Nội dung: tất cả những mặt, yếu tố, quá trình tạo nên sự vật, hiện tượng

Tất nhiên: nguyên nhân cơ bản của kết cấu vật chất quyết định Phạm trù
Phạm trtrù Hình thức: hệ thống các mối liên hệ tương đối bền vững giữa các yếu tố
Ngẫu nhiên: nguyên nhân bên ngoài, ngẫu nhiên
Gắn bó chặt chẽ, thống nhất biện chứng
Nội dung - Hình thức Mối quan hệ
Tồn tại khách quan, tất nhiên đóng vai trò nhất định
Mối quan hệ Tất nhiên - Ngẫu nhiên Quan hệ biện chứng
Thống nhất biện chứng với nhau
Không được tuyệt đối hóa hoặc tách rời nội dung và hình thức
Căn cứ vào cái tất nhiên; không bỏ qua và tách rời tất nhiên khỏi ngẫu nhiên Ý nghĩa phương pháp luận
Ý nghĩa phương pháp luận Phát huy tác động tích cực của hình thức và nội dung; thực hiện những thay đổi
ko còn phù hợp
Tạo điều kiện để cản trở hoặc thúc đẩy sự chuyển hóa theo mục đích nhất định

Nguyên nhân: sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật, hiện tượng
Bản chất: tổng hợp những mặt, mối liên hệ tất nhiên, tương đối ổn định của sự vật, hiện tượng
Phạm trù
Phạm trù Kết quả: những biến đổi do sự tác động giữa các yếu
Hiện tượng: biểu hiện của những mặt, mối liên hệ trong những điều kiện xác định tố, các mặt

Tồn tại khách quan, vừa thống nhất, vừa đối lập với nhau Khách quan, bao hàm tính tất yếu
Mối quan hệ Bản chất - Hiện tượng Nguyên nhân - Kết quả Mối quan hệ
Bản chất là cái tương đối ổn định, hiện tượng là cái thường xuyên biến đổi Nguyên nhân có trước kết quả, một nguyên nhân có
thể tạo ra nhiều kết quả và ngược lại
Phải thông qua nhiều hiện tượng khác nhau để nhận thức đúng bản chất Ý nghĩa phương pháp luận
6 Cặp Phạm Trù Của Phép Cần tìm nguyên nhân của các sự vật, hiện tượng

Cái riêng: một sự vật, hiện tượng, quá trình Duy Vật Biện Chứng Ý nghĩa phương pháp luận Phân biệt chính xác các loại nguyên nhân

Cái chung: thuộc tính, yếu tố,... phổ biến ở nhiều sự vật, hiện tượng Phạm trù Có cách nhìn toàn diện, cụ thể khi phân tích, giải quyết
quan hệ nhân - quả
Cái đơn nhất: đặc tính, tính chất,... xuất hiện ở một sự vật, hiện tượng

Hiện thực: những gì hiện đang có, hiện đang tồn tại thật sự
Tồn tại khách quan
Phạm trù
Khả năng: những gì chưa có, nhưng sẽ có khi có các điều kiện tương ứng
Cái riêng là tổng hợp của cái chung và cái đơn nhất; cái chung biểu hiện
tính phổ biến, quy luật của cái riêng Mối quan hệ Cái riêng - Cái Chung
Thống nhất, không tách rời, luôn luôn chuyển hóa lẫn nhau

Có thể chuyển hóa cho nhau trong những điều kiện xác định
Khả năng - Hiện thực Mối quan hệ
Trong đời sống xã hội, khả năng chuyển hóa thành hiện thực phải có điều kiện
khách quan và nhân tố chủ quan
Nếu bất cứ cái chung nào chỉ tồn tại trong cái riêng, như một thuộc tính chung của
nó, nằm trong mối liên hệ chặt chẽ với cái đơn nhất, thì các phương pháp thực tiễn
đều không thể như nhau với mọi sự vật, hiện tượng Cần phải dựa vào hiện thực để xác lập nhận thức và hoạt động

Ý nghĩa phươn pháp luận

Nếu bất kỳ một phương pháp nào cũng bao hàm cái chung và cái đơn nhất thì khi sử Cần phải nhận thức toàn diện các khả năng từ trong hiện thực, để có
dụng một kinh nghiệm nào đó trong điều kiện khác ko nên sử dụng hình thức hiện có Ý nghĩa phương pháp luận phương pháp hoạt động thực tiễn phù hợp

Trong quá trình phát triển của sự vật và những điều kiện nhất định "cái đơn nhất"
có thể biến thành "cái chung" và ngược lại.