Luathoctinhyeu

LUAÄT HOÏC TINH YEÁU
1
Luaät hoïc tinh yeáu
2
VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU PHAÄT HOÏC VIEÄT NAM
HT. Thích Phöôùc Sôn
LUAÄT HOÏC TINH YEÁU

DL 2006 – PL 2550
NHAØ XUAÁT BAÛN PHÖÔNG ÑOÂNG
3
4
Chöông 1
GIÔÙI BAÛN CUÛA TYØ-KHEO
I. KHAÙI QUAÙT VEÀ GIÔÙI LUAÄT
1. Daãn nhaäp
Traûi qua 80 naêm coù maët treân coõi ñôøi, thöïc
hieän hoaøi baõo ñoä sinh vieân maõn, cuoái cuøng ñöùc Theá
Toân ñaõ thò hieän Nieát-baøn. Khi hay tin Phaät nhaäp
dieät, toân giaû Ñaïi Ca-dieáp (Mahaø-kassapa) lieàn töùc
toác daãn ñoà chuùng veà thaønh Caâu-thi (Kusinaøraø) ñeå
ñaûnh leã baäc Ñaïo sö laàn cuoái cuøng. Treân ñöôøng veà,
coù nhieàu Tyø-kheo khoâng caàm ñöôïc noãi ñau thöông
than khoùc, vaät vaõ. Baáy giôø Tyø-kheo Baït-nan-ñaø
(Upananña) baûo hoï im laëng, vaø noùi: “Vò Tröôûng laõo
aáy (chæ ñöùc Phaät) khi coøn sanh tieàn thöôøng baûo
chuùng ta neân laøm nhö theá naøy, khoâng neân laøm nhö
theá kia, neân hoïc nhöõng ñieàu naøy, khoâng neân hoïc
nhöõng ñieàu kia, thöïc laø phieàn phöùc. Boïn chuùng ta
ngaøy nay môùi thoaùt khoûi noãi khoå cöïc aáy, tuøy yù
muoán laøm gì thì laøm, khoâng coøn ai kieàm cheá, ngaên
caûn nöõa. Theá thì vì sao caùc thaày laïi thöông tieác,
than khoùc?”
Nghe lôøi phaùt bieåu voâ yù thöùc cuûa Tyø-kheo Baït-
nan-ñaø, toân giaû Ñaïi Ca-dieáp raát böùc xuùc, nghó raèng
5
ñöùc Theá Toân vöøa môùi töø giaõ coõi ñôøi maø ñaõ coù nhöõng
ñeä töû manh ñoäng khoâng muoán tuaân thuûù nhöõng lôøi
Ngaøi daïy, thì veà sau naøy, kyû cöông cuûa Taêng chuùng
seõ ra sao!
Do vaäy, sau khi lo xong vieäc traø-tyø ñöùc Theá
Toân, toân giaû Ñaïi Ca-dieáp beøn trieäu taäp ñaïi hoäi keát
taäp Phaùp taïng ngay trong muøa an cö naêm aáy. Ñaïi
hoäi naøy môû taïi thaønh Vöông Xaù, vôùi 500 vò A-la-
haùn (Arahant) tham döï, toân giaû Öu-ba-li (Upali) keát
taäp Luaät taïng, toân giaû A-nan (Anandaø) keát taäp
Kinh taïng. Luaät taïng ñöôïc ñoïc laïi roài ñaïi chuùng
chung quyeát, ñeán 80 laàn môùi hoaøn thaønh, cho neân
ñaët teân laø boä Baùt Thaäp Tuïng Luaät. Trong khi keát
taäp, toaøn theå ñaïi hoäi ñaõ nhaát trí giöõ nguyeân nhöõng
gì do Phaät cheá ñònh vaø nhöõng gì Phaät khoâng cheá
ñònh thì khoâng ñöôïc tuøy tieän ñaët ra. Tuy nhieân,
Taêng chuùng coù theå tuøy theo hoaøn caûnh, ñòa phöông
vaø thôøi ñaïi maø linh ñoäng aùp duïng nhöõng giôùi ñieàu
nhoû nhieäm do Phaät ñaõ cheá.
Theo lòch söû Phoù Phaùp Taïng thì söï keá thöøa
chaùnh phaùp cuûa Phaät, laøm Toå sö thöù nhaát laø toân
giaû Ñaïi Ca-dieáp, thöù hai toân giaû A-nan, thöù ba toân
giaû Maït-ñieàn-ñòa, thöù tö Thöông-na-hoøa-tu, thöù naêm
Öu-ba-cuùc-ña. Töông truyeàn Öu-ba-cuùc-ña coù 5 ngöôøi
ñoà ñeä xuaát saéc taùch rieâng ra laäp thaønh 5 boä phaùi,
6
Chöông I: Giôùi baûn cuûa Tyø-kheo
roài duøng boä Baùt Thaäp Tuïng Luaät chaâm chöôùc theo
quan ñieåm cuûa mình soaïn ra 5 boä luaät sau:
1. ÑAØM-VOÂ-ÑÖÙC BOÄ (Dharmagupta) coù Töù Phaàn
Luaät.
2. TAÙT-BAØ-ÑA BOÄ (Sarvaøstivaøda) coù Thaäp Tuïng
Luaät.
3. CA-DIEÁP-DI BOÄ (Kasyapiya) coù Giaûi Thoaùt
Luaät.
4. DI-SA-TAÉC BOÄ (Mahisasaka) coù Nguõ Phaàn
Luaät.
5. BAØ-TA-PHUÙ-LA BOÄ (Vatsiputriya) coù Ma Ha
Taêng Kyø Luaät.
Ñaøm-voâ-ñöùc laø töø phieân aâm cuûa chöõ Phaïn neâu
treân vaø ñöôïc dòch laø Phaùp taïng boä, Phaùp hoä boä,
Phaùp maät boä. Taùt-baø-ña cuõng laø töø phieân aâm vaø
ñöôïc dòch nghóa laø Thuyeát nhaát thieát höõu boä, noùi
taét laø Höõu boä. Ca-dieáp-di boä laø töø phieân aâm vaø ñöôïc
dòch nghóa laø AÅm Quang Boä, Thieän Tueá boä. Di-sa-
taéc laø töø phieân aâm, ñöôïc dòch nghóa laø Hoaù Ñòa boä,
Chaùnh Ñòa boä. Baø-ta-phuù-la laø töø phieân aâm, ñöôïc
dòch nghóa laø Ñoäc Töû boä. 1
Veà nguyeân nhaân khieán Luaät taïng bò chia
thaønh 5 boä coù caùc thuyeát ñeà caäp ñeán nhö sau:
1
Ñaïi Chính Taân tu Ñaïi taïng kinh, taäp 45.
7
1/. Xuaát Tam Taïng Kyù Taäp, quyeån 3 2 cheùp:

Khi Phaät coøn taïi theá, coù moät tröôûng giaû naèm moäng
thaáy moät taám vaûi traéng, boãng nhieân bò xeù thaønh 5
maûnh. Tröôûng giaû giaät mình thöùc daäy, beøn ñi ñeán
Phaät hoûi veà nguyeân do giaác moäng. Phaät giaûi thích
raèng ñoù laø ñieàu bieåu thò sau khi Phaät dieät ñoä, Luaät
taïng seõ chia thaønh 5 boä.
2/. Phieân Dòch Danh Nghóa Taäp, quyeån 4 3
cheùp: Sau khi Phaät thaønh ñaïo 38 naêm, moät hoâm
ñöùc Phaät ñeán Vöông cung thoï trai do Quoác vöông
cuùng döôøng. Luùc aên xong, Phaät baûo La-haàu-la röûa
baùt. Vì sô yù, La-haàu-la ñeå baùt rôi, vôõ thaønh 5
maûnh. Thaáy theá, caùc Tyø-kheo hoûi Phaät veà ñieàm gôû
aáy, Phaät giaûi thích raèng sau khi Phaät nhaäp dieät
trong voøng 200 naêm, caùc Tyø-kheo seõ chia Luaät
thaønh 5 boä. Veà sau quaû nhieân 5 ñeä töû cuûa Öu-ba-
cuùc-ña chia Ñaïi taïng Luaät cuûa Nhö Lai thaønh 5 boä.
2. Luaät taïng ñöôïc truyeàn dòch sang

Haùn vaên
Giôùi luaät baét ñaàu truyeàn sang Trung Quoác töø
ñôøi Tam Quoác, trieàu Taøo Nguïy Naêm Gia Bình thöù
hai (250), Ñaøm-ma-ca-la ngöôøi Trung Thieân Truùc
2
3
8
tôùi ôû chuøa Baïch Maõ taïi Laïc Döông, dòch Taêng-kyø

Giôùi Taâm vaø Töù Phaàn Yeát-ma.
Ngoaøi ra, caùc boä Quaûng luaät khaùc ñöôïc laàn löôït
phieân dòch theo thôøi gian sau:
2.1. Caùc boä quaûng Luaät
1. THAÄP TUÏNG LUAÄT: Laàn ñaàu do Cöu-ma-la-
thaäp dòch töø naêm Hoaèng Thæ thöù 6 ñeán naêm thöù 8
(404-406) ñôøi Dieâu Taàn, ñöôïc 58 quyeån, nhöng chöa
xong. Sau ñoù, Tyø-ma-la-xoa tieáp tuïc dòch hoaøn
thaønh, goàm 61 quyeån.
2. TÖÙ PHAÀN LUAÄT: Do Phaät-ñaø-da-xaù vaø
Truùc-Phaät-nieäm dòch töø naêm Hoaèng Thæ thöù 12 ñeán
naêm thöù 15 (410-413) ñôøi Dieâu Taàn, goàm 60 quyeån.
3. MA-HA-TAÊNG-KYØ LUAÄT: Do Phaät-ñaø-baït-ñaø-
la vaø Phaùp Hieån dòch naêm Nghóa Hy thöù 14 (418) ñôøi
Ñoâng Taán, goàm 40 quyeån.
4. NGUÕ PHAÀN LUAÄT: Do Phaät-ñaø-thaäp vaø Trí
Thaéng dòch vaøo naêm Caûnh Bình thöù nhaát (423) ñôøi
Löu Toáng, goàm 30 quyeån.
5. GIAÛI THOAÙT GIÔÙI KINH: (chæ coù Giôùi boån
cuûa Tyø-kheo): Do Phaát-nhaõ Löu-chi dòch, vaøo ñôøi
Nguyeân Nguïy, öôùc chöøng vaøo khoaûng (538-544),
goàm coù 1 quyeån.
9
6. CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU

BOÄ TYØ-NAÏI-DA: Do Tam Taïng Nghóa Tònh dòch
vaøo ñôøi Ñöôøng, töø naêm Cöûu Thò thöù nhaát trieàu Voõ
Taéc Thieân ñeán naêm Caûnh Vaân thöù 2 trieàu vua Dueä
Toâng (700-711), goàm 50 quyeån. (Nguyeân baûn cuûa
boä naøy cuøng moät goác vôùi Thaäp Tuïng luaät nhöng
ñöôïc soaïn laïi).
Ñoù laø nhöõng boä Luaät chính. Ngoaøi ra, coøn coù
nhöõng boä Luaän duøng ñeå giaûi thích caùc boä Quaûng
Luaät neâu treân, vaø ñöôïc keå teân nhö sau:
2.2. Naêm boä luaän cuûa Luaät
1. TYØ-NI MAÃU KINH: Goàm 8 quyeån.
2. MA-ÑAÉC-LAËC-GIAØ: Goïi ñaày ñuû laø Taùt-baø-
ña boä Tyø-ni Ma-ñaéc-laëc-giaø, 10 quyeån do Taêng-giaø-
baït-ma ñôøi Löu Toáng dòch.
Hai boä luaän naøy caên cöù Taân Taùt-baø-ña luaät maø
giaûi thích.
3. THIEÄN KIEÁN LUAÄN: Coøn ñöôïc goïi laø Thieän
Kieán Luaät Tyø-baø-sa, 18 quyeån do Taêng-giaø-baït-ñaø-la
dòch ñôøi Tieâu Teà, giaûi thích Luaät Töù Phaàn.
4. TAÙT-BAØ-ÑA LUAÄN: Coøn goïi laø Taùt-baø-ña
Tyø-ni-Tyø-baø-sa 9 quyeån, maát teân ngöôøi dòch. Luaän
naøy giaûi thích Luaät Thaäp Tuïng.
10
5. MINH LIEÃU LUAÄN: Voán goïi laø Luaät Nhò

Thaäp Nhò Minh Lieãu Luaän, 1 quyeån, do Chaân Ñeá
ñôøi Traàn dòch. Luaän naøy giaûi thích giôùi luaät thuoäc
Chaùnh Löôïng boä.Chaùnh löôïng boä xuaát phaùt töø Ñoäc
Töû Boä vaø Ñoäc Töû boä thuoäc Thöôïng Toaï boä (Luaät
Taêng Kyø).
3. Phaân tích noäi dung Luaät boä

3.1. Noäi dung Luaät Töù Phaàn
Boä luaät naøy ñöôïc chia laøm 4 phaàn sau ñaây:
- Phaàn thöù nhaát: Giôùi thieäu luaät cuûa Tỳ-kheo
töø Ba-la-di ñeán Chuùng hoïc phaùp.
- Phaàn thöù hai : Töø giôùi Ba-la-di cuûa Tỳ-
kheo ñeán heát giôùi cuûa Ni vaø caùc Kieàn-ñoä Thoï
giôùi, Thuyeát giôùi, An cö, Töï töù.
- Phaàn thöù ba: Kieàn-ñoä Töï töù tieáp theo cho
ñeán phaùp Kieàn-ñoä, goàm coù 14 vaán ñeà.
- Phaàn thöù tö: Töø Kieàn-ñoä phoøng xaù ñeán Tyø-
ni Taêng nhaát, goàm 6 vaán ñeà.
Veà caùc Kieàn-ñoä goàm coù 20 muïc ñöôïc xeáp theo
thöù töï nhö sau:
1. Thoï giôùi Kieàn-ñoä: Thuyeát minh vieäc thoï giôùi.
2. Thuyeát giôùi Kieàn-ñoä: Thuyeát minh nghi
thöùc tuïng giôùi.
11
3. An cö Kieàn-ñoä: Thuyeát minh yù nghóa veà

vieäc An cö.
4. Töï töù Kieàn-ñoä: Noùi veà yù nghóa taùc phaùp Töï
töù.
5. Bì caùch Kieàn-ñoä: Noùi veà caùch thöùc duøng giaøy
deùp baèng da.
6. Y Kieàn-ñoä: Noùi veà caùch thöùc may vaø maëc y.
7. Döôïc Kieàn-ñoä: Noùi veà thuoác chöõa beänh.
8. Ca-hi-na Kieàn-ñoä: Noùi veà caùch thoï vaø xaû y
coâng ñöùc.
9. Caâu-thieåm-di Kieàn-ñoä: Noùi veà vieäc caùc Tyø-
kheo taïi Caâu-thieåm-di ñaáu tranh nhau vaø veà vieäc cöû
toäi, saùm hoái.
10. Chieâm-ba Kieàn-ñoä: Noùi veà vieäc Yeát-ma
ñuùng phaùp vaø phi phaùp.
11. Ha traùch Kieàn-ñoä: Noùi veà 7 tröôøng hôïp ha
traùch.
12. Nhaân Kieàn-ñoä: Noùi veà caùc vieäc lieân quan ñeán
toäi Taêng taøn.
13. Phuù taøng Kieàn-ñoä: Noùi veà vieäc che giaáu toäi
vaø caùch xöû phaït.
14. Giaø Kieàn-ñoä: Noùi veà vieäc ngaên caûn ngöôøi cöû
toäi.
15. Phaù Taêng Kieàn-ñoä: Noùi veà vieäc phaù Taêng.
12
16. Dieät traùnh Kieàn-ñoä: Noùi veà 7 phaùp daäp taét söï
tranh ñaáu.
17. Ni Kieàn-ñoä: Noùi veà sinh hoaït cuûa Ni chuùng.
18. Phaùp Kieàn-ñoä: Noùi veà oan nghi, phaùp thöùc
cuûa Tyø-kheo.
19. Phoøng Kieàn-ñoä: Noùi veà vieäc söûa sang tu boå
phoøng xaù.
20. Taïp Kieàn-ñoä: Thuyeát minh xen laãn caùc Kieàn-
ñoä, cuoái cuøng noùi veà caùch giöõ caùc giôùi lôùn nhoû.
Töø 20 Kieàn-ñoä keå treân, Luaät sö Ñaïo Tuyeân ñaõ
saép xeáp laïi thaønh 10 Kieàn-ñoä hay 10 thieân trong
quyeån San Boå Tuøy Cô Yeát-ma nhö sau:
Thieân 1: Noùi veà phaùp Yeát-ma thaønh hay
khoâng thaønh.
Thieân 2: Noùi veà keát, giaûi moïi cöông giôùi.
Thieân 3: Noùi veà phaùp thoï caùc giôùi phaùp.
Thieân 4: Noùi veà y, thuoác, thoï trì, thuyeát tònh.
Thieân 5: Noùi veà caùc theå thöùc thuyeát giôùi.
Thieân 6: Noùi veà caùc chuùng An cö.
Thieân 7: Noùi veà caùc theå thöùc Töï töù
Thieân 8: Noùi veà caùch chia vaät dụng cuûa Tyø-
kheo vieân tòch.
Thieân 9: Noùi veà theå thöùc saùm hoái caùc toäi.
Thieân 10: Noùi veà vieäc duy trì Phaät Phaùp.
13
3.2. Noäi dung Luaät taïng Paøli (Pāli-Vināya-

pitaka)
Taïng naøy goàm 5 taäp, töø taäp 1 ñeán taäp 5, thuoäc

Nam truyeàn Ñaïi taïng kinh vaø ñöôïc chia thaønh 3 boä
phaän:
1/. Kinh Phaân bieät (Suttavibhanga): Giaûi thích
veà giôùi ñieàu cuûa Tyø-kheo vaø ñöôïc chia thaønh 2 loaïi:
1. Tyø-kheo phaân bieät (Bhikkhu-Vibhanga):
Giaûi thích 227 giôùi cuûa Tyø-kheo.
2. Tỳ-kheo-ni phaân bieät (Bhikkhuni-
Vibhanga): Giaûi thích 311 giôùi cuûa Tỳ-kheo-ni.
2/. Kieàn-ñoä (Khandhaka): Trình baøy bao quaùt
veà caùc sinh hoaït cuûa Taêng ñoaøn, ñöôïc chia thaønh 2
loaïi:
2/1. Ñaïi phaåm (Mahavagga): Goàm 10 Kieàn-ñoä
nhö sau:
1. Ñaïi Kieàn-ñoä (Mahaø-Khandhaka): Thoï giôùi.
2. Boá-taùt Kieàn-ñoä (Uposatha-Khandhaka): Boá-
taùt.
3. Vuõ an cö Kieàn-ñoä (Vassupanayika-
Khandhaka): An cö.
4. Töï töù Kieàn-ñoä (Pavaørana-Khandhaka): Töï töù.
5. Bì caùch Kieàn-ñoä (Camma-Khandhaka): Giaøy da.
14
6. Döôïc Kieàn-ñoä (Bhesajja-Khandhaka): Thuoác.

7. Ca-hi-na Kieàn-ñoä (Kathina-Khandhaka): Y
coâng ñöùc.
8. Y Kieàn-ñoä (Civara-Khandhaka): Y.
9. Chieâm-ba Kieàn-ñoä (Campaø-Khandhaka): Veà
nhöõng vieäc raéc roái xaûy ra taïi Chieâm-ba.
10. Caâu-thieåm-di Kieàn-ñoä (Kosambi-Khandhaka):
Nhöõng vieäc raéc roái taïi Caâu-thieåm-di.
2/2. Tieåu phaåm (Cullavagga): Goàm 12 Kieàn-ñoä:
1. Yeát-ma Kieàn-ñoä (Kamma-Khandhaka): Yeát-
ma.
2. Bieät truù Kieàn-ñoä (Paøsivaøsika-Khandhaka):
Bieät truù.
3. Phuù taøng Kieàn-ñoä (Samuccaya-Khandhaka):
Phuù taøng.
4. Dieät traùnh Kieàn-ñoä (Samatha-Khandhaka):
Daäp taét tranh chaáp.
5. Taïp söï Kieàn-ñoä (Khuddavatthu-
Khandhaka): Taïp söï.
6. Phoøng xaù Kieàn-ñoä (Senaøsana-Khandhaka):
Phoøng xaù.
7. Phaù Taêng Kieàn-ñoä (Sanghabhedaka-
Khandhaka): Phaù Taêng.
15
8. Oai nghi Kieàn-ñoä (Vatta-Khandhaka): Oai

nghi.
9. Giaø Boá-taùt Kieàn-ñoä (Patimakhathapana-
Khandhaka): Ngaên Boá-taùt.
1O. Tỳ-kheo-ni Kieàn-ñoä (Bhikkhuni-
Khandhaka): Noùi về Ni giới.
11. Nguõ baùch nhaân Kieàn-ñoä (Pancasatika-
Khandhaka): 500 ngöôøi keát taäp phaùp taïng.
12. Thaát baùch nhaân Kieàn-ñoä (Sattasatika-
Khandhaka): 700 ngöôøi keát taäp phaùp taïng.
3/. Phuï tuøy (Parivaøra): Goàm coù 19 chöông, laø
nhöõng ñieàu giaùo hoaù lieân heä ñeán 2 boä phaän treân.
II. LÒCH SÖÛ TRUYEÀN THÖØA LUAÄT TÖÙ PHAÀN

1. Vieäc xieåån döông Luaät Töù Phaàn taïi
Trung Quoác
Giaùo phaùp cuûa Phaät bao haøm Tam voâ laäu hoïc
Giôùi, Ñònh, Tueä nhöng Giôùi laø cô sôû cuûa Tam hoïc;
neáu chaúng trì giôùi thì söï tieán leân con ñöôøng giaûi
thoaùt trôû thaønh khoâng töôûng. Vì theá, taát caû ñeä töû
cuûa Phaät ñeàu phaûi trì Giôùi. Song choã saâu caïn coù sai
khaùc, cho neân trong caùc ñaïi ñeä töû chæ coù tröôûng laõo
Öu-ba-li ñöôïc Phaät khen laø ngöôøi trì giôùi ñeä nhaát.
16
Keá thöøa truyeàn thoáng naøy, khi Luaät ñieån

truyeàn sang Trung Quoác vaø ñöôïc phieân dòch ñaày ñuû,
caùc Luaät sö beøn chuyeân taâm nghieân cöùu Luaät taïng,
maø chuû yeáu laø boää Luaät Töù Phaàn. Theo lòch söû ghi
laïi, thì söï hoaèng truyeàn Luaät Töù Phaàn baét ñaàu töø
thôøi Nguyeân Nguïy do Luaät sö Phaùp Chaùnh, Phaùp
Chaùnh truyeàn xuoáng Phaùp Thôøi, Phaùp Thôøi truyeàn
xuoáng Phaùp Thoâng, Phaùp Thoâng truyeàn xuoáng Ñaïo
Phuù, Ñaïo Phuù truyeàn xuoáng Tueä Quang. Ñeä töû cuûa
Tueä Quang coù Ñaïo Vaân, Ñaïo Huy, roài laàn löôït
truyeàn xuoáng ñeán Ñaïo Tuyeân goàm coù chính phaùi vaø
baøng phaùi nhö baûn ñoà sau ñaây:
1. Phaùp Chaùnh
2. Phaùp Thôøi
3. Phaùp Thoâng
4. Ñaïo Phuù
5. Tueä Quang
Ñaïo Huy 6. Ñaïo Vaân
Ñaïo Laïc, Ñaøm AÅn, Hoàng Lyù Hoàng Tuaân 7. Ñaïo Hoàng
Phaùp Thöôïng Hoàng Uyeân 8. Trí Thuû
Phaùp Nguyeän Phaùp Leä
17
Tueä Maãn, Ñaïo Theá 9. Ñaïo Tuyeân
Theo sô ñoà treân ñaây, thì Toå Ñaïo Tuyeân ôû vò trí

thöù 9 trong 9 vò Toå sö cuûa Luaät Töù Phaàn, nhöng vì
Ngaøi coù coâng lôùn trong vieäc hoaèng döông Luaät hoïc
vaø ñeå laïi nhöõng coâng trình soaïn thuaät, chuù thích
raát coù giaù trò veà boä Luaät naøy neân ngöôøi ñôøi sau suy
toân Ngaøi laø Toå thöù nhaát cuûa Töù Phaàn Luaät.
Sau ñaây laø sô löôïc tieåu söû cuûa moät soá vò Toå sö
tieâu bieåu keå treân.
1. Luaät sö TUEÄ QUANG
Ngaøi hoï Döông, ngöôøi Ñònh Chaâu, naêm 13
tuoåi theo cha ñeán Laïc Döông, roài ngaøy moàng 8
thaùng tö ñeán thoï tam quy vôùi Thieàn sö Phaät Ñaø.
Phaät Ñaø thaáy maët Quang chieáu ra aùnh saùng, laáy
laøm kyø dò, nghó raèng ngöôøi naøy haún coù tieát thaùo
khaùc thöôøng, neân khuyeán khích Quang ôû laïi chuøa
vaø baûo tuïng kinh. Quang caàm kinh xem qua caûm
thaáy nhö ñaõ hoïc töø tröôùc, neân thoâng hieåu nghóa
lyù deã daøng. Ñeán muøa haï naêm naøy, Phaät Ñaø ñoä
cho xuaát gia. Quang ñem nhöõng ñieàu ñaõ hieåu bieát
trong kinh ra giaûng cho ñaïi chuùng, lôøi leõ tao nhaõ,
yù nghóa suùc tích, neân ngöôøi baáy giôø goïi oâng laø
Thaùnh Sa-di. Moãi khi nhaän ñöôïc vaät boá thí,
Quang lieàn ñem cho ngöôøi khaùc. Tính tình oâng
thanh cao, khoâng caâu chaáp tieåu tieát vaø boû ngoaøi
18
tai taát caû nhöõng söï khen cheâ, ñöôïc maát. Moïi
ngöôøi ai cuõng cho oâng laø baäc Phaùp khí. Phaät Ñaø
noùi: “OÂng Sa-di naøy laø baäc phi thöôøng. Neáu thoï
Ñaïi giôùi neân cho hoïc Luaät tröôùc, vì Luaät laø neàn
taûng, neáu khoâng phaûi laø ngöôøi trí thì khoâng chòu
phuïng haønh. Keû naøo ban ñaàu yû y vaøo Kinh Luaän,
thì aét xem thöôøng Giôùi Luaät, ñoù laø taø kieán, laø
nguyeân nhaân laøm chöôùng ngaïi ñaïo lyù”.
Sau ñoù, oâng trôû veà queâ höông, thoï giôùi Cuï-tuùc,
roài chuyeân taâm hoïc Luaät. Ñeán muøa haï thöù tö,
Quang ñem Luaät Taêng Kyø ra giaûng cho ñaïi chuùng,
laïi daønh thì giôø hoïc nhieàu thöù khaùc. Phaät Ñaø goïi
veà, nhaéc nhôû: “Ta ñoä con laø hy voïng con höôùng veà
choã coát tuûy, vì sao laïi ñeå taâm ñeán vaên chöông, ngoân
ngöõ cuûa theá gian? Nay ta thaáy thaàn khí cuûa con ñaõ
thaønh töïu, coù theå laøm baäc Phaùp sö cao minh. Caùc
vieäc khaùc khoâng phaûi laø boån phaän cuûa con thì ñeå
taâm vöôùng baän laøm gì?”. Nhaân ñoù, Quang caûm ñoäng
rôi nöôùc maét, beøn ñem sôû hoïc cuûa mình soaïn sôù
thích nhöõng ñieåm caên baûn cuûa boä Luaät Töù Phaàn vaø
caùc kinh Hoa Nghieâm, Nieát-baøn, Duy-ma, Thaäp Ñòa,
Ñòa Trì v.v… Caùc trieàu thaàn nhaø Teà vaø caùc baäc danh
hieàn ñöông thôøi ñeàu kính troïng vaø xem Ngaøi nhö
baäc Thaùnh.
Ngaøi vieân tòch taïi chuøa Ñaïi Giaùc ôû Nghieäp
Thaønh, höôûng thoï 70 tuoåi. Nhöõng kinh saùch ñaõ
19
soaïn thuaät goàm coù: Töù Phaàn Luaät Sôù vaø caùc kinh
Thaéng Man, Di Giaùo, Nhaân Vöông, Baùt Nhaõ v.v...
ñeàu coù sôù thích. (Tuïc Cao Taêng Truyeän, quyeån 21,
Ñ.50, tr.607b).
2. Luaät sö TRÍ THUÛ (576-635)
Sö hoï Hoaøng Phuû, ngöôøi An Ñònh (Cam Tuùc),
sinh vaøo ñôøi Tuøy. Luùc treû, Sö xuaát gia vôùi Trí Maân,
chuøa Vaân Moân taïi Töông Chaâu, roài thoï giôùi naêm 22
tuoåi. Sau khi thoï giôùi, khoâng bieát mình coù ñaéc giôùi
hay khoâng, Sö beøn ñeán tröôùc thaùp Phaät caàu xin ñöôïc
hieån chöùng vaø ñöôïc Phaät sôø ñaàu khích leä, Sö raát
maõn nguyeän. Veà sau, Sö theo hoïc luaät vôùi Luaät sö
Ñaïo Hoàng, baïn ñoàng hoïc hôn 700 ngöôøi maø khoâng ai
hôn ñöôïc Sö. Naêm chöa ñaày 30 tuoåi, Sö ñaõ baét ñaàu
giaûng Luaät, haïnh ñöùc cao khieát, taâm trí thoâng maãn,
neân ñöôïc moïi ngöôøi ñeàu ca ngôïi. Luùc baáy giôø, sö
Hoàng Tuyeân hoaèng truyeàn Luaät Töù Phaàn, ñaïo tuïc
ñeàu theo hoïc, nhöng vaên luaät khoâng ñöôïc roõ raøng.
Do ñoù, Sö beøn tröôùc taùc Nguõ Boä Khu Phaân Sao vaø Töù
Phaàn Luaät Sôù, laøm roõ nhöõng ñieåm caùc tieàn boái chöa
giaûi thích, khieán ai cuõng hieåu ñöôïc. Töø ñoù, Sö caøng
ñöôïc khen ngôïi, chính baûn thaân Hoàng Tuaân xem Sö
nhö ngöôøi ñoàng haøng, vaø khuyeân ñaïi chuùng theo hoïc
Sö. Sö xaây moät ngoâi thaùp taïi goø nuùi ôû Vaân Moân
Töông Chaâu, ñeå kyû nieäm nôi xuaát gia thoï giôùi cuûa
mình. Naêm Trinh Quaùn thöù 8, ñôøi vua Thaùi Toâng,
20
Thaùi Muïc Hoaøng haäu xaây chuøa Hoaèng Phuùc taïi

