A APRENDIZAXE

Transformacións na cta relativamente estables obtidas a traveso das

experienzas:imitación,estudio,práctica
Adquisición novas respostas,coñecementos,habilidades
Procesamento información:Entrada-Percepción-Atención-Aprendizaxe-Almacenamento-
Memoria-Representación
Aprendizaxe pode considerarse como unha variable intermedia delimitada polas súas
relacións coas condicións antecedentes(estados de cta anteriores ao estudio),o estado de
cta posterior(o cambio de cta observado),e a manipulación experimental(a práctica ou
intentos realizados)
Non todos os cambios na cta débense á experienza(ctas determinadas xenéticamente
frónte ás aprendidas).Filoxenéticamente,nos niveis superiores a determinación xenética
disminúe e a capacidade de aprendizaxe amplíase.
Primeiras experienzas:
troquelado e
experienzas temperás
Adquisición preasociativa de respostas:
-habituación:decremento/desaparición da R póla exposición repetida ao E
-pseudocondicionamento:aumento na frecuencia de ocurrencia da R.C
diante da presentación dun E neutro
Conductas aprendidas
 Antecedentes históricos

DUALISMO Descartes(S.17) Tª evolución Darwin (S.19)

Mente Corpo (reflexo) Influenza do medio

Continuidade

EMPIRISMO Sherrington(1906) Psa.Comparada

Ebbinghaus Paulov Thorndike

Psa.Cognitiva Guthrie
 Teorías máis relevantes aprendizaxe
1-Tª da contigüidade de Guthrie:unha combinación de estímulos que acompañoú un
movimento tenderá a ser seguida por ese movimento cando a dita combinación sexa
presentada de novo.
Son os estímulos os que incitan ao movimento,por ex:conducir.

2-Tª do reforzo de Hull:A aprendizaxe é a formulación mecánica de hábitos xerarquizados.

Dáse a aprendizaxe cando un acto,resultado dunha pulsión primaria,é reforzado por unha
situación.
O reforzo ocupa un lugar central nesta teoría,xa que desenrola a forza dos hábitos e fai posíbel
a resposta final.
 Tª Clark Hull
Cando un organismo da unha resposta condicionada,a aparición desta
resposta produce no organismo unha incapacidade de poder dar de
novo a mesma resposta dentro de certos límites temporais.Este feito
chámase inhibición reactiva.
Teoría:A utilización de longos intervalos de tempo entre intentos o
suficientemente longos como para permitir a desaparición dunha inhibición
reactiva,vai parella á obtención dun condicionamento maior co que
corresponde á utilización de intervalos entre intentos moi cortos.
3-Tª da orientación(Tolman,1886-1959):Difiere das dúas anteriores
en que ,mentras para aquelas a aprendizaxe prodúcese
mecánicamente,é decir,mediante unha ligazón entre un estímulo e
unha resposta,para Tolman o esencial en todo comportamento é a
súa orientación cara a un obxetivo.
Ao comenzo da aprendizaxe,o organismo está orientado cara a un
determinado resultado que prevé,fai unha hipótese e a
aprendizaxe constitúe unha verificación da mesma

4-Psa da forma e a intuición(Köhler,1887-1967):suliñoú a

importancia da intuición e admitiú que non podía explicarse máis
que considerando a aprendizaxe como a organización dunha
estructura.Ista é unha aplicación da Psa.da forma á aprendizaxe
 Bases biolóxicas da aprendizaxe

Pavlov(1927)diferencioú dous tipos de ctas:innatas(ou non

aprendidas) e adquiridas.
Nas ctas non aprendidas,que un organismo pode realizar sin
necesidade da aprendizaxe,cabe distinguir:

1-Ctas innatas;respostas fisiolóxicas,reflexos incondicionados ou ctas

simples,e instintos ou ctas hereditarias
2-Primeiras experienzas;troquelado,experienzas temperás
3-Ctas preasociativas;habituación,pseudocondicionamento
 Participación do neocórtex

A)Existe unha relación entre o tamaño relativo do neocórtex e a capacidade

para aprender
B)Neocórtex recibe unha grande variedade de sinais sensoriaís,á vez que
pode considerarse como unha rexión adicada á actividade motora
C)Neocórtex é,probablemente,a porción do S.N con maior cantidade de
interconexións que transmiten a maioría da información recibida e utilizada
pólo organismo
 Conductas aprendidas

