DOAN THUYEN DANH CA Huy Cin L ing nét chinh vé tic gid - tac phim 1. Tae gia ~~ Huy Can (1919 - 2005), tén day dil 1a Ca Huy Can, qué 6 huyén Vu Quang, tinh Ha Tinh. - Ong la m6t trong nhing guong mat xuat sic ciia nén thi ca Vit Nam hién dai: + Trude céch mang théng Tam: Huy Can 1a mot trong nhiing t8n tudi ndi bat cita phong trdo the Méi, voi nhiing dé tai mang cam hueng vai tru va ndi su nhéin thé. + Sau céch mang thing Tam: Tho Huy Cin da cé nhiéu tim toi, voi dé tai mang cam hieng vii tru song tran day niém vui chit khong con mang nang ndi sau nhan thé. ~ Phong cach séng tée: Tho Huy Can luén vin dng 6 nhiéu déi ewe: vii tru - cudc dai, su séng - cdi chét, hién thuc - lang lan, niém vui — néi buon...; giong digu moc mac, chan tinh, lng dong; hinh anh thi thim tram, khoi goi;. 2. Tae phim a. Hon canh sing tie ~ Bai tho “Dodn thuyén dénh ca” ra doi nm 1958. Day 1a thoi ki mién Bac duoc giai phéng, bit tay vio xay dung chi nghia x hoi dé chi vign cho chién trong mién Nam. ~ Bai tho la két qua sau chuyén di thyre té 6 ving mé Quang Ninh. Tir chuyén di thue té nay, hén tho Huy Can mi thu sur tro lai va doi dao trong cam himg vé thién nhién dat nude, vé lao déng va niém vui tude cude séng mdi. = Bai tho duge in trong tap “Tréi mdi ngay lat sang” nam 1986. b. ¥ nghia nhan dé - Hinh anh “doan thuyén” goi vé mét su doin két, 6 dé co sur déng long, chung site gitta céc thanh vién, ~ Phan dnh kh6ng khi lao déng s6i néi, hing say cua nhimg ngudi dan chai ~ Goi lén nhimg thanh qua lao déng g6p phan x4y dung dat nude theo nhip séng méi sau chién tranh. c. Bé cuc: Ba phan Dugc bé cuc theo hanh trinh mét chuyén ra khoi ciia doan thuyén danh cé: ~ Phin mét: 2 khé tho dau: Canh doin thuyén danh cd 1a khoi. = Phan hai: 4 khé tho tiép: Canh doan thuyén danh ca trén bién. ~ Phan ba: khé tho cudi: Canh doan thuyén danh cé tro vé. IL. Tim hiéu cl 1. Canh doan thuyén danh 4 ra khoi (hai khé tho dau) a, Khung ciinh troi bién Mé@ dau bai tho 1a cdnh doan thuyén danh cé ra khoi trén phéng nén cia mét budi hong hén tuyét dep: “Mat troi xudng bién nluc hon lea Song da cdi then, dém sdp ciea” ~ Tae gid da dat nhan vat to tinh tir mOt diém nin nghé thuat rat dae bi8t: d6 1a mot diém nhin di dong duge dat trén con thuyén dang tién bude ra khoi,~ Sir dung mét hinh anh so sdnh rit de dao: “Mat trai xudng bién nluc han liea” + Ta thu ving mat tri dé nye tir tir chim xudng long bién khép lai vong tudn hoin cia mét ngay. + Goi quang canh Ai vi, trdng 12 cia bau troi va mat bién lic hoang hén. + Goi bwie di ciia thoi gian va dac biét thoi gian nay né khéng chét lang ma 6 su van déng theo hanh trinh cia doan thuyén danh cA. ~ Sir dung hinh dinh ahdn héa: “Séng da cai then, dém sdp cea” + Ta nhang con séng x6 bd nhu nhing chiée then cir cia va tru dé chim vao trang thai nghi ngoi. + Goi cam gide gin gai, than throng, boi vi tru dugc hinh dung nhu mét ngoi nha In cita con ngudi. Qua hai cau tho dau co thé thay, Huy Can yéu thién nhién va yéu mén cude doi nhu thé nao b. Céinh dodn thuyén ra khoi ‘Trén phéng nén thién nhién tuyét dep Ay, con ngudi dan dan xuat hién: “Dotin thuyén danh cé lai ra khoi Céiu hat cng buém cing gid khoi.” - Phu tit “Igi” tao duge diém nhan ngir digu va sire nang cho cau tho: + Goi thé chit ding cita con ngidi va cho biét céng vie ra khoi van lap di lap lai hang ngay, tro thanh mdt hinh dong quen thude. + Déng thi, miéu ti mot hanh déng déi lap: Adi lap giita hoat dng cita vi tru voi hoat déng ciia con ngudi ~ Hink dinh “cu hét cing budm cing gid khoi + Cu thé hoa niém vui phoi phii, + Goi cho ching ta lién trong ti ludng sire manh da dua con thuyén vuot trong ra khoi. + VGi