Tröôøng An, cung thænh chö Taêng höõu ñöùc veà an truù
vaø saéc phong Sö chöùc Taêng Cöông.
Sö thò tòch vaøo thaùng tö, naêm Trinh Quaùn thöù
9 (635), höôûng thoï 69 tuoåi. Ngöôøi ñôøi xem Sö laø Toå
thöù 8 cuûa Töù phaàn Luaät toâng. Ñeä töû coù Ñaïo Tuyeân,
Ñaïo Theá, Tueä Maãn, Ñaïo Höng, Trí Höng v.v... Veà
tröôùc taùc, tröø Nguõ Boä Khu Phaân Sao 21 quyeån vaø
Töù Phaàn Luaät Sôù 20 quyeån, coøn coù Xuaát Yeáu Luaät
Nghi Cöông Muïc Chöông 1 quyeån, Tieåu A-di-ñaø
kinh sao 2 quyeån. (PQÑTÑ, tr.502a).
3.- Luaät sö PHAÙP LEÄ (569-635)
Sö hoï Lyù, sinh quaùn Trieäu Chaâu (Haø Baéc Trieäu
huyeän), ngöôøi ñôøi Ñöôøng. Naêm 15 tuoåi, Sö xuaát gia
vôùi Thieàn sö Linh Tuïc, chuøa Dieãn Khoâng. Sau khi thoï
giôùi, Sö theo Tónh Hoàng, nghieân cöùu Luaät Töù Phaàn,
roài soaïn caùc chuù thích. Vaøi naêm sau, Sö theo Luaät sö
Hoàng Uyeân, nghe giaûng Luaät hoïc, nghieân cöùu ñeán choã
nguoàn goác. Nhaân thôøi theá tao loaïn, Sö aån cö nghieân
cöùu aùo nghóa cuûa Luaät boä, do ñoù, ñaït ñöôïc yeáu lyù, beøn
môû khoùa giaûng veà luaät Töù Phaàn. Hoïc troø caùc nôi vaân
taäp veà hoïc raát ñoâng, khai ngoä cuõng raát nhieàu.
Thaùng 10 naêm Trinh Quaùn thöù 9 (635), Sö vieân
tòch, höôûng thoï 67 tuoåi. Taùc phaåm cuûa Sö goàm coù:
1. Töù phaàn Luaät sôù.
21
2. Yeát-ma sôù.
3. Xaû Saùm Nghi Khinh Troïng Söï.
Sö ñöôïc ngöôøi baáy giôø toân xöng laø Toå cuûa
Töôùng Boä toâng. Ñeä töû coù: Minh Ñaïo, Ñaøm Quang,
Ñaïo Thaønh. (Tuïc Cao Taêng Truyeän, quyeån 22; PQÑTÑ,
tr.3433c).
4.- Luaät sö ÑAÏO TUYEÂN (596-667)
Sö hoï Tieàn, queâ quaùn Ñan Hoà (hay Tröôøng
Thaønh). Meï Sö naèm moäng thaáy maët traêng rôi vaøo
loøng, beøn hoaøi thai Sö. Baø laïi naèm moäng thaáy moät
vò Phaïm Taêng (sö AÁn Ñoä) baûo: “Caùi thai haøi nhi baø
ñang mang laø haäu thaân cuûa Luaät sö Taêng Höïu ñôøi
Löông ñoù”.
Sö ôû trong thai 12 thaùng, chaøo ñôøi nhaèm ngaøy
moàng 8 thaùng tö, naêm 596. Luùc môùi 9 tuoåi, Sö ñaõ
laøm ñöôïc thi phuù, naêm 16 tuoåi hoïc Luaät vôùi sö Trí
Quaân, raát chuyeân tinh trì giôùi, tu hoïc heát söùc chaêm
chæ. Vaøo khoaûng naêm Ñaïi Nghieäp (605-616) ñôøi
Tuøy, Sö thoï giôùi Cuï-tuùc vôùi Luaät sö Trí Thuû. Sau
khi thoï giôùi, Sö vaøo nuùi Chung Nam, caát moät caùi
coác aån tu, chuyeân trì giôùi luaät, ngöôøi ta goïi nôi naøy
laø chuøa Baïch Tuyeàn, coù muoâng thuù ñeán thuaàn phuïc
vaø kyø hoa dò thaûo moïc ñaày xung quanh.
Sö keát baïn thaân vôùi baäc xöû só laø Toân Tö Maïo.
Veà sau, Sö ñeán chuøa Taây Minh soaïn caùc saùch: Phaùp
Moân Vaên Kyù, Quaûng Hoaèng Minh Taäp, Tuïc Cao
22
Taêng Truyeän, Tam Baûo Luïc, Yeát-ma Giôùi Sôù, Haønh

Söï Sao, Nghóa Sao v.v..., taát caû hôn 220 quyeån. Coù
moät vò Phaïm Taêng ca ngôïi Sö laø: “Sau khi Phaät
dieät ñoä, sö laø ngöôøi xieån döông Giôùi Luaät baäc nhaát,
khieán cho töôïng phaùp truï laâu ñôøi”.
Sö vieân tòch ngaøy 3 thaùng 10, naêm Caøn Phong
thöù 2 (667), thoï 72 tuoåi, 52 tuoåi haï. Moân nhaân xaây
thaùp phuïng thôø, vaø ñöôïc ban Thuïy laø Tröøng Chieáu.
Ñeä töû cuûa Sö hôn 1.000 ngöôøi. Baøi bia nôi thaùp cuûa
Sö coù caâu: “Söï trì luaät cuûa Ñaïo Tuyeân vang danh
ñeán Thieân Truùc (AÁn Ñoä); taùc phaåm cuûa Sö vaên
chöông myõ leä, thieân haï ñeàu thaùn phuïc”.
Taùc phaåm cuûa Sö ñeå laïi goàm coù:
- Töù Phaàn Luaät San Phoàn Boå Khuyeát Haønh
Söï Sao, 12 quyeån.
- Giôùi Baûn Sôù, 6 quyeån.
- Thaäp Tyø-ni Nghóa, 6 quyeån.
- Nghóa Sao, 6 quyeån.
- Yeát-ma Sôù, 3 quyeån.
Naêm boä naøy ñöôïc xem laø 5 boä Luaät hoïc coù giaù
trò lôùn. Ngoaøi ra, coøn coù caùc boä:
- Ñaïi Ñöôøng Noäi Ñieån Luïc, 10 quyeån (Muïc
luïc Chænh Lyù Kinh Ñieån)
- Coå Kim Phaät Ñaïo Luaän Haønh, 4 quyeån.
23
- Quaûng Hoaèng Minh Taäp, 30 quyeån (nhaèm

tuyeân döông Phaät giaùo).
- Tuïc Cao Taêng Truyeän, (10 quyeån).
- Thích Thò Löôïc Phoå.
- Thích Ca Phöông Chí.
- Tam Baûo Caûm Thoâng Luïc v.v... (PQÑTÑ,
tr.5637b)
5. Luaät sö HOAØI TOÁ (637-707)
Sö hoï Phaïm, queâ ôû Kinh Trieäu (Taây An Thieåm
Taây), sinh vaøo ñôøi Ñöôøng, töø beù ñaõ thoâng minh
khaùc thöôøng vaø coù khí ñoä roäng lôùn. Naêm 12 tuoåi, Sö
ñeán ñaûnh leã Huyeàn Trang xin xuaát gia, theo nghieäp
Kinh Luaän. Nhöng sau khi thoï giôùi laïi theo Ñaïo
Tuyeân taäp hoïc Luaät Töù Phaàn Haønh Söï Sao. Veà sau,
coøn theo moân haï cuûa Phaùp Leä laø Ñaïo Thaønh, hoïc
Töù Phaàn Luaät Sôù. Do ñoù, Sö soaïn ra boä Töù Phaàn
Luaät Khai Toâng Kyù, taùch bieät vôùi Töù Phaàn Luaät Sôù
cuûa Phaùp Leä, vaø xöôùng laäp thaønh moät toâng phaùi
rieâng goïi laø Ñoâng Thaùp Luaät toâng. Toâng phaùi cuûa
Sö cuøng vôùi Töôùng Boä toâng cuûa Phaùp Leä vaø Nam
Sôn toâng cuûa Ñaïo Tuyeân ñöôïc xem laø 3 toâng lôùn cuûa
Luaät hoïc thôøi baáy giôø.
Ñeán naêm Caûnh Long thöù nhaát (707), Sö vieân
tòch, thoï 74 tuoåi. Nhöõng tröôùc taùc cuûa Sö goàm coù:
- Caâu-xaù Luaän Sôù.
24
- Di Giaùo Kinh Sôù.

- Töù Phaàn Tyø-kheo Giôùi Boån Sôù.
- Taêng Yeát-ma.
- Ni Yeát-ma.
6. Luaät sö TUÙ (Chaâu Tuù)
(Khoaûng cuoái theá kyû thöù 7)
Nhöõng ñeä töû noåi tieáng cuûa Ñaïo Tuyeân nhö Ñaïi
Töø, Vaên Cöông, Danh Khaùc, Chaâu Tuù, Linh Ngaïc,
Dung Teá, Trí Nhaân vaø caùc ñeä töû thoï giôùi nhö Hoaèng
Caûnh, Ñaïo Ngaïn, Hoaøi Toá thì Chaâu Tuù (hay Tuù
Luaät Sö) laø ngöôøi keá thöøa chính thöùc.
Sö ngöôøi Teá An, Luaät sö ñôøi Ñöôøng, naêm sinh
vaø maát khoâng roõ. Sö xuaát gia luùc coøn nhoû vôùi Höng
Luaät sö taïi Thuïc Quaän vaø chaúng bao laâu tinh thoâng
Luaät hoïc. Sau khi thoï Cuï-tuùc, Sö theo Nam Sôn Ñaïo
Tuyeân chuyeân taâm hoïc luaät traûi qua 16 naêm, thöôøng
duøng boä Luaät Sôù cuûa Trí Thuû laøm cô sôû roài toång hôïp
caùc thuyeát khaùc, taïo thaønh moät thuyeát thoáng nhaát.
Veà sau, Sö vaân du ñeán caùc mieàn Quaûng Chaâu vaø An
Chaâu.
Sö thò tòch taïi chuøa Thaäp Löïc, An Chaâu, thoï
hôn 70 tuoåi ñôøi, ñöôïc toân laø Toå thöù hai cuûa Nam
Sôn Luaät toâng. Tröôùc taùc cuûa Sö coù Haønh Trì Sao
Kyù, vaø ñeä töû taâm ñaéc coù Luaät sö Trinh Coá v.v...
25
Coù choã noùi moân haï cuûa Ñaïo Tuyeân coù Chaâu
luaät sö, Tuù luaät sö 2 ngöôøi. Chaâu luaät sö ñöôïc toân laø
Toå thöù 2 cuûa Nam Sôn Luaät toâng, nhöng söï tích cuûa
2 vò naøy ñeàu khoâng roõ raøng (PQÑTÑ, tr.2985b).
Noái tieáp Chaâu Tuù, Nam Sôn Luaät toâng truyeàn
thöøa theo thöù töï sau: Ñaïo Hoaèng, Tænh Cung, Hueä
Chaùnh, Huyeàn Söôùng, Nguyeân Bieåu, Thuû Ngoân,
Nguyeân Giaûi, Phaùp Vinh, Xöû Haèng, Traïch Ngoä, Duaãn
Kham, Traïch Kyø, Nguyeân Chieáu, Trí Giao (hoaëc laäp
Ñaïo Tieâu), Chuaån Nhaát, Phaùp Chaùnh, Phaùp Cöûu,
Dieäu Lieân, Haønh Cö, taát caû goàm 21 vò. Toâng naøy
truyeàn daàn xuoáng ñeán cuoái ñôøêi nhaø Nguyeân thì Luaät
toâng suy vi, söï truyeàn thöøa khoâng roõ.
Nhöng ñeán cuoái ñôøi nhaø Minh coù caùc Ñaïi ñöùc
hoaèng Luaät tieáp nhau xuaát hieän, nhö: Lieân Trì, Ngaãu
Ích, Hoaèng Taùn, Nguyeân Hieàn.... ñeàu coù tröôùc thuaät
ñeå laïi. Ñoàng thôøi vôùi Ñaïi sö Lieân Trì coù Luaät sö Nhö
Hinh, Coå Taâm. Coå Taâm truyeàn xuoáng Tòch Quang,
Tòch Quang coù ñeä töû noåi tieáng laø Kieán Nguyeät (Ñoäc
Theå) vaø Höông Tuyeát.
Töø sau Kieán Nguyeät vaø Höông Tuyeát, suoát
trieàu nhaø Thanh 210 naêm, Luaät toâng laïi suy vi hôn
nöõa. Theá nhöng, gaàn ñaây coù Ñaïi sö Hoaèng Nhaát vaø
Töø Chu chuyeân hoaèng giôùi luaät, neân Luaät hoïc coù
phaàn naøo khôûi saéc trôû laïi.
26
Veà phöông dieän Luaät ñieån töø ñôøi Nam Toáng

trôû ñi, caùc taùc phaåm bò maát maùt haàu nhö gaàn heát.
Cuoái trieàu Minh, caùc Ñaïi ñöùc tuy coù hoaèng Luaät maø
khoâng ñöôïc röïc rôõ nhö tröôùc. Theá nhöng, nhöõng taùc
phaåm Luaät hoïc ñaõ bò maát maùt keå treân, ngaøy nay
coøn ñöôïc baûo toàn khaù toát taïi Nhaät Baûn. Ñoù laø moät
ñieàu heát söùc may maén.
Sau ñaây, chuùng ta laïi trình baøy tieåu söû cuûa vaøi
vò Luaät sö tieâu bieåu vöøa ñeà caäp ôû treân.
7. Luaät sö LIEÂN TRÌ - CHAÂU HOAÈNG
(1532-1612).
Sö hoï Traàm, töï Phaät Tueä, hieäu Lieân Trì, queâ ôû
Khang Chaâu, thuoäc ñôøi Minh. Thuôû nhoû Sö hoïc
Nho, noåi tieáng thoâng minh, naêm 17 tuoåi thi ñaäu
Chö Sinh. Vì chòu aûnh höôûng cuûa nhöõng ngöôøi laùng
gieàng neân Sö höôùng taâm ñeán Tònh Ñoä, vieát 4 chöõ
“Sanh töû ñaïi söï” leân baøn ñeå töï caûnh tænh. Vaøo tuoåi
trung nieân, sö quy y Phaät giaùo, theá phaùt vôùi Voâ
Nhaân Taùnh Thieân, taïi Taây Sôn. Sau ñoù, Sö ñeán
chuøa Chieâu Khaùnh thoï giôùi Cuï-tuùc vôùi Thieàn sö Voâ
Traàn, roài ñi du phöông tham hoïc nhieàu nôi.
Naêm Long Khaùnh thöù 5 (1571), Sö vaøo nuùi
Vaân Theâ taïi Khang Chaâu, ôû moät ngoâi chuøa hoang
pheá trong nuùi, tinh taán nieäm Phaät tam muoäi. Nghe
danh tieáng cuûa Sö, Taêng Ni xa gaàn tìm ñeán tham
27
hoïc ñoâng ñaûo, khieán nôi naøy thaønh moät tuøng laâm
quy moâ.
Naêm Vaïn Lòch thöù 12 (1584), Sö soaïn 3 quyeån
Vaõng Sanh taäp. Naêm 30 tuoåi, soaïn moät quyeån Laêng
Nghieâm Moâ Phaïm Kyù. Thôøi baáy giôø, vieäc thoï giôùi
bò caám cheá, Sö ñaõ tuøy nghi baûo giôùi töû saém ñuû 3 y
ñeán tröôùc ñieän Phaät ñeå Sö chöùng minh cho thoï giôùi.
Sö coøn cheá ñònh Thuûy Luïc Nghi Vaên vaø Du Giaø
Nieäm Khaåu Phaùp ñeå teá ñoä noãi khoå cuûa coõi u minh;
ñoàng thôøi cho ñaøo hoà phoùng sanh ôû trong vaø ngoaøi
thaønh; laïi soaïn taäp Giôùi Saùt Phoùng Sinh Vaên ñeå
raên baûo nhöõng keû hay saùt sinh haïi vaät.
Sö ñaëc bieät chuù troïng phaùp moân Tònh Ñoä,
thoáng traùch nhöõng keû cuoàng Taêng, taän löïc xieån
döông Thieàn Tònh kieâm tu, ñaïo phong höng thònh
moät thôøi. Caùc só Ñaïi phu nhö Toáng ÖÙng Xöông, Luïc
Quang Toå, Phuøng Moäng Trinh v.v... ñeàu thoï aân giaùo
hoùa cuûa Sö. Luùc tuoåi giaø, beänh phaùt sinh, Sö laïi
caøng tinh taán tu Tònh Ñoä, laøm ra 32 ñieàu “Chaúng
laønh” ñeå töï caûnh tænh vaø caûnh tænh moïi ngöôøi, laïi
vieát 3 ñieàu ñaùng tieác vaø 10 ñieàu ñaùng thoáng traùch
ñeå ñoân ñoác ñoà chuùng.
Naêm Vaïn Lòch 40 (coù thuyeát noùi naêm 43), Sö
thò tòch, thoï 82 tuoåi. Ngöôøi baáy giôø goïi Sö laø Hoøa
thöôïng Vaân Theâ hay Ñaïi sö Lieân Trì. Sö cuøng vôùi
Töû Baù, Haùm Sôn, Ngaåu Ích ñöôïc xöng tuïng laø 4 vò
28
Ñaïi Cao Taêng cuûa ñôøi Minh. Nhöõng tröôùc taùc cuûa sö
goàm coù:
- Thieàn Quang Saùch Taán.
- Phaïm Voõng Giôùi Sôù Phaùt Aån.
- A-di-ñaø kinh Sôù Sao.
- Hoa Nghieâm Kinh Caûm ÖÙng Löôïc Kyù.
Vaø caùc thöù khaùc hôn 30 loaïi. Veà sau, Vöông Vuõ
Xuaân ñaõ keát taäp caùc taùc phaåm cuûa sö thaønh Vaân
Theâ Phaùp Vöïng, goàm 40 quyeån. (PQÑTÑ, tr.4789b)
8. Luaät sö NGAÃU ÍCH – TRÍ HUÙC (1599-
1655)
Sö ngöôøi ñôøi Minh, teân Trí Huùc, töï Ngaãu Ích,
laïi töï ñaët hieäu laø Baùt Baát Ñaïo Nhaân, coøn goïi laø
Linh Phong (nôi Sö traùc tích). Luùc ñaàu Sö hoïc Nho,
soaïn saùch Tòch Phaät Luaän (baøi baùc ñaïo Phaät) maáy
chuïc thieân. Nhöng naêm 17 tuoåi, nhaân ñoïc saùch Töï
Tri Luïc vaø Truùc Song Tuøy Buùt cuûa Ñaïi sö Lieân Trì,
Sö beøn ñem saùch Tòch Phaät Luaän cuûa mình ra ñoát.
Nhaân 3 laàn naèm moäng thaáy ÑaÏi sö Haùm Sôn ñang
ôû Taøo Kheâ, neân Sö ñeán xin xuaát gia vôùi Tuyeát
Phong ñeä töû cuûa Haùm Sôn. Ít laâu sau, Sö ñeán caùc
ñaïo traøng nghe giaûng, nhöng thaáy 2 toâng Taùnh
(Hoa Nghieâm), Töôùng (Duy Thöùc) coù maâu thuaãn
nhau, Sö suy nghó: Phaät phaùp ñaâu coù 2 loaïi? Töø ñoù
Sö vaøo nuùi Kính Sôn tham thieàn, nhôø vaäy thaáu
29
trieät ñöôïc nghóa lyù cuûa 2 toâng Taùnh Töôùng. Nhaân

thaáy Luaät hoïc suy vi, Sö quyeát taâm xieån döông Giôùi
Luaät, soaïn saùch Tyø-ni Thaäp Yeáu. Trong luùc ñang
phaân vaân chöa bieát neân theo toâng naøo, Sö beøn ñeán
tröôùc Phaät ruùt theû ñeå ñònh höôùng. Vaø choïn ñöôïc
toâng Thieân Thai. Do ñoù, Sö doác taâm nghieân cöùu
giaùo nghóa roài cöïc löïc hoaèng döông toâng naøy baèng
caùch chuù thích caùc Kinh Luaän. Naêm 56 tuoåi, Sö
naèm döôõng beänh taïi Linh Phong, soaïn Taây Trai
Tònh Ñoä Thi, ñoàng thôøi chænh lyù laïi 5 boä saùch veà
Tònh Ñoä vaø ñaët teân laø Tònh Ñoä Thaäp Yeáu. Sau khi
khoûi beänh, Sö soaïn theâm hai boä saùch khaùc laø Duyeät
Taïng Tri Taân vaø Phaùp Haûi Quan Lan. Ñeán thaùng
10, beänh taùi phaùt, Sö ñeå laïi di chuùc vaø laøm baøi keä
Caàu Sinh Tònh Ñoä.
Thaùng Gieâng, naêm Thuaän Trò thöù 12 (1655).
Sö ngoài kieát giaø treân giöôøng, ñöa tay chæ veà coõi Taây
Pböông thò tòch, höôûng döông 57 tuoåi, vaø 34 phaùp
laïp. Sö laø ngöôøi nghieâm caån, tinh chuyeân, lìa boû
danh lôïi, kieân trì giöõ giôùi, hoaèng döông Luaät taïng,
sinh bình laáy vieäc ñoïc Tam Taïng vaø tröôùc thuaät
laøm söï nghieäp. Sö hoïc taát caû giaùo nghóa cuûa caùc
toâng Phaùp Töôùng, Thieàn, Luaät, Hoa Nghieâm, Thieân
Thai vaø Tònh Ñoä, nhöng chuù troïng nhaát toâng Thieân
Thai vaø chuû tröông Phaät, Nho, Ñaïo tam giaùo nhaát
trí. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa Sö raát roäng nhöng kieán
giaûi veà toâng Thieân Thai laø ñoäc ñaùo nhaát. Sö ñeà
30
xöôùng Thieàn, Tònh, Giaùo vaø Luaät ñeàu chung moät

ñöôøng vaø laáy vieäc nieäm Phaät caàu sinh Tònh Ñoä laøm
troïng taâm.
Sau khi Sö thò tòch, ñeä töû Thaønh Thôøi toân thuïy
hieäu laø Thæ Nhaâït Ñaïi Sö. Ngöôøi ñôøi baáy giôø goïi sö
laø Linh Phong Ngaãu Ích Ñaïi Sö, ngöôøi sau suy toân
laøm Toå thöù 9 cuûa toâng Tònh Ñoä.
Caùc ñeä töû cuûa sö coù: Chieáu Nam, Linh Thònh,
Tính Ñaùn, Ñaúng Töø v.v... veà tröôùc taùc khaù nhieàu,
goàm coù:
- Laêng Nghieâm Kinh Huyeàn Nghóa, 2 quyeàn.
- Laêng Nghieâm Kinh Vaên Cuù, 10 quyeån.
- A-di-ñaø Phaät Yeáu Giaûi, 1 quyeån.
- Kim Cöông Kinh Phaù Khoâng Luaän, 1 quyeån.
- Phaïm Voõng Kinh Hôïp Chuù, 7 quyeån.
- Truøng trò Tyø-ni Söï Nghóa Taäp Yeáu, 17 quyeån.
- Töôùng Toâng Baùt Yeáu Tröïc Giaûi, 8 quyeån.
- Duyeät Taïng Tri Taân, 48 quyeån.
- Chu Dòch Thieàn Giaûi, 10 quyeån.
- Töù Thö Ngaãu Ích Giaûi, 4 quyeån.
Taát caû goàm hôn 40 boä. Ñeä töû cuûa sö laø Thaønh
Thôøi bieân taäp di vaên cuûa Sö ñeà laø Ngaãu Ích Ñaïi Sö
Toâng Luaän, goàm 10 quyeån. (PQÑTÑ, tr.5019a)
31
9.- Luaät sö HOAÈNG TAÙN (1611-1685).

Sö hoï Chaâu, töï Taïi Tham, queâ ôû Taân Hoäi
Quaûng Ñoâng, sinh vaøo cuoái ñôøi Minh, ñaàu Thanh,
thuoäc Thieàn phaùi Taøo Ñoäng. Tuoåi treû hoïc Nho, coù
kieán thöùc roäng, lòch laõm, vaø coù taøi vaên chöông.
Luùc tuoåi tröôûng thaønh, Sö ñöôïc boå laøm Giaùo hoïc
taïi huyeän nhaø. Sau khi nhaø Thanh laøm chuû Trung
Quoác, Sö beøn xuaát gia, nghieân cöùu Thieàn phaùp,
tham yeát Ñaïo Khaâu ôû Ñænh Hoà vaø nhaän ñöôïc aán
chöùng. Bình sinh, Sö ñaëc bieät chuù troïng ñeán
nhöõng vaán ñeà thöïc tieãn, doác loøng laøm troøn boån
phaän, tuy tinh töôøng Thieàn hoïc, nhöng thaáy
phong khí tuøng laâm naëng tính phuø hoa, khoâng
thaät, neân raát ñau loøng; do ñoù, khoâng heà môû
mieäng noùi veà Thieàn ñaïo moät lôøi naøo maø chæ doác
söùc hoaèng truyeàn luaät nghi, ñeà cao giôùi haïnh, laáy
vieäc hoaèng luaät laøm nhieäm vuï.
Sö thò tòch vaøo naêm Khang Hy thöù 14 (1685),
höôûng thoï 75 tuoåi. Nhöõng tröôùc taùc cuûa sö goàm coù:
- Ñænh Hoà Sôn Moäc Cö Taïi Tham Thieàn Saùt
Caûo, 5 quyeån.
- Thaát Caâu Chi Phaät Maãu Sôû Thuyeát Chuaån Ñeà
Ñaø La Ni Kinh Hoäi Thích, 3 quyeån.
- Taâm Linh Luaän.
- Töù Phaàn Giôùi Boån Nhö Thích, 12 quyeån.
32
- Quy Giôùi Yeáu Taäp, 3 quyeån.

- Baùt Quan Trai Phaùp.
- Leã Phaät Nghi Thöùc v.v...
Taát caû khoaûng 10 boä (PQÑTÑ, tr. 1926b)
10. Luaät sö HOAÈNG NHAÁT (1880-1942)
Sö hoï Lyù, teân Quaûng Haàu, hieäu Thuùc Ñoàng, laø
moät baäc danh Taêng truøng höng Luaät hoïc cuûa phaùi
Nam Sôn taïi Ñaøi Loan. Sö coøn coù teân laø Thaønh Heà,
töï laø Tích Söông, tính tình tao nhaõ, ñieàm ñaïm, coù
sôû tröôøng veà thö hoaï vaø ñieâu khaéc. Naêm 26 tuoåi, Sö
sang Nhaät Baûn, vaøo hoïc tröôøng Thöôïng Daõ Myõ
Thuaät, chuyeân nghieân cöùu aâm nhaïc, saùng laäp Xuaân
Lieãu Kòch Xaõ, laø baäc tieàn khu vaän ñoäng taân kòch
cuûa Trung Quoác. Sau khi veà nöôùc Sö daïy taïi tröôøng
Coâng Nghieäp Chuyeân Moân vaø laøm chuû buùt taïp chí
Thaùi Bình Döông.
Naêm Daân Quoác thöù 7 (1918) Sö ñöôïc 39 tuoåi,
thaáy cuoäc theá voâ thöôøng, Sö beøn ñem taát caû saùch
vôû, hoïa phaåm v.v... taëng cho ngöôøi khaùc, nieâm
phong nhöõng taám ñieâu khaéc quyù giaù, roài ñeán chuøa
Ñaïi Töø taïi Khang Chaâu xin xuaát gia vôùi Thieàn sö
Lieãu Ngoä. Sau ñoù Sö ñeán chuøa Linh AÅn thoï giôùi Cuï
tuùc, ñöôïc phaùp danh laø Dieãn AÂm, hieäu Hoaèng Nhaát.
Thaáy Taêng só thöôøng bò ngöôøi ñôøi huûy nhuïc do
khoâng giöõ Giôùi Luaät, vì theá Sö raát xoùt xa neân phaùt
33
nguyeän suoát ñôøi chuyeân nghieân cöùu veà Giôùi phaùp.

Ban ñaàu, Sö hoïc luaät cuûa Höõu Boä (Thaäp Tuïng),
nhöng veà sau chuyeân hoaèng döông Nam Sôn Luaät
toâng, thöôøng ñi chaân khoâng, trô troïi moät mình vaân
du khaép nôi ñeå giaûng Kinh, hoaèng phaùp.
Naêm Daân Quoác thöù 25, Sö veà an truù taïi chuøa
Phoå Teá, ñoùng cöûa ñoïc Ñaïi Taïng Kinh. Veà giaø, Sö töï
ñaët hieäu laø Vaõn Tinh Laõo Nhaân, laïi coù hieäu laø Nhò
Nhaát Laõo Nhaân. Thaùng 10, naêm Daân Quoác 31
(1942) Sö thò tòch taïi döôõng laõo vieän ôû Taán Giang,
OÂn Laêng, thoï 63 tuoåi ñôøi, 24 haï laïp.
Bình sinh Sö raát ngöôõng moä Ñaïi sö AÁn Quang,
noi göông AÁn Quang khoâng thu nhaän ñoà chuùng,
cuõng khoâng sinh hoaït theo loái caùc chuøa maø chæ
duøng caùch vieát chöõ ñeå keát duyeân vôùi moïi ngöôøi.
Neáp soáng thanh khieát, ñaïm baïc, coâ ñoäc, moâ phaïm
cuûa Sö coù aûnh höôûng raát lôùn trong giôùi Phaät giaùo
Daân Quoác töø aáy ñeán nay. Nhöõng tröôùc taùc cuûa Sö
goàm coù:
- Di-ñaø Nghóa Sôù trieát Luïc.
- Töù Phaàn Luaät Tyø-kheo Giôùi Töôùng Bieåu Kyù.
- Thanh Löông Ca Taäp.
- Hoa nghieâm Lieân Taäp.
- Giôùi Baûn Yeát-ma Tuøy Giaûng Bieät Luïc.
- Töù Phaàn Haøm Chuù Giôùi Baûn Giaûng Nghóa.
34
- Nam Sôn ÑaÏo Toå Löôïc Phoå.

