BİLİMSEL DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ ARA DÖNEM ÖDEVİ

BİR ANTİK YÜNAN FİLOZOFU: PİSAGOR

Pisagor, M.Ö. 570 yılında Samos kentinde doğmuş ve M.Ö. 500-490 yılları arasında
Metapontum’da ölen Antik Yunan filozofu, matematikçi ve Pisagor kardeşliğinin kurucusudur. Batı
rasyonel felsefesinin ve matematiğin gelişimine katkıda bulunan; Platon ve Aristoteles'in
düşüncelerini etkileyen prensipleri formüle etmiştir.

Samoslu Pisagor genellikle ilk saf matematikçi olarak tanımlanır. Matematiğin gelişmesinde son
derece önemli bir şahsiyettir, ancak matematiksel başarıları hakkında kurucusu olduğu Pisagor
kardeşliği cemiyetinin gizliliğe verdiği önemden dolayı nispeten az şey biliniyor. Birçok Yunan
matematikçisinin yazdıkları kitaplar olduğu halde Pisagor’un hiçbir yazılı eserine ulaşılamamıştır.

Pisagor'u etkileyecek ve onu matematiksel fikirlerle tanıştıracak filozoflardan ikisi, Miletos'ta

yaşayan Thales ve öğrencisi Anaximander’dı. Pisagor Thales’i görmek için Miletos’a gitmiş ve
Thales Pisagor’un matematik ve astronomiye olan ilgisine katkıda bulundu ve bu konularda daha
fazla bilgi edinmek için Mısır'a seyahat etmesini tavsiye etti. Pisagor Thales'in öğrencisi
Anaximander’in verdiği derslere katıldı. Anaximander geometri ve kozmoloji ile ilgili bi filozoftu
ve fikirlerinin çoğu Pisagor'un kendi görüşlerini etkilemiştir.

Pisagor (ve Pisagorcular) matematiksel problemler çözmekle değil matematiğin ilkeleriyle

ilgileniyorlardı. Sayıların, üçgenin ve farklı matematik figürlerinin ilkeleri ve kavramsal yönleriyle
ve ispatın soyut yönüyle ilgili çalışmalarda bulunuyorlardı.

Pisagor sayıları bugünün matematikçilerinin de kullandığı bazı sınıflandırmaları kullanarak

incelemiştir, bunlardan bazıları: çift ve tek sayılar, üçgensel sayılar ve mükemmel sayılardır. Ancak
Pisagor sayılara eril veya dişil, mükemmel veya eksik, güzel veya çirkin gibi günümüzde
matematiksel olarak kabul görmeyen özellikler de atfetmiştir.

Daha önce de bahsedildiği gibi Pisagorcuların gizliliğe verdiği önemden dolayı Pisagorun kendine
ait görüşlerinin tesbiti ve bilinmesi güç olsa da Pisagor’un ve cemiyetinin bazı buluş ve görüşleri
şöyledir:
• Bir üçgenin iç açılarının toplamı iki dik açıya eşittir.
• Belirli bir alan hesaplama ve geometrik cebir. Örneğin, a (a - x) = x^2 gibi denklemleri geometrik
yollarla çözdüler.
• Pisagor, Dünya'nın Evrenin merkezinde bir küre olduğunu görüşündeydi. Ayrıca Ay'ın
yörüngesinin Dünya'nın ekvatoruna eğimli olduğunu fark etti.
• Bir akşam yıldızı olan Venüs ile sabah yıldızı olan Venüs’ün aynı gezegen olduğunu ilk fark
edenlerdendir.
• Bugün Pisagor teoremi olarak bilinen teorem, aslında Babilliler tarafından 1000 yıl önce
bilinmesine rağmen, bunu ilk kanıtlayan kişi Pisagor’dur. Ancak teorem bugünkü gibi iki kenarın
uzunluklarının karesinin toplamı ile hipotenüs uzunluğu arasındaki sayısal ilişkiden değil bu
kenarlardan oluşacak karelerin arasındaki geometrik ilişkiden bahseder. Yani dik üçgenin kısa
kenarlarından oluşturulan iki karenin kesilip düzenlenerek hipotenüsten oluşturulan bir karenin
içine tam yerleştirilebileceğini anlatır.
• Her şey matematikle ilgilidir, her şey matematik sayesinde ölçülebilir ve tahmin edilebilir.
KAYNAKÇA
https://www.britannica.com/biography/Pythagoras
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Pythagoras/
https://islamansiklopedisi.org.tr/pisagor