ÀA§AzsÀ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. J®ègÉÆA¢UÉ ¨ÉgÉvÀÄ ªÀÄÄAzÁ¼ÀvÀézÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß
gÀÆrü¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀvÀð£ÉUÀ¼ÀÄ, ¨ÉÃrPÉUÀ¼ÀÄ, PÀlÖ¼ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ
©Ãj ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀ gÀÆ¥ÀÅUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. AiÀi˪À£ÀzÀ°è EzÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀÄ ¸ÉßúÀ,

ed
¸ÁévÀAvÀæöå, ¨sÀzÀævÉ, CAVÃPÁgÀ EªÀÅUÀ½UÁV ºÁvÉÆgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F ªÀAiÀĹì£À°è ¨É¼É¹PÉÆAqÀ
ªÀvðÀ £ÉU¼ ish
À ÄÀ ºÁUÀÆ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÄÀ ¥ËæqÀs ºÁUÀÆ ªÀÄĦà£À PÁ®zÀªg À U
É Æ
À ªÀÄÄAzÀĪÀgA
É iÀÄÄvÀÛª.É
re S
bl
PÀÄlÄA§ ªÀÄvÀÄÛ ¦Ã½UÉUÀ¼ÀÄ / vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼ÀÄ : PÀÄlÄA§ ºÀ®ªÁgÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ
be KTB
pu

ªÉÄÃ¯É £É¯É ¤AwzÉ. ºÀ®ªÀÅ vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼À gÀPÀÛ ¸ÀA§A¢üUÀ¼À£ÀÄß PÀÄlÄA§ªÀÅ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.

EzÀÄ J¯Áè ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À®Æè PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. »jAiÀÄ ¥ÉÇõÀPÀgÀÄ (Grand parents) MAzÀ£ÉÃ
©

vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ ¸ÉÃgÀ®àlÖgÉ. ¥ÉÇõÀPÀgÀÄ (Parents) JgÀqÀ£Éà vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ ¸ÉÃgÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄPÀ̼ÀÄ

(Children) ªÀÄÆgÀ£Éà vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ ¸ÉÃgÀ®àqÀÄvÁÛgÉ. »ÃUÉ vÀ¯ÉªÀiÁj¤AzÀ PÀÆrzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ
o
tt

DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß «AUÀr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

No

I. vÁ¬Ä-vÀAzÉ, ªÀÄPÀ̽AzÀ PÀÆrzÀ PÀÄlÄA§. EzÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ / «¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§

J£ÀÄßvÁÛgÉ. (PÀ¤µÀ× JgÀqÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄ)
II. vÁ¬Ä-vÀAzÉ, ªÀÄPÀ̼ÀÄ, ªÉƪÀÄäPÀ̽AzÀ PÀÆrzÀ gÀPÀÛ ¸ÀA§A¢üUÀ¼À PÀÄlÄA§PÉÌ
C«¨sÀPÀÛ / «¸ÀÄÛÈvÀ PÀÄlÄA§ J£ÀÄßvÁÛgÉ (Joint Family) (PÀ¤µÀ× ªÀÄÆgÀÄ /£Á®ÄÌ
vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄ)
PÀÄlÄA§zÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ
PÀÄlÄA§zÀ ««zsÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ PÀÄlÄA§ªÀ£ÀÄß ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ. C¢üPÁgÀzÀ
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É - ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£À ºÁUÀÆ ªÀiÁvÀÈ¥ÀæzsÁ£À PÀÄlÄA§ JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
«ªÁºÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É KPÀ¥ÀwßvÀé, §ºÀÄ¥ÀwßvÀé ºÁUÀÆ §ºÀÄ¥ÀwvÀé JA§ÄzÁV
«AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÀgÀ UÁvÀæzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «¨sÀPÀÛ ºÁUÀÆ C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§ JA§
¥ÀæPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.
86
1. ¦vÀÈ¥ÀæzsÁ£À PÀÄlÄA§ : vÀAzÉAiÉÄà MqÉAiÀÄ£ÁVgÀĪÀ ºÁUÀÆ CªÀ£À ºÉ¸Àj£À°èAiÉÄÃ
D¹Û¥Á¹ÛU¼ À À ªÀ»ªÁlÄ £ÀqA É iÀÄĪÀ PÀÄlÄA§ªÀ£ÄÀ ß ¦vÀÈ¥Àz
æ Ás £À PÀÄlÄA§ J£ÀÄßvÉÃÛ ªÉ. ¦vÀÈ¥Àz
æ Ás £À
PÀÄlÄA§UÀ¼ÄÀ ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀv,À aãÀ, gÉÆêÀiï, Ff¥ïÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ zÉñÀU¼ À °
À è »A¢¤AzÀ®Æ
C¹ÛvÀézÀ°èzÀÄÝ FUÀ®Æ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀÄPÉÆAqÀÄ §gÀÄwÛªÉ.
2. ªÀiÁvÀÈ¥ÀæzsÁ£À PÀÄlÄA§ : vÁ¬ÄAiÉÄà MqÀwAiÀiÁVgÀĪÀ ºÁUÀÆ DPÉAiÀÄ ºÉ¸Àj£À°èAiÉÄÃ
D¹Û-¥Á¹ÛUÀ¼À ªÀ»ªÁlÄ £ÀqÉAiÀÄĪÀ PÀÄlÄA§ªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀÈ¥ÀæzsÁ£À PÀÄlÄA§ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃgÀ¼À gÁdåzÀ ªÀÄ®¨Ágï£À £ÁAiÀÄgï ºÁUÀÆ F±Á£Àå gÁdåUÀ¼À PÉ®ªÀÅ D¢ªÁ¹
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À°è F jÃwAiÀÄ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
3. DzsÄÀ ¤PÀ PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§ : PÀÄlÄA§zÀ gÀZ£ À É ªÀÄvÀÄÛ CzÀg°
À è ªÁ¹¸ÀĪÀ ¦Ã½UÉU¼
À À ¸ÀASÉåAiÀÄ
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀÄlÄA§UÀ¼À£ÀÄß ‘PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§’ ªÀÄvÀÄÛ ‘«¸ÀÛøvÀ PÀÄlÄA§’ JA§ÄzÁV
ªÀVÃðPÀj¸ÀÄvÉÛêÉ. vÀAzÉ, vÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ C«ªÁ»vÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀĪÀ
PÀÄlÄA§ªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§ J£ÀÄßvÉÛêÉ. PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§ªÀ£ÀÄß ªÀÄÆ® PÀÄlÄA§, ¥ÁæxÀ«ÄPÀ
PÀÄlÄA§, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ PÀÄlÄA§, «¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§ JA§ÄzÁVAiÀÄÆ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. PÉÃAzÀæ
PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ DzsÀĤPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è C¢üPÀªÁV PÀAqÀħgÀÄwÛzÉ. ªÉÊAiÀÄQÛPÀvÉ, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀÄR,

ed
¸ÀéAiÀÄAvÀȦÛ, D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌ, §zÀ¯ÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ, ¨sËUÉÆýPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ish
¸ÀAgÀZÀ£É, «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæ eÁÕ£ÀzÀ°è C©üªÀÈ¢Þ, PÉÊUÁjQÃPÀgÀt, £ÀUÀjÃPÀgÀt, ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ
re S
bl
ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ, zsÁ«ÄðPÀ ¥Àæ¨sÁªÀzÀ PÀÄUÀÄΫPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¯ËQPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀzÀ
be KTB
pu

ªÁå¥ÀPÀ ¥Àæ¸ÁgÀ, ¹Ûçà ¸ÁévÀAvÀæöå- F CA±ÀUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¢£Éâ£Éà ºÉZÁÑUÀ®Ä

PÁgÀtªÁVªÉ.
©

PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§zÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÀÄ

F PɼÀV£ÀAwªÉ.
o

1. DzsÀĤPÀvÉ 2. ¸ÀAQÃtðvÉ.
tt
No

3. aPÀÌ UÁvÀæ 4. ¸Àr® ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤AiÀÄAvÀæt

5. ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ºÉaÑ£À ¸ÁévÀAvÀæöå
C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§
¤ÃªÉà ªÀiÁr :
C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§zÀ°è ¥Àw, ¥Àwß CªÀgÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ,
¤ªÀ Ä ä ªÀ Ä ÄvÁÛ v À £ À PÁ®¢AzÀ
ªÉƪÀÄäPÀ̼ÀÄ ªÀÄj ªÀÄPÀ̼ÀÄ »ÃUÉ JgÀqÀQÌAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ
EA¢£ÀªÀgÉV£À ªÀA±ÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß
vÀ¯ÉªÀiÁj£À d£ÀjgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÉà ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è PÀ Ä lÄA§zÀ »jAiÀ Ä gÉ Æ A¢UÉ
ªÁ¹¸ÀĪÀ, MAzÉà PÀqÉ ªÀiÁrzÀ CrUÉAiÀÄ£ÀÄß HlªÀiÁqÀĪÀ, ZÀað¹ ªÀA±ÁªÀ½ £ÀPÉë gÀa¹.
¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ D¹Û ºÉÆA¢gÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÀÄlÄA§
¥À Ç eÁ ¥À z À Þ wAiÀ Ä £À Ä ß ºÉ Æ A¢gÀ Ä ªÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û ¤¢ðµÀ Ö
gÀPÀÛ¸ÀA§A¢üUÀ½AzÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÁVgÀĪÀ d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÅ.

87
 C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§

ed
C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§zÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ :
ish ZÀlĪÀnPÉ :
re S

zÉÆqÀØ UÁvÀæ : gÀP¸

ÛÀ A
À §A¢üU¼
À ÄÀ MAzÉà ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¤gÀAvÀgª
À ÁV
bl
be KTB

MnÖUÉ ªÁ¹¸ÀÄvÁÛgÉ. PÀÄlÄA§zÀ UÁvÀæªÀÅ zÉÆqÀØzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¤ªÀ Ä ä vÁvÀ £ À PÁ®zÀ ° è EzÀ Ý

pu

¤ªÀÄä C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§zÀ°è£À

©

D¹Û : PÀ Ä lÄA§zÀ ¸Àz À¸ÀågÉ®è gÀÆ D¹Û AiÀÄ ªÀiÁ°ÃPÀvÀé
ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. EAvÀºÀ ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ¸ÀA¥ÁzÀ£É ºÁUÀÆ
¸ÀA¥Àw£ Û À §¼ÀPAÉ iÀÄÄ ¸ÁªÀÄgÀ¸åÀ v¬ É ÄAzÀ £ÀqA
o
¸Àz¸ À åÀ gÀ ¸ÀASÉå (¥ÀÅgÀĵÀ-ªÀÄ»¼É)
ºÁUÀÆ CªÀgÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝ
É iÀÄÄvÀz
Û .É C«¨sPÀ ÛÀ PÁAiÀÄð dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À §UÉÎ ¤ªÀÄä

vÀ A zÉ A iÀ Ä ªÀ g À eÉ Æ vÉ ªÀ i Á»w
tt

PÀÄlÄA§ªÀÅ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÀPÁgÀ¢AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ,

¥ÀqɬÄj.
No

CzÀgÀ AiÀÄdªÀiÁ£À zsÀªÀÄðzÀ²ðAiÀiÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÁÛ£É.

¸ÀºÀ¸ÀzÀ¸ÀågÀ M¦àUɬÄAzÀ D¹ÛAiÀÄ ªÀiÁgÁl/ ¥ÀgÀ¨sÁgÉ
ZÀlĪÀnPÉ :
£ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§UÀ¼À
ªÁ¸À¸ÀܼÀ : PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MAzÉà ºÉ Z À Ñ ¼ À ¢ AzÁV PÀ Ä lÄA§zÀ ° è
bÁªÀtÂAiÀÄ°è ªÁ¹¸ÀÄvÁÛgÉ. M§â ªÀiUÀ vÀ£Àß ºÉAqÀw » j A i À Ä g À A i É Æ Ã U À P É ë à ª À Ä z À
PÁgÀåPÉÆgÀvÉAiÀiÁVzÉ.
ªÀ Ä PÀ Ì ¼ É Æ A¢UÉ ¥À æ v É å ÃPÀ PÀ Ä lÄA§ªÀ £ À Ä ß ºÉ Æ A¢zÀ Ý gÀ Æ
¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÀÈzÁÞ±ÀæªÀÄUÀ¼À°è
CªÀgÀÄ ªÀÄÆ® PÀÄlÄA§zÉÆA¢UÉ CzÉà ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß »jAiÀ Ä gÀ Ä C£ÁxÀ §zÀ Ä PÀ £ À Ä ß
ªÀÄÄAzÀĪÀg¹ É PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÁÛg.É D ºÉƸÀ PÀÄlÄA§ªÀ£ÄÀ ß £À q É ¸ À ¨ É Ã PÁVzÉ . DzÀ Ä zÀ j AzÀ
C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§zÀ ±ÁSÉAiÉÄAzÉà ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. C«¨sPÀ ÛÀ PÀÄlÄA§zÀ DzÀ±ð À UÀ¼£
À ÄÀ ß
¥Á°¸À Ä ªÀ Å zÀ Ä ¸À Æ PÀ Û ª ÁVzÉ .
CqÀÄUɪÄÀ £É : C«¨sPÀ ÛÀ PÀÄlÄA§zÀ ¸Àz¸ À åÀ g®
É g
è Æ
À ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DzÀ±ÀðUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
MAzÉà CqÀÄUɪÀÄ£ÉAiÀÄ°è DºÁgÀ ¹zÀÝ¥Àr¹ ¸Éë¸ÀÄvÁÛgÉ.

88
zsÀªÀÄð : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÉ®ègÀÆ MAzÉà zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß £ÀA§ÄvÁÛgÉ.
KPÀ ¥ÀæPÁgÀªÁzÀ zÉêÀgÀ ¥ÀÇeÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæªÀÄÄR «¢üUÀ¼ÀÄ, DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ, ªÀævÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¤vÀå¥ÀÇeÉUÀ¼ÀÄ PÀÄlÄA§zÀ zÉʤPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ¨sÁUÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀéAiÀÄA¥ÀÇtðvÉ : C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§ªÀÅ §ºÀÄ¥Á®Ä ¸ÀéAiÀÄA ¥ÀÇtð WÀlPÀªÁVzÉ. CzÀÄ vÀ£Àß
¸ÀzÀ¸ÀågÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV DªÀj¹PÉÆArzÉ. CzÀÄ CªÀgÀ §ºÀÄ¥Á®Ä CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÇgÉʸÀÄvÀÛzÉ. J®è ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. ±ÀæªÀÄ, ªÀAiÀĸÀÄì ªÀÄvÀÄÛ °AUÀªÀ£ÀÄß
DzsÀj¹ PÁAiÀÄð«¨sÀd£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
C¢üPÁgÀzÀ ¸ÀAgÀZ£
À É : C«¨sPÀ ÛÀ PÀÄlÄA§zÀ°è J®èjVAvÀ »jAiÀÄ ¸Àz¸
À åÀ £ÄÀ ¤zsÁðgÀ vÉUz
É ÄÀ PÉƼÀĪ
î À
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛ£É. DvÀ£ÀÄ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÀ¸ÁÛAvÀj¹zÀgÀÆ CzÀÄ »jvÀ£ÀzÀ vÀvÀéªÀ£ÉßÃ
DzsÀj¹gÀÄvÀÛzÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

ed
1.
ish
¸ÀªÀiÁdzÀ fêÀPÉÆñÀ _________DVzÉ.
re S
bl
2. vÀAzÉAiÉÄà PÀÄlÄA§zÀ MqÉAiÀÄ£ÁzÀgÉ D PÀÄlÄA§ªÀ£ÄÀ ß __________J£ÀÄßvÁÛg.É
be KTB
pu

3. PÉÃgÀ¼ÀzÀ ªÀÄ®¨Ágï£À £ÁAiÀÄgïUÀ¼À°è ________ PÀÄlÄA§ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.

©

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.

1. PÀÄlÄA§ªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ WÀlPÀ ºÉÃUÉ?
o
tt

2. PÀÄlÄA§zÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

No

3. C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§ JAzÀgÉãÀÄ?

4. PÉÃAzÀæ PÀÄlÄA§ JAzÀgÉãÀÄ?
5. PÀÄlÄA§zÀ ®PÀëtUÀ¼ÉãÀÄ?
6. ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨É¼ª
À t
À U
 A
É iÀÄ ºÀAvÀU¼
À °
À è ¨Á®å ºÁUÀÆ AiÀi˪À£z
À À ¥ÁvÀª
æ £
À ÄÀ ß
w½¹.
7. C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§zÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
8. «¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ¢£Éâ£Éà ºÉZÁÑUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÉãÀÄ?

89
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1. «¨sÀPÀÛ – C«¨sÀPÀÛ PÀÄlÄA§UÀ¼À C£ÀÄPÀÆ®-C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À §UÉÎ ZÀZÉð £Àqɹ.
2. D¢ªÁ¹ PÀÄlÄA§ ªÀ媸
À ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä D¢ªÁ¹ ¤ªÁ¸À ¸ÀܼU
À ½
À UÉ ¨sÃÉ n¤Ãr.

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1. ªÀiÁvÀÈ¥Àz
æ Ás £À - ¦vÀÈ¥Àz
æ Ás £À PÀÄlÄA§ ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ §UÉÎ ºÉa£
Ñ À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ»
æ ¹j.
2. ¤ªÀÄä ªÀÄÄvÁÛvÀ£À PÁ®¢AzÀ EA¢£ÀªÀgÉV£À ªÀA±ÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß PÀÄlÄA§zÀ
»jAiÀÄgÉÆA¢UÉ ZÀað¹ ªÀA±ÁªÀ½ £ÀPÉë gÀa¹.

*****

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o©
No

90
 ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛç

CzsÁåAiÀÄ - 10

£ÀªÀÄä gÁdå - PÀ£ÁðlPÀ - ¥ÁæPÀÈwPÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• £ÀªÀÄä £Ár£À »jªÉÄ-UÀjªÉÄ ºÁUÀÆ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼À §UÉÎ
• `PÀ£ÁðlPÀ’ JA§ ºÉ¸Àj£À »£Éß¯É ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀ §UÉ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sËUÉÆýPÀ ¸ÁÜ£À, «¹ÛÃtð, ¨sÀÆ ªÀÄvÀÄÛ d®ªÉÄÃgÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÉgÉAiÀÄ
gÁdåUÀ¼ÀÄ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ.

ed
• £ÀªÀÄä gÁdåzÀ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, JvÀÛgÀªÁzÀ ²RgÀUÀ¼ÀÄ.
ish
»A¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¥ÁæPÀÈwPÀ ¨sÀÆUÉÆüÀ±Á¸ÀÛçªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
re S
bl
be KTB

FUÀ £ÀªÀÄä £ÁqÀÄ, PÀ£ÀßqÀ£ÁqÀÄ, PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ Cr¬ÄqÀÄwÛzÉÝêÉ. EzÀÄ

pu

vÀ£ÀßzÉà DzÀ »jªÉÄ-UÀjªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄļÀî ¨sÁgÀvÀzÀ gÁdåUÀ¼À°è MAzÀÄ. GvÀÛªÀÄ

¸À¤ßªÉñÀ, ªÉÊ«zsÀå ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ, ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætªÀUÀð, ««zsÀ ªÀÄtÄÚ, £À¢eÁ®, R¤d
©

ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀÄÈzÀÞ £ÁqÀÄ. ¸Á»vÀå, PÀ¯É, ¸ÀA¸ÀÌøw, zsÁ«ÄðPÀ,

DzsÁåwäPÀ, LwºÁ¹PÀ ¥Àæ¹zÀÞ, ¥À«vÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅtåPÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß¼Àî £ÁqÀÄ. ¥ÀæPÀÈw ¸ËAzÀAiÀÄð
ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfëUÀ¼À ¸ÀªÀÄÈ¢Þ ºÁUÀÆ «±Àé ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¸Á°£À°è ¥Àæ¹¢Þ ¥ÀqÉzÀ QÃwð £ÀªÀÄä
o
tt

gÁdåQÌzÉ.
No

ºÉ¸Àj£À »£Éß¯É : PÀ£ÁðlPÀ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ. EzÀ£ÀÄß

PÀgÀÄ£ÁqÀÄ (PÀgï + £ÁqÀÄ - CAzÀgÉ PÀ¥ÀÅàªÀÄtÂÚ£À £ÁqÀÄ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. vÀ«Ä½£À
‘²®¥Àà¢PÁgÀA’ ¥ÁæaãÀ PÀÈwAiÀÄ°è ‘PÀgÄÀ £Ámï’ JA§ ±À§Ý¢AzÀ PÀ£ÁðlPÀ JAzÀÄ PÀg¢ É gÀĪÀÅzÀÄ
w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ. PÀgÀÄ£Ámï JAzÀgÉ G£ÀßvÀ CxÀªÁ JvÀÛgÀzÀ°ègÀĪÀ £ÁqÀÄ JAzÀxÀð. EzÀÄ
»AzÉ PÁªÉÃj £À¢¬ÄAzÀ UÉÆÃzÁªÀj £À¢AiÀĪÀgÉUÀÆ ºÀ©âvÉÛAzÀÄ £ÀÈ¥ÀvÀÄAUÀ£À D¸ÁܤPÀ
PÀ« ²æëdAiÀÄ£À C®APÁgÀ UÀæAxÀ PÀ«gÁdªÀiÁUÀðzÀ°è G¯ÉèÃT¸À¯ÁVzÉ. ¸ÁévÀAvÁæöå £ÀAvÀgÀ
¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ¸ÀgÀ MqÉvÀ£ÀzÀ°èzÀÝ
zÀQëtzÀ 9 f¯ÉèUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀÄ 1953 gÀ°è ‘ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå’ ªÀÅ GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ.
C£ÀAvÀgÀ ¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼ÁV «AUÀr¸ÀĪÁUÀ ¨ÁA¨É, ºÉÊzÀgÁ¨Ázï, ªÀÄzÁæ¸ï ºÁUÀÆ
PÉÆqÀUÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è ºÀAaºÉÆÃVzÀÝ PÀ£ÀßqÀ ¨sÁµÉ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ d£ÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV
¸ÉÃj¹zÀÝjAzÀ 1956 gÀ £ÀªA É §gï MAzÀgA À zÀÄ ‘«±Á® ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå’ C¹ÛvéPÀ ÌÉ §A¢vÀÄ. EzÀgÀ
¸À«£É£À¦UÁV ¥Àw æ ªÀµÀð £ÀªA É §gï ªÀiÁºÉAiÀÄ°è gÁeÉÆåÃvÀ쪪 À À£ÀÄß DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛz.É PÀ£ÀßrUÀgÀ
C©ü¯Á±ÉAiÀÄAvÉ £ÀªÄÀ ä gÁd媣À ÄÀ ß ‘PÀ£ÁðlPÀ’ JAzÀÄ 1973 £ÀªAÉ §gï MAzÀgAÀ zÀÄ ªÀÄgÀÄ£ÁªÀÄPÀgt À
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
91
¨sËUÉÆýPÀ ¸ÁÜ£À
¨sÁgÀvÀzÀ 28 gÁdåUÀ¼À°è PÀ£ÁðlPÀªÀÇ MAzÁVzÉ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ zÀQëtzÀ°èzÀÄÝ,
I I
¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀzÀ ¥À²ª À èz.É EzÀÄ 110-31 ªÀÄvÀÄÛ 180-45 GvÀÛgÀ CPÁëA±ÀU¼
Ñ ÄÀ ªÀÄzsåÀ ¨sÁUÀz° À ÄÀ
I I
ºÁUÀÆ 740-12 ªÀÄvÀÄÛ 780-40 , ¥ÀǪÀð gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ «¸ÀÛj¹zÉ. CvÀåAvÀ GvÀÛgÀzÀ
vÀÄ¢AiÀiÁzÀ ©ÃzÀgï f¯ÉèAiÀÄ OgÁzï vÁ®ÆèQ¤AzÀ zÀQëtzÀ vÀÄ¢AiÀiÁzÀ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ
f¯ÉèAiÀĪÀgÉUÉ MlÄÖ 750 Q.«ÄÃ. GzÀݪÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ 400 Q.«ÄÃ.
UÀ¼ÀµÀÄÖ CUÀ®ªÁVzÉ. GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ PÁgÀªÁgÀªÀÅ CvÀåAvÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ°èzÀÄÝ, PÉÆïÁgÀ
f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄļÀ¨ÁV®Ä vÁ®ÆèPÀÄ ¥ÀǪÀð vÀÄ¢AiÀÄ°èzÉ. PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ¨sÀÆ ªÀÄvÀÄÛ d®
ªÉÄÃgÉU¼ À g
É q
À £
À Æ
À ß ¸ÀºÀ M¼ÀUÆ É ArgÀĪÀÅzÀÄ. ¥À²ª Ñ ÄÀ PÉÌ CgÀ©âà ¸ÀªÄÀ ÄzÀ«
æ zÀÄÝ, GvÀg
Û PÀ ÌÉ ªÀĺÁgÁµÀÖç,
¥ÀǪÀðPÉÌ DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ, zÀQët ªÀÄvÀÄÛ DUÉßÃAiÀÄPÉÌ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, £ÉÊIÄvÀåPÉÌ PÉÃgÀ¼À, ªÁAiÀĪÀåPÉÌ
UÉÆêÁ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÉÄÃgÉUÀ¼ÁVªÉ. DPÁgÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀªÀÅ UÉÆÃqÀA©AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆîÄvÀÛzÉ.

¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀ

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu

zɺÀ°
©
tt
o

bÀwÛøïUÀqï
No

zÁzÁæ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgï ºÀªÉð,

zÀªÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¢AiÀÄÄ

§AUÁ¼ÀPÉÆ°è
ÀÄÄzÀæ
CgÀ©âà ¸Àª

ªÀÄvÀÄÛ
¨sÁgÀvÀ

CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ UÀr gÉÃSÉ

gÁdå UÀr gÉÃSÉ
zÉñÀzÀ gÁdzsÁ¤
gÁdåUÀ¼À gÁdzsÁ¤

»AzÀÆ ªÀĺÁ ¸ÁUÀgÀ

92
«¹ÛÃt𠤪ÀÄUÉ w½¢gÀ° :
PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ 1,91,791 ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ «±ÉõÀ ¸ÁÜ£À
«¸ÁÛgÀªÁVzÉ. «¹ÛÃtðzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ JAl£ÉAiÀÄ ¥À q É ¢ gÀ ĪÀ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ
zÉ Æ qÀ Ø gÁdå ºÁUÀ Æ 2011 gÀ d£À U À t wAiÀ Ä f¯É è U À ¼ À Ä -©ÃzÀ g ï, gÁAiÀ Ä ZÀ Æ gÀ Ä ,
PÀ®§ÄgÀV, PÉÆ¥Àà¼À, AiÀiÁzÀVj, §¼Áîj.
¥ÀæPÁgÀ 6,11,30,704 d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è MA¨sÀvÀÛ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ ¨sËUÉÆýPÀ «¹ÛÃtðzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ «¹ÛÃtðªÀÅ ±ÉÃ.5.83 ¨sÁUÀzÀ¶ÖzÉ.

PÀ®§ÄgÀV

ed
«dAiÀÄ¥ÀÅgÀ
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o©
No

93
 EAzÀÄ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ°è 31 f¯ÉèUÀ½ªÉ. F f¯ÉèUÀ¼À°è MlÄÖ 227 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ, 745
ºÉÆç½UÀ¼ÀÄ, 347 ¥ÀlÖt-£ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ, 29483 ºÀ½îUÀ½ªÉ. ¨É¼ÀUÁ« f¯Éè «¹ÛÃtðzÀ°è Cw
zÉÆqÀz
Ø ÄÀ ºÁUÀÆ ¨ÉAUÀ¼ÆÀ gÀÄ £ÀUgÀ À Cw aPÀÌ f¯ÉA
è iÀiÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ gÁdzsÁ¤.
DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß £Á®ÄÌ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ; ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ¨É¼ÀUÁ« ªÀÄvÀÄÛ PÀ®§ÄgÀV «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ.

¥ÁæPÀÈwPÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÀÄÝ, ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ
¥ÁæPÀÈwPÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ zÀQët ¨sÁUÀªÀÅ KgÀÄ-vÀUÀÄÎUÀ¼ÀļÀî ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀÝgÉ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀªÀÅ «±Á®ªÁzÀ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄAiÀiÁVzÉ. PÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀįɣÁqÀÄUÀ¼À°è «gÀÄzÀÞ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ½ªÉ. ¥ÀǪÀðzÀ PÀqÉUÉ ¸ÁzsÁgÀt E½eÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ
PÀrzÁzÀ E½eÁgÁVzÉ. C®è°è ¨ÉlÖU¼ À À ¸Á®ÄUÀ½zÀÄÝ, £ÀqÄÀ ªÉ PÀtª
Â É PÀAzÀgU
À ¼
À ÄÀ PÀAqÀħgÀĪÀªÅÀ .
gÁdåzÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¨sÁUÀªÀÅ ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀÄlÖPÉÌ 450 jAzÀ 900 «ÄÃlgï JvÀÛgÀzÀ°èzÉ. PÉ®ªÀÅ
¨sÁUÀUÀ¼À°è 1800 «ÄÃlgïUÀ½UÀÆ ºÉZÀÄÑ JvÀÛgÀzÀ ¨sÁUÀUÀ½ªÉ.

ed
¨sÀÆgÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄïÉäöÊ ®PÀëtUÀ¼À£ÁßzsÀj¹ PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁæPÀÈwPÀ
ish
«¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ: (1) PÀgÁªÀ½ (2) ªÀįɣÁqÀÄ (3) §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄ
re S
bl
1. PÀgÁªÀ½
be KTB
pu

¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À «AUÀqÀuÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV PÀ£ÁðlPÀ gÁdåPÉÌ ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀ ºÁUÀÆ

PÀgÁªÀ½ ªÉÄÊzÁ£À ®¨sÀåªÁ¬ÄvÀÄ. F ¥ÁæPÀÈwPÀ «¨sÁUÀªÀÅ CgÀ©âà ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀįɣÁqÀÄUÀ¼À
©

ªÀÄzsÉå «¸ÀÛj¹zÉ. EzÀÄ zÀQëtzÀ°è ªÀÄAUÀ¼ÀÆj¤AzÀ GvÀÛgÀzÀ°è PÁgÀªÁgÀzÀªÀgÉUÉ 320 Q.«ÄÃ.