Hieän nay caùc taùc phaåm cuûa sö ñaõ ñöôïc keát taäp
thaønh Hoaèng Nhaát Ñaïi Sö Phaùp Taäp, vaø ñöôïc taøng
tröõ taïi nôi thôø töï Sö. (PQÑTÑ, tr.1919b)
11. Luaät sö TÖØ CHU (1877-1958)
Sö hoï Löông, phaùp danh Phoå Haûi, queâ ôû Tuøy
Huyeän, Hoà Baéc. Sö xuaát gia naêm 33 tuoåi. Sau khi
thoï giôùi, Sö giöõ Luaät tinh nghieâm, thöïc haønh Tònh
Ñoä, tu quaùn phaùp giôùi, chuù taâm xieån döông Giôùi
Luaät, söï hoaèng hoùa cuûa Sö raát roäng raõi.
Thaùng Gieâng, naêm Daân Quoác 47 (1958), Sö thò
tòch, thoï 81 tuoåi ñôøi, 48 Taêng laïp, tröôùc taùc cuûa Sö
ñeå laïi goàm coù:
- Tyø-ni Taùc Trì Yeáu Luïc.
- Boà-taùt Giôùi Baûn Sôù.
- Ñaïi Thöøa Khôûi Tín Luaän Thuaät Kyù.
- Phoå Hieàn Haïnh Nguyeän Phaåm Thaân Vaên Kyù.
(PQÑTÑ, tr.5800b).
2. Vieäc xieån döông Luaät hoïc taïi Vieät

Nam
Vaán ñeà truyeàn thöøa Luaät toâng ôû Vieät Nam
khoâng roõ manh moái. Traùi laïi, söï truyeàn thöøa Thieàn
toâng thì khaù quy moâ, nhaát laø vaøo thôøi ñaïi nhaø Lyù vaø
ñaàu nhaø Traàn. Theá nhöng, töø cuoái ñôøi Traàn trôû ñi,
35
Thieàn toâng noùi rieâng vaø Phaät giaùo noùi chung rôi vaøo
tình traïng suy traàm, tuy coù moät soá vò Cao Taêng quan
taâm ñeán coâng taùc hoaèng phaùp, lo vieäc tröôùc thuaät
nhöng khoâng ñöôïc khôûi saéc laém. Qua nhöõng coâng
trình cuûa caùc baäc toân tuùc ñeå laïi, ôû ñaây chuùng toâi chæ
ghi nhaän nhöõng coáng hieán lieân quan ñeán Giôùi Luaät
maø thoâi. Coøn phaàn tieåu söû cuûa caùc Ngaøi vò naøo muoán
roõ, xin xem caùc cuoán söû Phaät giaùo Vieät Nam.
1. Thieàn sö HÖÔNG HAÛI (1628-1715) coù: Giaûi
Sa-di Giôùi Luaät.
2. Thieàn sö PHAÙP CHUYEÂN (Luaät Truyeàn,
Dieäu Nghieâm) (1726-1798)
- Quy Sôn Caûnh Saùch Cuù Thích Löôïc Kyù.
- Tyø-ni Oai Nghi Sa-di Caûnh Saùch AÁn Chuù
Yeáu Löôïc.
- Tyø-ni Nhaät Duïng Thieát Yeáu Phaùt AÅn AÂm
Chuù.
- Sa-di Luaät Nghi Yeáu Löôïc Taêng Chuù.
- Söï Nghóa Luaät Yeáu Löôïc.
Caùc taùc phaåm treân, moät soá ñaõ in, soá coøn laïi laø
nhöõng baûn thaûo löu tröõ taïi chuøa Töø Quang Phuù
Yeân, nhöng bò traän hoûa hoaïn naêm 1929 thieâu huûy
taát caû. (theo Lòch Söû Phaät Giaùo Ñaøng Trong,
Nguyeãn Hieàn Ñöùc – xuaát baûn 1995, taäp 2, tr.14)
36
3. Thieàn sö TOAØN NHAÄT (vieân tòch khoaûng

ñaàu theá kyû 19: 1831-1835) coù: Sa-di Oai Nghi Taêng
Chuù Giaûi Nguïy Töï Tieåu Thieân.
4. Thieàn sö CHAÙNH THAØNH (1872-1949).
- Töù phaàn nhö thích (dòch)
- Boà-taùt Giôùi Kinh.
- Tyø-kheo Giôùi Kinh.
- Sa-di Sôù.
- Tyø-ni Höông Nhuõ.
Haàu beát ñeàu laø baûn thaûo.
5. Thieàn sö TRÍ HAÛI (Bích Lieân) (1876-1950)
- Quy Sôn Caûch Saùch, dòch Noâm.
6. Thieàn sö HUYEÀN YÙù (1891-1951).
- Sa-di Luaät Dieãn Nghóa
7. Thieàn sö TUEÄ TAÏNG (1889-1959)
- Kinh Phaïm Voõng Giaûi.
- Sa-di Luaät.
8. Thieàn sö KHAÙNH ANH (1895-1961)
- Taïi Gia Cö Só Luaät.
9. Thieàn sö THIEÄN HOØA (1907-1978)
- Giôùi Ñaøn Taêng.
37
- Tyø-kheo Giôùi Kinh.

10. Thieàn sö BÖÛU CHÔN (1911-1979)
- Töù Thanh Tònh Giôùi.
11. Thieàn sö TRÍ HAÛI (Thanh Thao) (1906-
1979)
- Nghi Thöùc Thoï Tam Quy.
- Sa-di Luaät (Dòch), 2 taäp.
12. Thieàn sö HOÄ TOÂNG (1893-1981)
- Luaät Xuaát Gia, 2 quyeån
13. Thieàn sö TRÍ THUÛ (1909-1984)
- Nghi thöùc truyeàn Giôùi Taïi Gia vaø Boà-taùt
Thaäp Thieän.
- Luaät Tyø-kheo.
- Yeát-ma Yeáu Chæ.
- Töù Phaàn Hieäp Chuù, 2 quyeån.
14. Thieàn sö HAØNH TRUÏ (1904-1984)
- Sa-di Luaät Giaûi.
- Quy Sôn Caûnh Saùch.
- Töù Phaàn Giôùi Boån Nhö Thích.
- Phaïm Voõng Boà Taùt Giôùi.
- Tyø-kheo Giôùi Kinh. '
38
15. Thieàn sö GIÔÙI NGHIEÂM (1921-1984)

- Luaät Taïng Paøli.
16. Thieàn sö BÌNH MINH (1924-1988)
- Yeát-ma Chæ Nam (dòch).
17. Thieàn sö THIEÄN CHÔN (1914-1992).
- Luaät Töù Phaàn Hieäp Chuù.
- Luaät töù phaàn Tyø-kheo-ni Löôïc Kyù.
- Tyø-ni Höông Nhuõ.
18. Thieàn sö ÑOÂN HAÄU (1905-1992).
- Caùch Thöùc Saùm Hoái Caùc Toäi Ñaõ Phaïm.
- Luaät Töù Phaàn Tyø-kheo-ni Sao.
ÔÛ ñaây chæ neâu moät soá tröôùc taùc phieân dòch veà
luaät hoïc cuûa nhöõng vò ñaõ vieân tòch. Ngoaøi ra, nhöõng
vò coøn hieän höõu, neáu coù nhöõng taùc phaåm Luaät hoïc
coù giaù trò seõ ñöôïc ghi nhaän ôû phaàn tö lieäu tham
khaûo.
39
Chöông 2
CAÙC PHAÙP YEÁT-MA
I. KHAÙI QUAÙT VEÀ YEÁT-MA.
1. Ñònh nghóa Yeát-ma

Yeát-ma laø phieân aâm töø Karma cuûa tieáng Phaïn,
Haùn dòch laø nghieäp, haønh ñoäng hay taùc phaùp; noùi
cho ñuû laø taùc phaùp bieän söï, nghóa laø laäp thuû tuïc ñeå
giaûi quyeát moät söï vieäc. Yeáu toá caên baûn ñeå thaønh
töïu Yeát-ma laø Taêng phaûi hoøa hôïp vaø thanh tònh.
2. Phaân loaïi Yeát-ma.

Noùi toång quaùt thì Yeát-ma coù 3 tröôøng hôïp: taâm
nieäm, ñoái thuû vaø taêng phaùp.
- Taâm nieäm laø töï mình nghó vaø noùi thaønh lôøi
maø khoâng caàn coù ngöôøi khaùc nghe. Veà nguyeân taéc
cuûa Yeát-ma ñoøi hoûi phaûi bieåu hieän baèng lôøi noùi.
Tröôøng hôïp naøy aùp duïng cho nhöõng Tyø-kheo soáng
ñoäc cö.
- Ñoái thuû laø mình noùi cho 1 hay 2 ngöôøi khaùc
nghe. Tröôøng hôïp naøy aùp duïng giöõa 2 hay 3 Tyø-
kheo, vì chöa ñuû tuùc soá taêng.
40
Chöông II: Caùc phaùp Yeát-ma
- Taêng phaùp laø phaùp Yeát-ma aùp duïng cho taêng

soá töø 4 ngöôøi trôû leân, ñöôïc chia laøm 3 loaïi: ñôn
baïch, baïch nhò vaø baïch töù.
a. Ñôn baïïch: chæ moät laàn taùc baïch giöõa taêng
thì Yeát-ma thaønh töïu. Nghóa laø chæ caàn coâng boá 1
laàn. Theo quyeån Yeát-ma Chæ Nam quy ñònh ñôn
baïch coù 44 phaùp.
b. Baïch nhò: 1 laàn taùc baïch vaø 1 laàn Yeát-ma.
Nghóa laø 1 laàn tuyeân boá vaø 1 laàn laáy bieåu quyeát.
Yeát-ma Chæ Nam quy ñònh coù 76 phaùp.
c. Baïch töù: 1 laàn taùc baïch vaø 3 laàn Yeát-ma.
Nghóa laø 1 laàn tuyeân boá vaø 3 laàn laáy bieåu quyeát.
Yeát-ma Chæ Nam quy ñònh coù 39 phaùp.
3. Nhöõng yeáu toá caàn thieát cho phaùp

Yeát-ma.
Muoán thöïc hieän phaùp Yeát-ma caàn phaûi hoäi ñuû
3 yeáu toá môùi hôïp quy: nhaân, phaùp vaø söï.
a. NHAÂN: töùc laø ngöôøi hay nhaân caùch. Nghóa
laø nhöõng ngöôøi ñoù phaûi ñuû tö caùch phaùp nhaân cuûa
moät Tyø-kheo hôïp phaùp, vaø tuùc soá phaûi phuø hôïp
cho töøng phaùp Yeát-ma. Tuùc soá naøy ñöôïc quy ñònh
nhö sau:
- Taêng goàm 4 ngöôøi: ñaây laø tuùc soá toái thieåu
trong sinh hoaït thoâng thöôøng nhö thuyeát giôùi.
41
- Taêng goàm 5 ngöôøi: ñaây laø tuùc soá toái thieåu cho
vieäc Yeát-ma Töï töù; ngoaøi ra tuùc soá naøy cuõng coù theå
truyeàn giôùi Cuï tuùc taïi nhöõng ñòa phöông maø ôû ñoù soá
Tyø-kheo quaù ít.
- Taêng goàm 10 ngöôøi: ñaây laø tuùc soá caàn thieát
ñeå truyeàn giôùi Cuï tuùc.
- Taêng goàm 20 ngöôøi: tuùc soá caàn thieát ñeå xuaát
toäi Taêng taøn vaø taát caû caùc phaùp Yeát-ma khaùc. Treân
tuùc soá 20 coù theå thöïc hieän baát cöù phaùp Yeát-ma naøo.
Khi thöïc hieän caùc phaùp Yeát-ma thì soá ngöôøi
thöøa khoâng phaïm, nhöng soá ngöôøi thieáu seõ phaïm
luaät.
b. PHAÙP: töùc nhöõng nguyeân taéc, nhöõng thuû
tuïc... ñaõ ñöôïc quy ñònh nhö tröôøng hôïp naøo ñôn
baïch, tröôøng hôïp naøo baïch nhò...
c. SÖÏ: töùc söï vaät cuï theå hay söï vieäc dieãn tieán.
Ví duï keát ñaïi giôùi thì phaûi coù nhöõng tieâu töôùng roõ
reät, ñuùng phaùp, vaø dieãn tieán coâng vieäc theo thöù lôùp,
khoâng ñöôïc loän xoän.
4. Caùc giai ñoaïn tieán haønh Yeát-ma.
Quaù trình cuûa Yeát-ma dieãn tieán theo 3 giai
ñoaïn: gia haønh, caên baûn vaø haäu khôûi.
Gia haønh hay coøn goïi laø tieàn phöông tieän, Caên
baûn töùc troïng taâm hay chính thöùc Yeát-ma, vaø haäu
khôûi, chæ giai ñoaïn keát thuùc.
42
Taát caû caùc loaïi Yeát-ma, töø ñôn baïch cho tôùi baïch
töù, ñeàu coù tieàn phöông tieän töông ñoái gioáng nhau.
Sau khi Taêng ñaõ taäp hôïp trong tinh thaàn
thanh tònh vaø hoøa hôïp, moät Tyø-kheo Thöôïng toïa
ñaïi dieän Taêng taùc phaùp Yeát-ma, baét ñaàu hoûi; 'moät
Tyø-kheo khaùc goïi laø Duy-na, cuõng ñaïi dieän Taêng traû
lôøi. Hoûi vaø ñaùp dieãn ra nhö sau:
Hoûi: Taêng ñaõ hoïp chöa?
Ñaùp: Taêng ñaõ hoïp (vaán ñaùp1)
Hoûi: Hoøa hôïp khoâng?
Ñaùp: Hoøa hôïp (vaán ñaùp 2)
Hoûi: Ngöôøi chöa thoï Cuï tuùc ñaõ ra chöa?
Ñaùp: Ñaõ ra (vaán ñaùp 3)
Hoûi: Caùc Tyø-kheo khoâng ñeán coù gôûi duïc vaø
thanh tònh khoâng?.
Ñaùp: Khoâng coù ngöôøi gôûi duïc (neáu coù thì ñaùp laø
“coù” vaø böôùc ra thuyeát duïc) (vaán ñaùp 4)
Hoûi: Taêng nay taäp hoïp ñeå laøm gì?
Ñaùp: (noùi Taêng söï) Yeát-ma (vaán ñaùp 5)
Vaán ñaùp 1 nhaèm xaùc nhaän söï taäp hoïp cuûa
Taêng laø ñuùng thôøi gian quy ñònh.
Vaán ñaùp 2 nhaèm xaùc ñònh yeáu tính cuûa Taêng,
töùc söï hoøa hôïp.
43
Vaán ñaùp 3 nhaèm xaùc ñònh thaønh phaàn hay tö

caùch phaùp nhaân cuûa Taêng.
Vaán ñaùp 4 coù moät vaøi thay ñoåi tuøy theo loaïi
Yeát-ma, seõ noùi roõ ôû sau.
Vaán ñaùp 5 nhaèm xaùc ñònh muïc ñích cuûa phaùp
Yeát-ma.
Treân ñaây laø theå thöùc toång quaùt veà tieàn
phöông tieän. Nhöng phaùp Yeát-ma coù ñôn, coù keùp
khaùc nhau. Ví duï tröôøng hôïp giaûi vaø keát ñaïi giôùi
hay tieåu giôùi, thì sau khi taùc tieàn phöông tieän ñeå
Yeát-ma giaûi giôùi, laïi caàn coù tieàn pböông tieän khaùc,
ñeå keát giôùi, ñoù goïi laø Yeát-ma ñôn. Nghóa laø moät
tieàn phöông tieän cho moät phaùp Yeát-ma duy nhaát.
Traùi laïi Yeát-ma ñôn laø Yeát-ma keùp. Nghóa laø moät
tieàn phöông tieän chung cho Yeát-ma keá tieáp sau. Ví
duï, tröôøng hôïp Töï töù, taùc phaùp chuû yeáu laø ñôn
baïch Yeát-ma, nhöng neáu Taêng quaù ñoâng caàn phaûi
kieåm ñieåm Taêng soá, thì caàn coù theâm baïch nhò Yeát-
ma ñeå sai ngöôøi haønh xaù la (phaùt theû), hoaëc caàn coù
ngöôøi nhaän söï Töï töù cuûa caùc Tyø-kheo, thì laïi theâm
baïch nhò Yeát-ma ñeå sai ngöôøi nhaän söï Töï töù. Tuy
vaäy trong vaán ñaùp 5, caâu traû lôøi vaãn phaûi noùi laø:
Yeát-ma Töï töù. Ñaây goïi laø Yeát-ma keùp.
Coù tröôøng hôïp nhaát ñònh ñôn, nhö Yeát-ma keát
vaø giaûi caùc giôùi.
44
Coù tröôøng hôïp nhaát ñònh keùp, nhö Yeát-ma

truyeàn giôùi Cuï tuùc.
Coù tröôøng hôïp baát ñònh nhö Yeát-ma Töï töù…
5. Caùc yeáu toá ñeå thaønh töïu Yeát-ma.

Toång quaùt coù 4 yeáu toá caên baûn ñeå Yeát-ma ñöôïc
thaønh töïu, ñoù laø:
- Nhaân thaønh töïu: ngöôøi tham döï phaûi ñuû tö
caùch phaùp nhaân.
- Taêng thaønh töïu: tuùc soá taêng phaûi ñuùng theo
quy ñònh cho moãi phaùp yeát ma.
- Giôùi thaønh töïu: ôû trong cöông giôùi ñaõ ñöôïc
quy ñònh.
- Phaùp thaønh töïu: caùc thuû tuïc tieán haønh ñuùng
phaùp.
Ngoaøi ra coøn coù tröôøng hôïp coäng vaø baát coäng
khaùc nhau.
Coäng nghóa laø caû hai boä Taêng vaø Ni cuøng taùc
phaùp chung. Nhöng trong tuùc soá Tyø-kheo Taêng
khoâng theå keå Tyø-kheo-ni vaøo cho ñuû soá, vaø ngöôïc
laïïi cuõng vaäy.
Baát coäng laø Tyø-kheo Taêng vaø Tyø-kheo-ni
khoâng ñöôïc taùc phaùp chung.
45
6. Giaø Yeát-ma.
Taêng phaùp Yeát-ma ñoøi hoûi söï nhaát trí tuyeät
ñoái khoâng coù tröôøng hôïp ña soá aùp ñaûo thieåu soá. Do
ñoù, khi Taêng taùc phaùp, neáu coù ngöôøi ñuû tö caùch
phaùp lyù noùi leân lôøi phuû nhaän söï taùc phaùp aáy, thì
Yeát-ma baát thaønh.
Hai tröôøng hôïp ñöôïc Giaø Yeát-ma:
a. Tyø-kheo thanh tònh ñöôïc keå trong Taêng soá
coù quyeàn Giaø Yeát-ma.
b. Ngöôøi khoâng ñöôïc keå trong Taêng soá, nhöng
coù quyeàn Giaø Yeát-ma. Ñoù laø tröôøng hôïp giôùi töû xin
thoï giôùi Cuï tuùc, nhöng nöûa chöøng thoái chí, xin
khoâng thoï giôùi nöõa thì söï Yeát-ma truyeàn giôùi phaûi
huûy boû.
Hai tröôøng hôïp khoâng ñöôïc Giaø Yeát-ma.
a. Ngöôøi ñöôïc keå trong Taêng soá, nhöng khoâng
coù quyeàn Giaø Yeát-ma. Ñoù laø tröôøng hôïp caùc Tyø-kheo
ñang laø ñoái töôïng cuûa Yeát-ma ha traùch, taãn xuaát, y
chæ, khoâng cho ñeán nhaø baïch y…
b. Ngöôøi khoâng ñöôïc keå trong Taêng soá vaø
khoâng ñöôïc quyeàn Giaø Yeát-ma. Ñoù laø tröôøng hôïp
nhöõng Tyø-kheo ñaõ maát quyeàn Tyø-kheo, vaø nhöõng
ngöôøi khaùc khoâng lieân quan ñeán phaùp Yeát-ma ñoù.
46
7. Phi töôùng cuûa Yeát-ma.

Ñeå Yeát-ma ñöôïc thaønh töïu caàn phaûi thöïc hieän
ñuùng theå thöùc vaø quy taéc döïa treân 3 yeáu toá cô baûn
laø nhaân, phaùp vaø söï, nhö ñaõ noùi treân. Neáu tieán
haønh khoâng ñuùng theå thöùc vaø loän xoän thì thaønh ra
phi phaùp hay phi töôùng. Phi töôùng toång quaùt goàm 7
tröôøng hôïp:
a. Phi phaùp phi Tyø-ni: sai caùch thöùc vaø sai soá
löôïng. Nghóa laø ñaùng lyù ñôn baïch laïi baïch nhò...;
ñaùng lyù phaûi taäp hoïp ñuû 10 ngöôøi laïi taäp hoïp chæ coù
5 ngöôøi.
b. Phi phaùp bieät chuùng: phi phaùp nhö treân.
Bieät chuùng laø söï taäp hoïp khoâng ñoàng boä, nhöõng
ngöôøi vaéng maët khoâng gôûi duïc ñuùng phaùp.
c. Phi phaùp hoøa hôïp: Taêng tuy hoøa hôïp, taäp
hoïp ñuùng quy ñònh nhöng caùc thuû tuïc tieán baønh
khoâng ñuùng phaùp.
d. Nhö phaùp bieät chuùng: tieán haønh ñuùng theå
thöùc, nhöng Taêng khoâng hoøa hôïp.
e. Phaùp töông töï bieät chuùng: caùc loaïi Yeát-ma
ñôn baïch, baïch nhò hay baïch töù ñöôïc aùp duïng ñuùng
quy ñònh, nhöng tieán haønh loän xoän, vaø Taêng khoâng
hoøa hôïp.
f. Phaùp töông töï hoøa hôïp: phaùp töông töï nhö
treân, vaø hoøa hôïp töùc Taêng hoøa hôïp.
47
g. Giaø baát chæ: Yeát-ma bò ngaên caûn ñuùng phaùp

maø khoâng chòu ñình chæ, vaãn tieán haønh.
Ví duï veà phi töôùng cuûa moät buoåi thuyeát giôùi:
Nhaân phi: trong buoåi thuyeát giôùi coù ngöôøi
khoâng ñuû tö caùch phaùp nhaân tham döï.
Phaùp phi: ñaùng baïch nhò maø laïi baïch töù; tuùc
soá baét buoäc phaûi 10 maø chæ coù 5.
Söï phi: tieán haønh loän xoän khoâng coù thöù lôùp vaø
thieáu soùt. Khoâng gaëp naïn duyeân maø ruùt ngaén
thuyeát giôùi.
Nhaân, phaùp phi: nghóa nhö ñaõ noùi treân.
Nhaân, söï phi: (nt)
Phaùp, söï phi: (nt).
Nhaân, phaùp söï phi: (nt)
II. THIEÁT LAÄP CÖÔNG GIÔÙI

Tieáng Phaïn laø Sīma, Haùn dòch laø Cöông giôùi;
nghóa laø ñöôøng ranh phaân chia hai khu vöïc khaùc
nhau.
Treân nguyeân taéc moãi Taêng ñoaøn soáng vaø sinh
hoaït caàn phaûi quy ñònh 1 cöông giôùi roõ raøng. Trong
phaïm vi cöông giôùi aáy caùc Tyø-kheo coù quyeàn lôïi vaø
nghóa vuï chung. Moät Tyø-kheo giôø phuùt tröôùc ôû khu
vöïc naøy thì höôûng quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa khu
48
vöïc naøy, nhöng giôø phuùt sau sang qua moät khu vöïc
khaùc thì trôû thaønh thaønh vieân cuûa khu vöïc aáy. Tuy
moãi Taêng ñoaøn laø moät coäng ñoàng ñoäc laäp vaø töï trò,
nhöng vì caùc Taêng ñoaøn ñeàu aùpï duïng chung 1 loaïi
giôùi luaät, neân chuùng vaãn ñöôïc xem nhö 1 taäp theå
thoáng nhaát.
1. Caùc loaïi cöông giôùi

Coù hai loaïi cöông giôùi: Cöông giôùi töï nhieân vaø
cöông giôùi phaùp ñònh. Cöông giôùi töï nhieân aùp duïng
cho nhöõng Taêng ñoaøn di chuyeån hay du cö vaø cöông
giôùi phaùp ñònh aùp duïng cho nhöõng Taêng ñoaøn coá
ñònh hay ñònh cö.
1.1. Cöông giôùi töï nhieân.
Cöông giôùi töï nhieân ñöôïc chia thaønh 4 loaïi:
1/ Giôùi tuï laïc: tuï laïc chæ cho taát caû nhöõng
nôi coù nhaø ôû cuûa daân chuùng. Giôùi naøy goàm coù hai:
- Tuï laïc coù ñöôøng ranh roõ raøng: töùc tuï laïc coù
ñöôøng ranh khieán coù theå phaân bieät ñöôïc phaïm vi
beân trong vaø beân ngoaøi cuûa tuï laïc, hoaëc phaân bieät
ñöôïc tuï laïc naøy vôùi tuï laïc khaùc.
- Tuï laïc khoâng coù ñöôøng ranh roõ raøng: phaïm
vi cuûa tuï laïc naøy roäng toái ña khoaûng hôn 100m.
Ma-ha Taêng Kyø Luaät qui ñònh: 5 khuyûu tay laø 1
cung, 7 cung laø khoaûng caùch ñeå troàng moät caây xoaøi,
49
trong phaïm vi 7 caây xoaøi coù theå taùc Yeát-ma. Theo

caùch tính cuûa AÁn Ñoä ngaøy xöa 1 khuyûu tay khoaûng
0m45, nhö vaäy ta coù: 5 khuyûu (5 x 0m45 = 2m25); 7
cung (7 x 2m25 = 15m75); 7 caây xoaøi ⇒ 7 x 15m75 =
110m25.
2/ Giôùi A-lan-nhaõ: Tieáng Phaïn laø aranya,
Haùn phieân aâm laø A-lan-nhaõ, dòch nghóa laø khoâng
nhaøn xöù hay voâ söï xöù, chæ cho nhöõng khu röøng
vaéng hay nhöõng nôi khoâng coù daân cö. Giôùi naøy
goàm coù hai:
- Choã khoâng nguy hieåm: Giôùi naøy ñöôïc quy
ñònh roäng 1 caâu-loâ-xaù töùc khoaûng 4000 khuyûu tay,
hay 1800m (caùch tính thöù hai laø 8000 khuyûu tay –
3600m).
- Choã nguy hieåm: Töùc coù caùc naïn coïp, sö töû,
truøng ñoäc, troäm, giaëc...
Giôùi naøy ñöôïc quy ñònh trong voøng 7 baøn-ñaø
(abhantara). Moãi baøn ñaø khoaûng 12m00. Do ñoù, 7
baøn-ñaø laø: 7 x 12m = 84m.
3/ Giôùi ñöôøng boä: Töùc giôùi töï nhieân trong
luùc ñi ñöôøng. Moät taäp theå Tyø-kheo töø 4 ngöôøi trôû
leân, trong luùc ñi ñöôøng coù theå laøm phaùp Yeát-ma
trong voøng 600 boä.
50
4/ Giôùi ñöôøng thuûy: Töùc cöông giôùi ñöôïc

quy ñònh trong luùc ñang ñi treân taøu, thuyeàn…, phaïm
vi naøy ñöôïc tính baèng caùch cho 1 ngöôøi coù söùc khoûe
nhaát laáy caùt hay nöôùc neùm ra 4 phía, tôùi choã naøo thì
choã ñoù ñöôïc xem laø ñöôøng ranh giôùi.
Taêng ñoaøn coù theå thöïc hieän caùc phaùp Yeát-ma
trong phaïm vi caùc cöông giôùi töï nhieân treân ñaây maø
khoâng caàn phaûi keát tieåu giôùi.
1.2. Cöông giôùi phaùp ñònh.
Cöông giôùi phaùp ñònh laø cöông giôùi ñöôïc aán
ñònh baèng thuû tuïc Yeát-ma. Loaïi cöông giôùi naøy
thoâng thöôøng coù hai, cöông giôùi chính vaø cöông giôùi
phuï hay cöông giôùi bieät xuaát.
1/ Cöông giôùi chính.
Cöông giôùi baét buoäc phaûi coù, ñoù laø Ñaïi giôùi vaø
Giôùi tröôøng.
a. Ñaïi giôùi:
Trong baát cöù nôi naøo coù 1 ñoaøn theå Taêng
chuùng töø 4 ngöôøi trôû leân, ñeàu phaûi aán ñònh nhöõng
ñöôøng ranh bao quanh. ÔÛ trong ranh giôùi ñoù, Taêng
chuùng soáng chung hoøa hôïp, cuøng chia seû nhöõng
quyeàn lôïi vaø nghóa vuï treân tinh thaàn daân chuû vaø
bình ñaúng. Ñeå thieát laäp nhöõng ñöôøng ranh ñöôïc roõ
raøng cuï theå caàn phaûi coù nhöõng coät moác goïi chung laø
51
tieâu töôùng. Caùc vaät ñöôïc duøng laøm tieâu töôùng phaûi
coù tính caùch kieân coá, laâu daøi.
Taêng coù cöông giôùi cuûa Taêng, Ni coù cöông giôùi
cuûa Ni, Taêng Ni khoâng ñöôïc thieát laäp chung moät
cöông giôùi. Nhöng cöông giôùi cuûa Taêng vaø Ni coù theå
aán ñònh truøng leân nhau, maø cöông giôùi cuûa moãi beân
vaãn khoâng maát hieäu löïc.
Phaïm vi ñaïi giôùi cuûa Taêng roäng toái ña laø 10
caâu-loâ-xaù, töùc khoaûng 18km hoaëc coù choã noùi roäng 20
caâu-loâ-xaù, töùc 36km. Phaïm vi ñaïi giôùi cuûa Ni roäng
toái ña laø 1 caâu-loâ-xaù, töùc khoaûng 1km8.
Thoâng thöôøng moãi ñaïi giôùi ñeàu coù giôùi tröôøng,
nhöng ñoâi khi coù ñaïi giôùi khoâng coù giôùi tröôøng. Ñoù laø
tröôøng hôïp hai ñaïi giôùi ôû gaàn beân nhau, Taêng ñoàng yù
cuøng sinh hoaït chung trong 1 giôùi tröôøng, giôùi tröôøng
naøy ñaët ôû 1 beân naøo ñoù tuøy theo thuaän tieän.
Maëc duø giôùi tröôøng naèm trong phaïm vi cuûa ñaïi
giôùi, nhöng noù phaûi taùch bieät vôùi ñaïi giôùi baèng
khoaûng caùch toái thieåu laø 1m. Vuøng naøy goïi laø vuøng
phi giôùi hay trung gian. Nhö vaäy, theo thöù töï, tröôùc
heát aán ñònh ñöôøng ranh cuûa giôùi tröôøng. Tieáp theo
aán ñònh ñöôøng ranh beân trong cuûa ñaïi giôùi - caùch
ñöôøng ranh cuûa giôùi tröôøng 1m. Sau cuøng môùi aán
ñònh ñöôøng ranh beân ngoaøi cuûa ñaïi giôùi. Ñaïi giôùi naøo
khoâng coù giôùi tröôøng thì chæ aán ñònh moät ñöôøng
ranh beân ngoaøi maø thoâi.
52
Trong phaïm vi cuûa ñaïi giôùi, caùc Sa-di vaø tònh

nhaân coù theå cuøng soáng chung, nhöng khoâng ñöôïc keå
laø thaønh vieân cuûa Taêng ñoaøn, neân quyeàn lôïi vaø
nghóa vuï khoâng gioáng nhö caùc Tyø-kheo.
b. Giôùi tröôøng (hay Thuyeát giôùi ñöôøng)
Giôùi tröôøng laø moät hoäi tröôøng hay moät khu ñaát
naèm trong phaïm vi cuûa ñaïi giôùi, nhöng taùch bieät
vôùi ñaïi giôùi, ñöôïc duøng laøm nôi sinh hoaït chung cho
caùc Tyø-kheo (hoaëc thöôøng kyø, hoaëc baát thöôøng).
Phaïm vi giôùi tröôøng nhoû nhaát phaûi dung chöùa ñöôïc
21 ngöôøi maø khoaûng caùch sao cho ngöôøi naøy duoãi
caùnh tay ra thì ñaàu ngoùn giöõa chaïm vaøo thaân ngöôøi
kia. Con soá 21 laø soá Tyø-kheo khi laøm Yeát-ma xuaát
toäi Taêng-taøn (20 Tyø-kheo thanh tònh vaø 1 Tyø-kheo
phaïm toäi).
Trong moãi truù xöù chæ ñöôïc thieát laäp 1 giôùi
tröôøng maø thoâi.
Khi keát vaø giaûi giôùi tröôøng, Taêng phaûi ôû trong
phaïm vi cuûa giôùi tröôøng. Cuõng vaäy, khi keát vaø giaûi
ñaïi giôùi, Taêng phaûi ôû trong phaïm vi cuûa ñaïi giôùi,
nghóa laø phaûi ra ngoaøi giôùi tröôøng vaø vuøng phi giôùi
trung gian.
2/ Cöông giôùi phuï (cöông giôùi bieät xuaát)
53
Caùc cöông giôùi phuï goàm coù tieåu giôùi, giôùi phaùp
lôïi nhò ñoàng, giôùi phaùp ñoàng lôïi bieät, giôùi phaùp bieät
lôïi ñoàng, giôùi khoâng lìa y, giôùi tònh truø vaø tònh khoá.
a. Tieåu giôùi:
Tieåu giôùi laø moät hình thöùc giôùi tröôøng baát
thöôøng, taïm thôøi vaø chæ ñöôïc thieát laäp ôû beân ngoaøi
phaïm vi cuûa ñaïi giôùi. Moät khi coù söï vieäc baát
thöôøng xaûy ra trong moät nhoùm Tyø-kheo maø khoâng
lieân quan ñeán toaøn theå Tyø-kheo trong truù xöù,
nhoùm ngöôøi naøy muoán giaûi quyeát vieäc ñoù nhöng
khoâng theå taäp hoïp taïi giôùi tröôøng, vì sôï caùc Tyø-
kheo khaùc caûn trôû trong luùc hoï laøm Yeát-ma. Do
theá hoï coù theå daãn nhau ra ngoaøi ñaïi giôùi, keát tieåu
giôùi ñeå laøm Yeát-ma. Phaïm vi cuûa tieåu giôùi nhoû
nhaát laø 4 ngöôøi ngoài thaønh moät ñöôøng thaúng, vaø
neáu töø 5 ngöôøi trôû leân thì ngoài thaønh voøng troøn,
maø phaàn löng cuûa hoï ñöôïc coi laø ñöôøng ranh chung
cuûa cöông giôùi. Sau khi Taêng söï hoaøn taát, hoï phaûi
giaûi toûa tieåu giôùi môùi ñöôïc ra ñi.
b. Giôùi phaùp lôïi coäng ñoàng.
Phaùp lôïi coäng ñoàng nghóa laø cuøng thuyeát giôùi
chung vaø cuøng höôûng chung lôïi döôõng.
Trong tröôøng hôïp coù hai truù xöù cuûa Taêng ôû
gaàn nhau vôùi hai cöông giôùi bieät laäp, söï qua laïi
54
khoâng bò trôû ngaïi, khoaûng caùch giöõa hai truù xöù

khoâng quaù ba do-tuaàn (moãi do-tuaàn baèng 6500m)
hai beân muoán thoáng chaát sinh hoaït vaø quyeàn lôïi
vaät chaát, hoï phaûi keát giôùi goïi laø giôùi phaùp lôïi coäng
ñoàng. Muoán vaäy, tröôùc heát moãi beân phaûi töï giaûi ñaïi
giôùi cuûa mình. Sau ñoù, toaøn theå Taêng caû hai beân
taäp hoïp veà 1 choã ñeå laøm Yeát-ma keát giôùi.
Hai truù xöù baây giôø cuøng thuyeát giôùi chung neân
chæ caàn moät giôùi tröôøng. Giôùi tröôøng naøy ñaët beân
naøo laø tuyø theo söï thoûa thuaän chung. Beân naøo ñöôïc
ñaët giôùi tröôøng thì beân ñoù ñöôïc thieát laäp caùc ñöôøng
ranh tröôùc.
Sau khi xöôùng tieâu töôùng, laøm Yeát-ma keát giôùi
tröôøng, toaøn theå Taêng phaûi ra khoûi giôùi tröôøng vaø
vuøng phi giôùi, ñeán ñòa phaän cuûa ñaïi giôùi (coù giôùi
tröôøng), xöôùng caùc tieâu töôùng beân trong cuûa ñaïi
giôùi. Keá ñoù xöôùng tieâu töôùng beân ngoaøi cuûa ñaïi giôùi.
Tieáp ñeán, xöôùng tieâu töôùng aán ñònh ñöôøng ranh beân
ngoaøi cuûa ñaïi giôùi beân kia (ñaïi giôùi naøy khoâng coù
giôùi tröôøng neân khoâng coù ranh giôùi beân trong). Sau
ñoù laøm Yeát-ma keát giôùi phaùp lôïi nhò ñoàng.
Trong tröôøng hôïp naøy, Taêng cuûa hai truù xöù
vaãn soáng trong hai phaïm vi ñaïi giôùi khaùc nhau, chæ
thoáng nhaát veà maët thuyeát giôùi vaø lôïi döôõng.
c. Giôùi phaùp ñoàng lôïi bieät.
55
Thuyeát giôùi chung nhöng lôïi döôõng rieâng.

