1. Co to jest odporność wrodzona i odporność nabyta? Proszę wskazać różnice.

Odporność nieswoista :

 Wrodzona
 Natychmiastowe działanie, niespecyficzne
 Obejmuje bariery (mechaniczne, biologiczne i chemiczne) i mechanizmy odpowiedzi zależnej
od makrofagów, granulocytów i komórek Nk
Bariery czyli:
o Mechaniczne(skóra, błony śluzowe, odruch kaszlu, kichania, łzawienie i oddawanie
moczu)
o Chemiczne(HCL, proteazy w żołądku, lizozym, interferony)
o Biologiczne(konensalna flora bakteryjna- przewód pokarmowy, pochwa)

Odpowiedź nieswoista czyli:

o Szybka
o Rozpoczyna się po przekroczeniu przez patogeny barier nabłonków skóry i błon
śluzowych i wniknięcia patogenów głębiej – do tkanki łącznej
o Zależna od rozpoznawania cząsteczek patogenów (ang. pathogen-associated
molecular patterns, PAMP) przez różnego rodzaju komórki – układu
immunologicznego, nabłonkowe, śródbłonka i fibroblasty za pomocą specjalnych
receptorów

Odporność swoista:

 Nabyta
 Uzyskiwana stopniowo wskutek ekspozycji na drobnoustroje
 Specyficzna
 Biorą w niej udział limfocyty B i T
 Obejmuje wytwarzanie limfocytów B i T pamięci co warunkuje szybką odpowiedź przy
ponownym zakażeniu

Różnice : głównie, że nieswoista jest przy użyciu makrofagów, granulocytów i komórek NK , swoista
przy użyciu limfocytów. Nieswoista jest od urodzenia a swoista po zetknięciu się z jakimś patogenem,
który zostaje zapamiętany.

2. Rodzaje przeciwciał.

Przeciwciała czyli immunoglobuliny, glikoproteiny wytwarzane przez układ odpornościowy w

odpowiedzi na obecność rozpoznanych antygenów pochodzących z np. bakterii czy wirusów.
Produkowane przez limfocyty B i komórki plazmatyczne. Są w kształcie litery Y.

Zbudowana z 4 łańcuchów polipeptydowych związanych kowalencyjnymi wiązaniami

dwusiarczkowymi

– Dwa łańcuchy lekkie (ang. Light chain)

– Dwa łańcuchy ciężkie (ang. Heavy chain)

Zarówno łańcuchy ciężkie jak i lekkie posiadają dwa rejony

– Rejon stały

– Rejon zmienny

Przeciwciało osiada dwa fragmenty

– Fragment wiążący antygen (ang. Fragment antigen-binding, Fab)

– Fragment wiążący receptor komórkowy (ang. Fragment crystallizable, Fc)

Wyróżniamy:

 IgA-głównie we wszystkich wydzielinach gruczołów egzokrynowych (ślina, łzy, mleko,

śluz). Główna linia obrony w błonach surowiczych i śluzowych. Produkowane przez
plazmocyty. Wydzielniczy IgA jest dimerem - dwie cząsteczki przeciwciała połączone są
łańcuchem J i komponentą sekrecyjną – w takiej formie białko to jest oporne na
proteolizę .W surowicy przeciwciała te są monomerami
 IgG- główna linia obrony przed mikroorganizmami w tkankach. Poziom wzrasta w trakcie
odpowiedzi immunologicznej. Wysoka rozpuszczalność i stabilność. Przekracza barierę
łożyskową. Inicjuje klasyczną drogę aktywacji dopełniacza, co pozwala na zabicie
rozpoznanych przez nie zakażonych komórek i mikroorganizmów. Stanowi 75-85%
immunoglobulin krwi
 IgD-wydzielnicza form występuje w surowicy krwi w nieielkiej ilości i jest najsłabiej
poznana. Obecna na powierzchni limfocytów forma pełni funkcję receptorów dla
antygenu. Rejonem Fc łączą się z komórkami tucznymi i bazofilami powodując ich
degranulację pod wpływem antygenu. Odgrywają one znaczną rolę w reakcjach
alergicznych
 IgE- Stężenie tych immunoglobulin jest w surowicy najmniejsze
 IgM-5-10% immunoglobulin we krwi. Wolne IgM występuje zwykle w formie
pentamerycznej. W formie monomerów cząsteczek IgM występują na powierzchni
limfocytów B i pełnią funkcję receptorów (BCR). Są to pierwsze wytwarzane przeciwciała
w rozwoju osobniczym i pierwsze uwalniane w trakcie odpowiedzi immunologicznej
3. Czym się różni odpowiedź komórkowa od odpowiedzi humoralnej?