GzÀݪÁVzÉ ºÁUÀÆ 12 jAzÀ 64 Q.«ÄÃ. CUÀ®ªÁVzÉ. zÀQëtzÀ°è CUÀ®ªÁVzÀÄÝ GvÀÛgÀzÀ
o

PÀqÉUÉ QjzÁUÀÄvÁÛ PÀrzÁzÀ E½eÁj¤AzÀ PÀÆrzÉ. EzÀgÀ JvÀÛgÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ 200
tt

«ÄÃlgïUÀ¼£ À ÄÀ ß «ÄÃgÀÄvÀz
Û .É EzÀ£ÄÀ ß ‘PÉ£g
À Á CxÀªÁ PÀ£ÁðlPÀ PÀgÁªÀ½’ JAzÉà PÀgAÉ iÀÄĪÀgÄÀ . PÀq®
À
No

PÉÆgÉv¢ À AzÀ gÀavÀªÁzÀ F PÀgÁªÀ½AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÀ®ªÀÅ £À¢UÀ¼ÄÀ gÀ¨¸ Às ¢

À AzÀ ºÀjAiÀÄÄvÀª
Û .É CªÀÅ
C½ªÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ CªÀÅ «±Á® £À¢ ªÀÄÄRd ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¸À¯ÁgÀªÀÅ.
PÀgÁªÀ½AiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ C£ÉÃPÀ §AzÀgÀÄUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ‘£ÀªÀ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ’ §AzÀgÀÄ
PÀ£ÁðlPÀzÀ Cw zÉÆqÀØ §AzÀgÁVzÉ. ¨sÀl̼À, ªÀįÉà, PÁgÀªÁgÀ, PÀĪÀÄl, ¨ÉïÉPÉj ªÀÄvÀÄÛ
ºÉÆ£ÁߪÀgÀUÀ¼ÀÄ «ÄãÀÄUÁjPÁ §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ. E°è£À C£ÉÃPÀ ¸ÀÄAzÀgÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀUÀ¼ÀÄ
¥ÀæªÁ¹UÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ, G¼Áî®, ¥ÀtA§ÆgÀÄ,
GqÀĦ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ªÀįÉà, PÁgÀªÁgÀ, ºÉÆ£ÁߪÀgÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ªÀÄÄqÉðñÀégÀ, ªÀÄgÀªÀAvÉ ªÀÄvÀÄÛ
UÉÆÃPÀtð ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ NA ©ÃZï ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ. PÀgÁªÀ½AiÀÄ ¸À«ÄÃ¥À C£ÉÃPÀ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ
¢éÃ¥ÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀįÉà ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjÃ¸ï ¢éÃ¥À (PÉÆÃPÉÆãÀmï ¢éÃ¥À)
PÁgÀªÁgÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ CAd ¢éÃ¥À, zÉêÀUÀqÀ, PÁAfUÀÄqÀØ ¢éÃ¥À ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ. PÀgÁªÀ½AiÀÄ
d£ÀgÀ ªÀÄÄRå ªÀÈwÛ «ÄãÀÄUÁjPÉ. eÉÆvÉUÉ PÀȶAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÈwÛAiÀiÁVzÉ.
E°è UÉÆÃqÀA©, vÉAUÀÄ, CrPÉ, K®QÌ, ¨sÀvÀÛ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀgÀÄ. zÀQët
PÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÁVªÉ.
94
2. ªÀįɣÁqÀÄ
£ÀªÀÄä gÁdåzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀįɣÁqÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀ£Éßà ‘¸ÀºÁå¢æ
¨ÉlÖ’UÀ¼ÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. ªÀįɣÁqÀÄ GvÀÛgÀ zÀQëtªÁV PÀgÁªÀ½UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV
ºÀ©âªÉ. ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ PÀrzÁzÀ E½eÁgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀ°
¥ÀǪÀðzÀ PÀqÉUÉ ºÉÆÃzÀAvÉ ¤zsÁ£ÀªÁV ºÀAvÀ ºÀAvÀªÁV • PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉ¨ÁâV®Ä - £ÀªÀ
E½eÁgÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀz Û .É DzÀÝjAzÀ¯ÃÉ EzÀ£ÄÀ ß WÀlÖU¼ À A
É zÀÄ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ §AzÀgÀÄ.
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ GzÀÝ 650 Q.«ÄÃ. CUÀ® 50-76
• ¸ÉÃAmï ªÉÄÃjÃ¸ï ¢éÃ¥ÀªÀ£ÀÄß
Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ. ¸ÀgÁ¸Àj JvÀÛgÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖPÉÌ 900 jAzÀ ¸À Ü ½ÃAiÀ Ä ªÁV vÉ Æ Ã£É ì ¥ Ágï’
1500 «ÄÃ.UÀ¼ÀÄ. EzÀÄ CgÀ©âà ¸ÀªÀÄÄzÀæ¢AzÀ ©Ã¸ÀĪÀ ªÀÄ¼É JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉzÀÄ 200 ¸ÉA.«ÄÃ.VAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀÄ¼É • ªÀÄÄqÉðñÀgé z À À ¸À«ÄÃ¥À `£ÉÃvÁæt’Â
¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. E°è£À Cw JvÀÛgÀzÀ ²RgÀUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀÄļÀîAiÀÄå£À ¢éÃ¥À«zÉ. E°è ¥ÁjªÁ¼ÀU¼ À ÄÀ
Vj, PÀÄzÀÄgɪÄÀ ÄR, PÀ®ví V
ÛÀ j, gÀÄzÀV æ j, zÉëÃgÀªÄÀ ä£À ¨ÉlÖ. EªÀÅ C¢üPª À ÁVgÀĪÀÅ zÀjAzÀ EzÀ£ÄÀ ß
aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°èªÉ. EzÀ®èzÉ §¯Áè¼ÀgÁAiÀÄ£ÀzÀÄUÀð, `¦d£ï L¯ÁåAqï’ JAzÀ Ä
ªÉÄwðUÀÄqÀØ, ¥ÀŵÀàVj, PÉÆqÀZÁ¢æ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ EvÀgÀ G£ÀßvÀ PÀgA É iÀÄÄvÁÛg.É
²RgÀU¼ À ÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼°
À è ªÀÄļÀA î iÀÄå£V
À j (1913 «ÄÃ) gÁdåz¯ À ÃèÉ
JvÀgÛ ª
À ÁzÀÄzÀÄ.

ed
¥À²ª
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀǪÀðzÀ ªÉÄÊzÁ£À¢AzÀ
Ñ ÄÀ WÀlÖU¼
À £
À ÄÀ ß zÁn PÀgÁªÀ½ ªÉÄÊzÁ£ÀPÌÉ ish
re S
bl
be KTB

ºÉÆÃUÀĪÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¥ÀªÀðvÀ WÁn

pu

CxÀªÁ WÀlÖ ªÀiÁUÀðUÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄR

WÀlÖ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÉAzÀgÉ :
©

1. ZÁªÀiÁðr WÁn : – ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ

ªÀ Ä vÀ Ä Û aPÀÌ ª ÀÄUÀ¼ÀÆ gÀÄUÀ¼À £Àq ÀĪÉ
o

¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ.
tt

2. ²gÁr WÁn : ºÁ¸À£À - ¸ÀP¯ À ÃÉ ±À¥ÄÀ gÀ

No

– ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀqÀÄªÉ ¸ÀA¥ÀPÀð

PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ.
3. DUÀÄA¨É WÁn : ²ªÀªÉÆUÀÎ ªÀÄvÀÄÛ
GqÀ Ä ¦AiÀ Ä £À q À Ä ªÉ ¸À A ¥À P À ð
PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ.
4. ºÀ Ä °PÀ ¯ ï WÁn : ²ªÀ ª É Æ UÀ Î
– PÀ Ä AzÁ¥À Å gÀ £À q À Ä ªÉ ¸À A ¥À P À ð
PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ.
ªÀ Ä ¯É £ ÁqÀ Ä C¢ü P À ªÀ Ä ¼É A iÀ Ä £À Ä ß
¥À q É A iÀ Ä ÄªÀ Å zÀ j AzÀ ¤vÀ å ºÀ j zÀ é t ðzÀ
CgÀ t åUÀ ½ AzÀ PÀ Æ rzÀ ªÀ Ä £É Æ ÃºÀ g À

95
vÁtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÀ®ªÀÅ £À¢UÀ¼À GUÀªÀĸÁÜ£ÀªÁVzÀÄÝ, E°èAzÀ
PÀrzÁzÀ E½eÁj£À°è gÀ¨sÀ¸À¢AzÀ ºÀjAiÀÄÄvÁÛ C£ÉÃPÀ d®¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹ªÉ.
CªÀÅUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà JvÀÛgÀªÁzÀ eÉÆÃUï d®¥ÁvÀ (±ÀgÁªÀw £À¢) ¸ÉÃjzÀAvÉ GAZÀ½î,
ªÀiÁUÉÆÃqÀÄ, UÉÆÃPÁPï, ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæ, C©â d®¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ. eÉÆvÉUÉ PÀtªÉ
ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÀgÀUÀ¼À£ÀÆß ¤«Äð¹ªÉ. E°è PÁ¦ü, ZÀºÀ, gÀ§âgï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÃgÀ¼ÀªÁV ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. C¢üPÀ PÁ¦ü ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀ£ÀÄß ‘PÁ¦ü £ÁqÀÄ’
J£ÀÄߪÀgÀÄ. PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è vÀA¥ÁzÀ ªÁvÁªÀgÀt«gÀĪÀÅzÀjAzÀ ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ PÁ²äÃgÀ’
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ ºÁUÀÆ QvÀÛ¼É ºÀtÚ£ÀÄß ºÉZÁÑV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ ‘QvÀÛ¼É £ÁqÀÄ’ JAzÀÆ
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EAzÀÄ ªÀįɣÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ‘fëªÉÊ«zsÀåvÁ ªÀ®AiÀÄ’ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹
gÀQë¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. ºÁ¸À£À, PÉÆqÀUÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ ªÀÄvÀÄÛ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀįɣÁqÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÁVªÉ.
3. §AiÀĮĹêÉÄ
ªÀįɣÁr£À ¥ÀǪÀð¢QÌ£À°è «±Á® ªÉÄÊzÁ£À«zÀÄÝ, ZÀlĪÀnPÉ

ed
¸ÀgÁ¸Àj 450 jAzÀ 760 «ÄÃ. JvÀÛgÀzÀ°èzÉ. EzÀÄ PÀȵÀÚ, ¤ªÀÄä f¯Éè AiÀiÁªÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ
«¨sÁUÀzÀ°è §gÀÄvÀÛzÉ ? ¤ªÀÄä
ish
vÀÄAUÀ¨sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß f¯ÉèAiÀÄ £ÉgÉ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹
re S
bl
ºÉÆA¢zÀÄÝ, E°è C£ÉÃPÀ PÀqÉ ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼À ¸Á®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉõÀ ®PÀëtUÀ¼À ¥ÀnÖ
be KTB
pu

PÀAqÀħgÀÄvÀª É É E½eÁgÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. ªÀiÁr.

Û .É EzÀÄ ¥ÀǪÀðzÀ PÀqU
©

GvÀÛgÀ¢AzÀ zÀQëtPÉÌ JvÀÛgÀ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ

¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ; (i) GvÀÛgÀzÀ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ (ii)
zÀQëtzÀ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄ.
o
tt

(i) GvÀg Û zÀ À §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄ : EzÀÄ PÀ¥ÅÀ àªÄÀ t¤

Ú AzÀ PÀÆrzÀ §AiÀÄ®Ä ¥Àz æ ÃÉ ±À ªÀÄvÀÄÛ «¸ÁÛgª
À ÁzÀ
No

¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄAiÀiÁVzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ ¸ÀgÁ¸Àj 365 jAzÀ 610 «ÄÃ.UÀ¼ÀµÀÄÖ JvÀÛgÀªÁVzÉ.

C®è°è ¨ÉlÖUÀÄqÀØUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è £ÀgÀUÀÄAzÀ ¨ÉlÖ, ¥ÀgÀ¸ÀUÀqÀ UÀÄqÀØ , E¼ÀPÀ¯ï
UÀÄqÀØ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ. ¸ÀªÀzÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ¥ÀǪÀðzÀ°è ¸ÀÄtÚPÀ°è£À PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
¸ÀÛgÀ¨sÀAUÀ¢AzÀ PÀÆrzÀÄÝ ºÉZÀÄÑ Kj½vÀzÀ ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀPÉÌ PÁgÀtªÁVªÉ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 62 «ÄÃ.
JvÀÛgÀ¢AzÀ zsÀĪÀÄÄPÀĪÀ WÀl¥Àæ¨sÁ £À¢AiÀÄ UÉÆÃPÁPï d®¥ÁvÀ E°è ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÉ. EzÀ®èzÉ
bÁAiÀÄ ¨sU À ªÀ w
À ºÁUÀÆ ¸ÉÆUÀ® d®¥ÁvÀU¼ À ÄÀ GvÀÛgz
À À ªÉÄÊzÁ£Àz°
À èª.É ©ÃzÀgï, «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ,
PÀ®§ÄgÀV, AiÀiÁzÀVj, UÀzÀUÀ, PÉÆ¥Àà¼À, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, §¼Áîj, ºÁªÉÃj, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÄ zsÁgÀªÁqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ PÉ®¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ°èªÉ. ¨ÉùUÉAiÀÄ°è
C¢üPÀ GµÁÚA±À«gÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘©¹® £ÁqÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. Mt ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÁzÀ
eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, ±ÉÃAUÁ, ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

96
 ªÀÄļÀîAiÀÄå£À Vj ªÀÄzsÀÄVj KPÀ²¯Á ¨ÉlÖ

(ii) zÀQëtzÀ §AiÀÄ®Ä ¹ÃªÉÄ : EzÀÄ GvÀÛgÀzÀ°è vÀÄAUÀ¨sÀzÀæ £À¢

ZÀlĪÀnPÉ
¥ÁvÀ¢ æ AzÀ zÀQt ë zÀ ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À À f¯ÉA è iÀĪÀgU É Æ
À ºÀ©âz.É EzÀÄ
¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ ¥ÁæPÀÈwPÀ
§ºÀ¼µ À ÄÀ Ö PÉA¥ÀÅ ªÀÄt¤
Ú AzÀ PÀÆrgÀĪÀ ¥À¸ æ ÜÀ ¨Æ
Às «Ä. F ¥Àzæ ÃÉ ±ÀªÅÀ ªÉ Ê «zs À å zÀ §UÉ Î n¥À à t Â
KgÀÄ vÀVΤAzÀ PÀÆrzÀÄÝ, 900-975 «ÄÃ. JvÀÛgÀªÀżÀîzÀÄÝ. GvÀÛgÀ §gɬÄj.

ed
ªÉÄÊzÁ£ÀQÌAvÀ JvÀg Û ª
À ÁVzÀÄÝ, ¥ÀǪÀðzÀ PÀqU É É E½eÁgÁVzÉ. EzÀÄ
ish
C£ÉÃPÀ ¨ÉlÖUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ avÀæzÀÄUÀðzÀ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ
re S

f¯ÉèAiÀÄ £ÁgÁAiÀÄtzÀÄUÀð, ¸ÁªÀ£ÀzÀÄUÀð, ²ªÀUÀAUÉ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄzsÀÄVj ¨ÉlÖ.

bl
be KTB
pu

EzÀÄ KµÁå RAqÀzÀ°èAiÉÄà CwzÉÆqÀØ KPÀ²¯Á ¨ÉlÖªÁVzÉ. aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ £ÀA¢

VjzsÁªÀÄ, ZÀ£ßÀ PÉñÀªÀ ¨ÉlÖ , PÀª¯ À zÉ ÄÀ UÀð ºÁUÀÆ ¸ÀÌAzÀVj (ºÀjºÀgÃÉ ±ÀégÀ ¨ÉlÖ) ªÀÄAqÀå f¯ÉèAiÀÄ
©

D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj ¨ÉlÖ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ ©½Vj gÀAUÀ£À ¨ÉlÖ, ªÀįɪÀĺÀzÉñÀégÀ ¨ÉlÖ,

UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä ¨ÉlÖ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ZÁªÀÄÄAr ¨ÉlÖ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ. F ¥ÀæzÉñÀªÀÇ
o

ªÀÄ¼É £ÉgÀ½£À ¥ÀæzÉñÀzÀ ¨sÁUÀªÁVzÉ. PÁªÉÃj, ¥Á¯Ágï, ¥É£Áßgï E°è ºÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR
tt

£À¢UÀ¼ÀÄ. gÁV, ¨sÀvÀÛ, PÀ§Äâ, ±ÉÃAUÁ, »¥ÀÅà£ÉÃgÀ¼É, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, ºÀtÄÚ, ºÀƪÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
No

¨É¼UÉ ¼À ÁVªÉ. zÁªÀtUÉg,É avÀz æ ÄÀ UÀð, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, PÉÆïÁgÀ, aPÀ̧¼Áî¥ÅÀ gÀ, ªÀÄAqÀå, ªÉÄʸÀÆgÀÄ,
ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ zÀQëtzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ°èªÉ.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

I. ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr.

1) PÀ£ÀßqÀ gÁeÉÆåÃvÀìªÀªÀ£ÀÄß ................ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ DZÀj¸ÀÄvÉÛêÉ.

2) PÀ£ÁðlPÀ JAzÀÄ ªÀÄgÀÄ£ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁrzÀ ªÀµÀð ................ .
3) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀǪÀð¨sÁUÀzÀ°è ................ gÁdå«zÉ.
4) PÀ£ÁðlPÀzÀ ................ f¯ÉèAiÀÄÄ «¹ÛÃtðzÀ°è zÉÆqÀØzÁVzÉ.

97
 5) PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ................ ¨sÁUÀzÀ°èzÉ.
6) ªÀįÉà ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è ................ ¢éÃ¥À«zÉ.
7) ¸ÀºÁå¢æ JAzÀÄ ................ UÀ¼À£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
8) DUÀÄA¨É WÁnAiÀÄÄ ................ ªÀÄvÀÄÛ ................ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄvÀÛzÉ.
9) PÀ£ÁðlPÀzÀ PÁ²äÃgÀ JAzÀÄ ................ f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

1) PÀ£ÁðlPÀzÀ CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §gɬÄj.
2) £ÀªÀÄä £ÉgÉAiÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
3) PÀ£ÁðlPÀzÀ £Á®ÄÌ DqÀ½vÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
4) ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sËUÉÆýPÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß w½¹.

ed
5) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁæPÀÈwPÀ «¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹j.
6) ish
ªÀįɣÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
re S
bl
be KTB

7) PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀgÁªÀ½ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼À §UÉÎ §gɬÄj.

pu

8) zÀQët ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÉlÖUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

©

9) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°ègÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÁnUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?

III.
o

ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.
tt
No

C D
1) eÉÆÃUïd®¥ÁvÀ J) ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ
2) NA ©ÃZï ©) GvÀÛgÀzÀ ªÉÄÊzÁ£À
3) £ÀA¢ VjzsÁªÀÄ ¹) ±ÀgÁªÀw £À¢
4) KPÀ²¯Á ¨ÉlÖ r) UÉÆÃPÀtð
5) ©¹®£ÁqÀÄ E) aPÀ̧¼Áî¥ÀÅgÀ
J¥sï) ªÀÄzsÀÄVj ¨ÉlÖ

98
IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) PÀ£ÁðlPÀzÀ gÉÃSÁ£ÀPA
ëÉ iÀÄ£ÀÄß gÀa¹, f¯ÉU
è ¼
À £
À ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¹, ºÉ¸j
À ¹ ºÁUÀÆ CPÁëA±À
ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA²PÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß w½¹.
2) ªÀįɣÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹, ºÉ¸Àj¹
ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®¥ÁvÀUÀ¼À avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.

IV. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1) ¤ªÀÄä f¯Éè / £ÀUÀgÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹, CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À ¸ÁÜ£À,
£ÉgA
É iÀÄ f¯Éè CxÀªÁ EvÀgÉ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß ¤ªÀÄä ¨ÉÆÃzsPÀ g
À À £Ég«
À ¤AzÀ vÀAiÀiÁj¹.

*****

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

99
 CzsÁåAiÀÄ - 11

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ªÉÊ«zsÀå

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÀÄ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ¼À ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ¥Àj¹Üw.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ IÄvÀÄPÁ°PÀ ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ªÀÄtÂÚ£À «zsÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ºÀAaPÉ

• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð, «zsÀUÀ¼ÀÄ, ºÀAaPÉ, ¥Áæt¸ÀA¥ÀvÀÄÛ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄt

ed
PÀ£ÁðlPÀz° À è GµÀª Ú ®
À AiÀÄzÀ ªÀiÁ£ÀÆ£
ì ï ªÁAiÀÄÄUÀÄt«zÉ. Cw ±ÁR ªÀÄvÀÄÛ vÉêÁA±ÀªÅÀ ¼Àî
ish
¨ÉùUÉ ºÁUÀÆ vÀA¥ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀĵÀÌ ZÀ½UÁ® F ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀët. DzÀgÀÆ
re S

ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ°è ªÉÊ«zsåÀ «zÉ. EzÀPÌÉ ¨sËUÉÆýPÀ ¸ÁÜ£,À ¸ÀªÄÀ ÄzÀ¸

æ Á«Ä¥Àå, ¨sÆ
À ¸ÀégÆ
À ¥À, ¸À¸åÀ ªÀUð
À
bl
be KTB

ºÁUÀÆ ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ ªÀÄÄRå PÁgÀt. »ÃUÁV ªÁ¶ðPÀ GµÁÚA±À ªÀÄvÀÄÛ
pu

ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPÉ gÁeÁåzÀåAvÀ MAzÉà jÃwAiÀiÁVgÀĪÀÅ¢®è.

©

ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ IÄvÀÄUÀ¼ÀÄ : ¨sÁgÀvÀzÀAvÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÁ¶ðPÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄtªÀ£ÀÄß £Á®ÄÌ

¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¹ w½AiÀħºÀÄzÀÄ.
o

1) ¨ÉùUÉ PÁ® (ªÀiÁZïð-ªÉÄÃ)

tt

2) ªÀļÉUÁ® (dÆ£ï-¸É¥ÉÖA§gï)
No

3) ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À ¤UÀðªÀÄ£À PÁ® (CPÉÆÖçgï-£ÀªÉA§gï)

4) ZÀ½UÁ® (r¸ÉA§gï-¥sɧæªÀj)
1. ¨ÉùUÉ PÁ® : F PÁ®zÀ°è ªÁAiÀÄÄUÀÄtªÀÅ Cw ±ÁR, ±ÀĵÀÌ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉSɬÄAzÀ
PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁZïð wAUÀ¼À £ÀAvÀgÀ gÁeÁåzÀåAvÀ GµÁÚA±ÀªÀÅ KPÀ¥ÀæPÁgÀªÁV ºÉZÁÑUÀÄvÁÛ
K¦æ¯ï-ªÉÄà wAUÀ¼ÄÀ UÀ¼°À è CzÀÄ UÀjµÀ× ªÀÄlÖª£
À ÄÀ ß vÀ®Ä¥ÀŪÀÅzÀÄ. gÁAiÀÄZÀÆj£À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
0
¥Àwæ ªÀµðÀ 45.6 ¸É. GµÁÚA±À zÁR¯ÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ CzÀÄ £ÀªÄÀ ä gÁdåz¯ À ÃèÉ Cw ºÉZÄÀ Ñ GµÁÚA±À
zÁR°¸ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀªÁVzÉ. GvÀÛgÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ EvÀgÉ f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ GµÁÚA±À ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
MnÖ£À°è F CªÀ¢üAiÀÄ°è Erà PÀ£ÁðlPÀªÀÅ C¢üPÀ ±ÁR¢AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀzÀ
ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ°è DzÀæÀðvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ zÀQëtzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀQÌAvÀ PÀrªÉĬÄgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉùUÉAiÀÄ°è
C¢üPÀ ¨Á¶àèsÀªÀ£À¢AzÀ ªÀÄ¼É ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtªÁV UÀÄqÀÄUÀÄ, «ÄAZÀÄ, ¹r®ÄUÀ¼À
C§âgÀzÉÆA¢UÉ ¥Àj¸ÀgÀt «zsÀzÀ ªÀļÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. PÉ®ªÉqÉ D°PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ ©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
EzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C¥ÀgÁºÀß ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è C¯ÁàªÀ¢üAiÀĪÀgÉUÉ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ PÁ¦ü

100
VqÀUÀ¼ÀÄ ºÀÆ ©qÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘PÁ¦ü ºÀÆ ªÀļɒ JAvÀ®Æ ºÁUÀÆ ªÀiÁªÀÅ
¥sÀ¸À°UÉ £ÉgÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀ£ÀÄß ‘ªÀiÁ«£À ºÀÄAiÀÄÄè’ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F PÁ®zÀ°è
gÁdåzÀ ªÁ¶ðPÀ MlÄÖ ªÀļÉAiÀÄ°è ±ÉÃPÀqÀ 7 ¨sÁUÀ ©Ã¼ÀÄvÀÛzÉ.
2. ªÀļÉUÁ® : EzÀ£ÀÄß ‘£ÉÊIÄvÀå ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À PÁ®’ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. CgÀ©âÃ
¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ªÉÄðAzÀ ©Ã¸ÀĪÀ vÉêÁA±À¨sÀjvÀ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀįɣÁqÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ vÀqÉzÀÄ
C¢üPÀ ªÀÄ¼É ¸ÀÄj¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀǪÀðzÀ PÀqÉUÉ ºÉÆÃzÀAvɯÁè ªÀļÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
»ÃUÁV ¥ÀǪÀðzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀªÀÅ ªÀÄ¼É £ÉgÀ½£À ¥ÀæzÉñÀªÁV ¥Àjt«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. DUÀÄA¨É C¢üPÀ ªÀļÉ
©Ã¼ÀĪÀ ¸Àܼª À ÁVzÉ. EzÀ£ÄÀ ß zÀQtë zÀ agÁ¥ÀÅAf J£ÀÄߪÀgÄÀ . ¨sÁUÀªÄÀ AqÀ® ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°PÀ¯ïUÀ¼ÄÀ
EvÀgÀ C¢üPÀ ªÀÄ¼É ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼ÁVªÉ. avÀz
æ ÀÄUÀðzÀ ZÀ¼ÀîPÉgÉ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ £ÁAiÀÄPÀ£À ºÀnÖ Cw
PÀrªÉÄ ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ ¸ÀܼÀ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è gÁeÁåzÀåAvÀ GµÁÚA±À ºÉZÀÄÑ, eÉÆvÉUÉ vÉêÁA±ÀªÀÇ
ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÆÃqÀ PÀ«zÀ ¥Àj¹Üw PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ. F IÄvÀĪÀiÁ£ÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ±ÉÃPÀqÀ
80 gÀµÄÀ Ö ªÀļÉAiÀiÁUÀÄvÀz
Û .É gÁdåzÀ
ªÀÄÄAUÁgÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ
F PÁ® £ÉgÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ.

ed
3. ªÀ i Á£À Æ ì £ ï ªÀ i ÁgÀ Ä vÀ U À ¼ À
¤UÀðªÀÄ£À PÁ® :
EzÀ£ÀÄß ‘F±Á£Àå ªÀiÁ£ÀÆì£ï ish
re S
bl
be KTB

ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À PÁ®’ JAvÀ®Æ

pu

PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è

©

GµÁÚA±ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁV MvÀÛqÀ

ºÉ Z ÁÑ U À Ä ªÀ Å zÀ j AzÀ £É Ê IÄvÀ å
ªÀ i Á£À Æ ì £ ï ªÀ i ÁgÀ Ä vÀ U À ¼ À Ä
o

F±Á£Àå¢AzÀ £ÉÊIÄvÀåPÉÌ
tt

©Ã¸ÀÄvÀÛ ¤UÀð«Ä¸ÀÄvÀÛªÉ.
No

¨s À Æ ¨s Á UÀ ¢ AzÀ ©Ã¸À Ä ªÀ F
ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄ¼É vÀgÀĪÀÅ¢®è.
DzÀgÉ §AUÁ¼À PÉÆ°è¬ÄAzÀ
©Ã¸ÀĪÁUÀ zÀQët ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ
f¯ÉèUÀ½UÉ ¸Àé®à ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀÄvÀÛzÉ.
§AUÁ¼À PÉ Æ °è A iÀ Ä ¯Áè U À Ä ªÀ
ZÀAqÀªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À
¥À æ ¨ s Á ªÀ ¢ AzÀ ® Æ £À ª É A §gï,
r¸ÉA§gï wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è
ªÀļÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. F
IÄvÀĪÀiÁ£Àz° À è ±ÉÃ.12 ¨sÁUÀzµ
À ÄÀ Ö
gÁdåzÀ°è ªÀļÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