Theå thöùc keát giôùi naøy gioáng nhö keát giôùi phaùp lôïi
coäng ñoàng, chæ khaùc noäi dung caùc lôøi baïch Yeát-ma
maø thoâi.
d. Giôùi phaùp bieät lôïi ñoàng.
Thuyeát giôùi rieâng, nhöng lôïi döôõng chung.
Trong tröôøng hôïp naøy, giôùi tröôøng cuûa hai truù
xöù vaãn giöõ nguyeân, chæ giaûi vaø keát laïi ñaïi giôùi. Ñeå
keát giôùi naøy, Taêng cuûa moãi beân phaûi laøm Yeát-ma
giaûi ñaïi giôùi maø khoâng giaûi giôùi tröôøng. Sau ñoù, taäp
hoïp veà moät choã, keát laïi ñaïi giôùi maø khoâng phaûi
xöôùng tieâu töôùng, vì caùc ñöôøng ranh vaø tieâu töôùng
cuûa 2 truù xöù vaãn giöõ nguyeân.
e. Giôùi khoâng lìa y.
Theo tinh thaàn chung cuûa caùc boä luaät thì Tyø-
kheo ñi ñaâu phaûi ñem theo ba y vaø baùt beân mình
nhö chim mang theo ñoâi caùnh. Nhöng coù nhieàu
tröôøng hôïp khoâng theå luoân luoân mang theo y beân
mình, neân phaûi aán ñònh cöông giôùi cuûa y. Neáu Tyø-
kheo ôû ngoaøi cöông giôùi cuûa y, qua moät ñeâm, khi aùnh
saùng ban mai xuaát hieän seõ phaïm xaû-ñoïa, y aáy phaûi
xaû tröôùc Taêng. Thoâng thöôøng phaïm vi cöông giôùi
cuûa y ñoàng nhaát vôùi phaïm vi cuûa ñaïi giôùi, nhöng tröø
ra nhaø cuûa daân vaø xung quanh nhaø. Xung quanh
nhaø ñöôïc tính baèng caùch, baûo moät ngöôøi coù söùc khoûe
56
trung bình, ñöùng töø heø nhaø neùm ra moät hoøn ñaù, ñaù
rôi ñeán ñaâu thì laáy ñoù laøm ranh giôùi.
Sau khi keát giôùi cuûa y, neáu daân chuùng dôøi nhaø
ñi nôi khaùc thì khoaûng neàn troáng ñoù giôø ñaây thaønh
ra giôùi cuûa y. Traùi laïi, neáu coù ngöôøi naøo môùi ñeán caát
nhaø treân khoaûng ñaát troáng thì ngoâi nhaø vaø xung
quanh nhaø aáy giôø ñaây khoâng thuoäc veà giôùi cuûa y nöõa.
Phaïm vi cöông giôùi cuûa y cuõng coù theå bao truøm
caû hai truù xöù, töùc hai ñaïi giôùi khaùc nhau, vôùi ñieàu
kieän söï qua laïi khoâng gaëp trôû ngaïi bôûi soâng, suoái coù
nöôùc chaûy maïnh.
Cöông giôùi cuûa y phaûi keát sau ñaïi giôùi, vaø giaûi
tröôùc ñaïi giôùi. Nhöng neáu ñaõ giaûi ñaïi giôùi roài thì
khoûi caàn giaûi giôùi cuûa y, vì cöông giôùi aáy ñaõ heát hieäu
löïc.
f. Giôùi Tònh truø (tònh ñòa)
Tònh truø hay tònh ñòa laø choã hay khoaûng ñaát
duøng ñeå ñun naáu, noùi chung laø nhaø beáp cuûa töï vieän.
Theo luaät, Tyø-kheo khoâng ñöôïc naáu vaø chöùa
thöùc aên trong giaø lam. Do tröôøng hôïp moät Tyø-kheo
bò beänh nhôø ngöôøi trong thaønh naáu chaùo, nhöng vì
hoâm aáy cöûa thaønh ñoùng sôùm khoâng vaøo laáy chaùo
ñöôïc, neân ñeâm aáy vò Tyø-kheo meänh chung. Nhaân
ñaây, Phaät cho pheùp keát tònh truø trong phaïm vi giaø
lam ñeå giaûi quyeát nhöõng tröôøng hôïp baát traéc.
57
Tònh truø tuy naèm trong phaïm vi ñaïi giôùi,

nhöng khoâng ñöôïc xem nhö thuoäc phaïm vi cuûa ñaïi
giôùi. Do ñoù, cuõøng phaûi ñaët ra ngoaøi cöông giôùi cuûa
y. Khi keát vaø giaûi tònh truø, Taêng phaûi ra ngoaøi
phaïm vi aáy, nhöng vaãn ôû trong ñaïi giôùi.
Taêng coù theå duøng moät phoøng naøo thuaän tieän
trong phaïm vi giaø lam ñeå keát laøm tònh truø, nhöng
khoâng ñöôïc laáy phoøng cuûa thaày Tyø-kheo ñi vaéng.
Treân ñaây, noùi veà loaïi tònh truø phaùp ñònh, ngoaøi
ra coøn coù ba loaïi tònh truø töï nhieân, nhö sau:
- Ñaøn vieät tònh: Giaø lam do ñaøn vieät taïo laäp
maø chöa hieán cuùng cho Taêng.
- Vieän töôùng baát chu tònh: Giaø lam khoâng coù
haøng raøo, töôøng ngaên roõ raøng.
- Xöù phaàn tònh: Khi laøm giaø lam ñaøn vieät ñaõ
quy ñònh tònh truø tröôùc.
Ñeå baûo trì caùc vaät duïng vaø thöïc phaåm cuûa
Taêng, Taêng thöôøng keát theâm giôùi tònh khoá (kho
chöùa cuûa töï vieän). Nhöng thoâng thöôøng caùc giaø lam
hay keát chung tònh truø vaø tònh khoá laøm moät.
2. Theå thöùc keát vaø giaûi caùc cöông

giôùi
58
Theå thöùc tieán haønh keát vaø giaûi caùc cöông

giôùi töông ñoái gioáng nhau, goàm vieäc taùc tieàn
phöông tieän, xöôùng giôùi töôùng vaø baïch nhò Yeát-
ma. Ñaëc bieät, khi keát giôùi khoâng ai ñöôïc pheùp
vaéng maët vì baát cöù lyù do gì, do ñoù, khoâng coù vieäc
gôûi duïc.
2.1. Keát vaø giaûi giôùi tröôøng
1/ Keát giôùi tröôøng.
(a) Tieàn phöông tieän
Yeát-ma sö hoûi: Taêng ñaõ hoïp chöa?
Duy na ñaùp: Taêng ñaõ hoïp.
Hoûi: Hoøa hôïp khoâng?
Ñaùp: Hoøa hôïp.
Hoûi: Ngöôøi chöa thoï Cuï tuùc ñaõ ra chöa?.
Ñaùp: Ñaõ ra (hoaëc ñaùp: trong ñaây khoâng coù
ngöôøi chöa thoï Cuï tuùc)
Hoûi: Taêng hay taäp hoïp ñeå laøm gì?
Ñaùp: Yeát-ma keát giôùi tröôøng
(b) Xöôùng giôùi töôùng:
Moät Tyø-kheo cöïu truù ñöôïc Taêng chæ ñònh tröôùc,
böôùc ra leã Taêng moät leã, chaép tay baïch:
59
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, toâi Tyø-kheo (töï xöng

teân) nay vì Taêng xöôùng caùc tieâu töôùng 4 phöông cuûa
giôùi tröôøng: Töø goùc Ñoâng Nam cuûa truù xöù naøy, laáy
(noùi teân vaät duïng laøm tieâu töôùng) laøm neâu. Töø ñaây
veà höôùng Taây, ñeán goùc Taây Nam, laáy (...) laøm neâu.
Töø ñaây veà höôùng Baéc, ñeán goùc Taây Baéc, laáy (...)
laøm neâu. Töø ñaây ñi veà höôùng Ñoâng, ñeán goùc Ñoâng
Baéc, laáy (...) laøm neâu. Töø ñaây trôû laïi höôùng Nam,
ñeán goùc Ñoâng Nam, laáy (...) laøm neâu. Ñoù laø moät
voøng caùc tieâu töôùng ngoaøi cuûa giôùi tröôøng.
(c) Baïch Yeát-ma
Yeát-ma sö baïch: Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Vò
Tyø-kheo soáng laâu truù xöù naøy ñaõ xöôùng xong caùc tieâu
töôùng boán phöông cuûa giôùi tröôøng. Neáu thôøi gian
thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay laáy phaïm vi caùc
tieâu töôùng 4 phöông naøy keát laøm giôùi tröôøng. Ñaây
laø lôøi taùc baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Vò Tyø-kheo soáng laâu
truù xöù naøy ñaõ xöôùng caùc tieâu töôùng 4 phöông cuûa
giôùi tröôøng. Taêng nay laáy phaïm vi caùc tieâu töôùng
naøy keát laøm giôùi tröôøng. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp
thuaän thì im laëng. Ai khoâng chaáp thuaän haõy noùi.
Taát caû ñeàu im laëng nhö vaäy chöùng toû Taêng ñaõ
chaáp thuaän laáy phaïm vi caùc tieâu töôùng 4 phöông
naøy keát laøm giôùi tröôøng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
60
2/ Giaûi giôùi tröôøng sau khi ñaõ giaûi ñaïi

giôùi.
(a) Tieàn phöông tieän: (nhö treân, chæ söûa ñoåi
nhöõng choã caàn thieát cho thích hôïp).
(b) Baïch Yeát-ma: Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng,
Taêng nay taäp hôïp nôi ñaây ñeå giaûi giôùi tröôøng. Caùc
Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän Taêng nay giaûi giôùi tröôøng
thì im laëng, ai khoâng chaáp thuaän haõy noùi. Taát caû
ñeàu im laëng, nhö vaäy chöùng toû Taêng nay ñaõ chaáp
thuaän giaûi giôùi tröôøng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
2.2. Keát vaø giaûi tònh truø (tònh ñòa)
1/ Keát tònh truø.
Trong khi keát tònh truø chö Taêng ñeàu phaûi ra
ngoaøi phaïm vi naøy.
(a). Tieàn phöông tieän: (nhö treân, chæ söûa ñoåi
nhöõng gì caàn bieát)
(b). Xöôùng giôùi töôùng:
Tyø-kheo xöôùng giôùi töôùng baïch: Kính baïch Ñaïi
ñöùc Taêng, neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi taêng,
Taêng nay laáy (ñòa ñieåm) keát laøm tònh truø. Ñaây laø
lôøi taùc baïch.
61
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, nay Taêng laáy (ñòa

ñieåm) keát laøm tònh truø. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp
thuaän thì im laëng. Ai khoâng chaáp thuaän haõy noùi.
Taát caû ñeàu im laëng, nhö vaâïy chöùng toû Taêng ñaõ
chaáp thuaän laáy (ñòa ñieåm) keát laøm tònh truø. Toâi ghi
nhaän nhö vaäy.
2/ Giaûi tònh truø (tònh ñòa)
(a). Tieàn phöông tieän: (nhö treân, chæ ñoåi caùc
töø cho phuø hôïp vôùi ñoái töôïng taùc phaùp)
(b). Baïch Yeát-ma:
Kính baïch Ñaïi ñöùc taêng, neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay giaûi tònh truø (noùi ñòa
ñieåm). Ñaây laø lôøi taùc baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, taêng nay giaûi tònh
truø (noùi ñòa ñieåm), caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän
Taêng giaûi tònh truø (noùi ñòa ñieåm) thì im laëng, ai
khoâng chaáp thuaän haõy noùi.
Taát caû ñeàu im laëng, nhö vaäy chöùng toû Taêng ñaõ
chaáp thuaän giaûi tònh truø. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
• Theå thöùc tieán haønh keát vaø giaûi tònh khoá
(kho taøng) gioáng nhö tònh truø, chæ thay ñoåi caùc töø
cho phuø hôïp vôùi ñoái töôïng taùc phaùp.
62
2.3. Keát vaø giaûi ñaïi giôùi coù giôùi tröôøng.

1/ Keát ñaïi giôùi coù giôùi tröôøng.
(a). Tieàn phöông tieän: (nhö treân, chæ thay ñoåi
caùc töø cho phuø hôïp vôùi ñoái töôïng taùc phaùp).
(b). Xöôùng giôùi töôùng:
Moät Tyø-kheo cöïu truù, ñöôïc Taêng chæ ñònh
tröôùc, böôùc ra leã Taêng moät leã, chaép tay baïch:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, Toâi Tyø-kheo (töï
xöng teân) soáng laâu trong truù xöù naøy, nay vì Taêng
xin xöôùng caùc tieâu töôùng beân trong. Töø goùc Ñoâng
Nam caùc ñöôøng ranh cuûa giôùi tröôøng (noùi roõ
khoaûng caùch), laáy (noùi tieâu töôùng) laøm neâu. Töø ñaây
ñi veà höôùng taây, ñeán goùc Taây Nam, laáy (,..). laøm
neâu. Töø ñaây ñi veà höôùng Baéc, ñeán goùc Taây Baéc laáy
(...) laøm neâu. Töø ñaây ñi veà höôùng Ñoâng, ñeán goùc
Ñoâng Baéc, laáy (...) laøm neâu. Töø ñaây ñi veà höôùng
Nam, trôû laïi goùc Ñoâng Nam, laáy (...) laøm neâu.
Tieáp theo xin xöôùng giôùi töôùng beân ngoaøi. Töø
goùc Ñoâng Nam cuûa truù xöù naøy, laáy (…) laøm neâu. Töø
ñaây ñi veà höôùng Taây, ñeán goùc Taây Nam laáy (.. . )
laøm neâu. Töø ñaây ñi veà höôùng Baéc, ñeán goùc Taây
Baéc, laáy (…) laøm neâu. Töø ñaây ñi veà höôùng Ñoâng,
ñeán goùc Ñoâng Baéc, laáy (...) laøm neâu. Töø ñaây ñi veà
höôùng Nam, trôû laïi goùc Ñoâng Nam, laáy (...) laøm
neâu.
63
Nhö vaäy, toâi ñaõ xöôùng xong hai voøng beân trong
vaø beân ngoaøi cuûa ñaïi giôùi.
(c). Baïch Yeát-ma:
truù xöù naøy ñaõ xöôùng xong caùc tieâu töôùng boán
phöông beân trong vaø beân ngoaøi cuûa ñaïi giôùi. Neáu
thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay laáy
phaïm vi caùc tieâu töôùng 4 phöông naøy keát laøm ñaïi
giôùi, cuøng soáng chung, cuøng thuyeát giôùi. Ñaây laø lôøi
taùc baïch.
truù xöù naøy ñaõ xöôùng xong caùc tieâu töôùng 4 phöông
cuûa ñaïi giôùi. Taêng nay laáy phaïm vi caùc tieâu töôùng 4
phöông naøy keát laøm ñaïi giôùi, cuøng soáng chung, cuøng
thuyeát giôùi. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän thì im laëng,
ai khoâng chaáp thuaän haõy noùi.
chaáp thuaän laáy phaïm vi caùc tieâu töôùng 4 phöông
naøy keát laøm ñaïi giôùi, cuøng soáng chung, cuøng thuyeát
giôùi. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Chuù yù: Neáu Tyø-kheo cöïu truù tröôùc ñoù ñaõ höôùng
daãn chö Taêng ñi thò saùt hieän tröôøng caùc tieâu töôùng
vaø ñöôøng ranh roài thì khi xöôùng tieâu töôùng ñöùng
moät choã tröôùc Taêng maø xöôùng.
64
Neáu tröôøng hôïp Taêng chöa ñi thò saùt ñòa hình

(vì phaïm vi ñaïi giôùi nhoû) thì Tyø-kheo cöïu truù phaûi
thaân haønh ñi tôùi tieâu töôùng giôùi thieäu ñeå Taêng bieát
roõ.
Sau khi Taêng taäp hoïp ñoâng ñuû (khoâng ai ñöôïc
pheùp vaéng maët vì baát cöù lyù do gì), vò naøy böôùc ra
ñaûnh leã Taêng moät leã roài baïch: “Ngaøy hoâm nay keát
ñaïi giôùi, kính thænh ñaïi Taêng thaân haønh thò saùt
hieän tröôøng ñeå bieát roõ caùc tieâu töôùng vaø caùc ñöôøng
ranh bao quanh ñaïi giôùi ñeå tieän taùc phaùp”. Sau khi
thò saùt xong, Taêng taäp hoïp veà moät choã ñeå tieán
haønh tieàn phöông tieän.
Neáu ñaïi giôùi khoâng coù giôùi tröôøng thì chæ thieát
laäp caùc tieâu töôùng voøng ngoaøi cuûa ñaïi giôùi chöù
khoâng coù voøng trong. Ngoaøi ra caùc thuû tuïc gioáng
nhö ñaïi giôùi coù giôùi tröôøng.
2/ Giaûi ñaïi giôùi coù giôùi tröôøng.
Thuû tuïc tieán haønh gioáng nhö giaûi giôùi tröôøng
(xem tröôùc)
2.4. Keát vaø giaûi giôùi khoâng maát y trong
moät truù xöù.
Keát giôùi khoâng maát y ñeå Tyø-kheo coù theå lìa y
nguû, maø khoâng phaïm xaû ñoïa.
1/ Keát giôùi:
65
(a) Tieàn phöông tieän: (nhö thoâng leä)

Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay chaáp thuaän laáy phaïm
vi truù xöù cuøng soáng chung, cuøng thuyeát giôùi naøy,
tröø xoùm vaø xung quanh xoùm, keát giôùi khoâng maát y.
Ñaây laø lôøi taùc baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, Taêng nay laáy phaïm
vi cuûa truù xöù cuøng soáng chung, cuøng thuyeát giôùi
naøy, tröø xoùm vaø xung quanh xoùm, keát giôùi khoâng
maát y. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän thì im laëng, ai
chaáp thuaän laáy phaïm vi cuûa truù xöù cuøng soáng chung,
cuøng thuyeát giôùi naøy, tröø xoùm vaø xung quanh xoùm, keát
laøm giôùi khoâng maát y. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
2/ Giaûi giôùi:
Theo thuû tuïc thoâng thöôøng chæ söûa ñoåi lôøi vaên
cho thích hôïp.
2.5. Keát vaø giaûi giôùùi khoâng lìa y thoâng
hai truù xöù.
1/ Keát giôùi.
(a). Tieàn phöông tieän: (theo thoâng leä)
66

vi töø (noùi teân truù xöù) ñeán (truù xöù), tröø xoùm vaø xung
quanh xoùm, keát giôùi khoâng lìa y. Ñaây laø lôøi taùc
baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Taêng nay laáy phaïm
vi töø (truù xöù) ñeán (truù xöù), tröø xoùm vaø xung quanh
xoùm, keát giôùi khoâng lìa y. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp
thuaän thì im laëng, ai khoâng chaáp thuaän thì haõy
noùi.
chaáp thuaän laáy phaïm vi töø (...) ñeán (...), tröø xoùm vaø
xung quanh xoùm, keát laøm giôùi khoâng lìa y. Toâi ghi
nhaän nhö vaäy.
2/ Giaûi giôùi:
Theo thuû tuïc thoâng thöôøng chæ söûa ñoåi lôøi vaên
cho thích hôïp.
2.6. Keát vaø giaûi tieåu giôùi (duøng ñeå

thuyeát giôùi, thoï giôùi, töï töù )
1/ Keát giôùi:
(a). Tieàn phöông tieän.
67
vi caùc Tyø-kheo ñang taäp hoïp ôû ñaây laøm tieåu giôùi.

Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, Taêng nay laáy phaïm
vi caùc Tyø-kheo ñang taäp hoïp ôû ñaây keát laøm tieåu
giôùi. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän thì im laëng, ai
chaáp thuaän laáy phaïm vi caùc Tyø-kheo ñang taäp hoïp ôû
ñaây keát laøm tieåu giôùi. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
2/ Giaûi giôùi:
(a). Tieàn phöông tieän.
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay giaûi tieåu giôùi trong
phaïm vi caùc Tyø-kheo ñang taäp hoïp ôû ñaây. Ñaây laø lôøi
taùc baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng: Taêng nay giaûi tieåu
giôùi trong phaïm vi caùc Tyø-kheo ñang taäp hoïp ôû ñaây.
Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän thì im laëng, ai khoâng
chaáp thuaän haõy noùi.
chaáp thuaän giaûi tieåu giôùi trong phaïm vi caùc Tyø-kheo
ñang taäp hoïp ôû ñaây. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
68
III. TRUYEÀN GIÔÙI, THOÏ GIÔÙI

1. Böôùc ñaàu xuaát gia
1.1. Thaønh phaàn ñeä töû cuûa Phaät.
Thoâng thöôøng caùc ñeä töû cuûa Phaät ñöôïc chia
laøm 7 chuùng nhö sau: 1. Chuùng Tyø-kheo; 2. Chuùng
Tyø-kheo-ni; 3. Chuùng Thöùc-xoa-ma-na; 4. Chuùng Sa-
di; 5. Chuùng Sa-di-ni; 6. Chuùng Öu-baø-taéc, 7. Chuùng
Öu-baø-di.
Muïc ñích cöùu caùnh cuûa haøng ñeä töû Phaät laø giaùc
ngoä vaø giaûi thoaùt maø muoán giaûi thoaùt thì phaûi laáy
giôùi luaät laøm caên baûn. Do ñoù, coù vaøi nguyeân taéc
toång quaùt lieân quan ñeán giôùi luaät, chuùng ta caàn löu
yù:
- Theo luaät quy ñònh khoâng bao giôø cho pheùp
baát cöù ngöôøi naøo töï thoï giôùi phaùp (ngoaïi tröø quan
ñieåm cuûa ñaïo Boà-taùt).
- Haøng ñeä töû Phaät laáy giôùi phaùp ñeå phaân bieät
toân ti. Moät ngöôøi cö só taïi gia duø trình ñoä tu hoïc cao
ñeán ñaâu cuõng khoâng ñöôïc ôû treân vò trí cuûa ngöôøi
xuaát gia.
- Giôùi theå voâ bieåu hay voâ taùc ñöôïc xem laø baûn
chaát toàn taïi cuûa giôùi phaùp. Giôùi theå naøy ñöôïc thaønh
töïu do ba ñieàu kieän khi thoï giôùi: 1. Giôùi töû chí
thaønh; 2. Giôùi sö thanh tònh; 3. Giôùi ñaøn trang
nghieâm.
69
- Moät thaønh vieân cuûa ñeä töû Phaät tieán hay

thoaùi khoâng phaûi chæ ñöa ñeán thaønh hay baïi rieâng
caù nhaân vò aáy, maø coøn lieân quan ñeán söï thònh suy
cuûa ñaïo phaùp.
1.2. Tö caùch laøm thaày.
Moät Tyø-kheo muoán laøm thaày, thu nhaän ñeä töû
phaûi ñuû 5 ñieàu kieän sau ñaây: 1. Phaûi ñuû 10 tuoåi haï;
2. Phaûi am töôøng giôùi luaät, bieát roõ caùc tröôøng hôïp
trì phaïm vaø khinh troïng; 3. Phaûi coù kieán thöùc vaên
hoùa toång quaùt. 4. Phaûi coù kinh nghieäm tu taäp ñeå
höôùng daãn ñeä töû coù keát quaû; 5. Phaûi coù chaùnh kieán
ñeå ñoaïn tröø taø kieán cho ñeä töû (Taêng Chi Boä Kinh
III B, 73-79).
Ngoaøi ra, kinh naøy coøn ñeå caäp ñeán 7 ñieàu kieän
nhö sau: 1. Bieát coù phaïm; 2. Bieát khoâng phaïm; 3.
Bieát phaïm nheï; 4. Bieát phaïm naëng; 5. Ñaày ñuû uy
nghi chaùnh haïnh; 6. Chöùng ñaéc töù thieàn; 7. Ñoaïn
tröø caùc laäu hoaëc, giaùc ngoä giaûi thoaùt. (nhö treân III
A, 136).
Taïi nhieàu nôi khaùc, Phaät coøn daïy: nuoâi ñeä töû
maø khoâng bieát daïy doã ñeå hoï laøm toån thöông ñeán
ñaïo phaùp thì toäi loãi coøn naëng hôn moät ngöôøi ñoà teå
saùt sinh. Vì ngöôøi ñoà teå gaây nghieäp aùc chæ laøm haïi
ñeán baûn thaân mình, coøn moät ngöôøi xuaát gia maø laøm
traùi giaùo phaùp seõ khieán cho chaùnh phaùp vì theá maø
dieät vong.
70
1.3. Yeát-ma suùc chuùng.

