Professional Documents
Culture Documents
Prawo Zalamania Swiatla
Prawo Zalamania Swiatla
Prawo Zalamania Swiatla
Załamanie różni się zdecydowanie od odbicia, ponieważ w jego wyniku światło zmienia
ośrodek, w jakim się rozchodzi. Wraz ze zmianą ośrodka dochodzi najczęściej do zmiany
kierunku rozchodzenia się światła.
Załamanie światła powoduje szereg ciekawych efektów - m.in. złudzenie "złamania" łyżeczki
od herbaty umieszczonej w szklance, nieprawidłowej lokalizacji dna jeziora, gdy patrzymy na
nie z brzegu. Załamanie światła jest wykorzystywane do budowy soczewek stosowanych w
okularach, obiektywach aparatów, lunetach i innych przyrządach optycznych.
(***** Foto1: szklanka.jpg ****)
Przykład 1:
Załamanie występuje m.in. gdy światło przechodzi z warstwy powietrza gęstszego do
rzadszego :
z powietrza do wody
z wody do powietrza
ze szkła do powietrza
z powietrza do szkła
Ogólnie - światło będzie się załamywać prawie zawsze, gdy zmienia się ośrodek.
Warto dość mocno skojarzyć sobie załamanie ze zmianą ośrodka, bo istnieje podobne w
nazwie zjawisko optyczne – ugięcie, które może się pomylić z załamaniem. Ugięcie ma inną
naturę (zachodzi w jednym ośrodku) i inaczej przebiega, tak, więc pomylenie tych zjawisk
byłoby poważnym błędem. Załamanie światła jest podstawowym zjawiskiem, na którym
opiera się funkcjonowanie soczewek i pryzmatów.
Prawo załamania światła - postać 1
Zmiana kierunku promieni świetlnych podczas załamania nie jest przypadkowa. Opisuje to
prawo załamania światła nazywane niekiedy prawem Snelliusa.
Prawo załamania światła łączy ze sobą dwa kąty - kąt padania na powierzchnię
rozgraniczającą dwa ośrodki i kąt załamania powstający gdy promień przejdzie granicę i
zacznie się rozchodzić w drugim ośrodku (patrz rysunek niżej).
(****** Rysunek 1********)
Warto zwrócić uwagę na fakt, że kąty padania i załamania są liczone od normalnej do
powierzchni, a nie od samej powierzchni.
(***** Wzór 1 - Prawo załamania – postać 1 – podstawowa*****)
α – kąt padania
β – kąt załamania
v1 – prędkość światła w ośrodku 1
v2 – prędkość światła w ośrodku 2
Słownie prawo załamania można sformułować następująco:
Stosunek sinusa kąta padania, do sinusa kąta załamania jest dla danych ośrodków stały i
równy stosunkowi prędkości fali w ośrodku pierwszym, do prędkości fali w ośrodku drugim.
Kąty padania i załamania leżą w tej samej płaszczyźnie.
Prawo załamania światła – postać 2
Przykład 3:
Szkło - o współczynniku załamania światła równym 1,5 ma większą gęstość optyczną niż
woda o bezwzględnym współczynniku załamania wynoszącym ok. 1,33.
Tabela współczynników załamania światła
Większość wartości zawartych poniżej współczynników jest przybliżona. Wynika to m.in. z
tego, że w zależności od domieszek, zanieczyszczeń, ciśnienia gazu itp. opisane wartości te
mogą się zmieniać. Poza tym wartość współczynnika załamania zależy od barwy światła.
bezwzględny
prędkość światła w
Ośrodek współczynnik załamania
ośrodku v [m/s]
n
diament 2,42 ok. 125 000 000
lód 1,31 ok. 229 000 000
sól kamienna 1,54 ok. 194 000 000
od 1,4 do 1,9 - średnio od 1,53 ∙108 do
szkło (różne rodzaje)
1,5 2,15∙108
woda 1,33 225 000 000
etanol 1,36 220 000 000
powietrze 1,0003 299 706 000
próżnia 1 c = 299 792 458
Rozszczepienie światła
Rozszczepienie światła spowodowane jest różną prędkością rozchodzenia się promieni
świetlnych o różnych barwach. Różna prędkość rozchodzenia się światła owocuje oczywiście
różnym współczynnikiem załamania światła i różnym kątem załamania (Patrz ….).Ponieważ
zaś światło białe jest mieszaniną świateł o wielu barwach, to przepuszczenie go przez pryzmat
spowoduje rozdzielenie poszczególnych składowych na piękną tęczę.
(***** Rysunek 3 *****)
Np. promienie czerwone rozchodzą się w szkle szybciej niż promienie fioletowe. Dlatego też
promienie czerwone załamują się słabiej niż fioletowe. Załamanie i rozszczepienie światła
występuje dla większości materiałów przezroczystych. Ono nadaje piękny poblask brylantom
i kryształom, ono powoduje powstawanie tęczy (światło jest wtedy załamywane i
rozszczepiane przez miniaturowe kropelki wody).
Rozszczepienie najłatwiej jest zaobserwować w pryzmacie, ponieważ załamuje on i
rozszczepia światło, dwukrotnie, dzięki czemu barwne promienie są silniej rozbieżne niż w
przypadku załamania jednokrotnego.
(****** FOTO2: disp.jpg)