UNIT 3: THE PROCESS OF TRANSLATING

(QUÁ TRÌNH DỊCH)

Objective

According to Newmark translating procedure is operational. It begins with

understanding the Relation of Translating to Translation Theory, choosing a method of
approach. Then, translate with the four levels in mind: (1) the source language text level: the
level of language. (2) The referential level: the level of objects and events. (3) The cohesive
level: this level is more general and grammatical. (4) The level of naturalness: of common
language appropriate to the writer or the speaker in a certain situation. Finally, there is a revision
procedure, which may be focused or staggered according to the situation or context. All things
above will be introduced in this unit.
Theo Newmark, quy trình dịch là một toán tử. Nó bắt đầu bằng việc hiểu mối quan hệ
giữa Dịch và Lý thuyết dịch, lựa chọn phương pháp dịch và cách tiếp cận. Tiếp đến là dịch với
bốn cấp độ trong tâm trí: (1) cấp độ văn bản ngôn ngữ nguồn: cấp độ ngôn ngữ. (2) Mức tham
chiếu: mức của các đối tượng và sự kiện. (3) Mức độ gắn kết: mức độ này mang tính tổng quát
và ngữ pháp hơn. (4) Mức độ tự nhiên: của ngôn ngữ thông dụng phù hợp với người viết hoặc
người nói trong một hoàn cảnh nhất định. Cuối cùng, có một thủ tục sửa đổi, có thể được tập
trung hoặc so le tùy theo tình huống hoặc ngữ cảnh. Bài học này sẽ cung cấp cho bạn tất cả
những điều trên.

3.1 The Relation of Translating to Translation Theory

(Mối quan hệ giữa Dịch và Lý thuyết dịch)

It derives from a translation theory framework which proposes that when the main
purpose of the text is to convey information and convince the reader, a method of translating
must be natural if, on the other hand, the text is an expression of the peculiar innovation and
authoritative style of an author (whether it be a lyric, a prime minister’s speech or a legal
document), the translator’s version has to reflect any deviation from a natural style.
Naturalness is both grammatical and lexical. The level of naturalness binds translation theory
to translate theory to practice. The theory of translating is based, via the level of naturalness,
on a theory of translation.
Xuất phát từ một khung lý thuyết dịch thuật đề xuất rằng khi mục đích chính của văn
bản là truyền tải thông tin và thuyết phục người đọc, thì phương pháp dịch thuật phải tự nhiên
nếu, mặt khác, văn bản là biểu hiện của sự đổi mới đặc biệt và văn phong có thẩm quyền của
một tác giả (cho dù đó là lời thơ, bài phát biểu của thủ tướng hay văn bản pháp luật), phiên
bản của chính người dịch phải phản ánh bất kỳ sai lệch nào so với văn phong tự nhiên. Tính tự
nhiên là cả về ngữ pháp và từ vựng. Mức độ tự nhiên gắn lý thuyết dịch với lý thuyết dịch với
thực hành. Lý thuyết dịch dựa trên một lý thuyết dịch thuật, thông qua mức độ tự nhiên.
QUESTIONS:
Question 1: What is the main purpose of a text?
Question 2: Is the naturalness of a translation grammatical?

ANSWER:
Question 1: The main purpose of the text is to convey information and convince the reader.
Question 2: The naturalness of a text is both grammatical and lexical.

3.2 The Approach (Tiếp cận)

As translators, we must comprehend something and have it very clear: in translation,

nothing is purely objective or subjective, there are no cast-iron rules, everything is and
there are no absolutes.
Là người dịch, chúng ta phải hiểu và phải nhận thức rõ ràng là: trong bản dịch không
có gì là hoàn toàn khách quan hay chủ quan, không có quy tắc nào là bất di bất dịch, mọi thứ
đều có thể ít hoặc nhiều hơn và không có sự tuyệt đối.