101
4. ZÀ½UÁ® : F PÁ®zÀ°è PÀrªÉÄ GµÁÚA±À, PÀrªÉÄ ZÀlĪÀnPÉ
DzsÀæðvÉ, ªÀļÉAiÀÄÆ PÀrªÉÄ ºÁUÀÆ w½AiÀiÁzÀ DPÁ±ÀªÀżÀî
¨ÉùUÉPÁ®, ZÀ½UÁ® ªÀÄvÀÄÛ
ºÀªÁUÀÄt«gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÁ¸Àj GµÁÚA±À 250 jAzÀ 270 ªÀļÉUÁ®zÀ°è ¤ÃªÀÅ EµÀÖ¥q À ÄÀ ªÀ
¸É°ìAiÀĸï. d£ÀªÀj Cw PÀrªÉÄ GµÁÚA±À zÁR¯ÁUÀĪÀ PÁ® AiÀiÁªÀÅzÀÄ ? KPÉ JA§
wAUÀ¼ÀÄ. EzÀ£ÀÄß ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÁ¸À ªÀiÁ¸À’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. DUÀ §UÉÎ PÁgÀtPÉÆr.
¨É¼ÀUÁ«AiÀÄ°è PÀ¤µÀ× GµÁÚA±À 6.70 ¸É. EgÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀzÀ
f¯ÉèUÀ¼À°è PÀrªÉÄ GµÁÚA±À«gÀÄvÀÛzÉ. GzÁ : «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ, PÀ®§ÄgÀV ªÀÄvÀÄÛ ©ÃzÀgï.
ZÀ½UÁ®zÀ°è ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPÉ Cw PÀrªÉÄ. CAzÀgÉ gÁdåzÀ MlÄÖ ªÀļÉAiÀÄ°è ±ÉÃ.1 ¨sÁUÀ
©Ã¼ÀĪÀÅzÀÄ. MªÉÆäªÉÄä ¥ÁævÀBPÁ®zÀ°è PÁªÀ¼À PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ.
ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPÉ : ªÀįɣÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀgÁªÀ½ ¨sÁUÀU¼
À ÄÀ C¢üPÀ ªÀÄ¼É ¥ÀqA
É iÀÄĪÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À ÁVªÉ.
¥ÀǪÀð¨sÁUÀzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ ªÀÄ¼É ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ. CPÁ°PÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀªÀiÁ£À
ªÀļÉAiÀÄ ºÀAaPɬÄAzÀ gÁdåzÀ°è DUÁUÉÎ §gÀUÁ® ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄtÄÚUÀ¼ÀÄ

ed
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À vɼÀĪÁzÀ ¥ÀzÀgÀªÉà ªÀÄtÄÚ. PÀȶ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÀÄtÄÚ
ish
CvÀåUÀvÀå. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ««zsÀ ¥ÀæPÁgÀzÀ ªÀÄtÄÚUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £Á®ÄÌ «zsÀUÀ¼À£ÁßV
re S
bl
«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. 1) PÉA¥ÀÅ ªÀÄtÄÚ, 2) PÀ¥ÀÅà ªÀÄtÄÚ, 3) dA©nÖUÉ ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ 4) PÀgÁªÀ½AiÀÄ
be KTB
pu

ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÄÚ.
©

1. PÉA¥ÀÅ ªÀÄtÄÚ : EzÀÄ UÁæ£ÉÊmï, ¤Ã¸ï ²¯ÁzÀæªÀåUÀ½AzÀ gÀÆ¥ÀÅUÉÆArzÀÄÝ, PÀ©âtzÀ DPÉìöÊqï

EgÀĪÀÅzÀjAzÀ F ªÀÄtÄÚ PÉA¥ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀÄtÂÚ£À°è ºÉZÀÄÑ ¸ÀÄtÚ ªÀÄvÀÄÛ G¦à£ÁA±À«zÀÄÝ,
¸ÁªÀAiÀĪÀ CA±À PÀrªÉÄ. ºÉZÄÀ Ñ ºÀUÄÀ gÀ, vɼÄÀ ¥Àzg
À ª
À ÅÀ ¼Àî F ªÀÄtÄÚ CµÉÆÖAzÀÄ ¥s®
À ªÀvÁÛzÄÀ zÀ®è.
o

vÉêÁA±À G½¹PÉƼÀÄîªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð PÀrªÉÄ. F ªÀÄtÂÚ£À°è vÀÈtzsÁ£ÀåUÀ¼ÁzÀ gÁV, £ÀªÀuÉ,

tt

¸ÀeÉÓ, eÉÆüÀ, ºÁgÀPÀ EvÁå¢, vÀA¨ÁPÀÄ, ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, £É®UÀqÀ¯ÉUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀÄ¼É D²ævÀ
No

¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀħºÀÄzÀÄ. ¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå«gÀĪÀ PÀqÉ ¨sÀvÀÛ, PÀ§Äâ, D®ÆUÉqÉØ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ,

¨Á¼É, vÉAUÀÄ, CrPÉ EvÁå¢ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä AiÉÆÃUÀåªÁVzÉ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ,
aPÀ̧¼Áî¥ÀÄgÀ, PÉÆïÁgÀ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, ªÀÄAqÀå ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è F ªÀÄtÄÚ
ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
2. PÀ¥ÀÅà ªÀÄtÄÚ : EzÀÄ §¸Á¯ïÖ ²¯ÉAiÀÄ ²y°ÃPÀgÀt¢AzÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ°è ºÉZÀÄÑ ªÉÄVßöAiÀÄA,
C®Æå«Ä¤AiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ PÀ©âtzÀ DPÉìöÊqïUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV EzÀgÀ §tÚ PÀ¥ÀÅà. EzÀ£ÀÄß
‘JgɪÀÄtÄÚ’ CxÀªÁ ‘PÀ¥ÀÅà ºÀwÛ ªÀÄtÄÚ’ (Black cotton soil) JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EzÀPÉÌ ºÉZÀÄÑ
¢£À vÉêÁA±ÀªÀ£ÀÄß »r¢lÄÖPÉƼÀÄîªÀ UÀÄt«zÉ. F ªÀÄtÂÚ£À°è ºÀwÛ, eÉÆüÀ, ¸ÀÆAiÀÄðPÁAw,
ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä, ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄ, PÀ§Äâ, FgÀÄ½î ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. F
ªÀÄtÄÚ GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ªÁå¥ÀPÀªÁV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. zsÁgÀªÁqÀ, UÀzÀUÀ, §¼Áîj,
PÉÆ¥Àà¼À, PÀ®§ÄgÀV, AiÀiÁzÀVj, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, ¨É¼ÀUÁ«, avÀæzÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ
f¯ÉèUÀ¼À°è PÀ¥ÀÅà ªÀÄtÂÚ£À ºÀAaPɬÄzÉ.
102
3. dA©nÖUÉ ªÀÄtÄÚ : C¢üPÀ GµÁÚA±À
ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ ¨sÁUÀU¼ À °À èF
«zsÀzÀ ªÀÄtÄÚ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ¤Ãj£À°è
PÀgÀUÀĪÀ ¸ÀÄtÚ ªÀÄvÀÄÛ ¹°PÉÃmïUÀ¼ÀÄ
ªÀÄ¼É ¤Ãj£À°è PÀgÀV vÀ¼ÀzÀ ªÀÄtÂÚ£À
¸ÀÛgÀUÀ½UÉ ¸ÁV¸À®àqÀÄvÀÛªÉ. PÀgÀUÀzÀAvÀºÀ
PÀ © â t ªÀ Ä vÀ Ä Û C®Æå«Ä¤AiÀ Ä AUÀ ¼ À Ä
ªÉÄîàzÀgÀzÀ°è G½AiÀÄÄvÀÛªÉ. EzÀÄ
ªÀļÉUÁ®zÀ°è ªÀÄÈzÀĪÁV, ¨ÉùUÉAiÀÄ°è
MtV UÀnÖAiÀiÁV ¯ÁålgÉÊmï
²¯É A iÀ i ÁUÀ Ä vÀ Û z É . CzÀ £ À Ä ß PÀ l Ö q À U À ¼ À
¤ªÀiÁðtPÉÌ G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
F ªÀ Ä tÂ Ú £ À ° è UÉ Æ ÃqÀ A ©, PÁ¦ü ,
ZÀºÀ, K®QÌ, ªÉÄt¸ÀÄ, gÀ§âgï, vÉAUÀÄ
ªÀÄÄAvÁzÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

ed
GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ,
PÉÆqÀUÀÄ, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ, ish
re S
bl
be KTB

¨É ¼ À U Á« ªÀ Ä ÄAvÁzÀ ªÀ Ä ¯É £ ÁqÀ Ä
pu

f¯ÉèUÀ¼À°è ºÉZÁÑV ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ.

©

4. PÀgÁªÀ½AiÀÄ ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÄÚ : £À¢,

¸À ª À Ä ÄzÀ æ z À C¯É U À ½ AzÀ ¸ÁV¸À ® à l Ö
ªÀÄtÄÚ ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀzÀ°è ¸ÀAUÀæºÀªÁV
o

¤ªÀ i ÁðtªÁVzÉ . »ÃUÁV gÁdåzÀ

tt
No

PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼ÁzÀ GqÀĦ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ ºÁUÀÆ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼À°è F ªÀÄtÄÚ
PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è ªÀÄgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÉÃr «Ä±ÀætªÁVgÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ PÉƼÉvÀ
eÉÊ«PÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁVgÀÄvÀÛªÉ. ¨sÀvÀÛ, UÉÆÃqÀA©, vÉAUÀÄ, CrPÉ, ¨Á¼É ªÀÄÄAvÁzÀ ¨É¼ÉUÀ¼À
¸ÁUÀĪÀ½UÉ EzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ.
¸Áé¨sÁ«PÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð
¥ÀæPÀÈwzÀvÀÛªÁV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ««zsÀ ¸À¸Àå ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ‘¸Áé¨sÁ«PÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð’
J£ÀÄߪÀgÀÄ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÈzÀÞ ¸À¸Àå ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄvÉÆî£À PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀgÀ°è ¸À¸ÀåªÀUÀðªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸À¸ÀåªÀUÀðªÀÅ
ªÀÄgÀªÀÄÄlÄÖ, PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛ, GgÀĪÀ®Ä, VqÀªÀÄÆ°PÉUÀ¼ÀÄ, eÉãÀÄ, ©¢gÀÄ,
¨ÉvÀÛ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. F PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÀÄÝ, D£É,
ºÀÄ°, ¹AºÀ, agÀvÉ, PÁqÀÄPÉÆÃt, fAPÉ, £À«®Ä PÀ£ÁðlPÀzÀ CgÀtåUÀ¼À°è ªÁ¸ÀªÁVªÉ.
ªÀÄ£ÀÀgÀAd£Á ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÁ¹PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÀÛªÉ. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀiÁ°£ÀåªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛªÉ.
103
PÀ£ÁðlPÀzÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è «±ÉõÀªÁV ²æÃUÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ ¸ÀÄUÀAzsÀ
zÀæªÀå, PÀĸÀÄj PÉ®¸ÀzÀ PÀıÀ® ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ¸Á§Æ£ÀÄ, OµÀ¢üUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. EªÀÅ
«±Àé«SÁåvÀªÁVzÀÄÝ, zÉòÃAiÀÄ C¥ÁgÀªÁzÀ ¨ÉÃrPÉ ¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÀ®èzÉ «zÉñÀUÀ½UÀÆ gÀ¥sÀÅÛ
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ‘²æÃUÀAzsÀzÀ £ÁqÀÄ’ JAzÉà ¥Àæ¹¢Þ ¥ÀqÉ¢zÉ.
¸À¸ÀåªÀUÀðzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ
ªÀļÉAiÀÄ ¥Àª
æ iÀ Át, ¨sÆ
À ¸ÀégÆ
À ¥À ºÁUÀÆ ªÀÄt£
Ú À ®PÀëtUÀ¼£
À Áßzsj
À ¹ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸Áé¨Ás «PÀ
¸À¸ÀåªÀUÀðªÀ£ÀÄß «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ; 1) ¤vÀå ºÀjzÀétðzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ, 2) J¯É
GzÀÄj¸ÀĪÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð, 3) «Ä±Àæt PÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 4) PÀÄgÀÄZÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä.
1. ¤vÀåºÀjzÀétðzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ : ¥ÀæªÀÄÄRªÁV 250 ¸ÉA.«ÄÃ. UÀ½UÀÆ C¢üPÀ ªÁ¶ðPÀ ªÀļÉ
©Ã¼ÀĪÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è F PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. C¢üPÀ ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ GµÁÚA±ÀUÀ½AzÀ
E°è ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ JvÀÛgÀªÁV ºÁUÀÆ zÀlÖªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. F PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ zÀÄUÀðªÀĪÁVzÀÄÝ,
PÉ®ªÀÅ PÀqÉ ¸ÀÆAiÀÄð£À QgÀtUÀ¼ÀÄ £É®PÉÌ vÀ®Ä¥ÀĪÀÅ¢®è. E°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁV ©ÃmÉ, vÉÃUÀ,
ªÀÄwÛ, £ÀA¢, zÀÆ¥À, ºÉÆ£Éß, ºÉ§â®¸ÀÄ

ed
ªÀÄÄAvÁzÀ JvÀg Û z
À À ªÀÄgÀU¼ À ÄÀ ¨É¼AÉ iÀÄÄvÀªÛ .É
ªÀÄgÀUÀ¼À CrAiÀÄ°è zÀlÖ ¥ÉÇzÉ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ
ish
re S

¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ ¸ÁA¨ÁgÀ

bl
be KTB

¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ, ®ªÀAUÀ, K®QÌ, zÁ°Ñ¤ß,

pu

OµÀ¢ü ¸À¸åÀ U¼ À ÄÀ ºÉÃgÀ¼ª À ÁV ¨É¼A É iÀÄÄvÀªÛ .É

©

EAvÀ º À PÁqÀ Ä UÀ ¼ À Ä GvÀ Û g À PÀ £ À ß qÀ ,

GqÀ Ä ¦, zÀ Q ë t PÀ £ À ß qÀ , ²ªÀ ª É Æ UÀ Î ,
ºÁ¸À£,À aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ À gÀÄ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUg À À
o
tt

ªÀÄvÀÄÛ PÉÆqÀUÄÀ f¯ÉU è ¼

À °À è PÀAqÀħgÀÄvÀª Û .É
No

2. J¯É GzÀ Ä j¸À Ä ªÀ ¸À ¸ À å ªÀ U À ð :

ZÀ ½ UÁ®zÀ vÀ g À Ä ªÁAiÀ Ä vÉ Ã ªÁA±À z À
PÉ Æ gÀ v É ¬ ÄAzÁV ªÀ Ä gÀ U À ¼ À J¯É U À ¼ À Ä
GzÀÄgÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄvÉÛ ªÀ¸ÀAvÀ IÄvÀÄ«£À°è
aUÀÄgÀÄvÀª Û .É EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ‘J¯É GzÀÄj¸ÀĪÀ
¸À¸ÀåªÀUÀð’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ªÁ¶ðPÀ 60-120
¸ÉA.«ÄÃ. ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è
EAvÀ º À ¸À ¸ À å ªÀ U À ð «zÉ . EAvÀ º À
PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ,
ZÁªÀ Ä gÁd£À U À g À , ºÁ¸À £ À f¯É è U À ¼ À
¥ÀƪÀð¨sÁUÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, aPÀ̧¼Áî¥ÄÀ gÀ,

104
PÉÆïÁgÀzÀ zÀQët ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄAqÀå, gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À UÁæªÀiÁAvÀgÀ f¯ÉèUÀ¼À°è
PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. vÉÃUÀ, ºÉÆ£Éß, ªÀÄwÛ, ¨ÉêÀÅ, ªÀiÁªÀÅ, ºÀ®¸ÀÄ, ªÀÄÄvÀÄÛUÀ, ¨ÁUÉ, D®, ²æÃUÀAzsÀ
ªÀÄvÀÄÛ ©¢gÀÄ E°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ zÀlÖªÁV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅ¢®è.
3. «Ä±Àæ §UÉAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÄÀ : ¤vÀåºÀjzÀétð ªÀÄvÀÄÛ CUÀ® J¯ÉU¼ À £
À ÄÀ ß¼Àî J¯É GzÀÄj¸ÀĪÀ ¥ÀPæ ÁgÀzÀ
ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðªÉà «Ä±Àæ §UÉAiÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ. ªÁ¶ðPÀ 120-150 ¸ÉA.«ÄÃ. ªÀļÉ
©Ã¼ÀĪÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è EAvÀºÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ GqÀĦ, zÀQët
PÀ£ßÀ qÀ, GvÀÛgÀ PÀ£ßÀ qÀzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀU¼
À ÄÀ , PÉÆqÀV£À ¥ÀǪÀð¨sÁUÀ ºÁUÀÆ aPÀ̪ÄÀ UÀ¼ÆÀ gÀÄ, ºÁ¸À£À
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. vÉÃUÀ, ºÉÆ£Éß, ªÀÄwÛ, £ÀA¢, ¢AqÀUÀ,
²æÃUÀAzsÀ, ºÀ®¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©¢gÀÄ E°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ.
4. ºÀÄ®ÄèUÁªÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀÄgÀÄZÀ®Ä ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 60 ¸ÉA.«ÄÃ.VAvÀ PÀrªÉÄ ªÁ¶ðPÀ
ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è EAvÀºÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. ªÀļÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
MtºÀªÉ¬ÄAzÁV PÀÄgÀÄZÀ®Ä VqÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĽî£À VqÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. GzÁ : PÀ½î, PÀvÁÛ½,
PÀjeÁ°, ¨Éî, FZÀ®Ä, ºÀAa ªÀÄvÀÄÛ PÀÄAw ºÀÄ®Äè EvÁå¢. C®è°è D®, ¨ÉêÀÅ, CgÀ½,
ªÀÄÄvÀÄÛUÀzÀAvÀºÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðªÀÅ ©ÃzÀgï, PÀ®§ÄgÀV, AiÀiÁzÀVj,

ed
gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, PÉÆ¥Àà¼À, «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ, §¼Áîj, avÀæzÀÄUÀð
EvÁå¢ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. ish ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
re S
bl
be KTB

• ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¸À«ÄÃ¥À gÁªÉÆÃ

PÀgÁªÀ½AiÀÄAa£À°g è ÄÀ ªÀ £À¢ ªÀÄÄRd¨sÆ À «Ä, C½ªÉU¼
À ÄÀ
pu

ºÀ½îAiÀÄ°è CwzÉÆqÀØ D®zÀ

ºÁUÀ Æ ªÀ Ä gÀ ¼ À Ä zÀ A qÉ U À ¼ À ¨s Á UÀ U À ¼ À ° è ©½®ÄUÀ ½ AzÀ ªÀÄgÀ«zÉ.
©

PÀÆrgÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ½ªÉ. EªÀÅ G¥ÀÅà ¤Ãj£À°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ • ²qÀèWÀlÖzÀ n. ªÉAPÀmÁ¥ÀÅgÀ

«²µÀÖªÁzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢ªÉ. EzÀ£ßÉ Ã ‘ªÀiÁåAUÉÆÃæ ªï §½ CwzÉÆqÀØ ¨Éë£À
¸À¸Àå’UÀ¼É£ÀÄߪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼À ºÀAaPÉ CvÀå®à. ªÀÄgÀ«zÉ.
o
tt

• ¸À ª À t Æj£À §½ §ÈºÀ v ï
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1400 «ÄÃ. VAvÀ ºÉZÀÄÑ JvÀÛgÀªÀżÀî ¨sÁUÀzÀ°è
No

ºÀÄt¸É ªÀÄgÀ«zÉ.
vÀA¥ÁzÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄt«gÀĪÀ PÀÄzÀÄgɪÄÀ ÄR, ¨Á¨Á§ÄqÀ£ïVj
(E£ÁªÀiï zÀvÁÛvÉæAiÀÄ ¦ÃoÀ), ©½VjgÀAUÀ£À¨ÉlÖ, PÉÆqÀV£À
§æºÀäVj ¸ÀgÀtÂUÀ¼À E½eÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°¤AzÀ PÀÆrªÉ. EªÀÅUÀ¼À vÀUÁÎzÀ PÀtªÉUÀ¼ÀÄ
gÀhÄj, vÉÆgÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è «²µÀÖªÁzÀ ‘±ÉÆïÁ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ’ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
CgÀtåUÀ¼À ºÀAaPÉ
J¯Áè «zsÀzÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è zÁR¯ÁzÀ CgÀtå ¥ÀæzÉñÀ 43.4
®PÀë ZÀ.Q.«ÄÃ.UÀ¼ÀÄ. EzÀÄ gÁdåzÀ ¨sËUÉÆýPÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ±ÉÃ.22.6 ¨sÁUÀzÀµÁÖ¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è
¸ÀªÄÀ ÈzÀÞ CgÀtåU¼
À £
À ÄÀ ß¼Àî gÁdåU¼
À °
À è PÀ£ÁðlPÀªÅÀ K¼À£A
É iÀÄ ¸ÁÜ£z
À °
À èz.É GvÀÛgÀ PÀ£ßÀ qÀ ºÉZÄÀ Ñ CgÀtå
¥ÀæzÉñÀªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ f¯Éè. vÀgÀĪÁAiÀÄ ²ªÀªÉÆUÀÎ ªÀÄvÀÄÛ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ PÀæªÀĪÁV
JgÀqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°èªÉ. «dAiÀÄ¥ÀÅgÀ Cw PÀrªÉÄ CgÀtåªÀżÀî f¯ÉèAiÀiÁVzÉ.

105
 ¥Áæt ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ
¸À¸ÀågÁ² ªÀÄvÀÄÛ ªÀÈPÀëgÁ²UÀ¼ÀµÉÖÃ
ªÀ £ À å fë ¸À A ¥À v À Ä Û PÀ £ ÁðlPÀ
gÁdåzÀ°èzÉ. EzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄÈzÀÞ CgÀtå
PÉëÃvÀæªÉà ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀt. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è
UÀÄgÀÄw¸À®l à Ö fëªÉÊ«zsåÀ G¯Áè¸À vÁt
(Hot spots) UÀ¼À°è gÁdåzÀ ¸ÀºÁå¢æ
¸À g À t  U À ¼ À Æ ¸É à jªÉ . EwÛ Ã ZÉ U É
CzÉÆAzÀÄ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ
¥À æ z É Ã ±À ª É A zÀ Ä WÉ Æ Ã¶¸À ® à n Ö z É .
¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ D£ÉUÀ¼À°è ±ÉÃ.25
ªÀ Ä vÀ Ä Û ºÀ Ä °UÀ ¼ À ° è ±É Ã .10 ¨s Á UÀ
£ÀªÀÄä PÀ£ÁðlPÀzÀ°èªÉ. C®èzÉ agÀvÉ,
PÁqÀĺÀA¢, PÁqɪÉÄä, PÀqÀªÉ, fAPÉ,

ed
PÀgÀr, ªÀÄļÀÄî ºÀA¢ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
¥ÁætÂUÀ½ªÉ. eÉÆvÉUÉ ««zsÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ
ºÁªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ªÀtðªÀÄAiÀÄ ¥ÀQëUÀ¼ÀÆ ish
re S
bl
be KTB

¸ÀºÀ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
pu

¥À²ª Ñ ÄÀ WÀlUÖ ¼
À À ªÀÄzsåÀ ¨Ás UÀªÁzÀ
©

PÀ £ ÁðlPÀ z À ªÀ Ä ¯É £ ÁqÀ Ä ¨s Á UÀ ª À Å
ªÀ i ÁvÀ æ vÀ £ À ß £É Ê ¸À V ðPÀ eÉ Ê «PÀ
¥ÁgÀA¥ÀjPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß G½¹PÉÆArzÉ.
o
tt

»ÃUÁV F ¨sÁUÀzÀ°è ªÀ£Àå¥ÁætÂ

No

¸ÀAPÀÄ® ºÉZÁÑV PÀAqÀÄ §gÀĪÀÅzÀÄ.

ªÀ£Àå¥ÁætÂUÀ¼À £É¯ÉAiÀÄ£ÉÆß¼À UÉÆAqÀ gÁdåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
CgÀ t å ¥À æ z É Ã ±À U À ¼ É A zÀ g É ; GvÀ Û g À PÀ £ À ß qÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀ°
¨É ¼ À U Á«AiÀ Ä ¨s Á UÀ U À ¼ À £ É Æ ß¼À U É Æ AqÀ PÀ g ÁªÀ ½ AiÀ Ä • PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
¨sÁUÀ, ¸ÀºÁå¢æ-ªÀįɣÁr£À ¨ÉlÖUÀ¼À ¸Á®Ä. GzÁ: ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀ®AiÀÄUÀ½ªÉ.
E£ÁªÀ i ï zÀ v ÁÛ v É æ à AiÀ Ä ¦ÃoÀ (¨Á§§ÄqÀ £ ïVj) §ArÃ¥ÀÅgÀ-£ÁUÀgÀºÉƼɪÀ®AiÀÄ,
¨sÀzÁæªÀ®AiÀÄ.
¸ÀgÀtÂ, ©½VjgÀAUÀ£À¨ÉlÖ, ªÀįÉʪÀĺÁzÉñÀégÀ ¨ÉlÖ,
• PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥Àæ¹zÀÞ ¥ÀQëzsÁªÀÄ -
UÉÆÃ¥Á®¸Áé«Ä ¨ÉlÖ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß¼Àî zÀQët gÀAUÀ£ÀwlÄÖ.
ªÉÄÊzÁ£À. gÁuɨɣÀÆßgÀÄ GvÀÛgÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄ. EAzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 5 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
GzÁå£À, 4 ¥ÀQëzsÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 17 ªÀ£Àå¥ÁætÂzsÁªÀÄUÀ½ªÉ.

106
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1) ¨ÉùUÉ PÁ®ªÀÅ ................, ................ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è EgÀÄvÀÛzÉ.
2) Cw ºÉZÀÄÑ ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀĪÀ IÄvÀĪÀiÁ£À ................ DVzÉ.
3) GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ................ ªÀÄtÄÚ ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
4) ¸ÀzÁºÀ¹j¤AzÀ PÀÆrgÀĪÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ................ ¥ÀæzÉñÀzÀ°èzÉ.
5) Cw ºÉZÀÄÑ CgÀtå ¥ÀæzÉñÀªÀÅ ................ f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
1) PÀ£ÁðlPÀzÀ £Á®ÄÌ IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
2) PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀļÉUÁ®ªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
3) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ªÀÄtÂÚ£À «zsÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

ed
4) PÀ£ÁðlPÀzÀ ««zsÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
5) ish
PÀ£ÁðlPÀªÀ£ÀÄß ²æÃUÀAzsÀzÀ £ÁqÀÄ JAzÀÄ KPÉ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
re S
bl
be KTB

6) £ÀªÀÄä CgÀtåUÀ¼À°ègÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ£Àå¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

pu

III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.

©

C D
1) D¢ZÀÄAZÀ£ÀVj J) ¥ÀQëzsÁªÀÄ
o
tt

2) ªÀÄAzÀUÀzÉÝ ©) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀªÀ£À

No

3) £ÁUÀgÀºÉÆ¼É ¹) J¯É GzÀÄj¸ÀĪÀ PÁqÀÄ

4) ²æÃUÀAzsÀzÀ ªÀÄgÀ r) £À«®ÄzsÁªÀÄ
F) PÉA¥ÀŪÀÄtÄÚ
IV. ZÀlĪÀnPÉ.
1) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À ªÀ£Àåfë avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 D®âA ¹zÀÞ¥Àr¹. ¥ÀQëzsÁªÀÄ,
ªÀ£ÀåfëzsÁªÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖªÀiÁrj.
V.AiÉÆÃd£É.
1) ¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀ¼À §UÉÎ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹ «ªÀgÀ
§gɬÄj.
*****
107
 CzsÁåAiÀÄ - 12
PÀ£ÁðlPÀzÀ d®¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ
• d®«zÀÄåZÀÑQÛ GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CuÉPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ

PÀ£ÁðlPÀzÀ £À¢UÀ¼ÀÄ
d® ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ¼°
À è £À¢UÀ½UÉ

ed
ªÀĺÀvÀézÀ ¸ÁÜ£À«zÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ
£À ¢ eÁ®UÀ ¼ À £ À Ä ß ªÀ Ä ÄRåªÁV ish
re S
bl
be KTB

¥À Ç ªÁð©ü ª À Ä ÄRªÁV ºÀ j AiÀ Ä ÄªÀ

pu

£À¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀiÁ©üªÀÄÄRªÁV

ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢UÀ¼ÀÄ JAzÀÄ JgÀqÀÄ
©

«zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
o
tt

PÁªÉÃjAiÀÄÄ vÀ£Àß ¥ÁvÀæzÀ°è

No

ªÀÄÆgÀÄ d®¥ÁvÀU¼ À ÄÀ . (ZÀÄAZÀ£PÀ m À ÖÉ,

²ªÀ£À ¸ÀªÄÀ ÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆUÉãïPÀ¯ï)
ªÀ Ä vÀ Ä Û ªÀ Ä ÆgÀ Ä ¢é à ¥À U À ¼ À £ À Ä ß
(²æÃgÀAUÀ¥l À Öt, ²ªÀ£¸ À ª
À ÄÀ ÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ
²æÃgÀAUÀ) ¤«Äð¹zÉ.

¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ ?
• PÀ Æ qÀ ® ¸À A UÀ ª À Ä zÀ ° è ªÀ Ä ®¥À æ ¨ s Á
£À¢AiÀÄÄ PÀȵÁÚ £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ.
• PÀÆqÀ°-vÀÄAUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sz À Áæ £À¢UÀ¼ÄÀ
¸ÀA¢ü¸ÀĪÀ ¸ÀܼÀ
• PÀȵÀÚgÁd ¸ÁUÀgÀzÀ §½ ºÉêÀiÁªÀw
£À¢AiÀÄÄ PÁªÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ.