Adquírense ou modifícanse ctas e información a partíres da experienza,e

dicir;en interacción co medio.O individuo intervén na aprendizaxe
seleccionando,modulando ou condicionando aqueles aspectos do medio
susceptibles de influir nél,pólo que toda cta aprendida está condicioada pólo
estado inicial do organismo
As ctas aprendidas abarcan unha gran variedade de modalidades e tipos de
resposta,dende as máis simples a nivel fisiolóxico(aumento da salivación
pode ser aprendido),pasando pólas motoras ata chegar ás máis complexas a
nivel cognitivo(linguaxe)
Estudio das estructuras anatomoneuronais no proceso da aprendizaxe
mediante a utilización de técnicas cirúrxicas
Estudios de Lashley
 Condicionamento clásico
É un modo específico de tratº experimental.
Trátase de presentar un estímulo(EI) que elicita unha resposta observable
no organismo (RI) e,no procedemento máis sinxelo,presentar un pouco
antes outro estímulo xeralmente de menor intensidade que o
anterior(EC)que elicita unha resposta do organismo,aínada que non a
resposta incondicionada.Tra-la presentación repetida da secuencia
EC,provócase no organismo unha resposta chamada Condicioada,por ser
parecida á incondicioada,aínda que non é igual.
 Modelo e variables

Modelo:diante da colocación de comida na boca(EI) prodúcese unha

salivación (RI),que posúe un valor adaptativo,xa que posibilita e
facilita a formación do bolo alimenticio.
Si pouco antes de presenta-la comida,facemos soar un zumbador de
100 ciclos/seg (EC),tras algunhas veces da presentación da
secuencia EC-EI,a nova presentación do EC vai producir
salivación(RC)antes de que apareza o EI
 Variables
EI;da lugares a que un organismo presente unha resposta regular e
mensurable,
RI;é a resposta regular e medible que da o organismo diante da presentación
do EI,
EC;estímulo que non provoca ao principio do experimento a RI(aínda que
provoca outras respostas diante das cales o organismo debe habituarse),e
que aparéase co EI con propósitos experimentaís,
RC;como resultado de aparear unha serie de veces a secuencia EC-EI en
determinadas condicións espacio-temporais,aparece durante o intervalo entre
a presentación do EC –EI.
Tipos e procedementos

Existe unha variedade de clasificacións respecto do

Condicionamento Clásico,dependendo do criterio
empregado:
*Con relación ao significado funcional do EI
*Con relación ao intervalo temporal de presentación entre
estímulos.
Tendo en consideración o antedito podemos falar de:
-Condicionamento simultáneo
-C.diferido,
-C.de pegada
-C.retroactivo,
C.temporal
 Condicionamento instrumental

Estudios sobor do reforzo tiveron grande relevancia no estado

actual do C.instrumental.
En Psa cando falamos de reforzo referímonos a:
O acto de fortalecemento,
O estado de ser fortalecido un organismo,
O que fortalece
Lei do efecto
Thorndike formuloú a lei do efecto:”das distintas respostas
que se dan nunha situación,aquélas ás que se acompaña
ou ás que sigue de inmediato a satisfacción do
animal,manténdose constantes tódolos demáis
elementos,asociaránse de modo máis firme coa
situación,de xeito que cando a situación volva a
aparecer,vai ser máis probable que se presenten.
Aquélas outras ás que acompaña ou sigue de inmediato
unha insatisfacción,debilitarán as súas conexións coa
situación,de xeito que cando ista volva a presentarse vai
ser menos probable que aquelas respostas volvan
aparecer.
Canto maior sea a satisfacción ou insatisfacción,maior vai
ser o fortalecemento ou debilitamento da conexión.
Tipos de reforzo

Existen múltiples clasificacións:

-Reforzo positivo;é aquel cuia aparición continxente cunha
resposta incrementa a probabilidade da aparición desta
resposta no futuro
-Reforzo negativo ou aversivo;aquel cuia desaparición leva
consigo o incremento na probabilidade de aparición dunha
resposta
-Reforzos primarios;posúen un valor reforzante
biolóxicamente determinado,e non póla
aprendizaxe(comida,bebida)
-Reforzos secundarios;adquiriron o seu valor póla
aprendizaxe(recompensa social,diñeiro)
Tipos de Condicionamento Instrumental

