Chuong 8 - He Thong Phanh

Caáu taïo oâ toâ Chöông 8 – Heä thoáng phanh
CHÖÔNG 8
HEÄ THOÁNG PHANH
1. COÂNG DUÏNG, PHAÂN LOAÏI, YEÂU CAÀU
1.1. Coâng duïng

- Heä thoáng phanh duøng ñeå giaûm toác ñoä cuûa oâtoâ ñeán moät giaù trò caàn thieát naøo ñaáy hoaëc
döøng haún oâtoâ;
- Giöõ oâtoâ döøng hoaëc ñoã treân caùc ñöôøng doác.
1.2. Phaân loaïi
1.2.1. Theo coâng duïng
Theo coâng duïng heä thoáng phanh ñöôïc chia thaønh caùc loaïi sau:
- Heä thoáng phanh chính (phanh chaân);
- Heä thoáng phanh döøng (phanh tay);
1.2.2. Theo keát caáu cuûa cô caáu phanh
Theo keát caáu cuûa cô caáu phanh, heä thoáng phanh ñöôïc chia thaønh ba loaïi sau:
- Heä thoáng phanh vôùi cô caáu phanh guoác;
- Heä thoáng phanh vôùi cô caáu phanh ñóa.
- Heä thoáng phanh vôùi cô caáu phanh daûi.
1.2.3. Theo daãn ñoäng phanh

Theo daãn ñoäng phanh heä thoáng phanh ñöôïc chia ra:
- Heä thoáng phanh daãn ñoäng cô khí;
- Heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc;
- Heä thoáng phanh daãn ñoäng khí neùn;
- Heä thoáng phanh daãn ñoäng keát hôïp khí neùn - thuyû löïc;
- Heä thoáng phanh daãn ñoäng coù cöôøng hoaù.
1.2.4. Theo khaû naêng ñieàu chænh moâmen phanh ôû cô caáu phanh
Theo khaû naêng ñieàu chænh moâmen phanh ôû cô caáu phanh, chuùng ta coù heä thoáng phanh
vôùi boä ñieàu hoaø löïc phanh
1.2.5. Theo khaû naêng choáng boù cöùng baùnh xe khi phanh
Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 140

Theo khaû naêng choáng boù cöùng baùnh xe khi phanh, chuùng ta coù heä thoáng phanh vôùi boä
choáng haõm cöùng baùnh xe (heä thoáng phanh ABS).
1.3. Yeâu caàu
Heä thoáng phanh treân oâtoâ caàn ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau:
- Coù hieäu quaû phanh cao nhaát ôû taát caû caùc baùnh xe nghóa laø ñaûm baûo quaõng ñöôøng
phanh ngaén nhaát khi phanh ñoät ngoät trong tröôøng hôïp nguy hieåm;
- Phanh eâm dòu trong moïi tröôøng hôïp ñeå ñaûm baûo söï oån ñònh chuyeån ñoäng cuûa oâtoâ;
- Ñieàu khieån nheï nhaøng, nghóa laø löïc taùc duïng leân baøn ñaïp hay ñoøn ñieàu khieån khoâng
lôùn;
- Daãn ñoäng phanh coù ñoä nhaïy cao;
- Ñaûm baûo vieäc phaân boá moâmen phanh treân caùc baùnh xe phaûi theo quan heä ñeå söû
duïng hoaøn toaøn troïng löôïng baùm khi phanh ôû nhöõng cöôøng ñoä khaùc nhau;
- Khoâng coù hieän töôïng töï xieát khi phanh;
- Cô caáu phanh thoaùt nhieät toát;
- Coù heä soá ma saùt giöõa troáng phanh vaø maù phanh cao vaø oån ñònh trong ñieàu kieän söû
duïng;
- Giöõ ñöôïc tæ leä thuaän giöõa löïc treân baøn ñaïp vôùi löïc phanh treân baùnh xe;
- Coù khaû naêng phanh oâtoâ khi ñöùng trong thôøi gian daøi.
2. CAÁU TAÏO CHUNG CUÛA HEÄ THOÁNG PHANH
Caáu taïo chung cuûa heä thoáng phanh treân oâtoâ ñöôïc moâ taû treân hình 8.1.
Hình 8.1 - Heä thoáng phanh treân oâtoâ

Nhìn vaøo sô ñoà caáu taïo, chuùng ta thaáy heä thoáng phanh bao goàm hai phaàn chính:
- Cô caáu phanh:
Cô caáu phanh ñöôïc boá trí ôû caùc baùnh xe nhaèm taïo ra moâmen haõm treân baùnh xe khi phanh oâtoâ.
- Daãn ñoäng phanh:
Daãn ñoäng phanh duøng ñeå truyeàn vaø khueách ñaïi löïc ñieàu khieån töø baøn ñaïp phanh ñeán
cô caáu phanh. Tuyø theo daïng daãn ñoäng laø cô khí, thuyû löïc, khí neùn hay keát hôïp maø trong daãn
ñoäng phanh coù theå bao goàm caùc phaàn töû khaùc nhau. Ví duï neáu laø daãn ñoäng cô khí thì daãn
ñoäng phanh bao goàm baøn ñaïp vaø caùc thanh, ñoøn cô khí. Neáu laø daãn ñoäng thuyû löïc thì daãn
ñoäng phanh bao goàm baøn ñaïp, xi lanh chính (toång phanh), xi lanh coâng taùc (xi lanh baùnh xe)
vaø caùc oáng daãn.
3. CÔ CAÁU PHANH
3.1. Cô caáu phanh guoác (phanh troáng)
3.1.1. Cô caáu phanh guoác ñoái xöùng qua truïc
a b
Hình 8.2 - Cô caáu phanh guoác ñoái xöùng qua truïc
a. Cô caáu phanh ñoái xöùng qua truïc môû guoác phanh baèng cam
1 - Guoác phanh; 2 -Loø xo phanh; 3 - Baàu phanh; 4 - Giaù ñôõ baàu phanh; 5 - Ñoøn truïc cam;
6 - Cam eùp; 7 - Loø xo laù; 8 - Maù phanh; 9 - Troáng phanh; 10 - Choát guoác phanh.
b. Cô caáu phanh ñoái xöùng qua truïc môû guoác phanh baèng xi lanh thuyû löïc
1 - Chuïp cao su chaén buïi; 2- Xi lanh; 3 - Maâm phanh; 4 - Loø xo; 5 - Taám keïp; 6 - Guoác phanh;
7 - Maù phanh; 8 - Buloâng ñieàu chænh; 9 - Ñeäm; 10 - Loø xo; 11 - Cam leäch taâm; 12 - Taám ñôõ;
13 - Baïc leäch taâm; 14 - Buloâng ñieàu chænh; 15 - Ñai oác; 16 - Ñeäm veânh.

Cô caáu phanh ñoái xöùng qua truïc (coù nghóa goàm hai guoác phanh boá trí ñoái xöùng qua
ñöôøng truïc thaúng ñöùng) ñöôïc theå hieän treân hình 8.2. Trong ñoù sô ñoà hình 8.2.a laø loaïi söû duïng
cam eùp ñeå eùp guoác phanh vaøo troáng phanh, loaïi naøy hay söû duïng treân oâtoâ taûi lôùn; coøn sô ñoà
hình 8.2.b laø loaïi söû duïng xi lanh thuyû löïc ñeå eùp guoác phanh vaøo troáng phanh, loaïi naøy
thöôøng söû duïng treân oâtoâ du lòch vaø oâtoâ taûi nhoû.
Caáu taïo chung cuûa cô caáu phanh loaïi naøy bao goàm moät maâm phanh ñöôïc baét coá ñònh
treân daàm caàu. Treân maâm phanh coù laép hai choát coá ñònh ñeå laép raùp ñaàu döôùi cuûa hai guoác
phanh. Hai choát coá ñònh naøy coù theå coù boá trí baïc leäch taâm ñeå ñieàu chænh khe hôû giöõa maù
phanh vaø troáng phanh phía döôùi. Ñaàu treân cuûa hai guoác phanh ñöôïc loø xo guoác phanh keùo
vaøo eùp saùt vôùi cam eùp (hình 8.2.a) hoaëc vôùi pittoâng xi lanh (hình 8.2.b). Khe hôû phía treân cuûa
maù phanh vaø troáng phanh ñöôïc ñieàu chænh baèng truïc cam eùp (hình 8.2.a) hoaëc baèng hai cam
leäch taâm 11 (hình 8.2.b).
Treân hai guoác phanh coù taùn (hoaëc daùn) caùc taám ma saùt. Caùc taám naøy coù theå daøi lieân
tuïc (hình 8.2.b) hoaëc phaân chia thaønh moät soá ñoaïn (hình 8.2.a).
Treân hình 8.2.b troáng phanh quay theo chieàu ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà vaø guoác phanh
beân traùi laø guoác xieát, coøn guoác beân phaûi laø guoác nhaû. Vì vaäy maù phanh beân guoác xieát daøi hôn
maù phanh beân guoác nhaû vôùi muïc ñích ñeå hai maù phanh coù söï hao moøn nhö nhau trong quaù
trình söû duïng do maù xieát chòu löïc lôùn hôn.
3.1.2. Cô caáu phanh ñoái xöùng qua taâm
Hình 8.3 - Cô caáu phanh ñoái xöùng qua taâm

1 – OÁng noái; 2 - Vít xaû khí; 3 - Xi lanh baùnh xe; 4 - Maù phanh; 5 - Phôùt laøm kín;
6 - Pittoâng; 7 - Loø xo guoác phanh; 8 - Taám chaën; 9 - Choát guoác phanh; 10 - Maâm phanh.

Cô caáu phanh guoác loaïi ñoái xöùng qua taâm ñöôïc theå hieän treân hình 8.3. Söï ñoái xöùng
qua taâm ôû ñaây ñöôïc theå hieän treân maâm phanh 10 cuõng boá trí hai choát guoá c phanh, hai xi lanh
baùnh xe, hai guoác phanh hoaøn toaøn gioáng nhau vaø chuùng ñoái xöùng vôùi nhau qua taâm.
Moãi guoác phanh ñöôïc laép treân moät choát coá ñònh ôû maâm phanh vaø cuõng coù baïc leäch
taâm ñeå ñieàu chænh khe hôû phía döôùi cuûa maù phanh vôùi troáng phanh. Moät phía cuûa guoác phanh
luoân tì vaøo pittoâng cuûa xi lanh baùnh xe nhôø loø xo guoác phanh. Khe hôû phía treân giöõa maù
phanh vaø troáng phanh ñöôïc ñieàu chænh bôûi cô caáu töï ñoäng ñieàu chænh khe hôû laép trong pittoâng
cuûa xi lanh baùnh xe. Cô caáu phanh loaïi ñoái xöùng qua taâm thöôøng coù daãn ñoäng baèng thuyû löïc
vaø ñöôïc boá trí ôû caàu tröôùc cuûa oâtoâ du lòch hoaëc oâtoâ taûi nhoû. Ngöôøi ta boá trí sao cho khi oâtoâ
chuyeån ñoäng tieán thì caû hai guoác phanh ñeàu laø guoác xieát coøn khi luøi thì laïi trôû thaønh hai guoác
nhaû. Nhö vaäy hieäu quaû phanh khi tieán thì lôùn coøn khi luøi thì nhoû. Tuy nhieân thôøi gian luøi oâtoâ
raát ít vaø toác ñoä raát chaäm neân khoâng caàn hieäu quaû phanh cao.
3.1.3. Cô caáu phanh guoác loaïi bôi
Hình 8.4 - Cô caáu phanh guoác loaïi bôi
Cô caáu phanh loaïi bôi coù nghóa laø guoác phanh khoâng töïa treân moät choát quay coá ñònh
maø caû hai ñaàu ñeàu töïa treân maët töïa di tröôït (xem hình 8.4).
Coù hai loaïi cô caáu phanh bôi: Loaïi hai maët töïa taùc duïng ñôn (hình 8.4.a), loaïi hai maët
töïa taùc duïng keùp (hình 8.4.b).
A. Loaïi hai maët töïa taùc duïng ñôn (hình 8.4.a):

ÔÛ loaïi naøy, moät ñaàu cuûa guoác phanh ñöôïc töïa treân maët töïa di tröôït treân phaàn voû xi
lanh, ñaàu coøn laïi töïa vaøo maët töïa di tröôït cuûa pittoâng. ÔÛ traïng thaùi bình thöôøng, döôùi taùc duïng
cuûa hai loø xo guoác phanh, caùc guoác phanh eùp saùt vaøo caùc maët töïa taïo khe hôû giöõa maù phanh
vaø troáng phanh. Khi laøm vieäc, tröôùc heát moät ñaàu cuûa guoác phanh ñöôïc pittoâng ñaåy ra eùp saùt
vaøo troáng phanh vaø cuoán theo chieàu quay cuûa troáng phanh, laøm ñaàu coøn laïi cuûa guoác phanh
tröôït treân maët töïa ñeå khaéc phuïc heát khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh vaø trôû thaønh ñieåm
töïa coá ñònh. Loaïi naøy, neáu troáng phanh quay theo chieàu muõi teân thì hai guoác phanh ñeàu laø
guoác xieát (öùng vôùi chieàu tieán oâtoâ). Khi troáng phanh quay theo chieàu ngöôïc laïi (öùng vôùi chieàu
luøi oâtoâ) thì hai guoác phanh trôû thaønh hai guoác nhaû. Nhö vaäy coù nghóa laø hieäu quaû phanh khi
tieán cuõng lôùn hôn hieäu quaû phanh khi luøi. Loaïi naøy cuõng thöôøng ñöôïc boá trí ôû baùnh xe tröôùc
cuûa oâtoâ du lòch hoaëc oâtoâ taûi nhoû.
B. Loaïi hai maët töïa taùc duïng keùp (hình 8.4.b):
ÔÛû loaïi naøy trong moãi xi lanh baùnh xe coù hai pittoâng vaø caû hai ñaàu cuûa moãi guoác phanh
ñeàu töïa treân hai maët töïa di tröôït cuûa hai pittoâng. Khi laøm vieäc guoác phanh ñöôïc ñaåy ra eùp saùt
vaøo troáng phanh ôû caû hai ñaàu guoác phanh neân thôøi gian khaéc phuïc khe hôû giöõa maù phanh vaø
troáng phanh ngaén hôn nghóa laø thôøi gian chaäm taùc duïng giaûm. ôû loaïi naøy hieäu quaû phanh khi
tieán vaø luøi laø nhö nhau vì trong caû hai tröôøng hôïp hai guoác phanh ñeàu laø guoác xieát. Cô caáu
phanh loaïi naøy thöôøng ñöôïc boá trí ôû caùc baùnh xe sau cuûa oâtoâ du lòch vaø oâtoâ taûi nhoû.
3.1.4. Cô caáu phanh guoác loaïi töï cöôøng hoaù
Hình 8.5 - Cô caáu phanh guoác loaïi töï cöôøng hoaù

Cô caáu phanh guoác loaïi töï cöôøng hoaù coù nghóa laø khi phanh baùnh xe thì guoác phanh
thöù nhaát seõ taêng cöôøng löïc taùc duïng leân guoác phanh thöù hai.