There are two approaches to translating:

Có hai cách tiếp cận để dịch:

1. You start translating sentences by sentences, for say the first paragraph or chapter to
get the sense of the text, the feeling tone, and then you deliberately sit back, review the
position, and read the rest of the source language text.
Bạn bắt đầu dịch từng câu, chẳng hạn như đoạn hoặc chương đầu tiên để hiểu văn
bản, giọng điệu cảm nhận, và sau đó bạn cố ý ngồi lại, xem lại vị trí và đọc phần còn lại của
văn bản ngôn ngữ nguồn.

2. You read the whole text two or three times and find the intention, register, tone,
mark the difficult words and passages and start translating only when you have taken
your bearings.
Bạn đọc toàn bộ văn bản hai hoặc ba lần, và tìm ý định, ghi lại, nhấn giọng, đánh dấu
các từ và đoạn khó và chỉ bắt đầu dịch khi bạn đã hiểu.

You may think the first method is more suitable for a literary and the second for a
technical or an institutional text. The danger of the first method is that it may leave you with
too much revision to do in the early part and is, therefore, time-wasting. The second method
(usually preferable) can be mechanical; a translational text analysis is useful as a point of
reference but it holds not inhibit the free play of your intuition. Alternatively, you may prefer
the first approach for a relatively easy text, the second for a difficult one.
 Bạn có thể nghĩ rằng phương pháp đầu tiên phù hợp hơn với một tác phẩm văn học và
phương pháp thứ hai cho một văn bản kỹ thuật hoặc thể chế. Sự nguy hiểm của phương pháp
đầu tiên là nó có thể khiến bạn phải nghi quá nhiều ở phần đầu và do đó lãng phí thời gian.
Phương pháp thứ hai (thường thích hợp hơn) có thể là cơ học; phân tích văn bản dịch rất hữu
ích như một điểm tham khảo nhưng nó không ngăn cản hoạt động tự do của trực giác của
bạn. Ngoài ra, bạn có thể thích dung cách tiếp cận đầu tiên cho văn bản tương đối dễ, cách
thứ hai cho văn bản khó.

QUESTIONS:
Question 1: How many approaches are there? What are they?
Question 2: Which text type you can apply the two approaches to?

ANSWER:
Question 1: There are two approaches to translating
1. You start translating sentences by sentences, for say the first paragraph or chapter to get
the sense of the text, the feeling tone, and then you deliberately sit back, review the
position, and read the rest of the source language text.
2. You read the whole text two or three times and find the intention, register, tone, mark
the difficult words and passages and start translating only when you have taken your
bearings.

Question 2: The first method is more suitable for a literary and the second for a technical or
an institutional text.

3.3 Levels of translation (Các cấp độ của dịch)

The Process of translation consists of four levels. These four levels are kept in mind
more or less consciously while translating a text.
Quá trình dịch bao gồm bốn cấp độ. Bốn cấp độ này được ghi nhớ ít nhiều một cách
có ý thức trong khi dịch một văn bản.

3.3.1 The Textual Level (Cấp độ cấu trúc)

The base-level when you translate is the text. This is the level of the literal translation
of the source language into the target language, the level of the translationese you have to
eliminate, but it also acts as a corrective or paraphrase and a parer-down of synonyms. You
transpose the source language grammar (clauses and groups) into their ‘ready’ target language
equivalents and you translate the lexical units into the sense that appears immediately
appropriate in the context of the sentence.
 Mức cơ bản khi bạn dịch là văn bản. Đây là cấp độ dịch theo nghĩa đen của ngôn ngữ
nguồn sang ngôn ngữ đích, cấp độ của bản dịch mà bạn cần loại bỏ, nhưng dùng để sửa đúng
hoặc diễn giải và giảm bớt các từ đồng nghĩa. Về cơ bản, bạn chuyển ngữ pháp ngôn ngữ nguồn
(mệnh đề và nhóm) thành ngôn ngữ đích tương đương ‘có sẵn’ của chúng và bạn dịch các đơn
vị từ vựng sang nghĩa xuất hiện ngay lập tức phù hợp với ngữ cảnh của câu.

