Czym są tworzywa sztuczne ?

Tworzywa sztuczne to ogólnie i powszechnie przyjęta nazwa materiałów, których

podstawowym (a nieraz wyłącznym) składnikiem są substancje wielkocząsteczkowe. Ich
dawną nazwą jest masa plastyczna.
Materiały, których podstawowym składnikiem są naturalne lub syntetyczne polimery.
Tworzywa sztuczne mogą być otrzymywane z czystego polimeru (Np. polimetakrylan
metylu, polistyren, polietylen), z kopolimerów lub z mieszanek polimerów. Często
otrzymuje się je z polimerów modyfikowanych metodami chemicznymi (np. przez
hydrolizę), fizykochemicznymi (np. przez degradację) lub przez dodatek takich substancji,
jak: plastyfikatory, wypełniacze , stabilizatory oraz barwniki i pigmenty.
Tworzywa sztuczne są potocznie zwane plastikami (plastykami) lub masami plastycznymi.

Tworzywa sztuczne od strony użytkowej można podzielić na:

- duromery​ – twarde,​ ​trudnotopliwe​ o wysokiej odporności mechanicznej służące jako

materiały konstrukcyjne – inaczej nazywane sztucznymi metalami. Niektóre duromery
zastępują też materiały ceramiczne
- plastomery –​ mniej sztywne od duromerów ale łatwotopliwe i rozpuszczalne – dzięki ich
topliwości można je przetwarzać poprzez topienie i wtryskiwanie do form lub wytłaczanie,
dzięki czemu można z nich uzyskać bardzo skomplikowane kształty. Stosowane są
zamiast drewna i niekiedy zamiast metalu, np. jako obudowy do maszyn i urządzeń,
elementy wyposażenia domowego
- elastomery​ – tworzywa, które można rozciągać i ściskać; w wyniku rozciągania lub
ściskania elastomery zmieniają znacznie swój kształt ale po odjęciu siły wracają do
poprzednich wymiarów. Elastomery zastąpiły prawie całkowicie kauczuk naturalny, ale
znalazły też szereg nowych zastosowań niedostępnych dla zwykłego kauczuku.

W pełni uzasadniony i zgodny z praktyką przemysłową jest podział tworzyw sztucznych

oparty na zespole właściwości tych materiałów, kwalifikujących je do jednej z czterech
grup, a mianowicie tworzyw sztucznych
- konstrukcyjnych,
- włóknotwórczych (włókna chemiczne),
- błonotwórczych (materiały i wyroby malarskie)
- kauczukowych (elastomery, kauczuki syntetyczne i gumy).
Podział ten jest elastyczny, większość, bowiem tworzyw sztucznych należy do dwóch,
trzech, a nawet i czterech grup.

Równie pomocny jest podział wg typu reakcji prowadzącej do otrzymywania substancji

wielkocząsteczkowej na tworzywa sztuczne
- polimeryzacyjne,
- polikondensacyjne
- poliaddycyjne
Z przetwórczego punktu widzenia rozróżnia się tworzyw sztuczne
- termoplastyczne,
- termoutwardzalne
- chemoutwardzalne
Nieraz określa się tworzywa sztuczne jako syntetyczne i półsyntetyczne.
 Zastosowanie tworzyw sztucznych

Tworzywa sztuczne mogą być wykorzystane w procesie produkcyjnym części maszyn,

osłon kabli elektrycznych, przyrządów, aparatury chemicznej oraz artykułów
wykorzystywanych w gospodarstwie domowym, galanterii. Są stosowane w stosowane w
przemyśle: samochodowym, lotniczym, elektrotechnicznym, elektronicznym,
włókienniczym, budowniczym. Wykorzystywane są wyrobie aparatury, narzędzi oraz
sprzętu medycznego, szkieł kontaktowych.

Przykłady zastosowań tworzyw sztucznych: meblarstwo budownictwo, kosmetyka,

medycyna, elektronika oraz elektrotechnika, opakowania, transport (opony oraz zderzaki),
gospodarstwo domowe, części maszyn.

Tradycyjne materiały opakowaniowe (drewno, szkło i metale) wypierane są przez

tworzywa sztuczne, z których wytwarza się 20 – 25% opakowań. Są to różne folie, np. worki
samonośne, różne torby i torebki, folia do pakowania mleka. Butelki wytwarzane są
również metodą wytłaczania rury, z której rozdmuchem w formie uzyskuje się
opakowanie wewnątrz puste. Szerokie zastosowanie maja opakowania sztywne ze
styropianu.