nghé thudt chuyén déi cam gide “cau hat cing buém” goi ve dep tam hén cla ngudi lao dong giti gm vao trong 10i hat 1a Khoi trong trang thai phan chan, nao ntte dén la ki va duong nhu co mot site manh vat chat da cing v6i gio 1am théi cang cdnh buém, day con thuyén ludt séng ra kh. ‘Trong tam trang phan chin, ndo nite ra khoi, nhimg ngudi dan chai da cat cao tiéng hat. “Hat rang: cd bac bién Déng lang 1 hao himg, ham hé ctia ngudsi lao dong,Pang nhie dodn thoi bién muén luéng séng Dén dét lwoi ra, doan ca oi!” - Tit “hat réing” goi én niém vui cia ngudi din chai, hira hen mét chuyén ra khoi bdi thu. ~ Thi phép ligt ké (cA bac, c& thu) va so sinh (nh thoi dua) mang dén 4m hudng ngoi ca, tu hao trong cau hit vé su gidu ¢6 eita bién ca. - Hink dinh nhan héa “dém ngay dét bién mudn ludng séng”. + Cho thay AhOng khi lao d6ng hang say khong ké ngiy dém cua ngudi lao déng. + Goi hinh anh nhimg doan ca dang dét nhtng tam loi gitta bién dém. + Goi nhing vet nude lap Linh duge tao ra khi doan ca boi 16i dudi anh trang. ‘Tée gid da phic hoa rit thinh céng mét bite tranh thién nhién ki vi, tho mOng va qua dé goi duge tim hén phong khodng, tinh yéu lao dOng va niém hi vong ciia ngudi dan chai. 2. Canh doan thuyén danh ca trén bién a. Hinh énh doan thuyén dénh cd duge miéu ta cu thé vi rét sinh dong: “Thuy Lud gitta may cao vi bién bing ta lai gid voi budm tring Ra déu dim xa dé bung bién Dan dan thé trén luéi vay giang” = Doan thuyén dinh ca duge tai hign trén nén shién nhién bao la, rong mé: chigu cao cua gid cia tring, chiéu rong cia mit bién va cdn ca chiéu sau cua long bién. - Voi cam hing nhan sinh vi tru, Huy Cin d8 xy dung hinh anh doan thuyén danh 4 rat twong xing véi khOng gian: + Céich n6i khoa trong phéng dai qua hinh anh “Idi gid voi buém wang”, “ld giiea may cao vai bién bang” cho thay con thuyén danh cd vén nho bé truée bién ca bao la da tr thanh con thuyén ky vi, khéng 16, hoa nhap v6i kh6ng gian bao la, réng 16n cia thién nhién, vi tru + Khi con thuyén budng lui thi nhu dd thau day dai duong. R6 rang, con thuyén ciing nhu con ngudi dang lam chi khéng gian nay. + H@ thong déng tie: duge rai déu trong méi cau tho: “Idi”, “he doan thuyén va con thuyén dang lam chit bién trdi. Khé tho goi lén m6t bite tranh lao dOng thit dic sic va tring Ig. Bite tranh ay nhu thdu tom duge cd khéng gian vii tru véo trong mét hinh anh tho, déng thoi nang con ngudi va con thuyén lén tam voc vit tru. b. Lan theo dodn thuyén dénh ca, the gid da mé ra su giiu cé, phong phi va tim long héo phéng, bao dung ctia bién cai: “dé”, “dan”, cho thd hoat déng cia “Ca nhu cd chim ciing cé dé Cé song lap lanh duéc den hong Céi dudi em quay tring vang chée Dém tha: sao lia née Ha Long” ~ Bing this phép ligt ké, tic gi d miéu ti sy phong phi va gidu cé cia bign cd qué huong qua ahing Jodi ca vira ngon lai vira quy hiém cia bién ~ Hinh énh din du “ca song ldp lanh dudc den hong”.+ TA thue loai cd song, than dai, trén vay c6 nhiing chém nho mau den hang. + Goi hinh anh vé doan c4 song nhu mét cay dude lip inh dui nh tring dém, da tao nén mét canh tuong that long liy va ki vi. - Hinh anh nhén héa “Céi dudi em quay trang vang chée”’: + Miéu ta ddng tic qudy dudi cia mét chu cd duéi dnh tring ving chiéu roi. + Goi mét dém tring dep, huyén do ma nh tring nhu thép day mat bién khién cho dan ed qudy nuée ma nhu quay tring. - Hink anh nhén héa “Dém thé: sao lita née Ha Long”: + Té nhip digu cia nhiing enh s6ng. + Goi nhip thé cua bién, va try lac dém vé. Bién nhu mang linh hén cia con ngudi, nhu mot sinh thé cudn trdo site sng ~- Trude sw gidu c6 va phong pha dén v6 cing cia bién ca, da mé ra tm trang héo hte vui