Ba Chiều của Một Đời Sống Trọn Vẹn

Dr. Martin Luther King

YÊU CẦU ĐỌC

1. Ba chiều của một đời sống trọn vẹn là những chiều nào?

2. Hãy tìm hệ thống luận điểm, lý lẽ và dẫn chứng. Tô màu vàng cho các dẫn chứng.

3. Học thuộc đoạn chữ tím đậm trong bài.

LGT: Đây là bài giảng của Mục sư Martin Luther King tại Nhà thờ Giao ước Mới thuộc hệ
phái Baptist, tại thành phố Chicago, bang Illinois, ngày 9 tháng Tư, 1967. Bài giảng này đã
trở thành một trong những bài giảng kinh điển về nghệ thuật hùng biện trong cả hai phương
diện
văn nói cũng như văn viết. Bài này được Mục sư King thuyết giảng đúng một năm trước khi
ông bị ám sát chết vì tranh đấu cho dân quyền của dân da đen tại Hoa Kỳ, vào ngày 4 tháng
Tư, 1968, lúc mới 39 tuổi.
***

Bài giảng hôm nay của tôi mang tựa đề: “Ba chiều của một đời sống trọn vẹn.” Các bạn cũng
biết ở Hollywood, người ta thường nói, một cuốn phim muốn được trọn vẹn, nó phải có ba
chiều. Đúng, buổi sáng hôm nay tôi muốn thưa với các bạn là nếu ta muốn cho đời sống
chúng ta được trọn vẹn, nó cũng phải có ba chiều.

Ta có thể gọi tên cho ba chiều của một đời sống trọn vẹn là chiều dài, chiều rộng, và chiều
cao. Chiều dài của đời sống, như ta nói ở đây, là mối quan tâm hướng nội của chúng ta đến
phúc lợi của bản thân. Nói cách khác, chính mối quan tâm hướng nội này khiến cho ta tiến tới
nhằm đạt được mục tiêu và hoài bão của mình. Chiều rộng của đời sống, như ta nói ở đây, là
mối quan tâm hướng ngoại đến phúc lợi của kẻ khác. Và chiều cao của đời sống là hướng lên
đến Thượng Đế. Chúng ta phải có đủ ba chiều kích thước này để có được một đời sống trọn
vẹn.

Chúng ta hãy suy nghĩ một chút về chiều dài của đời sống. Đây là một kích thước mà ta quan
tâm đến việc phát triển sức mạnh nội tại của mình. Ta cũng có thể gọi đây là chiều ích kỷ của
đời sống lo cho quyền lợi bản thân. Nhưng cũng có những tư lợi được coi là lành mạnh và
hợp lý. Có một mục sư Do thái giáo rất nổi tiếng đã quá cố, tên là Joshua Leibman, cách đây
mấy năm vị mục sư này đã viết một cuốn sách trong đó có một chương mang tựa đề “Hãy

1
yêu bản thân mình đúng cách.” Trong chương này, ông nói, đại khái như thế này, là trước khi
bạn có thể yêu người khác một cách đầy đủ, bạn phải biết yêu chính mình đúng cách. Các bạn
biết không, có rất nhiều người không biết yêu chính họ đâu. Họ chỉ đi qua cuộc đời mang
theo những vết thương sâu đậm, ám ảnh mãi trong tâm hồn. Như thế chiều dài của đời sống
có nghĩa là ta phải biết yêu chính ta.

Thế nhưng bạn có biết thế nào là yêu chính mình không? Điều đó có nghĩa là ta phải biết
chấp nhận mình. Có nhiều người trong đời loay hoay với việc muốn trở thành người khác.
Thượng Đế đã cho tất cả chúng ta một điều gì đó đặc biệt. Và ta phải cầu xin Ngài mỗi ngày
để giúp cho ta chấp nhận chính mình. Nghĩa là chấp nhận toàn bộ con người của mình. Có rất
nhiều người da đen xấu hổ vì màu da của mình. Một người da đen phải đứng lên và nói từ
trong tận tâm hồn của mình là: “Tôi là một con người. Tôi có một di sản giàu sang, đáng
hãnh diện. Bất kể lịch sử của tôi bị lợi dụng hay đau thương đến đâu, tôi là một người da đen,
nhưng là một người da đen đẹp đẽ.” Đó là điều chúng ta phải nói. Chúng ta phải chấp nhận
chính mình, và phải cầu xin Chúa hãy giúp ta chấp nhận mình mỗi ngày, hãy giúp ta chấp
nhận những dụng cụ của mình.