Yeát-ma suùc chuùng laø theå thöùc Yeát-ma ñeå chaáp
nhaän moät Tyø-kheo ñöôïc pheùp thu nhaän ñeä töû xuaát
gia truyeàn giôùi Sa-di vaø Cuï tuùc.
Luaät quy ñònh moät Tyø-kheo ñöôïc 10 haï ñaày ñuû
ñieàu kieän laøm thaày, muoán nuoâi daïy ñeä töû thì phaûi
xin pheùp Taêng. Neáu chöa ñöôïc Taêng cho pheùp maø
moät Tyø-kheo töï tieän thu nhaän ñeä töû vaø truyeàn trao
giôùi phaùp thì ñoù laø haønh vi phi phaùp.
Tyø-kheo muoán ñoä ngöôøi xuaát gia, phaûi leã thænh
chö Taêng Yeát-ma cho pheùp. Sau khi Taêng taäp hoïp, vò
naøy böôùc ra leã Taêng moät leã, quyø xuoáng chaép tay baïch:
Baïch Ñaïi ñöùc Taêng, toâi Tyø-kheo,........ nay xin
Taêng ñöôïc ñoä ngöôøi xuaát gia, truyeàn giôùi Cuï tuùc.
Kính mong Taêng cho pheùp toâi ñöôïc ñoä ngöôøi,
truyeàn giôùi Cuï tuùc. Töø maãn coá (baïch 3 laàn).
Sau khi Taêng nghieäm xeùt, neáu thaáy vò aáy ñuû
ñieàu kieän, thì Taêng tieán haønh Yeát-ma cho pheùp suùc
chuùng.
Yeát-ma sö baïch:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, Tyø-kheo,........ nay thænh
caàu Taêng cho pheùp ñoä ngöôøi xuaát gia, truyeàn giôùi Cuï
tuùc. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, mong Taêng
chaáp thuaän cho pheùp Tyø-kheo… ñöôïc ñoä ngöôøi xuaát gia,
71
truyeàn giôùi Cuï tuùc. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän thì im
laëng, ai khoâng chaáp thuaän, haõy noùi.
Taát caû ñeàu im laëng, nhö vaäy chöùng toû ñaõ chaáp
thuaän cho Tyø-kheo… ñöôïc ñoä ngöôøi xuaát gia, truyeàn
giôùi Cuï tuùc. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
1.4. Theá phaùt xuaát gia, thoï giôùi Sa-di
a. Duyeân khôûi hình thaønh chuùng Sa-di.
Trong giai ñoaïn ñaàu, ñöùc Phaät chöa quy ñònh
roõ soá tuoåi toái thieåu ñeå thoï giôùi Tyø-kheo, nhöng veà
sau, vì nhoùm thieáu nieân 17 ngöôøi, ñeä töû cuûa Toân giaû
Muïc-kieàn-lieân (Ñ.23, tr.15 a) chöa ñuû 20 tuoåi, thoï
giôùi Cuï tuùc roài maø khoâng ñuû söùc kham nhaãn neáp
soáng Tyø-kheo, khoâng chòu ñöïng noåi vieäc khoâng aên
phi thôøi, neân ban ñeâm keâu khoùc. Do ñoù, Phaät cheá
ñònh tuoåi toái thieåu ñeå thoï giôùi Cuï tuùc laø 20 tuoåi
(Ñ.22, 679a). Vaø moät ngöôøi muoán xuaát gia thoï giôùi
Cuï tuùc caàn phaûi traûi qua moät giai ñoaïn chuaån bò, ñoù
laø thöïc haønh neáp soáng Sa-di.
Sa-di laø caáp baäc ñaàu tieân cuûa giôùi xuaát gia.
Thaønh phaàn naøy ñöôïc chia thaønh ba haïng:
_ Töø 7 ñeán 13 tuoåi goïi laø Khu oâ Sa-di, nghóa laø
Sa-di coù phaän söï ñuoåi quaï cho chuùng Taêng.
_ Töø 14 ñeán 19 tuoåi goïi laø ÖÙng phaùp Sa-di,
nghóa laø Sa-di ñuùng phaùp.
72
_ Töø 20 ñeán 70 tuoåi goïi laø Danh töï Sa-di hay

hình ñoàng Sa-di, nghóa laø Sa-di treân danh nghóa
hay hình thöùc gioáng nhö Sa-di.
Theo thoâng leä, khi moät ngöôøi ñöôïc thaày cho
caïo toùc xuaát gia, phaûi thoï trì tam quy nguõ giôùi, laøm
ngöôøi taäp söï trong thôøi gian ba thaùng, sau ñoù môùi
thoï giôùi Sa-di. Maëc duø Luaät taïng khoâng quy ñònh
nhöng ñieàu naøy ñaõ trôû thaønh moät truyeàn thoáng caàn
thieát. Ngöôøi thoï giôùi Sa-di ñaàu tieân laø La-haàu-la, vaø
Toân giaû Xaù-lôïi-phaát laøm Hoøa thöôïng truyeàn giôùi,
Toân giaû Muïc-kieàn-lieân laøm A-xaø-leâ. (Ñ.22, tr.575).
b. Theå thöùc thænh thaày truyeàn giôùi, thoï tam
quy vaø thoï giôùi Sa-di.
* Thænh Hoøa Thöôïng:
Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm, con (noùi teân hay phaùp
danh) nay thænh Ñaïi ñöùc laøm Hoøa thöôïng truyeàn 10
giôùi. Nguyeän Ñaïi ñöùc vì con laøm Hoøa thöôïng truyeàn
10 giôùi, con nöông Ñaïi ñöùc maø ñöôïc thoï giôùi Sa-di.
Cuùi xin thöông xoùt. (3 laàn)
* Thænh A-xaø-leâ: (nhö treân chæ thay ñoåi nhöõng
tieáng caàn thieát)
Vò Yeát-ma baïch Taêng:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Giôùi töû (noùi teân hay
phaùp danh giôùi töû) nay caàu xin xuaát gia theo Tyø-
kheo (phaùp danh). Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi
73
Taêng, Taêng chaáp thuaän cho………… xuaát gia. Ñaây laø

* Thoï tam quy.
(Theo Tuøy Cô Yeát-ma cuûa Ñaïo Tuyeân thì phaûi
hoûi caùc giaø naïn tröôùc khi truyeàn thoï Tam quy).
Con ……… quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y Taêng.
Con nay theo Phaät xuaát gia, Hoøa thöôïng cuûa con laø
(……), Ñöùc Nhö Lai, baäc chí chaân ñaúng Chaùnh giaùc
laø Theá Toân cuûa con. (3 laàn)
* Thoï 10 giôùi Sa-di.
Hoøa thöôïng hoûi:
1- Troïn ñôøi khoâng saùt sanh, ñaây laø giôùi cuûa Sa-
di, ngöôi coù theå thoï trì ñöôïc khoâng?
Giôùi töû ñaùp: - Moâ Phaät, ñöôïc.
2- Troïn ñôøi khoâng troäm caép. (nt)
Giôùi töû ñaùp: - Moâ Phaät, ñöôïc.
3- Troïn ñôøi khoâng daâm duïc. (nt)
- Moâ Phaät, ñöôïc.
4- Troïn ñôøi khoâng noùi doái. (nt)
5- Troïn ñôøi khoâng uoáng röôïu. (nt)
74

6- Troïn ñôøi khoâng duøng caùc thöù trang söùc,
khoâng thoa öôùp höông thôm, trang ñieåm phaán son
nhö theá tuïc. (nt)
7- Troïn ñôøi khoâng ñaøn ca nhaûy muùa vaø ñi xem
nghe. (nt)
8- Troïn ñôøi khoâng ngoài treân giöôøng gheá cao
roäng, ñeïp ñeõ. (nt)
9- Troïn ñôøi khoâng aên phi thôøi. (nt)
10- Troïn ñôøi khoâng caàm naém vaø caát giöõ vaøng
baïc, chaâu baùu, tieàn cuûa (nt)
Ñaây laø 10 giôùi cuûa Sa-di, suoát ñôøi khoâng ñöôïc
huûy phaïm.
Ghi chuù:
Trong boä Tuøy Cô Yeát-ma cuûa Ñaïo Tuyeân theâm
vaøo phaàn baïch Taêng, vaø boä Taêng Yeát-ma cuûa Hoaøi
Toá theâm vaøo vieäc thænh Hoøa thöôïng vaø A-xaø-leâ:
75
Nhöõng vieäc laøm naøy coát taêng theâm taàm möùc quan
troïng cuûa vieäc thoï giôùi Sa-di, cho neân coù theå tuøy
nghi chaâm chöôùc. Ngoaøi ra, vieäc hoûi caùc giaø naïn ñoái
vôùi Sa-di Khu oâ vaø ÖÙng phaùp xeùt ra coù nhöõng ñieàu
chöa thích hôïp, nhöng ñoái vôùi Sa-di Hình ñoàng coù
theå aùp duïng, tuy khoâng hoaøn toaøn baét buoäc.
1.5. Ngoaïi ñaïo xuaát gia.
Giai ñoaïn ñaàu Phaät chöa quy ñònh chaët cheõ vieäc
ngoaïi ñaïo xuaát gia, nhöng do tröôøng hôïp moät ngoaïi
ñaïo teân laø Boá-taùt, sau khi xuaát gia ñaõ gaây ra raéc roái
trong haøng nguõ Taêng chuùng neân Phaät môùi ñaët ra
nhöõng ñieàu kieän caàn thieát veà vaán ñeà naøy.
OÂng Boá-taùt laø moät ngoaïi ñaïo, gioûi bieän luaän,
nhöng khi tranh luaän vôùi Toân giaû Xaù-lôïi-phaát, oâng
thua cuoäc, do theá sinh loøng caûm phuïc, quyeát ñònh
tìm ñeán Taêng ñoaøn xin xuaát gia. Nhöng khi ñeán
Taêng giaø lam, thaáy Baït-nan-ñaø coù nhieàu baïn tri
thöùc oâng beøn xin laøm ñeä töû Baït-naïn-ñaø, Baït-nan-ñaø
lieàn cho xuaát gia thoï giôùi Cuï tuùc. Sau ñoù, Boá-taùt hoûi
nghóa lyù cuûa Luaät nghi, Baït-nan-ñaø giaûi ñaùp khoâng
thoâng, neân Boá-taùt boû tu, trôû veà ñaïo cuõ.
Phaät nghe ñöôïc chuyeän naøy beøn cheá ñònh,
ngoaïi ñaïo muoán xuaát gia laøm Tyø-kheo phaûi traûi qua
thôøi gian thöû thaùch ôû chung vôùi Taêng chuùng boán
thaùng. Thôøi gian aáy, neáu oâng nghe ngöôøi ta chæ
76
trích ñaïo cuõ cuûa mình maø khoâng noåi giaän, nghe ca
ngôïi ñaïo Phaät maø hoan hyû, thì chöùng toû oâng ñaõ döùt
khoaùt tö töôûng, quyeát chí xuaát gia, Taêng coù theå cho
oâng thoï giôùi Cuï tuùc.
Laïi moät tröôøng hôïp khaùc: oâng Öu-ba-ly laø ñeä
töû xuaát saéc cuûa Ni-kieàn-thaân-töû (khoâng phaûi tröôûng
laõo Öu-ba-ly chuyeân veà giôùi luaät), sau khi tìm ñeán
tranh luaän vôùi Phaät, bò Phaät chinh phuïc, OÂng lieàn
quyeát ñònh caûi giaùo theo Phaät. Maëc duø vieäc caûi giaùo
cuûa oâng gaëp nhieàu traéc trôû, nhöng nhôø uy tín vaø söï
khoân ngoan, oâng ñaõ daøn xeáp moïi vieäc khaù oån thoaû.
Hôn nöõa, ñöùc Phaät cuõng khuyeân oâng phaûi ñoái xöû töû
teá vôùi thaày troø Ni-kieàn-thaân-töû, maëc duø oâng ñaõ laø
ñeä töû cuûa Phaät.
Nghieân cöùu lòch söû Phaät giaùo AÁn Ñoä, chuùng ta
thaáy sau Phaät Nieát-baøn khoaûng 100 naêm, Phaät giaùo
baét ñaàu phaân hoùa thaønh nhieàu boä phaùi, maø nguyeân
nhaân chính laø do söï traø troän cuûa ngoaïi ñaïo gaây
neân.
Trong lòch söû nöôùc ta, nhöõng söï vieäc töông töï
nhö theá ít thaáy xaûy ra, vì tình traïng toân giaùo cuûa
nöôùc ta khoâng quaù phöùc taïp nhö AÁn Ñoä. Hôn nöõa,
nhaân daân ta laïi coù khuynh höôùng hoøa ñoàng toân
giaùo vôùi quan nieäm Tam giaùo ñoàng nguyeân, neân
77
vaán ñeà ngoaïi ñaïo xuaát gia theo Phaät giaùo töông
ñoái ít raéc roái.
Theo luaät Töù phaàn quy ñònh, moät ngöôøi ngoaïi
ñaïo muoán xuaát gia tröôùc heát phaûi cho hoï thoï Tam
quy nguõ giôùi. Vaên taùc baïch nhö sau:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Con (noùi teân) nguyeân
laø ngoaïi ñaïo, nay xin quy y Phaät, quy y Phaùp, quy y
Taêng, xuaát gia theo Ñöùc Theá Toân, Ñöùc Nhö Lai Chí
Chaân Ñaúng Chaùnh Giaùc laø thaày cuûa con (noùi 3 laàn).
Tieáp theo taùc baïch xin boán thaùng soáng chung:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Con (noùi teân),
nguyeân laø ngoaïi ñaïo ñaõ xuaát gia, nay thænh caàu
Taêng cho boán thaùng soáng chung. Mong Taêng töø
maãn cho con boán thaùng soáng chung (noùi 3 laàn).
Taùc baïch xong, lui ra ngoaøi ñöùng chôø taïi choã
coù theå thaáy maø khoâng nghe roõ Taêng ñang baøn baïc.
Baáy giôø vò Yeát-ma baïch Taêng:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. (noùi teân) nguyeân laø
ngoaïi ñaïo ñaõ xuaát gia, nay thænh caàu Taêng cho boán
thaùng soáng chung. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi
Taêng, mong Taêng chaáp thuaän cho vò aáy boán thaùng
soáng chung. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. (noùi teân) nguyeân laø
ngoaïi ñaïo ñaõ xuaát gia, nay thænh caàu Taêng cho boán
78
thaùng soáng chung. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän thì
im laëng. Ai khoâng chaáp thuaän haõy noùi.
chaáp thuaän cho vò aáy boán thaùng soáng chung. Toâi
ghi nhaän nhö vaäy.
Trong boán thaùng thöû thaùch, ngöôøi naøy vaãn
phuïc söùc nhö ngoaïi ñaïo, nhöng vieäc chaáp taùc thì
nhö moät Sa-di.
Sau boán thaùng, neáu thaáy vò aáy ñaõ nhu thuaän,
Taêng coù theå trao giôùi Sa-di. Traùi laïi, neáu thaáy chöa
ñöôïc nhu thuaän, Taêng seõ baïch nhò Yeát-ma gia haïn
theâm boán thaùng soáng chung nöõa.
Theå thöùc treân ñaây laø theo luaät Thaäp Tuïng
(Ñ.23, tr.1031b).
2. Toång quaùt veà giôùi Cuï tuùc.

2.1. YÙ nghóa cuûa giôùi Cuï tuùc.
Tieáng Phaïn Upasampadaø, Haùn dòch laø giôùi Cuï
tuùc, hoaëc dòch laø Caän vieân. Cuï tuùc nghóa laø thaønh
töïu troïn veïn; caän vieân nghóa laø gaàn ñeán Nieát-baøn
vieân maõn.
Giôùi naøy ñöôïc goïi laø Cuï tuùc vì bao goàm boán yeáu toá:
a- Giôùi thanh tònh: Nhöõng giôùi ñieàu ñöa ñeán
thanh tònh an laïc. Nguyeân tieáng Phaïn laø
79
Pratimoksa ñöôïc phieân aâm laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa,

dòch nghóa laø bieät giaûi thoaùt, hay bieät bieïât giaûi
thoaùt; töùc laø giöõ ñöôïc ñieàu khoaûn naøo thì giaûi thoaùt
ñöôïc phaïm vi ñoù.
b- Caên thanh tònh: Hoä trì caùc caên, tieát ñoä
trong söï aên uoáng. Khi caùc caên tieáp xuùc vôùi caùc
traàn phaûi luoân luoân caûnh giaùc, khoâng ñeå cho caùc
caên bò nhieãm oâ.
c- Maïng thanh tònh: Nuoâi maïng soáng baèng
nhöõng ñieàu kieän chaân chính; töùc laø soáng theo boán
söï cuùng döôøng chaùnh phaùp. Noùi caùch khaùc laø soáng
theo boán thaùnh haïnh ñeå ñoái trò caên beänh tham duïc:
1. Maëc y phaán taûo: ñoái trò caên beänh saéc duïc (ham
meâ saéc ñeïp); 2. Soáng baèng khaát thöïc: ñoái trò caên
beänh thöïc duïc (ham meâ aên uoáng); 3. Nguû döôùi goác
caây: ñoái trò caên beänh thuøy duïc (ham meâ nguû nghæ);
4. Thaân taâm tòch tónh: ñoái trò caên beänh taøi duïc
(ham meâ cuûa caûi).
d- Nieäm thanh tònh: luoân giöõ chaùnh nieäm tænh
giaùc. Khi aên bieát mình ñang aên, khi nguû bieát mình
ñang nguû, khi ñi tôùi ñi lui, bieát roõ vieäc mình ñang laøm,
khoâng ñeå cho nhöõng taø nieäm xen vaøo.
80
2.2. Vaán ñeà ñaéc giôùi:

Theo caùc nhaø giaûi thích luaät cuûa phaùi Tyø-baø-sa
thì coù 10 tröôøng hôïp ñaéc giôùi Cuï tuùc nhö sau:
a. Töï nhieân ñaéùc giôùi: chæ cho nhöõng tröôøng hôïp
ñaëc bieät cuûa ñöùc Phaät vaø caùc vò Ñoäc giaùc.
b. Kieán ñeá ñaéc giôùi: chæ cho nhöõng vò chöùng
ñaéc töù thaùnh ñeá thaønh töïu thaùnh ñaïo, nhö nhoùm
toân giaû Kieàu-traàn-nhö.
c. Do Phaät aán chöùng, hay coøn goïi laø Thieän lai
Tyø-kheo: ñaây laø tröôøng hôïp ñaéc giôùi tröïc tieáp do
chính ñöùc Phaät truyeàn cho, nhö Toân giaû Da-xaù.
d. Do xaùc nhaän Phaät laø Ñaïi Sö: ñaây chæ cho
tröôøng hôïp Toân giaû Ñaïi Ca-dieáp, khi gaëp ñöùc Theá
Toân, oâng tuyeân boá: “Ñaây laø baäc Ñaïi Sö cuûa toâi”.
e. Do kheùo traû lôøi: ñaây laø tröôøng hôïp ñaëc bieät
cuûa Toâ-ñaø-di ñaõ kheùo traû lôøi caâu hoûi cuûa Phaät khi
môùi 7 tuoåi. Phaät hoûi: “Nhaø con ôû ñaâu?” Toâ-ñaø-di
ñaùp: “Ba coõi khoâng ñaâu laø nhaø”. Do theá, Phaät khieán
Taêng baïch Yeát-ma cho oâng thoï giôùi Cuï tuùc.
f. Do thoï taùm kính phaùp: chæ cho tröôøng hôïp
baø Kieàu-ñaøm-di.
g. Do gôûi Ñaïi dieän thoï giôùi: tröôøng hôïp Ni
Phaùp Döõ, vì noåi tieáng ñeïp nhaát trong xöù, neân khi
coâ saép ñi thoï giôùi, caùc thanh nieân ñònh ñoùn ñöôøng
81
baét coùc. Do theá, Phaät cho pheùp coâ gôûi ñaïi dieän ñeán
thoï giôùi, roài trôû veà truyeàn laïi (trong tröôøng hôïp
chaùnh phaùp Yeát-ma).
h. Thoï giôùi theo thuû tuïc ñaëc bieät: nhöõng nôi
bieân ñòa coù ít Tyø-kheo, chæ caàn naêm Tyø-kheo truyeàn
giôùi cuõng hôïp leä.
i. Thoï giôùi ñuùng thuû tuïc luaät ñònh: daønh cho
moïi tröôøng hôïp, coù ñuû 10 Giôùi sö truyeàn giôùi.
j. Töï noùi ba laàn quy y Tam baûo: tröôøng hôïp
naøy aùp duïng tröôùc khi Phaät quy ñònh phaùp Yeát-ma
truyeàn giôùi.
k. Ngaøy nay chæ coù tröôøng hôïp baïch töù Yeát-ma
truyeàn giôùi Cuï tuùc laø hôïp quy caùch, ngoaøi ra caùc
tröôøng hôïp khaùc chæ xaûy ra trong thôøi ñöùc Phaät coøn
taïi theá maø thoâi.
2.3. Ñieàu kieän cuûa giôùi töû:
Theo luaät quy ñònh, moät giôùi töû muoán thoï giôùi
Cuï tuùc phaûi laø ngöôøi coù 6 caên (maét, tai, muõi, löôõi,
thaân, yù) ñaày ñuû. Ñaây laø ñieàu kieän chung, chuû yeáu,
töø xöa tôùi nay caùc boä phaùi ñeàu nhaát trí chaáp haønh.
Nhöõng ñieàu kieän naøy bao goàm cuï theå trong 13 giaø
naïn vaø 15 khinh giaø hay chöôùng naïn. Ngoaøi ra, neáu
giôùi töû quaù ñoâng vaø phöùc taïp thì tröôùc luùc truyeàn
giôùi caàn môû moät cuoäc thi tuyeån, ñeå loaïi bôùt nhöõng
giôùi töû thieáu caùc ñieàu kieän caàn thieát.
82
2.4. Tö caùch cuûa giôùi sö:

Nhöõng ñöùc taùnh caàn thieát cuûa Giôùi sö truyeàn
giôùi ñaõ ñeà caäp trong muïc tö caùch laøm thaày. ÔÛ ñaây
nhaán maïnh veà tö caùch cuûa Hoøa thöôïng truyeàn giôùi.
Töø Hoøa thöôïng laø phaùt xuaát töø tieáng Phaïn
Upaødhyaøya. Noù ñöôïc phieân aâm gaàn ñuùng laø OÂ-ba-
ñaø-da hay Öu-ba-ñaø-da vaø ñöôïc dòch laø Löïc sanh
hay Thaân giaùo sö. Löïc sanh nghóa laø coù ñaïo löïc laøm
cho ñeä töû phaùt sanh trí tueä. Thaân giaùo sö nghóa laø
baäc Toân sö thöôøng thaân caän daïy doã ñeä töû.
Coù ba haïng Hoøa thöôïng ñöôïc keå ñeán laø: 1. Hoøa
thöôïng theá ñoä: cho caïo toùc xuaát gia vaø truyeàn giôùi
Sa-di; 2. Hoøa thöôïng truyeàn giôùi: Hoøa thöôïng
truyeàn giôùi Cuï tuùc; 3. Hoøa thöôïng y chæ: Hoøa thöôïng
truyeàn daïy Kinh Luaät, höôùng daãn tu hoïc.
Theo luaät ñònh, moãi naêm Hoøa thöôïng chæ ñöôïc
nuoâi daïy moät Sa-di vaø truyeàn giôùi Cuï tuùc cho moät
ngöôøi. Tuy nhieân, ñieàu naøy ñöôïc aùp duïng raát uyeån
chuyeån. Bôûi vì ngaøy nay caùc Phaät Hoïc Vieän coù Ban
Giaùm Vieän vaø Ban Giaûng Huaán cuøng chia seû coâng
taùc giaùo duïc Taêng chuùng. Do ñoù, moät Hoøa thöôïng coù
theå nuoâi nhieàu ñeä töû cuøng moät luùc, vaø moãi laàn coù
theå truyeàn giôùi cho nhieàu giôùi töû. Tuy theá, vieäc daïy
doã ñeä töû thoâng hieåu Kinh Luaät ñöôïc xem laø traùch
nhieäm raát khaån thieát maø ngöôøi laøm thaày khoâng
83
ñöôïc cheånh maûng. Nhöõng ai khoâng chu toaøn troïng

traùch aáy ñöôïc xem laø ngöôøi ñaéc toäi voùi Phaät Phaùp.
2.5. Caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå Yeát-ma
thaønh töïu.
Muoán Yeát-ma truyeàn giôùi ñöôïc thaønh töïu caàn
phaûi coù boán ñieàu kieän sau ñaây:
a. Giôùi thaønh töïu: Taát caû caùc phaùp Yeát-ma cuûa
Taêng ñeàu phaûi thöïc hieän trong phaïm vi cöông giôùi
ñaõ ñöôïc aán ñònh. Phaïm vi naøy laø giôùi tröôøng hay
tieåu giôùi. Neáu giôùi tröôøng laø chaùnh ñieän cuûa giaø
lam, thì phaûi duøng taám maøn che tröôùc ñieän Phaät,
ñeå phaân bieät giöõa Phaät vaø Taêng. Vì coâng vieäc
truyeàn giôùi laø coâng vieäc cuûa Taêng, do Taêng chuû trì.
b. Taêng thaønh töïu: Theo luaät ñònh, tuùc soá
Taêng ñeå taùc phaùp Yeát-ma truyeàn giôùi Cuï tuùc laø 10
Tyø-kheo thanh tònh. Tuy nhieân, nhöõng nôi bieân ñòa
soá Tyø-kheo quaù ít, coù theå chaâm chöôùc cho pheùp naêm
Tyø-kheo thanh tònh truyeàn giôùi cuõng vaãn hôïp leä.
c. Yeát-ma thaønh töïu: Töùc phaùp thaønh töïu nhö
ñaõ noùi ôû chöông Yeát-ma. Treân nguyeân taéc, moãi laàn
taùc phaùp chæ moät giôùi töû. Nhöng tröôøng hôïp ñaëc
bieät coù theå cho pheùp toái ña ba giôùi töû. Luaät khoâng
cho pheùp boán giôùi töû taùc phaùp moät laàn. Vì boán
ngöôøi ñaõ thaønh Taêng soá; maø Taêng thì khoâng theå
taùc phaùp Yeát-ma vôùi Taêng.
84
d. Söï thaønh töïu: Giôùi töû khoâng phaïm caùc

chöôùng naïn. Nguyeân tieáng Phaïn laø Antaørayika-
dharma, Haùn dòch laø Giaø naïn, chöôùng phaùp hay
chöôùng ñaïo phaùp. Nghóa laø nhöõng ñieàu laøm trôû ngaïi
giôùi töû treân con ñöôøng chöùng ñaéc Thaùnh quaû.
Giaø naïn naøy goàm 13 khoaûn, lieät keâ nhö sau:
1- Phaïm bieân toäi: töùc ngöôøi ñaõ thoï giôùi Cuï tuùc
maø phaïm moät trong boán toäi Ba-la-di.
2- Phaù tònh haïnh cuûa Tyø-kheo-ni: chæ cho
ngöôøi tröôùc khi xuaát gia ñaõ coù laàn phaïm haïnh baát
tònh vôùi Tyø-kheo-ni.
3- Taëc truù: chæ cho ngöôøi chöa thoï giôùi phaùp
maø khoaùc aùo caø-sa, len loûi vaøo haøng nguõ Taêng
chuùng, tham döï caùc vieäc thuyeát giôùi, Töï töù.
4- Phaù noäi ngoaïi ñaïo: ngöôøi ngoaïi ñaïo xuaát gia
thoï Cuï tuùc, roài trôû veà ngoaïi ñaïo, sau laïi ñeán xin
xuaát gia laàn nöõa.
5- → 9. Nhöõng ngöôøi phaïm toäi nguõ nghòch. c
10- Hoaøng moân (baát naêng nam): nhöõng ngöôøi
naøy goàm coù naêm loaïi: a.- Sanh Hoaøng moân: sinh ra
ñaõ bò beänh, nam caên khoâng phaùt trieån; b.- Kieàn
c
Tröôøng hôïp phaïm nguõ nghòch: Trong toäi phaù hoaø hôïp Taêng thì chæ
coù phaù phaùp luaân Taêng môùi thaønh giaø toäi, coøn phaù Yeát-ma Taêng
khoâng keå laø giaø toäi.
85
Hoaøng moân: bò thieán; c.- Ñoá Hoaøng moân: khi thaáy

nam nöõ giao hoan, sinh taâm ganh tò, nam caên trôû
neân baát löïc; d.- Bieán Hoaøng moân: cô quan sinh duïc
gaëp nam bieán thaønh nöõ caên, gaëp nöõ bieán thaønh
nam caên; ñ.- Baùn Hoaøng moân: nöûa thaùng coù taùc
duïng, nöûa thaùng khoâng taùc duïng.
11- Phi nhaân: chæ cho loaøi quyû thaàn, A-tu-la.
12- Suùc sinh: roàng hay raén thaàn bieán ra hình
ngöôøi.
13- Nhò hình: coù caû hai caên nam nöõ
Ngoaøi ra coøn ñeà caäp ñeán 15 khinh giaø, hay
khinh naïn nhö sau:
1- Khoâng bieát teân mình.
2- Khoâng bieát teân hieäu Hoøa thöôïng Boån sö.
3- Tuoåi chöa ñuû 20.
4- Y baùt khoâng ñuû.
5- Cha meï chöa cho pheùp xuaát gia.
6- Maéc nôï ngöôøi khaùc.
7- Laøm ñaày tôù keû khaùc.
8- Quan vieân taïi chöùc.
9- Khoâng phaûi laø ñaøn oâng.
10- Bò beänh huûi.
86
11- Bò beänh ung thö.

12- Bò beänh gheû muû.
13- Bò beänh ñoäng kinh.
14- Bò beänh lao phoåi.
15- Bò beänh ñieân cuoàng.
Caùc khinh naïn naøy Nam toâng vaø Baéc toâng
töông ñoái gioáng nhau.
3. Tieán haønh taùc phaùp

Theo Luaät cheá tuùc soá Taêng ñeå Yeát-ma truyeàn
giôùi Cuï tuùc laø 10 Tyø-kheo (taïi nhöõng nôi bieân ñòa
tuùc soá coù theå laø 5 ngöôøi), nhöng neáu nhieàu hôn cuõng
khoâng traùi luaät. Do ñoù, theo truyeàn thoáng, taïi caùc
giôùi ñaøn thöôøng coù moät hoaëc hai vò ñieån leã, cuõng
goïi laø daãn thænh, phuï traùch coâng vieäc höôùng daãn
giôùi töû thoï giôùi. Maëc duø theo ñuùng luaät thì söï höôùng
daãn naøy thuoäc veà vò giaùo thoï ñaûm traùch.
3.1. Thænh giôùi sö
Thoâng thöôøng thaày ñieån leã höôùng daãn caùc giôùi töû
hoïc thuoäc theå thöùc thænh caàu giôùi sö ñeå hoï töï laøm laáy.
Tröôùc heát laø thænh Hoøa thöôïng. Caùc giôùi töû
ñeán tröôùc Hoøa thöôïng ñaûnh leã 1 laïy, quyø xuoáng
baïch:
87
Kính baïch Ñaïi ñöùc (Hoøa Thöôïng …), con phaùp

danh laø (... . ) nay kính thænh Ñaïi ñöùc laøm Hoøa
thöôïng. Con nöông theo Ñaïi ñöùc maø ñöôïc thoï giôùi
Cuï tuùc. Cuùi mong thöông xoùt con (3 laàn).
Hoøa thöôïng ñaùp:
Laønh thay, vaäy caùc ngöôi haõy chí thaønh, thanh
tònh, chôù coù buoâng lung.
Giôùi töû noùi: Y giaùo phuïng haønh.(3 laàn)
Thænh Yeát-ma vaø Giaùo thoï sö theo theå thöùc
treân ñaây, chæ thay ñoåi nhöõng gì caàn thieát. Vieäc
thænh caùc toân chöùng trong Luaät khoâng thaáy ghi,
nhöng neáu coù caøng toát.
3.2. Yeát-ma sai Giaùo thoï.
Thaày Yeát-ma hoûi, moät trong caùc vò toân chöùng
hoaëc thaày ñieån leã ñaùp:
- Taêng ñaõ hoïp chöa?
- Taêng ñaõ hoïp.
- Hoøa hôïp khoâng?
- Hoøa hôïp.
- Ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï tuùc ñaõ ra chöa?
- Ñaõ ra.
- Taêng nay taäp hoïp ñeå laøm gì?
- Yeát-ma truyeàn giôùi Cuï tuùc.
88
(Moät tieàn phöông tieän naøy chung cho taát caû

caùc Yeát-ma tieáp theo).
Thaày Yeát-ma tieáp:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Nay coù Sa-di (phaùp
danh) caàu xin thoï giôùi Cuï tuùc vôùi Hoøa thöôïng (phaùp
hieäu), neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, xin
Taêng chaáp thuaän Tyø-kheo (...) laøm Giaùo thoï. Ñaây laø
lôøi taùc baïch. (thuoäc ñôn baïch)
3.3. Giaùo giôùi giôùi töû.
Thaày giaùo thoï daãn giôùi töû ñeán choã khuaát giôùi
tröôøng, ngoài treân moät chieác gheá, tröôùc coù keâ baøn.
Giôùi töû daâng leân 3 y, baùt vaø toïa cuï. Thaày giaùo thoï
ñöa ra töøng caùi vaø hoûi:
Ñaây laø An-ñaø-hoäi, ñaây laø Uaát-ña-la-taêng, ñaây
laø Taêng-giaø-leâ, ñaây laø baùt, ñaây laø toïa cuï. Ba y, baùt
vaø toïa cuï naøy coù phaûi laø cuûa ngöôi khoâng?
Giôùi töû ñaùp: Baïch, phaûi.
Giaùo thoï noùi: Naøy (keâu phaùp danh giôùi töû),
haõy laéng nghe. Laùt nöõa ta seõ höôùng daãn ngöôi ñeán
choã cao toät c. Luùc naøy laø thôøi gian caàn phaûi chí
thaønh, thôøi gian caàn phaûi chaân thaät. Nhöõng ñieàu ta
saép hoûi ngöôi ñaây, laùt nöõa Taêng cuõng seõ hoûi nhö
c
- Choã cao toät: vì trong caùc coõi Trôøi, Ngöôøi, Ma, Phaïm, Sa-moân, Baø-
la-moân thì Tyø-kheo laø cao caû hôn heát, neân noùi laø choã cao toät.
89
vaäy. Nhöõng gì coù thaät haõy traû lôøi laø coù, nhöõng gì
khoâng coù haõy traû lôøi khoâng coù; ñöøng boái roái, ñöøng
khieáp sôï.
Thaày Giaùo thoï hoûi caùc giaø naïn:
1- Ngöôi coù phaïm bieân toäi khoâng?
Giôùi töø ñaùp:
- Baïch, khoâng.
2- Ngöôi coù phaù tònh haïnh cuûa Tyø-kheo-ni
khoâng?
- Baïch, khoâng.
3- Ngöôi coù phaûi laø taëc truù khoâng?
- Baïch, khoâng.
4- Ngöôi coù phaûi laø keû phaù noäi ngoaïi ñaïo
khoâng?
- Baïch, khoâng.
5- Ngöôi coù gieát cha khoâng?
- Baïch, khoâng.
6- Ngöôi coù gieát meï khoâng?
- Baïch, khoâng.
7- Ngöôi coù gieát A-la-haùn khoâng?
- Baïch, khoâng.
8- Ngöôi coù phaù hoøa hôïp Taêng khoâng?
90
- Baïch, khoâng.
9- Ngöôi coù gaây thöông tích Phaät vôùi aùc yù
khoâng?
- Baïch, khoâng.
10- Ngöôi coù phaûi laø baát naêng nam khoâng?
- Baïch, khoâng.
11- Ngöôi coù phaûi laø phi nhaân khoâng?
- Baïch, khoâng.
12- Ngöôi coù phaûi laø suùc sanh khoâng?
- Baïch, khoâng.
13- Ngöôi coù phaûi laø nhò hình khoâng?
- Baïch, khoâng.
Tieáp theo hoûi caùc khinh naïn:
1- Phaùp danh ngöôi laø gì?
- Con phaùp danh laø.. .
2- Hoøa thöôïng cuûa ngöôi hieäu gì?
- Hoøa thöôïng cuûa con hieäu, thöôïng.. . haï..
3- Tuoåi ñuû 20 chöa?
- Baïch, daï ñuû.
4- Y, baùt coù ñuû khoâng?
- Baïch, coù ñuû.
5-- Cha meï ñaõ cho pheùp chöa?
91
- Baïch, ñaõ cho pheùp.

