Starożytna Grecja:

– inaczej Hellada
– górzysty kraj z trzech stron otoczony przez wody Morza Śródziemnego
– położony na wyspach
– mało urodzajnej ziemi, brak wielkich rzek
– na niewielkich równinach uprawa zbóż, oliwek oraz winorośli

Strożytyni Grecy:
– inaczej Helleni
– zajmowali się uprawą (zboża, oliwki, winorośla), hodowali kozy i owce, byli doskonałymi
żeglarzami
– łączyła ich wspólna kultura,
– nie tworzyli wspólnego państwa, tylko państwa-miasta zwane polis
– najważniejsze polis: Ateny i Sparta

Demokracja ateńska:
– demokracja = rządy ludu (demos-lud, krateis-władza)
– udział w rządach mieli pełnoletni mężczyźni mający rodziców Ateńczyków
– najważniejsze decyzje podejmowano na zgromadzeniu ludowym
– decyzje zapadały większością głosów
– decyzje wdrażane przez urzędników, wybieranych co roku

Perykles – główny twórca demokracji ateńskiej

akropol – wzgórze pełniące funkcję twierdzy i miejsce kultu

agora – centralny plac miasta

demagog – doskonały mówca, potrafiący wpływać na decyzję zgromadzenia ludowego

Sparta:
– położona w Lakonii, południowa Grecja
– Spartanie – pełnoprawni obywatele Sparty
– podstawowe zajęcie- służba wojskowa (do 60 roku życia)
– heloci – niewolnicy
– periojkowie – kupcy i rzemieślnicy
– dwóch królów – jeden na wojnie, drugi zostawał w polis

Wychowanie spartańskie:
– bardzo surowe
– porzucanie w górach słabych noworodków, z których nie wyrosną silni żołnierze
(nakazywała to specjalna rada)
– chłopców do 7 roku wychowywały matki (dzieciństwo)
– 7 lat początek nauki (czytanie, pisanie, zwięzłe wypowiadanie się)
 – 12 lat – szkolenie wojskowe w koszarach
– 20 lat – służba wojskowa, trwała 10 lat,
– 30 lat – pełnoprawny obywatel, opuszczenie koszar, otrzymywali od państwa ziemie, nakaz
służby wojskowej w razie wojny
– po 60 roku życia – nie obowiązywał nakaz służby wojskowej, można było zostać wybranym
do rady starszych (sprawowanie władzy)

geruzja – w Sparcie rada starszych

Wojny persko-greckie:
– bitwa pod Maratonem – 490 r .p.n.e. (zwycięstwo Greków)
– bitwa w Wąwozie Termopile – 480 r .p.n.e. (zwycięstwo Persów)
– bitwa morska pod Salaminą – 480 r .p.n.e. (zwycięstwo Greków)

Bitwa pod Maratonem przyczyny:

– greckie polis z Azji Mniejszej podbite prze Persję
– wybuch antyperskiego powstania
– wparcie Ateńczyków dla powstania
– klęska powstania
– król perski Dariusz wysyła wojska przeciw Atenom

480 r. p.n.e.:
– król perski Kserkses staje do walki przeciw Grecji
– bitwa w wąwozie w Termopilach – zwycięstwo Persów
– Persowie ruszyli w kierunku Aten
– wódz ateński Temistokles decyduje się na bitwę na morzu
– spalenie Aten przez Persów
– pogrom Persji podczas bitwy morskiej w pobliżu wyspy Salamina

Dariusz – król perski, bitwa pod Maratonem

Kserkses – król perski, bitwa w wąwozie Termopile, bitwa pod Salaminą

Leonidas – wódz oddziału 300 Spartan, którzy zginęli pod Termopilami

Temistokles – wódz ateński, zwycięzca bitwy morskiej pod Salaminą

Grecki hoplita:
– ciężkozbrojny wojownik piechoty greckiej
– hoplon – duża okrągła tarcza chroniąca przed ciosami
– falanga – zwarty szyk bojowy stosowany przez hoplitów
– włócznia – długa drewniana broń składająca się z metalowego grotu i kolca
– pancerz – chronił górną część ciała, wykonany z brązu
– nagolenniki – chroniły nogi
– hełm – osłaniał głowę
– miecz – używany do walki po złamaniu się włóczni

Wyobrażenia Greków o bogach:

– wygląd i cechy charakteru posiadali ludzkie
– nieśmiertelność zapewniał im nektar (napój) i ambrozja (pokarm)
– mieli nadprzyrodzone moce
– każdy bóg opiekował się inną dziedziną życia

Olimp – najwyższa góra Grecji, mieszkanie bogów

heros – człowiek, który za jednego z rodziców miał boga, śmiertelny, ale z nadprzyrodzoną mocą
mity – opowieści o czynach bogów i herosów
Etna – wulkan na Sycylii, w jej wnętrzu miał swoją kuźnię Hefajstos

Zeus- bóg nieba i ziemi (najważniejszy bóg grecki), atrybut: pioruny

Posejdon- bóg mórz, brat Zeusa (opiekun żeglarzy i rybaków), atrybut: trójząb
Hades - bóg świata zmarłych, brat Zeusa, atrybut: Cerber
Hera- bogini niebios, opiekunka małżeństwa, żona Zeusa atrybut: owoc grantu i paw
Atena – bogini mądrości, patronka sprawiedliwej wojny, córka Zeusa, atrybut: tarcza i włócznia
Afrodyta- najpiękniejsza bogini, bogini miłości, opiekunka zakochanych, atrybut: gołąb i jabłko
Ares- bóg wojny,, atrybut: zbroja, tarcza i miecz
Apollo - bóg słynący z urody, opiekun sztuki, atrybut: lira
Hefajstos- bóg ognia, patron kowali, wykuwał pioruny dla Zeusa, atrybut: młot i kowadło
Hermes- posłaniec bogów, opiekun kupców i złodziei, atrybut: sandały ze skrzydłami
Cerber – trójgłowy pies, który strzegł wejścia do podziemnej krainy zmarłych (Hadesu)
Herakles –heros, syn Zeusa, mit o 12 praca Heraklesa
Achilles – heros, bohater wojny trojańskiej, miał tylko jeden słaby punkt: pięta Achillesa

Iliada i Odyseja:
– utwór, w którym spisano mity – VIII w p.n.e.
– autor: Homer
– Iliada – opowiada o walkach rozgrywających się podczas oblężenia Troi, główny bohater
Achilles
– Odyseja – dzieje powrotu Odyseusza po zakończeniu wojny trojańskiej do ojczyzny Itaki,
pomagała mu Atena, czekała na niego wierna żona Penelopa