Tôi nhớ hồi còn học đại học, tôi theo ngành xã hội học. Mọi sinh viên ngành này phải lấy một
môn học cần tới môn thống kê. Môn thống kê rắc rối lắm. Bạn phải có đầu óc toán học, phải
giỏi hình học, rồi còn phải biết tìm nào là số trung bình cộng (mean), số trung vị (median), rồi
số đa vị (mode). Tôi chẳng thể nào quên được mấy cái này. Trong lớp tôi có một người bạn
làm mấy thứ này rất giỏi. Anh ta làm bài tập chỉ mất có một tiếng đồng hồ là cùng. Chúng tôi
thường làm thí nghiệm chung với nhau, và anh ta chỉ mất có một tiếng là làm xong bài rồi.
Thấy vậy tôi cũng cố bắt chước anh ấy để làm bài tập trong một tiếng thôi. Và càng cố làm
bài trong một tiếng thì điểm thi của tôi càng tệ. Cuối cùng tôi rút ra được một kết luận thương
đau; tôi bèn ngồi xuống và tự nhủ: “Này, Martin Luther King, Leif Cane thông minh hơn mi
nhiều.” Đôi khi ta phải chấp nhận sự thật đó, và tự nhủ: “Cane có thể làm bài trong một giờ,
còn mi, mi phải mất từ hai đến ba giờ mới làm xong được.” Tôi đã không chịu chấp nhận
mình, không chịu chấp nhận những giới hạn của mình, và những dụng cụ Chúa cho mình.

Thế nhưng trong đời ta thường cố làm như thế. Một chiếc xe Ford mà cố làm như một chiếc
Cadillac thì thật là lố bịch, nhưng nếu chiếc xe Ford chịu chấp nhận mình là xe Ford, thì nó
có thể làm nhiều điều mà chiếc Cadillac không bao giờ làm được; thí dụ như nó có thể đậu
vào một chỗ mà chiếc xe Cadillac dềnh dàng không thể vào được. Trong cuộc đời, một số
người trong chúng ta là xe Ford, một số khác là Cadillac. Moses nói trong “Cánh đồng cỏ
xanh” rằng: “Lạy Chúa, Con chẳng có gì nhiều lắm, nhưng bản thân con là tất cả những gì
con có.” Nguyên tắc tự-chấp nhận là nguyên tắc căn bản của đời sống.

Bây giờ hãy nói đến điều khác của chiều dài của cuộc đời: sau khi đã chấp nhận chính mình
và các dụng cụ Chúa ban, ta phải tìm xem ta được kêu gọi làm gì. Và khi đã khám phá ra điều
kêu gọi đó, ta phải tiến hành làm việc đó với tất cả sức mạnh và năng lực mình có. Và sau khi
đã khám phá ra điều Chúa kêu gọi, sau khi đã khám phá ra công việc của đời mình, ta phải
tiến hành thực hiện công việc đó thật tốt, tốt đến nỗi người còn sống, kẻ đã chết và ngay cả
những kẻ chưa sinh ra cũng không thể nào làm tốt hơn được nữa. Điều này không có nghĩa là
mỗi người trong chúng ta phải làm những điều được gọi là vĩ đại, ghi danh sử sách. Rất ít
người trong chúng ta sẽ đạt tới tầm cỡ của thiên tài về nghệ thuật hay khoa học; rất ít người
đạt tới một số nghề nào đó. Đa số chúng ta sẽ phải hài lòng với công việc hoặc ở ngoài đồng,
hoặc trong công xưởng, hay ở ngoài đường. Nhưng ta phải thấy sự cao quý của lao động.