Komponenty zaangażowane:

 Odpowiedź komórkowa: Obejmuje aktywność komórek układu immunologicznego, takich jak

limfocyty T (cytotoksyczne i pomocnicze) oraz fagocyty (np. makrofagi).
 Odpowiedź humoralna: Polega na działaniu przeciwciał (immunoglobulin), które są
produkowane przez komórki B.

Cel działania:

 Odpowiedź komórkowa: Skierowana przeciwko zainfekowanym komórkom lub komórkom

nowotworowym.
 Odpowiedź humoralna: Skierowana przeciwko cząsteczkom rozpuszczalnym w płynach
ustrojowych, takim jak toksyny bakteryjne czy wirusy krążące we krwi

Mechanizmy działania:
  Odpowiedź komórkowa: Polega na bezpośrednim ataku na zainfekowane komórki za pomocą
limfocytów T cytotoksycznych oraz na wspomaganiu aktywności fagocytów.
 Odpowiedź humoralna: Przeciwciała neutralizują patogeny lub aktywują inne komórki
immunologiczne do zwalczania patogenów.

4. Rodzaje limfocytów.

Limfocyty B

 Powstają i dojrzewają w szpiku kostnym

 W swojej błonie mają receptory Igα i Igβ
 Po opuszczeniu szpiku wędrują w poszukiwaniu antygenów
 Po kontakcie z antygenem ulegają aktywacji i wytwarzają przeciwciała
 Ostatecznie różnicują się do plazmocytów lub limfocytów B pamięci
 Aktywują się przez rozpoznanie antygenu dzięki receptorowi BCR, który przekazuje sygnały
do wnętrza komórki za pomocą kaskady fosforylacji
o Liczba możliwych kombinacji struktury przeciwciała jest ogromna, co umożliwia
rozpoznawanie przez receptor antygenów, z którymi nigdy wcześniej komórka nie
miała styczności
o Rozpoznany już obcy antygen uruchamia całą kaskadę reakcji, których wynikiem jest
proliferacja limfocytów B i ich przekształcanie w komórki plazmatyczne produkujące
takie same przeciwciała, jak te, które jako BCR rozpoznały antygen

Limfocyty T

 Powstaje w szpiku ale dojrzewa w grasicy

 Posiadają specyficzne receptory TCR, które wraz z koreceptorami CD4 i CD8 rozpoznają
antygeny w połączeniu z cząsteczkami MHC
 Po opuszczeniu grasicy wędrują w poszukiwaniu antygenów
 Po kontakcie z antygenem ulegają aktywacji, proliferują i zaczynają wydzielać specyficzne
substancje (zależne od rodzaju limfocyta T)

Aktywacja limfocytów Th– MHC II

Aktywują się przez wyspecjalizowane komórki prezentujące antygeny- Makrofagi, komórki
dendrytyczne i limfocyty B. Przebieg :
o Endocytoza patogenów- częściowy rozkład w endosomach
o Produkcja MHC II i ich łączenie w obrębie apratu Golgiego z fragmentami
patogenów.
o Transport pęcherzyków do błony komórkowej- wbudowanie w obręb błony
o Prezentowanie antygenów patogenów w połączeniu z MHC II
o W efekcie aktywacji dochodzi do pobudzenia limfocytów Th-wydzielanie cytokin
pobudzających reakcję zapalną komórkową lub humoralną.

Aktywacja limfocytów Tc – MHC I

Aktywację tego typu limfocytów wywołują wszystkie komórki jądrzaste zakażone patogenami
wewnątrzkomórkowymi . Przebieg:

o Produkcja białek patogenów

 o Białka degradowane w proteasomach
o Transportowanie do RER, gdzie łączą się z MHC I
o Transport do aparatu Golgiego i sortowanie w pęcherzykach
o Transport pęcherzyków do błony komórkowej (wbudowywanie się w obręb
błony)
o Prezentowanie antygenów patogenów w połączeniu z MHC I
o W efekcie tego pobudzenia dochodzi do śmierci komórki zakażonej

Wyróżniamy rodzaje :

Limfocyty T cytotoksyczne (CD8+):

 Funkcja: Zabijają zainfekowane komórki, eliminując źródło infekcji.

 Mechanizm działania: Wykrywają komórki z obcymi antygenami i niszczą je substancjami
toksycznymi.