6. Ngöôi coù phaûi laø ngöôøi troán nôï khoâng?
- Baïch, khoâng.
7- Ngöôi coù phaûi laø ngöôøi ñaày tôù troán chuû
khoâng?
- Baïch, khoâng.
8- Ngöôi coù phaûi laø quan vieân taïi chöùc khoâng?
- Baïch, khoâng.
9- Ngöôi coù phaûi laø tröôïng phu c (ñaøn oâng)
khoâng?
- Baïch, phaûi.
10- – 15. Ñaøn oâng coù caùc beänh sau ñaây: huûi,
ung thö, gheû muû, ñoäng kinh, lao phoåi, ñieân
cuoàng, ngöôi coù maéc caùc chöùng beänh aáy
khoâng?
- Baïch, khoâng.
Giaùo thoï nhaéc nhôû caùc giôùi töû: Laùt nöõa ñaây
Taêng cuõng seõ hoûi ngöôi vaø ngöôi cuõng phaûi traû lôøi
ñuùng nhö vaäy.
c
- Tröôïng phu: nhòn chòu ñöôïc laïnh, noùng, gioù, möa, ñoùi, khaùt, giöõ
giôùi, ngaøy aên moät böõa; chòu ñöôïc lôøi aùc, ñoäc truøng. Ñoù laø 10 ñieàu cuûa
tröôïng phu.
92
3.4. Baïch Taêng daãn giôùi töû vaøo.

Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, Sa-di (... ) caàu thoï
giôùi Cuï tuùc vôùi Hoøa thöôïng (.. . ), toâi ñaõ giaùo giôùi
xong. Neáu thôøi gian thích hôïp vôùi Taêng, Taêng chaáp
thuaän, toâi seõ goïi Sa-di (... ) vaøo.
Thaày Yeát-ma noùi: Neáu thanh tònh haõy cho vaøo.
3.5. Giôùi töû baïch Taêng xin giôùi.
Giôùi töû ñem y baùt vaøo ñeå treân baøn ñaõ keâ saün
ñaûnh leã giôùi sö ba laïy, quyø xuoáng baïch:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, con Sa-di (... ) caàu
thoï giôùi Cuï tuùc vôùi Hoøa thöôïng (...), nay xin Taêng
ñöôïc thoï giôùi Cuï tuùc vôùi Hoøa thöôïng (...), cuùi xin
Taêng ruû loøng thöông xoùt ñöa con leân choã cao toät
(noùi 3 laàn).
3.6. Yeát-ma hoûi caùc chöôùng phaùp.
Thaày Yeát-ma baïch: Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng.
Sa-di (... ) naøy caàu thoï giôùi Cuï tuùc vôùi Hoøa Thöôïng
(... ), nay caàu xin Taêng ñöôïc thoï Cuï tuùc vôùi Hoøa
thöôïng (... ). Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng chaáp thuaän, toâi seõ hoûi caùc chöôùng phaùp.
Giôùi töû daâng y baùt cuûa mình leân cho thaày Yeát-
ma xem. Xem xong, thaày Yeát-ma hoûi:
93
- Ñaây laø An-ñaø-hoäi, ñaây laø Uaát-ña-la-taêng, ñaây

laø Taêng-giaø-leâ, ñaây laø baùt, ñaây laø toïa cuï. Ba y, baùt
vaø toïïa cuï naøy coù phaûi cuûa ngöôi khoâng?
Giôùi töû ñaùp: - Baïch, phaûi.
Thaày Yeát-ma noùi:
- Naøy (keâu phaùp danh giôùi töû) haõy laéng nghe.
Luùc naøy laø thôøi gian caàn phaûi trung thöïc. Nhöõng
ñieàu ta saép hoûi ngöôi ñaây, ñieàu naøo coù thaät haõy traû
lôøi coù, ñieàu naøo khoâng coù haõy traû lôøi laø khoâng coù.
(Hoûi nhö Giaùo thoï sö ñaõ hoûi ôû treân muïc ba)
3.7. Hoøa thöôïng khai ñaïo giôùi töû.
Naøy caùc giôùi töû, chuùng sanh trong saùu ñöôøng
phaàn nhieàu bò chöôùng duyeân khoâng theå laõnh thoï
giôùi phaùp, chæ coù loaøi ngöôøi môùi coù theå thoï trì.
Nhöng, neáu bò caùc chöôùng naïn thì cuõng khoâng thoï
ñöôïc. Nay caùc vò may maén khoâng coù caùc chöôùng
naïn. Vaäy haõy phaùt taâm cao thöôïng, treân caàu Phaät
ñaïo, döôùi cöùu ñoä chuùng sanh, khieán cho hoï thoaùt
khoûi ba ñöôøng aùc, cuøng chöùng quaû Boà-ñeà.
Giôùi phaùp naøy laø goác cuûa taát caû ñieàu laønh, laø
chaùnh nhaân höôùng ñeán tam thöøa, laø maïng maïch
khieán cho Phaät phaùp toàn taïi laâu daøi. Chæ coù ñaïo
Phaät môùi coù giôùi phaùp cao quyù naøy, ngoaøi ra, caùc
ñaïo khaùc khoâng theå coù. Ñaây laø cô hoäi hy höõu ñoái
94
vôùi caùc vò. Vaäy caùc vò phaûi phaùt taâm chí thaønh, khaùt
ngöôõng maø laõ¸nh thoï.
Giôùi töû ñaùp: Y giaùo phuïng haønh. (3 laàn)
3.8. Baïch töù Yeát-ma truyeàn giôùi Cuï tuùc.
Thaày Yeát-ma baïch Taêng:
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Sa-di (...) naøy caàu
thoï giôùi vôùi Hoøa thöôïng)…, nay xin Taêng ñöôïc thoï
Cuï tuùc. Ñaõ töï noùi laø thanh tònh, khoâng coù caùc
chöôùng phaùp, tuoåi ñuû 20, y baùt ñeàu ñuû. Neáu thôøi
gian thích hôïp vôùi Taêng, Taêng chaáp thuaän cho thoï
giôùi Cuï tuùc vôùi Hoøa thuôïng (…). Ñaây laø lôøi taùc baïch.
Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Sa –di (…) naøy caàu thoï
Cuï tuùc vôùi Hoøa thöôïng (…). Nay xin Taêng ñöôïc thoï Cuï
tuùc. Ñaõ töï noùi laø thanh tònh, khoâng coù caùc chöôùng
phaùp, tuoåi ñuû 20, y baùt ñeàu ñuû. Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp
thuaän cho Sa- di (…) thoï Cuï tuùc vôùi Hoøa thöôïng (…)
thì im laëng. Ai khoâng chaáp thuaän haõy noùi.
Ñaây laø Yeát-ma laàn thöù nhaát.
(tieáp theo laàn thöù 2 vaø thöù 3 nhö treân)
chaáp thuaän cho Sa-di (…) thoï Cuï tuùc vôùi Hoøa
thöôïng (.. .). Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
95
3.9. Truyeàn phaùp töù khí.

Töù khí laø 4 Ba-la-di hay 4 troïng caám. Chöõ
phaïn paørajika, Haùn aâm laø Ba-la-di, dòch nghóa laø
ñoaï, khí hoaëc tha thaéng. Nghóa laø Tyø-kheo phaïm 1
trong 4 ñieàu naøy thì seõ ñoïa laïc, coi nhö ñaõ vöùt boû,
bò keû khaùc hôn mình.
Hoøa thöôïng hay Giôùi sö noùi:
Naøy caùc giôùi töû, Ñöùc Nhö Lai chí chaân Ñaúng
chaùnh giaùc ñaõ noùi boán phaùp Ba-la-di, neáu Tyø-kheo
phaïm moät trong boán phaùp naøy thì khoâng coøn laø Sa-
moân, khoâng phaûi laø Thích töû nöõa.
- Thöù nhaát: Tyø-kheo khoâng ñöôïc haønh phaùp
daâm duïc, laøm haïnh baát tònh, cho ñeán cuøng vôùi loaøi
taät. Tyø-kheo naøo haønh phaùp daâm duïc, laøm haïnh
baát tònh, ngöôøi ñoù khoâng coøn laø Sa-moân, khoâng
phaûi laø Thích töû. Ñöùc Theá Toân ví ngöôøi ñoù nhö keû
ñaõ bò chaët ñaàu, khoâng theå soáng ñöôïc nöõa. Cuõng
vaäy, neáu Tyø-kheo phaïm phaùp Ba-la-di naøy thì phaåm
chaát Tyø-kheo khoâng theå phuïc hoài ñöôïc nöõa.
Theá neân, Tyø-kheo phaûi thoï trì phaùp naøy suoát
ñôøi khoâng huûy phaïm, caùc vò coù theå giöõ ñöôïc khoâng?
Ñaùp: - Moâ Phaät giöõ ñöôïc.
- Thöù hai: Ty- kheo khoâng ñöôïc coá yù laáy vaät
khoâng cho duø laø moät coïng coû. Neáu Tyø-kheo laáy troäm
96
vaät trò giaù töø 5 tieàn trôû leân, töï mình laáy hoaêïc baûo
ngöôøi khaùc laáy, töï mình phaù hoaëc baûo ngöôøi khaùc
phaù, töï mình chaët hoaëc baûo ngöôøi khaùc chaët, hoaëc
ñoát, hoaëc choân, hoaëc huûy hoaïi maøu saéc, thì khoâng
coøn laø Sa-moân, khoâng phaûi laø Thích töû, cuõng nhö
caây ña-la bò chaët ñöùt loõi khoâng theå sinh tröôûng
ñöôïc nöõa. Cuõng vaäy, Tyø-kheo phaïm phaùp Ba-la-di
naøy, phaåm chaát Tyø-kheo khoâng theå phuïc hoài ñöôïc
nöõa.
Ñaùp: - Moâ Phaät, giöõ ñöôïc.
- Thöù ba: Tyø-kheo khoâng ñöôïc coá yù gieát haïi
maïng soáng, duø laø moät con kieán. Tyø-kheo naøo coá yù töï
tay mình caàm dao gieát ngöôøi hay ñöa dao cho ngöôøi
khaùc gieát, hoaëc xuùi giuïc ngöôøi ta töï saùt, ñöa thuoác
ñoäc cho ngöôøi, hoaëc laøm cho ngöôøi truïy thai, hoaëc
gieát ngöôøi baèng chuù thuaät... Ngöôøi aáy khoâng coøn laø
Sa-moân, khoâng phaûi laø Thích töû, nhö caây kim ñaõ
söùt loã, khoâng coøn duøng ñöôïc nöõa. Cuõng vaäy, Tyø-
kheo phaïm phaùp Ba-la-di naøy thì phaåm chaát Tyø-
kheo khoâng theå phuïc hoài ñöôïc nöõa.
97
Ñaùp: - Moâ Phaät, giöõ ñöôïc.

- Thöù tö: Tyø-kheo khoâng ñöôïc noùi doái, duø noùi
doái maø chôi. Neáu Tyø-kheo töï mình khoâng thöïc
chöùng ñaéc maø noùi raèng: “Toâi ñaõ chöùng ñaéc phaùp
thöôïng nhaân, ñaéc thieàn, ñaéc ñònh, ñaéc töù khoâng ñònh,
ñaéc quaû Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-
haùn, ñaõ giaûi thoaùt, trôøi, roàng, quyû thaàn ñeán cuùng
döôøng toâi”, thì ngöôøi aáy khoâng coøn laø Sa-moân, khoâng
phaûi laø Thích töû, nhö taûng ñaù lôùn bò vôõ laøm hai
khoâng coøn dính laïi ñöôïc nöõa. Cuõng vaäy, Tyø-kheo
phaïm phaùp Ba-la-di naøy thì phaåm chaát Tyø-kheo
khoâng theå phuïc hoài ñöôïc nöõa.
Ñaùp: Moâ Phaät, giöõ ñöôïc.
3.10. Truyeàn phaùp töù y
Töù y töùc laø boán choã nöông töïa caên baûn cho ñôøi
soáng cuûa moãi Tyø-kheo, cuõng goïi laø boán thaùnh
chuûng.
Hoøa thöôïng hay giôùi sö noùi:
Naøy giôùi töû, Ñöùc Nhö Lai baäc Chí Chaân Ñaúng
Chaùnh Giaùc ñaõ noùi boán phaùp sôû y, Tyø-kheo y theo
ñaây maø xuaát gia, thoï giôùi Cuï tuùc, thaønh phaåm chaát
Tyø-kheo.
98
- Thöù nhaát: Tyø-kheo soáng y treân y phaán taûo

maø thoï giôùi Cuï tuùc, thaønh phaåm chaát Tyø-kheo.
Ngöôi phaûi troïn ñôøi thoï trì. Tröôøng hôïp ñaëc bieät
ñöôïc pheùp thoï duïng y do ñaøn vieät cuùng döôøng, y ñaõ
ñöôïc caét roïc hay huûy hoaïi maøu saéc.
- Thöù hai: Tyø-kheo soáng y treân söï khaát thöïc
maø thoï giôùi Cuï tuùc thaønh phaåm chaát Tyø-kheo.
Ngöôøi phaûi troïn ñôøi thoï trì. Tröôøng hôïp ñaëc bieät
ñöôïc thoï duïng laø Taêng sai thoï thöïc, hay ñaøn vieät
cung caáp caùc böõa aên ñònh kyø moãi thaùng vaøo caùc
ngaøy moàng moät, moàng taùm, ngaøy raèm hoaëc caùc böõa
aên thöôøng cuûa Taêng, hay ñöôïc ñaøn vieät môøi.
- Thöù ba: Tyø-kheo soáng y nôi goác caây maø nguû
nghæ, thoï giôùi Cuï tuùc, thaønh phaåm chaát Tyø-kheo.
Ngöôi phaûi troïn ñôøi thoï trì. Tröôøng hôïp ñaëc bieät
ñöôïc thoï duïng laø moät caên phoøng rieâng bieät, moät
ngoâi nhaø noùc nhoïn, moät caên phoøng nhoû, moät hang
ñaù hay hai caên phoøng coù chung moät cöûa.
- Thöù tö: Tyø-kheo soáng y nôi caùc loaïi thuoác ñaõ
cheá bieán maø xuaát gia, thoï giôùi Cuï tuùc, thaønh phaåm
chaát Tyø-kheo. Ngöôi phaûi troïn ñôøøi thoï trì. Tröôøng
hôïp ñaëc bieät ñöôïc thoï duïng laø toâ, sanh toâ, daàu,
ñöôøng pheøn vaø maät.
3.11. Giaùo giôùi giôùi töû.
Naøy taân Tyø-kheo, vieäc thoï giôùi cuûa ngöôi ñaõ
xong, baïch töù Yeát-ma phaùp thaønh töïu, xöù sôû thaønh
99
töïu, Hoøa thöôïng nhö phaùp, A-xaø-leâ nhö phaùp,

chuùng Taêng ñaày ñuû tuùc soá. Vaäy ngöôi phaûi kheùo thoï
trì giôùi phaùp, khuyeán hoùa moïi ngöôøi laøm vieäc phöôùc
thieän, nhö cuùng döôøng Phaät, Phaùp, Taêng, Hoøa
thöôïng, A-xaø-leâ. Taát caû nhöõng gì caùc Ngaøi ñaõ daïy
nhö phaùp thì khoâng ñöôïc traùi nghòch. Ngöôi phaûi
sieâng naêng hoïc hoûi, ñoïc tuïng kinh ñieån, noã löïc ñeå
chöùng ñaéc caùc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-
na-haøm, A-la-haùn thì sô taâm xuaát gia cuûa ngöôi môùi
khoâng uoång phí, keát quaû môùi vieân maõn. Coøn nhöõng
ñieàu naøo ngöôi chöa bieát thì haõy thöa hoûi Hoøa
thöôïng, A-xaø-leâ.
(Nhöõng tieát muïc chính trong nghi thöùc thoï
giôùi ñeán ñaây laø hoaøn taát. Ngoaøi ra, vieäc xaû vaø
thoï y baùt, vieäc xin y chæ, coù theå xem trong Yeát-
ma yeáu chæ).
4. Ni xuaát gia vaø thoï giôùi

4.1. Vaán ñeà Thöùc-xoa-ma-na.
Böôùc ñaàu nöõ giôùi xuaát gia laøm Sa-di-ni, veà theå
thöùc vaø tuoåi taùc töông töï nhö Sa-di, ñaõ ñöôïc ñeà caäp
ôû treân. Nhöng ñaëc bieät, Sa-di-ni muoán thoï giôùi Cuï
tuùc phaûi traûi qua hai naêm thoï hoïc saùu phaùp Thöùc-
xoa-ma-na, tröôùc khi thoï Tyø-kheo-ni. Thöùc-xoa-ma-
na laø dòch aâm tieáng phaïn (Siksamaønaø) vaø dòch nghóa
100
laø chaùnh hoïc, nghóa laø ngöôøi nöõ ñang hoïc taäp caùc
hoïc xöù cuûa Tyø-kheo ni.
a. Giôùi phaùp cuûa Thöùc-xoa-ma-na.
Caùc hoïc phaùp maø Thöùc-xoa-ma-na phaûi thoï trì
trong 2 naêm, goàm coù saùu phaùp: 1. Khoâng saùt sanh;
2. Khoâng troäm caép; 3. Khoâng daâm duïc, 4. Khoâng
noùi doái; 5. Khoâng uoáng röôïu; 6. Khoâng aên phi thôøi
(chi tieát, xem trong Yeát-ma yeáu chæ).
Ngoaøi saùu phaùp keå treân, coøn coù 18 tuyø phaùp
caàn phaûi hoïc, nhö ñöôïc noùi roõ trong Ni Luaät.
Trong luùc Thöùc-xoa-ma-na thoï trì saùu hoïc phaùp
treân ñaây neáu vi phaïm nghieâm troïng 1 trong 4 phaùp
ñaàu töông ñöông vôùi Ba-la-di seõ bò ñuoåi haún ra khoûi
Ni chuùng. Neáu vi phaïm ít nghieâm troïng hôn seõ
phaûi thoï hoïc laïi töø ñaàu, nghóa laø baét ñaàu tính laïi töø
ngaøy thöù nhöùt cho tôùi hai naêm, coøn thôøi gian tröôùc
khi phaïm hoaøn toaøn xoùa boû.
b. Haïn tuoåi ñeå thoï Thöùc-xoa-ma-na.
Choã ñeà caäp ñeán ñoä tuoåi naøy laø giôùi Ba-daät-ñeà
125 cuûa Tyø-kheo-ni: “Neáu Tyø-kheo-ni ñoä cho ngöôøi
nöõ 10 tuoåi ñaõ coù choàng, thì phaûi cho hai naêm hoïc
giôùi, ñeán khi ñuû 12 tuoåi, cho hoï thoï giôùi Cuï tuùc.
Neáu chöa ñuû 12 tuoåi maø cho thoï giôùi Cuï tuùc, phaïm
Ba-daät-ñeà.”
101
Luaät Töù Phaàn vieát: “Ngöôøi nöõ 10 tuoåi ñaõ coù

choàng vaø ngöôøi nöõ 18 tuoåi coøn ñoàng trinh ñeàu cho
hai naêm hoïc giôùi.”
(Töù phaàn luaät, Ñ.22, quyeån 28, tr 759a)
Luaät Nguõ Phaàn vieát: “Ngöôøi nöõ ñoàng trinh 18 tuoåi
vaø ngöôøi nöõ ñaõ coù choàng 10 tuoåi, ñeàu cho hai naêm
boïc giôùi, ñuû 20 tuoåi vaø 12 tuoåi, môùi cho thoï giôùi Cuï
tuùc”. (Di sa taéc Yeát-ma baûn, Ñ. 22, tr. 218b - 1
quyeån)
Ñaïi aùi ñaïo Cuø-ñaøm-di hoûi Phaät: “Ngöôøi nöõ ñaõ
coù choàng tuoåi chöa ñuû 20, coù theå thoï giôùi Cuï tuùc
ñöôïc khoâng?”.
Phaät ñaùp: “Ñöôïc” (Ma ha taêng kyø luaät, Ñ. 22,

tr. 535c).
Theo tinh thaàn chung cuûa caùc boä luaät treân ñaây
thì ngöôøi nöõ ñoàng trinh ñuû 18 tuoåi neân cho hai naêm
thoï hoïc Thöùc-xoa-ma-na, khi ñuû 20 tuoåi seõ cho thoï
giôùi Cuï tuùc. Nhöng neáu ngöôøi nöõ 10 tuoåi ñaõ laáy
choàng thì cuõng cho hai naêm hoïc giôùi, khi ñuû 12 tuoåi
seõ cho thoï giôùi Cuï tuùc. Quan ñieåm cuûa Phaùp sö
Thaùnh Nghieâm trong saùch “Giôùi luaät hoïc cöông
yeáu” vaø Ni sö Phaät Oaùnh trong saùch “Töù phaàn Tyø-
kheo-ni giôùi boån chuù giaûi” ñeàu nhaát trí veà ñieåm
naøy.
102
Theo caùc boä luaät, cho Sa-di-ni hai naêm thoï trì
phaùp Thöùc-xoa-ma-na laø khoaûng thôøi gian caàn thieát
ñeå hoïc taäp ñaày ñuû caùc hoïc xöù cuûa Tyø-kheo-ni.
Nhöng, Thaäp Tuïng Luaät thì noùi thôøi gian hai naêm
laø ñeå traùnh tröôøng hôïp coù thai maø khoâng bieát ñeán
khi thoï giôùi Cuï tuùc roài môùi phaùt hieän.
4.2. Nhöõng dò bieät giöõa Ni vaø Taêng
trong vieäc xuaát gia thoï giôùi.
- Ni phaûi ñuû 12 tuoåi haï môùi ñöôïc laøm thaày, ñoä
ngöôøi xuaát gia truyeàn giôùi Cuï tuùc; Taêng phaûi ñuû 10
tuoåi haï.
- Ni chæ xuaát gia 1 laàn, khi hoaøn tuïc khoâng
ñöôïc xuaát gia trôû laïi; Taêng ñöôïc xuaát gia toái ña 7
laàn.
- Ni khi thoï giôùi Cuï tuùc coù hai tröôøng hôïp: neáu
laø ñoàng nöõ tuoåi phaûi ñuû 20, neáu ngöôøêi nöõ 10 tuoåi ñaõ
coù choàng, tuoåi phaûi ñuû 12; Taêng nhaát ñònh phaûi ñuû
20 tuoåi.
- Ni khi thoï giôùi Cuï tuùc phaûi traûi qua hai giai
ñoaïn: baûn boä Yeát-ma vaø chaùnh phaùp Yeát-ma; Taêng
chæ 1 giai ñoaïn Yeát-ma.
- Trong soá giôùi sö chaùnh phaùp Yeát-ma phaûi ñuû
20 ngöôøi: 10 Tyø-kheo vaø 10 Tyø-kheo-ni; Taêng chæ
caàn 10 Tyø-kheo.
103
- Trong soá 10 Tyø-kheo Giôùi sö naøy, 1 vò laøm

Yeát-ma coøn caùc vò khaùc laøm toân chöùng, khoâng coù
Hoøa thöôïng truyeàn giôùi, vì Hoøa thöôïng truyeàn giôùi
thuoäc veà Tyø-kheo-ni.
- Trong soá 13 giaø naïn coù nhöõng ñieåm gioáng vaø
khaùc nhau:
Tyø-kheo Tyø-kheo-ni
1. Ngöôi coù phaïm bieân toäi 1. Ngöôi coù töøng thoï
khoâng? giôùi Tyø-kheo-ni chöa?
2. Ngöôi coù phaù tònh haïnh
- Khoâng coù
Tyø- kheo-ni khoâng?
3. Ngöôi coù phaûi laø keû taëc
- Gioáng nhau
truù?
4. Ngöôi coù phaù noäi ngoaïi
- Khoâng coù c
ñaïo khoâng?
5 > 9. Caùc toäi nguõ nghòch. - Gioáng nhau.
10. Ngöôi coù phaûi laø
- Khoâng coù.
Hoaøng moân khoâng?
11 > 13. Phi nhaân, suùc
- Gioáng nhau.
sinh, nhò hình
- Phaàn lôùn 15 khinh naïn cuûa Tyø-kheo-ni gioáng

nhö Tyø-kheo chæ theâm moät ít veà caùc chöùng beänh, vaø
khi chaùnh phaùp Yeát-ma coøn hoûi theâm hai caâu: 1.-
c
Ñieåm naøy lieân quan ñeán giaø naïn thöù nhaát.
104
Ngöôi ñaõ hoïc giôùi chöa? 2.- Hoïc giôùi coù thanh tònh
khoâng?
- Ni coù ñeán 8 giôùi Ba-la-di (4 giôùi ñaàu gioáng
nhö giôùi cuûa Taêng).
- Ngoaøi nhöõng ñieåm dò bieät keå treân, coøn 1 yeáu
toá ñaëc bieät nöõa cuûa Ni giôùi maø Taêng khoâng coù, ñoù
laø 8 Kính phaùp. Noäi dung nhö sau:
1- Tyø-kheo-ni duø 100 tuoåi haï maø khi thaáy Tyø-
kheo, duø môùi thoï giôùi, cuõng phaûi ñöùng daäy chaøo ñoùn,
thaêm hoûi, môøi ngoài.
2- Tyø-kheo-ni khoâng ñöôïc traùch maéng Tyø-
kheo.
3- Tyø-kheo-ni khoâng ñöôïc cöû toäi Tyø-kheo.
4- Thöùc-xoa phaûi ñeán Tyø-kheo thænh caàu thoï
ñaïi giôùi sau 2 naêm hoïc phaùp.
5- Tyø-kheo-ni neáu phaïm Taêng taøn, phaûi ñeán
hai boä Taêng, nöûa thaùng laøm phaùp yù hæ.
6- Tyø-kheo-ni phaûi ñeán Tyø-kheo caàu giaùo thoï
trong dòp Boá-taùt moãi nöûa thaùng.
7- Tyø-kheo-ni khoâng ñöôïc kieát haï an cö taïi
nhöõng nôi khoâng coù Tyø-kheo.
8- Ty-kheo-ni an cö xong phaûi ñeán Tyø-kheo
caàu ba vieäc Töï töù (thaáy, nghe vaø nghi).
105
GHI CHUÙ:
Theå thöùc thöïc hieän vaø caùc chi tieát lieân quan
ñeán vieäc Ni xuaát gia vaø thoï giôùi, xem theâm Yeát-ma
Yeáu Chæ.
IV. BOÁ-TAÙT TUÏNG GIÔÙI

1. Duyeân khôûi veà söï Boá-taùt.
Theo truyeàn thoáng AÁn Ñoä, vaøo thôøi ñöùc Phaät
(cuõng nhö tröôùc ñoù), tu só cuûa caùc toân giaùo thöôøng
taäp hoïp sinh hoaït haèng thaùng vaøo caùc ngaøy 8, 14,
15, 23, 29 vaø 30 ñeå hoïc taäp kinh luaät vaø saùch taán
nhau tu hoïc. Vua Taàn-baø-sa-la troâng thaáy khoâng
khí sinh hoaït cuûa hoï coù nhieàu yù nghóa neân suy
nghó: “Neáu chuùng Tyø-kheo ñeä töû cuûa Phaät cuõng sinh
hoaït nhö theá thì seõ ñem laïi nhieàu lôïi ích cho caùc
Phaät töû taïi gia.” Do ñoù, oâng ñích thaân ñeán trình
baøy vôùi Phaät, vaø Phaät chaáp nhaän yù kieán cuûa oâng.
Theá roái, Phaät taäp hoïp caùc Tyø-kheo, quy ñònh cöù moãi
thaùng chuùng Tyø-kheo phaûi thöïc haønh leã Boá-taùt hai
laàn vaøo ngaøy 15 vaø 30 hoaëc 29 neáu thaùng thieáu.
Boá-taùt laø töø dòch aâm khoâng ñaày ñuû cuûa tieáng
phaïn Uposatha, coù nghóa laø “ngaøy trai”, ngaøy
phuïng söï, ngaøy kieâng cöõ v. v…; noùi caùch khaùc, laø
thöïc haønh söï “tröôûng tònh” hay “tröôûng thieän”,
106
nghóa laø nuoâi lôùn söï thanh tònh hay nuoâi lôùn thieän
phaùp.
Ban ñaàu, khi Boá-taùt chæ ñoïc tuïng giôùi boån moät
caùch toång quaùt, noäi dung aáy ñöôïc toùm löôïc baèng baøi
keä: “Chö aùc maïc taùc, chuùng thieän phuïng haønh, töï
tònh kyø yù, thò chö Phaät giaùo”. Sau ñoù, moãi laàn Boá-
taùt, tuïng laïi ñaày ñuû caùc giôùi maø Phaät ñaõ cheá. Caùc
giôùi naøy daàn daàn ñöôïc keát taäp hoaøn chænh goàm 5
thieân vaø 7 tuï nhö hieän nay. Cuï theå, Tyø-kheo Nam
toâng goàm coù 227 giôùi, Tyø-kheo-ni Nam toâng goàm
311 giôùi. Tyø-kheo Baéc toâng goàm coù 250 giôùi vaø Tyø-
kheo-ni Baéc toâng goàm 348 giôùi.
2. Vaán ñeà saùm hoái tröôùc khi Boá-taùt.

Luaät ñònh vieäc saùm hoái ñöôïc tieán haønh tröôùc
ñònh kyø thuyeát giôùi 1 ngaøy (töùc ngaøy: 14, 29 hoaëc 28
thaùng thieáu). Tyø-kheo naøo phaïm toäi, phaûi saùm hoái
cho thanh tònh tröôùc khi Boá-taùt. Vì khi Boá-taùt nhöõng
Tyø-kheo phaïm toäi maø chöa saùm hoái thì khoâng ñöôïc
tuïng giôùi, cuõng khoâng ñöôïc nghe tuïng giôùi. Ngöôøi
phaïm toäi phaûi höôùng ñeán 1 ngöôøi thanh tònh noùi roõ
toäi danh mình phaïm maø xin saùm hoái. Trong moät truù
xöù, neáu toaøn theå Taêng chuùng ñeàu phaïm toäi, thì phaûi
thænh moät Tyø-kheo thanh tònh ôû moät truù xöù khaùc
ñeán taùc phaùp saùm hoái giuùp. Neáu khoâng thænh ñöôïc,
Taêng sai 2 hay 3 Tyø-kheo sang moät truù xöù khaùc coù
107
Tyø-kheo thanh tònh xin taùc phaùp saùm hoái. Sau khi
saùm hoái caùc Tyø-kheo aáy ñöôïc xem laø ngöôøi thanh
tònh, seõ trôû veà taùc phaùp saùm hoái cho caùc Tyø-kheo
khaùc. Tröôøng hôïp khoâng thænh ñöôïc, cuõng khoâng sai
ñi saùm hoái ñöôïc, thì Taêng chuùng taïi truù xöù aáy phaûi
taùc phaùp saùm hoái taäp theå, sau ñoù môùi Boá-taùt.
3. Trieån haïn thuyeát giôùi.

