LEKI PRZECIWWIRUSOWE

INFEKCJE WYWOŁANE PRZEZ HERPESWIRUSY

INHIBITORY POLIMERAZY DNA

 wnikają wybiórczo do zakażonych komórek, analogi
deoksyguanozyny
 acyklowir, walacyklowir (prolek acyklowiru), cydofowir,
pencyklowir, famcyklowir (prolek pencyklowiru), gancyklowir,
walgancyklowir (prolek gancyklowiru), foskarnet
 spektrum: wirusy opryszczki pospolitej (HSV1 i słabiej HSV2),
VZV, EBV (słabiej), CMV (in vitro)
Acyklowir
 głównie zakażenia HSV1, HSV2 i VZV
 wskazania: zapalenia rogówki, opryszczka, zapalenia mózgu
(i.v.), profilaktycznie u osób na immunosupresji
 stosowanie: doustnie, dożylnie, miejscowo (słabe wchłanianie)
 działania niepożądane: krystalizacja w kanalikach i cewkach
nerek, miejscowe objawy podrażnienie a miejscu wkłucia,
nudności i wymioty, rzadko neurotoksyczność, czasem
podwyższenie mocznika, kreatyniny, ALT i AST
Gancyklowir
 znaczna toksyczność
 wskazania: stosowany u chorych z obniżoną odpornością w
ciężkich zakażeniach CMV: zapalenie siatkówki, zapalenie płuc,
zapalenia przewodu pokarmowego, zakażenia w AIDS
 działania niepożądane: uszkodzenie szpiku, zaburzenia
żołądkowo-jelitowe, odczyny zapalne, zaburzenia
neurologiczne, duszność, trądzik, potliwość, zwiększenie
hormonów wątroby, zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia
ciśnienia i rytmu serca, zawał serca
 stosowanie: doustnie, dożylnie, miejscowo (np. żel)
Walgancyklowir
 metabolizowany w ścianie jelit do gancyklowiru
 leczenie zapaleń siatkówki wyw. przez CMV u chorych z AIDS
  zapobieganie CMV u osób po przeszczepach
Foskarnet
 inhibitor wszystkich wirusów opryszczki oraz HIV (działa na
odwrotną transkryptazę HIV)
 stosowany i.v. w leczeniu zapaleń wyw. przez oporne CMV oraz
oporne HSV i VZV
 działania niepożądane: nefrotoksyczność, hipokalcemia,
hipokaliemia, hipomagnezemia, bóle głowy, drżenie,
pobudzenie, padaczka, halucynacje, wymioty, leukopenia,
gorączka, reakcje alergiczne, zaburzenia rytmu, ZZŻ (po i.v.)

INFEKCJE WYWOŁANE PRZEZ WIRUSY GRYPY

INHIBITORY NEURAMINIDAZY
 neuraminidaza jest niezbędna do uwalniania wirusów
potomnych
 oseltamiwir, zanamiwir, panamiwir
Oseltamiwir
 leczenie zakażeń wirusami grypy A i B (stosować do 36-48h po
wystąpieniu objawów) oraz profilaktyka zakażeń grypy
 działania niepożądane: łagodne, objawy ze strony przewodu
pokarmowego
Zanamiwir
 analog kwasu sjalowego, silniej hamuje neuraminidazy wirusów
grypy A i B
 te same zastosowanie
 w postaci inhalatora suchego proszku
 działania niepożądane: rzadkie, ze strony układu oddechowego
AMANTADYNA I RYMANTADYNA
 hamowanie wczesnego etapu replikacji wirusów (etap utraty
płaszcza) i działanie na etapy gromadzenia wirusów
 głównie działa na białko M2 wirusa grypy A
 rzadko pierwotna odporność (jest w wirusie H5N1), oporność
łatwo nabywana, krzyżowa wrażliwość i oporność
 działanie niepożądane w OUN i uk. pokarmowym
  ze względu na oporność obecnie nie stosowana
RYBAWIRYNA
 analog nukleozydów purynowych
 hamuje replikację DNA lub RNA wirusów