Limfocyty T pomocnicze (CD4+):

 Funkcja: Koordynują odpowiedź immunologiczną, aktywując inne komórki układu

immunologicznego.
 Mechanizm działania: Wspomagają produkcję przeciwciał, aktywują limfocyty T
cytotoksyczne i stymulują aktywność makrofagów.

Limfocyty T supresorowe (CD4+CD25+):

 Funkcja: Hamują aktywność innych komórek immunologicznych, utrzymując homeostazę.

 Mechanizm działania: Wykazują działanie immunosupresyjne.

Limfocyty T pamięciowe:

 Funkcja: Zapamiętują wcześniejsze zakażenia, umożliwiając szybszą reakcję immunologiczną.

 Mechanizm działania: Długotrwałe, utrzymują gotowość do szybkiej mobilizacji.

Limfocyty T regulatoryne (Treg):

 Funkcja: Kontrolują aktywność układu immunologicznego, zapobiegając nadmiernym

reakcjom i autoimmunizacji.
 Mechanizm działania: Hamują aktywność innych limfocytów T i komórek immunologicznych,
utrzymując tolerancję.

5. Centralne i obwodowe narządy limfatyczne.

Centralne :

 Szpik kosnty
o Miejsce wytwarzania elementów morfotycznych krwi (szpik czerwony)
o Powstawanie i dojrzewanie limfocytów B
o Powstawanie bezdojrzewania limfocytów T
 o 5%masy ciała
o U dorosłego jest to głownie nasady bliższe kości promieniowych i udowych, kręgi,
żebra, kości biodrowe, mostek
 Grasica
o Dwupłatowa struktura zlokalizowana w śródpiersiu
o Wzrasta od urodzenia do okresu pokwitania, a następnie ulega zanikowi-
zastępowana przez tkankę tłuszczową
o Posiada łącznotkankową torebkę, której odnogi wnikające w głąb narządu, dzieląc
grasicę na nie w pełni oddzielone płaciki
o Każdy płacik zawiera kore(cz. Zew. zasadochłonna, zaw. Dużo limfocytów) i
rdzeń(cz.wew, słabiej zabarwiona. Dużo ciałek hassala)
o W obrębie całej grasicy limfocytom i komórkom nabłonkowym zrębu towarzyszą
makrofagi i komórki dendrytyczne
o Zrąb grasivy zbudowany jest z tkanki nabłonkowej
o Ciałka grasicze (ciałka Hassala) – duże agregaty komórek nabłonkowych grasicy,
niekiedy o koncentrycznym układzie, występują tylko w rdzeniu grasicy, wydzielają
liczne cytokiny
o Zachodzi w niej dojrzewanie limfocytów T. Limfoblasty T pochodzące ze szpiku
kostnego wnikają do grasicy w rejonie podtorebkowym. W grasicy zaczynają
produkować TCR oraz CD4 i CD8. Selekcja limfocytów T zależna od komórek
dendrytycznych i nabłonkowych zrębu grasicy • Pozytywna – usuwanie limfocytów, u
których nie doszło do prawidłowego wykształcenia receptorów TCR i CD4, CD8 (nie
wiążą się z antygenami i MHC) – zachodzi w korze grasicy • Negatywna – usuwanie
limfocytów reagujących z własnymi tkankami – zachodzi w rdzeniu grasicy