3.3.2 The Referential Level (Cấp độ tham chiếu)

At this level you have to make up your mind and, summarily and continuously ask
yourself, what is it about? What is aid of? What the writer’s peculiar slant on it is?
Ở cấp độ này, bạn phải quyết tâm và liên tục tự hỏi mình, bạn đang dịch về cái gì?
Trợ giúp của là gì? Định kiến của tác giả là gì?

Always, you have to be able to summarize in crude lay terms, to simplify at the risk of
over-simplification, to pierce the jargon, to penetrate the fog of words. Thus your translation
is some hint of a compromise between the text and the facts. You have to supplement the
linguistic level, the text level with the referential level, the factual level with the necessary
additional information (no more) from this level of reality, the facts of the matter.
Bạn phải luôn luôn có khả năng tóm tắt bằng những thuật ngữ thô, để đơn giản hóa
đến mức tối đa, thậm chí xuyên thủng biệt ngữ, xuyên qua lớp sương mù của ngôn từ. Vì vậy,
bản dịch của bạn là một số gợi ý về sự thỏa hiệp giữa văn bản và sự kiện. Bạn phải bổ sung
cấp độ ngôn ngữ, cấp độ văn bản với cấp độ tham chiếu, cấp độ thực tế với thông tin bổ sung
cần thiết (không hơn) từ cấp độ thực tế này, các dữ kiện của vấn đề.

The referential level where you mentally sort out the text is built up of, based on, the
clarification of all linguistic difficulties, and where appropriate, supplementary information
from the ‘encyclopedia’ – my symbol for any work of reference or textbook. You build up the
referential picture in your mind when you translate the source language into the target
language text, and, being a professional, you are responsible for the truth of this picture.
Ở cấp độ tham chiếu bạn sắp xếp văn bản một cách có phân loại được xây dựng dựa
trên việc làm rõ mọi khó khăn về ngôn ngữ, và khi cần thiết cần bổ sung thông tin thích hợp
giống như ‘bách khoa toàn thư’ - biểu tượng cho bất kỳ tác phẩm tham khảo hoặc sách giáo
khoa nào. Bạn xây dựng bức tranh tham chiếu trong tâm trí của mình khi bạn dịch ngôn ngữ
nguồn sang văn bản ngôn ngữ đích và, là một người chuyên nghiệp, bạn phải chịu trách
nhiệm về tính trung thực của bức tranh này.

3.3.3 The Cohesive Level (Cấp độ gắn kết)

The cohesive level follows both the structure and the moods of the text: the
structure through the connective words (conjunctions, enumerations, reiterations, definite
article, general words, referential synonyms, punctuation marks) linking the sentences usually
proceeding from known information (theme) to new information (rheme). Thus the structure
follows the train of thoughts, it involves that there is a sequence of time, space, and logic in
the text. The second factor in the cohesive level is the mood, again, this can be shown as a
dialectical factor moving between positive and negative, emotive and neutral.
Mức độ gắn kết tuân theo cả cấu trúc và sắc thái của văn bản: cấu trúc thông qua các
từ liên kết (liên từ, phép liệt kê, nhắc lại, mạo từ xác định, từ khái quát, từ đồng nghĩa quy
chiếu, dấu câu) liên kết các câu thường bắt nguồn từ thông tin đã biết (chủ đề) đến thông tin
mới (tu từ). Vì vậy, cấu trúc theo sau dòng suy nghĩ, nó liên quan đến việc có một chuỗi thời
gian, không gian và logic trong văn bản. Yếu tố thứ hai trong mức độ gắn kết là tâm trạng,
một lần nữa, đây có thể được thể hiện như một yếu tố biện chứng di chuyển giữa tích cực và
tiêu cực, cảm xúc và trung tính.