108
1. ¥ÀǪÁð©üªÀÄÄRªÁV ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢UÀ¼ÀÄ : PÀȵÁÚ, PÁªÉÃj,
¥É£Áßgï ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¯Ágï £À¢UÀ¼ÄÀ ¥ÀǪÁð©üªÄÀ ÄRªÁV ºÀjzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° :
§AUÁ¼À PÉÆ°èAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR £À¢UÀ¼ÀÄ. ¥É £ Áßgï £À ¢ UÉ ªÀ Ä vÉ Æ Û A zÀ Ä
ºÉ¸ÀgÀÄ ¦£ÁQ¤.
PÀȵÁÚ £À¢ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ JgÀqÀ£Éà ªÀÄÄRå £À¢. EzÀÄ
vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À°è zÀQët
ªÀĺÁ§¯ÉñÀégÀ JA§°è GUÀªÀÄ ºÉÆA¢ 1392 Q.«ÄÃ.
¥É£Áßgï £À¢AiÀÄ£ÀÄß (zÀQët
zÀÆgÀ ¥ÀǪÀðzÉqÉUÉ ºÀjzÀÄ §AUÁ¼À PÉÆ°è ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ
¦£ÁQ¤) ¥ÉÇ£ÉßÊAiÀiÁgï JAzÀÄ
EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 480 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀ ºÀjAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
©ü à ªÀ Ä , vÀ Ä AUÀ ¨ s À z À æ , WÀ l ¥À æ ¨ s À ªÀ Ä vÀ Ä Û ªÀ Ä ®¥À æ ¨ s À EzÀ g À
G¥À£À¢UÀ¼ÁVªÉ. PÀȵÁÚ £À¢ GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¤ÃgÁªÀj
ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvï vÀAiÀiÁjPÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁVzÉ.
PÁªÉÃjAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ Cw ¥Àªæ ÄÀ ÄR £À¢. zÀQt
ë UÀAUÉ JAzÉà ¥À¹
æ ¢Þ. PÉÆqÀUÄÀ f¯ÉA
è iÀÄ
vÀ®PÁªÉÃjAiÀÄ°è GUÀªÀÄ ºÉÆA¢, PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄUÀ¼À°è ¥ÀǪÁð©üªÀÄÄRªÁV
804 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀ ºÀjzÀÄ §AUÁ¼À PÉÆ°èUÉ ¸ÉÃgÀĪÀÅzÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 380 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀ
ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ. F £À¢UÉ ºÀ®ªÀÅ G¥À£À¢UÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : ºÉêÀiÁªÀw, ºÁgÀAV,
¯ÉÆÃPÀ¥ÁªÀ¤, CPÁðªÀw, ²AµÁ, ®PÀöë ätwÃxÀð, PÀ¦¯É, ¸ÀĪÀuÁðªÀw, PÀȶ, «zÀÄåvï vÀAiÀiÁjPÉ,

ed
PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤ÃgÀÄ ¥ÀÇgÉÊPÉUÀ½UÉ F £À¢ §ºÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVzÉ.
ish
re S

¥É£Áßgï ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¯Ágï £À¢UÀ¼ÄÀ PÉÆïÁgÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ ºÁUÀÆ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼° À è

bl
be KTB

ºÀjzÀÄ C£ÀAvÀgÀ DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀŪÀÅ. GvÀÛgÀ ¥É£Áßgï ªÀÄvÀÄÛ

pu

zÀQët ¥É£Áßgï JA§ JgÀqÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ £À¢UÀ½ªÉ.

©

2. ¥À²ÑªÀiÁ©üªÀÄÄRªÁV ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢UÀ¼ÀÄ : C£ÉÃPÀ £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀįɣÁr£À°è ºÀÄnÖ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ

ºÀjzÀÄ CgÀ©âà ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : ±ÀgÁªÀw, PÁ½, UÀAUÁªÀ½ (¨Ér)Û , £ÉÃvÁæªÀw,
ªÁgÁ», CWÀ£Á²¤ EvÁå¢. EªÀÅ PÀrzÁzÀ E½eÁj£À°è ºÀjAiÀÄÄvÁÛ d®¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß
o
tt

¸ÀȶָÀÄvÀÛªÉ. d®«zÀÄåvï vÀAiÀiÁjPÉUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. ±ÀgÁªÀw £À¢ ¤«ÄðvÀ eÉÆÃUï d®¥ÁvÀ

No

dUÀvÀàç¹zÀÞªÁzÀÄzÀÄ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ JvÀÛgÀzÀ d®¥ÁvÀªÁVzÉ (253 «ÄÃ.). gÁdåzÀ EvÀgÉ

¥Àª
æ ÄÀ ÄR d®¥ÁvÀU¼ À A
É zÀgÉ UÉÆÃPÁPï (WÀl¥À¨æ )Às , §AqÁeÉ (£ÉÃvÁæªw
À ), GAZÀ½î (CWÀ£Á²¤),
bÁAiÀÄ ¨sÀUÀªÀw (zÉÆÃt £À¢), ZÀÄAZÀ£ÀPÀmÉÖ, ²AµÁ, UÀUÀ£ÀZÀÄQÌ, ¨sÀgÀZÀÄQÌ (PÁªÉÃj),
ªÀiÁUÉÆÃqÀÄ d®¥ÁvÀ (¨ÉrÛ) EvÁå¢.
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¤ÃgÁªÀj w½¢gÀ° :
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR zÉÆqÀØ PÉgÉUÀ¼ÀÄ
PÀȶUÁV PÀÈvÀPÀªÁV ¤ÃgÀÄ ¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÉà ªÀÄÄzÀUÀzÀ PÉgÉ (PÀqÀÆgÀÄ §½),
¤ÃgÁªÀ j . CPÁ°PÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û C¸À ª À i Á£À ªÀ Ä ¼É A iÀ Ä vÉ Æ tÆÚ g À Ä PÉ g É (¥ÁAqÀ ª À ¥ À Å gÀ §½),
ºÀAaPÉ ºÁUÀÆ PÀȶ ¥ÀU æ wÀ UÁV ¤ÃgÁªÀj CvÁ媱 À åÀ P.À ºÉÊjUÉPÉgÉ (ºÀÄt¸ÀÆgÀÄ), gÁªÀĸÀªÀÄÄzÀæ
PÀ £ ÁðlPÀ z À ° è ¥À Å gÁvÀ £ À PÁ®¢AzÀ ® Æ ««zs À PÉgÉ (aPÀ̧¼Áî¥ÀÅgÀ), ¨ÉÊgÀ¸ÁUÀgÀ PÉgÉ
¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ (UÀÄr§AqÉ), PÀ¼ÀîA¨É¼Àî PÉgÉ (²gÁ),
gÀÆrüAiÀÄ°èzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR ¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ®UÀ¼ÉAzÀgÉ ¨ÉÊgÀªÀÄAUÀ®PÉgÉ (©qÀ¢) EvÁå¢.
¨Á«, PÁ®ÄªÉ, PÉgÉ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ. »AzÉ ºÀ½îUÀ¼À°è
109
¨Á«UÀ¼£ À ÄÀ ß ¤«Äð¹ CªÀÅUÀ¼À ¤ÃgÀ£ÄÀ ß ¤ÃgÁªÀjUÉ
¨Á«UÀ¼ÀÄ 48.3 % PÁ®ÄªÉ ¤ÃgÁªÀj 31.7%
§¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. C£ÀAvÀgÀ PÁ®ÄªÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹
£À¢UÀ½AzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ
gÀÆrüUÉ §A¢vÀÄ. zÉÆqÀØ zÉÆqÀØ PÉgÉUÀ¼ÀÄ FUÀ®Æ
EªÉ. GzÁ : zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèAiÀÄ ±ÁAw¸ÁUÀgÀ,
ºÀ£ÉÆßAzÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è vÉÆÃrzÀ PÀ®ÄâVð
PÉgÉ ¤ÃgÁªÀj
f¯ÉèAiÀÄ ¨Á«UÀ¼ÀÄ, «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ PÁ®zÀ EvÀgÉ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ 13.4%
6.6 %
vÀ Ä AUÀ ¨ s À z À æ PÁ®ÄªÉ U À ¼ À Ä , ªÉ Ä Ê¸À Æ gÀ Ä CgÀ ¸ À g À Ä
¤ÃgÁªÀj PÉëÃvÀæzÀ ±ÉÃPÀqÁ ¥ÀæªÀiÁt
¤«Äð¹zÀ ªÁt«¯Á¸À ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀȵÀgÚ Ád¸ÁUÀgÀ
CuÉPÀmÉÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¤ÃgÁªÀj
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° :
¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÀiÁUÀð ¸ÀÆaUÀ¼ÁVªÉ. EAzÀÄ gÁdåzÀ°è
£À¢UÀ¼À ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð® ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ JgÀqÀ£ÀÆß PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÉÆlÖªÆ É zÀ® zÉÆqÀØ
d¯Á±ÀAiÀÄ ªÁt«¯Á¸À ¸ÁUÀgÀ 1907
¤ÃgÁªÀ j UÉ G¥À A iÉ Æ ÃV¹PÉ Æ ¼À î ¯ ÁUÀ Ä wÛ z É . gÁdåzÀ ° è
gÀ°è »jAiÀÄÆgÀÄ §½ ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ±ÉÃ.26.2 ¨sÁUÀªÀÅ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå
EzÀ£ÀÄß `ªÀiÁjPÀt廃 AiÉÆÃd£É’ JAzÀÆ
ºÉÆA¢zÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¤ÃgÁªÀj PÉëÃvÀæzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÁÜ£À
PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ.

ed
9 £ÉAiÀÄzÁVzÉ.
ish
gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄÄ gÁdåzÀ¯Éèà Cw ºÉZÀÄÑ PÁ®ÄªÉ ¤ÃgÁªÀj ºÉÆA¢zÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ
re S
bl
f¯ÉèAiÀÄ°è Cw ºÉZÀÄÑ PÉgÉ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉñÀ«zÉ. ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄÄ gÁdåzÀ°è ºÉZÀÄÑ ¨Á«
be KTB
pu

¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EwÛÃZÉUÉ PÉƼÀªÉ ¨Á«UÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑVzÉ. f¯ÁèªÁgÀÄ

¤ÃgÁªÀj ¥Àz æ ÃÉ ±Àª£
À ÄÀ ß vÉUz
É ÄÀ PÉÆAqÀgÉ ¨É¼U
À Á« f¯Éè ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£z
À °
À èz.É ¥Àw
æ AiÀiÁV PÉÆqÀUÄÀ
©

f¯Éè PÉÆ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è §gÀĪÀÅzÀÄ.

gÁdåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁ®ÄªÉ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ, PÀȵÀÚgÁd¸ÁUÀgÀ CuÉPÀlÄÖ,
o

vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ ºÉêÀiÁªÀw, PÀ©¤, ºÁgÀAV, ªÁt«¯Á¸À ¸ÁUÀgÀ (ªÀiÁjPÀtªÉ), PÀȵÁÚ

tt

ªÉÄîÝAqÉ, D®ªÀÄnÖ, £ÁgÁAiÀÄt¥ÀÅgÀ, ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ, PÁgÀAeÁ, ¨ÉuÉÚvÉÆgÉ AiÉÆÃd£É, »¥ÀàgÀV

No

¨ÁågÉÃeï, ¨sÀzÁæ AiÉÆÃd£É ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.

d®«zÀÄåZÀÒQÛ
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ d®«zÀÄåZÀÒQÛ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è AiÀıÀ¸ÀÄì ¥ÀqÉzÀ »jªÉÄ
PÀ£ÁðlPÀPÉÌ ¸À®ÄèvÀÛzÉ. PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉmÉÆæðAiÀÄAUÀ¼ÀÄ ®¨sÀå«®èzÀ £ÀªÀÄä gÁdåzÀ°è d®±ÀQÛ
vÀAiÀiÁjPÉUÉ C¥ÁgÀªÁzÀ CªÀPÁ±À«zÉ. ¸ÀªÀðvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ±ÀQÛ ¥ÀÇgÉʸÀĪÀAvÀºÀ F ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß
¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV ¤ÃqÀĪÀ £À¢ PÀtªÉUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°èªÉ. ¥ÀǪÀðPÉÌ ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢UÀ½VAvÀ
¥À²ÑªÀÄPÉÌ ºÀjAiÀÄĪÀ £À¢UÀ¼À°è d®±ÀQÛ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉZÀÄÑ.
PÉÆïÁgÀzÀ a£ÀßzÀ UÀtÂUÉ «zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀ®Ä 1902 gÀ°è
²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ §½ «zÀÄåzÁUÁgÀªÀÅ PÁAiÀÄð DgÀA©ü¹vÀÄ. EzÀÄ PÁªÉÃj £À¢UÉ ¤«Äð¹zÀ
AiÉÆÃd£É. EzÀPÉÌ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ¯Éèà gÁdåzÀ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß 1940 gÀ°è
²AµÁ £À¢UÉ ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ºÉZÁÑzÀ «zÀÄåvï ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀ®Ä ±ÀgÁªÀw £À¢AiÀÄ
eÉÆÃUï d®¥ÁvÀzÀ §½ ªÀĺÁvÀä UÁA¢ü d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É (1947) ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
110
vÀgÀĪÁAiÀÄ ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀrAiÀÄ°è E£ÀÆß ºÀ®ªÀÅ d®«zÀÄåZÀÒQÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
C©üªÀÈ¢ÞUÉÆAqÀªÀÅ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV PÀ£ÁðlPÀªÀÅ d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°èAiÉÄÃ
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁVzÉ.

AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©

PÁAiÀÄð¤gÀvÀ AiÉÆÃd£ÉU¼
À ÄÀ
No

AiÉÆÃfvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®«zÀÄåZÀÒQÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ : ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæ, ²AµÁ (PÁªÉÃj

£À¢), ªÀĺÁvÀä UÁA¢ü d®«zÀÄåvï PÉÃAzÀæ (±ÀgÁªÀw £À¢), ¸ÀÆ¥À, £ÁUÀgÀhÄj, PÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÆqÀ¸À½î (PÁ½£À¢), ªÁgÁ» ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁjPÀtªÉ, ¨sÀzÀæ, vÀÄAUÀ¨sÀzÀæ ªÀÄvÀÄÛ D®ªÀÄnÖ (PÀȵÁÚ
£À¢) AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1) PÁªÉÃj £À¢AiÀÄÄ PÉÆqÀUÀÄf¯ÉèAiÀÄ ................ JA§°è GUÀªÀÄ ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ.
2) ¥Àæ¹zÀÞ eÉÆÃUï d®¥ÁvÀ ................ £À¢¬ÄAzÀ ¸ÀȶÖAiÀiÁVzÉ.
3) PÀȵÀÚgÁd¸ÁUÀgÀ CuÉPÀlÄÖ ................ f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ.

111
 4) PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÉÆzÀ® d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæ ................
5) D®ªÀÄnÖ CuÉPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ................ £À¢UÉ ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ 2 jAzÀ 3 ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ §gɬÄj.

1) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR £À¢UÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
2) PÀȵÁÚ£À¢AiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.
3) PÁªÉÃj £À¢AiÀÄ G¥À£À¢UÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
4) PÀ£ÁðlPÀ ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
5) £ÀªÀÄä gÁdåzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.

C D
1) °AUÀ£ÀªÀÄQÌ CuÉÚPÀlÄÖ J) d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É

ed
2) UÀUÀ£ÀZÀÄQÌ, ¨sÀgÀZÀÄQÌ d®¥ÁvÀ ©) £À¢
ish
re S

3) ªÁt «¯Á¸À ¸ÁUÀgÀ ¹) PÁ½£À¢

bl
be KTB
pu

4) £ÁUÀgÀhÄj r) PÁªÉÃj£À¢
5) ¥É£Áßgï E) ±ÀgÁªÀw £À¢
©

J¥sï) ªÀiÁjPÀtªÉ

IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
o
tt

1) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è£À £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À G¥À£À¢UÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.

No

2) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À ¥ÀnÖ ¹zÀÞ¥Àr¹.

V. AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.
1) £ÀªÀÄä gÁdåzÀ CuÉPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸Àj¹.
2) ¤ªÀÄä ªÁ¸À¸ÀܼÀPÉÌ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ PÉgÉ, PÁ®ÄªÉ, ºÉƼÉ, £À¢, PÀqÀ®Ä E°èUÉ ¨ÉÃn¤Ãr
CªÀÅUÀ¼À ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ZÀað¹.
3) £À¢UÀ¼ÀÄ gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ºÉÃUÉ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå ¨É¼É¸ÀÄvÀÛªÉ ?

*****

112
 CzsÁåAiÀÄ - 13

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sÀÆ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sÀÆ §¼ÀPÉAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ
• ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ, «zsÀUÀ¼ÀÄ
• PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÉUÀ¼À ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£É
PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ¨sËUÉÆýPÀªÁV GvÀÛªÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. CzÀÄ ªÉÊ«zsÀå ¨sÀƸÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ,
ªÀÄtÄÚ, ªÀ£¸ À àw
À , R¤dUÀ¼ÄÀ , £À¢ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀdð® ¸ÀA¥ÀvÄÀ Û EvÁå¢UÀ¼£ À Æ
É ß¼ÀUÆÉ ArzÉ. EAvÀºÀ
CªÀÄÆ®åªÁzÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è ¨sÀÆ«Ä CªÀÄÆ®åªÁzÀÄzÀÄ. CzÀgÀ ¸ÀzÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ
gÁdåzÀ ¥ÀæUÀwUÉ ¸ÀÆZÀPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

ed
¨sÀÆ §¼ÀPÉ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß (£É®) ««zsÀ GzÉÝñÀUÀ½UÉ §¼À¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ‘¨sÀÆ §¼ÀPÉ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
EzÀg° À è ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÆÀ «Ä, CgÀtå¥Àz ish
æ ÃÉ ±À, ©Ã¼ÀĨsÆ
À «Ä, PÀȶAiÉÄÃvÀgÀ ªÀ¸wÀ , gÀ¸Û,É gÉʮĪÀiÁUÀð,
re S
bl
be KTB

CuÉPl À ÄÖ, PÁ®ÄªÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ UÀ¼À ¤ªÀiÁðt, ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÅÀ ¸ÉÃgÀĪÀŪÀÅ. ¨sÆ À «ÄAiÀÄ ¸ÀªÄÀ ¥ÀðPÀ
pu

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ §¼ÀPÉ DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ vÀ¼ÀºÀ¢ EzÀÝAvÉ.

©

PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ MlÄÖ 19.05 ®PÀë ºÉPÉÖÃgï ¨sËUÉÆýPÀ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀÄ
F PɼÀPÀAqÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀUÀ½UÉ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sÀÆ §¼ÀPÉAiÀÄ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÀÄ
o
tt

1. ¤ªÀé¼À ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÆ

À «Ä : MlÄÖ ¸ÁUÀĪÀ½UÉ §¼ÀPA
É iÀiÁzÀ ¨sÆ
À «Ä gÁdåzÀ J¯Áè ¨sÁUÀU¼ À °
À è
No

MAzÉà jÃwAiÀiÁV®è. PÀ®§ÄgÀV f¯ÉèAiÀÄÄ gÁdåzÀ¯Éèà Cw ºÉZÀÄÑ ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß

ºÉÆA¢zÉ. C£ÀAvÀgÀzÀ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è ¨É¼ÀUÁ«, «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ,
¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, §¼Áîj, avÀæzÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. wêÀæ £ÀUÀjÃPÀgÀt¢AzÀ
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯Éè PÀ¤µÀ× ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
©Ã¼ÀÄ ¨sÀÆ«Ä (9.5%)
¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁqÀzÀ EvÀgÉ
¨sÀÆ«Ä (7.2%)
¸ÁUÀĪÀ½UÉ ®¨sÀå«®èzÀ ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«Ä
¨sÀÆ«Ä (10.2%)
(58.1%)

CgÀtå ¥ÀæzÉñÀ (14.5%)

««zsÀ ¨sÀÆ §¼ÀPÉAiÀÄ ±ÉÃPÀqÀ ¥ÀæªÀiÁt

113
2. CgÀtå ¥ÀæzÉñÀ : GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ CgÀtå ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ,
ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, PÉÆqÀUÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«, zÀQët PÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ, §¼Áîj
f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ CgÀtå ¥ÀæzÉñÀ ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ©eÁ¥ÀÅgÀ f¯ÉèAiÀÄÄ Cw PÀ¤µÀ× CgÀtå
¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ UÁæªÀiÁAvÀgÀ, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, ©ÃzÀgï ªÀÄvÀÄÛ
UÀzÀUÀ f¯ÉèUÀ¼À°è PÀrªÉÄ.
3. ¸ÁUÀĪÀ½UÉ ®¨sÀå«®èzÀ ¨sÀÆ«Ä : EzÀÄ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ §zÀ®Ä E¤ßvÀgÀ ºÀ®ªÀÅ GzÉÝñÀUÀ½UÉ
¨sÀƧ¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. gÉ樀 ªÀiÁUÀð, gÀ¸ÉÛ, ªÀ¸Àw, PÉÊUÁjPÉ, ¤ÃgÁªÀj
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ. EwÛÃZÉUÉ C©üªÀÈ¢ÞUÁV EAvÀºÀ ¨sÀÆ §¼ÀPÉ
ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀ f¯Éè ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. ²ªÀªÉÆUÀÎ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«,
§¼Áîj, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ ºÉZÀÄÑ. DzÀgÉ EzÀÄ ©ÃzÀgï f¯ÉèAiÀÄ°è Cw
PÀrªÉÄ EzÀÄÝ, G½zÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ¸ÁzsÁgÀt ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÉ.
4. ¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁqÀzÀ EvÀgÉ ¨sÀÆ«Ä : EzÀgÀ°è SÁAiÀÄA UÉÆêÀiÁ¼À, ªÀÈPÀë ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃ¥ÀÅUÀ¼ÀÄ
¸ÉÃgÀÄvÀÛª.É ²ªÀªÆ
É UÀÎ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, PÉÆïÁgÀ, aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ
À gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ avÀz
æ ÄÀ UÀð f¯ÉèU¼
À °
À è ºÉZÄÀ Ñ
PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. UÀzÀUÀ, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèUÀ¼À°è PÀ¤µÀ×. EAvÀºÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß

ed
¸ÀÄzsÁj¹ PÀȶUÁV §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
ish
5. ©Ã¼ÀÄ ¨sÀÆ«Ä : JgÀqÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ CªÀ¢üAiÀĪÀgÉUÉ ¤gÀAvÀgÀªÁV
re S
bl
be KTB

¸ÁUÀĪÀ½AiÀiÁUÀzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ©Ã¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÉÄ£ÀÄߪÀgÀÄ. PÀ®§ÄgÀV f¯Éè C¢üPÀ ©Ã¼ÀÄ

pu

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«, «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ(©eÁ¥ÀÅgÀ), PÉÆ¥Àà¼À,

vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèU¼
À ÄÀ £ÀAvÀgz
À À ¸ÁÜ£U
À ¼
À °
À èª.É zÀQëtPÀ£ßÀ qÀ, aPÀ̪ÄÀ UÀ¼Æ
À gÀÄ, PÉÆqÀUÄÀ , ªÉÄʸÀÆgÀÄ,
©

GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ GqÀĦ f¯ÉèUÀ¼À°è ©Ã¼ÀÄ ¨sÀÆ«Ä PÀrªÉÄ EzÀÝgÀÆ E°èAiÀÄÆ CzÀgÀ
«¸ÁÛgÀ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÉ. EAvÀºÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀiÁrPÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ.
o
tt

ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ
No

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß G¼ÀĪÉĪÀiÁr ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. C®èzÉ

¥À±ÀÄ¥Á®£É, PÉÆý ¸ÁPÀuÉ, eÉãÀÄ ¸ÁPÀuÉ, «ÄãÀÄUÁjPÉ ºÁUÀÆ gÉõÉä PÀȶAiÀÄÆ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ
¸ÉÃjzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ±ÉÃ.61.4 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ d£ÀgÀÄ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÁ¸ÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ
CªÀgÀÄ ªÀåªÀ¸ÁAiÀĪÀ£Éßà vÀªÀÄä fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÁÌV CªÀ®A©¹zÁÝgÉ.
¥ÁæªÀÄÄRåvÉ : PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À ªÀÄÆ®ªÀÈwÛUÀ¼À°è ªÀåªÀ¸ÁAiÀĪÀÇ MAzÀÄ. EzÀÄ
ªÀÄÄRå fêÀ£ÁzsÁjvÀ ªÀÈwÛ. £ÀªÀÄä gÁdåzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ¨É£É߮ħÄ. DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ
ªÀåªÀ¸ÁAiÀĪÀ£ÁßzsÀj¹zÉ. fêÀ£À £ÀqɸÀ®Ä GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÉ. d£ÀjUÉ DºÁgÀ,
PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®ªÁVzÉ. «zÉò
«¤ªÀÄAiÀÄ UÀ½¹PÉÆqÀÄvÀÛz.É PÁ¦ü, gÉõÉä, ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÄÀ , vÀA¨ÁPÀÄ, ºÀwÛ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ
gÀ¥sÁÛUÀĪÀ PÀȶ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ. vÀÈwÃAiÀÄ ªÀÈwÛUÀ¼ÁzÀ ¸ÁjUÉ, ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÉÜ, «ªÉÄ EvÁå¢UÀ¼À
¥ÀæUÀwUÀÆ EzÀÄ ¥ÀÇgÀPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

114
ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ : PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ°è ¨sÀÆ »qÀĪÀ½AiÀÄ eÉÆvÉUÉ, ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ, ¤Ãj£À
®¨sÀåvÉ, ªÀļÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt, ªÁAiÀÄÄUÀÄt, ¨sÀƸÀégÀÆ¥À, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ EªÀÅUÀ½UÀ£ÀÄUÀÄtªÁV ««zsÀ
¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀߣÀĸÀj¹ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
fêÀ£ÁzsÁgÀ ¨ÉøÁAiÀÄ, ¤ÃgÁªÀj ¨ÉøÁAiÀÄ, Mt ¨ÉøÁAiÀÄ, «Ä±Àæ ¨ÉøÁAiÀÄ, ¸ÀܼÁAvÀgÀ
¨ÉøÁAiÀÄ, ªÁtÂdå ¨ÉøÁAiÀÄ, £ÉqÀÄvÉÆÃl ¨ÉøÁAiÀÄ EvÁå¢.
PÁ®ÄªÉ, PÉgÉ, ¨Á« ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß §¼ÀPÉ ªÀiÁr ¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁqÀĪÀ PÀȶ
¥ÀzÀÞwUÉ ‘¤ÃgÁªÀj ¨ÉøÁAiÀÄ’ ªÉ£ÀÄߪÀgÀÄ. ¨sÀvÀÛ, PÀ§Äâ ¤ÃgÁªÀj ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ.
ªÀÄ¼É D²ævÀ ¨É¼ÉUÀ¼À ¸ÁUÀĪÀ½UÉ Mt CxÀªÁ ±ÀĵÀÌ ¨ÉøÁAiÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
«±Á®ªÁzÀ ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ºÀt UÀ½PÉUÁV PÉ®ªÉà §ºÀĪÁ¶ðPÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁqÀĪÀÅzÉà ‘£ÉqÀÄvÉÆÃl ¨ÉøÁAiÀÄ’ (¥ÁèAmÉõÀ£ï). GzÁ : PÁ¦ü, ZÀºÀ, gÀ§âgï,
PÉÆÃPÉÆà EvÁå¢. ¸ÀézÉòà G¥ÀAiÉÆÃUÀPÀÌ®èzÉ «zÉòà ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ
ªÀiÁqÀĪÀ ¨É¼U É ¼
À À ¸ÁUÀĪÀ½AiÉÄà ‘ªÁtÂdå ¨ÉøÁAiÀÄ’. GzÁ : vÀA¨ÁPÀÄ, ºÀwÛ, ¸Ét§Ä EvÁå¢.
ªÀiÁgÁlPÀÌ®èzÉ, gÉÊvÀgÀ fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÁÌV ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ PÀȶ ¥ÀzÀÞwUÉ ‘fêÀ£ÁzsÁgÀ
¨ÉøÁAiÀÄ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¥ÀÅgÁvÀ£À ªÀiÁzÀj ¨ÉøÁAiÀÄ.

ed
EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è «Ä±Àæ ¨ÉøÁAiÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀ°vÀUÉƼÀÄîwÛzÉ. ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ
ish
eÉÆvÉAiÀįÉèà ¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£É, gÉõÉä PÀȶ, PÀÄj¸ÁPÀuÉ, PÉÆý¸ÁPÀuÉ, eÉãÀĸÁPÀuÉ,
re S
bl
«ÄãÀÄUÁjPÉ ªÀÄÄAvÁzÀ G¥À PÀ¸ÀħÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß «Ä±Àæ ¨ÉøÁAiÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
be KTB
pu

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ

©

F ªÉÆzÀ°UÉ «ªÀj¹zÀAvÉ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ ««zsÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀAvÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨É¼É

¥ÀPæ ÁgÀU¼
À °
À è ªÉÊ«zsåÀ «zÉ. EzÀPÌÉ ««zsÀ ¨sÆ
À ¸ÀégÆ
À ¥ÀU¼
À ÄÀ , ªÁAiÀÄÄUÀÄtzÀ ¥Àj¹Üw, ªÀÄtÄÚ ¥ÀPæ ÁgÀ,
¤ÃgÁªÀj ¥ÀÇgÉÊPÉ, PÀȶPÀgÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ, PÀȶ GvÀà£ÀßUÀ½VgÀĪÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ
o