As categorías clasificatorias atópanse en función do tipo de

reforzo,apelando ao positivo(recompensa) ou
negativo(aversivo).Podemos falar de catro tipos(un positivo e tres
negativos):
-No entrenamento de recompensa o reforzo é positivo e non se
atopa presente antes da realización da resposta desexada.En
canto aparece a resposta aplícase o reforzo
-No entrenamento de castigo,o reforzo(estímulo punitivo)non se
atopa presente senón que aparece tra-la acción non desexada
-Nos deseños de evitación o reforzo aversivo atópase ausente
antes da realización da cta;a realización da resposta adecuada fai
que o reforzo non se presente
-Nos deseños de escape o reforzo aversivo atópase presente
antes da realización da resposta;a realización da resposta fai
desaparecer a estimulación aversiva
 Aprendizaxe observacional

Chamado tamén vicario

Suliña os aspectos cognitivos da cta do modelo observado
Bandura(conductista);os procesos de socialización implican
necesariamente a presencia dun mínimo de dúas persoas(ou
unha persoa que contemple accións,reais ou imaxinarias doutras
persoas)
Somentes na aprendizaxe observacional dánse estas
condicións,polo tanto,a aprendizaxe observacional sería a clave
explicativa dos procesos de interacción social,cuia suma total
serían os procesos de socialización
 A imitación

Na explicación da cta insistiuse na apelación ao instinto de imitación

coa finalidade de explica-la existencia de repeticións
comportamentais en animais e humanos que non se tiñan ensaiado
con anterioridade,nembargantes,tíñanse feito en presencia das
persoas e animais que despois as reproducían
A influenza que posúe un modelo sobor da cta dun observador
débese a que o observador está dotado dun instinto que o leva a
adquirir ou consolidar no seu repertorio comportamental e poñer en
práctica as ctas que ve,que realiza outro organismo,sexa da súa
especie ou doutra distinta.
A consideración evolutiva(Piaget)

A maior parte do traballo deste autor sobre a imitación refírese aos

18 primeiros meses de vida
O R.N non é capaz de imitar,aínda que chora si escoita chorar
outro neno(preparación a través do reflexo)
A fase seguinte é a pseudoimitación ou imitación por
entrenamento(o bebé continúa unha actividade iniciada pólas
consecuencias agradables que lle produce)
O segundo estadío sería a “imitación esporádica”
O terceiro:”imitación sistemática”
O cuarto:aparece aos 8-9 meses de idade,cando o neno pode
imitar expresións faciais
O quinto:utilízase sistemáticamente a imitación como un método
para o descubrimento na “construcción dos obxetos”
O sexto:comenza a “imitación representacional”,que require
memoria a longo plazo do que se vai imitar e conquírese aos 18
meses.
 Teorías do reforzo

Téntase dar unha explicación da imitación apelando á acción

do reforzo.
A aprendizaxe dáse só no caso de que se atope presente o
impulso(primario ou secundario)ou exista certa motivación
póla parte do observador para imitar unha cta modelo
 Relevancia do estudio da aprendizaxe
Frecuentemente tratamos con persoas que desenrolan
comportamentos que poden ir en detrimento da súa
saúde,nas que resulta oportuno estimular hábitos máis
saudables ou con persoas que teñen que enfrontar novas
circunstancias e adaptarse a elas(enfermidades crónicas ou
transitorias)
Coñece-las bases da aprendizaxe no ámbeto clínico supón
unha ventaxa cara a manter,suprimir,ou modificar ctas
humanas transformándoas en máis adaptativas.
 Bibliografía
-Aguado-Aguilar,L.Condicionamiento clásico.En R.Bayés y
J.L.Pinillos(coord)Aprendizaje y condicionamiento.Alhambra.Madrid,1989
-Aguado-Aguilar.Lecturas sobre aprendizaje animal.Ed.Debate.Madrid,1983
-Bandura,A.Teoría del aprendizaje social.Espasa universitaria.Madrid,1984
Cruz,J.Condicionamiento instrumental apetitivo.En R.Bayés y J.L
Pinillos(coord).Aprendizaje y condicionamiento.Alhambra.Madrid,1989
-Mackintosh,NJ.Condicionamiento y aprendizaje
asociativo.Alhambra.Madrid,1988
-Pozo,J.I.Teorías cognitivas del aprendizaje.Ed.Morata.Madrid,1989
-Santiago,J.,Tornay,F y Gómez,E.Procesos psicológicos básicos.McGraw-
Hill.Madrid,1999
-Sebastián,M.V.Aprendizaje y memoria a lo largo de la
historia.Visor.Madrid,1994