This level attempts to follow thought through the connectives and feeling tone, and the
emotion through value-laden or value-free expressions, is, admittedly, only tentative, but it
may determinate the difference between a humdrum or misleading translation and a good
tone. This cohesive level is a regulator, it secures coherence, it adjusts emphasis.
Mức độ này cố gắng theo dõi suy nghĩ thông qua các liên kết và tầng bậc cảm giác, và
cảm xúc thông qua các diễn đạt đầy giá trị hoặc không có giá trị, được thừa nhận là chỉ mang
tính chất dự kiến, nhưng nó có thể xác định sự khác biệt giữa một bản dịch buồn tẻ hoặc gây
hiểu lầm và một giọng điệu tốt. Mức độ gắn kết này là một bộ điều chỉnh, nó đảm bảo tính
mạch lạc, nó điều chỉnh sự nhấn mạnh.

3.3.4 The Level of Naturalness (Cấp độ tự nhiên)

Normally, you can only reach this level by temporarily disengaging yourself from the
source language text, by reading your translation as though no original existed. Thus in
translating any type of text you have to sense naturalness, usually to reproduce, sometimes to
deviate from naturalness.
Thông thường, bạn chỉ có thể đạt đến cấp độ này bằng cách tạm thời thoát khỏi văn
bản ngôn ngữ nguồn, bằng cách đọc bản dịch của chính bạn như thể không có bản gốc nào
tồn tại. Vì vậy, khi dịch bất kỳ loại văn bản nào, bạn phải cảm nhận được sự tự nhiên, thường
là nhằm mục đích sao chép, đôi khi nhằm mục đích đi chệch khỏi sự tự nhiên.

You have to bear in mind that the level of naturalness of natural usage is
grammatical as well as lexical (i.e. the most frequent syntactic structures, idioms, and words
that are likely to be appropriately found in that kind of context), and, through appropriate
sentence connectives, may extend to the entire text.
Bạn phải nhớ rằng mức độ tự nhiên là cách sử dụng tự nhiên cả về ngữ pháp cũng
như từ vựng (tức là các cấu trúc cú pháp, thành ngữ và từ thường gặp nhất có khả năng thích
hợp được tìm thấy trong loại ngữ cảnh đó) và, thông qua câu thích hợp, kết nối, có thể mở
rộng đến toàn bộ văn bản.

Naturalness is easily defined as, not so easy to be concrete about. Natural usage
comprises a variety of idioms or styles or registers determined primarily by the setting of the
text i.e. where it is typically published or found, secondarily by the author, topic, and
readership, all of whom are usually dependent on the setting. Natural usage, then, must be
distinguished from ‘ordinary language’.
Tính tự nhiên dễ định nghĩa, nhưng không dễ cụ thể hóa như vậy. Cách sử dụng tự
nhiên bao gồm nhiều thành ngữ hoặc phong cách hoặc cách sử dụng từ ngữ chủ yếu được xác
định bởi hình thức xuất bản của văn bản, tức là nơi nó thường được xuất bản hoặc tìm thấy,
thứ hai là bởi tác giả, chủ đề và độc giả, tất cả chúng thường phụ thuộc vào hình thức xuất
bản. Do đó, cách sử dụng tự nhiên phải được phân biệt với "ngôn ngữ thông thường".

You have to pay special attention to:

Bạn phải đặc biệt chú ý đến:

• Word order; (Trật tự từ;)

• Common structures; (Các cấu trúc chung;)
• Cognate words; (Từ ghép;)
• The appropriateness of gerunds, infinitives, verb-nouns;
(Sự phù hợp của các loại nguyên ngữ, động từ nguyên thể, danh từ - động từ;)
• Lexis; (Từ vựng)
• Other ‘obvious’ areas of interference.
(Những sự giao thoa ‘rõ ràng’ khác.)