2
Khi tôi ở Montgomery, Alabama, tôi thường đến một tiệm bán giày, tiệm này tên là Gordon
Shoe. Trong hiệu này có một người giúp việc và hay đánh giày cho tôi. Phải nói xem anh
chàng này đánh giày quả thiệt là một kinh nghiệm để đời. Anh ta dùng miếng giẻ đánh giày,
và bạn biết không, anh ấy có thể làm cho miếng giẻ này bật ra âm nhạc. Tôi thầm nhủ: “Anh
chàng này đạt tới bậc Tiến sĩ trong ngành đánh giày.”

Điều tôi muốn nói với các bạn sáng ngày hôm nay là, nếu như Chúa bắt ta phải làm
người quét đường, hãy quét đường hăng say như thể Michaelangelo đang vẽ tranh, hãy
quét đường hăng say như thể Hayden và Beethoven đang soạn nhạc, hãy quét đường
hăng say như Shakespear đang làm thơ. Hãy quét đường thật tốt, thật sạch đến nỗi tất
cả thiên thần trên trời và con người dưới đất phải dừng lại và thốt lên: “Nơi đây có một
người quét đường cao quý đã làm công việc của mình quá tuyệt.”

Nếu không thể làm cây thông trên đỉnh đồi

Hãy làm một bụi cây trong thung lũng – Nhưng
hãy làm bụi cây xanh tốt nhất trên sườn núi.

Hãy làm một bụi cây, nếu không thể thành cây cao bóng cả
Nếu không thể thành đại lộ, hãy là một lối mòn.
Nếu không thể thành mặt trời, thì hãy trở thành tinh tú
Thắng hay thua không đo bằng kích thước.

Dù có là ai hay có là gì thì hãy trở thành điều tốt nhất.

Và khi bạn làm điều này, bạn đã làm chủ được chiều dài của cuộc đời.

Sự thúc đẩy ta đi tới cùng để tự hoàn thành sứ mạng là mục đích của đời sống con người.
Nhưng đừng dừng lại ở đây. Các bạn biết không, rất nhiều người trong đời chưa từng đi quá
chiều dài này. Họ phát triển năng lực nội tại; họ làm công việc của họ rất tốt. Nhưng bạn có
biết là họ đang cố sống như thể trên trái đất này chỉ có họ thôi, còn ngoài ra chẳng có ai cả.
Họ dùng mọi người như những phương tiện đưa họ đến nơi họ muốn tới. Ngoài bản thân họ
ra, họ chẳng yêu ai hết. Và tình yêu duy nhất mà họ dành cho người khác là thứ tình yêu vị
lợi. Họ chỉ yêu những ai mà họ có thể lợi dụng được.

Rất nhiều người không đi qua được chiều thứ nhất của cuộc đời. Họ dùng người khác như
những nấc thang để leo lên đến mục tiêu và tham vọng của họ. Những người này rồi cũng
chẳng làm được gì tốt trong đời đâu. Họ nghĩ rằng họ đang thành công trong đời, nhưng có
một định luật bất biến, tối hậu, mà ta gọi là trọng lực trong thế giới vật lý; đó là: điều gì đi lên
ắt phải đi xuống. Ta sẽ gặt những gì ta đã gieo. Chúa đã kiến tạo vũ trụ như thể ấy. Và những
ai đi qua cuộc đời này mà không quan tâm đến người khác sẽ trở thành đối tượng và nạn nhân
của định luật này.
Vì vậy, tôi phải nói thêm là cần phải cộng thêm chiều rộng vào chiều dài. Chiều rộng của đời
sống là mối quan tâm hướng ngoại đến phúc lợi của người khác. Và một người chưa thực sự
sống nếu chưa vượt được lên trên những hạn chế chật hẹp của lo lắng cá nhân để vươn tới
những quan ngại lớn hơn của cả nhân loại.