PÁgÀtªÁVªÉ.
tt
No

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß F jÃw «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. DºÁgÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ - ¨sÀvÀÛ, gÁV, ªÉÄPÉÌ

eÉÆüÀ, ¢ézÀ¼À zsÁ£Àå, vÀÈt zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ªÁtÂdå ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ - ºÀwÛ, vÀA¨ÁPÀÄ, PÀ§Äâ,
»¥ÀÅà£ÉÃgÀ¼É EvÁå¢. JuÉÚPÁ¼ÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ - ±ÉÃAUÀ, J¼ÀÄî, ºÀÄZÉѼÀÄî, ¸ÀÆAiÀÄðPÁAw EvÁå¢.
£ÉqÀÄvÉÆÃlzÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ – PÁ¦ü, vÉAUÀÄ, CrPÉ, gÀ§âgï, ¨Á¼É
EvÁå¢. C®èzÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ««zsÀ vÉÆÃlUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉUÀ¼À ªÉʲµÀÖöå
¥ÀŵÀà ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¨É¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ. £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ - gÀ¸À¨Á¼É
F ªÀÄÄAzÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÉUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÀÛ ¨ÁåqÀV - ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä
w¥ÀlÆgÀÄ - vÉAV£ÀPÁ¬Ä
«ªÀgÀuÉ w½AiÉÆÃt. ªÉÄʸÀÆgÀÄ - «Ã¼ÉÊzɯÉ
DºÁgÀzÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - ¤Ã°zÁæQë
zÉêÀ£ÀºÀ½î - ZÀPÉÆÌÃvÀ
1. ¨sÀvÀÛ : EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR DºÁgÀzÀ ¨É¼É. FgÀ£ÀUÉgÉ - §zÀ£ÉPÁ¬Ä
gÁdåzÀ d£ÀgÀÄ CQÌAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄRå DºÁgÀªÁV §¼À¸ÀĪÀgÀÄ. ¤¥Áàt - ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÅà
MlÄÖ ¸ÁUÀĪÀ½ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ±ÉÃ. 28.2 ¨sÁUÀzÀ°è ¨sÀvÀÛ
115
¨É¼A É iÀįÁUÀÄvÀz Û .É ¤ÃgÁªÀj, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgÀ ºÁUÀÆ C¢üPÀ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° :
E¼ÀĪÀj ¤ÃqÀĪÀ vÀ½UÀ¼À §¼ÀPɬÄAzÀ ¨sÀvÀÛzÀ E¼ÀĪÀjAiÀÄ°è
¨sÀvÀÛªÀÅ ºÀÄ°è£À ªÀUÀðzÀ ¸À¸Àå.
EwÛÃZÉUÉ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
EzÀ g À ªÉ Ê eÁÕ ¤ PÀ ºÉ ¸ À g À Ä
¨svÀ ÛÀªÅÀ GµÀª Ú ® À AiÀÄzÀ ¨É¼.É EzÀgÀ ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ ºÉZÄÀ Ñ ªÀÄ¼É MgÉʸÁ ¸ÀmÉʪÁ.
ªÀÄvÀÄÛ GµÁÚA±À«gÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄ¼É PÀrªÉÄ EgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è
¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå CUÀvÀå. ¨sÀvÀÛzÀ ¨É¼ÉUÉ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¨sÀÆ«Ä
EgÀ¨ÉÃPÀÄ. GzÁ: ªÉÄÊzÁ£À ¥ÀæzÉñÀ,
¥s®À ªÀvÁÛzÀ eÉÃr«Ä²ævÀ ªÀÄtÄÚ ºÁUÀÆ
ªÉ Ä PÀ Ì ® Ä ªÀ Ä tÄÚ F ¨É ¼ É U É §ºÀ Ä
¸À Æ PÀ Û . ºÀ ¹ gÉ ¯ É UÉ Æ §â g À , ¸É Æ ¥À Å à ,
C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀÆ ¸ÀºÀ
¨sÀvÀÛzÀ ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ CUÀvÀå. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
±ÉÃ.70 ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ ¥sÀ¸À®£ÀÄß dÆ£ï-
DUÀ¸ïÖ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è £Án ªÀiÁr
£À ª É A §gï-r¸É A §gï wAUÀ ½ £À ° è

ed
PÀmÁªÀÅ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. EzÀ£ÀÄß
‘ºÉÊ£ÀĨɼɒ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¨ÉùUÉAiÀÄ®Æè ish
re S

¤ÃgÁªÀ j ¸Ë®¨s À å zÉ Æ gÉ A iÀ Ä ÄªÀ

bl
be KTB

¥À æ z É Ã ±À U À ¼ À ° è ¨s À v À Û ¨É ¼ É A iÀ Ä ÄªÀ g À Ä .
pu

(¥s§ É ª æ j
À -dÆ£ï). EzÀ£ÄÀ ß ‘PÁgÀĨɼ’É
©

J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß ªÀįɣÁr£À°è

ZÉ®ÄèªÀ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼À°è
£Án ªÀ i ÁqÀ Ä ªÀ «zs Á £À U À ½ AzÀ
o

¨É¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ.
tt
No

¨sÀvÀÛ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ : ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß

gÁdåzÀ J¯Áè f¯É è U À ¼ À ° è A iÀ Ä Æ
¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀȵÁÚ-vÀÄAUÀ¨sÀzÁæ
PÀtªÉ, PÁªÉÃj £À¢PÀt廃 ºÁUÀÆ
PÀgÁªÀ½ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¨sÀvÀÛzÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ
ºÉ¸g À ÁVªÉ. gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯Éè ¨sv À Ûz
À À GvÁàz£
À A
É iÀÄ°è ¥Àx
æ ª
À ÄÀ ¸ÁÜ£z
À °
À èz.É C£ÀAvÀgÀ zÁªÀtUÉg,É
ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ²ªÀªÉÆUÀÎ, ªÀÄAqÀå, PÉÆ¥Àà¼À, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ, zÀQët PÀ£ÀßqÀ ºÁUÀÆ
PÀ®§ÄgÀV f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ. gÁdåzÀ EvÀgÉ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀvÀÛ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ
: vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, ºÁ¸À£À, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, PÉÆqÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèUÀ¼ÀÄ. ¤ÃgÁªÀjAiÀÄ°è
¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¨sÀvÀÛªÀÅ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ºÁUÀÆ E¼ÀĪÀjAiÀÄÆ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°
PÀ®§ÄgÀVAiÀÄ£ÀÄß vÉÆUÀjAiÀÄ PÀtd JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

116
2. eÉÆüÀ : ¨sv À z
ÛÀ À £ÀAvÀgÀ eÉÆüÀªÅÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ JgÀq£ À A
É iÀÄ ¸ÁÜ£z
À À ¨É¼A
É iÀiÁVzÉ. F ªÉÆzÀ®Ä
¨sÀvÀÛ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀQÌAvÀ eÉÆüÀ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ PÉëÃvÀæ ºÉZÁÑVvÀÄÛ. EwÛÃZÉUÉ eÉÆüÀ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ
¥ÀæzÉñÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. MlÄÖ ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ±ÉÃ. 26 ¨sÁUÀªÀÅ eÉÆüÀzÀ ¨É¼ÉUÉ
§¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà PÀ£ÁðlPÀªÀÅ eÉÆüÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
ªÀĺÁgÁµÀÖç ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
eÉ Æ Ã¼À ª À Å GvÀ Û g À PÀ £ ÁðlPÀ z À
d£À g À ¥À æ ª À Ä ÄR DºÁgÀ zs Á £À å ªÁVzÉ .
EzÀ £ À Ä ß ºÉ Z ÁÑ V gÉ Æ nÖ vÀ A iÀ i Áj¸À ® Ä
§¼À¸ÄÀ ªÀgÄÀ . eÉÆüÀzÀ zÀAl£ÀÄß zÀ£PÀ g À ÄÀ UÀ¼À
ªÉÄëUÁV §¼À¸ÄÀ vÁÛg.É zÀQt ë PÀ£ÁðlPÀz° À è
eÉÆüÀªÀ£ÀÄß eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼À ªÉÄëUÁV
¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
EzÀÆ ¸ÀºÀ ºÀÄ®Äè eÁwUÉ ¸ÉÃjzÀ
¸À ¸ À å ªÀ U À ð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. EzÀÄ

ed
GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¨É¼ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ
¸ÁzsÁgÀt ªÀļÉ, Mt ºÀªÉ, PÀ¥ÀÅà, PÉA¥ÀÅ ish
re S
bl
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄPÀÌ®Ä «Ä²ævÀ ªÀÄtÄÚ EzÀÝgÉ ¸ÁPÀÄ.
be KTB
pu

EzÀ£ÀÄß ©vÀÛ£É ªÀiÁqÀĪÀ «zsÁ£À¢AzÀ ªÀļÉ

D±ÀæAiÀÄzÀ°è ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
©

¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ : zÀQët PÀ£ÁðlPÀzÀ

PÉ®ªÀÅ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ G½zÉ®è
o

f¯ÉèUÀ¼À°è eÉÆüÀªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ.

tt

«dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ, PÀ®§ÄgÀV, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ,

No

gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«, ©ÃzÀgï, §¼Áîj,

zÁªÀtUÉgÉ, PÉÆ¥Àà¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀzÀUÀ f¯ÉèUÀ¼À°è
eÉÆüÀzÀ ¨ÉøÁAiÀÄ ºÉZÁÑVgÀÄvÀz Û .É ©eÁ¥ÀÅgÀ
f¯ÉèAiÀÄÄ eÉÆüÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è gÁdåzÀ¯Éèà ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. avÀæzÀÄUÀð, ²ªÀªÉÆUÀÎ,
ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ, ºÁ¸À£À, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAqÀå f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸Àé®à ªÀÄnÖUÉ eÉÆüÀªÀ£ÀÄß
¨É¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ.
3. gÁV : EzÀÄ GvÀÛªÀÄ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ DºÁgÀ zsÁ£ÀåªÁVzÉ. gÁV¬ÄAzÀ
ªÀÄÄzÉÝ, UÀAf, gÉÆnÖ, ºÀÄj»lÄÖ, ªÀiÁ¯ïÖ, zÉÆÃ¸É ªÀÄÄAvÁzÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼£ À ÄÀ ß vÀAiÀiÁj¹
§¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨sÀvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ eÉÆüÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRå DºÁgÀ
zsÁ£ÀåªÁVzÉ. ¸ÀÄ®¨sÀ ¨É¯UÉ É zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ. gÁVºÀÄ®Äè zÀ£PÀ g
À ÄÀ UÀ¼À ªÉÄëUÁV §¼À¸¯ À ÁUÀÄvÀz
Û .É
ºÉZÀÄÑ PÁ® ¸ÀAUÀ滸À§ºÀÄzÁzÀ zsÁ£Àå.

117
 EzÀ Ä GµÀ Ú ª À ® AiÀ Ä zÀ ¨É ¼ É .
C¢üPÀ GµÁÚA±À, ¸ÁzsÁgÀt
ªÀ Ä ¼É , PÉ A ¥À Å ªÀ Ä tÄÚ , ªÉ Ä PÀ Ì ®Ä
«Ä²ævÀ ªÀÄtÄÚ AiÉÆÃUÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ Ä §gÀ ¤¨s Á ¬Ä¸À § ºÀ Ä zÁzÀ
UÀÄtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. PÉ®ªÀÅ PÀqÉ
¤ÃgÁªÀj D±ÀæAiÀÄzÀ®Æè gÁVAiÀÄ£ÀÄß
¨É ¼ É A iÀ Ä ¯ÁUÀ Ä ªÀ Å zÀ Ä . gÁV £Án
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, PÀ¼É QüÀĪÀÅzÀÄ, PÉÆAiÀÄÄè,
MPÀÌuÉ EvÁå¢UÀ½UÉ PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÀASÉå
ºÉ Z ÁÑ V gÀ ¨ É Ã PÀ Ä . EzÀ Ä ¥À æ ª À Ä ÄR
ªÀ Ä ÄAUÁgÀ Ä ¨É ¼ É . ¨É à ¹UÉ A iÀ Ä ®Æè
EzÀ £ À Ä ß ¤ÃgÁªÀ j ¸À º ÁAiÀ Ä ¢AzÀ
¨É¼ÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
¨É ¼ É A iÀ Ä ÄªÀ ¥À æ z É Ã ±À U À ¼ À Ä : gÁVAiÀ Ä

ed
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ¯ÉèÃ
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. ish
re S

gÁVAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄÄ EwÛÃZÉUÉ

bl
be KTB
pu

PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ §gÀÄwÛzÉ. EzÀgÀ

¥À j uÁªÀ Ä ªÁV gÁV ¨É ¼ É A iÀ Ä ÄªÀ
©

PÉÃë vÀª
æ ÇÀ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. MlÄÖ ¸ÁUÀĪÀ½
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è 14% ¨sÁUÀzÀ°è gÁV
¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. zÀQëtzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀzÀ
o
tt

f¯ÉèUÀ¼À°è gÁV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ

No

PÉ Ã A¢æ à PÀ È vÀ ª ÁVªÉ . EzÀ Ä ºÀ ¼ É A iÀ Ä

ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ¨É¼É. GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è eÉÆüÀzÀ ¥ÁæzsÁ£ÀåvɬÄzÀÝgÉ,
zÀQët PÀ£ÁðlPÀzÀ°è gÁVAiÉÄà ¥ÀæzsÁ£À. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ Cw ºÉZÀÄÑ gÁV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ
ªÀÄvÀÄÛ GvÁࢸÀĪÀ f¯Éè. C£ÀAvÀgÀzÀ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è gÁªÀÄ£ÀUÀgÀ, ºÁ¸À£À, ªÀÄAqÀå, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ
UÁæªÀiÁAvÀgÀ, PÉÆïÁgÀ, aPÀ̧¼Áî¥ÀÅgÀ, ²ªÀªÉÆUÀÎ, aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ gÁV ¨É¼ÉUÉ ¥Àæ¹zÀÞªÁVªÉ.
ªÁtÂdå ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
1. PÀ§Äâ : EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÁtÂdå ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÁ ¨É¼ÉAiÀiÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ
PÀ§Äâ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è £Á®Ì£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ gÁdåªÁVzÉ. EzÀÄ GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ
¨É¼É. C¢üPÀ GµÁÚA±À ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ªÀļÉAiÀiÁUÀĪÀ CxÀªÁ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀÇgÉÊPɬÄgÀĪÀ
¨sÁUÀUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ©â£À ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ ªÀÄgÀ¼ÀÄ «Ä²ævÀ ªÉÄPÀÌ®Ä ªÀÄtÄÚ, PÉA¥ÀÅ ªÀÄtÄÚ
GvÀÛªÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÀ§â£ÀÄß PÀmÁªÀÅ ªÀiÁrzÀ PÀÆqÀ¯É G¥ÀAiÉÆÃV¸À®Ä PÁSÁð£ÉUÀ½UÉ
¸ÁV¸À¨ÉÃPÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ GvÀÛªÀÄ ¸ÁjUÉ ¸Ë®¨sÀå«gÀ¨ÉÃPÀÄ.
118
 EzÀÆ ¸ÀºÀ ºÀÄ®Äè eÁwUÉ ¸ÉÃjzÀ ¸À¸Àå. EzÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ªÀÄÆgÀÄ «ÄÃlgï JvÀÛgÀzÀªÀgÉUÉ
¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ CA±À«zÀÄÝ, ¨É®è, ¸ÀPÀÌgÉ vÀAiÀiÁj¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ
§ºÀĪÁ¶ðPÀ ¨É¼ÉAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå CUÀvÀå.
¨É¼AÉ iÀÄĪÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À ÄÀ : ¨É¼U
À Á«AiÀÄÄ gÁdåz°
À A
è iÉÄà Cwà ºÉZÄÀ Ñ ZÀlĪÀnPÉ
PÀ§Äâ GvÁࢸÀĪÀ f¯ÉèAiÀiÁVzÉ. D®ªÀÄnÖ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ
¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ
¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉAiÀÄÄ JgÀqÀ£ÉÃ
DºÁgÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå
¸ÁÜ£À ¥ÀqÉ¢zÉ. ªÀÄAqÀå, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ, ©ÃzÀgï, ¨É¼ÉUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
§¼Áîj, ²ªÀªÉÆUÀÎ, zÁªÀtUÉgÉ, ºÁ¸À£À, PÉÆ¥Àà¼À, ºÁªÉÃj
PÀ§Ä⠨ɼÉAiÀÄĪÀ EvÀgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ. ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀǪÀð¢AzÀ®Æ
PÀ§Ä⠨ɼÉAiÀÄĪÀ°è ªÀÄAqÀåf¯ÉèAiÀÄÄ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹AiÀiÁVzÉ.
2. ºÀwÛ : ºÀwÛAiÀÄÄ £Áj£À ¨É¼É. ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛ. eÉÆvÉUÉ dªÀÄSÁ£À,
ºÀUÀÎ, ºÁ¹UÉ, ¢A§ÄUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉUÀÆ §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. EzÀgÀ ©Ãd¢AzÀ SÁzÀå vÉÊ®
GvÁࢸÀĪÀgÀÄ. EzÀgÀ »ArAiÀÄ£ÀÄß zÀ£ÀPÀgÀÄUÀ¼À DºÁgÀªÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀÄ GµÀÚªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥À GµÀÚªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÁtÂdå ¨É¼É. ¸ÁzsÁgÀt ªÀļÉ, ºÉZÀÄÑ

ed
GµÁÚA±À ºÁUÀÆ PÀ¥ÀÅà ªÀÄtÄÚ ºÀwÛ ¨É¼ÉUÉ ¸ÀÆPÀÛ. £ÀªÀÄä gÁdåzÀ°è §ºÀ¼À ªÀµÀðUÀ½AzÀ®Æ
ish
ºÀwÛAiÀÄ §¼ÀPÉ gÀÆrüAiÀÄ°èzÉ. GzÀÝ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAqÀÄ J¼ÉAiÀÄ ºÀwÛUÀ¼À «zsÀUÀ½ªÉ.
re S
bl
be KTB

DzÀgÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÉZÁÑV ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAqÀÄ J¼ÉAiÀÄ ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

pu

ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ°è DUÀ¸ïÖ, ¸É¥ÉÖA§gï wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è ©vÀÛ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß

ªÀÄ¼É D±ÀæAiÀÄzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÉà ºÉZÀÄÑ. ¤ÃgÁªÀj ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ®Æ ºÀwÛ ¨É¼ÉAiÀįÁUÀĪÀÅzÀÄ.
©

¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ : gÁdåzÀ°è ºÀwÛ GvÁࢸÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR f¯ÉèUÀ¼ÉAzÀgÉ : ºÁªÉÃj,

zsÁgÀªÁqÀ, UÀzÀUÀ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ, §¼Áîj, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, PÀ®§ÄgÀV, ¨É¼ÀUÁ«, zÁªÀtUÉgÉ,
o
tt

avÀz
æ ÄÀ UÀð, PÉÆ¥Àà¼À ªÀÄvÀÄÛ «dAiÀiÁ¥ÀÅgÀ. ºÁªÉÃj f¯Éè ºÀwÛ GvÁàz£
À A
É iÀÄ°è gÁdåzÀ¯èÃÉ ªÉÆzÀ®
No

¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. zsÁgÀªÁqÀ f¯Éè JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

ºÀwÛ PÀȶAiÀÄ°è QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ ¤AiÀÄAvÀætªÀÅ zÉÆqÀØ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁVzÉ. gÉÆÃUÀ
¤gÉÆÃzsÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁjvÀ vÀ½UÀ¼À£ÀÄß PÀȶ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ
EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è E¼ÀĪÀj ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ PÀAqÀħA¢zÉ.
3. vÀA¨ÁPÀÄ (ºÉÆUɸÉÆ¥ÀÄà) : EzÀÄ ¤PÉÆöAiÀiÁ£À ªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃjzÀ ¸À¸ÀåªÁVzÉ. EzÀgÀ°è
‘¤PÉÆÃn£ï’ JA§ ªÀiÁzÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛ«zÉ. vÀA¨ÁPÀ£ÀÄß zsÀƪÀÄ¥Á£À, CAzÀgÉ ©Ãr, ¹UÀgÉÃlÄ,
¹UÁgï, £À±åÀ EvÁå¢UÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è §¼À¸¯ À ÁUÀÄvÀÛz.É ¥ÉÇÃZÀÄðVøÀgÄÀ 17 £Éà ±Àvª
À iÀ Á£Àz°
À è
vÀA¨ÁPÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ. C£ÀAvÀgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
FUÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÁtÂdå ¨É¼ÉUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÁzsÁgÀt ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ
ºÉZÀÄÑ GµÁÚA±ÀªÀżÀî ªÀÄgÀ¼ÀÄ «Ä²ævÀ ªÀÄtÂÚ£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀħºÀÄzÀÄ.

119
 PÀ£ÁðlPÀz° À è ªÀfðäAiÀiÁ, ©Ãr vÀA¨ÁPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dVAiÀÄ®Ä §¼À¸ÄÀ ªÀAvÀºÀ vÀA¨ÁPÀ£ÄÀ ß
¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀfðäAiÀiÁ vÀA¨ÁPÀÄ GvÀÛªÀÄ zÀeÉðAiÀÄzÁÝVzÀÄÝ, EzÀÄ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
ªÀÄlÖz° À è ºÉZÄÀ Ñ ¨ÉÃrPÉ UÀ½¹zÉ. EzÀjAzÀ «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄzÀ UÀ½PÉ ªÀÄvÀÄÛ C§PÁj gÀÆ¥Àz° À è
gÁdåzÀ ¨ÉÆPÀ̸ÀPÉÌ ¸ÁPÀµÀÄÖ DzÁAiÀÄ zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR vÀA¨ÁPÀÄ GvÁࢸÀĪÀ gÁdåUÀ¼À°è
£Á®Ì£ÃÉ ¸ÁÜ£z À °
À z
è .É ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉA
è iÀÄÄ vÀA¨ÁPÀÄ GvÁàz£
À A
É iÀÄ°è ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£z
À °
À z
è .É ºÁ¸À£,À
²ªÀªÉÆUÀÎ, PÉÆqÀUÀÄ, ¨É¼ÀUÁ«, §¼Áîj, avÀæzÀÄUÀð, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, zÁªÀtUÉgÉ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ,
UÀzÀUÀ f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ vÀA¨ÁQ£À ¨ÉøÁAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. ¨É¼ÀUÁ« f¯ÉèAiÀÄ ‘¤¥ÁàtÂ’ AiÀÄÄ
zÉñÀzÀ°è ©Ãr vÀAiÀiÁjPÁ vÀA¨ÁPÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÉ CvÀåAvÀ ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀÄzÀÄ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è
¨É¼ÉAiÀÄĪÀ vÀA¨ÁPÀÄ «±ÀézÀeÉðAiÀÄzÁVzÀÄÝ, GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ §ºÀÄ¥Á®Ä gÀ¥sÁÛUÀĪÀÅzÀÄ.
4. PÁ¦ü (Coffee) : PÁ¦üAiÀÄÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ £ÉqÀÄvÉÆÃlzÀ ºÁUÀÆ ¥Á¤ÃAiÀÄ ¨É¼É.
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà PÁ¦üAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ªÉÆzÀ® ZÀlĪÀnPÉ
¸ÁÜ£À z À ° è z É . Qæ . ±À. 1670 gÀ ¸ÀĪÀi ÁjUÉ ¨Á¨Á§ÄqÀ£ï ±Á¯ÉUÉ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß DºÁ餹

ed
JA§ ªÀÄĹèA ¸ÀAvÀ£ÀÄ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆj£À ¨ÉlÖUÀ¼À ¸Á°£À°è CªÀ g À Ä ¨É ¼ É A iÀ Ä ÄªÀ ¨É ¼ É U À ¼ À
PÁ¦ü ¸À¹UÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹zÀ£ÀÄ. DzÀÝjAzÀ D ¨ÉlÖUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀzÀÞw, CªÀÅUÀ¼À ªÀiÁgÁlzÀ
ish
¨Á¨Á§ÄqÀ£ïVj (E£ÁªÀiï zÀvÁÛvÉæAiÀÄ ¦ÃoÀ) J£ÀÄߪÀgÀÄ. §UÉÎ ¸ÀAªÁzÀ £Àqɹ.
re S
bl
be KTB

DzÀgÉ PÀæªÀħzÀÞªÁzÀ ¨ÉøÁAiÀĪÀÅ 1826 gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁV

pu

EAzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è «¸ÁÛgÀªÁzÀ PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.

©

PÀ£ÁðlPÀªÀÅ CgÉéPÀ ºÁUÀÆ gÉƧĸÀÖ JA§ JgÀqÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ PÁ¦üAiÀÄ£ÀÄß

GvÁࢸÀÄwÛz.É EzÀg° À è CgÉéPÀ ±ÉÃæ µÀ× zÀeð
É AiÀÄzÁVzÀÄÝ «±Àé ªÀiÁgÀÄPÀmÖÉAiÀÄ°è ¨ÉÃrPÉ ¥Àq¢
É zÉ.
o

PÁ¦üAiÀÄÄ GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ C¢üPÀ ªÀÄ¼É ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¨ÉlÖUÀ¼À E½eÁgÀÄUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¨É¼É.

tt

eÉÃr«Ä²ævÀ ªÀÄtÄÚ F ¨É¼ÉUÉ ¸ÀÆPÀÛ. PÁ¦ü VqÀPÉÌ ¸ÀÆAiÀÄð£À £ÉÃgÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ ©Ã¼ÀzÀAvÉ £ÉgÀ½£À
No

ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀļÉAiÀÄ ¤ÃgÀÄ ºÀjzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. F J¯Áè CA±ÀUÀ½gÀĪÀ

PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀįɣÁr£À°è PÁ¦ü ¨É¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ : zÉñÀzÀ PÁ¦üAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ±ÉÃ.
ZÀlĪÀnPÉ
70 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀªÉà GvÁࢸÀÄwÛzÉ. PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄÄ
PÁ¦ü GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ, ¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶAiÀÄ §UÉÎ
ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
ºÁ¸À£À ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ. ²ªÀªÉÆUÀÎ, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ ºÁUÀÆ
zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ¸Àé®à PÁ¦ü ¨ÉøÁAiÀÄ«zÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ PÁ¦ü CvÀÄåvÀÛªÀĪÁVzÀÄÝ, gÀÄa ªÀÄvÀÄÛ DºÁèzÀvÉUÉ ºÉZÀÄÑ
ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹AiÀiÁVzÉ. EzÀjAzÁV zÉñÀ «zÉñÀUÀ¼À°è PÁ¦üAiÀÄÄ GvÀÛªÀĪÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
ºÉÆA¢zÉ. EzÀjAzÀ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ‘PÁ¦üAiÀÄ £ÁqÀÄ’ JAzÉà ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÉ.

120
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1) ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ««zsÀ GzÉÝñÀUÀ½UÉ §¼À¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ................ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
2) Cw ºÉZÀÄÑ ¸ÁUÀĪÀ½ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ................ f¯ÉèAiÀÄÄ ºÉÆA¢zÉ.
3) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ PÀ§Ä⠨ɼÉAiÀÄĪÀ f¯Éè ................
4) vÀA¨ÁQ£À°è ................ JA§ ªÀiÁzÀPÀªÀ¸ÀÄÛ«gÀÄvÀÛzÉ.
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
1) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨sÀÆ §¼ÉPÀAiÀÄ ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
2) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
3) ¤ÃgÁªÀj ¨ÉøÁAiÀÄ JAzÀgÉãÀÄ ? ¤ÃgÁªÀj ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
4) «Ä±Àæ ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
5) gÁVAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

ed
III. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj.
ish
re S

C D
bl
be KTB
pu

1) PÁ¦ü J) «Ä±Àæ¨ÉøÁAiÀÄ
©

2) ºÀwÛ ©) ¥Á¤ÃAiÀÄ ¨É¼É

3) PÀ§Äâ ¹) vÀA¨ÁPÀÄ
4) ¤¥Áàt r) £ÁgÀĨɼÉ
o
tt

5) PÀÄj¸ÁPÁtÂPÉ E) £ÉqÀÄvÉÆÃlUÀ¼À ¨É¼É

No

J¥sï) ªÁtÂdå ¨É¼É

IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ««zsÀ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
2) eÉÆüÀ, gÁV EvÀgÉ ¨É¼É ¨É¼A
É iÀÄĪÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ÀU¼
À £
À ÄÀ ß PÀ£ÁðlPÀzÀ £ÀPA
ëÉ iÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹.
V. AiÉÆÃd£É.
1) ¤ÃªÀÅ ªÁ¹¸ÀĪÀ ¸ÀÄvÀÛ-ªÀÄÄvÀÛ ¸ÁUÀĪÀ½ ªÀiÁqÀĪÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ n¥ÀàtÂ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀA§A¢ü¹zÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
*****

121
 CxÀð±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 14

DyðPÀ gÀZÀ£É
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¥ÀÅgÁvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ
¸ÀégÀÆ¥À.
• ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀzÀ ªÀÄÆ®.
• ¹ÜgÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£ÁvÀäPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ.
• ¸ÁéªÀ®A© DyðPÀvÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÄ£ÀßqÉ.

gÀZÀ£ÁvÀäPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ (Structural Transformation)

ed
£ÁªÀÅ »A¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À §UÉÎ w½¢zÉÝêÉ. DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉU¼
À £ ish
À ÄÀ ß PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄzÀ ZÀlĪÀnPÉU¼
À ÄÀ JAzÀÄ ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVzÉ.
re S

CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è£À F ªÀÄÆgÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥À,

bl
be KTB

DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄlÖ, vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ fêÀ£À «zsÁ£ÀUÀ¼À¯ÁèUÀÄwÛgÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß

pu

DyðPÀ gÀZÀ£É J£ÀÄߪÀgÀÄ.