Naturalness is not something that you wait to acquire by instinct. You work towards it
by small progressive stages, working from the most common to the less common features,
like anything else rationally, even if you never quite attain it. There is no universal
naturalness. Naturalness depends on the relationship between the writer, the readership, and
the topic or situation. What is natural in one situation may be unnatural in another, but
everyone has a natural, ‘neutral’ language were spoken and informal written language more or
less coincide.
Sự tự nhiên không phải là thứ mà bạn chờ đợi để có được bằng bản năng. Bạn hướng
tới nó theo từng giai đoạn tiến bộ nhỏ, làm việc từ những đặc điểm phổ biến nhất đến những
đặc điểm ít phổ biến hơn, giống như bất cứ điều gì khác một cách hợp lý, ngay cả khi bạn
chưa bao giờ đạt được nó. Không có tính tự nhiên phổ quát. Tính tự nhiên phụ thuộc vào mối
quan hệ giữa người viết, độc giả và chủ đề hoặc tình huống. Điều tự nhiên trong một tình
huống này có thể không tự nhiên trong một tình huống khác, nhưng mọi người đều có một
ngôn ngữ tự nhiên, ‘trung tính’, nơi ngôn ngữ nói và viết không chính thức ít nhiều trùng
khớp với nhau.

QUESTIONS:
Question 1: How many levels of translation are there? What are they?
Question 2: Choose the correct option in each question below:
 1. Which translation level transpose the SL grammar into their ‘ready’ TL
equivalents?
A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level

2. Which translation level that the translator mentally sorts out the text?
A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level
3. Which translation level the translator needs to summarize in crude lay terms, to
simplify at the risk of over-simplification, to pierce the jargon, to penetrate the fog of words?
A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level
4. Which translation level follows both the structure and the moods of the text?
A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level
5. Which is the translation level that the translator needs to use grammar and lexis
naturally?
A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level

ANSWERS:
Question 1: There are 4 levels of translation. They are;
1. The textual level
2. The referential level
3. The cohesive level
4. The naturalness level

Question 2: The correct option in each question below:

1. Which translation level transpose the SL grammar into their ‘ready’ TL
equivalents?
• A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level

1. Which translation level that the translator mentally sorts out the text?
A. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level
3. Which translation level the translator needs to summarize in crude lay terms, to
simplify at the risk of over-simplification, to pierce the jargon, to penetrate the fog of words?
A. The textual level B. The referential level
 C. The cohesive level D. The naturalness level
4. Which translation level follows both the structure and the moods of the text?
B. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level
5. Which is the translation level that the translator needs to use grammar and lexis
naturally?
B. The textual level B. The referential level
C. The cohesive level D. The naturalness level

3.4 Combining the Four Levels (Kết hợp 4 cấp độ)

To sum up the process of translating, Newmark suggests keeping in parallel the four
levels, the textual, the referential, the cohesive, the natural; they are distinct from but
frequently impinge on and may conflict with each other. Your first and last level is the text;
then you have to continually bear in mind the level of reality (which may be simulated i.e.
imagined, as well as real), but you let it filter into the text only when this is necessary to
complete or secure the readership’s understanding of the text, and then normally only within
informative and vocative texts. As regards the level of naturalness, you translate informative
and vocative texts on this level irrespective of the naturalness of the original, bearing in mind
that naturalness is, say, formal texts is quite different from naturalness in colloquial texts.
For the expressive and authoritative texts, however, you keep to a linguistically or
stylistically innovate, you should aim at a corresponding degree of innovation, representing
the degree of deviation from naturalness, in your translation ironically even when
translating these innovative texts, their natural level remains as a point of reference.
Để tổng kết quá trình chuyển ngữ, Newmark đề nghị giữ song song bốn cấp độ, văn
bản, tham chiếu, gắn kết, tự nhiên; chúng khác biệt nhưng thường xuyên liên quan và có thể
tác động lẫn nhau. Cấp độ đầu tiên và cuối cùng của bạn là văn bản; thì bạn phải liên tục ghi
nhớ mức độ thực tế (có thể được mô phỏng tức là tưởng tượng, cũng như thực tế), nhưng bạn
chỉ để nó lọc vào văn bản khi điều này là cần thiết để hoàn thành hoặc đảm bảo sự hiểu biết
của người đọc về văn bản, và sau đó thường chỉ trong các văn bản thông tin và xưng hô. Về
mức độ tự nhiên, bạn dịch các văn bản mang tính thông tin và xưng hô ở cấp độ này bất kể
tính tự nhiên của bản gốc, lưu ý rằng tính tự nhiên, ví dụ, các văn bản trang trọng hoàn toàn
khác với tính tự nhiên trong các văn bản thông tục.
Tuy nhiên, đối với các văn bản có tính biểu cảm và có thẩm quyền, bạn vẫn giữ sự đổi
mới về mặt ngôn ngữ hoặc về mặt phong cách, bạn nên hướng tới một mức độ đổi mới tương
ứng, thể hiện mức độ sai lệch so với tính tự nhiên, trong bản dịch của bạn, trớ trêu thay ngay
cả khi dịch các văn bản đổi mới này, mức độ tự nhiên của chúng vẫn là một điểm tham chiếu.