Neáu vaøo nhöõng ngaøy thuyeát giôùi ñònh kyø (töùc
15 vaø 30 hoaëc 29 neáu thaùng thieáu) maø gaëp nhöõng
söï baát traéc khoâng theå thuyeát giôùi ñöôïc, thì Taêng coù
theå dôøi laïi nhöõng ngaøy sau, töø ngaøy moàng 1 ñeán
ngaøy 13, vaø 16 ñeán 28 hay 27 thaùng thieáu (caùch
ngaøy thuyeát giôùi kyø sau 1 ngaøy). Thôøi gian naøy goïi
laø trung gian thuyeát giôùi. Trong moät tröôøng hôïp
khaùc, Taêng chuùng taïi moät truù xöù coù ñònh kyø thuyeát
giôùi vaøo ngaøy 15, nhöng neáu hay tin coù moät nhoùm
Tyø-kheo khaùch ñang coù söï baát hoøa muoán ñeán ñoù
Boá-taùt, thì caùc Tyø-kheo chuû coù theå Boá-taùt tröôùc moät
ngaøy, töùc ngaøy 14. Neáu chöa chuaån bò kòp maø caùc
Tyø-kheo khaùch ñaõ ñeán, thì Taêng thöôøng truù neân dôøi
ngaøy Boá-taùt ñeå traùnh söï luïc ñuïc coù theå xaûy ra. Luaät
cho pheùp coù theå dôøi ngaøy Boá-taùt toái ña ñeán hai laàn.
Neáu ñeán haïn choùt laàn trieån haïn thöù hai maø nhoùm
khaùch Taêng kia vaãn chöa chòu ra ñi, thì Taêng
thöôøng truù caàn aùp duïng luaät cöôõng böùc nhoùm khaùch
Taêng aáy cuøng hoøa hôïp thuyeát giôùi.
108
4. Nhöõng quy ñònh lieân quan ñeán

Tyø-kheo khaùch.
Taïi moät truù xöù, trong moät ngaøy khoâng ñöôïc
Boá-taùt hai laàn. Caùc Tyø-kheo thöôøng truù sau khi Boá-
taùt xong, neáu coù vieäc caàn rôøi khoûi truù xöù, phaûi laøm
daáu, hoaëc daën ngöôøi ôû laïi tin cho khaùch Taêng bieát
laø nôi ñaây ñaõ Boá-taùt roài, ñeå traùnh tröôøng hôïp Tyø-
kheo khaùch ñeán ñaây Boá-taùt moät laàn nöõa.
Khi hai nhoùm Tyø-kheo döï ñònh cuøng Boá-taùt taïi
moät choã, Tyø-kheo chuû ñònh Boá-taùt ngaøy 14, Tyø-kheo
khaùch muoán Boá-taùt ngaøy 15, thì seõ giaûi quyeát theo
phöông thöùc: chuû ñoâng, khaùch ít, thì khaùch tuøy chuû;
khaùch ñoâng, chuû ít thì chuû tuyø khaùch.
Trong tröôøng hôïp nhoùm Tyø-kheo khaùch vöøa
ñeán moät truù xöù maø nhoùm Tyø-kheo chuû ñaõ Boá-taùt
xong, thì caùc Tyø-kheo khaùch phaûi baïch vôùi Tyø-kheo
chuû raèng mình thanh tònh, neáu nhoùm khaùch ít hôn
chuû. Traùi laïi, neáu nhoùm khaùch Taêng ñoâng hôn,
hoaëc baèng nhoùm Tyø-kheo chuû thì hoï coù quyeàn yeâu
caàu thuyeát laïi töø baøi töïa giôùi kinh ñeán heát. Nhöng
chæ tuïng giôùi chöù khoâng taùc phaùp Yeát-ma.
5. Thuyeát giôùi cho Sa-di.
Sa-di tuy chöa phaûi laø moät thaønh vieân chính
thöùc cuûa Taêng ñoaøn, nhöng vì ñaõ laø ngöôøi xuaát gia
109
neân caùc phaän söï nhö thuyeát giôùi, an cö, Töï töù, Sa-di
caàn phaûi chaáp haønh nghieâm tuùc. Khi nghe hieäu
kieàn chuøy hoïp Taêng thuyeát giôùi, caùc Sa-di cuõng
phaûi vaân taäp taïi giôùi tröôøng. Sau khi ñaûnh leã chuùng
Taêng ba laïy, hoï ñöôïc vò Thöôïng toïa nhaéc nhôû,
khích leä, vaø hoûi kieåm tra 10 giôùi Sa-di. Khi hoûi, neáu
ai vi phaïm, phaûi thaønh taâm saùm hoái cho thanh
tònh.
Cuoái cuøng, Thöôïng toïa giaùo giôùi: “Naøy caùc Sa-
di, thaân ngöôøi khoù ñöôïc, giôùi phaùp khoù gaëp, thôøi giôø
qua mau, ñaïo nghieäp khoù thaønh töïu. Caùc ngöôi phaûi
giöõ gìn thaân, khaåu, yù thanh tònh, sieâng hoïc hoûi
Kinh, Luaät, Luaän, caån thaän chôù buoâng lung.” Daïy roài
baûo hoï lui ra khoûi giôùi tröôøng, ñeán tröôùc ñieän Phaät
hoaëc moät nôi naøo thuaän tieän, cuøng nhau ñoïc tuïng
giôùi kinh cuûa Sa-di.
6. Ngöôøi chöa thoï Cuï tuùc khoâng
ñöôïc nghe tuïng giôùùi
Luùc caùc Tyø-kheo Boá-taùt thuyeát giôùi nhöõng
ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï tuùc (keå caû Sa-di) phaûi ra
khoûi giôùi tröôøng, khoâng ñöôïc pheùp tham döï. Vì
baáy giôø laø luùc tuïng giôùi Tyø-kheo tuïng nhöõng ñieàu
chæ lieân quan ñeán caùc Tyø-kheo, caùc chuùng khaùc
khoâng coù traùch nhieäm phaûi gìn giöõ. Do ñoù hoï
khoâng ñöôïc tham döï. Söï kieän naøy coù lieân quan
ñeán moät caâu trong luaät Sa-di laø “Baát ñaéc ñaïo
110
thính Ñaïi Sa-moân thuyeát giôùi” (khoâng ñöôïc nghe

leùn Ñaïi Sa-moân thuyeát giôùi). Vieäc caám Sa-di nghe
leùn khi Tyø-kheo thuyeát giôùi laø ñieàu caàn thieát vaø
raát chính ñaùng. Nhöng ñieàu ñaùng tieác laø xöa nay
coù moät soá ít ngöôøi ngoä nhaän, roài suy dieãn raèng
luaät caám Sa-di (vaø caùc chuùng khaùc) xem giôùi boån
cuûa Tyø-kheo. Thaäm chí coøn baûo raèng nhöõng ngöôøi
chöa thoï giôùi Cụ-tuùc neáu ñoïc hoaëc tìm hieåu giôùi
boån cuûa Tyø-kheo thì sau naøy seõ khoâng ñöôïc thoï
giôùi Cuï tuùc. Ñoù laø söï hieåu laàm raát traùi vôùi tinh
thaàn cuûa ñaïo trí tueä, chaân chính vaø coâng truyeàn.
Muïc ñích giôùi luaät cuûa Phaät cheá laø nhaèm ngaên
ñieàu aùc, phaùt trieån thieän haïnh, daét daãn chuùng
sinh ñeán beán bôø giaûi thoaùt. Theá neân, baát cöù ai
muoán tìm hieåu baát cöù loaïi giôùi luaät naøo, vôùi muïc
ñích höôùng thöôïng, caàu giaûi thoaùt, thì khoâng
nhöõng khoâng ñöôïc ngaên caám, maø coøn phaûi
khuyeán khích vaø coå vuõ nöõa laø khaùc. Chính trong
luaät Sa-di ñaõ noùi roõ ñieåm naøy: “Neáu muoán bieát
roäng phaûi xem toaøn boä Luaät taïng” (Nhöôïc nhaïo
quaûng laõm, töï ñöông duyeät Luaät taïng toaøn thö).
7. Tröôøng hôïp Ni chuùng caàu thaày

Giaùo thoï.
Khi Phaät coøn taïi theá, vieäc giaùo huaán Tyø-kheo-ni
laø traùch nhieäm Phaät giao cho caùc Tyø-kheo. Vaø vieäc Ni
chuùng sai ngöôøi sang Tyø-kheo Taêng caàu thænh thaày
111
giaùo thoï cuõng laø moät trong taùm Kính phaùp maø Phaät
cheá cho caùc Tyø-kheo-ni phaûi tuaân haønh.
Saép ñeán ngaøy Boá-taùt, Ni chuùng neân taùc phaùp
baïch nhò Yeát-ma sai moät Tyø-kheo-ni, ñoàng thôøi sai
rieâng 1 hay 2 coâ nöõa, cuøng sang chuøa Taêng caàu
thaày giaùo thoï. Caùc coâ coù theå ñeán chuøa Taêng nhôø
thaày chaáp söï thænh giuùp hoaëc thaân haønh ñeán caàu
thænh vaøo giôø chuùng Taêng Boá-taùt. Taêng seõ cöùu xeùt,
neáu tröôùc ñoù ñaõ coù Tyø-kheo thöôøng sang giaùo thoï
Ni chuùng, thì Taêng neân sai vò aáy ñi. Hoaëc laø Ni
chuùng caàu thænh ñích danh Tyø-kheo naøo, thì Taêng
neân ñeà cöû vò aáy, neáu ñuû ñieàu kieän. Neáu khoâng thuoäc
trong hai tröôøng hôïp naøy, thaày Yeát-ma phaûi hoûi
trong Taêng chuùng, xem ai coù theå ñaûm traùch coâng
taùc aáy, ñeå cöû ñi. Ngöôøi ñöôïc Taêng ñeà cöû giaùo thoï Ni
phaûi ñuû 10 ñieàu kieän: 1. Ñuû 20 tuoåi haï; 2. Giôùi luaät
veïn toaøn; 3. Kieán thöùc roäng raõi; 4. Thoâng suoát hai
boä Luaät (Tyø-kheo vaø Tyø-kheo-ni); 5. Quyeát ñoaùn
raønh maïch caùc vaán ñeà lieân quan ñeán giôùi luaät; 6.
Xuaát thaân töø moät gia ñình neà neáp; 7. Dung nghi
ñoan chính; 8. Thuyeát phaùp gioûi; 9. Coù khaû naêng
thuyeát phaùp khieán moïi ngöôøi hoan hyû; 10. Chöa
töøng phaïm caùc giôùi quan troïng.
Sau khi hoûi, neáu trong Taêng chuùng khoâng ai coù
theå ñaûm traùch vieäc aáy, thì Thöôïng toïa Yeát-ma seõ
toùm taét truyeàn daïy vò söù giaû Ni nhö sau: Trong
112
Taêng ñaây khoâng ai coù theå sang tröïc tieáp giaùo giôùi
Ni chuùng, nhöng Taêng coù lôøi nhaéc nhôû Ni chuùng laø
haõy sieâng naêng haønh ñaïo, cuøng nhau hoøa hôïp,
thanh tònh, y theo giôùi luaät maø haønh trì. Caån thaän
chôù buoâng lung.
Ngaøy xöa vieäc giaùo duïc Taêng Ni chöa ñöôïc toå
chöùc, neân moãi kyø Boá-taùt, Ni chuùng sai ngöôøi sang ñaïi
Taêng thænh caàu giaùo thoï laø ñieàu taát nhieân. Nhöng
ngaøy nay coâng taùc giaùo duïc Taêng Ni ñöôïc toå chöùc
töông ñoái chaët cheõ, vaø Ni chuùng thöôøng xuyeân hoïc
taäp kinh luaät; do ñoù vieäc Ni chuùng caàu thaày giaùo thoï
khoâng coøn coù tính chaát thöïc tieãn, maø chæ laø moät nghi
thöùc truyeàn thoáng theo Luaät ñònh. Tuy nhieân, ñaây laø
moät trong taùm Kính phaùp maø Phaät ñaõ cheá ñònh raát
coù yù nghóa, thieát töôûng Ni chuùng neân vaâng haønh
thaùnh giaùo, coá gaéng duy trì truyeàn thoáng toát ñeïp naøy
ñeå chaùnh phaùp caøng ngaøy caøng ñöôïc xöông minh.
8. Vaán ñeà gôûi duïc vaø thuyeát tònh.

Tinh thaàn cô baûn cuûa Taêng laø thanh tònh vaø
hoøa hôïp. Do ñoù, vaøo ngaøy Boá-taùt, toaøn theå Taêng
chuùng taïi moät truù xöù phaûi taäp hoïp ñaày ñuû ñeå traùnh
tình traïng bieät chuùng vaø phaù Taêng. Nhöng neáu coù
Tyø-kheo naøo vì duyeân söï ñaëc bieät nhö duyeân söï bò
beänh hoaëc ñang chaêm soùc ngöôøi beänh… khoâng theå
ñeán döï ñöôïc, thì coù quyeàn gôûi duïc vaø thuyeát tònh.
Gôûi duïc nghóa laø gôûi yù muoán cuûa mình ñeán Taêng,
113
töùc laø baøy toû raèng mình seõ chaáp haønh moïi quyeát
ñònh cuûa Taêng trong ngaøy Boá-taùt. Thuyeát tònh laø
nhôø ngöôøi trình leân Taêng raèng mình thanh tònh,
khoâng phaïm loãi, coù ñuû tö caùch phaùp nhaân laø moät
thaønh vieân cuûa Taêng ñoaøn. Haøng Thöôïng toïa coù theå
nhaän duïc, hoaëc khoâng nhaän neáu mình khoâng muoán.
Nhöng caùc Tyø-kheo khaùc khoâng ñöôïc quyeàn töø choái
söï gôûi duïc cuûa nhöõng Tyø-kheo vaéng maët coù lyù do
chính ñaùng. Moät ngöôøi coù theå nhaän duïc töø moät
ngöôøi cho ñeán nhieàu ngöôøi, khoâng haïn cheá soá
löôïng. Sau khi nhaän duïc, ngöôøi nhaän duïc neáu coù
duyeân söï phaûi ra khoûi truù xöù, coù theå chuyeån söï gôûi
duïc aáy cho moät Tyø-kheo khaùc.
Gôûi duïc khi Boá-taùt thì noùi: “Gôûi duïc vaø thanh
tònh”. Gôûi duïc khi Töï töù thì noùi: “Gôûi duïc töï töù”.
Gôûi duïc khi laøm caùc Taêng söï khaùc thì noùi: “ Gôûi duïc
Yeát-ma”.
9. Tröôøng hôïp Tyø-kheo maéc beänh
cuoàng si
Neáu coù Tyø-kheo naøo maéc beänh cuoàng si, khi
Taêng Boá-taùt hoaëc nhôù vaø ñeán döï, hoaëc khoâng nhôù
vaø khoâng ñeán döï, thì Taêng phaûi taùc phaùp Yeát-ma
xaùc nhaän vò aáy maéc beänh cuoàng si. Khi Taêng ñaõ taùc
Yeát-ma coâng nhaän beänh cuoàng si roài, thì luùc Boáá-taùt
vò aáy ñeán döï hay khoâng ñeán döï ñeàu khoâng phaïm toäi
bieät chuùng. Ñeán khi naøo laønh beänh, Taêng seõ taùc
phaùp coâng nhaän vò aáy heát beänh cuoàng si, ñeå vò aáy
114
trôû laïi sinh hoaït bình thöôøng nhö caùc Tyø-kheo

khaùc.
10. Linh ñoäng thuyeát giôùi khi gaëp

naïn duyeân.
Trong tröôøng hôïp ñeán ngaøy Boá- taùt maø gaëp
nhöõng söï baát traéc xaûy ra, nhö bò 8 naïn: 1. Do vua
chuùa; 2. Do giaëc cöôùp, 3. Do nöôùc, 4. Do löûa; 5. Do
beänh; 6. Do ngöôøi; 7. Do ma quyû hay do aùc thuù; 8.
Hoaëc Taêng chuùng coù söï tranh chaáp, hoaëc ñang gaëp
luùc coâng vieäc nhoïc nhaèn, nôi Boá-taùt chaät choäi
khoâng ñuû choã, bò möa baõo laøm trôû ngaïi... thì Phaät
cho pheùp thuyeát giôùi toùm löôïc.
Sau ñaây laø naêm theå thöùc thuyeát giôùi:
1. Thuyeát giôùi ñaày ñuû töø ñaàu ñeán cuoái.
2. Thuyeát giôùi toùm löôïc töø baøi töïa giôùi kinh
ñeán 2 phaùp Baát ñònh roài keát thuùc.
3. Thuyeát töø baøi töïa ñeán phaùp Taêng taøn roài
keát thuùc.
4. Thuyeát töø baøi töïa ñeán phaùp Ba-la-di roài keát
thuùc.
5. Chæ noùi baøi töïa giôùi kinh roài keát thuùc.
Ngoaøi ra, Luaät Ma-ha-taêng-kyø coøn cho pheùp,
neáu naïn duyeân ñeán quaù gaáp, löôïc thuyeát cuõng
khoâng ñuû thì giôø, thì coù theå noùi: Baïch chö Ñaïi ñöùc,
115
hoâm nay laø ngaøy raèm, Boá-taùt, moãi ngöôøi neân giöõ
gìn thaân khaåu yù thanh tònh, caån thaän chôù buoâng
lung. Roài töï yù giaûi taùn.
V. AN CÖ VAØ TÖÏ TÖÙ

1. An cö
1.1. Lyù do An cö.
Theo luaät Töù phaàn thì nguyeân nhaân Phaät cheá
ñònh söï an cö laø do nhoùm saùu thaày Tyø-kheo (luïc
quaàn Tyø-kheo) thöôøng du haønh trong nhaân gian baát
cöù muøa naøo, nhaát laø vaøo muøa möa, hoï daãm ñaïp
cheát voâ soá coân truøng. Caùc cö só thaáy theá than
phieàn. Ñöùc Phaät hay bieát vieäc aáy, Ngaøi khieån traùch
nhoùm saùu thaày Tyø-kheo, vaø cheá ñònh haèng naêm caùc
Tyø-kheo phaûi an cö ba thaùng vaøo muøa möa, ñeå
traùnh tình traïng laøm thöông toån sinh maïng cuûa
chuùng sinh, vaø ñeå coù cô hoäi thuùc lieãm thaân taâm,
tònh tu ba nghieäp.
1.2. Thôøi gian An cö.
Theo truyeàn thoáng Baéc truyeàn thì kieát haï
ngaøy 16 thaùng tö aâm lòch laø tieàn an cö, kieát haï töø
17 thaùng tö ñeán 16 thaùng naêm (haïn choùt) laø haäu an
cö. Neáu trong chuùng vöøa coù tieàn an cö vaø haäu an cö
thì ñeàu laøm leã giaûi haï vaøo ngaøy 15 thaùng 7 aâm lịch.
Nhöng nhöõng ngöôøi haäu an cö phaûi tieáp tuïc tu hoïc
116
ñuû ba thaùng môùi ñöôïc rôøi khoûi truù xöù. Neáu gaëp
nhöõng naêm coù caùc thaùng 4, 5 vaø 6 nhuaàn thì phaûi
dôøi ngaøy nhaäp haï laïi moät thaùng nghóa laø laáy 15
thaùng 7 laøm chuaån, tính ngöôïc leân ñuû ba thaùng.
Theo truyeàn thoáng cuûa Nam toâng thì kieát haï
ngaøy 16 thaùng 6 aâm lòch vaø giaûi haï ngaøy 15 thaùng
9 aâm lòch.
Ñeå thuaän tieän cho vieäc tu hoïc, luaät quy ñònh
taïi nôi an cö caàn coù 5 ñieàu kieän: 1. Khoâng quaù xa
xoùm laøng; 2. Khoâng quaù gaàn xoùm laøng; 3. Khoâng coù
caùc loaïi ñoäc truøng, aùc thuù quaáy phaù; 4. Coù thaày ñeå y
chæ; 5. Coù phöông tieän töù söï cuùng döôøng töông ñoái
thuaän lôïi.
1.3. Taùc phaùp An cö.
Thoâng thöôøng caùc luaät sö Trung Hoa quy ñònh
thaønh hai theå thöùc taùc baïch An cö, nhöng luaät baûn
thì khoâng phaân bieät vieäc naøy.
a. Taùc phaùp cuûa haøng Thöôïng toïa.
Theo luaät ñònh vò thieàn chuû hay vò Thöôïng toïa
luaät sö y chæ cuûa ñaïi chuùng phaûi taùc baïch An cö
tröôùc nhaát, sau ñoù môùi nhaän söï taùc baïch cuûa ñaïi
chuùng. Ñaàu tieân vò Thöôïng toïa taùc phaùp ñoái thuû vôùi
moät vò Thöôïng toïa gaàn ngang haøng vôùi mình. Caû
hai vò cuøng ñöùng, hoaëc cuøng quyø. Vaên baïch nhö sau:
117
Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm. Toâi Tyø-kheo... nay y

Taêng giaø lam... An cö ba thaùng ñaàu muøa haï (noùi ba
laàn)
Sau khi vò luaät sö taùc phaùp xong, caùc vò
Thöôïng toïa khaùc theo thöù töï töø lôùn tôùi nhoû, taùc
phaùp vôùi vò Thöôïng toïa luaät sö y chæ aáy.
b. Taùc phaùp cuûa ñaïi chuùng.
Ñaïi chuùng cuõng theo thöù töï töø lôùn tôùi nhoû tuaàn
töï taùc phaùp. Thaày Tyø-kheo lôùn nhaát böôùc ra ñaûnh
leã vò luaät sö y chæ 1 laïy, roài quyø baïch:
(Lôøi taùc baïch nhö treân).
Thöôïng toaï noùi: Vaäy haõy caån thaän chôù buoâng
lung.
Ñaùp: Y giaùo phuïng haønh.
Hoûi: Thaày y chæ vò luaät sö naøo ñeå an cö?
Ñaùp: Y chæ (noùi hieäu vò luaät sö y chæ) ñeå an cö.
Thöôïng toaï baûo: Vaäy coù ñieàu gì nghi ngôø neân
ñeán hoûi vò aáy.
Ñaùp: Kính vaâng.
Xong, leã ba laïy roài lui ra.
Tyø-kheo-ni, Thöùc-xoa-ma-na, Sa-di, Sa-di-ni
cuõng taùc phaùp nhö treân, nhöng ñoåi caùc töø xöng hoâ
118
cho thích hôïp. Ngoaøi ra coøn coù theå thöùc taâm nieäm
An cö.
c. Taâm nieäm An cö.
Trong tröôøng hôïp soáng ñoäc cö (ôû rieâng moät
mình) khoâng coù ngöôøi ñeå y chæ, Tyø-kheo ñöôïc pheùp
taâm nieäm An cö. Khi taùc phaùp taâm nieäm, thaày Tyø-
kheo maëc y phuïc chænh teà, ñeán tröôùc baøn Phaät
ñaûùnh leã, roài quyø baïch thaønh tieáng (khoâng ñöôïc noùi
thaàm) nhö sau:
Con Tyø-kheo... nay y (noùi teân truù xöù) An cö 3
thaùng ñaàu muøa hạ. (noùi 3 laàn)
Tyø-kheo-ni phaûi nöông töïa Tyø-kheo ñeå An cö,
khoâng ñöôïc pheùp soáng rieâng, neân khoâng coù phaùp
taâm nieäm An cö.
1.4. Ra ngoaøi cöông giôùi.
Trong thôøi gian An cö caùc Tyø-kheo phaûi an truù
trong cöông giôùi noã löïc tu hoïc, nhöng neáu coù duyeân söï
ñaëc bieät coù theå xin pheùp ra ngoaøi cöông giôùi.
a. Ra ngoaøi cöông giôùi töø 7 ngaøy trôû
xuoáng.
Neáu coù duyeân söï caàn ra ngoaøi cöông giôùi trong
voøng 7 ngaøy trôû laïi, Tyø-kheo phaûi taùc phaùp thoï
nhaät- xin moät soá ngaøy pheùp tröôùc khi ñi. Ñaây laø
phaùp ñoái thuû, khoâng phaûi baïch Taêng, maø chæ baïch
119
vôùi moät Tyø-kheo laø ñuû. Neáu thôøi gian 7 ngaøy maø
coâng vieäc chöa xong thì phaûi trôû veà xin pheùp theâm
baèng phaùp “taøn daï”, nghóa laø nhöõng ñeâm coøn laïi.
Vaên baïch nhö sau:
Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm. Toâi Tyø-kheo... ñaõ thoï
phaùp ra ngoaøi giôùi 7 ngaøy, nay ñaõ heát haïn, nhöng
coâng vieäc chöa xong, coøn caàn ñeán (chöøng aáy) ngaøy
nöõa. Kính mong Ñaïi ñöùc chöùng tri.
b. Ra ngoaøi cöông giôùi treân 7 ngaøy.
Neáu coù vieäc caàn ra ngoaøi cöông giôùi treân 7
ngaøy Tyø-kheo phaûi baïch Taêng xin pheùp vaø thôøi haïn
xin pheùp toái ña laø 40 ngaøy (treân 40 ngaøy coi nhö
maát haï).
Thaày Yeát-ma baïch Taêng.
Kích baïch Ñaïi ñöùc Taêng. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay chaáp thuaän cho Tyø-
kheo... vì duyeân söï… ñöôïc pheùp ra ngoaøi cöông giôùi
trong voøng 10 ngaøy, sau ñoù seõ trôû veà tieáp tuïc an cö.
Caùc Ñaïi ñöùc naøo chaáp thuaän vieäc aáy thì im laëng. Ai
chaáp thuaän cho Tyø-kheo… vì duyeân söï ñöôïc pheùp ra
ngoaøi cöông giôùi trong voøng 10 ngaøy, sau ñoù trôû veà
tieáp tuïc An cö. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Ngoaøi ra coù caùc ñieåm caàn löu yù sau ñaây:
120
- Neáu ñang An-cö maø Tyø-kheo boãng nhieân ra

khoûi giôùi khoâng cho bieát lyù do thì coi nhö maát haï.
- Tyø-kheo-ni khoâng ñöôïc ra ngoaøi giôùi quaù 07
ngaøy
- Neáu taïi truù xöù ñang an cö coù 8 naïn sau ñaây
xaûy ra thì Tyø-kheo ñöôïc ra khoûi cöông giôùi maø
khoâng bò maát haï: 1. Nguy hieåm ñeán phaïm haïnh; 2.
Nguy hieåm vì coù kho taøng; 3. Quæ phaù hoaïi; 4. Raén
ñoäc; 5. Thuù döõ, 6. giaëc cöôùp; 7. Thieáu caùc thöù nhu
duïng; 8. Taêng ñang coù söï chia reõ. (Töù phaàn Luaät
quyeån 37, Ñ.22, tr.834a)
2. Töï töù
2.1. YÙ nghóa Töï töù
Tieáng Phaïn Pravaøranaø ñöôïc phieân aâm laø Baùt-
hoøa-la vaø dòch nghóa laø Töï töù, thænh thænh hay tuyø yù.
Nghóa laø thænh caàu ngöôøi khaùc chæ cho nhöõng loãi laàm
maø mình ñaõ vaáp phaûi trong ba tröôøng hôïp: hoaëc thaáy,
hoaëc nghe, hoaëc nghi. Neáu töï mình nhaän thaáy coù loãi,
seõ thaønh taâm saùm hoái ñeå ñöôïc thanh tònh. Muïc ñích
cuûa vieäc Töï töù cuõng gioáng nhö Thuyeát giôùi, ñoù laø bieåu
hieän söï thanh tònh vaø hoøa hôïp cuûa Taêng chuùng. Cho
neân Töï töù laø moät hình thöùc: Thuyeát giôùi khoâng ñoïc
giôùi boån. Nhöng khaùc ôû choã laø Thuyeát giôùi thöïc hieän
nöûa thaùng moät laàn, coøn Töï töù thöïc hieän moãi naêm moät
121
laàn, vaøo ngaøy cuoái cuûa 3 thaùng an cö, töùc ngaøy 15

traêng troøn theo lòch Trung Quoác, hay ngaøy 30 cuoái
thaùng theo lòch AÁn Ñoä.
a. Vaán ñeà tuùc soá Taêng.
Khi thuyeát giôùi, tuùc soá Taêng toái thieåu laø 4 Tyø-
kheo, nhöng khi Töï töù, tuùc soá Taêng toái thieåu phaûi
laø 5 Tyø-kheo. Vì khi moät trong 5 Tyø-kheo baïch Töï töù
thì soá coøøn laïi chæ coù 4 ngöôøi, ñaây laø tuùc soá toái thieåu
ñeå thöïc hieän phaùp Yeát-ma. Do ñoù, khi Töï töù maø soá
ngöôøi hieän dieän töø 4 vò trôû xuoáng ñeán 2 vò, thì chæ
ñöôïc pheùp ñoái thuû Töï töù. Coøn neáu chæ coù moät Tyø-
kheo thì seõ taâm nieäm Töï töù.
b. Vaán ñeà gôûi duïc.
Trong khi Töï töù, neáu Tyø-kheo naøo coù duyeân söï
nhö phaùp thì ñöôïc pheùp gôûi duïc nhö luùc Thuyeát
giôùi. Nhöng khi thuyeát giôùi thì noùi “Gôûi duïc thanh
tònh”, coøn luùc Töï töù thì noùi “Gôûi duïc Töï töù”. Ñoù laø
ñieåm khaùc nhau giöõa hai tröôøng hôïp gôûi duïc.
2.2. Taùc phaùp Töï töù
Khi chuùng Taêng An cö 3 thaùng hoaøn maõn,
nghóa laø ñuû 90 ngaøy, seõ thöïc hieän vieäc Töï töù.
Nhöõng Tyø-kheo haäu An cö cuõng ñöôïc Töï töù chung
moät laàn vôùi caùc Tyø-kheo tieàn An cö, nhöng phaûi ñôïi
heát thôøi haïn 3 thaùng môùi ñöôïc pheùp rôøi khoûi truù
xöù.
122
a. Vaán ñeà saùm hoái.