Caáu taïo vaø nguyeân lyù cuûa cô caáu phanh töï cöôøng hoaù ñöôïc moâ taû treân hình 8.5.
Coù hai loaïi cô caáu phanh töï cöôøng hoaù: Cô caáu phanh töï cöôøng hoaù taùc duïng ñôn (hình
8.5.a); cô caáu phanh töï cöôøng hoaù taùc duïng keùp (hình 8.5.b).
- Cô caáu phanh töï cöôøng hoaù taùc duïng ñôn (hình 8.5.a):
Caáu taïo cuûa cô caáu phanh loaïi naøy khaùc bieät vôùi caùc cô caáu phanh keå treân ôû choã hai
ñaàu cuûa hai guoác phanh ñöôïc lieân keát vôùi nhau qua hai maët töïa di tröôït cuûa moät cô caáu ñieàu
chænh di ñoäng. Hai ñaàu coøn laïi cuûa hai guoác phanh thì moät ñöôïc töïa vaøo maët töïa di tröôït treân
voû xi lanh baùnh xe coøn moät thì töïa vaøo maët töïa di tröôït cuûa pittoâng xi lanh baùnh xe. Cô caáu
ñieàu chænh duøng ñeå ñieàu chænh khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh cuûa caû hai guoác phanh.
Luùc chöa laøm vieäc, caû hai guoác phanh ñöôïc caùc loø xo guoác phanh keùo eùp saùt vaøo caùc maët töïa
taïo khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh. Khi laøm vieäc, moät ñaàu cuûa guoác phanh ñöôïc
pittoâng ñaåy ra eùp saùt vaøo troáng phanh vaø cuoán theo chieàu quay cuûa troáng phanh, thoâng qua cô
caáu ñieàu chænh taùc duïng leân guoác phanh coøn laïi vaø khi ñaõ khaéc phuïc heát khe hôû caû hai guoác
phanh cuøng coù ñieåm töïa coá ñònh laø maët töïa treân voû xi lanh. Nhö vaäy khoâng nhöõng caû hai guoác
phanh ñeàu laø guoác xieát maø guoác thöù hai coøn ñöôïc guoác thöù nhaát cöôøng hoaù moät löïc thoâng qua
cô caáu ñieàu chænh.
Cô caáu phanh töï cöôøng hoaù taùc duïng ñôn coù hieäu quaû phanh theo chieàu quay cuûa troáng
phanh ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà (öùng vôùi chieàu tieán oâtoâ) laø lôùn, coøn chieàu quay ngöôïc laïi
(öùng vôùi chieàu luøi oâtoâ) laø nhoû. Cô caáu phanh loaïi naøy thöôøng ñöôïc boá trí ôû caùc baùnh xe phía
tröôùc cuûa oâtoâ du lòch vaø oâtoâ taûi nhoû ñeán trung bình.
- Cô caáu phanh töï cöôøng hoaù taùc duïng keùp (hình 8.5.b):
Khaùc vôùi loaïi treân, loaïi cô caáu phanh töï cöôøng hoaù taùc duïng keùp coù hai ñaàu cuûa hai
guoác phanh töïa treân hai maët töïa di tröôït cuûa hai pittoâng trong moät xi lanh baùnh xe. Vì vaäy
hieän töôïng töï cöôøng hoaù vaø hieäu quaû phanh ôû caû hai chieàu quay cuûa troáng phanh ñeàu nhö
nhau. Cô caáu phanh loaïi naøy ñöôïc söû duïng ôû caùc baùnh xe sau cuûa oâtoâ du lòch vaø oâtoâ taûi nhoû
ñeán trung bình.
3.1.5. Vaán ñeà ñieàu chænh khe hôû maù phanh vaø troáng phanh
Khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh coù aûnh höôûng lôùn ñeán hieäu quaû phanh. Khe hôû
khoâng ñuùng khoâng nhöõng chæ aûnh höôûng ñeán thôøi gian chaäm taùc duïng maø coøn laøm giaûm
moâmen phanh do cô caáu phanh sinh ra, vì khe hôû ñieàu chænh khoâng ñuùng thì dieän tích tieáp xuùc
giöõa maù phanh vaø troáng phanh bò giaûm do ñoù moâmen phanh cuõng giaûm theo.

Ñeå ñieàu chænh khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh coù theå thöïc hieän baèng tay hoaëc
töï ñoäng.
3.1.5.1. Ñieàu chænh baèng tay
Ñeå ñieàu chænh khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh ngöôøi ta thöôøng boá trí cô caáu
ñieàu chænh ôû hai vò trí: Vò trí thöù nhaát treân choát quay coá ñònh cuûa guoác phanh; vò trí thöù hai
naèm saùt phaàn treân cuûa guoác phanh (hình 8.6, chi tieát 13 vaø 11).
Hình 8.6 - Ñieàu chænh khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh
Moät baïc leäch taâm ñöôïc boá trí treân choát coá ñònh duøng ñeå ñieàu chænh khe hôû phía döôùi
cuûa maù phanh vaø troáng phanh. Baïc leäch taâm ñöôïc aên khôùp trong baèng maët vaùt vôùi choát ñeå coù
khaû naêng quay cuøng choát khi ñieàu chænh vaø maët ngoaøi vôùi loã treân guoác phanh. Khi ñieàu chænh,
ngöôøi ta quay choát 14 laøm baïc leäch taâm quay theo, mang phaàn döôùi guoác phanh dòch chuyeån
laøm khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh thay ñoåi.
Khe hôû phía treân giöõa maù phanh vaø troáng phanh ñöôïc ñieàu chænh bôûi cam leäch taâm 11,
bieân daïng cam luoân tì vaøo maët cong cuûa guoác phanh neân khi quay cam leäch taâm, guoác phanh
cuõng dòch chuyeån theo laøm thay ñoåi khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh.
Khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh ôû phía döôùi vaø phía treân laø khaùc nhau. Thöôøng
khe hôû phía döôùi nhoû hôn khe hôû phía treân, vì khi guoác phanh ñi ra eùp saùt vaøo troáng phanh
phaûi quay quanh choát neân phaàn treân seõ dòch chuyeån nhieàu hôn phaàn döôùi.

3.1.5.2. Ñieàu chænh töï ñoäng
Vieäc ñieàu chænh baèng tay ñoâi khi thieáu chính xaùc vì phuï thuoäc vaøo trình ñoä cuûa ngöôøi
thôï ñieàu chænh, hôn nöõa vieäc ñieàu chænh nhieàu khi khoâng kòp thôøi neân khe hôû taêng quaù tieâu
chuaån, ñieàu ñoù laøm giaûm hieäu quaû phanh.
Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm treân, hieän nay ôû moät soá oâtoâ ngöôøi ta söû duïng cô caáu töï
ñoäng ñieàu chænh khe hôû maù phanh vaø troáng phanh. Chuùng ta thöôøng gaëp moät soá cô caáu töï
ñoäng ñieàu chænh nhö sau:
* Ñieàu chænh baèng daãn ñoäng phanh chaân
Caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa cô caáu töï ñoäng ñieàu chænh baèng daãn ñoäng phanh
chaân ñöôïc moâ taû treân hình 8.7.
Trong pittoâng cuûa xi lanh baùnh xe, ngöôøi ta laép moät buloâng ñieàu chænh. Buloâng naøy aên
ren vôùi loõi pittoâng, ñaàu coøn laïi coù raõnh ñeå tì vaøo ñaàu guoác phanh (hình 8.7.a). Moät cô caáu töï
ñoäng ñieàu chænh bao goàm moät baùnh xe ñieàu chænh, moät thanh noái, moät caàn ñieàu chænh vaø moät
choát quay. Toaøn boä caùc chi tieát naøy ñöôïc gaù treân voû xi lanh baùnh xe (hình 8.7.b). Vò trí khoâng
phanh gôø ngoaøi cuûa pittoâng luoân töïa vaøo maët ñaàu cuûa xi lanh. Caàn ñieàu chænh coù theå quay
quanh moät choát coá ñònh treân voû xi lanh. Moät ñaàu caàn ñieàu chænh aên khôùp vôùi raêng treân baùnh
CÇn ®iÒu chØnh

B¸nh ®iÒu chØnh
Pitt«ng
Bul«ng ®iÒu chØnh
a
CÇn ®iÒu chØnh tù ®éng
B¸nh ®iÒu chØnh

CÇn ®iÒu èng ¨n khíp víi
chØnh tù ®éng Tay ®ßn
pitt«ng
Lß xo
Tay ®ßn vµ lß xo
Chèt
Chèt
b c
Hình 8.7 - Cô caáu töï ñoäng ñieàu chænh

xe ñieàu chænh coøn moät ñaàu lieân keát vôùi thanh noái. Thanh noái ñöôïc noái töø caàn ñieàu chænh tôùi
maët ñaàu cuûa pittoâng. Moät loø xo keùo luoân giöõ thanh noái vôùi caàn ñieàu chænh.
Moãi laàn ñaïp phanh, pittoâng dòch chuyeån ñi ra tì vaøo thanh noái keùo caàn ñieàu khieån
quay moät goùc naøo ñoù quanh choát.
Khi khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh coøn naèm trong giôùi haïn cho pheùp thì goùc
quay cuûa caàn ñieàu chænh chöa ñuû haønh trình ñeå taùc duïng laøm baùnh xe ñieàu chænh quay neân
pittoâng chöa quay.
Khi khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh lôùn hôn giôùi haïn cho pheùp thì goùc quay cuûa
caàn ñieàu chænh ñuû haønh trình ñeå taùc duïng laøm baùnh xe ñieàu chænh quay moät goùc töông öùng vôùi
moät böôùc raêng neân pittoâng seõ quay moät goùc töông öùng. Do raõnh cuûa buloâng ñieàu chænh bò giöõ
bôûi guoác phanh (khoâng xoay) neân khi pittoâng xoay seõ laøm buloâng ñi ra moät löôïng khaéc phuïc
löôïng khe hôû vöôït quaù tieâu chuaån (hình 8.7.c).
* Ñieàu chænh baèng daãn ñoäng phanh tay
ÔÛ moät soá oâtoâ, vieäc töï ñoäng ñieàu chænh khe hôû maù phanh troáng phanh ñöôïc thöïc hieän
baèng cô caáu daãn ñoäng phanh tay (hình 8.8).
VÝt ®iÒu chØnh

CÇn ®iÒu chØnh
§ßn
phanh
tay
C¸p kÐo phanh tay

a
b c
Hình 8.8 - Ñieàu chænh baèng daãn ñoäng phanh tay

Ngöôøi ta lôïi duïng caøng phanh tay vaø thanh noái giöõa caøng phanh tay vôùi guoác phanh
coøn laïi laøm cô caáu ñieàu chænh. Treân thanh noái ngöôøi ta boá trí moät baùnh xe ñieàu chænh lieàn vôùi
buloâng ñieàu chænh treân thanh noái. Treân caøng phanh tay laép theâm moät caàn ñieàu chænh.
Moãi laàn keùo phanh tay, caøng phanh tay vaø caàn ñieàu chænh seõ xoay moät goùc naøo ñoù.
Khi khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh coøn naèm trong giaù trò cho pheùp thì goùc quay
cuûa caàn ñieàu chænh coøn nhoû hôn böôùc raêng cuûa baùnh xe ñieàu chænh neân sau khi nhaû phanh tay,
caàn ñieàu chænh khoâng gaït leân raêng neân baùnh xe ñieàu chænh khoâng xoay (hình 8.8.b).
Khi khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh lôùn hôn giaù trò cho pheùp thì goùc quay cuûa
caàn ñieàu chænh lôùn hôn böôùc raêng cuûa baùnh xe ñieàu chænh. Do ñoù khi keùo phanh tay, caàn ñieàu
chænh seõ aên khôùp vôùi moät raêng keá tieáp cuûa baùnh xe ñieàu chænh vaø khi nhaû phanh tay, caàn ñieàu
chænh seõ gaït leân raêng laøm baùnh xe ñieàu chænh xoay moät goùc töông öùng. Keát quaû laø buloâng
ñieàu chænh cuûa thanh noái cuõng quay moät goùc töông öùng, ñaåy hai guoác phanh ñi ra moät khoaûng
buø laïi khe hôû taêng leân giöõa maù phanh vaø troáng phanh (hình 8.8.c).
3.2. Cô caáu phanh ñóa

3.2.1. Caáu taïo chung
Caáu taïo cuûa cô caáu phanh ñóa ñöôïc theå hieän treân hình 8.9. Caùc boä phaän chính cuûa cô
caáu phanh ñóa bao goàm:
- Moät ñóa phanh ñöôïc laép vôùi moayô cuûa baùnh xe vaø quay cuøng baùnh xe;
- Moät giaù ñôõ coá ñònh treân daàm caàu trong ñoù coù ñaët caùc xi lanh baùnh xe;
- Hai maù phanh daïng phaúng ñöôïc ñaët ôû hai beân cuûa ñóa phanh vaø ñöôïc daãn ñoäng bôûi
caùc pittoâng cuûa xi lanh baùnh xe;
Coù hai loaïi cô caáu phanh ñóa: Loaïi giaù ñôõ coá ñònh vaø loaïi giaù ñôõ di ñoäng.
* Loaïi giaù ñôõ coá ñònh (hình 8.9.a):

¸p suÊt thuû lùc
Gi¸ cè ®Þnh
Gi¸ b¾t
Pitt«ng M¸ phanh
§Üa phanh
Hình 8.9.a - Cô caáu phanh ñóa loaïi giaù ñôõ coá ñònh

Loaïi naøy, giaù ñôõ ñöôïc baét coá ñònh treân daàm caàu. Treân giaù ñôõ boá trí hai xi lanh baùnh xe
ôû hai phía cuûa ñóa phanh. Trong caùc xi lanh coù pittoâng, maø moät ñaàu cuûa noù luoân tì vaøo caùc maù
phanh. Moät ñöôøng daàu töø xi lanh chính ñöôïc daãn ñeán caû hai xi lanh baùnh xe.
Khi ñaïp phanh, daàu töø xi lanh chính qua oáng daãn ñeán caùc xi lanh baùnh xe, ñaåy pittoâng
mang caùc maù phanh eùp vaøo hai phía cuûa ñóa phanh thöïc hieän phanh baùnh xe.
Khi thoâi phanh, döôùi taùc duïng cuûa loø xo hoài vò, baøn ñaïp phanh ñöôïc traû veà vò trí ban
ñaàu, daàu töø xi lanh baùnh xe seõ hoài trôû veà xi lanh chính, taùch maù phanh khoûi ñóa phanh keát
thuùc quaù trình phanh.
* Loaïi giaù ñôõ di ñoäng (hình 8.9.b):
ÔÛ loaïi naøy, giaù ñôõ khoâng baét coá ñònh maø coù theå di tröôït ngang ñöôïc treân moät soá choát
baét coá ñònh vôùi daàm caàu. Trong giaù ñôõ di ñoäng ngöôøi ta chæ boá trí moät xi lanh baùnh xe vôùi moät
pittoâng tì vaøo moät maù phanh. Maù phanh ôû phía ñoái dieän ñöôïc gaù tröïc tieáp treân giaù ñôõ.
ChuyÓn ®éng
Gi¸ di ®éng
M¸ phanh Pitt«ng
Gi¸ dÉn h-íng

§Üa phanh
Hình 8.9.b - Cô caáu phanh ñóa loaïi giaù ñôõ di ñoäng

Bình thöôøng khi chöa phanh, do giaù ñôõ coù theå di tröôït ngang treân choát neân noù töï löïa
ñeå choïn moät vò trí sao cho khe hôû giöõa caùc maù phanh vôùi ñóa phanh hai beân laø nhö nhau.
Khi ñaïp phanh, daàu töø xi lanh chính theo oáng daãn vaøo xi lanh baùnh xe. Pittoâng seõ dòch
chuyeån ñeå ñaåy maù phanh eùp vaøo ñóa phanh. Do tính chaát cuûa löïc vaø phaûn löïc keát hôïp vôùi keát
caáu töï löïa cuûa giaù ñôõ neân giaù ñôõ mang maù phanh coøn laïi cuõng taùc duïng moät löïc leân ñóa phanh
theo höôùng ngöôïc vôùi löïc cuûa maù phanh do pittoâng taùc duïng. Keát quaû laø ñóa phanh ñöôïc eùp
bôûi caû hai maù phanh vaø quaù trình phanh baùnh xe ñöôïc thöïc hieän.