Obwodowe narządy limfatyczne

 Węzły chłonne
o Leżą na przebiegu naczyń limfatycznych
o Jest ich w sumie około 400-500
o Stanowią system filtrów dla przepływającej limfy
o Kształt ziarna fasoli. Część wypukła (dochodzą do niej naczynia limfatyczne) i Wnęka
(wychodzą z niej naczynia limfatyczne oraz wchodzą i wychodzą naczynia
krwionośne)
o Pokryty łącznotkankową torebką od której odchodzą odnogi -beleczki.
o Zrąb zbudowany z tkanki łącznej siateczkowatej
o Miąższ zbudowany z limfocytów oraz zatok przez które płynie limfa.
o KoraCzęść przykorowaRdzeń
o Kora- najbardziej na zew. składa się głównie z grudek chłonnych (limfocyty B,
pęcherzykowe komórki dendrytyczne i makrofagi) , leżą w niej zatoki
podtorebkowa i promienista kory
o Strefa przykorowa-pomiędzy korą a rdzeniem. Składa się ze ściśle ułożonych
limfocytów T
o Obecne liczne żyłki o wysokich komórkach śródbłonka – miejsce przenikania
limfocytów z krwi do miąższu węzła
o Rdzeń węzła chłonnego- Zawiera zatoki promieniste rdzenia. Pomiędzy zatokami
znajdują się plazmocyty oraz limfocyty T, B i układające się w szeregi sznury rdzenne.
Obecne liczne żyłki o wysokich komórkach śródbłonka.
 o
 Śledziona-
o Największy narząd limfatyczny, ok.12cm.
o Wysoko w lewym kwadrancie jamy brzusznej
o Zaangażowana w filtrację krwi
o Otoczona torebką łącznotkankową (W torebce i beleczkach miocyty gładkie –
umożliwiają obkurczanie się śledziony)
o Miąższ składa się z Miazgi czerwonej i białej.
o Zrąb śledziony zbudowany jest z tkanki łącznej siateczkowej
o W jej wnęce wnikają do niej naczynia krwionośne : Tętnica śledzionowa –> tętnice
beleczkowe –> tętnice środkowe –> tętniczki pędzelkowe –> naczynia włosowate
zatokowe (sinusoidy) lub do miazgi czerwonej –> żyłki –> żyły beleczkowe –> żyła
śledzionowa
o Miazga biała- Grudki chłonne (ułożone nierównomiernie w miąższu , w sąsiedztwie
żyły środkowej) miejsce proliferacji limfocytów B
o Stosunek limfocytów B do T w śledzionie wynosi 60:40
o Miazga czerwona-80% masy wątroby. Struktura podobna do gąbki, zawiera: sznury
śledzionowe (limfocyty i komórki plazmatyczne) oraz zatoki śledzionowe
(wypełnione krwią). Z części tętniczek pędzelkowych krew nie wpływa do zatok tylko
bezpośrednio do miąższu- Wszystkie składniki krwi muszę wrócić do krwiobiegu
poprzez pory w ścianie zatok – zużyte erytrocyty nie są w stanie tego zrobić i zostają
usuwane przez makrofagi. W czasie niszczenia starych erytrocytów żelazo
hemoglobiny jest odzyskiwane (dzięki transferynie transportowane jest do szpiku), a
hem pozbawiony żelaza jest metabolizowany do bilirubiny, która jest transportowana
do wątroby i uwalniana przez hepatocyty do żółci

 MALT- tkanka limfatyczna błony śluzowej. Lokalizuje się w obrębie tkanki łącznej i nabłonka.
o Zawiera limfocyty T i B, komórki plazmatyczne, komórki dendrytyczne
o Jest wyrazem zajmowania przez komórki immunokompetentne strategicznych pozycji
wobec antygenów światła tych narządów
o Komórki MALT mogą być w rozproszeniu, w skupiskach lub tworzyć grudki chłonne
o Skupiska grudek chłonnych tworzą – Migdałki – w obrębie jamy ustnej – Kępki Peyera
– w obrębie jelita krętego oraz występują w wyrostku robaczkowym

Migdałki- Zgrupowanie grudek chłonnych w błonie śluzowej jamy ustnej. Tworzą tzw.
Pierścień Waldeyera. Od strony jamy ustnej pokryte są nabłonkiem, od głębiej położonych
tkanek cienką torebką łącznotkankową.

• Migdałki podniebienne – Pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim – Nabłonek

tworzy zagłębienia – krypty – W obrębie nabłonka krypt liczne limfocyty i inne leukocyty
 • Migdałki językowe – Pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim – Nabłonek tworzy
zagłębienia - krypty

• Migdałek gardłowy – Pokryty nabłonkiem wielorzędowym walcowatym urzęsionym

Kępki Peyera- Skupiska grudek chłonnych zlokalizowane w błonie śluzowej i podśluzowej.

Występują w jelicie krętym. Należą do układu MALT. W nabłonku pokrywającym grudki
chłonne znajdują się komórki M – Unikalne komórki wyspecjalizowane w transporcie
patogenów i drobnoustrojów – Na powierzchni wierzchołkowej nie mają mikrokosmków tylko
mikrofałdy, na powierzchni podstawnej kieszonki, w których lokalizują się komórki
prezentujące antygeny i limfocyty

6. Budowa i funkcje grasicy.

7. Budowa i funkcje śledziony

. 8. Budowa i funkcje węzłów chłonnych.

9. Co to jest tkanka limfatyczna związana z błoną śluzową (MALT) i gdzie występuje- proszę
podać przykłady.

Przy poprzednich punktach niechąccy opisałem tez te