©

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ DyðPÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV

§zÀ¯ÁªÀuÉUÉƼÀ¥ÀqÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£Á ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è §¼À¸À®àqÀĪÀ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼ÁzÀÀ
¨sÀÆ«Ä, ±ÀæªÀÄ, §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À zÀPÀëvÉ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ.
o
tt

GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À°è £À«Ã£À vÀAvÀæeÁÕ£À §¼ÀPÉAiÀiÁzÀAvÉ GzÉÆåÃUÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£Á

No

¥ÀæªÀiÁtzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀÀÅgÁvÀ£À ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ, dUÀwÛ£À EvÀgÉ ¥ÁæaãÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀAvÉ PÀȶ
¥Àzæ Ás £À CxÀðªÀ媸À ÜÉ AiÀiÁVvÀÄ.Û zÉñÀzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ d£À PÀȶAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀÝgÄÀ . DUÀ PÀȶAiÀÄÄ
fêÀ£ÁzÁgÀ ¨ÉøÁAiÀĪÁVvÀÄÛ. fêÀ£ÁzÁgÀ PÀȶAiÀÄ°è vÀªÀÄUÉ CUÀvÀåPÉÌ vÀPÀÌ DºÁgÀªÀ£ÀßµÉÖ
¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. d£ÀgÀ §AiÀÄPÉUÀ¼ÀÄ PÀrªÉĬÄzÀÄÝ, CªÀgÀ §zÀÄPÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀªÁVvÀÄÛ. ºÁUÁV
±ÀæªÀÄ«¨sÀd£É CµÁÖV §¼ÀPɬÄgÀ°®è, ªÀ¸ÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÝw §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ. PÀȶAiÀÄÄ
ªÁtÂfåÃPÀgt À UÉÆAqÀAvÉ ¥ÀÅgÁvÀ£À CxÀðªÀ媸 À ÜÉ U¼
À ÄÀ DzsÄÀ ¤PÀvAÉ iÀÄvÀÛ ¥ÀjªÀvð
À £ÉUÆ
É ¼À¯
î ÁgÀA©ü¹zÀªÅÀ .
PÀȶPÀgÀÄ PÉêÀ® ¸ÀéAvÀ C£ÀĨsÉÆÃUÀPÁÌV ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ §zÀ¯ÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÁV ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß
¨É¼ÉAiÀÄ®Ä ªÀÄÄAzÁzÀgÀÄ. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ DºÁgÀ zÁ£ÀåUÀ¼ÁzÀ gÁV, ¨sÀvÀÛ, eÉÆüÀ, UÉÆâüUÀ¼À
eÉÆvÉUÉ ªÁtÂdå ¨É¼ÉUÀ¼ÁzÀ vÉAUÀÄ, ºÀwÛ, PÀ§Äâ, ¸Ét§Ä, PÀqÀ¯ÉPÁ¬Ä ºÁUÀÆ ¸ÁA¨ÁgÀ
¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ºÉZÀÄÑ ¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀªÉ¤¹zÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À°è ºÀwÛ, PÀ§Äâ ºÁUÀÆ
EvÀgÉ ªÁtÂdå ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀȶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è §¼À¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀÝjAzÀ, ºÀ®ªÀÅ
GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ.
122
 17 ªÀÄvÀÄÛ 18£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ©æl¤ß£À°è
¤ÃªÀÅ w½AiÀħºÀÄzÀÄ :
¸À A ¨s À « ¹zÀ PÉ Ê UÁjPÁ PÁæ A wAiÀ Ä Ä PÀ æ ª É Ä Ãt ¨É à gÉ
£ÀªÀÄä Hj£À°è »AzÉ EzÀÝAvÀºÀ
¨ÉÃgÉ ¨sÁUÀUÀ½UÉ ªÁ妹vÀÄ. PÉÊUÁjPÁ PÁæAwAiÀÄÄ d£À¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ EAzÀÄ EgÀĪÀ
¸ÀªÀiÁdzÀ°è §AqÀªÁ¼ÀªÀUÀð JA§ ºÉƸÀ ªÀUÀðzÀ d£À¸ÀASÉå ºÁUÀÆ ¤ªÀÄÆäj£À PÀȶ
GzÀAiÀÄPÉÌ zÁj ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ. ¨sÀƪÀiÁ°ÃPÀgÁVzÀÝ PÉëÃvÀæzÀ¯ÁèVgÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ §UÉÎ.
H½UÀªÀiÁ£Àå MqÉAiÀÄgÀÄ vÀªÀÄä°èzÀÝ ºÀtªÀ£ÀÄß PÉÊUÁ-
jPÉ U À ¼ À ° è §AqÀ ª Á¼À ª ÁV ºÀ Æ qÀ ® Ä ªÀ Ä ÄAzÁV
§AqÀªÁ¼ÀUÁgÀgɤ¹PÉÆAqÀgÀÄ. £À«Ã£À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, CUÁzsÀ ¯Á¨sÀ¢AzÀ
¥ÀżÀQvÀUÆ É AqÀ EªÀgÄÀ ««zsÀ jÃwAiÀÄ PÉÊUÁjPÉU¼ À £
À ÄÀ ß ¸Áܦ¹zÀgÄÀ . PÀª
æ ÄÉ Ãt £À«Ã£À vÀAvÀeæ ÁÕ£ª
À ÅÀ
PÀȶAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ J®è ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è §¼ÀPÉUÉ §gÀvÉÆqÀVvÀÄ. EzÀjAzÀ GvÁàzÀ£É,
GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ ºÉZÁÑV d£ÀgÀ §zÀÄPÀÄ GvÀÛªÀÄUÉƼÀîvÉÆqÀVvÀÄ. »ÃUÉ
¥ÀÅgÁvÀ£À CxÀðªÀåªÀ¸ÜÉ U¼ À ÄÀ DzsÄÀ ¤PÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÜÉ U¼ À ÁV ªÀiÁ¥ÀðqÀÄwÛª.É F ¥ÀQæ A æ iÉÄAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½VAvÀ ªÀÄÄA¢ªÉ. ºÁUÁV «±ÀézÀ ««zsÀ DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ºÀAvÀUÀ¼À°è ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄÄwÛªÉ.

ed
¨sÁgÀvÀzÀ PÀȶAiÀÄ°èAiÀÄÆ DzsÀĤPÀ PÀȶ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß
ish
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀgÀ ¨sÁUÀªÁV C¢üPÀ E¼ÀĪÀjAiÀÄ ©ÃdUÀ¼ÀÄ, AiÀiÁAwæPÀ ¨ÉøÁAiÀÄ,
re S

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgÀ, Qæ«Ä£Á±ÀPÀUÀ¼À §¼ÀPÉ ºÉZÁѬÄvÀÄ. EzÀ®èzÉ PÀȶ «zsÁ£ÀzÀ®Æè GvÁàzÀ£É

bl
be KTB

ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉøÁAiÀÄUÀ¼À°è ºÀ®ªÁgÀÄ D«µÁÌgÀUÀ¼ÁV C£ÉÃPÀ §zÀ¯ÁuÉUÀ¼ÁzÀªÀÅ. vÀ½ vÀAvÀæeÁÕ£À,

pu

¤ÃgÁªÀj §¼ÀPÉAiÀÄ°è vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ C¼ÀªÀrPÉ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀæªÀÄUÀ½AzÁV GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è

©

UÀªÀÄ£ÁºÀð ºÉZÀѼÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. CwAiÀiÁzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÉƧâgÀ, Qæ«Ä£Á±ÀPÀUÀ¼À §¼ÀPÉ

ºÁUÀÆ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀæªÀÄUÀ½AzÁV ¥Àj¸ÀgÀªÀÅ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁV ªÀiÁ°£ÀåUÉÆArvÀÄ. ¨sÀÆ
¸ÀªPÀ ½
À AiÀÄ ºÉZ¼
ÑÀ ¢
À AzÀ ¥s®
À ªÀvÁÛzÀ ¨sÆ
À «Ä £Á±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄxÉÃZÀÒªÁV ¤ÃgÀÄ §¼À¹zÀÝjAzÀ,
o
tt

CAvÀdð® ¥ÀÅ£ÀB¨sÀwð ªÀiÁqÀzÀÝjAzÀ CAvÀdð® PÀĹvÀªÁ¬ÄvÀÄ. Cw ºÉaÑ£À Qæ«Ä£Á±ÀPÀUÀ¼À

No

§¼ÀPɬÄAzÁV PÉ®ªÀÅPÀqÉ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ PÀ®Ä¶vÀªÁ¬ÄvÀÄ. EzÉ®èzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¸ÀĹÜgÀ

PÀȶ C©üªÈÀ ¢ÞUÁV ¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶ ºÁUÀÄ £ÉʸÀVðPÀ PÀȶ ªÀÄvÉÛ ¥ÁæªÄÀ ÄRåvÉ ¥ÀqA
É iÀįÁgÀA©¹zÉ.
EzÉ®èzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è UÀªÀÄ£ÁºÀð §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁVzÉ,
ªÉÆzÀ°VAvÀ®Ä fêÁ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ PÀȶAiÀÄ CªÀ®A§£É PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝgÀÆ FUÀ®Æ Cw ºÉZÀÄÑ
d£À PÀȶ CªÀ®A©vÀgÁVzÁÝgÉ. DzÀgÉ gÁ¶ÖçAiÀÄ DzÁAiÀÄPÉÌ CzÀgÀ PÉÆqÀÄUÉ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁV
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛz.É ¥À¸
æ ÄÀ v
Û z
À °
À è ¸ÉêÁªÀ®AiÀĪÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄPÉÌ ºÉa£
Ñ À PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄwÛz.É EzÀÄ
PÀȶAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ºÉaÑ£À GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛzÉ. PÉÊUÁjPÉ PÉëÃvÀæªÀÅ PÀæªÉÄÃt C©üªÀÈ¢ÝAiÀiÁUÀÄwÛzÀÄÝ,
¸ÉêÀªÀ®AiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄPÉÌ ºÉaÑ£À PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛzÉ.
DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ (Sources of Income)
¸ÀgÀ¼À CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®ªÀÅ JgÀqÀÄ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ®¨sÀåªÁUÀÄvÀÛªÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ 1) UÀȺÀ WÀlPÀ ªÀÄvÀÄÛ 2) GzÀåªÀÄ WÀlPÀ. EªÀÅ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «¤ªÀÄAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ
DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÀÛªÉ.
123
 ¸ÀgÀ¼À CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è UÀȺÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
CªÀ®A§£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄzÀ ºÀjªÀ£ÀÄß PɼÀV£ÀÀ gÉÃSÁavÀæzÀ°è UÀªÀĤ¹.

ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
©

UÀȺÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼ÁzÀ ¨sÀÆ«Ä, ±ÀæªÀÄ, §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À

ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ºÉÆA¢zÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ½UÉ ¥ÀÇgÉʸÀÄvÀÛªÉ. GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
o

EzÀPÉÌ ¥Àæw¥sÀ®ªÁV ¨sÀÆ«ÄUÉ UÉÃtÂ, ±ÀæªÀÄPÉÌ PÀÆ°, §AqÀªÁ¼ÀPÉÌ §rØ ºÁUÀÆ ¸ÀAWÀl£ÉUÉ
tt

¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. UÉÃtÂ, PÀÆ°, §rØ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀ UÀȺÀ WÀlPÀUÀ¼À DzÁAiÀĪÁVªÉ.
No

GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢹ,

UÀȺÀ WÀlPÀUÀ½UÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ½UÉ UÀȺÀWÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ ºÀtªÀÅ
GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À DzÁAiÀĪÁVzÉ.
CzsÀĤPÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ PÀ¯Áåt gÁdåUÀ¼ÁVªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ PÀ¯ÁåtPÁÌV
DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À®Ä UÀȺÀ ºÁUÀÆ GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀPÌÉ ¥Àw
æ AiÀiÁV UÀȺÀ WÀlPÀU½ À UÉ ²PÀtë , DgÉÆÃUÀå, ªÀ¸w À , ¸ÁjUÉ, PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ
¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÉà jÃwAiÀÄ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ GzÀåªÀÄWÀlPÀUÀ½UÉ
¸ÁjUÉ-¸ÀA¥ÀPð À , ¸ÀAªÀº£À ,À gÀPëÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄåvï ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÉêÉU¼ À £
À ÄÀ ß MzÀV¸ÀÄvÀÛz.É EzÀ£ÄÀ ß
ªÀÄÄA¢£À gÉÃSÁavÀæzÀ°è UÀªÀĤ¸ÉÆÃt.

124
 ed
GzÉÆåÃUÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ (Sources of Employment) ish
re S
bl
be KTB

ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä fêÀ£À ¤ªÀðºÀuÉUÁV CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ PÀȶ,

pu

PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è zÀÄrAiÀÄÄvÁÛgÉ. PÁ®PÀæªÉÄÃt PÀȶ ¥ÀæzsÁ£À gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ

©

PÉÊUÁjPÉ ºÁUÀÆ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄ ¥ÀæzsÁ£Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÁUÀÄwÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ C©üªÀÈ¢Ý

ºÉÆA¢zÀAvÉ, PÀȶAiÀÄ°èAiÀÄÆ DzsÀĤPÀ vÀAvÀæeÁÕ£À C¼ÀªÀrPɬÄAzÀ C£ÉÃPÀ §zÀ¯ÁuÉUÀ¼ÁzÀªÀÅ.
vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ C¼ÀªÀrPÉ ºÁUÀÆ P˱À®å ¸À»vÀ PÀȶ¬ÄAzÁV PÀȶAiÀÄ°è zÀÄrªÉÄ ±ÀQÛ (Surplus
o

Labour Force) ºÉZÁÑV ªÀÄgɪÀiÁazÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ºÉZÁѬÄvÀÄ.

tt
No

D ªÉüÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ «¸ÀÛgÀuÉUÉƼÀîvÉÆqÀVvÀÄÛ.

DUÀ zÀÄrªÉÄ ±ÀQÛAiÀÄÄ (work force) PÀȶ¬ÄAzÀ PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ
ªÀUÁðªÀuA É iÀiÁUÀvÆ
É qÀVvÀÄ. DzÀgÉ PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼°
À £
è À §ºÀÄvÉÃPÀ GzÉÆåÃUÀU½ À UÉÀ
P˱À®å¸À»vÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛAiÀÄ CUÀvÀå«vÀÄÛ, PÀȶ¬ÄAzÀ ªÀUÁðªÀuÉUÉƼÀî §AiÀĹzÀ P˱À®ågÀ»vÀ
zÀÄrªÉÄ ±ÀQÛUÉ EzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CqÀZÀuÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ P˱À®ågÀ»vÀ PÀȶ PÁ«ÄðPÀjUÉ PÉÊUÁjPÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è GzÉÆåÃUÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄzÁzÀªÀÅ. CªÀgÀ°è PÉ®ªÀgÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw¬ÄAzÀ
CUÀvÀå P˱À®åUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ GzÉÆåÃUÀ zÉÆgÀQ¹PÉÆAqÀgÁzÀgÀÆ, §ºÀÄvÉÃPÀgÀÄ PÀȶAiÀÄ£ÉßÃ
CªÀ®A©¹zÀgÀÄ. PÉ®ªÀÅ gÉÊvÀ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ PÀȶ £ÉÊ¥ÀÅtåvɬÄAzÀ GvÀÛªÀÄ E¼ÀĪÀjAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄ, EvÀgÀjUÀÆ ªÀiÁzÀjAiÀiÁV zÉñÀzÀ C©üªÀÈ¢üÞAiÀÄ®Æè ¥ÁvÀæªÀ»¹zÁÝgÉ. MmÁÖgÉAiÀiÁVÀ
¨sÁgÀvÀzÀ°è MlÄÖ zÉòÃAiÀÄ GvÀà£Àß (Gross Domestic Production) PÉÌ PÀȶªÀ®AiÀÄzÀ PÉÆqÀÄUÉ
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄwÛzÝÀ gÆÀ , PÀȶAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀgÁVgÀĪÀ ±À« æ ÄPÀgÀ ¥Àª æ iÀ Át ºÉZÁÑVAiÉÄà EzÉ.
¸ÀPÁðgÀªÀÅ P˱À®ågÀ»vÀ PÀȶ PÁ«ÄðPÀjUÉ CUÀvÀå P˱À®åUÀ¼À£ÀÄß gÀÆrü¸À®Ä ºÀ®ªÀÅ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉ.
125
¹ÜgÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛç
¹ÜgÁvÀäPÀ (Static) JA§ ¥ÀzÀªÀÅ VæÃPï£À ¸ÁÖnPÉ (Statike) JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ.
¸ÁÖnPÉ JAzÀgÉ ¹ÜgÀªÁV ¤®Äè JAzÀxÀð. CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è EzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½®èzÀ
¸À¤ßªÉñÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¹ÜgÁvÀäPÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ PÁ¯ÁwÃvÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÀÄÝ, C°è
AiÀiÁªÀÅzÉà §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½gÀĪÀÅ¢®è. CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄƯÁA±ÀUÀ¼ÁzÀ d£À¸ÀASÁå ¥ÀæªÀiÁt,
§AqÀªÁ¼ÀzÀ ¥ÀÇgÉÊPÉ, GvÁàzÀ£Á «zsÁ£À, ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À, d£ÀgÀ §AiÀÄPÉUÀ¼ÀÄ
§zÀ¯ÁUÀzÉ ¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÁV DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ PÀÄApvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
©ænµÀgÀ DqÀ½vÁªÀ¢Aü iÀÄ°è ¨sÁgÀvz
À À CxÀðªÀ媸À ÜÉ AiÀÄÄ MAzÀÄ ¹ÜgÁvÀäPÀ CxÀðªÀ媸
À ÜÉ AiÀiÁVvÀÄ.Û
©ænµÀgÀ ¢ÃWÀðPÁ®zÀ DyðPÀ ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¨sÁgÀvÀªÀÅ §qÀgÁµÀÖçªÁV
ªÀiÁ¥ÀðnÖvÀÄÛ. ¥Ë¶×PÀ DºÁgÀzÀ PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀå ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÁV ªÀÄgÀtzÀ
¥ÀæªÀiÁt zÀgÀ ºÉaÑvÀÄ. §qÀvÀ£À¢AzÁV §AqÀªÁ¼ÀzÀ PÉÆgÀvÉ CUÁzsÀªÁVvÀÄÛ. PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ ¥ÀÅgÁvÀ£À GvÁàzÀ£Á «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ E£ÀÄß §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. DzÀÄzÀjAzÀ
¸ÁévÀAvÀæöå¥ÀǪÀðzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¹ÜgÀªÁVvÀÄÛ.
ZÀ®£ÁvÀäPÀ JA§ ¥ÀzÀªÀÅ VæÃQ£À ‘dynamikos’ JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ, EzÀgÀ CxÀð

ed
±ÀQÛ±Á°AiÀiÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ E®èªÉ ¤gÀAvÀgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ZÀ®£ÁvÀäPÀ
CxÀð±Á¸ÀçÛ ªÅÀ CxÀðªÀ媸
À ÜÉ AiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuU
É ¼ish
À À CzsåÀ AiÀÄ£Àª£
À ÄÀ ß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀz
Û .É EzÀÄ PÁ®¢AzÀ
re S
bl
PÁ®PÉÌ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀįÁèUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß «±Éèö¸ÀÄvÀÛzÉ. ZÀ®£ÁvÀäPÀ
be KTB
pu

CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è PÁ®¢AzÀ PÁ®PÉÌ d£À¸ÀASÁå ¥ÀæªÀiÁt, §AqÀªÁ¼ÀzÀ ¥ÀÇgÉÊPÉ, GvÁàzÀ£Á

«zsÁ£À, ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À, d£ÀgÀ §AiÀÄPÉUÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ.
©

DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ ¤gÀAvÀgÀªÁV §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV

CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ DzsÀĤPÀvÉAiÀÄvÀÛ ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉƼÀÄîwÛzÉ. £À«Ã£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ §¼ÀPɬÄAzÀ
o

GvÁàzÀ£Á «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÀjAzÁV d£ÀgÀ

tt

fêÀ£À±ÉÊ° §zÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
No

¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ZÀ®£ÁvÀäPÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁV ªÀiÁ¥ÀðnÖzÉ.

DgÉÆÃUÀå ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À «¸ÀÛgÀuɬÄAzÁV ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁV fêÀ£ÁAiÀÄĵÀå ºÉZÁÑVzÉ.
¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ §AqÀªÁ¼À ºÀÆrPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. £À«Ã£À
vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À §¼ÀPɬÄAzÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄzÀ°è GvÁàzÀ£Á «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÉÃUÀªÁV
§zÀ¯ÁUÀÄwÛªÉ. EzÀjAzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑwÛzÉ. d£ÀgÀ §zÀÄPÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄwÛzÀÄÝ, CªÀgÀ
CUÀvÀåUÀ¼ÀÆ §zÀ¯ÁUÀÄwÛªÉ. 1991 jA¢ÃZÉUÉ eÁjUÉ §A¢gÀĪÀ ºÉƸÀ DyðPÀ ¤Ãw¬ÄAzÁV
GzÁjÃPÀgt À , SÁ¸ÀVÃPÀgtÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwÃPÀgt À ¥ÀQæ Aæ iÉÄUÀ¼ÄÀ §zÀ¯ÁªÀuAÉ iÀÄ ªÉÃUÀª£À ÄÀ ß ºÉa¹
Ñ ªÉ.
EzÀjAzÁV CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁUÀÄwÛªÉ. PÀȶAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EzÀÄ £ÀPÁgÁvÀäPÀ
¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß GAlÄ ªÀiÁrzÀÝgÉ, ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É EzÀÄ ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß
GAlĪÀiÁrzÉ, PÉÊUÁjPÁ PÉëÃvÀæ PÀª æ ÉÄÃt ¨É¼ÉAiÀÄvÉÆqÀVzÉ. ¸ÀPÁðgÀ ºÉƸÀ DyðPÀ ¤Ãw¬ÄAzÁV
vÉÆAzÀgÉUÉƼÀUÁzÀ d£ÀjUÉ ‘gÀPÀëuÉ §¯É’ (Safety Net)AiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä ±À« æ ĸÀÄwÛzÉ. J®ègÀ£ÀÆß
M¼ÀUÉƼÀÄîªÀ C©üªÀÈ¢Ý (Inclusive Growth) UÁV ¸ÀPÁðgÀ ±Àæ«Ä¸ÀÄwÛzÉ.
126
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©j.
1) gÀZÀ£ÁvÀäPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ................ ZÀlĪÀnPÉUÉ ¸ÀA§AzsÀªÁVzÉ.
2) ¥ÀÅgÁvÀ£À DyðPÀvÉAiÀÄ°è ................ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVvÀÄÛ.
3) ¸ÀgÀ¼À DyðPÀvÉAiÀÄ°è ................ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ.
4) ¹ÜgÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛç ................ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ.
5) PÉÊUÁjPÁ PÁæAw ªÉÆzÀ°UÉ ................ zÉñÀzÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ.

II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.

1) gÀZÀ£ÁvÀäPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ JAzÀgÉãÀÄ ?
2) ¥ÀÅgÁvÀ£À CxÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

ed
3) §AqÀªÁ¼ÀªÀUÀð ºÉÃUÉ GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ ?
ish
re S

4) DzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ ?

bl
be KTB
pu

5) GzÉÆåÃUÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ ?

©

6) ¹ÜgÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£ÁvÀäPÀ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

III. ZÀlĪÀnPÉ.
o
tt

1) ¤ªÀÄä UÁæªÀÄzÀ°è£À PÀȶPÀgÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 20 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ AiÀiÁªÀ AiÀiÁªÀ

No

¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä ¥Á®PÀjAzÀ PÉý w½zÀÄ ¥ÀnÖ

ªÀiÁr. FUÀ ¤ªÀÄä UÁæªÀÄzÀ°è AiÀiÁªÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÁÝgÉA§ÄzÀ£ÀÄß
ºÉÆðPÉ ªÀiÁrj. 20 ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è ¤ªÀÄä UÁæªÀÄzÀ ¨É¼ÉUÀ¼À¯ÁèVgÀĪÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. F §UÉÎ MAzÀÄ ¸ÀAQë¥ÀÛ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.
IV. AiÉÆÃd£É.
1) ¸ÀPÁðgÀzÉÆA¢V£À DzÁAiÀÄzÀ ªÀÈvÁÛPÁgÀ ºÀj«£À avÀæ ©r¹ «ªÀj¹.

*****

127
 CzsÁåAiÀÄ - 15

¨sÁgÀwÃAiÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ
• ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀÄzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
• vÀAiÀiÁjPÁ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÀVÃðPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
• ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÁvÀæ
• vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
• PÀ£ÁðlPÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ
¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà w½zÀAvÉ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

ed
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
1. ish
¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀÄ : PÀȶ, ¥À±ÀÄ¥Á®£É, CgÀtåUÀ¼ÀÄ, «ÄãÀÄUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂUÁjPÉ
re S
bl
be KTB

ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ.
pu

2. ¢éwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ : ««zsÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðt, «zÀÄåvï GvÁàzÀ£É

©

ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ.
3. vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ : ²PÀët, ¸ÁjUÉ, ¸ÀA¥ÀPÀð, GUÁætUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ,
ºÉÆÃmÉ¯ï ªÀÄvÀÄÛ gɸÉÆÖÃgÉAmï, «ªÉÄ, jAiÀįï J¸ÉÖÃmï, ªÀåªÀºÁj ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ,
o
tt

¸ÁªÀðd¤PÀ DqÀ½vÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ.

No

¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀÄ (Primary Sector) :

¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀĪÀÅ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¸ÀA§A¢ü ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÁzÀ gÉõÉäUÁjPÉ,
vÉÆÃlUÁjPÉ, ¥À±ÀÄ¥Á®£É, PÉÆý¸ÁPÀuÉ, «ÄãÀÄUÁjPÉ, ¥ÀŵÀàPÀȶ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ. EªÀÅ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ PÀZÁÒªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
PÀȶ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÀĺÀvÀé : ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀȶAiÀÄÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÆåÃUÀªÁVzÉ. EA¢UÀÆ
EzÀÄ £ÀªÀÄä CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¨É£É߮ĨÁVzÉ.
1) ±ÉÃ. 52 QÌAvÀ ºÉaÑ£À d£ÀgÀÄ FUÀ®Æ vÀªÀÄä fêÀ£À ¤ªÀðºÀuÉUÁV, £ÉÃgÀªÁV
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV PÀȶAiÀÄ£Éßà CªÀ®A©¹zÁÝgÉ.
2) PÀȶAiÀÄÄ PÀȶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ PÀZÁÒªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
3) d£ÀjUÉ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ½UÉ ªÉÄêÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
4) gÉÊvÀgÀ G½vÁAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀȶAiÀÄÄ §AqÀªÁ¼À ¸ÀAUÀæºÀPÉÌ ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
128
 PÀȶAiÀÄÄ MAzÀÄ ªÀÄÄRå GzÉÆåÃUÀªÁVzÀÝgÆ
À
¸ÀºÀ, PÀȶPÀgÀ ¹ÜwUÀw E£ÀÆß vÀȦÛPÀgÀªÁV®è.
CzÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ,
1) §ºÀÄvÉÃPÀ PÀȶPÀgÀÄ ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ
Cw¸ÀtÚ gÉÊvÀgÁVzÁÝgÉ.
2) PÀȶAiÀÄ ¸ÁUÀĪÀ½
¨s À Æ «ÄAiÀ Ä §ºÀ Ä zÉ Æ qÀ Ø ¨s Á UÀ
ªÀļÉAiÀiÁ²ævÀªÁVzÉ.
3) PÀȶªÀ®AiÀÄzÀ°è GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄÄ PÀȶ
§ºÀ¼À PÀrªÉĬÄzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ
4) §ºÀ Ä vÉ Ã PÀ PÀ È ¶PÀ g À Ä Dzs À Ä ¤PÀ
1) ¤ªÀÄä Hj£À°è£À M§â PÀȶPÀgÀ£ÀÄß
PÀȶ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ
¸ÀAzÀ²ð¹ F PɼPÀ A À qÀ CA±ÀU¼
À À §UÉÎ ªÀiÁ»w
GvÁàz£ À Á vÀAvÀU æ ¼
À À C¼Àªr
À PÉAiÀÄ°è¸ÀAUÀ滹.
»AzÀĽ¢zÁÝgÉ.

ed
J) F ªÀµÀðzÀ°è CªÀgÀÄ ¨É¼ÉzÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
5) ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼À G¥Àl¼À¢AzÁV
ish AiÀiÁªÀŪÀÅ ?
PÀȶPÀgÀÄ vÀªÀÄä GvÀà£ÀßUÀ½UÉ AiÉÆÃUÀå ©) F ¨É ¼ É U À ¼ À GvÀ à £À ß zÀ £À A vÀ g À
re S
bl
be KTB

¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛ®è. ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ºÉÃVzÉ.

pu

¸ÀPÁðgÀªÀÅ zÉñÀzÀ°è PÀȶ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß

©

ºÉaѸÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀȶPÀgÀ ¹ÜwUÀwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆArzÉ.

¢éwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ (Secondary Sector)
o
tt

¢éwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁjPÁ ªÀ®AiÀĪÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. E°è PÀZÁÒ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß

No

¹zÀÞ¥Àr¹zÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÁßV ¥ÀjªÀwð¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼À°è

ªÀVÃðPÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ,
ZÀlĪÀnPÉ
C) PÀȶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉU¼
À ÄÀ ,
EwÛÃZÉUÉ PÀȶ PÉëÃvÀæzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉ
§) CgÀtå DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ DUÀÄwÛgÀĪÀ
PÀ) R¤d DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À£ÀÄß w½¬Äj.

PÉ Ê UÁjPÉ U À ¼ À MqÉ v À £ À z À Dzs Á gÀ z À ªÉ Ä Ã¯É

CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÁßV ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀVªÀ®AiÀÄzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀPÁðgÀzÀ CxÀªÁ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ MqÉvÀ£ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ
GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ (CPSE) ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ (SPSE) JAzÀÄ
ªÀVðÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ SÁ¸ÀV ªÀåQÛUÀ¼À MqÉvÀ£ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ.

129
EªÀÅUÀ¼À°è §ºÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÉ SÁ¸ÀVà PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ.
§AqÀªÁ¼À ºÀÆrPÉ ªÀÄvÀÄÛ
AiÀ Ä AvÉ Æ æ à ¥À P À g À t UÀ ¼ À Dzs Á gÀ z À ªÉ Ä Ã¯É
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀëöä, ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
PÉ Ê UÁjPÉ U À ¼ À Ä ( MSME’s ) JAzÀ Ä
ªÀVðÃPÀj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
¨sÁgÀvzÀ °
À è ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄ : ¸ÁévA
À vÀöæ å¥ÇÀ ªÀðzÀ PÉÊUÁjPÉ
¨sÁgÀwÃAiÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è d£ÀgÀ DyðPÀ
ZÀlĪÀnPÉU¼ À °
À è ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¨sÁUÀª» À ¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ §ºÀÄvÉÃPÀ EgÀ°®è. DUÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ
¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°èzÀÝ ªÀåªÀºÁj ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ : gÉ樀 ¸ÁjUÉ, §AzÀgÀÄ
læ¸ïÖ, CAZÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀAw ºÁUÀÆ «ªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÁ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ.
¸ÀévA
À vÀæ ¨sÁgÀvz
À °
À è 1956 gÀ PÉÊUÁjPÁ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹zÀ £ÀAvÀg,À ¸ÁªÀðd¤PÀ

ed
ªÀ®AiÀÄzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁzÀªÀÅ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ
ish
GzÀåªÀÄ(PSU)UÀ¼ÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt, ªÁå¥ÀPÀvÉ, vÁAwæPÀ ¥Àjtw
re S
bl
ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀ ¤ªÀiÁðtzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À
be KTB
pu

¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ, BEL, BHEL, »AzÀƸÁÜ£ï ºÀqÀUÀÄ

¤ªÀiÁðt PÉÃAzÀæ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
©

SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄ : SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀĪÀÅ J®è «zsÀzÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV PÀA¥À¤UÀ½UÉ
¸ÀA§A¢üvÀªÁVzÉ. F ªÀ®AiÀÄzÀ°è GvÁàzÀ£Á ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ««zsÀ
o

GvÁàzÀ£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ CxÀªÁ SÁ¸ÀVà PÀA¥À¤UÀ¼À ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉUÉ

tt

M¼À¥ÀnÖgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : mÁmÁ, ©¯Áð, fAzÁ¯ï, ªÀÄ»ÃAzÀæ, CA¨Á¤, Q¯ÉÆÃð¸ÀÌgï

No

Ev猢.
§ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ (MNC’s) : ªÀÄÆ®gÁµÀÖçzÀ°è PÉÃAzÀæ PÀZÉÃj ºÉÆA¢zÀÄÝ, JgÀqÀÄ
CxÀªÁ JgÀqÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À zÉñÀUÀ¼À°è GzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ DyðPÀ ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß
£ÀqɸÀÄwÛgÀĪÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß §ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ (MNC) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À eÁjAiÀÄ £ÀAvÀgÀ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ §ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ
vÀªÀÄä GzÀåªÀÄ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ªÉ. GzÁ : ¸ÉÆä (d¥Á£ï) ¸ÁåªÀiï ¸ÀAUï (zÀ.
PÉÆjAiÀÄ), »AzÀĸÁÜ£ï °ªÀgï (EAUÉèAqï) EvÁå¢.
1991 gÀ DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ ªÀÄÆ®
¸ËPÀAiÀÄð AiÉÆÃd£ÉU¼À °
À è ¸ÁªÀðd¤PÀ-SÁ¸ÀV ¸Àº¨ À ÄÀ ß (Public Private Partnership)
À Ás VvÀ骣
C¹ÛvÀéPÉÌ vÀA¢zÉ. 1991 gÀ DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ SÁ¸ÀVPÀgÀtªÀÅ ºÉZÀÄÑ ªÀĺÀvÀé
¥ÀqÉ¢zÉ.