3
Đi trên chiều rộng của đời sống, chúng ta phải biết rằng không có gì cao quý hơn là làm được
một điều gì đó cho tha nhân. Và đây là con đường tôi chọn để đi cho hết những ngày trong
đời của tôi. Đó là điều tôi quan tâm.
…
Xin cũng nhớ là khi chúng ta làm một điều gì cho người khác thì cũng nhờ đó mà ta có được
những gì ta có. Đó là nhờ ở người khác. Đừng quên điều đó. Chúng ta nối kết với nhau trong
đời sống và trên quả đất này. Ta có thể nghĩ rằng ta có được những gì ta có là do ở ta. Nhưng
bạn có biết không, trước khi bạn đi đến nhà thờ sáng nay, bạn đã lệ thuộc vào hơn nửa trái đất
này rồi đấy. Bạn thức dậy, đi vào nhà tắm, cầm lấy cục xà-bông do một người Pháp làm ra,
rồi bạn với lấy miếng bọt biển để kỳ lưng, vật này do một người Thổ nhĩ kỳ đưa đến; rồi bạn
cầm lấy chiếc khăn tắm, chiếc khăn này do một người ở vùng đảo Thái bình dương đem lại.
Rồi bạn xuống bếp để ăn sáng. Bạn lấy một ly cà phê do một người ở Nam Mỹ rót cho bạn.
Hoặc là bạn muốn uống trà, chén trà của bạn do một người Tàu rót. Hay bạn muốn uống một
chút cocoa, ly đó do một người ở Tây Phi-châu rót cho bạn. Nếu bạn muốn ăn một miếng
bánh mì, miếng bánh đó do một nông dân nói tiếng Anh làm ra, đó là chưa kể đến người làm
bánh. Trước khi ăn xong bữa ăn sáng, bạn đã lệ thuộc vào hơn nửa quả đất này rồi. Đó là
cách Chúa kiến tạo trái đất này. Cho nên, hãy quan tâm đến người khác vì chúng ta lệ thuộc
vào những người khác.

Nhưng khoan hãy dừng ở đây. Rất nhiều người đã làm chủ được chiều dài và chiều rộng của
đời sống, nhưng họ dừng lại ở đó. Để đời sống được trọn vẹn, ta phải vượt lên trên lợi ích cá
nhân. Ta phải vượt lên trên cả nhân loại và vươn lên thật cao để với tới Chúa của vũ trụ này,
Đấng mà mục đích đời đời không thay đổi.

(Ở chiều thứ ba, tác giả đề cập đến sự tôn kính Thượng Đế)

“Đêm dù có đen tối hơn, đấu tranh dù khó khăn hơn. Hãy giữ lòng bền đỗ cho những gì thẳng
ngay.” Dường như tôi có thể nghe được tiếng nói, trong buổi sáng hôm nay, đang bảo tất cả
chúng ta: “Hãy đứng lên vì những điều phải. Hãy đứng lên vì điều chính đáng. Ta sẽ ở cùng
ngươi cho đến ngày tận thế.” Vâng, tôi đã thấy sấm chớp, tôi đã nghe sét nổ, tôi đã cảm được
sự cám dỗ tìm cách chế ngự linh hồn của tôi. Nhưng tôi nghe được tiếng Jesus nói với tôi là
hãy kiên trì chiến đấu. Ngài hứa sẽ chẳng bỏ rơi tôi, chẳng để tôi đơn độc. Không, không bao
giờ bỏ tôi đơn độc. Và tôi tin tưởng điều này. Hãy vươn tay ra và tìm chiều rộng (cao?) của
đời sống.[4]
Bạn sẽ chẳng thể nào định nghĩa được Thượng Đế bằng những thuật ngữ triết học. Loài
người qua bao thời đại đã tìm cách trò chuyện với Ngài. Plato nói rằng Ngài là Kiến Trúc Sư
Toàn Hảo. Aristotle gọi Ngài là Động Lực Bất Biến. Hegel gọi Ngài là Toàn Thể Tuyệt Đối.
Rồi có người tên là Paul Tillich, gọi Ngài là Tự-Tính. Ta không cần biết những từ ngữ đao to
búa lớn đó là gì. Có thể chúng ta phải tìm biết và phát hiện ra Ngài theo một cách khác. Một
ngày nào đó, ta đứng lên và nói rằng: “Tôi biết Ngài vì Ngài là hoa huệ trong trũng.” Ngài là
ánh sao Mai rực rỡ. Ngài là đóa hồng của Sharon. Ngài là lưỡi búa trong thời Babylon. Rồi
thì một lúc nào đó, ta nên vươn tay ra và nói: “Ngài là tất cả của đời tôi. Ngài là cha, là mẹ, là
anh, chị, em tôi. Ngài là bạn của những kẻ không có bạn.” Đó là Thượng Đế của vũ trụ. Và
nếu ta tin nơi Ngài, thờ phượng Ngài, thì một điều gì đó sẽ xảy ra trong đời chúng ta. Bạn sẽ
được mỉm cười khi những người chung quanh đang khóc. Đó là quyền năng của Chúa.