QUESTIONS:
Question 1: Does Newmark suggest that the translator should apply each level flexibly
when translating?
Question 2: What should the translator do when he/she translates the expressive and
authoritative texts?

ANSWERS:
Question 1: Newmark suggests keeping in parallel the four levels.
Question 2: For the expressive and authoritative texts, however, you keep to a linguistically
or stylistically innovate, you should aim at a corresponding degree of innovation, representing
the degree of deviation from naturalness, in your translation ironically even when translating
these innovative texts, their natural level remains as a point of reference.

3.5 Translation Problems (Các vấn đề trong dịch thuật)

Usually, we translate sentence by sentence, running the risk of not paying enough
attention to the sentence-joins. If the translation of a sentence has no problems it is based
firmly on literal translation, plus virtually automatic and spontaneous transpositions and
shifts, changes in word order, etc.
Thông thường chúng ta dịch từng câu, do đó có nguy cơ ta không chú ý đầy đủ đến
các thành phần nối câu. Nếu việc dịch từng câu không có vấn đề gì thì đó chắc chắn là bản
dịch theo nghĩa đen, cộng với các chuyển vị và dịch chuyển hầu như tự động và tự phát, các
thay đổi trong trật tự từ, v.v.

The problem comes when you wonder how to make sense of a difficult sentence.
Usually, you only have trouble with grammar in a long-complicated sentence, often weighed
down by a series of word groups depending on the verb nouns.
Vấn đề nảy sinh khi bạn tự hỏi làm thế nào để dịch một câu khó. Thông thường bạn
chỉ gặp rắc rối với ngữ pháp trong một câu dài phức tạp, thường là sự kết hợp của một loạt
các nhóm từ phụ thuộc vào kết cấu động từ - danh từ.

3.5.1 The Translation of Lexis (Dịch từ)

The major difficulties in translating are lexical and not grammatical which include
words, collocations, fixed phrases, idioms, and neologisms. Difficulties with words are of two
main kinds either the translator does not understand the words or he finds the words too
difficult to translate. If the former problem is confronted by the translator this means that the
translator is not aware of all possible meanings of the words or because the meaning is
determined by its unusual collocation or a reference in the text. Many common nouns have
four different types of meaning that are Physical or material, figurative, technical, and
colloquial. For instance, the word ‘Maison’ has four different meanings the physical meaning
is ‘House’, the figurative meaning is ‘Family house’, the technical meaning is ‘Home-made or
firm’ and the colloquial meaning is ‘tremendous’.
Khó khăn lớn trong việc dịch là từ vựng chứ không phải là ngữ pháp. Dịch từ vựng bao
gồm các từ, cụm từ, cụm từ cố định, thành ngữ và từ mới. Khó khăn với các từ có hai loại chính
hoặc người dịch không hiểu từ hoặc anh ta thấy các từ quá khó dịch. Nếu người dịch phải đối
mặt với vấn đề trước đây, điều này có nghĩa là người dịch không nhận thức được tất cả các
nghĩa có thể có của từ hoặc vì nghĩa được xác định bởi sự sắp xếp bất thường hoặc một tham
chiếu trong văn bản. Nhiều danh từ chung có bốn loại ý nghĩa khác nhau là: Vật lý hoặc vật
chất, nghĩa bóng, kỹ thuật và thông tục. Ví dụ, từ "maison" có bốn nghĩa khác nhau, nghĩa vật
lý là "Nhà", nghĩa bóng là "Ngôi nhà gia đình", nghĩa kỹ thuật là "Nhà làm hoặc công ty" và
nghĩa thông tục là "to lớn".

