Zjawisko Brockenu jest zjawiskiem świetlnym rzadko występującym
w atmosferze ziemskiej. Powstaje w górach, przy niskim położeniu Słońca nad horyzontem, gdy powiększony do nadnaturalnej wielkości cień obserwatora pojawia się na rozpostartych wprost przed nim, albo niżej od niego chmurach warstwowych, zalegających w dolinach (tzw. morze chmur, morze mgieł). Inaczej mówiąc, obiekt znajdujący się pomiędzy Słońcem, a spełniającymi rolę potężnego ekranu chmurami, rzuca cień wnikający głęboko w chmury. Cień często otoczony jest barwną aureolą. Jeżeli w "widowisku" bierze udział kilka osób, to każda z nich widzi jedynie swoją aureolę. IRYZACJA
Iryzacja, to tęczowe barwy
powstające czasem na powierzchni przezroczystych ciał w wyniku interferencji światła (oświetlenia światłem białym, przez co uzyskuje się wygaszenie pewnych, oraz wzmocnienie innych barw. Obserwuje się je, jako mieniące się, tęczowe plamy barwne na wodzie. Układy barw przeważnie zielonych i różowych, często o odcieniach pastelowych, są obserwowane na chmurach. Barwy te bywają niekiedy pomieszane, niekiedy zaś w postaci smug prawie równoległych do WIENIEC Wieniec jest to jedna lub kilka (rzadko więcej niż trzy) serii barw pierścieni o stosunkowo małym promieniu, otaczających bezpośrednio tarczę ciała niebieskiego (lub sztucznego źródła światła). W każdej serii pierścień wewnętrzny jest fioletowy lub niebieski, a pierścień zewnętrzny - czerwony; między nimi mogą występować inne barwy. Najbardziej wewnętrzna seria, mająca promień na ogół nie większy niż 5 stopni i nosząca nazwę aureoli, wykazuje zwykle wyraźny pierścień zewnętrzny o czerwonawej lub kasztanowej barwie. Wieńce wywołane są ugięciem światła w znajdujących się przed tarczą Słońca lub Księżyca cienkich chmurach, zbudowanych z drobnych, jednorodnych kropelek wody, zazwyczaj są to chmury średnie kłębiaste - Cirrocumulus, Altocumulus i Stratocumulus. TĘCZA
Tęcza jest jednym z efektowniejszych
zjawisk optycznych w atmosferze. Jest to układ koncentrycznych łuków o barwach od fioletowej do czerwonej, wywołanych przez światło Słońca lub Księżyca, padające na zespół kropel wody w atmosferze . W tęczy barwa fioletowa występuje po wewnętrznej stronie, a barwa czerwona po zewnętrznej stronie. . Zjawisko powstaje na skutek rozszczepienia światła białego i odbicia go wewnątrz kropel deszczu. . Tęczę obserwuje się na tle chmur, z których pada deszcz, znajdujących się po przeciwnej stronie nieba niż Słońce . ZORZA POLARNE Zorza polarna to niezwykle piękne, a zarazem niepokojące zjawisko. Niepokoi ono również naukowców, którzy wciąż dokładnie nie wiedzą, jak zorze powstają. Wiadomo tylko tyle, że przyczyną jest wiatr słoneczny, zatrzymywany w rozciągliwym magnetycznym ogonie ciągnącym się na setki tysięcy kilometrów w nocnym cieniu naszego globu. Co jakiś czas ogon ten staje się zbyt rozciągnięty i jak napięta gumka wraca, wystrzeliwując w kierunku Ziemi cały przechowywany ładunek protonów i elektronów. Zjawisko to trwa to od 10 minut do kilku godzin, w czasie których na ziemskich biegunach pojawiają się zorze. Światło ZJAWISKO HALO ● Barwny (wnętrze czerwone, na zewnątrz niebieski) świetlisty pierścień o średnicy 22° (tzw. małe halo) lub 46° (rzadziej występujące tzw. duże halo), widoczny wokół Słońca lub Księżyca. Występuje przy pokryciu nieba chmurami typu cirrostratus. ● Powstawanie halo ● Halo powstaje na skutek załamania światła w chmurze zawierającej kryształki lodu, małe halo powstaje przez załamanie na powierzchniach kryształków, duże halo powstaje podczas załamania światła na krawędziach kryształów wzajemnie do siebie prostopadłych. FATAMORGANA ● Fatamorgana powstaje jako skutek zakrzywienia się promieni słonecznych w dolnych