3.2.2. Caáu taïo cuûa ñóa phanh vaø maù phanh
Caáu taïo cuûa ñóa phanh vaø maù phanh ñöôïc chæ ra treân hình 8.10.
a b
M¸ phanh
M¸ phanh
R·nh
§Öm m¸
phanh §Öm m¸ phanh
c d
Hình 8.10 - Caáu taïo cuûa ñóa phanh vaø maù phanh
* Caáu taïo ñóa phanh:
Ñóa phanh thöôøng ñöôïc cheá taïo lieàn vôùi moayô baùnh xe. Coù hai loaïi ñóa phanh: Ñóa
phanh ñaëc (hình 8.10.a) vaø ñóa phanh coù loã roãng (hình 8.10.b).
Ñóa phanh coù loã roãng, do dieän tích tieáp xuùc vôùi khoâng khí nhieàu hôn neân khaû naêng
thoaùt nhieät toát hôn so vôùi ñóa phanh ñaëc.
* Caáu taïo maù phanh:
Maù phanh cuûa cô caáu phanh ñóa coù daïng taám phaúng hình chöõ nhaät. Noù ñöôïc caáu taïo
bôûi moät xöông phanh baèng moät taám theùp coù chieàu daøy khoaûng 4-5 mm vaø moät taám maù phanh
baèng vaät lieäu ma saùt. Maù phanh vaø xöông phanh ñöôïc daùn vôùi nhau baèng moät loaïi keo ñaëc
bieät. Coù hai loaïi maù phanh: Loaïi taám lieàn nhö hình 8.10.c vaø loaïi taám coù phaân chia bôûi caùc
raõnh nhö hình 8.10.d. ÔÛû moät soá oâtoâ, pittoâng khoâng taùc duïng tröïc tieáp vaøo xöông cuûa maù
phanh maø thoâng qua moät taám loùt.

3.2.3. Caáu taïo cuï theå cuûa cô caáu phanh ñóa
Caáu taïo cuï theå cuûa cô caáu phanh ñóa ñöôïc theå hieän treân caùc hình 8.11 vaø 8.12.
Hình 8.11.a vaø 8.11.b laø keát caáu cuûa cô caáu phanh ñóa vôùi giaù ñôõ coá ñònh.
§Öm §Öm
pitt«ng pitt«ng
Gi¸ Gi¸ ®ì
®ì
Pitt«ng
Pitt«ng
§Üa
phanh M¸
phanh
a b
Hình 8.11 - Caáu taïo cuûa cô caáu phanh ñóa
Hình 8.12.a vaø 8.12.b laø keát caáu cuûa cô caáu phanh ñóa vôùi giaù ñôõ di ñoäng.
Mµng ch¾n Gi¸ ®ì
Lç l¾p ®Üa ®ì §Öm pitt«ng
Chèt
PhÝa ngoµi Gi¸ ®ì
Chèt
Pitt«ng
M¸ phanh
§Üa phanh
a b
Hình 8.12 - Caáu taïo cuûa cô caáu phanh ñóa vôùi giaù ñôõ di ñoäng
4. PHANH DÖØNG
Phanh döøng ñöôïc duøng ñeå döøng xe (ñoã xe) treân ñöôøng doác hoaëc ñöôøng baèng. Noùi
chung heä thoáng phanh naøy ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp oâtoâ ñöùng yeân khoâng di chuyeån treân
caùc loaïi ñöôøng khaùc nhau.
Veà caáu taïo, phanh döøng cuõng bao goàm hai boä phaän chính laø cô caáu phanh vaø daãn ñoäng
phanh.

- Cô caáu phanh coù theå boá trí keát hôïp vôùi cô caáu phanh cuûa caùc baùnh xe phía sau hoaëc
boá trí treân truïc ra cuûa hoäp soá.
- Daãn ñoäng phanh cuûa heä thoáng phanh döøng haàu heát laø daãn ñoäng cô khí ñöôïc boá trí
vaø hoaït ñoäng ñoäc laäp vôùi daãn ñoäng phanh chính vaø ñöôïc ñieàu khieån baèng tay, vì vaäy
coøn goïi laø phanh tay.
Sô ñoà boá trí chung cuûa phanh döøng ñöôïc moâ taû treân hình 8.13.
Hình 8.13 - Sô ñoà boá trí chung cuûa phanh döøng

4.1. Phanh döøng boá trí treân truïc ra cuûa hoäp soá
Caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa loaïi phanh döøng naøy ñöôïc moâ taû treân hình 8.14.
Treân voû cuûa hoäp soá coù baét maâm phanh coá ñònh 17 maø treân ñoù laép choát guoác phanh 7
vaø truïc cam eùp 16. Hai guoác phanh ñöôïc laép treân choát coá ñònh vaø ñöôïc ñieàu khieån baèng cam
phanh gioáng nhö cô caáu phanh ñoái xöùng qua truïc ñaõ trình baøy ôû muïc 1.1.1. Treân maët bích cuûa
truïc thöù caáp hoäp soá coù laép troáng phanh 2 (bích naøy ñöôïc gheùp vôùi maët bích cuûa truïc caùc
ñaêng).

Hình 8.14 - Caáu taïo cuûa loaïi phanh döøng
Phaàn daãn ñoäng bao goàm caàn phanh tay 29, cô caáu haõm bao goàm tay ñieàu khieån 30,
thanh keùo 28 vaø coùc haõm 27. Caàn phanh tay 29 ñöôïc quay quanh moät choát baûn leà coá ñònh vaø
ñaàu döôùi lieân keát vôùi thanh keùo 19 vaø ñoøn quay 18. Moät ñaàu cuûa ñoøn quay 18 ñöôïc laép coá
ñònh vôùi ñaàu truïc cam eùp 16.
Khi keùo caàn phanh 29 veà phía sau, thoâng qua caùc khaâu khôùp daãn ñoäng laøm ñoøn quay
18 daãn ñoäng cam eùp quay moät goùc. Cam eùp, eùp leân hai ñaàu cuûa hai guoác phanh laøm hai guoác
phanh bung ra oâm saùt vaøo troáng phanh, laøm troáng phanh coá ñònh. Do troáng phanh laép coá ñònh
vôùi truïc caùc ñaêng neân toaøn boä truïc caùc ñaêng, truyeàn löïc chính, baùn truïc vaø caùc baùnh xe cuõng
ñöôïc haõm cöùng.
Khi nhaû phanh tay phaûi boùp tay ñieàu khieån 30 ñeå nhaû coùc haõm vaø ñaåy caàn phanh 29
trôû veà vò trí ban ñaàu. Luùc ñoù cam eùp trôû veà vò trí trung gian, caùc guoác phanh ñöôïc loø xo co laïi
taïo khe hôû giöõa maù phanh vaø troáng phanh, troáng phanh ñöôïc quay töï do.
4.2. Phanh döøng boá trí ôû caùc baùnh xe phía sau
Treân moät soá oâtoâ, nhaát laø ñoái vôùi oâtoâ du lòch ngöôøi ta söû duïng cô caáu phanh ôû caùc baùnh
xe phía sau laøm phanh döøng.

ÔÛ cô caáu phanh, ngoaøi phaàn daãn ñoäng baèng thuyû löïc cuûa phanh chaân coøn coù theâm caùc
chi tieát cuûa cô caáu phanh döøng (hình 8.15).
Hình 8.15 - Cô caáu phanh döøng
Ñoøn quay 1 moät ñaàu ñöôïc lieân keát baûn leà vôùi phía treân cuûa moät guoác phanh, ñaàu döôùi
lieân keát vôùi caùp daãn ñoäng 3. Thanh noái 2 lieân keát moät ñaàu vôùi ñoøn quay 1 moät ñaàu vôùi guoác
phanh coøn laïi.
Khi ñieàu khieån phanh tay thoâng qua heä thoáng daãn ñoäng, caùp 3 keùo moät ñaàu cuûa ñoøn
quay quay quanh lieân keát baûn leà vôùi phía treân cuûa guoác phanh beân traùi. Thoâng qua thanh noái
2 maø löïc keùo ôû ñaàu daây caùp 3 seõ chuyeån thaønh löïc ñaåy töø choát baûn leà cuûa ñoøn quay vaøo guoác
phanh beân traùi vaø löïc ñaåy töø thanh keùo vaøo ñieåm töïa cuûa noù treân guoác phanh beân phaûi. Do ñoù
hai guoác phanh ñöôïc bung ra oâm saùt troáng phanh thöïc hieän phanh baùnh xe.
Ñeå ñieàu khieån cô caáu phanh hoaït ñoäng cuõng caàn phaûi coù heä thoáng daãn ñoäng. Heä thoáng
daãn ñoäng cuûa cô caáu phanh döøng loaïi naøy thoâng thöôøng bao goàm: moät caàn keùo hoaëc tay keùo
(hình 8.16.a vaø 8.16.b); caùc daây caùp vaø caùc ñoøn trung gian (8.16.c).
b c
Hình 8.16 - Daãn ñoäng cuûa cô caáu phanh döøng

5. DAÃN ÑOÄNG PHANH CHÍNH BAÈNG THUYÛ LÖÏC
5.1. Caáu taïo chung
Sô ñoà caáu taïo heä thoáng daãn ñoäng phanh chính baèng thuyû löïc ñöôïc theå hieän treân hình
8.17.
Hình 8.17 - Daãn ñoäng phanh chính baèng thuyû löïc
Caáu taïo chung cuûa heä thoáng phanh daãn ñoäng baèng thuyû löïc bao goàm: Baøn ñaïp phanh,
xi lanh chính (toång phanh), caùc oáng daãn, caùc xi lanh coâng taùc (xi lanh baùnh xe).
Daãn ñoäng phanh daàu coù öu ñieåm phanh eâm dòu, deã boá trí, ñoä nhaïy cao (do daàu khoâng
bò neùn). Tuy nhieân noù cuõng coù nhöôïc ñieåm laø tæ soá truyeàn cuûa daãn ñoäng daàu khoâng lôùn neân
khoâng theå taêng löïc ñieàu khieån treân cô caáu phanh. Vì vaäy, heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc
thöôøng ñöôïc söû duïng treân oâtoâ du lòch hoaëc oâtoâ taûi nhoû.
Trong heä thoáng phanh daãn ñoäng phanh baèng thuyû löïc, tuyø theo sô ñoà cuûa maïch daãn
ñoäng ngöôøi ta chia ra daãn ñoäng moät doøng vaø daãn ñoäng hai doøng.
 Daãn ñoäng moät doøng (hình 8.17)
Daãn ñoäng moät doøng coù nghóa laø töø ñaàu ra cuûa xi lanh chính chæ coù moät ñöôøng daàu duy
nhaát daãn ñeán taát caû caùc xi lanh coâng taùc cuûa caùc baùnh xe. Daãn ñoäng moät doøng coù keát caáu ñôn
giaûn nhöng ñoä an toaøn khoâng cao. Vì moät lyù do naøo ñoù, baát kyø moät ñöôøng oáng daãn daàu naøo
ñeán caùc xi lanh baùnh xe bò roø ræ thì daàu trong heä thoáng bò maát aùp suaát vaø taát caû caùc baùnh xe
ñeàu bò maát phanh. Vì vaäy trong thöïc teá ngöôøi ta hay söû duïng daãn ñoäng thuyû löïc hai doøng.
 Daãn ñoäng hai doøng (hình 8.18).
Daãn ñoäng hai doøng coù nghóa laø töø ñaàu ra cuûa xi lanh chính coù hai ñöôøng daàu ñoäc laäp daãn
ñeán caùc baùnh xe cuûa oâtoâ. Ñeå coù hai ñaàu ra ñoäc laäp, ngöôøi ta coù theå söû duïng moät xi lanh chính
ñôn keát hôïp vôùi moät boä chia doøng hoaëc söû duïng xi lanh chính keùp (loaïi "taêng ñem").

Coù nhieàu phöông aùn boá trí hai doøng ñoäc laäp ñeán caùc baùnh xe, ôû ñaây giôùi thieäu hai phöông
aùn tieâu bieåu thöôøng ñöôïc söû duïng hôn caû, ñoù laø sô ñoà treân hình 8.18.a vaø 8.18.b.
a b
Hình 8.18 - Daãn ñoäng hai doøng
ÔÛ sô ñoà hình 8.18.a, moät doøng ñöôïc daãn ñoäng ra hai baùnh xe caàu tröôùc, coøn moät doøng
ñöôïc daãn ñoäng ra hai baùnh xe caàu sau. Vôùi caùch boá trí naøy, moät trong hai doøng bò roø ræ doøng
coøn laïi vaãn coù taùc duïng. Ví duï treân hình veõ khi doøng daàu ra caàu tröôùc bò roø ræ thì doøng daãn ra
caàu sau vaãn coù taùc duïng vaø löïc phanh vaãn xuaát hieän ôû hai baùnh sau khi phanh.
ÔÛ sô ñoà hình 8.18.b, moät doøng ñöôïc daãn tôùi moät baùnh xe phía tröôùc vaø moät baùnh xe
phía sau so le nhau, coøn moät doøng ñöôïc daãn tôùi hai baùnh xe so le coøn laïi.Trong tröôøng hôïp
naøy, khi moät doøng bò roø ræ thì doøng coøn laïi vaãn coù taùc duïng vaø löïc phanh vaãn sinh ra ôû hai
baùnh xe so le tröôùc vaø sau.
5.2. Daãn ñoäng thuyû löïc moät doøng
Caáu taïo cuûa heä thoáng daãn ñoäng phanh baèng thuyû löïc moät doøng ñöôïc moâ taû treân hình 8.19.
Hình 8.19 - Daãn ñoäng thuyû löïc moät doøng

1 - Baøn ñaïp phanh; 2 - Xi lanh chính; 3 - Xi lanh baùnh xe;
4 - Guoác phanh; 5 - OÁng daãn.