The colloquial meanings are tied to collocations or fixed phrases while the technical
meanings are often the worst translation traps. Most nouns, verbs, and adjectives are used
figuratively and can have figurative meanings. For instance, ‘The man loved his garden’. In
this sentence, the word ‘garden’ symbolizes privacy, beauty, and fertility, simplicity, hard
work, and sexual bliss. The more common the word, the more contagious and accessible is the
figurative meaning. The word may have an old or regional sense, may be used ironically, or in
a sense peculiar to the writer or it may be misprinted. The translator has to force his word into
a sense by writing a footnote to explain the correct meaning of the word and to satisfy himself.
Các quán ngữ được gắn với các cụm từ cố định trong khi các nghĩa kỹ thuật thường là
cái bẫy dịch tồi tệ nhất. Hầu hết các danh từ, động từ và tính từ được sử dụng theo nghĩa
bóng và có thể có nghĩa bóng. Ví dụ: "Người đàn ông yêu khu vườn của mình". Trong câu
này từ ‘vườn’ tượng trưng cho sự riêng tư, vẻ đẹp và khả năng sinh sản, đơn giản, chăm chỉ
và hạnh phúc giới tính. Từ ngữ càng thông dụng, càng dễ lây lan và dễ tiếp cận theo nghĩa
bóng. Từ có thể có nghĩa cũ hoặc nghĩa theo khu vực, có thể được sử dụng một cách mỉa mai,
hoặc theo nghĩa đặc biệt đối với người viết hoặc nó có thể bị in sai. Người dịch phải gắn từ
của mình vào một ý nghĩa bằng cách viết chú thích để giải thích nghĩa chính xác của từ và để
thỏa mãn bản thân.
In addition, other possible solutions to the ‘word problem’ are that the word may have
an archaic or a regional sense (consult appropriate dictionaries) may be used ironically, or in a
sense peculiar or private to the writer (idiolect) or it may be misprinted. But there is one thing
we must assure: the writer must have known what he wanted to say: he would never have
written a drop of nonsense in the middle of a sea of sense, and somehow you have to find that
sense, by any kind of lateral thinking misprint, miscopying, (anatomy for autonomy), author’s
linguistic or technical ignorance.
Ngoài ra, các giải pháp khả thi khác cho 'vấn đề từ ngữ' là từ có thể có nghĩa cổ xưa
hoặc theo khu vực (tham khảo các từ điển thích hợp) có thể được sử dụng một cách mỉa mai,
hoặc theo nghĩa đặc biệt hoặc riêng tư đối với người viết (không hiểu) hoặc nó có thể được in
sai. Nhưng có một điều mà chúng ta phải đảm bảo: người viết hẳn phải biết điều anh ta muốn
nói: anh ta sẽ không bao giờ viết ra một giọt vô nghĩa giữa biển ý thức, và bằng cách nào đó
bạn phải tìm ra ý nghĩa đó, bằng mọi cách kể cả xét về góc in sai, diễn đạt không thoát ý,
(phân tích để tự chủ), hay sự hạn chế về ngôn ngữ hoặc từ kỹ thuật của tác giả.

QUESTIONS:
Q1: What are the difficulties with words in translating?
Q2: What are the different types of meanings of common nouns?
Q3: Should the translator pay attention to common words?
Q4: What is the figurative meaning of the word ‘hot’?
Q5: What is the figurative meaning of the word ‘dinosaur’?

