ZJAWISKA OPTYCZNE W PRZYRODZIE

PRACE WYKONAŁ :PATRYK PIECHA

 ZJAWISKO BROCKENU

Zjawisko Brockenu jest zjawiskiem świetlnym rzadko występującym

w atmosferze ziemskiej. Powstaje w górach, przy niskim położeniu
Słońca nad horyzontem, gdy powiększony do nadnaturalnej
wielkości cień obserwatora pojawia się na rozpostartych wprost
przed nim, albo niżej od niego chmurach warstwowych,
zalegających w dolinach (tzw. morze chmur, morze mgieł). Inaczej
mówiąc, obiekt znajdujący się pomiędzy Słońcem, a spełniającymi
rolę potężnego ekranu chmurami, rzuca cień wnikający głęboko w
chmury. Cień często otoczony jest barwną aureolą. Jeżeli w
"widowisku" bierze udział kilka osób, to każda z nich widzi jedynie
swoją aureolę.
IRYZACJA

Iryzacja, to tęczowe barwy

powstające czasem na powierzchni
przezroczystych ciał w wyniku
interferencji światła (oświetlenia
światłem białym, przez co uzyskuje
się wygaszenie pewnych, oraz
wzmocnienie innych barw.
Obserwuje się je, jako mieniące się,
tęczowe plamy barwne na wodzie.
Układy barw przeważnie zielonych i
różowych, często o odcieniach
pastelowych, są obserwowane na
chmurach. Barwy te bywają niekiedy
pomieszane, niekiedy zaś w postaci
smug prawie równoległych do
 WIENIEC
Wieniec jest to jedna lub kilka (rzadko więcej niż
trzy) serii barw pierścieni o stosunkowo małym
promieniu, otaczających bezpośrednio tarczę ciała
niebieskiego (lub sztucznego źródła światła). W
każdej serii pierścień wewnętrzny jest fioletowy
lub niebieski, a pierścień zewnętrzny - czerwony;
między nimi mogą występować inne barwy.
Najbardziej wewnętrzna seria, mająca promień na
ogół nie większy niż 5 stopni i nosząca nazwę
aureoli, wykazuje zwykle wyraźny pierścień
zewnętrzny o czerwonawej lub kasztanowej
barwie. Wieńce wywołane są ugięciem światła w
znajdujących się przed tarczą Słońca lub Księżyca
cienkich chmurach, zbudowanych z drobnych,
jednorodnych kropelek wody, zazwyczaj są to
chmury średnie kłębiaste - Cirrocumulus,
Altocumulus i Stratocumulus.
TĘCZA