warstwach powietrza, cechujących się różną gęstością (temperaturą). Jeśli pozorny obraz jakiegoś obiektu jest widoczny powyżej przedmiotu, to mówimy o mirażu górnym, jeśli poniżej – o mirażu dolnym. ● Powstawanie fatamorgany ● Miraż powstaje wtedy, gdy promienie świetlne załamują się w warstwie powietrza o różnych temperaturach i gęstości. W wyniku tego załamania można zobaczyć bardzo wyraźnie odległe obiekty terenowe. Obraz może znajdować się na różnej wysokości nad horyzontem oraz może być pojedynczy lub wielokrotny, powiększony lub zmniejszony. Często, gdy jedziemy latem po asfaltowej drodze widzimy na niej jakby wodę. Dzieje się tak, gdyż powietrze nad szosą jest mocno nagrzane i załamuje światło. GLORIA ● Polega na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół cienia obserwatora widocznego na tle chmur lub mgły, przy czym niebieski pierścień ma mniejszą średnicę od czerwonego. ● Powstawanie glorii ● Powstaje na skutek dyfrakcji światła (dyfrakcja fal) na kroplach wody lub kryształkach wody. Analogiczne zjawisko dyfrakcyjne można obserwować w innych oddziaływaniach fizycznych (np. w wybranych typach reakcji jądrowych). SŁUP ŚWIETLNY ● Ma formę świetlistej prostej smugi leżącej w płaszczyźnie określonej przez położenie Słońca i obserwatora. Najczęściej jest to słup świetlny pionowy, obserwuje się też słup świetlny w płaszczyznach prostopadłych do pionu, przechodzących przez obserwatora i Słońce. ● Powstawanie słupa świetlnego ● Powstaje przez odbicie światła od kryształów lodu zawartych w chmurach typu cirrus. Często zjawisku słupa świetlnego towarzyszy parhelium i halo. BŁYSKAWICA 1/2 ● Błyskawicą nazywamy wyładowanie elektryczne w czasie burzy, któremu bardzo często towarzyszą zjawiska świetlne o różnej długości i kształtach. Błyskawice tworzą linie proste mogące się rozgałęziać po części do góry i w dół. Często obserwowanym zjawiskiem są gwałtowne opady występujące bezpośrednio po wyładowaniach atmosferycznych. BŁYSKAWICA 2/2 ● Warunkiem powstania błyskawicy jest bardzo silne pole elektryczne, tworzące się w chmurze burzowej. Różnica napięcia może powstać w obrębie jednej chmury, między chmurami, między chmurą a powierzchnią ziemi oraz między chmurą a wyższymi warstwami atmosfery. Różnice napięcia mogą osiągać wartość nawet kilkuset milionów woltów. Natomiast wyrównanie napięcia jest kwestią 1/50 sekundy. Obserwacje wskazują, że zwykle przed błyskawicą pojawia się słabsze wyładowanie, a dopiero po nim główne wyładowanie. Na około 100 kWh ocenia się energie elektryczną wytworzoną przez jedną błyskawicę. Zjawisku temu towarzyszy natężenie rzędu 200 tysięcy amperów. Najczęściej obserwowaną błyskawicą jest błyskawica liniowa, która poprzedza niewidzialna bezpośrednio, rozjaśniająca chmury, błyskawica płaska. Niekiedy błyskawicom towarzysza pioruny, które uderzają z chmury burzowej w ziemię. Do pożaru dochodzi zwykle gdy mamy do czynienia z błyskawicą o małym natężeniu prądu ale długotrwałym wyładowaniu. Przeważnie bardzo krótkie wyładowanie, to tak zwane błyskawice „zimne”, które trwają zbyt krótko aby wywołać pożar, natomiast posiadają bardzo wysoka temperaturę, dochodzącą nawet do kilkudziesięciu stopni Celsjusza. Ze zjawiskiem błyskawicy możemy mieć do czynienia podczas frontu ciepłego, jak i chłodnego. Gdy mamy burze oddaloną o kilkanaście lub więcej kilometrów, nie słyszymy już grzmotów, a jedynie widzimy rozbłyski na horyzoncie. Gdzie uderzają błyskawice? To pytanie najczęściej zadawane podczas zjawiska błyskawicy. Znaczna rolę odgrywa tu przewodnictwo powierzchni ziemi. Na uderzenie bardziej narażone są wilgotne powierzchnie ziemi, niż suche. Niebezpieczne jest przebywanie podczas burzy w bliskim sąsiedztwie wysokich