130
PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÀĺÀvÀé : PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀĪÀÅ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è F ªÀ®AiÀÄzÀ ªÀĺÀvÀéUÀ¼ÀÄ :
1. gÁµÀÖçPÉÌ ºÉaÑ£À DzÁAiÀĪÀ£ÀÄß vÀgÀÄvÀÛzÉ.
2. d£ÀjUÉ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
3. PÉÊUÁjPÁ©üªÀÈ¢Þ¬ÄAzÀ d£ÀgÀ fêÀ£ÀªÀÄlÖªÀÅ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ.
4. mÁæPÖÀgÄÀ UÀ¼ÄÀ , PÀȶ AiÀÄAvÉÆÃæ ¥ÀPg
À t
À UÀ¼ÄÀ , UÉƧâgÀ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß MzÀV¸ÀĪÀ
ªÀÄÆ®PÀ PÀȶAiÀÄ DzsÀĤÃPÀgÀtPÉÌ ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
5. d£ÀgÀ£ÀÄß £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ½UÉ ºÀAZÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀȶ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À
MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ.
6. ºÉaÑ£À «zÉò «¤ªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß UÀ½¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
7. PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÁgÀ, ²PÀët, ¸ÁjUÉ, ¨ÁåAQAUï ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À
PÉÃAzÀæUÀ¼ÁVAiÀÄÆ C©üªÀÈ¢ÞºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ.

ed
vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ (Tertiary Sector)
ish
re S
bl
vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀĪÉAvÀ®Æ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀåzÀ°è ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ
be KTB
pu

CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÉêÁªÀ®AiÀÄ¢AzÀ D¼À®àqÀÄwÛzÉ. ¨ÁåAQAUï, «ªÉÄ, ªÁå¥ÁgÀ, ¸ÁjUÉ

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð, DgÉÆÃUÀå, ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ¨ÉÃw ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
©

WÀlPÀUÀ¼ÁVªÉ.
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ : ¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ ««zsÀ jÃwAiÀÄ oÉêÀtÂUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀĪÀ
o
tt

ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼Éà ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ ºÀtPÁ¹£À CUÀvÀå«gÀĪÀªÀjUÉ ¸Á®ªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ

No

¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ G½vÁAiÀÄUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉzÁgÀgÀ £ÀqÀÄ«£À ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÁV

PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
«ªÉÄ : «ªÉÄAiÀÄÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ £ÀµÀÖzÀ «gÀÄzÀÝzÀ MAzÀÄ gÀPÀëuÉAiÀÄ ªÀiÁUÀðªÁVzÉ. EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ£À
fêÀ£ÀPÉÌ D¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ¼À «£Á±ÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀĪÀ DPÀ¹äPÀ WÀl£ÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ gÀPÀëuÉ
MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁ : ªÀÄgÀt, C¥ÀWÁvÀUÀ¼À PÁgÀt¢AzÁzÀ C±ÀPÀÛvÉ, ªÀÈzÁÞ¥Àå, C£ÁgÉÆÃUÀå,
PÀ¼ÀªÀÅ, ¨ÉAQ C¥ÀWÁvÀ, ¨sÀÆPÀA¥À, PÀqÀ®Î¼ÀîvÀ£À EvÁå¢. «ªÉÄAiÀÄ°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½zÀÄÝ,
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå «ªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ fêÀ «ªÉÄ.
¸ÁjUÉ : ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ ¸ÁV¸ÀĪÀ
MAzÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¸ÁjUÉ J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀgÀ°è ¨sÀƸÁjUÉ, d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄĸÁjUÉ JA§
««zsÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ½ªÉ. CªÀÅ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄwÛªÉ. ¸ÁjUÉAiÀÄÄ
¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ½UÉ ªÁå¥ÀPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹ PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.

131
¸ÀA¥ÀPðÀ : ¸ÀA¥ÀPð À ªÀÅ «ZÁgÀU¼
À ÄÀ , ¨sÁªÀ£UÉ ¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁ»wUÀ¼£ À ÄÀ ß M§âjAzÀ ªÀÄvÉƧ Û âjUÉ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ
¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. CAZÉ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ, zÀÆgÀ¸ÀA¥ÀPÀð,
¥sÁåPïì, E-ªÉÄïï, ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ, CAvÀeÁð®
ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÀÄÆ¯É ªÀÄƯÉUÀ¼À°ègÀĪÀ
d£ÀgÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ.
¸ÁjUÉ
DgÉÆÃUÀå : ‘DgÉÆÃUÀåªÃÉ ¨sÁUÀå’ ªÀÄvÀÄÛ ‘zÀÈqsPÀ ÁAiÀĪÁzÀ
±ÀjÃgÀzÀ°è ¸ÀzsÀÈqÀªÁzÀ ªÀÄ£À¹ìgÀÄvÀÛzÉ’ JA§
ºÉýPÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæwAiÉƧâ£À fêÀ£ÀzÀ°è DgÉÆÃUÀåzÀ
ªÀ Ä ºÀ v À é ª À £ À Ä ß w½¹PÉ Æ qÀ Ä vÀ Û ª É . «±À é DgÉ Æ ÃUÀ å
¸ÀAWÀl£É(WHO) ¥ÀæPÁgÀ ‘zÉÊ»PÀ, ªÀiÁ£À¹PÀ,
¸ÁªÀ i ÁfPÀ ªÀ Ä vÀ Ä Û ¨Ë¢ÞPÀ C¸À é ¸ À Ü vÉ ¬ ÄAzÀ

ed
ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀĪÀªÀ£ÀÄ DgÉÆÃUÀåªÀAvÀ£É¤¸ÀÄvÁۣɒ.
ish
re S
bl
¨s Á gÀ v À z À ° è DgÉ Æ ÃUÀ å ¸À Ä gÀ P À ë v É A iÀ Ä Ä
be KTB
pu

¸ÀÄzsÁj¸ÀÄwÛzÉ. ªÀÄgÀt zÀgÀªÀÅ ¥Àæw ¸Á«gÀPÉÌ 7.2,

²±ÀÄ ªÀÄgÀt zÀgÀªÀÅ ¥Àæw ¸Á«gÀPÉÌ 47 ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À
©

ªÀÄgÀt zÀgÀªÀÅ ¥Àæw ¸Á«gÀPÉÌ 15PÉÌ E½PÉAiÀiÁVªÉ. 2011 gÀ°è ¸ÀgÁ¸Àj ¤jÃQëvÀ fëvÁªÀ¢üAiÀÄÄ
66.9 ªÀµð À UÀ½UÉ ºÉaÑz.É ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ eÁUÀÈw PÁAiÀÄðPÀª æ ÄÀ UÀ¼ÄÀ fêÀ£Á±ÀPÀ gÉÆÃUÀU¼
À ÁzÀ PÀëAiÀÄ,
o

PÁ®gÁ, ªÀįÉÃjAiÀiÁ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ°è ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ zÀÈqsÀ

tt

¸ÀAPÀ®à¢AzÁV ¥ÉÇðAiÉÆêÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ¢AzÀ ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ¤ªÀÄÆð®£É ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

No

²PÀët : Education JA§ ¥ÀzÀªÀÅ educare (JdÄPÉÃgï) JA§ ¯Áån£ï ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ.
EzÀgÀ CxÀ𠑨ɼÀQ£ÉqÉUÉ ¸ÁV¸ÀÄ’ JA¢zÉ. gÁµÀÖç¦vÀ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ “²PÀëtªÀÅ
ªÀÄUÀÄ«£À ªÀåQÛvÀézÀ°è ¸ÀªÁðAVÃt C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄvÀÛzÉ”
¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀPÁÌV 1988 gÀ°è ‘`gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÁPÀëgÀvÁ
«ÄµÀ£ï’’, 2001 gÀ°è ‘¸ÀªÀð²PÀët C©üAiÀiÁ£À’(SSA), 1995 gÀ°è ‘ªÀÄzÁåºÀßzÀ ©¹AiÀÄÆl
AiÉÆÃd£É’AiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢zÉ. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ªÀiÁzsÀå«ÄPÀ ²PÀëtzÀ UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
¸ÀÄzsÁj¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV ªÀiÁZïð 2009 gÀ°è ‘gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁzsÀå«ÄPÀ ²PÀët C©üAiÀiÁ£À’(RMSA)
ªÀÄvÀÄÛ ¸É¥ÉÖA§gï 2009 gÀ°è `¸ÁPÀëgÀ ¨sÁgÀvÀ’ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯ÁVzÉ.

132
 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄPÉÌ ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À PÉÆqÀÄUÉ
ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ 1950-51 (%) 1990- 91 (%) 2000-01 (%) 2011-12 (%)
1. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀÄ 59 35 27 14
2. ¢éwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ 13 24 25 27
3. vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ 28 41 48 59

F ªÉÄð£À CAQ CA±ÀUÀ½AzÀ ªÀÄÆgÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DzÁAiÀÄPÉÌ ¤ÃrgÀĪÀ

PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀĪÀÅ vÀ£Àß ««zsÀ WÀlPÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃrgÀĪÀ
PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀħºÀÄzÀÄ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ (Karnataka Economy)
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ 1,91,791 ZÀzÀgÀ Q.«ÄÃ. «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ 8£ÉÃ
zÉÆqÀØ gÁdåªÁVzÉ. DqÀ½vÀzÀ ¸À®ÄªÁV EzÀ£ÀÄß £Á®ÄÌ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ, 30 f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

ed
176 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÁßV «¨sÁV¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤vÀå ºÀjzÀétðzÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ,
²æêÀÄAvÀ ¸À¸åÀ ¸ÀAPÀÄ®, fêÀ¸A ish
À PÀÄ® ªÀÄvÀÄÛ R¤d ¤PÉÃë ¥ÀU¼
À A
À vÀºÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£Æ
À ä®UÀ¼£
À ÄÀ ß
re S
bl
PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁV ¤ÃrzÉ. F jÃw ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ £Ár£À°è ««zsÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
be KTB
pu

DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è vÀªÀÄä PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrªÉ.

©

PÀȶ : PÀ£ÁðlPÀz°
À è ±ÉÃ.60 QÌAvÀ ºÉZÄÀ Ñ zÀÄrAiÀÄĪÀ d£ÀgÄÀ PÀȶAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀgÁVzÁÝg.É
gÁdåzÀ°è PÀȶAiÀÄÄ ªÁå¥ÀPÀ ¨É¼É ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¸ÁéªÀ®A§£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ. DzÀgÉ ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è PÉÆgÀvÉ
o
tt

ªÀÄÄAzÀĪÀj¢zÉ.
No

¸ÁUÀĪÀ½UÉ M¼À¥l À Ö ¥Àz

æ ÃÉ ±Àz°
À è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ.30 gÀµÄÀ Ö ¨sÁUÀ ¤ÃgÁªÀjUÉ M¼À¥n À ÖzÉ ªÀÄvÀÄÛ
±ÉÃ.70 ¨sÁUÀ ªÀļÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. zÉÆqÀØ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß
¤«Äð¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃgÁªÀj ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ¯ÁVzÉ. GzÁ : WÀl¥Àæ¨sÁ, ªÀÄ®¥Àæ¨sÁ,
vˀAUˬz
Às Áæ, £ÁgÁAiÀÄt¥ÀÅgÀ, D®ªÀÄnÖ, ºÉêÀiÁªÀw, ºÁgÀAV, PÀȵÀg Ú Ád ¸ÁUÀgÀ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨sÀvÀÛ, eÉÆüÀ, gÁV, UÉÆâü, ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, ¨Ádæ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR
DºÁgÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÁVªÉ. ºÀwÛ, PÀ§Äâ, ºÉÆUÉøÉÆ¥ÀÅà, D®ÆUÉqÉØ, JuÉÚ PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, PÁ¦ü, ZÀºÁ
ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ gÁdåzÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR DºÁgÉÃvÀgÀ ¨É¼U
É ¼
À ÁVªÉ. K®QÌ, ªÉÄt¸ÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, vÉAUÀÄ, CrPÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¼É ¥Àª
æ ÀÄÄR ¸ÁA¨ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÁ ¨É¼ÉUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ CxÀðªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄ°è
vÀªÀÄäzÉà DzÀ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄwÛªÉ.

133
vÉ Æ ÃlUÁjPÉ : PÀ £ ÁðlPÀ ª À Å vÉ Æ ÃlUÁjPÉ A iÀ Ä °è
MAzÀÄ ªÀÄÄAZÀÆt gÁdåªÁVzÉ. vÉÆÃlUÁjPÁ
¨É¼ÉUÀ¼À ¨ÉøÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV
gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ GvÉÛÃdPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÉÊUÉÆArzÉ. CªÀÅUÀ¼AÉ zÀg,É ¥Àz
æ ÃÉ ±À «¸ÀÛgu
À ,É PÀȶPÀjUÉ
¸ÀºÁAiÀÄ, ©Ãd ªÀÄvÀÄÛ ¸À¹UÀ¼À ¥ÀÇgÉÊPÉ, ¸ÀÆPÀëöä
¤ÃgÁªÀj, QÃl ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt, ¸ÀÄVÎ
£ÀAvÀgÀzÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ MzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ
EvÁå¢. vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £À¸ÀðjUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÀiÁ«£ÀªÀÄgÀ
ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV C©üªÀȢݥÀr¸À®Ä ‘PÀ£ÁðlPÀ gÁdå
vÉÆÃlUÁjPÁ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÀA¸ÉÜ’AiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ. £À¨Áqïð(NABARD) vÉÆÃlUÁjPÁ
¨É¼ÉUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉUÁV ¸ÀAWÀ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸Á® ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄwÛzÉ.
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥ÀŵÀà PÀȶ : ¥ÀŵÀàPÀȶAiÀÄ£ÀÄß ºÀÆ«£À
vÉÆÃlUÁjPÉ JAvÀ®Æ PÀgA É iÀÄÄvÁÛg.É EzÀÄ ºÀÆUÀ¼£ À ÄÀ ß
¨É¼¸ É ÄÀ ªÀÅzÀÄ, GzÁå£ÀU½ À UÁV C®APÁjPÀ ¸À¸åÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß

ed
¨É¼¸É ÄÀ ªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀŵÀà PÉÊUÁjPÉU¼ À £À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArzÉ.
ish
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¥ÀŵÀàPÀȶAiÀÄ°è ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°èzÉ.
re S
bl
gÁdåzÀ ° è zÉ Ã ªÀ £ À º À ½ î , aPÀ Ì § ¼Áî ¥ À Å gÀ , ºÀ Æ «£À
be KTB
pu

ºÀqÀUÀ°, ¸ÀªÀtÆgÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è

¥ÀŵÀàPÀȶ £ÀqɸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. ¨sÁgÀvÀ¢AzÀ ºÀƪÀÅUÀ¼À
©

ºÀÆ«£À vÉÆÃl
gÀ¥sÀÅÛ ºÉZÁÑUÀÄwÛzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ°è ºÉaÑ£À ¨sÁUÀzÀ
ºÀƪÀÅUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀ¢AzÀ gÀ¥sÁÛUÀÄwÛªÉ. ‘PÀ£ÁðlPÀ
PÀȶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÀA¸ÉÜ’ (KAIC), ‘gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀŵÀàPÀȶ ªÀÄAqÀ½’UÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è
o
tt

¥ÀŵÉÆàÃzÀåªÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀæwµÁצ¸À®Ä ±ÉÊvÁåUÁgÀ ¸Ë®¨sÀå ªÀÄvÀÄÛ GzÀå«ÄUÀ½UÉ ¸ÁjUÉ ªÉZÀÑzÀ°è

No

¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛªÉ. ¥ÀŵÀÖPÀȶAiÀÄÄ EwÛÃZÉUÉ MAzÀÄ GzÀåªÀĪÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÄÝ,

gÁdåzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÉ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ qÉÊj C©üªÀÈ¢Þ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ
ºÁ°£À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£À
¥ÀqÉ¢zÉ. zÉñÀzÀ MlÄÖ eÁ£ÀĪÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄPÀÌlUÀ¼À
¸ÀASÉåAiÀÄ°è £ÀªÀÄä gÁdåzÀ ¥Á®Ä PÀæªÀĪÁV ±ÉÃ.6.2
gÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃ.6.48 gÀµÀÄÖ DVgÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ ºÁ®Ä
GvÁà z À £ É A iÀ Ä Ä 2008-09 gÀ ° è 4.5 «Ä°AiÀ Ä £ï
l£ÀÄßUÀ½zÀÄÝ, 2009-10 gÀ°è 4.8 «Ä°AiÀÄ£ï l£ÀÄßUÀ½UÉ
ºÉZ¼ ÑÀ ª
À ÁVzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÁzÀåAvÀ ¸Áܦ¸À¯ÁVgÀĪÀ ¥À±ÄÀ
ªÉÊzÀå±Á¯ÉUÀ¼À eÁ®zÀ ªÀÄÆ®PÀ eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£É
PÀÄPÀÌlUÀ¼À DgÉÆÃUÀå gÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.

134
 PÀ£ÁðlPÀ ºÁ®Ä MPÀÆÌl(KMF)ªÀÅ gÁdåªÀÄlÖzÀ ¸ÀºÀPÁj ¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, CzÀÄ
‘QëÃgÁ©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ’(Operation Flood) CrAiÀÄ°è gÁdåzÀ°è qÉÊj C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ£ÀÄß
PÁAiÀÄðUÀvÀUÉƽ¸ÀÄwÛzÉ. EzÀÄ ºÁ®Ä ªÀÄvÀÄÛ qÉÊj GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉzÁgÀjUÉ ªÀiÁgÁl
ªÀiÁqÀÄwÛzÉ.
«ÄãÀÄUÁjPÉ : PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ 320 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀ ºÉÆA¢zÉ. 27,000
ZÀzÀgÀ.Q.«ÄÃ. «±Á®ªÁzÀ RAqÁªÀgÀt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è 6 ®PÀë ºÉPÉÖÃgïUÀ¼ÀµÀÄÖ M¼À£ÁqÀÄ
d®¸ÀA¥À£ÀÆ䮪À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ «ÄãÀÄUÁjPÉ C©üªÀÈ¢ÞUÉ «¥ÀÅ® CªÀPÁ±ÀUÀ½ªÉ. gÁdåzÀ°è
MlÄÖ 9.61 ®PÀë «ÄãÀÄUÁgÀjzÀÄÝ, CªÀgÀ°è 3.28 ®PÀë «ÄãÀÄUÁgÀgÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°èzÀÝgÉ, 6.33
®PÀë «ÄãÀÄUÁgÀgÄÀ M¼À£Ár£À°èzÁÝg.É PÀ¼z É À 5 ªÀµðÀ UÀ½AzÀ «ÄãÀÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj GvÁàz£ À A
É iÀÄÄ
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 587 ®PÀë l£ÀÄßUÀ¼À¶ÖvÀÄÛ. ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ «ÄãÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ gÁdåzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄÄ
±ÉÃ6.7 gÀ¶ÖzÉ. gÁdåzÀ°è K¼ÀÄ «ÄãÀÄUÁjPÁ §AzÀgÀÄUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ PÁgÀªÁgÀ, vÀ¢æ,
ºÉÆ£ÁߪÀgÀ, ¨sÀl̼À, UÀAUÉƽî, ªÀįÉà ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÀæ GvÀà£ÀßUÀ¼À gÀ¥sÀÅÛ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÉ CªÀÄÆ®å «zÉò «¤ªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß UÀ½¹PÉÆqÀÄwÛzÉ.
PÉÊUÁjPÉ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ PÉ®ªÀÅ §ºÀÄzÉÆqÀØ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À
PÉÃAzÀæªÁVzÉ. »AzÀƸÁÜ£ï KgÉÆãÁnPïì °«ÄmÉqï (HAL) PÁSÁð£ÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

ed
ªÁAiÀÄÄzÀ¼ÀPÁÌV ªÀÄvÀÄÛ zÉòÃAiÀÄ AiÀÄÄzÀÝ «ªÀiÁ£ÀUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É
ish
ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞUÁV vÀ£ÀߣÀÄß ¸ÀªÀĦð¹PÉÆArzÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀĪÀ Cw zÉÆqÀØ
re S
bl
be KTB

¸ÁªÀðd¤PÀ GzÀåªÀĪÁVzÀÄÝ, ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 9500 QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ GzÉÆåÃVUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

pu

£ÁåµÀ£À¯ï KgÉÆøÉàÃ¸ï ¯Áå¨ÉÆÃgÉÃlj(NAL), ¨sÁgÀvï ºÉ« J¯ÉQÖçPÀ¯ïì °«ÄmÉqï(BHEL),

¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀÆgÀªÁt PÁSÁð£É(ITI), ¨sÁgÀvï Cxïð ªÀÄƪÀgïì °«ÄmÉqï(BEML), ¨sÁgÀvï
©

J¯ÉPÁÖç¤Pïì °«ÄmÉqï(BEL), »AzÀƸÁÜ£ï ªÉĶ£ï lƯïì(HMT) ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ PÀ£ÁðlPÀz° À è

¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁVgÀĪÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ §ÈºÀvï PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÁVªÉ. ªÉÄʸÀÆj£À n.«.J¸ï.
o

ªÉÆÃmÁgï ¸ÉÊPÀ¯ï vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀ, zsÁgÀªÁqÀzÀ mÁmÁ ªÉÆÃmÁgïì, «zÀÄåvï G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À

tt

vÀAiÀiÁjPÁ PÀA¥À¤UÀ¼ÁzÀ Q¯ÉÆÃð¸ÀÌgï, ¯Á¸Àð£ï ªÀÄvÀÄÛ lƨÉÆð (L&T) ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ

No

PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR SÁ¸ÀVà ªÀ®AiÀÄzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÁVªÉ. E£ï¥sÉÇù¸ï ªÀÄvÀÄÛ

«¥ÉÇæà PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À PÀA¥À¤UÀ¼ÁVªÉ.
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ eÉÊ«PÀ vÀAvÀæeÁÕ£À GzÀåªÀÄzÀ®Æè ªÀÄÄA¢zÉ. EzÀÄ UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjtwAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÉ. PÀ£ÁðlPÀªÀÅ PÉÊUÁjPÁ DzsÁjvÀ eÉÊ«PÀ
vÀAvÀæeÁÕ£À ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀ ªÉÆzÀ® gÁdåªÁVzÉ. PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀĪÀÅ gÁdåzÀ d£ÀjUÉ
GzÉÆåÃUÀªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÈ¢ÞUÉƼÀî®Ä ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨ÁåAQAUï : ¨sÁgÀvÀ gÀvÀß ¸Àgï JA. «±ÉéñÀégÀAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ 1913 gÀ°è ‘¸ÉÖÃmï ¨ÁåAPï D¥sï
ªÉÄʸÀÆgÀÄ’ ¸Áܦ¹zÀgÄÀ . C°èA¢ÃZÉUÉ PÀ£ÁðlPÀªÅÀ ¨ÁåAQAUï ªÀ媺 À ÁgÀz°
À è ¥Àª
æ ÄÀ ÄR ¸ÁÜ£ª À £
À ÄÀ ß
¥ÀqÉ¢zÉ. zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ GqÀĦ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ‘¨ÁåAQAUï GzÀåªÀÄzÀ vÉÆnÖ®ÄUÀ¼ÀÄ’ J¤¹ªÉ.
PÉ£ÀgÁ ¨ÁåAPï, ¹ArPÉÃmï ¨ÁåAPï, PÁ¥ÉÇðgÉõÀ£ï ¨ÁåAPï, «dAiÀÄ ¨ÁåAPï, EªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÁVzÀÄÝ, vÀªÄÀ ä ªÀÄÆ® £É¯A
É iÀÄ£ÀÄß F JgÀqÄÀ f¯ÉU è ¼À °
À è ºÉÆA¢ªÉ.
PÉ£ÀgÁ ¨ÁåAPÀÄ gÁdåzÀ°è ¥ÁæzÉòPÀ UÁæ«ÄÃt ¨ÁåAPÀ(RRB)£ÀÄß ¥ÁæAiÉÆÃf¹zÀ ªÉÆlÖªÉÆzÀ®
135
¨ÁåAPÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ gÁdåzÀ°è 27 ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ ¸ÉÖÃmï ¨ÁåAPï D¥sï
ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ, 16 SÁ¸ÀVà ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ
¥ÁæzÉòPÀ UÁæ«ÄÃt ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ.
IDBI, AXIS ¨ÁåAPÀÄ, ICICI ¨ÁåAPÀÄ, EAqÀ¸ï ¨ÁåAPï
ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅ gÁdåzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¥Àª
æ ÀÄÄR
SÁ¸ÀVà ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÁVªÉ. ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ gÁdåzÀ
CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ vÀ£Àß ©ü£ÀߪÁzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ
ªÀ Ä vÀ Ä Û ¸ÁA¸À Ì ø wPÀ »£É ß ¯É A iÀ Ä °è GvÀ Û ª À Ä jÃwAiÀ Ä
¥Àªæ Á¸ÉÆÃzÀåªÄÀ zÀ ¸ÀĹÜgÀ C©üªÈÀ ¢ÞUÉ «¥sÅÀ ® CªÀPÁ±ÀU¼ À £
À ÄÀ ß
ºÉÆA¢zÉ. 1988 jAzÀ¯Éà ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄPÉÌ ºÉaÑ£À DzÀåvÉ
¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¥Àª æ Á¸ÉÆÃzÀåªÄÀ ªÀÅ gÁdåzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ
C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÁgÀtªÁVzÉ, eÉÆvÉUÉ P˱À®å ¸À»vÀ ªÀÄvÀÄÛ
P˱À®å gÀ»vÀ PÉ®¸ÀUÁgÀgÉ®èjUÀÆ C¥ÁgÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ÁjUÉ,

ed
ªÁå¥ÁgÀ, DgÉÆÃUÀå, vÉÆÃlUÁjPÉ, ¥ÀŵÀàPÀȶ ºÁUÀÆ ¸ÀÆPÀëöä, ¸ÀtÚ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À
¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. ish
re S
bl
«zÀÄåZÀÒQÛ : PÀ£ÁðlPÀzÀ°è LzÀÄ ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è
be KTB
pu

«zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ£ÀÄß GvÁࢸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ

d® «zÀÄåZÒÀ QÛ, O¶ÚÃAiÀÄ «zÀÄåZÒÀ QÛ, CtÄ «zÀÄåZÒÀ QÛ,
©

UÁ½ «zÀÄåZÒÀ QÛ, ¸ËgÀ «zÀÄåZÒÀ QÛ. gÁdåz° À £

è À «zÀÄåZÒÀ QÛ
GvÁàz£ À A
É iÀÄ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR ªÀÄÆ® d®«zÀÄåZÒÀ QÛAiÀiÁVzÉ.
«zÀÄåZÒÀ QÛ GvÁàz£ À Á WÀlPÀU¼À ÄÀ ‘PÀ£ÁðlPÀ «zÀÄåZÒÀ QÛ
o
tt

¤UÀªÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀ’(KPCL)zÀ ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ

No

¤AiÀÄAvÀætPÉÌ M¼À¥ÀnÖªÉ. gÁeÁåzÀåAvÀ «zÀÄåZÀÒQÛ

«vÀgÀuÉAiÀÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ‘PÀ£ÁðlPÀ «zÀÄåZÀÒQÛ UÁ½ «zÀÄåZÀÒQÛ
¥Àæ¸ÀgÀt ¤UÀªÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀ’(KPTCL)ªÀÅ ºÉÆwÛzÉ.