tuoi dé ngudi din chai lui tiép tue edt cao tiéng hat: “Ta hét bai ca goi ed vo Go thuyén da cé nhip wang cao Bién nudi ta Ién nh long me Nuoi lon doi ta tu budi nao” + Hinh dah so sinh “bién cho ta ca nhwe long me” + Bién tua nhu ngudn sita khéng 1d da nuéi dung con ngudi tu bao doi. ++ Thé hign sdu sic niém ty hao va long biét on cia ngudi dan chai véi bién cd qué huong. An sau khé tho, ta thay long biét on cia con ngudi truée an tinh ciia qué hong dit nude. cc. Khung cénh lao dong hing say trén bién M6t dém trdi nhanh trong nhip digu lao dong khan truong, hao himg, hing say: “Sao mé, kéo hed kip wai sding Ta kéo xodin tay chim cé ning Vay bac dudi ving lée rang déng Luéi xép buém lén dén nang hong.” “budm lén” ai dic ta dé lam hign lén mot ~ Hé théng tir ngit tegng hinh: “kéo xodin tay”, “hedi xép céch cu thé, sinh déng céng viée kéo luéi cia nhiing ngu dan. = Hink nh én dy “ta kéo xodin tay chim cé ndng”. + Nhiing nét tao hinh gan guéc, chic khée, co bap cudn cudn goi vé dep khée khodn cia ngudi dan chai ludi trong lao dong + Déng thai goi lén mot mé lui béi thu.- Hinh anh “vy bac”, “duéi vang” day dp nhieng khoang thuyén: + Cho thiy sy gidu ¢6 cla bién ca qué hurong va niém vui phoi phéi cia ngudi lao déng. + Mau bac cia vay cd, mau vang cla dudi cd dui nh mit trdi nhu Ie ca rang dng. Didu dé cho thiy biit phap sir dung mau sie dai tai cla Huy Can Tée gid da dign t4 duge mét bite tranh thién nhién hiing vi véi sw gidu e6 hao phéng eta thign nhién. Ping thai khic hoa thinh céng hink tong ngudsi lao ding 1én lao, phi thuing. 3. Cainh doan thuyén dinh ed trove Doan thuyén danh ed tro vé trong edu hit: “Cau hét cing budm véi gid khoi Doan thuyén chay dua cting mit wei Mat tdi doi bién nhd mau moi Mat cé huy hoang muén dim phot.” ~ Cau hat ra khoi va cau hat tro vé thoat nghe thi ta tudng n6 cing mot 4m hudng, cling mot Idi miéu ta. Nhung néu doc ki, ta sé thy: Cau hat ra khoi la “Cau hat cang budm cing gid khoi", con cau hat tro ve 1a “Cau hat cing buém v6i gid Khoi”. + Khi vidi vé cau hat ra khoi, tac gia sit dung ar “cing” dé goi cai surhai hoa gitta ngon gid va cu hat, tir 6 tai ign mot chuyén di bién thuan loi va binh yén. + Khi vidi vé cau hat wo vé, tac gid da bién déi tir “cing” thanh tir “véi" dé goi niém vui phoi phéi khi ho duge tré vé trén nhiing con thuyén day ap ca. + Voi nghé thudt déu cudi tong cau hat, ta con thiy due dip khiic cita khtie ca lao d6ng. - Hinh anh nhan héa “Doan thuyén chay dua cing mat tet” + Doan thuyén nhu tré thanh mét sinh thé song dé chay dua véi thién nhién bing téc d6 ctia vi tru. + Nang tm vée ciia doan thuyén, con ngudi sénh ngang véi tam vée eta vi tru + Goi tu thé hao hing, khan truong dé gianh liy thoi gian dé lao déng. Va trong cude chay dua nay, con ngudi da chién thing. Khi “Mat trot déi bién nhé mau mai” thi doan thuyén da vé dén bén: “Md ed huy hoang muon dam khow”. ~Hinh dinh hodn du “mit cé huy hodng”: + Miéu ta mudn trigu mat ca li ti duge phan chiéu anh rang déng tro nén nrc 1, huy hoang + Day kh6ng con la anh sing cia ty nhién nia, ma la sinh sang cia thanh qua lao dng lip inh nh vui. Khé tho mang 4m huéng ciia ban anh hing ca lao dng, thé hién niém vui phoi phéi cua con ngudi khi lam chit dat ti IIL Tong két 1. Oi dung ~ Phac hoa thinh cng vé dep cua thién nhién va ciia ngudi lao déng méi. ~ Kham pha, ngoi ca su gidu c6, hdo phong ciia thién nhién dat nude va tim voc Idn lao clia ngudi lao dng. Ding thoi, cho thay su hdi sinh cia thién nhién, dat nuée sau chién tranh. 2.Ngh@ thugt ~ M@t ngoi bit trin diy cdm himg thién nhién, va tr. ~ Hinh anh tho phong phi, giau stte goi. - Két cdu dau cudi tuong img dic sic.