Caáu taïo chung cuûa heä thoáng daãn ñoäng moät doøng bao goàm:
- Baøn ñaïp phanh;
- Xi lanh chính;
- Xi lanh baùnh xe;
- Cô caáu phanh;
- Caùc oáng daãn daàu.
Phaàn cô caáu phanh ñaõ ñöôïc xem xeùt ôû muïc 1 neân trong phaàn naøy seõ khoâng nhaéc laïi.
Trong phaàn naøy chuùng ta seõ taäp trung nghieân cöùu caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa xi lanh
chính vaø xi lanh baùnh xe.
5.2.1. Caáu taïo cuûa xi lanh chính
Treân hình 8.20 caáu taïo cuûa xi lanh chính loaïi ñôn.
Hình 8.20 - Caáu taïo cuûa xi lanh chính

A - loã naïp daàu; B - loã buø daàu;
1 - Baøn ñaïp; 2 - Ñai oác haõm; 3 - Ty ñaåy; 4 - Naép; 5 - Taám chaén daàu; 6 - Van moät chieàu keùp;
7 - Loø xo hoài vò; 8 - Coác loø xo; 9 - Phôùt daàu; 10 - Taám chaén hình sao; 11 - Pittoâng;
12 - Voøng chaën; 13 - Voøng haõm; 14 - Voû cao su chaén buïi.
Caáu taïo cuûa xi lanh chính goàm coù voû xi lanh ñöôïc chia laøm hai khoang: Khoang döôùi
laø khoang laøm vieäc coù tieát dieän daïng hình troøn, khoang treân laø khoang chöùa daàu. Hai khoang
naøy ñöôïc thoâng vôùi nhau bôûi hai loã A vaø B goïi laø loã naïp daàu vaø loã buø daàu.
Trong khoang laøm vieäc cuûa xi lanh coù laép ñaët pittoâng 11, ôû maët ñaàu cuûa pittoâng 11 nôi
tieáp xuùc vôùi ñeá cuûa phôùt laøm kín coù laøm 6 loã nhoû vaø ñöôïc che kín bôûi taám chaén hình sao saùu
caïnh baèng theùp laù raát moûng. Taïi cöûa ra cuûa xi lanh chính ngöôøi ta boá trí van moät chieàu keùp.
Loø xo 7 vöøa coù taùc duïng hoài vò cho pittoâng 11, vöøa coù taùc duïng giöõ van moät chieàu keùp ñeå taïo

moät aùp suaát dö cuûa daàu trong ñöôøng oáng töø sau xi lanh chính ñeán caùc xi lanh baùnh xe. Pittoâng
ñöôïc giöõ trong xi lanh bôûi voøng chaën 12 vaø voøng haõm 13. Ty ñaåy 3 coù theå ñieàu chænh ñöôïc ñoä
daøI, lieân keát moät ñaàu vôùi pittoâng baèng khôùp caàu vaø moät ñaàu vôùi baøn ñaïp 1 baèng khôùp baûn leà.
5.2.2. Caáu taïo cuûa xi lanh baùnh xe
Xi lanh baùnh xe coù hai loaïi: Moät loaïi taùc duïng keùp, coù hai pittoâng trong moät xi lanh,
thöôøng duøng ôû cô caáu phanh guoác ñoái xöùng qua truïc (hình 8.21.a) vaø loaïi taùc duïng ñôn, coù
moät pittoâng trong xi lanh, thöôøng duøng ôû cô caáu phanh guoác ñoái xöùng qua taâm (hình 8.21.b).
Hình 8.21 - Caáu taïo cuûa xi lanh baùnh xe

Xi lanh baùnh xe coù beà maët laøm vieäc phía trong daïng hình truï. Thoâng töø phía ngoaøi vaøo
trong xi lanh ngöôøi ta boá trí hai loã daàu: Moät loã daãn daàu töø xi lanh chính ñeán vaø moät loã ñeå xaû
khí trong daàu. Caùc pittoâng ñöôïc ñaët trong xi lanh keøm theo phôùt laøm kín vaø loø xo. Ngoaøi ra
coøn coù theâm caùc choát tì ñeå lieân keát pittoâng vôùi ñaàu guoác phanh vaø chuïp cao su chaén buïi
5.2.3. Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa heä thoáng

Nguyeân lyù laøm vieäc ñöôïc theå hieän keát hôïp vôùi hình 8.22.
- Khi ñaïp phanh: Thoâng qua baøn ñaïp phanh, ñaàu döôùi cuûa baøn ñaïp ñaåy ty ñaåy sang
phaûi do ñoù laøm pittoâng dòch chuyeån sang phaûi theo. Sau khi phôùt laøm kín ñaõ ñi qua loã buø daàu
B thì aùp suaát daàu trong xi lanh ôû phía tröôùc pittoâng seõ taêng daàn leân. Daàu seõ ñaåy van moät
chieàu thöù nhaát ñeå ñi ra khoûi xi lanh ñeán ñöôøng oáng daãn vaø tôùi xi lanh baùnh xe. Taïi xi lanh
baùnh xe daàu ñi vaøo giöõa hai pittoâng neân ñaåy hai pittoâng ra hai phía taùc duïng leân hai guoác
phanh bung ra eùp saùt vaøo troáng phanh, thöïc hieän phanh caùc baùnh xe.
- Khi nhaû phanh: Khi nhaû phanh, ngöôøi laùi nhaác chaân khoûi baøn ñaïp phanh. Döôùi taùc
duïng cuûa loø xo hoài vò, ty ñaåy pittoâng dòch chuyeån sang traùi trôû veà vò trí ban ñaàu. Döôùi taùc
duïng cuûa loø xo cô caáu phanh, hai guoác phanh ñöôïc keùo trôû laïi eùp hai pittoâng ñaåy daàu ôû

khoang giöõa cuûa xi lanh baùnh xe theo ñöôøng oáng ñeå trôû veà xi lanh chính. Luùc naøy van moät
chieàu thöù nhaát ñoùng laïi daàu phaûi eùp van moät chieàu thöù hai neùn loø xo ñeå môû cho daàu thoâng trôû
veà khoang tröôùc pittoâng. Khi aùp suaát daàu phía sau xi lanh chính caân baèng vôùi löïc caêng loø xo
taùc duïng leân van moät chieàu thì van baét ñaàu ñoùng laïi, taïo moät aùp suaát dö phía sau xi lanh
chính. Khi pittoâng ñaõ trôû veà vò trí ban ñaàu loã buø daàu thoâng vôùi khoang tröôùc cuûa pittoâng duy
trì aùp suaát cuûa khoang naøy caân baèng vôùi aùp suaát khí quyeån.
Hình 8.22 - Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa daãn ñoäng phanh baèng thuyû löïc
6. DAÃN ÑOÄNG THUYÛ LÖÏC HAI DOØNG COÙ CÖÔØNG HOAÙ CHAÂN KHOÂNG
6.1. Caáu taïo chung
Sô ñoà caáu taïo chung cuûa heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc hai doøng coù cöôøng hoaù
chaân khoâng ñöôïc moâ taû treân hình 8.23.
Hình 8.23 - Caáu taïo cuûa heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc hai doøng
coù cöôøng hoaù chaân khoâng

Heä thoáng bao goàm:

- Moät xi lanh chính loaïi "taêng ñem";
- Moät boä cöôøng hoaù chaân khoâng;
- Caùc xi lanh baùnh xe;
- Caùc cô caáu phanh (phía sau laø cô caáu phanh guoác, phía tröôùc laø cô caáu phanh ñóa);
- Caùc ñöôøng oáng daãn daàu.
Boä cöôøng hoaù vaø xi lanh chính ñöôïc gheùp vôùi nhau thaønh moät khoái. Ty ñaåy cuûa baøn
ñaïp phanh tröôùc khi taùc duïng vaøo pittoâng trong xi lanh chính coù lieân heä vôùi van phaân phoái
cuûa boä cöôøng hoaù neân khi phanh, löïc taùc duïng leân pittoâng xi lanh chính bao goàm caû löïc cuûa
ngöôøi laùi vaø löïc cuûa boä cöôøng hoaù.
6.2. Caáu taïo xi lanh chính loaïi "taêng ñem"
6.2.1. Caáu taïo

Caáu taïo cuûa xi lanh chính loaïi "taêng ñem" ñöôïc theå hieän treân hình 8.24.
Hình 8.24 - Caáu taïo cuûa xi lanh chính loaïi "taêng ñem"
Trong xi lanh chính cuûa loaïi naøy boá trí hai pittoâng: Pittoâng soá 1 (coøn goïi laø pittoâng sô
caáp), pittoâng soá 2 (coøn goïi laø pittoâng thöù caáp). öùng vôùi moãi khoang cuûa pittoâng treân xi lanh
ñeàu coù hai loã daàu: Moät loã buø daàu vaø moät loã naïp daàu, nhö ñoái vôùi xi lanh chính loaïi ñôn ñaõ xeùt
ôû muïc 5.2.1. Moät bình chöùa daàu chung ñaët treân xi lanh chính vaø coù hai ñöôøng daãn tôùi hai
khoang laøm vieäc cuûa hai pittoâng. Hai loø xo hoài vò soá 1 vaø soá 2 coù taùc duïng ñaåy pittoâng veà vò
trí taän cuøng beân phaûi khi ôû traïng thaùi chöa laøm vieäc. Pittoâng soá 1 ñöôïc chaën bôûi voøng chaën vaø
voøng haõm, coøn pittoâng soá 2 ñöôïc chaën bôûi buloâng baét töø voû xi lanh. Ñeå ñaûm baûo söï hoaït ñoäng

chính xaùc cuûa heä thoáng phanh hai doøng maïch cheùo, aùp suaát daàu phaûi ñöôïc taïo ra nhö nhau ôû
caû hai pittoâng soá 1 vaø soá 2. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy thöôøng loø xo hoài vò pittoâng soá 1 ñöôïc ñôõ bôûi
coác chaën loø xo, coác naøy ñöôïc baét vaøo pittoâng qua moät buloâng noái goïi laø caàn ñaåy (hình 8.24.b).
Sôû dó phaûi coù caáu taïo nhö vaäy bôûi vì loø xo cuûa pittoâng soá 1 yeâu caàu ñoä cöùng laép gheùp lôùn hôn
loø xo pittoâng soá 2 ñeå thaéng ñöôïc söùc caûn ma saùt lôùn hôn cuûa pittoâng soá 2.
6.2.2. Nguyeân lyù laøm vieäc
ÔÛ traïng thaùi chöa laøm vieäc, caû pittoâng soá 1 vaø soá 2 ñeàu naèm ôû vò trí taän cuøng phía beân
phaûi, luùc naøy caùc loã buø daàu vaø naïp daàu cuûa caû hai pittoâng ñeàu thoâng vôùi caùc khoang tröôùc vaø
sau cuûa moãi pittoâng.
Khi ñaïp phanh, tröôùc heát pittoâng soá 1 dòch chuyeån sang traùi khi ñaõ ñi qua loã buø daàu thì
aùp suaát daàu ôû khoang phía tröôùc cuûa pittoâng soá 1 seõ taêng ñeå cuøng loø xo hoài vò soá 1 taùc duïng
leân pittoâng thöù caáp soá 2 cuøng dòch chuyeån sang traùi. KHI pittoâng soá 2 ñi qua loã buø daàu thì
khoang phía tröôùc cuûa pittoâng soá 2 cuõng ñöôïc laøm kín neân aùp suaát baét ñaàu taêng. Töø hai cöûa ra
cuûa xi lanh chính, daàu ñöôïc daãn tôùi caùc xi lanh baùnh xe. Sau khi caùc pittoâng trong caùc xi lanh
baùnh xe ñaõ ñaåy caùc guoác phanh khaéc phuïc khe hôû ñeå aùp saùt vaøo troáng phanh thì aùp suaát daàu
trong heä thoáng baét ñaàu taêng ñeå taïo ra löïc phanh ôû caùc guoác phanh.
Khi nhaû baøn ñaïp phanh döôùi taùc duïng cuûa caùc loø xo hoài vò ôû cô caáu phanh, ôû baøn ñaïp
phanh vaø caùc loø xo hoài vò pittoâng trong xi lanh chính thì caùc pittoâng 1 vaø 2 ñöôïc ñaåy traû veà vò
trí ban ñaàu. Daàu töø xi lanh baùnh xe ñöôïc hoài veà xi lanh chính, keát thuùc quaù trình phanh.
Ñoái vôùi xi lanh chính daãn ñoäng hai doøng loaïi "taêng ñem", neáu moät doøng bò roø ræ thì
doøng coøn laïi vaãn coù khaû naêng laøm vieäc ñeå thöïc hieän phanh caùc baùnh xe cuûa doøng coøn laïi.
Ví duï doøng thöù hai (ñöôïc taïo aùp suaát bôûi pittoâng soá 2) bò roø ræ, khi ñoù pittoâng soá 2 seõ
ñöôïc pittoâng soá 1 taùc duïng ñeå chaïy khoâng sang traùi. Khi ñuoâi pittoâng soá 2 bò chaën bôûi voû xi
lanh thì döøng laïi luùc ñoù pittoâng soá 1 tieáp tuïc dòch chuyeån vaø daàu ôû khoang tröôùc cuûa pittoâng
soá 1 vaãn ñöôïc bao kín vaø taêng aùp suaát ñeå daãn ñeán caùc xi lanh baùnh xe. Nhö vaäy moâmen
phanh vaãn ñöôïc thöïc hieän ôû caùc baùnh xe naøy tuy nhieân hieäu quaû phanh chung cuûa oâtoâ seõ
giaûm.
Ngöôïc laïi, neáu doøng daàu thöù nhaát (ñöôïc taïo aùp suaát bôûi pittoâng soá 1) bò roø ræ thì
pittoâng soá 1 seõ chaïy khoâng ñeán khi caàn ñaåy chaïm vaøo pittoâng soá 2 seõ tieáp tuïc ñaåy pittoâng soá
2 laøm vieäc. Daàu ôû khoang tröôùc cuûa pittoâng soá 2 tieáp tuïc taêng aùp suaát ñeå daãn ñeán caùc baùnh xe
cuûa nhaùnh naøy thöïc hieän phanh caùc baùnh xe.