Hãy đi ra buổi sáng hôm nay. Hãy yêu chính mình, một tình yêu lành mạnh và hợp lý. Đó là
mạng lệnh ta phải làm. Đó là chiều dài của đời sống. Rồi sau đó hãy yêu anh em ta như thể
chính mình ta. Đó là mạng lệnh ta phải làm. Đó là chiều rộng của đời sống. Và trước khi dứt
lời tôi sẽ cho bạn biết có một điều răn đầu tiên, lớn hơn cả mọi điều, đó là: “Hãy yêu Chúa
4
của ngươi với tất cả tấm lòng, bằng tất cả linh hồn, và bằng tất cả sức mạnh.” Nhà tâm lý học
sẽ nói thêm rằng hãy yêu bằng tất cả cá tính của mình. và khi bạn làm điều đó, bạn sẽ có
được chiều rộng (cao?) của cuộc đời.

Khi bạn đạt được cả ba chiều kích thước này lại với nhau, bạn có thể bước đi mà không bao
giờ mệt mỏi. Bạn có thể nhìn lên và thấy các ngôi sao ban mai đang ca hát với nhau, và các
thiên sứ đang reo vui. Khi bạn có được cả ba chiều trong đời của chính mình, sự phán xét sẽ
rơi xuống như nước chảy, và sự chính trực sẽ như một dòng suối mạnh mẽ tuôn chảy.

Khi bạn đạt được cả ba chiều kích thước này lại với nhau, chiên con sẽ nằm chung với sư tử.

Khi bạn đạt được cả ba chiều kích thước này lại với nhau, bạn nhìn lên và mọi thung lũng sẽ
được đề cao, mọi núi đồi sẽ bị hạ thấp; những nơi gồ ghề sẽ được san bằng, những nơi cong
queo sẽ được làm thẳng ra; và vinh quang của Thiên Chúa sẽ được hiển lộ cho mọi người
chiêm ngưỡng.

Khi bạn đạt được cả ba chiều kích thước này lại với nhau, bạn sẽ làm cho người khác những
gì bạn muốn được làm cho mình.

Khi bạn đạt được cả ba chiều kích thước này lại với nhau, bạn sẽ nhận ra rằng từ một dòng
máu chung, Chúa đã tạo ra loài người sinh sống trên trái đất.

Nguồn:
http://www.drmartinlutherkingjr.com/thethreedimensionsofacompletelife.htm

[1] Trong nguyên tác, MLK dùng lối “chơi chữ” là Morehouse (một đại học tư, rất nổi tiếng
tại Mỹ, dành cho nam sinh viên Da Đen, được thành lập năm 1867 tại Atlanta, Georgia)
và No House. MLK tốt nghiệp cử nhân ngành Xã hội học tại Morehouse năm 1948 (19
tuổi).
[2] Vượt sông Jordan (Kinh thánh Cựu ước: Joshua 3: 14-17) có nghĩa là khởi đầu hành trình
đi vào đất hứa.
[3] Lester Maddox (1915-2003) là thống đốc của Georgia từ 1967-1971; Lurleen Wallace
(1926-1968) là vợ của thống đốc George Wallace của tiểu bang Alabama (nhiệm kỳ I: 1963-
1967). Vì hiến pháp Alabama không cho phép thống đốc làm hai nhiệm kỳ
(4 năm) liên tiếp, Lurleen ứng cử vào chức vụ này và đắc cử thống đốc Alabama năm 1966.
[4] Nguyên tác đăng trên mạng là chiều rộng, lẽ ra phải là chiều cao (chú thích của người
dịch).

(Một số đoạn trong bài viết đã được cô lược bỏ do: 1. quá dài sợ các con không đọc hết; 2.
Liên quan đến tôn giáo)