LEKI STOSOWANE NA WZW

 interferony
 inhibitory odwrotnej transkryptazy (adefowir, lamiwudyna,
entekawir, tenofowir) – HBV
 rybawiryna – HCV
 DAA: inhibitory proteazy (-prewir), inhibitory polimerazy NS5A
(-aswir), inhibitory polimerazy NS5B (-buwir)
INTERFERONY
 hamują syntezę RNA i DNA wirusa
 przeciwwskazania: nadwrażliwość, marskość lub zapalenie
wątroby, choroby autoimmunizacyjne, stan po/przed
przeszczepem, ciężka choroba serca, zespół metaboliczny,
ciężka cukrzyca, depresja, zaburzenia TSH, niedokrwistość i
małopłytkowość
 interferony alfa naturalne, rekombinowane lub pegylowane
 interferony pegylowane wolniej się wchłaniają, dłużej utrzymują
się w surowicy i zmniejszają klirens nerkowy
LECZENIE PRZEWLEKŁEBO WZW B:
 cel: niewykrywalność HBsAg, serokonwersja – przeciwciała
anty-HBs
LECZENIE OSTREGO WZW C:
 40% ulega samoistnemu wyleczeniu
 terapia po co najmniej 24-tygodnoiwym okresie obserwacji od
pierwszego wykrycia przeciwciał – interferony
 wysoka skuteczność 8-tygodniowej terapii bezinterferonowej w
ostrym WZW C – ciężki przebieg , niekorzystny wpływ zakażenia
na schorzenia współistniejące
LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW C:
 terapia skojarzona: dwulekowa lub trójlekowa
  schematy bezinterferonowe (DAA, rybawiryna): skuteczne,
łatwe w stosowaniu, dobrze tolerowane

TERAPIA ANTYRETROWIRUSOWA
Zasady:
 skuteczne zahamowanie replikacji na każdym etapie
 zaczynamy jak najwcześniej
 nie przerywamy
 stosujemy w ciąży
HAART I CART
 zastosowanie min. 3 leków antyretrowirusowych w zalecanej
kombinacji
 standard: 2 nukleozydowe inh. odwrotnej transkryptazy + inny
lek
 długoterminowe zahamowanie replikacji HIV
 umożliwiają odbudowę układu odpornościowego, opóźniają
mutację wirusa, ale nie eliminują go
LEKI ANTYRETROWIRUSOWE
 nukleozydowe inh. odwrotnej transkryptazy (NRTI – abakwair,
alfenamid, emtrycytabina, -fowir, -wudyna)
 nienukleozydowe inh. odwrotnej transkryptazy (NNRTI –
efawrens, newirapina, -wiryna)
 inhibitory proteaz (PI – atazanawir, darubawir, -nawir)
 inhibitory fuzji i wejścia (IF – enfuwirtyd)
 inhibitory ko-receptora CCR5 (marawirok)
 inhibitory integrazy (InI – raltegrawil, elwiregrawil,
dolutegrawir)

LECZENIE COVID-19
Stadium I:
 leki hamujące replikację: molnupirawir,
nirmatlerwir/rytonawir, remdesiwir
 przeciwciała monoklonalne
  do 5 doby od wystąpienia objawów u chorego z ryzykiem
rozwoju ciężkiej postaci choroby kasiriwimab/imdewimab (nie
działa na Omikron, sotrowimab)
Stadium II:
 narastająca duszność, SpO2<94%
 tlenoterapia niskoprzepływowa
 profilaktyczne dawki LMWH
Stadium III:
 pogorszenie stanu klinicznego na początku 2 tygodnia choroby:
narastanie duszności, SpO2<90%
 tlenoterapia wysokoprzepływowa
 tocilizumab, anakinra, baricytynib i/lub deksametazon
Stadium IV:
 ARDS
 wymagana wentylacja mechaniczna
 tocilizumab i/lub deksametazon