Tworzywa sztuczne służące w gospodarstwie Podlegają podobnie jak w medycynie ścisłej

kontroli władz sanitarnych. Dotyczy to nie tylko sprzętu kuchennego, ale i wyrobów
toaletowych oraz materiałów będących jedynie wyposażeniem mieszkaniowym (por.
tworzywa sztuczne w budownictwie).. Muszą być jednak wykonane z odpowiednich
tworzyw sztucznych, a ich kształt i barwa powinny korzystnie wpływać na samopoczucie
użytkownika. Pierwotnie stosowane były tworzywa termoreaktywne (bakelit czy
aminoplasty);obecnie stosuje się termoplasty, jak polistyren (gatunki uszlachetnione),
polietylen, zwłaszcza odporny na wrzącą wodę polipropylen. Najbardziej użyteczne do
wyrobu robotów kuchennych, a nawet maszynek do parzenia kawy są poliwęglany.
Tworzywa sztuczne w budownictwie stosowane są w wyposażeniu wnętrz (wykładziny
podłogowe, ramy okienne i drzwiowe) oraz pokrycia dachowe (płyty z laminatów
poliestrowych, płyty PCW i PMM jako świetliki).
 Otrzymywanie tworzyw sztucznych

Reakcje chemiczne otrzymywania polimerów, tj. wytwarzania syntetycznych związków

wielkocząsteczkowych, nazywane są zwyczajowo polireakcjami. Rozróżnia się trzy rodzaje
polireakcji, którymi są: polimeryzacja, polikondensacja, poliaddycja.
Polimeryzacja jest procesem łączenia się wielu cząsteczek monomeru, któremu nie
towarzyszy wydzielenie małocząsteczkowych produktów ubocznych. Proces ten można
schematycznie przedstawić następująco:
n A ----> [A]n
gdzie:
n - liczba cząsteczek monomeru (stopień polimeryzacji),
A - cząsteczka monomeru.

Polimeryzacja przebiega bez zmian składu substancji reagujących. Powstający polimer

różni się od monomeru tylko wielkością cząsteczki. W przedstawionym uprzednio
procesie reaguje tylko jeden rodzaj monomeru. Taki proces jest nazywany
homopolimeryzacją, a otrzymany produkt -homopolimerem. Jeżeli polimeryzacji ulega
natomiast więcej niż jeden rodzaj monomeru, proces taki nazywa się kopolimeryzacją a
powstający produkt - kopolimerem.
Polikondensacja jest procesem łączenia się wielu cząsteczek substancji wyjściowych w
związek wielkocząsteczkowy z jednoczesnym wydzieleniem prostego związku
małocząsteczkowego - jako produktu ubocznego reakcji. Skład chemiczny polimeru
powstającego w wyniku polikondensacji nie jest identyczny ze składem substancji
wyjściowych. Spowodowane jest to wydzieleniem się produktów ubocznych podczas
procesu.
Poliaddycja ma charakter pośredni między polimeryzacją a polikondensacją. Podobnie
jak polikondensacja jest to reakcja przebiegająca w sposób stopniowy, lecz nie jest
procesem odwracalnym. Polimery otrzymywane w wyniku poliaddycji mają ten sam skład
chemiczny co monomery, lecz różnią się od nich budową. Mechanizm omawianej reakcji
reakcji polega najogólniej na przemieszczaniu atomu wodoru w cząsteczce monomeru,
umożliwiając tym samym wzrost łańcucha polimeru.
Graficzne zobrazowanie typów reakcji otrzymywania polimerów oraz przykłady polimerów
otrzymywanych poszczególnymi metodami przedstawiono poniżej.
__________________________________________________________________________________________
Źródło:
● https://www.bryk.pl/wypracowania/chemia/chemia-nieorganiczna/19274-tworzywa-sztuczne-i-ich-zasto
sowanie.html
● https://sciaga.pl/tekst/59057-60-tworzywa_sztuczne_wlasciwosci_zastosowanie
● http://blog.anbi-tech.pl/blog/zastosowanie-tworzyw-sztucznych/