6.3. Caáu taïo cuûa boä cöôøng hoaù chaân khoâng
6.3.1. Caáu taïo
Caáu taïo cuûa boä cöôøng hoaù chaân khoâng ñöôïc theå hieän treân hình 8.25.
Hình 8.25 - Caáu taïo boä cöôøng hoaù chaân khoâng
Boä cöôøng hoaù bao goàm hai phaàn chính: Boä trôï löïc vaø van phaân phoái.
- Boä trôï löïc ñöôïc bao kín bôûi hai nöûa voû 2, 4 vaø chia thaønh hai phaàn bôûi pittoâng 22 vaø
maøng cao su 23. Moät phaàn goïi laø buoàng aùp suaát khoâng ñoåi A vaø moät phaàn goïi laø buoàng aùp
suaát thay ñoåi E. Voøng trong cuûa maøng ñöôïc gaén leân pittoâng trôï löïc ñoàng thôøi laø thaân van phaân
phoái. Pittoâng trôï löïc vaø thaân van ñöôïc loø xo coân 24 ñaåy sang beân phaûi. Treân thaân pittoâng coøn
coù caùc ñöôøng daãn B vaø C.
Buoàng aùp suaát khoâng ñoåi A ñöôïc noái vôùi ñöôøng oáng naïp (hoaëc bôm chaân khoâng ôû
ñoäng cô diezel) qua van moät chieàu 30. Van moät chieàu ñöôïc thieát keá vôùi muïc ñích chæ cho
khoâng khí ñi töø trôï löïc phanh vaøo ñoäng cô chuù khoâng theå ñi ngöôïc laïi vì vaäy noù ñaûm baûo ñoä
chaân khoâng lôùn nhaát trong trôï löïc phanh.
- Van phaân phoái bao goàm thaân van laø moät phaàn cuûa pittoâng trôï löïc vaø van ñieàu khieån
9, caùc loø xo van vaø moät soá chi tieát khaùc.
Boä cöôøng hoaù ñöôïc gheùp vôùi xi lanh chính baèng caùc buloâng 26. Treân pittoâng trôï löïc
cuûa boä cöôøng hoaù coù moät ty ñaåy 3 coù ñai oác ñieàu chænh 28 tì vaøo pittoâng sô caáp cuûa xi lanh

chính. Ty ñaåy 14 moät ñaàu ñöôïc lieân keát baûn leà vôùi baøn ñaïp phanh ñaàu coøn laïi lieân keát vôùi
pittoâng nhoû 5 ñöôïc goïi laø van khoâng khí.
6.3.2. Nguyeân lyù laøm vieäc
- Khi chöa ñaïp phanh:
ÔÛ traïng thaùi naøy, do ty ñaåy 14 bò loø xo hoài vò baøn ñaïp keùo veà vò trí ban ñaàu neân ñeá van
khoâng khí soá 5 aùp saùt van ñieàu khieån 9 vaø cöûa van khoâng khí bò ñoùng laïi. Trong khi ñoù van
ñieàu khieån 9 vaø ñeá van chaân khoâng taùch rôøi nhau coù nghóa laø cöûa van chaân khoâng ñang môû
laøm buoàng A thoâng qua keânh daãn B thoâng qua cöûa van chaân khoâng môû, qua keânh daãn C
thoâng vôùi buoàng E. Caû hai buoàng naøy ñeàu coù aùp suaát khoâng ñoåi ñoù laø aùp suaát chaân khoâng
trong hoïng huùt cuûa ñoäng cô. Do ñoù khoâng coù ñoä cheânh leäch aùp suaát giöõa hai phía cuûa pittoâng
trôï löïc neân boä cöôøng hoaù chöa laøm vieäc.
- Khi ñaïp phanh:
Khi ñaïp phanh, ty ñaåy 14 seõ taùc duïng leân ñeá van khoâng khí 5 dòch chuyeån sang traùi.
Van ñieàu khieån 9 bò caùc loø xo 17 taùc duïng neân cuõng dòch chuyeån sang traùi theo. Khi naép van
ñieàu khieån 9 aùp saùt ñeá van chaân khoâng thì cöûa van chaân khoâng ñöôïc ñoùng laïi. Caàn 14 tieáp tuïc
di chuyeån laøm ñeá van khoâng khí tieáp tuïc di chuyeån sang traùi. Trong khi ñoù naép van ñieàu
khieån 9 ñaõ döøng laïi neân ñeá van khoâng khí taùch khoûi naép van ñieàu khieån 9, laøm cöûa van khoâng
khí môû. Khi ñoù khoâng khí töø ngoaøi seõ qua boä loïc khí 15 qua van khoâng khí, theo keânh daãn C
ñeå thoâng vôùi buoàng E. Khi naøy beân buoàng A laø aùp suaát chaân khoâng, coøn beân buoàng E laø aùp
suaát khí trôøi, do ñoù coù ñoä cheânh leäch aùp suaát giöõa hai phía cuûa pittoâng trôï löïc neân pittoâng trôï
löïc seõ dòch chuyeån sang traùi. Ty ñaåy soá 3, maø moät ñaàu lieân keát vôùi pittoâng trôï löïc cuõng di
chuyeån sang traùi ñaåy vaøo pittoâng soá 1 cuûa xi lanh chính ñeå thöïc hieän quaù trình phanh.
- Khi nhaû phanh:
Khi nhaû phanh, ngöôøi laùi thoâi taùc duïng löïc leân baøn ñaïp phanh, döôùi taùc duïng cuûa loø xo
hoài vò baøn ñaïp seõ keùo ty ñaåy 14 dòch chuyeån sang phaûi ñeå trôû veà vò trí ban ñaàu. Khi dòch
chuyeån sang phaûi ty ñaåy 14 mang ñeá van khoâng khí 5 dòch chuyeån theo. Tröôùc heát ñeá van
khoâng khí seõ eùp saùt vaøo naép van ñieàu khieån 9 ñeå ñoùng cöûa van khoâng khí sau ñoù naép van 9
ñöôïc taùch khoûi ñeá van chaân khoâng ñeå môû cöûa van chaân khoâng. PITTOÂNG trôï löïc vaø van ñieàu
khieån laïi trôû veà traïng thaùi nhö khi chöa phanh.
7. DAÃN ÑOÄNG KHÍ NEÙN
Daãn ñoäng phanh baèng thuyû löïc coù öu ñieåm eâm dòu, deã boá trí, ñoä nhaïy cao nhöng löïc
ñieàu khieån treân baøn ñaïp khoâng theå giaûm nhoû do tæ soá truyeàn cuûa daãn ñoäng thuyû löïc coù giôùi
haïn.

Ñeå giaûm löïc ñieàu khieån treân baøn ñaïp, ñoái vôùi oâtoâ taûi trung bình vaø lôùn ngöôøi ta thöôøng
söû duïng daãn ñoäng phanh baèng khí neùn. Trong daãn ñoäng phanh baèng khí neùn löïc ñieàu khieån
treân baøn ñaïp chuû yeáu duøng ñeå ñieàu khieån van phaân phoái coøn löïc taùc duïng leân cô caáu phanh
do aùp suaát khí neùn taùc duïng leân baàu phanh thöïc hieän.
Daãn ñoäng phanh khí neùn coù öu ñieåm giaûm ñöôïc löïc ñieàu khieån treân baøn ñaïp phanh,
khoâng phaûi söû duïng daàu phanh nhöng laïi coù nhöôïc ñieåm laø ñoä nhaïy keùm (thôøi gian chaäm taùc
duïng lôùn) do khoâng khí bò neùn khi chòu löïc.
7.1. Sô ñoà caáu taïo chung
Sô ñoà caáu taïo chung cuûa daãn ñoäng phanh khí neùn ñöôïc moâ taû treân hình 8.26.
Hình 8.26 - Caáu taïo chung cuûa daãn ñoäng phanh khí neùn
1 - Maùy neùn khí; 2 - Baàu loïc khí; 3 - Boä ñieàu chænh aùp suaát; 4 - Ñoàng hoà aùp suaát;
5 - Baøn ñaïp phanh; 6 - Van an toaøn; 7 - Bình chöùa khí; 8 - Van phaân phoái (toång phanh);
9 - Baàu phanh; 10 - Cam phanh; 11 - Loø xo cô caáu phanh; 12 - Guoác phanh.
Qua sô ñoà caáu taïo cuûa daãn ñoäng phanh khí neùn, chuùng ta thaáy heä thoáng bao goàm caùc phaàn
töû chính sau:
- Maùy neùn khí, van aùp suaát vaø caùc bình chöùa khí: laø boä phaän cung caáp nguoàn khí neùn coù aùp
suaát cao (6-7 KG/cm2) ñeå heä thoáng phanh hoaït ñoäng;
- Van phaân phoái: Laø cô caáu phaân phoái khí neùn töø caùc bình chöùa khí ñeán caùc baàu phanh ñeå
taïo löïc taùc duïng leân cam eùp thöïc hieän phanh caùc baùnh xe;

- Baàu phanh: thöïc chaát laø moät boä pittoâng xi lanh khí neùn, noù laø cô caáu chaáp haønh coù nhieäm
vuï bieán aùp suaát khí neùn thaønh löïc cô hoïc taùc duïng leân cam eùp ñeå thöïc hieän quaù trình phanh.
7.2. Caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa van phaân phoái
Van phaân phoái duøng trong daãn ñoäng phanh khí, tuyø thuoäc vaøo daãn ñoäng moät doøng, hai
doøng hoaëc coù phanh rômooùc maø keát caáu cuûa chuùng coù nhöõng ñaëc ñieåm khaùc nhau.
Sau ñaây chuùng ta seõ nghieân cöùu hai loaïi van phaân phoái söû duïng trong heä thoáng daãn
ñoäng khí neùn moät doøng vaø hai doøng.
 Van phaân phoái daãn ñoäng moät doøng:
Caáu taïo chung vaø caùc chi tieát cuûa cuïm van phaân phoái daãn ñoäng moät doøng ñöôïc moâ taû
vaø chæ daãn treân hình 8.27.
Hình 8.27 - Van phaân phoái daãn ñoäng moät doøng

1 - Ñoøn daãn ñoäng; 2 - Chuïp cao su chaén buïi; 3 - Naép; 4 - Ñoøn quay; 5 - Loø xo; 6 - Coác eùp;
7 - Voû van; 8, 15 - Ñeá van; 9 - Maøng; 10, 12 - Loø xo; 11 - Van xaû; 13 - Oáng noái; 14 - Van naïp;
16 - Coâng taéc ñeøn phanh; 17 - Löôùi chaén buïi; 18 - Buloâng ñieàu chænh.
Nguyeân lyù laøm vieäc:
ÔÛ traïng thaùi chöa phanh, coác eùp 6 bò loø xo 10 thoâng qua maøng 9 vaø ñeá van xaû ñaåy
sang vò trí taän cuøng beân traùi. Khi naøy van naïp 14 ñöôïc loø xo 12 giöõ ôû traïng thaùi tì vaøo ñeá van
naïp 15 neân cöûa van naïp ñoùng. Khí neùn töø bình chöùa tôùi cöûa C cuûa van vaø thöôøng tröïc taïi ñoù.
Khi phanh, ñoøn keùo 1 seõ taùc duïng laøm ñoøn quay 4 quay quanh taâm, moät ñaàu taùc duïng
leân coác eùp 6 ñaåy noù sang beân phaûi. Coác eùp ñaåy tieáp ñeá van xaû 8 neùn loø xo 10 ñeå dòch chuyeån
sang phaûi, khi ñeá van xaû tieáp xuùc vôùi van xaû 11 thì cöûa xaû ñoùng laïi. Neáu tieáp tuïc ñaïp phanh
coác eùp seõ ñaåy tieáp laøm van naïp 14 taùch khoûi ñeá van naïp 15 vaø cöûa van naïp môû ra. Luùc naøy

khí neùn töø cöûa C qua van naïp ñeán cöûa A theo ñöôøng oáng daãn ñeán caùc baàu phanh ñeå thöïc hieän
phanh baùnh xe.
Khi thoâi phanh, ñoøn keùo 1 ñöôïc loø xo hoài vò traû veà vò trí ban ñaàu. Do ñoù coác eùp 6 vaø ñeá
van xaû 8 cuõng dòch chuyeån sang traùi döôùi taùc duïng cuûa loø xo hoài vò 10. Khi van naïp 14 tieáp
xuùc vôùi ñeá 15 thì cöûa naïp ñoùng laïi ngaét doøng khí neùn. Sau ñoù ñeán löôït van xaû môû ra, khí neùn
töø baàu phanh theo cöûa A qua cöûa van xaû, qua loã ôû ñeá van xaû ñeå xaû ra ngoaøi qua löôùi chaén 17.
 Van phaân phoái daãn ñoäng hai doøng:
Ñeå taêng tính an toaøn cho heä thoáng phanh thì ñoái vôùi daãn ñoäng khí neùn cuõng söû duïng
loaïi daãn ñoäng hai doøng. Coù nghóa laø coù hai doøng ñoäc laäp töø bình chöùa khí qua van phaân phoái
ñeán caùc baàu phanh baùnh xe. Trong tröôøng hôïp ñoù ngöôøi ta phaûi söû duïng van phaân phoái keùp.
Caáu taïo cuûa van phaân phoái keùp ñöôïc moâ taû treân hình 8.28.
Caáu taïo chung vaø teân goïi caùc chi tieát cuûa van phaân phoái keùp ñöôïc moâ taû vaø chæ daãn
treân hình 8.28.
Van coù hai ngaên ñöôïc goïi laø ngaên treân vaø ngaên döôùi. Trong moãi ngaên ñeàu coù caùc van
naïp, van xaû vaø caùc pittoâng ñieàu khieån.
Nguyeân lyù laøm vieäc:
- Khi chöa phanh, loø xo 13 vaø 24 giöõ cho van cuûa ngaên treân vaø ngaên döôùi ñoùng cöûa
naïp neân khí neùn töø bình chöùa tôùi caùc cöûa I, II bò chaën laïi vaø thöôøng tröïc ôû ñoù.
- Khi phanh, ñoøn môû 1 quay quanh choát coá ñònh eùp con laên 5 tì leân coác eùp 6 laøm coác
eùp 6 ñi xuoáng. Khi ñaõ khaéc phuïc xong khe hôû töï do giöõa coác eùp vaø bích chaën 9 thì bích chaën
eùp phaàn töû ñaøn hoài 31 tì vaøo pittoâng tuyø ñoäng 30 laøm pittoâng ñi xuoáng. Khi ñeá van xaû (naèm
treân pittoâng tuyø ñoäng) ñi heát khe hôû giöõa noù vôùi naép van thì van xaû ñoùng laïi vaø van naïp treân
baét ñaàu môû.
Khi naøy ôû ngaên treân khí neùn töø cöûa II qua van naïp ngaên treân thoâng sang cöûa III ñeå daãn
ñeán caùc baàu phanh baùnh xe. Ñoàng thôøi vôùi quaù trình naøy do ôû cöûa III coù moät loã A thoâng vôùi
khoang B (phía treân pittoâng lôùn 28) neân moät doøng khí coù aùp suaát seõ taùc duïng leân maët treân cuûa
pittoâng lôùn 28 laøm noù ñaåy pittoâng nhoû ñi xuoáng. Khi khe hôû giöõa ñeá van xaû vaø naép van ñöôïc
khaéc phuïc thì van naïp döôùi baét ñaàu ñöôïc môû ra. Khí neùn töø cöûa I qua van naïp ngaên döôùi
thoâng sang cöûa IV ñeå daãn tôùi caùc baàu phanh baùnh xeNhö vaäy cô caáu cô khí tröïc tieáp ñieàu
khieån van naïp cuûa ngaên treân coøn van naïp ngaên döôùi laø do khí neùn ñieàu khieån sau khi van naïp
ngaên treân ñaõ môû. Nhö vaäy coù nghóa laø doøng noái vôùi ngaên treân seõ coù taùc duïng tröôùc so vôùi

doøng noái vôùi ngaên döôùi. Vì vaäy doøng noái vôùi ngaên treân thöôøng ñöôïc daãn tôùi caùc baàu phanh
cuûa baùnh xe phía sau nhaêm muïc ñích giöõ oån ñònh cho oâtoâ khi phanh.
Hình 8.28 - Van phaân phoái daãn ñoäng hai doøng