ANSWERS:
Q1: Difficulties with words are of two main kinds either the translator does not understand
the words or he finds the words too difficult to translate.
Q2: Many common nouns have four different types of meaning that are: Physical or
material, figurative, technical, and colloquial.
Q3: YES: The more common the word, the more contagious and accessible is the
figurative meaning.
Q4: Figurative meaning of the word ‘hot’ is: used to describe a subject that causes a lot of
disagreement or discussion; or sexually attractive, or feeling sexually excited.
Q5: Figurative meaning of the word ‘dinosaur’ is: a very old thing.

3.5.2 The Translation of Proper Names (Dịch tên riêng)

You have to look up all paper names you do not know. You should not lose sight of
the linguistic problems of the texts. You must let your mind play over the various type of
references, or your memories. Newmark doesn’t deny neurolinguistic, psychological
processes in translation. Newmark points that you cannot schematize proper names, they are
unconscious, part of the imagination.
Bạn phải tra cứu tất cả các tên mà bạn không biết. Bạn không nên để ý đến các vấn đề
ngôn ngữ của văn bản. Bạn phải để tâm trí của mình lướt qua các loại tham chiếu khác nhau,
hoặc ký ức của mình. Newmark không phủ nhận quá trình thần kinh học, tâm lý học trong bản
dịch. Newmark chỉ ra rằng bạn không thể phân tích tên riêng, chúng là vô thức, một phần của
trí tưởng tượng.

We shall remember that while English keeps the first names of foreign persons
unchanged, French, Chinese, and Italian sometimes arbitrarily translate them, even if they are
names of living people.
Chúng ta sẽ nhớ rằng trong khi tiếng Anh giữ nguyên tên riêng của người nước ngoài,
thì tiếng Pháp, tiếng Trung và tiếng Ý đôi khi tự ý dịch chúng, ngay cả khi họ là tên của nhân
vật đương đại.

3.5.3 The Translation of grammatical structures (Dịch các cấu trúc ngữ pháp)

Other difficulties with grammar are usually due to the use of archaic, little used,
ambiguously placed, or faulty structures. You should bear in mind, however, that if long
sentences and complicated structures are an essential part of the text, and are characteristic of
the author rather than of the norms of the source language, you should reproduce a
corresponding deviation from the target language norms in your version.
 Những khó khăn khác liên quan đến ngữ pháp thường là do việc sử dụng các cấu trúc
cổ xưa, ít được sử dụng, được đặt mơ hồ hoặc bị lỗi. Tuy nhiên, bạn nên nhớ rằng nếu các câu
dài và cấu trúc phức tạp là một phần thiết yếu của văn bản và là đặc trưng của tác giả chứ
không phải là các tiêu chuẩn của ngôn ngữ nguồn, bạn nên tái tạo độ lệch tương ứng so với
các tiêu chuẩn ngôn ngữ đích trong phiên bản của riêng bạn.

QUESTIONS:
Question 1: What is the major difficulty when translating? And how to deal with it?
Question 2: What are four different types of the meaning of common nouns?
Question 3: What should you do if you meet an archaic structure in SL?
Question 4: When you translate a text into English do you translate proper names into
English too?
Question 5: Is that TRUE that proper names are unconscious, part of the imagination?

ANSWERS:
Question 1: The major difficulties in translating are lexical and not grammatical which
include words, collocations, fixed phrases, idioms, and neologisms. The translator has to be
aware of all possible meanings of the words or because the meaning is determined by its
unusual collocation or a reference in the text.
Question 2: Four different types of the meaning of common nouns are: Physical or
material, figurative, technical, and colloquial.
Question 3: When meeting an archaic structure in SL, the translator should reproduce a
corresponding deviation from the target language norms in your version.
Question 4: When you translate a text into English you don’t have to translate proper names
into English because English keeps the first names of foreign persons unchanged.
Question 5: YES. Newmark points that you cannot schematize proper names, they are
unconscious, part of the imagination.