Tęcza jest jednym z efektowniejszych

zjawisk optycznych w atmosferze. Jest
to układ koncentrycznych łuków o
barwach od fioletowej do czerwonej,
wywołanych przez światło Słońca lub
Księżyca, padające na zespół kropel
wody w atmosferze . W tęczy barwa
fioletowa występuje po wewnętrznej
stronie, a barwa czerwona po
zewnętrznej stronie. . Zjawisko
powstaje na skutek rozszczepienia
światła białego i odbicia go wewnątrz
kropel deszczu. . Tęczę obserwuje się
na tle chmur, z których pada deszcz,
znajdujących się po przeciwnej stronie
nieba niż Słońce .
ZORZA POLARNE
Zorza polarna to niezwykle piękne, a
zarazem niepokojące zjawisko.
Niepokoi ono również naukowców,
którzy wciąż dokładnie nie wiedzą, jak
zorze powstają. Wiadomo tylko tyle, że
przyczyną jest wiatr słoneczny,
zatrzymywany w rozciągliwym
magnetycznym ogonie ciągnącym się
na setki tysięcy kilometrów w nocnym
cieniu naszego globu. Co jakiś czas
ogon ten staje się zbyt rozciągnięty i jak
napięta gumka wraca, wystrzeliwując w
kierunku Ziemi cały przechowywany
ładunek protonów i elektronów.
Zjawisko to trwa to od 10 minut do kilku
godzin, w czasie których na ziemskich
biegunach pojawiają się zorze. Światło
ZJAWISKO HALO
● Barwny (wnętrze czerwone, na zewnątrz niebieski) świetlisty
pierścień o średnicy 22° (tzw. małe halo) lub 46° (rzadziej
występujące tzw. duże halo), widoczny wokół Słońca lub
Księżyca. Występuje przy pokryciu nieba chmurami typu
cirrostratus.
● Powstawanie halo
● Halo powstaje na skutek załamania światła w chmurze
zawierającej kryształki lodu, małe halo powstaje przez załamanie
na powierzchniach kryształków, duże halo powstaje podczas
załamania światła na krawędziach kryształów wzajemnie do
siebie prostopadłych.
FATAMORGANA
● Fatamorgana powstaje jako skutek zakrzywienia się promieni słonecznych w
dolnych warstwach powietrza, cechujących się różną gęstością
(temperaturą). Jeśli pozorny obraz jakiegoś obiektu jest widoczny powyżej
przedmiotu, to mówimy o mirażu górnym, jeśli poniżej – o mirażu dolnym.
● Powstawanie fatamorgany
● Miraż powstaje wtedy, gdy promienie świetlne załamują się w warstwie
powietrza o różnych temperaturach i gęstości. W wyniku tego załamania
można zobaczyć bardzo wyraźnie odległe obiekty terenowe. Obraz może
znajdować się na różnej wysokości nad horyzontem oraz może być
pojedynczy lub wielokrotny, powiększony lub zmniejszony. Często, gdy
jedziemy latem po asfaltowej drodze widzimy na niej jakby wodę. Dzieje się
tak, gdyż powietrze nad szosą jest mocno nagrzane i załamuje światło.
GLORIA
● Polega na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół cienia obserwatora
widocznego na tle chmur lub mgły, przy czym niebieski pierścień ma
mniejszą średnicę od czerwonego.
● Powstawanie glorii
● Powstaje na skutek dyfrakcji światła (dyfrakcja fal) na kroplach wody lub
kryształkach wody. Analogiczne zjawisko dyfrakcyjne można obserwować w
innych oddziaływaniach fizycznych (np. w wybranych typach reakcji
jądrowych).
SŁUP ŚWIETLNY
● Ma formę świetlistej prostej smugi leżącej w płaszczyźnie określonej przez
położenie Słońca i obserwatora. Najczęściej jest to słup świetlny pionowy,
obserwuje się też słup świetlny w płaszczyznach prostopadłych do pionu,
przechodzących przez obserwatora i Słońce.
● Powstawanie słupa świetlnego
● Powstaje przez odbicie światła od kryształów lodu zawartych w chmurach
typu cirrus. Często zjawisku słupa świetlnego towarzyszy parhelium i halo.
BŁYSKAWICA 1/2
● Błyskawicą nazywamy wyładowanie elektryczne w czasie burzy, któremu
bardzo często towarzyszą zjawiska świetlne o różnej długości i kształtach.
Błyskawice tworzą linie proste mogące się rozgałęziać po części do góry i w
dół. Często obserwowanym zjawiskiem są gwałtowne opady występujące
bezpośrednio po wyładowaniach atmosferycznych.
BŁYSKAWICA 2/2
● Warunkiem powstania błyskawicy jest bardzo silne pole elektryczne, tworzące się
w chmurze burzowej. Różnica napięcia może powstać w obrębie jednej chmury,
między chmurami, między chmurą a powierzchnią ziemi oraz między chmurą a
wyższymi warstwami atmosfery. Różnice napięcia mogą osiągać wartość nawet
kilkuset milionów woltów. Natomiast wyrównanie napięcia jest kwestią 1/50
sekundy. Obserwacje wskazują, że zwykle przed błyskawicą pojawia się słabsze
wyładowanie, a dopiero po nim główne wyładowanie. Na około 100 kWh ocenia
się energie elektryczną wytworzoną przez jedną błyskawicę. Zjawisku temu
towarzyszy natężenie rzędu 200 tysięcy amperów. Najczęściej obserwowaną
błyskawicą jest błyskawica liniowa, która poprzedza niewidzialna bezpośrednio,
rozjaśniająca chmury, błyskawica płaska. Niekiedy błyskawicom towarzysza
pioruny, które uderzają z chmury burzowej w ziemię. Do pożaru dochodzi zwykle
gdy mamy do czynienia z błyskawicą o małym natężeniu prądu ale długotrwałym
wyładowaniu. Przeważnie bardzo krótkie wyładowanie, to tak zwane błyskawice
„zimne”, które trwają zbyt krótko aby wywołać pożar, natomiast posiadają bardzo
wysoka temperaturę, dochodzącą nawet do kilkudziesięciu stopni Celsjusza. Ze
zjawiskiem błyskawicy możemy mieć do czynienia podczas frontu ciepłego, jak i
chłodnego. Gdy mamy burze oddaloną o kilkanaście lub więcej kilometrów, nie
słyszymy już grzmotów, a jedynie widzimy rozbłyski na horyzoncie. Gdzie
uderzają błyskawice? To pytanie najczęściej zadawane podczas zjawiska
błyskawicy. Znaczna rolę odgrywa tu przewodnictwo powierzchni ziemi. Na
uderzenie bardziej narażone są wilgotne powierzchnie ziemi, niż suche.
Niebezpieczne jest przebywanie podczas burzy w bliskim sąsiedztwie wysokich