1 - Ñoøn môû; 2 - Vít chænh; 3 - Chuïp cao su; 4 - Choát; 5 - Con laên; 6 - Coác eùp; 7 - Naép;
8 - Ñai oác; 9 - Bích chaën; 10, 16, 19, 27 - Phôùt laøm kín; 11 - Buloâng ñieàu chænh; 12 - Loø xo
pittoâng tuyø ñoäng; 13, 24 - Loø xo van; 14, 20 - Taám baïc loùt; 15 - Pittoâng nhoû; 17 - Van döôùi;
18 - Ty ñaåy pittoâng nhoû; 21 - Cöûa xaû; 22 - Voøng haõm; 23 - Voû van xaû; 25 - Voû ngaên döôùi;
26 - Loø xo pittoâng nhoû; 28 - Pittoâng lôùn; 29 - Oáng van; 30 - Pittoâng tuyø ñoäng; 31 - Phaàn töû ñaøn
hoài; 32 - Voû ngaên treân; 33 - Maët bích; I, II - Cöûa vaøo (töø bình chöùa khí tôùi); III, IV - Cöûa ra
(tôùi caùc baàu phanh).
- Khi thoâi phanh, döôùi taùc duïng cuûa caùc loø xo hoài vò coác eùp 6, bích chaën 9, pittoâng tuyø
ñoäng 30 seõ ñi leân. Van naïp treân ñöôïc ñoùng laïi vaø van xaû treân môû ra. Khí neùn töø bình chöùa

ngöøng cung caáp coøn khí neùn töø caùc baàu phanh seõ töø cöûa III qua cöûa xaû theo ñöôøng thoaùt xaû ra
ngoaøi. Coøn ngaên döôùi do khoang B maát aùp suaát neân pittoâng lôùn 28 vaø pittoâng nhoû 15 bò loø xo
hoài vò 26 ñaåy veà vò trí phía treân. Van naïp ngaên döôùi ñöôïc ñoùng laïi vaø van xaû ngaên döôùi ñöôïc
môû ra, ngaét khí neùn töø bình chöùa vaø thoaùt khí neùn töø baàu phanh theo ñöôøng thoaùt ra ngoaøi.
7.3. Caáu taïo baàu phanh
7.3.1. Sô ñoà caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc

 Caáu taïo
Caáu taïo cuûa baàu phanh coù hai loaïi: baàu phanh ñôn (hình 8.29.a) vaø baàu phanh keùp
(hình 8.29.b).
- Baàu phanh ñôn: caáu taïo cuûa baàu phanh ñôn goàm coù voû 2 ñöôïc gheùp baèng hai nöûa
giöõa hai nöûa coù maøng 1, chia baàu phanh thaønh hai khoang. Khoang beân traùi coù cöûa daãn khí
neùn töø van phaân phoái ñeán, coøn khoang beân phaûi thoâng vôùi khí trôøi. Maët döôùi cuûa maøng ngaên
phía thoâng vôùi khí trôøi coù taám chaën 5 noái lieàn vôùi thanh ñaåy 4. Loø xo hoài vò 3 coù taùc duïng ñaåy
maøng ngaên veà vò trí ban ñaàu. Sau thanh ñaåy 4 laø ñoøn quay gaén lieàn vôùi truïc cam eùp ñeå ñoùng
môû cô caáu phanh.
a b
Hình 8.29 - Caáu taïo cuûa baàu phanh

Khi van phaân phoái hoaït ñoäng, khí neùn coù aùp suaát cao ñöôïc daãn tôùi khoang beân traùi cuûa
baàu phanh. aùp löïc cuûa khí neùn taùc duïng leân maøng ngaên eùp leân taám chaën 5 vaø ñaåy thanh ñaåy 4
quay truïc cam eùp thöïc hieän phanh baùnh xe. Khi thoâi phanh khí neùn ôû khoang beân traùi theo
ñöôøng oáng qua cöûa xaû trong van phaân phoái thoaùt ra ngoaøi. Döôùi taùc duïng cuûa loø xo hoài vò 3,
maøng phanh keùo thanh ñaåy 4 trôû veà vò trí ban ñaàu keát thuùc quaù trình phanh.
- Baàu phanh keùp: Baàu phanh keùp coù hai baàu phanh ñöôïc gheùp noái tieáp vôùi nhau, moät
baàu phanh chính vaø moät baàu phanh döï phoøng (keát hôïp cuøng phanh tay). Baàu phanh chính
naèm phía döôùi, coù caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc hoaøn toaøn gioáng nhö baàu phanh ñôn ñaõ
trình baøy ôû treân.

Baàu phanh döï phoøng daïng xi lanh pittoâng khí cuõng ñöôïc pittoâng chia xi lanh laøm hai
khoang, khoang beân traùi thoâng vôùi khí trôøi coøn khoang beân phaûi thoâng vôùi van phaân phoái döï
phoøng (van phanh tay) qua cöûa 9. Pittoâng 7 gaén lieàn vôùi thanh ñaåy 8. Loø xo tích naêng 6 coù xu
höôùng eùp pittoâng 7 vaø thanh ñaåy 8 tì leân maøng ngaên vaø taám chaën cuûa baàu phanh chính ñaåy
thanh 4 quay cam eùp thöïc hieän phanh baèng naêng löôïng cuûa loø xo khi maát khí neùn. Vì vaäy khi
heä thoáng phanh hoaït ñoäng bình thöôøng thì van phaân phoái döï phoøng phaûi caáp khí neùn tôùi cöûa 9
ñeå pittoâng 7 neùn loø xo laïi laøm cho thanh ñaåy 8 khoâng tì vaøo maøng ngaên vaø taám chaën cuûa baàu
phanh chính. Khi phanh chaân hoaït ñoäng baàu phanh chính laøm vieäc bình thöôøng.
Vì lyù do naøo ñoù khi xe ñang chuyeån ñoäng hoaëc ñöùng treân ñöôøng doác maø maát khí neùn
thì laäp töùc loø xo 6 seõ eùp leân pittoâng 7 ñeå ñaåy thanh ñaåy 4 quay cam eùp, thöïc hieän phanh baùnh
xe.
Treân ñaây laø sô ñoà nguyeân lyù, coøn caáu taïo cuï theå cuûa hai loaïi baàu phanh ñôn vaø keùp
ñöôïc theå hieän treân hình 8.30.
a b
Hình 8.30 - Caáu taïo baàu phanh ñôn vaø baàu phanh keùp
7.4. Caáu taïo maùy neùn khí
Maùy neùn khí duøng trong heä thoáng phanh daãn ñoäng khí neùn haàu heát laø loaïi maùy pittoâng
vaø thöôøng söû duïng hai pittoâng (hình 8.31).
Caáu taïo chung cuûa maùy neùn khí gaàn gioáng vôùi caáu taïo chung cuûa ñoäng cô ñoát trong.
Chuùng cuõng goàm moät truïc khuyûu, ñöôïc goái treân loác maùy baèng caùc oå ñôõ. Treân truïc khuyûu coù

thanh truyeàn noái vôùi pittoâng baèng caùc choát pittoâng. Ñeå laøm kín ôû phaàn ñænh cuûa pittoâng cuõng
ñaët moät soá xeùcmaêng. Phaàn naép maùy coù ñaët caùc van naïp vaø van xaû daïng caùc van moät chieàu.
Ñeå daãn ñoäng maùy neùn khí laøm vieäc treân truïc khuyûu coù gaén moät puli, puli naøy ñöôïc daãn ñoäng
töø truïc khuyûu ñoäng cô baèng daây ñai. Ñeå boâi trôn maùy neùn khí, moät ñöôøng daàu trích töø ñöôøng
daàu boâi trôn chính cuûa ñoäng cô ñöa ñeán naép sau cuûa maùy neùn khí vaø ñöôïc daãn vaøo truïc khuyûu
ñeå boâi trôn coå khuyûu vôùi ñaàu to thanh truyeàn sau ñoù ñöôøng daàu theo loã trong thaân thanh
truyeàn leân boâi trôn choát pittoâng. Moät loã nhoû beân caïnh thanh truyeàn seõ phun daàu ñeå boâi trôn
beà maët laøm vieäc cuûa pittoâng vôùi xi lanh. Trong quaù trình laøm vieäc maùy neùn khí bò noùng, ñeå
laøm maùt maùy neùn khí moät ñöôøng nöôùc töø heä thoáng laøm maùt cuûa ñoäng cô ñöôïc daãn tôùi khoang
roãng treân loác xi lanh cuûa maùy neùn khí.
b
Hình 8.31 - Caáu taïo maùy neùn khí
1- Caùcte; 2 - Naép tröôùc; 3 - Puli; 4 - Phôùt laøm kín; 5 - Oå bi; 6 - Loác xi lanh; 7 - Thanh
truyeàn; 8 - Pittoâng; 9 - Choát pittoâng; 10 - Naép maùy; 11 - Nuùt van xaû; 12 -Loø xo van xaû; 13
- Van xaû; 14 - Ñeá van xaû; 15 - Ñai oác haõm; 16 - Naép sau; 17 - Phôùt; 18 - Truïc khuyûu; 19 -
Ñaùy caùcte; 20 - Choát haïn cheá môû van xaû; 21 - Van naïp; 22 - Ty ñaåy van naïp; 23 - Ñoøn
gaùnh vaø loø xo hoài vò con tröôït pittoâng; 24 - Con tröôït pittoâng.

Khi truïc khuyûu ñöôïc daãn ñoäng quay, caùc pittoâng seõ tònh tieán leân xuoáng trong xi lanh ñeå
thöïc hieän quaù trình huùt, neùn vaø naïp khí tôùi bình chöùa khí qua caùc van naïp vaø xaû.
ÔÛ maùy neùn khí coøn boá trí hai loaïi van: Van ñieàu aùp (hình 8.32.a) vaø van an toaøn (hình
8.32.b).
* Van ñieàu aùp coù taùc duïng duy trì aùp suaát cuûa khí neùn ôû moät giaù trò nhaát ñònh. Khi aùp suaát
trong heä thoáng vöôït quaù giaù trò naøy van ñieàu aùp seõ hoaït ñoäng vaø coù taùc ñoäng phaûn hoài ñeå luùc
ñoù maùy neùn khí laøm vieäc ôû cheá ñoä khoâng taûi. Ñeå thöïc hieän chöùc naêng naøy ngoaøi van ñieàu aùp
treân maùy neùn khí coøn coù cô caáu giaûm aùp (hình 8.31.b).
a b
Hình 8.32 - Caáu taïo van ñieàu aùp vaø van an toaøn
1 - Naép ñieàu chænh aùp suaát coù ren; 2 - Bi tì; 3 - Thanh ñaåy; 4 - Nuùt; 5 - Ñeäm ñieàu chænh;
6 - Van bi xaû; 7 - Van bi naïp; 8 - Nuùt; 9 - Ñeäm laøm kín; 10 - Thanh kieåm tra cuûa van an
toaøn; 11 - Vít ñieàu chænh; 12 - Ñai oác; 13 - Loø xo; 14 - Van bi; 15 - Voû van; 16 - Ñeá van.
Cöûa döôùi (cöûa naïp) cuûa van ñieàu aùp ñöôïc noái vôùi bình chöùa khí, coøn cöûa treân beân phaûi
(cöûa xaû) ñöôïc noái tôùi cô caáu giaûm aùp. Khi aùp suaát khí neùn trong bình chöùa lôùn hôn giaù trò cho
pheùp thì aùp löïc taùc duïng leân van bi 7 lôùn hôn löïc caêng cuûa loø xo 1. Do ñoù van bi 7 bò nhaác leân
môû cöûa naïp, eùp van bi 6 ñoùng cöûa xaû. Khi ñoù khí coù aùp suaát töø bình chöùa qua cöûa naïp cuûa van
an toaøn sang cöûa xaû ñeán cô caáu giaûm aùp. Döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát khí neùn caùc con tröôït
pittoâng 24 neùn loø xo 23 ñeå ñi leân môû lieân tuïc van naïp cuûa maùy neùn khí. Do van naïp lieân tuïc
môû neân maùy neùn khí seõ laøm vieäc ôû cheá ñoä khoâng taûi.
* Van an toaøn ñöôïc laép ñaët trong heä thoáng ñeå baûo ñaûm cho heä thoáng khoâng bò quaù taûi
vì moät lyù do naøo ñoù maø aùp suaát khí neùn taêng cao hôn giaù trò cho pheùp.
Caáu taïo cuûa van an toaøn cuõng bao goàm moät van bi, moät loø xo eùp van bi, voû van vaø caùc
chi tieát ñieàu chænh (hình 8.32.b).

8. DAÃN ÑOÄNG THUYÛ KHÍ KEÁT HÔÏP
Chuùng ta ñaõ bieát daãn ñoäng baèng thuyû löïc coù öu ñieåm ñoä nhaïy cao nhöng haïn cheá laø
löïc ñieàu khieån treân baøn ñaïp coøn lôùn. Ngöôïc laïi ñoái vôùi daãn ñoäng baèng khí neùn laïi coù öu ñieåm
laø löïc ñieàu khieån treân baøn ñaïp nhoû nhöng ñoä nhaïy keùm (thôøi gian chaäm taùc duïng lôùn do khí
bò neùn khi chòu aùp suaát).
Ñeå taän duïng öu ñieåm cuûa hai loaïi daãn ñoäng treân ngöôøi ta söû duïng heä thoáng daãn ñoäng
phoái hôïp giöõa thuyû löïc vaø khí neùn (hình 8.33).
Loaïi daãn ñoäng naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng treân caùc oâtoâ taûi trung bình vaø lôùn.
Van phanh
B×nh khÝ
X¶ ra ngoµi
B×nh
chøa dÇu
Xi lanh chÝnh B×nh M¸y nÐn khÝ

chøa dÇu
Xi lanh b¸nh xe Xi lanh b¸nh xe

Trèng Trèng
phanh phanh
Xi lanh chÝnh
§-êng khÝ
Guèc Guèc
phanh §-êng dÇu phanh
B¸nh xe tr-íc B¸nh xe sau
Hình 8.33 - Sô ñoà heä thoáng daãn ñoäng thuyû khí keát hôïp
Sô ñoà caáu taïo chung cuûa heä thoáng bao goàm hai phaàn daãn ñoäng:
- Daãn ñoäng thuyû löïc: Coù hai xi lanh chính daãn hai doøng daàu ñeán caùc xi lanh baùnh xe
phía tröôùc vaø phía sau;
- Daãn ñoäng khí neùn: Bao goàm töø maùy neùn khí, bình chöùa khí, van phaân phoái khí vaø caùc
xi lanh khí neùn.
Phaàn maùy neùn khí vaø van phaân phoái hoaøn toaøn coù caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc nhö
trong heä thoáng daãn ñoäng baèng khí neùn.

Phaàn xi lanh chính loaïi ñôn vaø caùc xi lanh baùnh xe coù keát caáu vaø nguyeân lyù laøm vieäc
nhö trong heä thoáng daãn ñoäng thuyû löïc. Vì vaäy ôû ñaây khoâng moâ taû laïi hai phaàn vöøa neâu treân.
Ñaây laø daãn ñoäng thuyû khí keát hôïp hai doøng neân van phaân phoái khí laø loaïi van keùp, coù
hai xi lanh chính vaø hai xi lanh khí.
Trong phaàn naøy chuùng ta chæ quan taâm vaø moâ taû nguyeân lyù laøm vieäc cuûa cuïm xi lanh
chính cuûa daãn ñoäng thuyû löïc keát hôïp vôùi xi lanh khí cuûa daãn ñoäng khí neùn.
Caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa cuïm naøy ñöôïc moâ taû treân hình 8.34.
Tõ b×nh khÝ
a
Tõ van phanh khÝ
Tõ b×nh khÝ
Tíi xi lanh b¸nh xe

Hình 8.34 - Caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc

a. Traïng thaùi chöa phanh; b. Traïng thaùi khi phanh
Trong cuïm naøy coù ba phaàn chính:
- Xi lanh chính (daãn ñoäng thuyû löïc);
- Xi lanh khí neùn (daãn ñoäng khí neùn);
- Van ñieàu khieån.
Xi lanh khí neùn cuõng ñöôïc pittoâng chia laøm hai khoang: Khoang coâng taùc beân traùi
ñöôïc noái tôùi van ñieàu khieån; coøn khoang beân phaûi thoâng vôùi khí trôøi.