¸ËgÀ «zÀÄåZÀÒQÛ d® «zÀÄåZÀÒQÛ

136
¸ÁjUÉ : ¸ÁjUÉAiÀÄÄ gÁdåzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ fêÀ£ÁrAiÀiÁVzÉ. PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ, UÀtÂUÁjPÉ,
ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£Éßà CªÀ®A©¹ªÉ. ¸ÀĪÀåªÀ¹ÜvÀ
¸ÁjUÉ E®è¢zÀÝgÉ DyðPÁ©üªÀÈ¢Þ ¸ÁzsÀå«®è. DzÀÄzÀjAzÀ ¸ÁjUÉAiÀÄ£ÀÄß DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ
QðPÉÊ J£ÀÄßvÁÛgÉ. gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ, gÉ樀 ¸ÁjUÉ, d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄĸÁjUÉAiÀÄÄ EzÀÄÝ,
DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ gÀ¸ÉÛ eÁ®ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ
ªÀÄƯɪÀÄƯÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄwÛªÉ. CªÀÅ UÁæ«ÄÃt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉgÀqÀPÀÆÌ
ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃvÀĪÉUÀ¼À£ÀÄß
SÁ¸ÀV §AqÀªÁ¼ÀUÁgÀgÀ ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆA¢UÉ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. `¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ
UÁæªÀÄ ¸ÀqÀPïAiÉÆÃd£É’AiÀÄ CrAiÀÄ°è ªÀÄÄRågÀ¸ÉÛUÀ½AzÀ ¥ÀæwUÁæªÀÄUÀ½UÀÆ gÀ¸ÉÛ ¸ÀA¥ÀPÀð
MzÀV¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.
‘PÀ£ÁðlPÀ gÁdå gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ ¤UÀªÀÄ’ªÀÅ ¸ÀPÁðj ¸ÁéªÀÄåzÀ GzÀåªÀĪÁVzÀÄÝ, ¸ÀªÀÄxÀð
¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÁjUÉUÉ ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹AiÀiÁVzÉ. zÀPÀë ºÁUÀÆ ¸ÀÄUÀªÀÄ PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉUÁV

ed
¸ÀPÁðgÀªÀÅ F ¤UÀªÀĪÀ£ÀÄß £Á®ÄÌ ¤UÀªÀÄUÀ¼À£ÁßV «¨sÀf¹zÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ : 1) PÀ£ÁðlPÀ
gÁdå gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ ¤UÀªÀÄ (KSRTC), 2) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ªÀĺÁ£ÀUÀgÀ ¸ÁjUÉ ¤UÀªÀÄ (BMTC),
ish
3) ªÁAiÀÄĪÀå PÀ£ÁðlPÀ gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ ¤UÀªÀÄ (NWKRTC) ªÀÄvÀÄÛ 4) F±Á£Àå PÀ£ÁðlPÀ
re S
bl
be KTB

gÀ¸ÉÛ¸ÁjUÉ ¤UÀªÀÄ (NEKRTC).

pu

gÉ樀 ¸ÁjUÉ : PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ ºÁUÀÆ gÁdåzÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉUÉ
©

gÉ樀 ¸ÁjUÉAiÀÄ PÉÆqÀÄUÉ C¥ÁgÀªÁzÀÄzÀÄ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj¤AzÀ zÉñÀzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À

gÁdzsÁ¤UÀ½UÉ gÉ樀 ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸À¯ÁVzÉ. gÉ樀 ¤¯ÁÝtUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄîÝeÉðUÉÃj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.
o

J¯ÉPÁÖç¤Pï ¹UÀß°AUï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹, gÉÊ®ÄUÀ¼À ¸ÀÄUÀªÀÄ ¸ÀAZÁgÀPÉÌ C£ÀÄPÀÆ®

tt

ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. £ÉÊgÀÄvÀå gÉʯÉé ªÀ®AiÀÄzÀ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjAiÀÄÄ ºÀħâ½îAiÀÄ°èzÀÄÝ, gÁdåzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ

No

gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ DqÀ½vÀ ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥ÀnÖªÉ. F ¸ÁjUÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ PÉêÀ®

¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß ¸ÁV¸ÀzÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÀ ¸ÁV¸ÀÄvÀÛªÉ.
d® ¸ÁjUÉ : PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ 320 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, MAzÀÄ
zÉÆqÀØ §AzÀgÀÄ ºÁUÀÆ 12 ¸ÀtÚ §AzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. zÉÆqÀØzÁzÀ £ÀªÀªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ
§AzÀgÄÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ MqÉv£ À z
À °
À èzÄÀ Ý, G½zÀ §AzÀgÄÀ UÀ¼ÄÀ gÁdå¸ÀPÁðgÀzÀ MqÉv£À zÀ ° À èª.É
EªÀÅUÀ¼° À è PÁgÀªÁgÀ, ¨ÉðPÉÃj, ªÀįÉà ºÁUÀÆ ªÀÄAUÀ¼ÆÀ gÀÄ §AzÀgÄÀ UÀ¼ÄÀ UÀt¤ÃAiÀÄ ¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ
¸ÀgÀPÀÄ ¸ÁUÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. gÁdåzÀ d® ¸ÁjUÉAiÀÄÄ zÉñÀzÀ ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
«±ÀézÀ ºÀ®ªÀÅ zÉñÀUÀ½UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¹zÉ.
ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ : ªÁAiÀÄĸÁjUÉAiÀÄÄ ªÉÃUÀzÀ ¸ÁjUÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß ²ÃWÀæªÁV MAzÀÄ PÀqɬÄAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉUÉ ¸ÁV¸À§®ÄèzÀÄ. EzÀÄ gÁdåzÀ

137
DAvÀjPÀ ºÁUÀÆ «zÉò ªÁå¥ÁgÀPÉÌ §ºÀ¼À G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ §½AiÀÄ
zÉêÀ£º
À ½
À îAiÀÄ°è zÉñÀz¯
À èÉà ªÉÆlÖªÆ
É zÀ® ºÀZѺ
À ¹
À j£À CAvÀgg
À Á¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtªÀ£ÄÀ ß
C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ gÁdåzÀ PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ, eÉÊ«PÀ vÀAvÀæeÁÕ£À, ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À
ªÀÄÄAvÁzÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÉ ªÀĺÀvÀézÀ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄwÛzÉ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ
PÀ£ÁðlPÀzÀ EvÀgÉ £ÀUÀgÀUÀ¼ÁzÀ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ ºÀħâ½î, ªÉÄʸÀÆj£À°è «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ½ªÉ.
F «ªÀiÁ£À¤¯ÁÝtªÀ£ÀÄß SÁ¸ÀV ¸ÀºÀ¨sÁVvÀé C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀ ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛzÉ.
¸ÀA¥ÀPÀð : zÀÆgÀ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ gÁdåzÀ°è SÁ¸ÀVà ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ
ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÉgÀqÀjAzÀ®Æ ¤ªÀð»¸À®àqÀÄwÛzÉ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀAZÁgï ¤UÀªÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀ(BSNL) ªÀ£ÀÄß
ºÉÆgÀvÁV, gÁdåzÀ°è zÀÆgÀ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÉ®ªÀÅ SÁ¸ÀVà ªÀ®AiÀÄzÀ
PÀA¥À¤UÀ¼ÉAzÀgÉ ªÉÇÃqÁ¥sÉÇãï, Kgïmɯï, j¯ÁAiÀÄ£ïì EvÁå¢.
DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ ²PÀët : PÀ£ÁðlPÀªÀÅ vÀ£Àß ¥ÀæeÉUÀ¼À DgÉÆÃUÀå ¹ÜwUÀwUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀĪÀ°è
ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ. UÁæ«ÄÃt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è DgÉÆÃUÀå ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
MzÀV¸ÀĪÀ ¤nÖ£À°è ¸ÀĹÜgÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄwÛzÉ. ‘PÀ¤µÀ× CUÀvÀåvÁ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ’zÀ ªÀÄÆ®PÀ

ed
UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è MzÀV¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ DgÉÆÃUÀå ªÀÄÆ®¸Ë®¨sÀåªÀÅ d£ÀgÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß
FqÉÃj¸ÀÄwÛz.É PÀ£ÁðlPÀz° À è MlÄÖ 2310 ¥Áæx«ish
À ÄPÀ DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀUæ ¼
À ÄÀ 8870 G¥ÀPÃÉ AzÀU
æ ¼
À ÄÀ ,
re S

ºÁUÀÆ 180 ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ.

bl
be KTB
pu

DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ PÀÄlÄA§ PÀ¯Áåt E¯ÁSÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ

gÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ gÁdå DgÉÆÃUÀå PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢zÉ ºÁUÀÆ ««zsÀ jÃwAiÀÄ
©

DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ gÁdåzÀ d£ÀvÉUÉ ªÀåªÀ¹ÜvÀ DgÉÆÃUÀå ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ
¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÆß MzÀV¸ÀÄwÛzÉ. GzÁ : d£À¤ ¸ÀÄgÀPÁë AiÉÆÃd£É, AiÀıÀ¹é¤, ªÀÄr®Ä EvÁå¢.
o
tt

²PÀët : PÀ£ÁðlPÀzÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ §ºÀĪÁV eÁÕ£À DzsÁjvÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÄïÉ

No

CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. gÁdåªÀÅ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ²PÀëtzÀ ¨sg À ª

À ¸
À A
É iÉÆA¢UÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀÆrPÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉ a Ñ ¸ À Ä ªÀ Å zÀ g À eÉÆ vÉUÉ, ±ÉÊ PÀë t  PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è ªÀĺÀvÀézÀ ¸ÀÄzs ÁgÀuÉU À¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ
¸ÁºÀ¸ÀPÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVzÉ. gÁdåzÀ°è ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ, ¥ËæqsÀ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀzÀ«¥ÀǪÀð
PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼ÀÄ, «±Àé«zÁ央AiÀÄUÀ¼ÀÄ C¹ÜvÀézÀ°èzÀÄÝ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛªÉ.
PÀ£ÁðlPÀªÀÅ zÉñÀzÀ°è CwªÉÃUÀªÁV ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ gÁdåUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.
2011 gÀ°è EzÀÄ ±ÉÃ.75.6% gÀµÀÄÖ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ. PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ‘PÀ£ÁðlPÀ
eÁÕ£À DAiÉÆÃUÀ’ªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÉ. EzÀgÀ GzÉÝñÀ G£ÀßvÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉ,
¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÀÄ, CzÀgÀ eÉÆvÉUÉ
eÁUÀwPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀĪÀÅzÁVzÉ. F ªÉÄð£À J¯Áè PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÆ PÀÆqÁ PÀ£ÁðlPÀzÀ
DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ®A§£ÉAiÉÆA¢UÉ vÀªÀÄäzÉà DzÀ
PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄwÛªÉ.

138
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©j :
1) ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÆåÃUÀ ................
2) DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ ²PÀët ................ ªÀ®AiÀÄzÀ°è §gÀÄvÀÛzÉ.
3) PÀ£ÁðlPÀzÀ MlÄÖ ¨sËUÉÆýPÀ «¹ÛÃtð ................
4) ¸ÉÖÃmï ¨ÁåAPï D¥sï ªÉÄʸÀÆgÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀªÀgÀÄ ................
5) vÀAiÀiÁjPÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ................ ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¸ÉÃjªÉ.
6) PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀzÀ GzÀÝ ................ Q.«ÄÃ.
7) G£ÀßvÀ ²PÀt
ë «¸Àg
Û u
À U
É ÁV PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ ................ DAiÉÆÃUÀª£
À ÄÀ ß ¸Áܦ¹zÉ.
8) £ÀÆvÀ£À DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ¤Ãw ................ gÀ°è eÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.

ed
1) ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ªÁåSÁ夹.
2) ish
¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀȶ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
re S
bl
be KTB

3) PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

pu

4) ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀiÁªÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À vÉÆnÖ®Ä JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ ?

©

5) UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ ²PÀët JAzÀgÉãÀÄ ?

6) PÉÊUÁjPÉUÀ¼À UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
o

7) PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

tt
No

8) «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀAWÀl£É ¥ÀæPÁgÀ DgÉÆÃUÀå JAzÀgÉãÀÄ ?

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1) ``EAzÀÄ vÀÈwÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ «±ÀézÀ°èAiÉÄà ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°èzÉ” F ºÉýPÉUÉ ¥ÀÇgÀPÀ
ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹, MAzÀÄ £ÉÊd avÀætªÀ£ÀÄß PÉÆr.
2) ¤ªÀÄä ¥Àj¸ÀgÀzÀ°ègÀĪÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj, ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
ªÀVðÃPÀj¹.
IV. AiÉÆÃd£É.
1) PÀ£ÁðlPÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ZÀlĪÀnPÉ PÀÄjvÀÄ MAzÀÄ ªÀgÀ¢
vÀAiÀiÁj¹.
*****

139
 ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
CzsÁåAiÀÄ - 16

ªÀåªÀºÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉ

F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.

• ªÀåªÀºÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ CxÀð • ªÀåªÀºÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ
• ¤zsÁðgÀ P˱À®å ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀæQæAiÉÄ • ¤ªÀðºÀuAÉ iÀÄ PÁAiÀÄðPÉÃë vÀU
æ ¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦Û

¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ CxÀsÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¤ªÀðºÀuÉAiÉÄA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ

¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄ JA§ CxÀðzÀ°è §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
eÉ. J¯ï ºÉãÀìgÀªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ “¤ªÀðºÀuÉ JA§ÄzÀÄ ¨ÉÃgÉAiÀĪÀjAzÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁr¸ÀĪÀ

ed
MAzÀÄ PÀ¯ÉAiÀiÁVzÉ”.
ish
¤ªÀðºÀuÉAiÉÄAzÀgÉ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀÀǪÀÀð ¤zsÁðjvÀ UÀÄjUÀ¼À FqÉÃjPÉUÁV d£ÀgÀ
re S
bl
¥ÀA
æ iÀÄvÀßUÀ¼£
À ÄÀ ß ¸ÀªÄÀ £ÀéAiÀÄUÉƽ¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀĪÀ jÃwAiÀÄ°è ¤zÉðò¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ
be KTB
pu

¨ÉÃgÉAiÀĪÀjAzÀ PÉ®¸ÀªiÀ Ár¸ÀĪÀ ¥ÀQæ A æ iÉÄAiÀiÁVgÀÄvÀz

Û .É ¤ªÀðºÀuA
É iÉÄAzÀgÉ AiÉÆÃd£É, ¸ÀAWÀl£É,
¹§âA¢¥ÀÇgÉÊPÉ, ¤zÉÃð±À£À, ¸ÀAAiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætzÀAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðUÀ¼À MlÄÖ
©

ªÉÆvÀÛªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
À ÄÀ (Principles of Management) : MAzÀÄ ªÀ媺
¤ªÀðºÀuAÉ iÀÄ vÀvéÀU¼ À ÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀÄUÀªÄÀ ªÁV
o
tt

ºÁUÀÆ zÀPÀë jÃwAiÀÄ°è ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ PÉ®ªÀÅ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ CwªÀÄÄRå.

No

ºÉ¤æ ¥sÀAiÉÆïïgÀªÀgÀÄ F PɼÀV£À vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÁÝgÉ.

PÁAiÀÄð«¨sÀd£É : £ËPÀgÀgÀ CxÀªÁ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ CªÀgÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
P˻
æ ÄÀ §zÀÞªÁV «¨sf À ¸À¨ÃÉ PÀÄ. EzÀjAzÁV GvÁàz£
À É ºÉa,Ñ ºÉZÄÀ Ñ ¯Á¨sÀ UÀ½¸À®Ä ¸ÁzsåÀ ªÁUÀÄvÀz
Û .É
F vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ J¯Áè «¨sÁUÀUÀ¼À®Æè C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÀÄzÀÄ.
C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝj : F vÀvÀéªÀÅ C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖzÁÝVzÉ.F
JgÀqÀÆ CA±ÀUÀ¼ÀÄ DqÀ½vÀUÁgÀ£À C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ËPÀgÀgÉÆA¢V£À dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀª
Û .É F CA±ÀU¼À ÄÀ DqÀ½vÀUÁgÀgÀ §Ä¢ÝªA
À wPÉ, C£ÀĨsª
À ,À £ÉÊwPÀ UÀÄt ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À
¸À«Ä䮣ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
²¸ÀÄÛ : F vÀvÀéªÀÅ C¢üPÁjUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ £ËPÀgÀgÀ ªÀÄzsÉå PÁAiÀÄð¥ÀæªÀvÀðPÀ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß J¯Áè
ºÀAvÀU¼À ®
À Æè EgÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß ©A©¸ÀÄvÀÛz.É F UÀÄtUÀ¼ÄÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ¸Ázs£
À U
É ¼
À £
À ÄÀ ß ¥ÀÇÀ gÉʸÀÄvÀÛz.É

140
»jAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼À°è ²¸ÀÄÛ, ¸ÀàµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ ¤µÀàPÀë¥ÁvÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀÄ £ÁåAiÀħzÀÞªÁzÀ zÀAqÀ
«¢¸ÀĪÀÅzÀgÀ®Æè EgÀ¨ÉÃPÀÄ.
KPÀgÀÆ¥ÀzÀ DzÉñÀ : F vÀvÀéªÀÅ MAzÉà GzÉÝñÀ¢AzÀ PÀÆrgÀĪÀ UÀÄA¥ÀÀÅ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ
MAzÉà DzÉñÀ PÉÆqÀ®Ä w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁ£Àå »vÁ¸ÀQÛ : F vÀvÀézÀ ¥ÀæPÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß
vÀ®Ä¥ÀŪÀvÀÛ ºÉeÉÓ¬ÄqÀ¨ÉÃPÀÄ.
GzÉÆåÃVUÀ¼À ªÉÃvÀ£À : GzÉÆåÃVUÀ½UÉ ¤ÃqÀĪÀ ªÉÃvÀ£ÀªÀÅ ¥ÁæªÀiÁtÂPÀvɬÄAzÀ PÀÆrzÀÄÝ J¯Áè
£ËPÀgÀjUÀÆ ¸ÀªÀiÁzsÁ£À vÀgÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ F vÀvÀéªÀÅ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ¤ªÀðºÀuÉ : F vÀvÀézÀ ¥ÀæPÁgÀ C¢üPÁgÀªÀÅ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVzÀÄÝ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÉ
GvÀÛªÀÄ ¥sÀ® zÉÆgÀPÀĪÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ.
ºÀAvÀ¸ÀgÀ¥À½ : F vÀvÀézÀ ¥ÀæPÁgÀ C¢üPÁgÀ ªÀUÀðzÀ°è ºÀAvÀUÀ½gÀ¨ÉÃPÀÄ. C¢üPÁgÀzÀ ±ÉæÃtÂ
¸ÀàµÀÖªÁV ¤zsÁðgÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

ed
¸ÀªÄÀ vÉ : F vÀvéÀzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ C¢üPÁgÀªU
À ð
À zÀªg
À À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå GzÉÆåÃVUÀ¼À £ÀqÄÀ ªÉ ¸ÀªÄÀ ¨sÁªÀ
ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆAzÁtÂPÉ UÀÄtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
ish
re S
bl
GzÉÆåÃVUÀ¼À C¢üPÁgÁªÀ¢üAiÀÄ ¹ÜgÀvÉ : GzÉÆåÃVUÀ¼À PÉ®¸ÀzÀ°è ¹ÜgÀvÉ EgÀ¨ÉÃPÀÄ. PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ
be KTB
pu

²ÃWÀæ ºÉÆgÀzÀÆqÀÄ«PÉAiÀÄÄ PÉlÖ ¸ÀAWÀl£ÉUÉ £ÁA¢ ºÁqÀÄvÀÛzÉ.

©

£ÉÃvÀÈvÀé : ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ £ÉÃvÀÈvÀéªÀÅ ¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀPÀgÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®

K¥ÁðlÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇtð¥ÀæªÀiÁtzÀ°è GvÀÛªÀÄ ¢QÌ£À°è vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÀÄ.
MUÀÎnÖ£À°è §® (Espriate De-corps) : F vÀvÀézÀ ¥ÀæPÁgÀ MAzÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ J¯Áè
o
tt

GzÉÆåÃVUÀ¼ÀÄ MAzÁV vÀªÀÄäzÉà PÉ®¸ÀªÉAzÀÄ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ PÉ®¸À PÁAiÀÄðUÀ¼À°è vÀªÀÄä£ÀÄß

No

vÉÆqÀV¹PÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.

¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæzÀ°è ¤zsÁðgÀ

PÁAiÀÄðP˱À® ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ
¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ MAzÀÄ ªÀiÁ£À¹PÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ.
¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ (Dicision making) : ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ
¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ UÀÄj ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. F UÀÄj ªÀÄvÀÄÛ
GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¹PÉƼÀî®Ä MAzÀÄ ¤tðAiÀĪÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀtÚ
«µÀAiÀÄUÀ¼À®Æè PÀÆqÀ C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ DAiÉÄÌUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÁV M§â ªÁå¥ÁjAiÀÄÄ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MAzÉqɬÄAzÀ E£ÉÆßAzÉqÉUÉ ¸ÁV¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CªÀ¤UÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁUÁl
ªÀiÁqÀ®Ä ¯Áj, mÉA¥ÀÇÉ , gÉÊ®Ä, CxÀªÁ «ªÀiÁ£ÀU¼ À À ªÀÄÆ®PÀ CªÀPÁ±ÀU½
À ªÉ. CªÀ£ÄÀ EªÀÅUÀ¼°
À è

141
AiÀiÁªÀÅzÀÄ CvÀåAvÀ ¸ÀÆPÀÛ ºÁUÀÆ PÀrªÉÄ ªÉZÀÑ¢AzÀ PÀÆr ¸ÀÄgÀQëvÀªÁV ¸ÁV¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÉÇÃ
CzÀ£ÀÄß Dj¹PÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F DAiÉÄÌAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÁðgÀ CxÀªÁ ¤tðAiÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
F ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀzÀ°è CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ GvÀÛªÀÄ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß
vÉUzÉ ÄÀ PÉƼÀÄîªÅÀ zÀÄ ªÁå¥ÁgÀ zÀȶ׬ÄAzÀ CvÀåAvÀ ¸ÀªÄÀ Ad¸ÀªÁzÀ ¥ÀQæ A
æ iÉÄ DVzÉ. ¤zsÁðgÀU¼
À £
À ÄÀ ß
JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ.
1) ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ 2) UÀÄA¥ÀÀÅ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ
KPÀ MqÉvÀ£ÀzÀ ¸ÀtÚ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À°è, M§â ªÀåQÛ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÁÛ£É. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼É£ÀÄßvÉÛêÉ. F ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀåQÛAiÀÄ
¸ÁªÀÄxÀåðPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
MAzÀÄ vÀAqÀ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄA¥ÀÀÅ ¤zsÁðgÀUÀ¼É£ÀÄßvÉÛêÉÉ. EªÀÅ
¥Á®ÄzÁjPÉ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, PÀÆqÀÄ §AqÀªÁ¼À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ
¤zsÁðgÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ : ªÀåªÀºÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À°è GAmÁUÀĪÀ C£ÉÃPÀ

ed
¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ M¼ÉîAiÀÄ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀjºÁgÀ PÉÆqÀÄvÀÛªÉ. GvÀÛªÀÄ ¤zsÁðgÀ¢AzÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ
ish
GvÀÛªÀÄ ¯Á¨sÀ ¥ÀqÉzÀÄ ¸ÀÄUÀªÀÄ jÃwAiÀÄ°è £ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄà vÀ¥ÀÅà
re S
bl
¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ £ÀµÀÖUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÄ£Àß
be KTB
pu

F CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÀAzÀ¨sÀð, C£ÀĨsÀªÀ, «ªÉÃZÀ£É,

zÀÈqsÀvÉ, zsÉÊAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀàµÀÖvÉ.
©

¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀgÉ F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAWÀl£ÁPÁgÀ

ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
o
tt

• ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß «±Éèö¸ÀĪÀÅzÀÄ
No

• PÁAiÀÄðUÀvÀ ªÀiÁqÀ®Ä AiÉÆÃd£É gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ.

• zsÉÊAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ vÁ¼ÉäUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• ªÀÄÄAzÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èqÀĪÀÅzÀÄ.
• «ªÉ à PÀ A iÀ Ä ÄPÀ Û ¤zs Á ðgÀ ª À £ À Ä ß ²ÃWÀ æ z À ° è vÉ U É z À Ä PÉ Æ ¼À Ä î ª À ¸ÁªÀ Ä xÀ å ðªÀ £ À Ä ß
ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ.
¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÉëÃvÀæªÁå¦Û (Functional areas of Management) :
¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ EvÀgÀgÀ ±ÀæªÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÉ®¸À ªÀiÁr¹PÉƼÀÄîªÀ MAzÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ.
¨ÉÃgÉAiÀĪÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÉ®¸À ªÀiÁr¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀPÁÌV ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ
PÀæªÀħzÀÞ jÃwAiÀÄ°è C£ÀĸÀj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F PÀæªÀħzÀÞ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
PÁAiÀÄðUÀ¼À PÉëÃvÀæ ªÁå¦Û J£ÀÄßvÉÛêÉ.

142
 ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÉ®¸À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ.
1) AiÉÆÃd£É (Planning) 2) ¸ÀAWÀl£É (Organising)
3) ¹§âA¢ ¥ÀÇgÉÊPÉ (Staffing) 4) ¤zÉðñÀ£À (Directing)
5) ¸ÀAAiÉÆÃd£É (Co- ordinating) 6) ¤AiÀÄAvÀæt (Controlling)
1) AiÉÆÃd£É : EzÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæzÀ°è MAzÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ PÉëÃvÀæªÁVzÉ.
AiÉÆÃd£ÉAiÉÄAzÀgÉ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ CªÀ¢üUÉ ¨sÀ«µÀåzÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAzÁV
¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÉà DVzÉ .AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ UÀÄjUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉUÁV
GzÉÝñÀUÀ¼À ¤tðAiÀÄ, ¤Ãw, PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ, PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, PÁAiÀiÁð£ÀÄUÀwUÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj²µÀÖUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
2) ¸ÀAWÀl£É : ¸ÀAWÀl£ÉAiÉÄAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß MAzÉqÉ
¸ÉÃj¸ÀĪÀÅzÉà DVzÉ. PÉ®ªÀÅ AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ eÉÆvÉ ¸ÉÃj¹, PÁAiÀÄðPÉÌ vÉÆqÀV¹ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß

ed
FqÉÃj¹PÉƼÀÄîªÀÅzÉà ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRå zsÉåÃAiÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ish
re S

3) ¹§âA¢ ¥ÀÀÇgÉÊPÉ : F CA±ÀªÀÅ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ jÃwAiÀÄ°è £ÀqÉzÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä

bl
be KTB

¨ÉÃPÁzÀ £ËPÀgÀ ªÀUð

À zÀ £ÉêÀÄPÁw DAiÉÄÌ, ¸ÁܤÃPÀgt
À , vÀg¨
À ÃÉ w ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¥ÀU
æ w
À UÀ¼£
À ÄÀ ß
pu

ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
©

4) ¤zÉðñÀ£À : F CA±ÀªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ UÀÄjUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉUÁV ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀ

d£ÀjUÉ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀĪÀ, ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀĪÀ, «ZÁgÀuÉ £ÀqɸÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ
o

ªÀÄÄAzÁ¼ÀvÀéªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ PÁAiÀÄðªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

tt
No

5) ¸ÀAAiÉÆÃd£É : F CA±ÀªÀÅ C¥ÉÃQëvÀ UÀÄjUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉUÁV ««zsÀ E¯ÁSÉUÀ¼À vÀdÕgÀ

MlÄÖUÀÆr¸ÀÄ«PÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
6) ¤AiÀÄAvÀæt : F CA±ÀªÀÅ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ¸ÀA§AzÀ¥ÀlÖ
CA±ÀªÁVzÉ. F CA±ÀzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼ÁªÀŪÉAzÀgÉ :
J) ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è ²¸ÀÄÛ ºÁUÀÆ zÀPÀëvÉAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß PÀ°à¹, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV ºÉÆAzÁtÂPɬÄAzÀ £ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
©) ¥ÀǪÀð¨sÁ« AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÀ£ÀĸÁgÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀAvÀgÀªÁV ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

143
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀV£À ¥Àæw¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÉgÀqÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ §gɬÄj.
1) ¤ªÀðºÀuÉ JAzÀgÉãÀÄ?
2) ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?
3) KPÀªÀåQÛ ¤zsÁðgÀ ºÁUÀÆ UÀÄA¥ÀÅ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?
4) ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼À°è C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÞjAiÀÄ vÀvÀéªÉãÀÄ?

II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ £Á®ÄÌ CxÀªÁ LzÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ §gɬÄj.

1) ºÉ¤æ ¥sÀAiÉÆîgÀ ¥ÀæPÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼ÁªÀŪÀÅ ?
2) ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? ºÉ¸Àj¹.

ed
3) C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÞj, ºÀAvÀ ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀºÁgÀ
ish
¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉ ºÉÆAzÀĪÀAvÉ §gɬÄj.
re S
bl
be KTB

4) ªÀåªÀºÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¤zsÁðgÀ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ K£ÀÄ?

pu

5) ¤zsÁðgÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è CqÀPÀªÁVgÀĪÀ ªÀÄÄRå ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ vÀvÀéUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

©

6) ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ

CA±ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
o
tt

7) AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæzÀ°è ªÀ»¸ÀĪÀ

No

¥ÁvÀæªÉãÀÄ?
8) ``¤AiÀÄAvÀætªÀÅ ¤ªÀðºÀuÁ PÁAiÀÄðzÀ°è §ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ’’ ºÉÃUÉ?
9) ¤AiÀÄAvÀætzÀ ¥ÀæªÀÄÄR zsÉåÃAiÀÄUÀ¼ÉãÀÄ?
10) ¤zÉðñÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆAzÁtÂPÉ, ªÀåªÀºÁgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ºÉÃUÉ ¥ÀæªÀÄÄR
¥ÁvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ?

144
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ.
1) ¤ªÀÄä £Égº
É Æ
É gÉAiÀÄ°ègÄÀ ªÀ AiÀiÁgÁzÀgÆ
À KPÀ MqÉv£
À À ªÁå¥ÁjAiÀÄ£ÀÄß ¨sÃÉ n ªÀiÁr
CªÀjAzÀ CªÀgÀÄ ºÉÃUÉ ¢£À¤vÀåzÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀîvÁÛgÉAzÀÄ w½zÀÄ
MAzÀÄ ¥Àæ§AzsÀªÀ£ÀÄß §gɬÄj.
2) ¤ªÀÄä ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀAWÀPÉÌ ¨sÉÃnPÉÆlÄÖ C°è£À C¢üPÁjUÀ½AzÀ F
PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄPÉÆAqÀÄ ªÀgÀ¢ §gɬÄj.
J) PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¥ÀnÖ (Agenda)
©) CªÀ±ÀåPÀ PÀ¤µÀ× ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀASÉå
¹) PÀÆ®APÀµÀ n¥Ààt (Minutes)



ed
ish
re S
bl
be KTB
pu
tt
o ©
No

145