Van ñieàu khieån coù ba cöûa: moät cöûa lôùn noái töø bình chöùa khí tôùi; moät cöûa lôùn noái tôùi
khoang coâng taùc cuûa xi lanh khí; moät cöûa nhoû (cöûa ñieàu khieån) ñöôïc noái töø van phaân phoái khí
neùn ñeán.
Nhö vaäy khí neùn töø bình chöùa luoân thöôøng tröïc taïi moät cöûa lôùn cuûa van ñieàu khieån, khi
van ñieàu khieån nhaän ñöôïc doøng khí neùn ñieàu khieån töø van phaân phoái thì van ñieàu khieån seõ
môû thoâng hai cöûa lôùn vaøo vaø ra ñeå khí neùn töø bình chöùa qua van ñieàu khieån ñeán khoang coâng
taùc cuûa xi lanh khí thöïc hieän ñaåy pittoâng khí neùn, thanh noái vaø pittoâng thuûy löïc cuûa xi lanh
chính sang phaûi. Do ñoù daàu ôû phía tröôùc cuûa pittoâng xi lanh chính ñöôïc eùp taêng aùp suaát ñeå
daãn tôùi caùc xi lanh baùnh xe.
Sôû dó phaûi duøng van ñieàu khieån ñeå caáp doøng khí neùn tôùi khoang coâng taùc cuûa xi lanh
khí maø khoâng laáy doøng khí neùn tröïc tieáp töø van phaân phoái khí laø ñeå nhaèm muïc ñích giaûm toån
thaát taêng ñoä nhaïy cho phaàn daãn ñoäng khí neùn (giaûm thôøi gian chaäm taùc duïng).
Ngoaøi ra, cuõng nhaèm muïc ñích giaûm toån thaát vaø taêng ñoä nhaïy cho heä thoáng thuyû khí
keát hôïp thì caùc cuïm cuûa heä thoáng ñöôïc boá trí theo nguyeân taéc sau: phaàn daãn ñoäng khí neùn keå
töø xi lanh khí neùn phaûi ñöôïc boá trí gaàn vôùi van phaân phoái, nhaèm muïc ñích giaûm toån thaát vaø
giaûm thôøi gian chaäm taùc duïng cuûa daãn ñoäng khí neùn. Coøn töø xi lanh chính ñeán caùc xi lanh
baùnh xe coù theå boá trí xa, vì daàu khoâng chòu neùn neân ít aûnh höôûng ñeán thôøi gian chaäm taùc
duïng.
9. DAÃN ÑOÄNG THUYÛ LÖÏC COÙ ÑIEÀU HOAØ LÖÏC PHANH
9.1. Ñaët vaán ñeà
Chöùc naêng cuûa heä thoáng phanh laø ñeå giaûm toác ñoä hay döøng haún xe baèng caùch söû duïng
hai loaïi löïc caûn. Loaïi thöù nhaát laø löïc caûn giöõa maù phanh vaø troáng phanh (hoaëc ñóa phanh); vaø
loaïi thöù hai laø löïc caûn giöõa loáp vaø maët ñöôøng.
Chuùng ta ñaõ bieát raèng löïc caûn giöõa loáp vaø maët ñöôøng chính laø löïc baùm sinh ra ôû baùnh
xe khi phanh ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: P =  G (1)
Trong ñoù:
 - heä soá baùm giöõa baùnh xe vôùi maët ñöôøng;
G - troïng löôïng baùm.
Chaát löôïng phanh ñöôïc baûo ñaûm (hieäu quaû phanh cao, oâtoâ oån ñònh khi phanh) neáu moái
lieân heä giöõa löïc caûn trong cô caáu phanh vaø löïc caûn giöõa loáp vôùi maët ñöôøng thoaû maõn ñieàu
kieän:

Löïc caûn trong cô caáu phanh < Löïc caûn giöõa loáp vaø maët ñöôøng (2)
Theo coâng thöùc (1) thì löïc baùm sinh ra ôû baùnh xe vôùi maët ñöôøng phuï thuoäc vaøo taûi
troïng phaân boá leân oâtoâ khi phanh. Cuï theå khi phanh, do quaùn tính cuûa khoái löôïng toaøn boä oâtoâ
neân troïng taâm seõ bò dòch chuyeån veà phía tröôùc (hình 8.35).
Hình 8.35 - Phaân boá laïi troïng taâm khi phanh
Do troïng taâm dòch chuyeån veà phía tröôùc neân taûi troïng phaân boá leân caàu tröôùc taêng, coøn
taûi troïng phaân boá leân caàu sau giaûm. Coù nghóa laø löïc caûn do cô caáu phanh ôû baùnh sau sinh ra
cuõng phaûi giaûm theo thì môùi thoaû maõn ñieàu kieän (2) ñeå baûo ñaûm phanh hieäu quaû vaø oån ñònh.
Ñoái vôùi heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc thoâng thöôøng thì aùp suaát daàu khi phanh ôû xi
lanh baùnh xe tröôùc vaø sau laø nhö nhau neân khoâng giaûm ñöôïc löïc caûn ôû cô caáu phanh sau tæ leä
vôùi söï giaûm taûi troïng theo yeâu caàu.
Muoán taïo ra aùp suaát daàu daãn ñoäng ñeán caùc baùnh xe caàu sau giaûm tæ leä vôùi söï giaûm taûi
troïng leân caàu sau thì treân doøng daàu daãn ra caùc baùnh xe caàu sau ngöôøi ta boá trí moät cô caáu
ñieàu chænh, cô caáu ñoù goïi laø boä ñieàu hoaø (hình 8.36.a)
Nhôø coù boä ñieàu hoaø löïc phanh neân khi phanh, aùp suaát daãn ñeán xi lanh baùnh xe tröôùc
baèng vôùi aùp suaát cuûa xi lanh chính nhöng aùp suaát sau boä ñieàu hoaø, töùc laø aùp suaát ôû caùc xi lanh
baùnh xe sau ñaõ ñöôïc ñieàu chænh. Treân hình 8.36.b theå hieän ñaëc tính cuûa boä ñieàu hoaø löïc
phanh.
Ñöôøng neùt ñöùt theå hieän moái quan heä giöõa aùp suaát trong xi lanh baùnh xe tröôùc vaø sau
khi khoâng coù boä ñieàu hoaø (baèng nhau).

Kh«ng cã bé §H
¸p suÊt xi lanh b¸nh sau

Cã bé §H
Bé ®iÒu hoµ lùc phanh
¸p suÊt xi lanh b¸nh tr-íc
a b
Hình 8.36 - Sô ñoà boá trí vaø ñaëc tính cuûa boä ñieàu hoaø löïc phanh
a - Sô ñoà boá trí boä ñieàu hoaø löïc phanh; b - Ñaëc tính boä ñieàu hoaø löïc phanh.
Ñöôøng cong lieân tuïc laø ñöôøng theå hieän moái quan heä giöõa aùp suaát trong xi lanh baùnh xe
tröôùc vaø sau ôû ñieàu kieän lyù töôûng (toái öu).
Ñöôøng gaõy khuùc laø ñaëc tính theå hieän moái quan heä giöõa aùp suaát trong xi lanh baùnh xe
tröôùc vaø sau khi coù boä ñieàu hoaø löïc phanh. Ñöôøng naøy chöa truøng vôùi ñöôøng ñaëc tính lyù töôûng
nhöng ñaõ baùm khaù saùt ñöôøng lyù töôûng neân hieäu quaû phanh ñaõ ñöôïc caûi thieän.
9.2. Caáu taïo cuûa boä ñieàu hoaø löïc phanh
Trong heä thoáng daãn ñoäng thuyû löïc coù boä ñieàu hoaø löïc phanh, caáu taïo caùc phaàn khaùc
hoaøn toaøn gioáng nhö nhöõng heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc ñaõ ñöôïc trình baøy ôû caùc muïc
treân. Vì vaäy trong phaàn naøy chuû yeáu giôùi thieäu caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa boä ñieàu
hoaø löïc phanh.
Ngay caû boä ñieàu hoaø löïc phanh cuõng coù nhieàu loaïi khaùc nhau, nhöng do giôùi haïn cuûa
chöông trình neân ôû ñaây cuõng chæ giôùi thieäu moät boä ñieàu hoaø tieâu bieåu, ñoù laø boä ñieàu hoaø hai
thoâng soá (boä ñieàu hoaø phuï thuoäc vaøo aùp suaát vaø taûi).
Sô ñoà boá trí chung vaø caáu taïo cuûa boä ñieàu hoaø ñöôïc moâ taû treân hình 8.37.
Töø xi lanh chính hai doøng loaïi "taêng ñem" moät doøng daãn ñoäng tröïc tieáp ra caùc xi lanh
baùnh xe caàu tröôùc coøn moät doøng daãn ñoäng qua boä ñieàu hoaø tôùi caùc xi lanh baùnh xe caàu sau.
Boä ñieàu hoaø bao goàm thaân 11 trong ñoù coù laép pittoâng 3 vôùi caùc loø xo, baïc ñôõ chaë n,
phôùt laøm kín vaø ñöôïc ñaäy bôûi naép 4. Treân thaân boä ñieàu hoaø coù hai loã töông öùng vôùi hai cöûa
vaøo vaø ra cuûa boä ñieàu hoaø. Pittoâng 3 ñöôïc loø xo 9 luoân eùp saùt leân phía treân taïo ñöôøng löu
thoâng daàu töø cöûa vaøo sang cöûa ra. Ngoaøi ra pittoâng 3 coøn chòu moät löïc do thanh ñaøn hoài 1 taùc
duïng leân. Löïc naøy tuyø thuoäc vaøo möùc taûi cuûa oâtoâ.

Hình 8.37 - Caáu taïo cuûa boä ñieàu hoaø

1 - Thanh ñaøn hoài truyeàn tín hieäu taûi troïng; 2, 6 - Ñaàu noái; 3 - Pittoâng boä ñieàu hoaø;
4 - Naép; 5 - Oáng chaën; 7 - Phôùt laøm kín; 8 - Baïc ñôõ chaën; 9 - Loø xo; 10 - Phôùt laøm kín;
11 - Thaân boä ñieàu hoaø; 12 - Xi lanh baùnh xe sau; 13 - Baøn ñaïp phanh; 14 - Xi lanh chính;
15 - Xi lanh baùnh xe tröôùc.
Thaân boä ñieàu hoaø ñöôïc laép coá ñònh treân khung hoaëc saøn oâtoâ, coøn moät ñaàu cuûa thanh
ñaøn hoài 1 ñöôïc laép treân daàm caàu sau oâtoâ. Khi möùc taûi thay ñoåi coù nghóa laø ñoä voõng tónh cuûa
heä thoáng treo sau thay ñoåi do ñoù thanh ñaøn hoài 1 seõ thay ñoåi löïc taùc duïng leân pittoâng 3.
Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa boä ñieàu hoaø ñöôïc moâ taû nhö sau:
Giaû söû ôû moät möùc taûi naøo ñoù, pittoâng 3 bò ñaåy leân treân bôûi löïc caêng cuûa caû loø xo 9 vaø
thanh ñaøn hoài 1. Khi ñoù phaàn taùn daày treân ñænh pittoâng 3 taùch khoûi phôùt 7.
Khi tieán haønh phanh, daàu töø xi lanh chính theo oáng daãn ñeán cöûa vaøo qua khe a cuûa
phaàn taùn moûng pittoâng sang cöûa ra ñeå daãn ñeán caùc xe lanh baùnh xe sau. Do coù cheânh leäch
ñöôøng kính cuûa taùn daày phía treân laø D vaø ñöôøng kính thaân döôùi pittoâng laø d neân dieän tích chòu
aùp suaát ôû phía treân lôùn hôn dieän tích ôû phía döôùi. Vì vaäy ôû moät giaù trò aùp suaát naøo ñoù, pittoâng
3 seõ chòu aùp löïc toång coäng cuûa daàu taùc duïng theo xu höôùng ñaåy pittoâng xuoáng döôùi ñeå caân
baèng vôùi löïc ñaåy caû caùc loø xo. Khi aùp suaát daàu trong heä thoáng taêng daàn leân ñeán moät giaù trò
naøo ñoù thì aùp löïc toång coäng cuûa daàu taùc duïng leân pittoâng seõ thaéng ñöôïc söùc caêng cuûa loø xo 9
vaø thanh ñaøn hoài 1 laøm pittoâng ñi xuoáng. Khi pittoâng ñi xuoáng taùn daày treân ñænh pittoâng cuøng
vôùi phôùt 7 giaûm khe hôû löu thoâng daàu töø cöûa vaøo sang cöûa ra neân gaây toån thaát veà aùp suaát do

ñoù aùp suaát ôû ñaàu ra cuûa boä ñieàu hoaø (töùc laø aùp suaát ôû caùc xi lanh baùnh xe sau) giaûm moät
löôïng so vôùi aùp suaát ñaàu vaøo (aùp suaát caùc xi lanh baùnh xe tröôùc).
Khi möùc taûi cuûa oâtoâ caøng lôùn thì löïc töø thanh ñaøn hoài 1 taùc duïng leân pittoâng caøng lôùn
neân thôøi ñieåm laøm vieäc cuûa ñieàu hoaø cuõng seõ chaäm hôn.
10. HEÄ THOÁNG PHANH COÙ BOÄ CHOÁNG HAÕM CÖÙNG BAÙNH XE (ABS)
10.1. Ñaët vaán ñeà
ÔÛ muïc 7.1 , trong phaàn heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc coù boä ñieàu hoaø chuùng ta ñaõ
ñöa ra ñieàu kieän phanh coù hieäu quaû vaø oån ñònh laø:
Löïc caûn trong cô caáu phanh < Löïc caûn giöõa loáp vaø maët ñöôøng (2)
Vaø chuùng ta cuõng ñaõ xaùc ñònh löïc caûn giöõa loáp vaø maët ñöôøng (töùc laø löïc baùm) phuï
thuoäc vaøo troïng löôïng baùm G vaø heä soá baùm .
Khi phanh, neáu baùnh xe bò boù cöùng coù nghóa laø heä soá tröôït giöõa baùnh xe vôùi maët
ñöôøng laø 100%. Khi heä soá tröôït laø 100% thì heä soá baùm doïc giöõa baùnh xe vôùi maët ñöôøng giaûm
xuoáng raát thaáp. Ngoaøi ra khi baùnh xe bò boù cöùng töùc laø heä soá tröôït taêng thì heä soá baùm ngang
cuûa baùnh xe vôùi maët ñöôøng cuõng bò giaûm. Ñieàu ñoù daãn ñeán khoâng nhöng hieäu quaû phanh
giaûm maø tính oån ñònh cuûa oâtoâ khi phanh cuõng giaûm. Coù nghóa laø oâtoâ coù theå bò leäch höôùng
chuyeån ñoäng hoaëc quay ngang. Ñieàu ñoù ñöôïc theå hieän treân ñoà thò hình 8.38.
Kho¶ng lµm viÖc ABS

: HÖ sè b¸m däc
: HÖ sè b¸m ngang
HÖ sè b¸m ngang
HÖ sè b¸m däc
Hình 8.38 - Ñoà thò quan heä giöõa heä soá baùm vôùi heä soá tröôït

Qua ñoà thò chuùng ta thaáy khi heä soá tröôït naèm trong khoaûng töø 10%-30% thì seõ cho heä
soá baùm doïc vaø heä soá baùm ngang ñeàu lôùn coøn khi heä soá tröôït taêng leân töø 30%-100% thì caû heä
soá baùm doïc vaø heä soá baùm ngang ñeàu giaûm maïnh.
Muïc ñích cuûa boä choáng haõm cöùng baùnh xe laø duy trì heä soá tröôït giöõa baùnh xe vôùi maët
ñöôøng khi phanh trong moïi ñieàu kieän naèm trong khoaûng 10%-30% ñeå baûo ñaûm heä soá baùm
doïc vaø ngang ñeàu cao. Do ñoù baûo ñaûm ñöôïc hieäu quaû phanh vaø tính oån ñònh khi phanh cao.
10.2. Sô ñoà vaø nguyeân lyù cô baûn cuûa heä thoáng phanh ABS
Ngoaøi boä cöôøng hoaù chaân khoâng vaø xi lanh chính heä thoáng phanh ABS coøn coù theâm
caùc boä phaän sau: caùc caûm bieán toác ñoä baùnh xe, boä ABS-ECU, boä chaáp haønh ABS (hình 8.39).
Hình 8.39 - Sô ñoà nguyeân lyù heä thoáng phanh ABS
Chöùc naêng cuûa caùc boä phaän nhö sau:
- Caûm bieán toác ñoä baùnh xe nhaèm phaùt hieän toác ñoä goùc cuûa baùnh xe vaø göûi tín hieäu ñeán
boä ABS-ECU;

- ABS-ECU theo doõi tình traïng caùc baùnh xe baèng caùch tính toác ñoä oâtoâ vaø söï thay ñoåi
toác ñoä cuûa baùnh xe töø toác ñoä goùc cuûa baùnh xe. Khi phanh ABS-ECU ñieàu khieån caùc boä chaáp
haønh ñeå cung caáp aùp suaát toái öu cho moãi xi lanh baùnh xe;
- Boä chaáp haønh ABS (cuïm ñieàu khieån thuyû löïc) hoaït ñoäng theo meänh leänh töø ECU ñeå
taêng, giaûm hay giöõ nguyeân aùp suaát daàu caàn thieát ñaûm baûo heä soá tröôït toát nhaát (10%-30%)
traùnh boù cöùng baùnh xe.
10.3. Caùc boä phaän cuûa ABS
Caùc boä phaän vaø boá trí chung cuûa heä thoáng phanh ABS ñöôïc chæ ra treân hình 8.40. Vaø
ñaõ ñöôïc trình baøy trong phaàn sô ñoà caáu taïo vaø nguyeân lyù cô baûn.
Döôùi ñaây seõ phaân tích caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa caùc boä phaän chính.
Hình 8.40 - Caùc boä phaän cuûa heä thoáng phanh ABS
12.3.1. Caûm bieán toác ñoä baùnh xe
* Caáu taïo: Caûm bieán toác ñoä baùnh xe (tröôùc vaø sau) bao goàm moät nam chaâm vónh cöûu
gaén vôùi moät loõi theùp töø, treân loõi theùp coù cuoän daây tín hieäu. Moät roâto caûm bieán daïng baùnh xe
raêng, soá löôïng cuûa caùc vaáu raêng treân baùnh xe tuyø thuoäc vaøo töøng kieåu xe. Treân hình 8.41.a vaø
8.41.b theå hieän caáu taïo vaø boá trí chung cuûa boä caûm bieán toác ñoä baùnh xe.

a c
b d
Hình 8.41 - Caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa caûm bieán toác ñoä baùnh xe
* Nguyeân lyù laøm vieäc: Sô ñoà nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa caûm bieán toác ñoä baùnh xe ñöôïc
chæ ra treân hình 8.41.c. Giöõa loõi theùp töø vaø caùc vaáu raêng cuûa roâto coù khoaûng caùch A. Khi roâto
caûm bieán gaén cuøng baùnh xe oâtoâ quay seõ laøm cho maïch töø cuûa nam chaâm vónh cöûu kheùp kín
qua loõi theùp vaø cuoän daây luoân thay ñoåi veà chieàu vaø giaù trò. Vì vaäy phaùt sinh trong cuoän daây
moät söùc ñieän ñoäng xoay chieàu coù ñaëc tính theå hieän treân hình 8.41.c. Tín hieäu ñieän aùp naøy seõ
ñöôïc göûi veà ABS-ECU ñeå phaân tích vaø xaùc ñònh traïng thaùi cuûa baùnh xe oâtoâ khi phanh.
10.3.2. Boä chaáp haønh ABS
Boä chaáp haønh ABS coù nhieäm vuï caáp hay ngaét daàu coù aùp suaát töø xi lanh phanh chính
ñeán moãi xi lanh phanh baùnh xe theo tín hieäu töø boä ABS-ECU ñeå ñieàu khieån toác ñoä baùnh xe
oâtoâ khi phanh.
Coù nhieàu kieåu boä chaáp haønh ABS khaùc nhau, ôû ñaây chuùng ta seõ chæ moâ taû moät boä chaáp
haønh ABS ñieån hình loaïi boán van ñieän töø ba vò trí.
Caáu taïo chung vaø hình daùng beân ngoaøi cuûa boä chaáp haønh ABS ñöôïc theå hieän treân hình
8.42.a.

Hình 8.42.a - Caáu taïo chung cuûa boä chaáp haønh ABS
Ñeå coù theå deã daøng nhaän bieát sô ñoà caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa boä chaáp haønh
ABS, chuùng ta seõ phaân tích treân hình 8.42.b.
Boä chaáp haønh ABS loaïi naøy coù hai van ñeå ñieàu khieån baùnh xe tröôùc beân phaûi vaø beân
traùi moät caùch ñoäc laäp vôùi nhau trong khi ñoù hai van coøn laïi ñieàu khieån ñoàng thôøi baùnh xe sau
beân phaûi vaø beân traùi. Vì vaäy heä thoáng naøy ñöôïc goïi laø heä thoáng ba keânh.
Hình 8.42.b - Sô ñoà nguyeân lyù cuûa boä chaáp haønh ABS

Hoaït ñoäng cuûa boä chaáp haønh ABS coù theå ñöôïc moâ taû nhö sau:
* Khi phanh bình thöôøng - ABS khoâng hoaït ñoäng (hình 8.43):
Khi phanh bình thöôøng, töùc laø löïc caûn trong cô caáu phanh coøn nhoû chöa coù nguy cô
laøm baùnh xe bò tröôït, khi naøy ABS khoâng hoaït ñoäng. ABS-ECU khoâng göûi tín hieäu baèng doøng
ñieän ñeán cuoän daây cuûa van do ñoù van ba vò trí bò aán xuoáng bôûi loø xo hoài vò vaø cöûa "A" môû coøn
cöûa "B" ñoùng.
Khi ñaïp phanh, aùp suaát daàu trong xi lanh phanh chính taêng daàu phanh seõ ñi töø cöûa "A"
ñeán cöûa "C" trong van ñieän töø ba vò trí roài tôùi xi lanh baùnh xe.
Daàu phanh khoâng vaøo ñöôïc bôm bôûi van moät chieàu soá 1 gaén trong maïch bôm.
Khi thoâi phanh, daàu phanh hoài töø xi lanh baùnh xe veà xi lanh chính qua cöûa "C" ñeán
cöûa "A" vaø van moät chieàu soá 3 trong van ñieän töø ba vò trí.
Hình 8.43 - Nguyeân lyù cuûa boä chaáp haønh ABS khi phanh bình thöôøng
ÔÛ cheá ñoä naøy traïng thaùi cuûa boä chaáp haønh ABS ñöôïc toùm taét trong baûng sau:

Teân chi tieát Hoaït ñoäng
Cöûa "A" môû

Van ñieän töø ba vò trí
Cöûa "B" ñoùng
Moâtô bôm Khoâng hoaït ñoäng
* Khi phanh ngaët - ABS coù hoaït ñoäng (hình 8.44):

Khi phanh ngaët neáu coù baát kyø baùnh xe naøo gaàn bò boù cöùng thì boä chaáp haønh ABS ñieàu
khieån aùp suaát daàu phanh taùc duïng leân xi lanh baùnh xe ñoù theo tín hieäu töø ECU vì vaäy baùnh xe
khoâng bò boù cöùng.
Khi boä chaáp haønh ABS hoaït ñoäng coù theå chia thaønh ba cheá ñoä sau:
- Cheá ñoä "giaûm aùp" (hình 8.44):
Hình 8.44 - Nguyeân lyù cuûa boä chaáp haønh ABS - cheá ñoä "giaûm aùp"
Khi moät baùnh xe gaàn bò boù cöùng, ECU göûi doøng ñieän (5 A) ñeán cuoän daây cuûa van ñieän
töø taïo ra moät löïc töø maïnh. Van ba vò trí chuyeån ñoäng leân phía treân, cöûa "A" ñoùng laïi, cöûa "B"
môû. Daàu phanh töø xi lanh baùnh xe qua cöûa "C" tôùi cöûa "B" ñeå chaûy veà bình chöùa. Cuøng luùc
ñoù, moâtô bôm hoaït ñoäng nhôø tín hieäu töø ECU, daàu phanh ñöôïc bôm traû veà xi lanh phanh

chính töø bình chöùa. Maët khaùc cöûa "A" ñoùng ngaên khoâng cho daàu phanh töø xi lanh chính vaøo
van ñieän töø ba vò trí, van moät chieàu soá 1 vaø soá 3. Keát quaû laø aùp suaát daàu trong xi lanh baùnh xe
giaûm xuoáng laøm löïc caûn trong cô caáu phanh giaûm xuoáng ngaên khoâng cho baùnh xe bò boù cöùng.
Möùc ñoä giaûm aùp suaát daàu ñöôïc ñieàu chænh baèng caùch laëp laïi caùc cheá ñoä "giaûm aùp" vaø "giöõ".
Cheá ñoä giaûm aùp coù theå ñöôïc toùm taét trong baûng sau:
Cöûa "A" ñoùng

Cöûa "B" môû
Moâtô bôm Hoaït ñoäng
- Cheá ñoä "giöõ" (hình 8.45):
Hình 8.45 - Nguyeân lyù cuûa boä chaáp haønh ABS - cheá ñoä "giöõ"
Khi aùp suaát beân trong xi lanh baùnh xe giaûm hay taêng laøm toác ñoä baùnh xe thay ñoåi,
caûm bieán toác ñoä göûi tín hieäu baùo raèng toác ñoä baùnh xe ñaït ñeán giaù trò mong muoán. Khi naøy

ECU caáp doøng ñieän (2 A) ñeán cuoän daây cuûa van ñieän töø ñeå giöõ aùp suaát trong xi lanh baùnh xe
khoâng ñoåi.
Khi doøng ñieän caáp cho cuoän daây cuûa van ñieän töø bò giaûm töø 5 A (ôû cheá ñoä giaûm aùp)
xuoáng coøn 2 A (ôû cheá ñoä giöõ), löïc ñieän töø sinh ra trong cuoän daây cuõng giaûm. Keát quaû van
ñieän töø ba vò trí dòch chuyeån xuoáng vò trí giöõa nhôø löïc cuûa loø xo hoài vò laøm ñoùng cöûa "B".
Cheá ñoä giöõ coù theå ñöôïc toùm taét trong baûng sau:
Cöûa "A" ñoùng

Cöûa "B" ñoùng
* Cheá ñoä "taêng aùp" (hình 8.46):
Khi caàn taêng aùp suaát trong xi lanh baùnh xe ñeå taïo löïc phanh lôùn, ECU ngaét doøng ñieän
caáp cho van ñieän töø. Vì vaäy cöûa "A" cuûa van ñieän töø ba vò trí môû vaø cöûa "B" ñoùng. Noù cho
pheùp daàu trong xi lanh phanh chính ñi qua cöûa "C" trong van ñieän töø ba vò trí ñeå ñeán xi lanh
baùnh xe. Möùc ñoä taêng aùp suaát daàu ñöôïc ñieàu khieån nhôø laëp laïi caùc cheá ñoä "taêng aùp" vaø "giöõ".
Hình 8.46 - Nguyeân lyù cuûa boä chaáp haønh ABS - cheá ñoä "taêng aùp"

Cheá ñoä taêng aùp coù theå ñöôïc toùm taét trong baûng sau:
Cöûa "A" môû

Cöûa "B" ñoùng

Chuong 8 - He Thong Phanh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chuong 8 - He Thong Phanh

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 8 - He Thong Phanh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Caáu taïo oâ toâ Chöông 8 – Heä thoáng phanh

1. COÂNG DUÏNG, PHAÂN LOAÏI, YEÂU CAÀU

1.1. Coâng duïng

1.2. Phaân loaïi

1.2.1. Theo coâng duïng

1.2.2. Theo keát caáu cuûa cô caáu phanh

1.2.3. Theo daãn ñoäng phanh

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 140

1.3. Yeâu caàu

2. CAÁU TAÏO CHUNG CUÛA HEÄ THOÁNG PHANH

Hình 8.1 - Heä thoáng phanh treân oâtoâ

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 141

- Daãn ñoäng phanh:

3.1. Cô caáu phanh guoác (phanh troáng)

3.1.1. Cô caáu phanh guoác ñoái xöùng qua truïc

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 142

3.1.2. Cô caáu phanh ñoái xöùng qua taâm

Hình 8.3 - Cô caáu phanh ñoái xöùng qua taâm

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 143

3.1.3. Cô caáu phanh guoác loaïi bôi

Hình 8.4 - Cô caáu phanh guoác loaïi bôi

A. Loaïi hai maët töïa taùc duïng ñôn (hình 8.4.a):

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 144

B. Loaïi hai maët töïa taùc duïng keùp (hình 8.4.b):

3.1.4. Cô caáu phanh guoác loaïi töï cöôøng hoaù

Hình 8.5 - Cô caáu phanh guoác loaïi töï cöôøng hoaù

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 145

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 146

3.1.5.1. Ñieàu chænh baèng tay

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 147

3.1.5.2. Ñieàu chænh töï ñoäng

* Ñieàu chænh baèng daãn ñoäng phanh chaân

CÇn ®iÒu chØnh

B¸nh ®iÒu chØnh

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 148

* Ñieàu chænh baèng daãn ñoäng phanh tay

VÝt ®iÒu chØnh

C¸p kÐo phanh tay

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 149

3.2. Cô caáu phanh ñóa

* Loaïi giaù ñôõ coá ñònh (hình 8.9.a):

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 150

* Loaïi giaù ñôõ di ñoäng (hình 8.9.b):

Gi¸ dÉn h-íng

Hình 8.9.b - Cô caáu phanh ñóa loaïi giaù ñôõ di ñoäng

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 151

3.2.2. Caáu taïo cuûa ñóa phanh vaø maù phanh

* Caáu taïo ñóa phanh:

* Caáu taïo maù phanh:

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 152

3.2.3. Caáu taïo cuï theå cuûa cô caáu phanh ñóa

Lç l¾p ®Üa ®ì §Öm pitt«ng

PhÝa ngoµi Gi¸ ®ì

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 153

Hình 8.13 - Sô ñoà boá trí chung cuûa phanh döøng

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 154

Hình 8.14 - Caáu taïo cuûa loaïi phanh döøng

4.2. Phanh döøng boá trí ôû caùc baùnh xe phía sau