Cuõng nhö luùc Thuyeát giôùi, tröôùc khi Töï töù, caùc
Tyø-kheo caàn phaûi saùm hoái cho ba nghieäp thanh
tònh. Vieäc laøm naøy phaûi thöïc hieän tröôùc Töï töù moät
ngaøy, ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngaøy Töï töù
ñöôïc tieán haønh moät caùch vieân maõn.
b. Ni chuùng sai ngöôøi thænh giaùo giôùi Töï
töù.
Vieäc Ni chuùng cöû ngöôøi ñeán Ñaïi Taêng caàu xin
giaùo giôùi 3 söï Töï töù laø moät trong 8 Kính phaùp cuûa
Tyø-kheo-ni. Choã khaùc nhau giöõa vieäc caàu giaùo giôùi
trong ngaøy tuïng giôùi vaø caàu giaùo giôùi trong ngaøy Töï
töù laø: Khi caàu giaùo giôùi trong dòp tuïng giôùi, söù giaû
Ni coù theå chuùc thænh, nghóa laø nhôø moät Tyø-kheo xin
giuùp khi Taêng taùc phaùp Thuyeát giôùi; traùi laïi, khi
caàu thænh giaùo giôùi Töï töù, thì söù giaû Ni baét buoäc
phaûi thaân haønh ñeán tröôùc ñaïi Taêng taùc baïch caàu
xin. (vaên taùc baïch, xin xem Yeát-ma Yeáu Chæ).
c. Yeát-ma Töï töù.
Yeát-ma Töï töù laø noùi toång quaùt, trong ñaây goàm
2 theå thöùc chuû yeáu: 1/ Baïch nhò sai ngöôøi nhaän Töï
töù; 2/ Ñôn baïch chính thöùc Töï töù. Vieäc tröôùc nhaát
caàn tieán haønh laø:
(1). Tieàn phöông tieän.
123
Sau khi Taêng ñaõ taäp hoïp ñaày ñuû trong giôùi
tröôøng, Thöôïng toïa hoûi:
- Taêng ñaõ taäp hoïp chöa?
Duy na ñaùp:
- Taêng ñaõ taäp hoïp.
- Hoøa hôïp.
- Ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï tuùc ñaõ ra chöa?
- Ñaõ ra.
- Caùc Tyø-kheo khoâng ñeán coù gôûi duïc Töï töù
kkoâng?
Vieäc Gôûi duïc, Nhaän duïc vaø Thuyeát duïc ñeàu
gioáng nhö khi Thuyeát giôùi, chæ khaùc laø ôû ñaây noùi
“Gôûi duïc Töï töù” thay vì noùi: “Gôûi duïc thanh tònh”.
Thöôïng toaï hoûi tieáp:
- Coù ai sai Tyø-kheo-ni ñeán thænh giaùo giôùi Töï
töù khoâng?
Neáu coù thì Duy na ñaùp: “Coù”, vaø cho goïi söù giaû
Ni vaøo. Söù giaû vaøo ñaûnh leã Ñaïi Taêng, taùc baïch caàu
xin. Thöôïng toaï giaùo giôùi khích leä, roài cho hoï lui ra,
ñoaïn, hoûi tieáp:
- Taêng nay hoøa hôïp ñeå laøm gì?
124
- Yeát-ma Töï töù.

(2). Yeát-ma sai ngöôøi nhaän Töï töù.
Caên cöù theo caùc boä quaûng luaät thì ñeán ngaøy Töï
töù, moãi Tyø-kheo phaûi thænh caàu Taêng chæ giaùo
nhöõng sai phaïm maø mình ñaõ vaáp phaûi trong ba
thaùng An cö. Nhöng ñeå thuaän tieän cho vieäc taùc
phaùp, caùc boä Yeát-ma coøn qui ñònh vieäc Taêng laøm
Yeát-ma sai ngöôøi nhaän Töï töù. Ngöôøi naøy phaûi hoäi
ñuû 5 ñöùc tính: 1. Khoâng yeâu; 2. Khoâng gheùt; 3.
Khoâng sôï seät; 4. Khoâng ngu doát; 5. Bieát ai Töï töù
roài, ai chöa Töï töù.
(3). Chính thöùc Töï töù.
Theo nguyeân taéc, vò Thöôïng toïa Thieàn chuû Töï
töù tröôùc nhaát, tieáp ñeán, caùc vò thoï sai Töï töù, roài laàn
löôït ñeán caùc Tyø-kheo khaùc. Ngöôøi Töï töù rôøi khoûi
choã ngoài, ñaûnh leã ngöôøi nhaän Töï töù moät leã, roài noùi:
Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm. Hoâm nay chuùng Taêng
Töï töù. Toâi Tyø-kheo (...) cuõng Töï töù. Neáu thaáy, nghe
hoaëc nghi toâi coù toäi, kính xin Ñaïi ñöùc thöông töôûng
chæ baûo. Neáu toâi thaáy coù toäi, seõ nhö phaùp saùm hoái.
(noùi 3 laàn)
Ngöôøi nhaän Töï töù noùi:
- Toát.
Ngöôøi Töï töù ñaùp:
125
- Xin vaâng.
Caùc Tyø-kheo tuaàn töï töø lôùn ñeán nhoû noùi Töï töù
nhö treân cho ñeán ngöôøi cuoái cuøng.
(4). Töï töù vaén taét.
Neáu khi baét ñaàu Töï töù maø gaëp moät trong 8
naïn thì Taêng coù theå Töï töù vaén taét. Taùm naïn ñoù laø:
1. Naïn vua chuùa; 2. Naïn giaëc cöôùp; 3. Naïn löûa; 4.
Naïn nöôùc; 5. Naïn beänh; 6. Naïn ngöôøi; 7. Naïn phi
nhaân; 8. Naïn ñoäc truøng.
Hoaëc gaëp tröôøng hôïp Taêng chuùng ñoâng maø choã
ngoài chaät heïp, hoaëc bò trôøi möa nhaø doät, hoaëc Taêng
chuùng coù söï tranh chaáp ñeàu ñöôïc pheùp Töï töù giaûn
löôïc. Thay vì moät ngöôøi noùi Töï töù 3 laàn thì coù theå
ñoàng loaït noùi Töï töù 3 laàn. Thaäm chí, neáu tai naïn
xaûy ra quaù gaáp, thì Taêng coù theå ñoàng baïch noùi Töï
töù 2 laàn hoaëc 1 laàn. Trong tröôøng hôïp naøy phaûi
ñöôïc Thöôïng toïa tuyeân boá lyù do roài môùi thöïc hieän.
(5). Ñoái thuû Töï töù.
Nhö ñaõ noùi ôû treân, neáu Taêng khoâng ñuû tuùc soá
5 ngöôøi ñeå laøm Yeát-ma Taêng phaùp Töï töù maø chæ coù
4, 3, hoaëc 2 ngöôøi, thì seõ thöïc hieän phaùp ñoái thuû Töï
töù. Nghóa laø moät ngöôøi noùi 3 laàn Töï töù vôùi nhöõng
ngöôøi khaùc nhö sau: “Caùc Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm.
Hoâm nay laø ngaøy chuùng Taêng Töï töù, toâi Tyø-kheo (…)
thanh tònh”. (3 laàn).
126
(6). Taâm nieäm Töï töù.

Trong tröôøng bôïp Tyø-kheo soáng ñoäc cö, khoâng
coù nhöõng Tyø-kheo khaùc ñeå caàu xin Töï töù thì phaûi y
phuïc chænh teà, taâm nieäm, mieäng noùi thaønh lôøi 3 laàn
Töï töù nhö sau: “Hoâm nay laø ngaøy chuùng Taêng Töï
töù, con Tyø-kheo (... ) thanh tònh”. (3 laàn)
d. Trieån haïn ngaøy Töï töù.
Thoâng thöôøng, caùc Tyø-kheo An cö xong ba
thaùng, töùc 90 ngaøy phaûi taùc phaùp Töï töù. Nhöng neáu
vì moät trong hai lyù do sau ñaây thì Taêng coù theå hoøa
hôïp tuyeân boá keùo daøi theâm moät thaùng nöõa, vaø thôøi
gian toái ña laø 4 thaùng.
(1) Trieån haïn Töï töù ñeå tieán tu.
Neáu ñeán ngaøy Töï töù maø Taêng ñang tu hoïc tieán
boä laïi nhaän ñöôïc töù söï cuùng döôøng ñaày ñuû, thuaän
lôïi, thì Taêng coù theå hoøa hôïp tuyeân boá keùo daøi theâm
thôøi gian tu taäp haàu ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû myõ
maõn. Thôøi gian taêng theâm naøy nhieàu nhaát laø moät
thaùng. Khi ñaùo haïn, Taêng seõ laøm leã Töï töù. Ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi tieàn An cö, neáu theâm moät thaùng thì
thôøi gian choùt seõ laø 15 thaùng 8; ñoái vôùi nhöõng
ngöôøi haäu An cö, neáu theâm moät thaùng, thì thôøi haïn
cuoái cuøng seõ laø 15 thaùng 9.
(2) Trieån haïn Töï töù do Taêng baát hoøa.
127
Trong tröôøng hôïp ñeán ngaøy Töï töù maø Taêng

ñang coù söï tranh chaáp, hoaëc coù nhöõng Tyø-kheo
khaùch ñeán gaây ra tình traïng baát hoøa khieán Taêng
khoù thöïc hieän vieäc Töï töù, thì vò Thieàn chuû coù theå
tuyeân boá keùo daøi theâm moät hoaëc 2 kyø Boá-taùt. Neáu
heát thôøi gian trieån haïn toái ña laø moät thaùng maø
Taêng vaãn chöa hoøa hôïp, hoaëc caùc Tyø-kheo khaùch
chöa ñi, thì phaûi cöôõng böùc caùc Tyø-kheo hieáu söï aáy
hoøa hôïp Töï töù. Neáu khoâng theå cöôõng böùc, thì caùc
Tyø-kheo thanh tònh phaûi cuøng nhau ra ngoaøi cöông
giôùi, keát tieåu giôùi ñeå Töï töù.
e. Vaán ñeà ngaên Töï töù.
Trong khi Töï töù, neáu coù ngöôøi naøo muoán ngaên
ngöôøi khaùc Töï töù thì phaûi hoäi ñuû 5 ñöùc: 1. Noùi ñuùng
luùc, khoâng noùi phi thôøi; 2. Bieát vieäc ñoù coù thaät,
khoâng phaûi hö doái; 3. Noùi vì lôïi ích, khoâng phaûi voâ
ích; 4. Noùi nhaõ nhaën, khoâng thoâ loã; 5. Noùi vôùi töø
taâm, khoâng phaûi vôùi aùc yù.
Neáu vò naøy ngaên ngöôøi khaùc Töï töù vì nhöõng
chöùng cöù phaïm toäi xaùc thöïc, chaúng haïn toá caùo
ngöôøi kia phaïm toäi Ba-la-di, thì Taêng phaûi dieät taãn
roài môùi Töï töù. Hoaëc toá caùo ngöôøi kia phaïm toäi Taêng
taøn, thì Taêng phaûi laøm Yeát-ma keát toäi Ba-lôïi-baø-sa,
hoaëc Baûn nhaät trò, hoaëc Ma-na-ñoûa, hoaëc xuaát toäi
cho keû phaïm toäi xong, roài môùi Töï töù.
128
Traùi laïi neáu ngöôøi ngaên TöÏ töù maø thaân, khaåu, yù
khoâng thanh tònh, thieáu trí, khoâng bieát hoûi ñaùp, thì
Taêng neân noùi vôùi thaày: “Tröôûng laõo haõy thoâi ñi,
khoâng neân gaây ra söï ñaáu tranh”. Theá roài, Taêng cöù
tieán haønh Töï töù maø khoâng caàn ñeå yù ñeán yù kieán cuûa
oâng ta.
Luaät coøn quy ñònh: Ngöôøi ñang beänh cuõng khoâng
ñöôïc ngaên ngöôøi khoâng beänh Töï töù. Vaø ngöôøi khoâng
beänh cuõng khoâng ñöôïc ngaên ngöôøi beänh Töï töù.
Hôn nöõa, neáu taïi moät truù xöù naøo khi Töï töù
khoâng phaùt hieän ñöôïc keû phaïm toäi, ñeán khi Töï töù
xong môùi phaùt hieän, thì khoâng neân khui laïi toäi cuûa
ngöôøi aáy. Neáu ai sinh söï thì theo luaät maø trò. (Töù
Phaàn Luaät, quyeån 38, Ñ.22, tr.837-841)
VI. TAÏP SÖÏ
1. Y Ca-thi-na
1.1. Nguyeân nhaân Phaät cheá Y Ca-thi-na.
Sau 3 thaùng An cö, moät soá Tyø-kheo töø caùc nôi
veà Xaù veä thaêm vieáng ñöùc Theá Toân. Treân ñöôøng ñi,
hoï gaëp phaûi nhöõng côn möa daàm, ñöôøng saù laày loäi,
ba y bò öôùt suõng, neân khi ñeán nôi, taát caû ñeàu aåm
öôùt vaø meät moûi. Sau khi trao ñoåi nhöõng lôøi thaêm
hoûi, ñöùc Phaät bieát roõ tình caûnh vaát vaû cuûa hoï, Ngaøi
beøn cheá ñònh, töø nay trôû ñi caùc Tyø-kheoï ñöôïc pheùp
129
thoï y Ca-thi-na sau ngaøy Töï töù. Caùc boä luaät ñeàu
nhaát trí ñieåm naøy, rieâng luaät Nguõ phaàn coøn noùi roõ
tröôøng hôïp Tröôûng laõo A-na-luaät, vì tuoåi giaø söùc
yeáu, mang ba y ñi ñöôøng xa, gaëp trôøi möa öôùt neân
caøng meät nhoïc, do ñoù maø Phaät cho pheùp caùc Tyø-
kheo ñöôïc thoï y Ca-thi-na. Vì thoï y Ca-thi-na seõ
höôûng ñöôïc moät soá quyeàn lôïi ñaëc bieät.
1.2. Ñònh nghóa Y Ca-thi-na.
Ca-thi-na hay Ca-hi-na laø phieân aâm töø chöõ
Phaïn Kathina, dòch nghóa Coâng ñöùc y hay Thöôûng
thieän y, töùc chieác y chöùa nhieàu coâng ñöùc, chieác y
töôûng thöôûng nhöõng vieäc thieän. YÙù noùi traûi qua ba
thaùng An cö, caùc Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni ñaõ noã löïc tu
hoïc, gaët haùi ñöôïc nhieàu keát quaû toát ñeïp, neân xöùng
ñaùng ñöôïc töôûng thöôûng moät soá quyeàn lôïi nhaát
ñònh. Veà hình thöùc, luaät cho pheùp duøng y Taêng-giaø-
leâ, Uaát-ña-la-taêng hay An-ñaø-hoäi ñeå laøm y Ca-thi-
na ñeàu ñöôïc caû.
1.3. Lôïi ích cuûa Y Ca-thi-na
Trong thôøi gian thoï trì y Ca-thi-na, caùc Tyø-
kheo ñöôïc höôûng naêm quyeàn lôïi nhö sau:
1- Suùc tröôøng y: ñöôïc caát giöõ vaûi, y dö, quaù 10
ngaøy maø khoâng phaïm toäi.
130
2- Ly y tuùc: ñöôïc rôøi y nguû moät choã khaùc (ngaøy

thöôøng Phaät cheá Tyø-kheo phaûi ñem theo ba y vaø baùt
beân mình nhö chim coù ñoâi caùnh, khoâng ñöôïc lìa y
nguû moät nôi khaùc).
3- Bieät chuùng thöïc: ñöôïc aên rieâng chuùng (bình
thöôøng Phaät khoâng cho pheùp caùc Tyø-kheo töø boán
ngöôøi trôû leân taùch ra khoûi chuùng, ñi khaát thöïc veà
aên rieâng).
4- Trieån chuyeån thöïc: ñöôïc pheùp thoï trai
nhieàu laàn, taïi nhieàu choã tröôùc giôø ngoï.
5- Tröôùc hoaëc sau böõa aên taùch rieâng ñi vaøo xoùm
maø khoâng caàn baùo cho caùc Tyø-kheo khaùc bieát. (töø luùc
bình minh ñeán khi aên laø tröôùc böõa aên, töø khi aên xong
ñeán bình minh hoâm sau laø sau böõa aên. Phaät cheá ñònh
tröôùc giôø aên caùc Tyø-kheo khoâng ñöôïc ñi vaøo laøng maø
khoâng baùo cho nhöõng ngöôøi khaùc bieát).
1.4. Thôøi gian hieäu löïc cuûa Y Ca-thi-na.
a. Thôøi gian taùc phaùp Yeát-ma ñeå thoï trì:
Thôøi gian naøy keå töø 16 thaùng 7 aâm lòch ñeán 15
thaùng 8 aâm lòch. Neáu y ñònh laøm Ca-thi-na ñaõ coù
saün, chuùng Taêng neân taùc phaùp thoï trì ngay trong
ngaøy 16 thaùng 7. Neáu chöa coù, Taêng chuùng coù theå
chôø ñôïi thí chuû cuùng döôøng cho ñeán haïn choùt 15
131
thaùng 8. Trong khoaûng thôøi gian naøy, ngaøy naøo

nhaän ñöôïc y thì taùc phaùp thoï trì vaøo ngaøy aáy.
b. Thôøi gian hieäu löïc cuûa y:
Theo luaät Töù phaàn hieäu löïc cuûa y Ca-thi-na keå
töø ngaøy 16 thaùng 7 ñeán 15 thaùng 12 aâm lòch, töùc
thôøi gian naêm thaùng. Nhöng theo luaät Nguõ phaàn,
hieäu löïc aáy chæ coù 4 thaùng, töùc ñeán 15 thaùng 11 aâm
lòch laø haïn choùt. c
c. Thôøi gian may y.
Neáu khoâng coù y maø coù vaûi ñònh laøm y Ca-hi-na
thì vaûi aáy phaûi may xong vaø thoï trì trong moät
ngaøy. Neáu moät ngöôøi may khoâng kòp thì Taêng sai
nhieàu ngöôøi hôïp söùc cuøng may.
ÔÛ ñaây cuõng caàn noùi theâm, luaät ñònh moãi naêm
vaøo thaùng Ca-ñeà töùc töø 16/7 aâl ñeán 15/8 aâl, caùc Tyø-
kheo ñöôïc quyeàn saém theâm y maø khoâng phaïïm luaät.
Nhöng, neáu coù thoï trì y Ca-thi-na thì thôøi gian
phaùp ñònh naøy keùo daøi ñeán naêm thaùng, töùc töø 16/7
ñeán 15/12 aâl. Ngoaøi thôøi gian aáy, Tyø-kheo coù ñuû 3 y
khoâng ñöôïc saém theâm y khaùc, neáu thí chuû coù cuùng
döôøng y môùi thì trong voøng 10 ngaøy phaûi ñem tònh
c
- Neáu tieàn An cö ñöôïc thoï y Ca-thi-na töø ngaøy 16/7 → 15/11 thì xaû.
- Neáu haäu An cö thì thoï y Ca-thi-na ngaøy 16/8 vaø xaû 15/12 (Luaät
nguõ phaàn. Ñ.22, tr. 153c)
132
thí (ñem cho ngöôøi khaùc töôïng tröng, töùc hôïp thöùc
hoaù quyeàn sôû höõu cuûa mình).
1.5. Ngöôøi giöõ y Ca-thi-na caàn coù 5 ñöùc
tính.
Veà giaù trò tinh thaàn cuûa y thì moïi Tyø-kheo ñeàu
ñöôïc quyeàn bình ñaúng höôûng thuï nhö nhau, nhöng
vieäc baûo quaûn chæ giao cho moät Tyø-kheo coù ñuû 5 ñöùc
tính nhö sau:
1- Khoâng thieân vò (khoâng yeâu rieâng ai)
2- Khoâng giaän döõ.
3- Khoâng si meâ.
4- Khoâng sôï haõi.
5- Bieát theå thöùc thoï Ca-thi-na.
Naêm ñöùc tính naøy töông töï nhö naêm ñöùc tính
cuûa ngöôøi thoï Töï töù, chæ hôi khaùc ôû ñieåm thöù naêm
laø ngöôøi thoï Töï töù thì bieát ai Töï töù roài, ai chöa Töï
töù.
Sau khi Taêng Yeát-ma sai moät Tyø-kheo coù
naêm ñöùc tính keå treân giöõ y coâng ñöùc, vò naøy coù
boån phaän ñem y caát ôû moät choã cao raùo, raéc hoa
leân treân cuùng döôøng vaø baûo quaûn caån thaän cho
ñeán 15/12. Ñeán ngaøy cuoái, hoaëc Taêng taùc phaùp
tuyeân boá chaám döùt hieäu löïc cuûa y, hoaëc khoâng taùc
phaùp tuyeân boá thì ñöông nhieân y cuõng heát hieäu
133
löïc. Theo tinh thaàn chung cuûa caùc boä luaät thì sau
khi y heát hieäu löïc, thaày Tyø-kheo laâu nay coù traùch
nhieäm baûo quaûn maëc nhieân ñöôïc söû duïng y aáy.
Nhöng, theo luaät Thieän Kieán, sau khi y heát hieäu
löïc, Taêng seõ ñem cho Tyø-kheo naøo maëc y raùch.
Neáu nhieàu Tyø-kheo maëc y raùch thì cho Tyø-kheo
giaø nhaát. Neáu khoâng coù ngöôøi giaø thì cho ngöôøi
nhieàu tuoåi haï chöù khoâng ñöôïc cho ngöôøi thieáu
phaåm chaát.
1.6. Nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc höôûng
quyeàn lôïi cuûa y Ca-thi-na.
a. Naêm tröôøng hôïp theo luaät Thaäp tuïng:
1- Ngöôøi khoâng coù tuoåi haï (vì khi nhaäp haï, vò
aáy laø Sa-di, ñeán giöõa muøa haï môùi thoï giôùi Cuï tuùc,
neân chöa ñuû tuoåi haï).
2- Ngöôøi phaù An cö (An cö khoâng ñuùng quy
ñònh).
3- Ngöôøi haäu An cö (theo truyeàn thoáng Baéc
truyeàn thoï An cö töø ngaøy 17/4 ñeán 16/5 AÂl laø haäu
an cö. Theo truyeàn thoáng Nam toâng thoï An cö töø
ngaøy 17/6 ñeán 16/7 AÂl laø haäu An cö).
4- Ngöôøi bò taãn (vì phaïm giôùi luaät neân Taêng
Yeát-ma keát toäi. Taãn coù ba thöù: 1. Dieät taãn: vónh
vieãn cho ra khoûi Taêng ñoaøn; 2. Khu taãn: môøi ra
134
khoûi Taêng ñoaøn moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh; 3.

Maëc taãn: Taêng chuùng khoâng giao thieäp vôùi ngöôøi
phaïm toäi).
5- Ngöôøi bieät truù (do phaïm giôùi; chö Taêng cho
ôû rieâng taïi moät choã).
b. Möôøi moät tröôøng hôïp theo Haønh Söï Sao Tö
Trì Kyù (Ñ.40, tr. 252a):
1-Ngöôøi vaéng maët luùc Yeát-ma thoï trì y Ca-thi-
na.
2- Ngöôøi coù naïn, töùc bò chính quyeàn hay giaëc
baét ñi.
3- Ngöôøi khoâng coù ñaïi y, töùc khoâng coù y Taêng-
giaø-leâ.
4- Ngöôøi thuoäc truù xöù khaùc.
5- Ngöôøi trung vaø haäu an cö.
6- Ngöôøiù phaù haï (phaù An cö).
7- Ngöôøi khoâng ñoàng kieát giôùi, töùc Tyø-kheo
thuoäc truù xöù khaùc cuøng sinh hoaït thuyeát giôùi chung
maø khoâng cuøng chia seû quyeàn lôïi, neân khoâng ñöôïc
höôûng caùc quyeàn lôïi veà y vaät.
8- Ngöôøi phaïm toäi Taêng taøn.
9- Ngöôøi ñang haønh bieät truù.
10- Ngöôøi hoïc hoái, töùc Tyø-kheo phaïm Ba-la-di
(toäi naëng) maø thaønh thaät phaùt loà, khaån thieát xin
135
ñöôïc tieáp tuïc tu hoïc thì Taêng khoâng dieät taãn maø
cho thoï trì 35 phaùp ñeå saùm hoái suoát ñôøi.
11- Ngöôøi bò taãn.
Toùm laïi, Luaät Töù Phaàn vaø Thaäp Tuïng khoâng
chaáp nhaän ngöôøi haäu An cö höôûng quyeàn lôïi cuûa y
Ca-thi-na, nhöng luaät Ma-ha-taêng-kyø thì chaáp nhaän
vieäc naøy. Luaät naøy noùi: Neáu caû chuùng ñeàu haäu An
cö, thì ñeán ngaøy 16 thaùng 8 vaãn ñöôïc thoï y coâng
ñöùc, nhöng thôøi baïn choùt heát hieäu löïc cuõng vaãn laø
15 thaùng 12. c
1.7. Y Ca-thi-na maát hieäu löïc trong caùc
tröôøng hôïp.
a. Chín tröôøng hôïp theo luaät Nam toâng:
(Goàm chung caû tröôøng hôïp y heát hieäu löïc vaø
tröôøng hôïp ngöôøi khoâng ñöôïc höôûng quyeàn lôïi cuûa y):
1- Cho ngöôøi khaùc.
2- Bò troäm cöôùp laáy maát
3- Baïn thaân laáy ñi.
4- Bò thoaùi hoùa, phaïm giôùi toäi.
5- Hoaøn tuïc.
6- Vieân tòch.
7- Bieán ñoåi giôùi tính.
c
_Luaät Nguõ phaàn cuõng chaáp nhaän ngöôøi haäu An cö ñöôïc höôûng coâng
ñöùc cuûa y Ca-thi-na, nhöng chæ coù 4 thaùng. (Ñ.22, tr.153c)
136
8- Hoøa hôïp cuøng xaû (Yeát-ma tuyeân boá chaám

döùt hieäu löïc cuûa y)
9- Bò hö raùch.
b. Taùm tröôøng hôïp theo luaät Nguõ phaàn (Ñ:22,
tr. 153c):
1- Thôøi caùnh: thôøi gian hieäu löïc cuûa y chaám
döùt, töùc 15/11 aâl.
2- Thaát y: y bò maát.
3- Vaên thaát: khi ra ngoaøi ñaïi giôùi maø nghe tin
y ñaõ bò maát.
4- Vieãn khöù: rôøi khoûi cöông giôùi di chuyeån ñeán
1 nôi khaùc.
5- Voïng ñoaïn: rôøi khoûi cöông giôùi tìm y, nhöng
ñeán ñoù khoâng coù y.
6- Y xuaát giôùi: vì 1 lyù do naøo ñoù maø phaûi ñem
y ra ngoaøi cöông giôùi.
7- Nhaân xuaát giôùi: ñang ôû ngoaøi cöông giôùi maø
hay tin Taêng ñaõ tuyeân boá chaám döùt hieäu löïc
cuûa y.
8- Baïch nhò Yeát-ma xaû: Taêng taùc Yeát-ma tuyeân
boá chaám döùt hieäu löïc cuûa y.
137
1.8. Tröôøng hôïp khoâng bieát caùch thoï y

Ca-thi-na.
Neáu taïi 1 truù xöù coù töø 5 Tyø-kheo trôû leân maø
khoâng moät ai bieát taùc phaùp thoï y coâng ñöùc thì caùc
Tyø-kheo naøy coù theå ñi ñeán moät truù xöù khaùc thænh
moät Tyø-kheo thoâng luaät veà taùc phaùp Yeát-ma ñeå thoï
trì. Vò Tyø-kheo khaùch naøy tuy ñöôïc quyeàn taùc phaùp
Yeát-ma, nhöng khoâng coù quyeàn höôûng lôïi ích cuûa y
coâng ñöùc aáy. Quyeàn lôïi naøy hoaøn toaøn thuoäc veà caùc
Tyø-kheo taïi truù xöù ñoù maø thoâi.
Toùm laïi, treân ñaây ñaõ trình baøy veà nguyeân
nhaân, yù nghóa, giaù trò hieäu löïc... vaø nhöõng gì lieân
quan ñeán y Ca-thi-na theo caû hai truyeàn thoáng Baéc
vaø Nam toâng. Nhöng ngaøy nay Nam toâng vaãn coøn
giöõ ñöôïc truyeàn thoáng thoï trì y Ca-thi-na naøy moät
caùch toát ñeïp, maø Baéc phöông thì haàu nhö raát ít ñeå
yù ñeán, hoaëc ñaõ thaát truyeàn töø laâu. (theo Phaùp sö
Thaùnh Nghieâm).
Ghi chuù: Caùc chi tieát vaø theå thöùc thoï trì y Ca-
thi-na xin xem Yeát-ma Yeáu Chæ.
2. Phaân vaät
2.1. Phaân loaïi Taêng vaät.
Nhöõng vaät sôû höõu cuûa Taêng chuùng noùi chung,

thoâng thöôøng chia laøm boán loaïi:
138
1/ Thöôøng truù thöôøng truù: vaät thöôøng truù cuûa

Taêng chuùng thöôøng truù, töùc laø baát ñoäng saûn cuûa
Taêng chuùng thöôøng truù (hay Taêng chuùng taïi truù xöù).
2/ Thaäp phöông thöôøng truù: vaät thöôøng truù cuûa
Taêng chuùng thaäp phöông (hay boán phöông), töùc laø
baát ñoäng saûn cuûa Taêng chuùng thaäp phöông.
3/ Hieän tieàn hieän tieàn: vaät hieän tieàn cuûa Taêng
chuùng hieän tieàn, töùc laø ñoäng saûn cuûa Taêng chuùng
hieän tieàn.
4/ Thaäp phöông hieän tieàn: vaät hieän tieàn cuûa
Taêng chuùng thaäp phöông, töùc laø ñoäng saûn cuûa Taêng
chuùng thaäp phöông.
Baát ñoäng saûn laø nhöõng taøi saûn coá ñònh, hoaëc
khoâng thuaän tieän di chuyeån ñi nôi khaùc. Ñoäng saûn laø
nhöõng vaät nheï coù theå ñem ñi nôi khaùc deã daøng, töùc laø
nhöõng vaät thöôøng duøng haèng ngaøy cuûa chö Taêng.
Treân ñaây laø vaät sôû höõu cuûa Taêng chuùng noùi
chung, coøn vaät sôû höõu cuûa Taêng chuùng thaäp phöông
thì ñaïi khaùi luaät chia laøm naêm loaïi: 1. Ruoäng ñaát;
2. Phoøng oác; 3. Vaät thieát duïng; 4. Caây coái; 5. Hoa
quaû.
2.2. Nguoàn goác cuûa Taêng vaät.
Nhöõng taøi saûn cuûa Taêng chuùng sôû höõu laø do
hai nguoàn goác:
139
1/ Vaät do 7 chuùng cuùng döôøng.

Baûy chuùng töùc laø chuùng Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Sa-
di, sa-di-ni, Thöùc-xoa-ma-na, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di. Tuøy
theo nguyeän voïng cuûa ngöôøi cuùng döôøng maø xöû lyù nhö
sau:
(l) Neáu hoï cuùng döôøng cho Tam baûo ñoäng saûn
hay baát ñoäng saûn thì taøi saûn aáy chia laøm ba phaàn,
Taêng ñöôïc moät phaàn.
(2). Neáu hoï cuùng döôøng cho hai boä Taêng (Taêng
boä vaø Ni boä), thì taøi saûn aáy chia laø hai phaàn, khoâng
keå nhaân soá (ví duï Taêng chuùng coù 50 ngöôøi, Ni chuùng
chæ coù 1 Sa-di-ni thì cuõng chia laøm 2 phaàn baèng nhau,
Ni chuùng nhaän moät phaàn. Hoaëc traùi laïi cuõng theá).
(3). Neáu hoï cuùng döôøng cho Taêng chuùng thaäp
phöông, thì taøi saûn aáy thuoäc Taêng chuùng thaäp
phöông.
(4). Neáu hoï cuùng döôøng cho Taêng chuùng hieän
tieàn, thì taøi saûn aáy thuoäc Taêng chuùng hieän tieàn.
(5). Neáu hoï cuùng döôøng cho töøng caù nhaân, thì
taøi saûn aáy thuoäc veà caù nhaân.
Caùc vaät ñöôïc cuùng döôøng cho Taêng, Taêng phaûi
ñem chia ñeàu cho caùc Tyø-kheo. Ngöôøi ñang bò Taêng
taùc Yeâát-ma trò phaït vaãn ñöôïc höôûng moät phaàn.
Phaàn naøy neân ñeå döôùi ñaát, hoï töï ñeán laáy hoaëc sai
140
tònh nhaân ñem cho. Neáu Taêng hoøa hôïp thì coù theå
chia ñeàu cho caû Sa-di vaø tònh nhaân; hoaëc cho Sa-di
½, tònh nhaân 1/3 hay ¼. Traùi laïi, neáu Taêng khoâng
ñoàng yù thì khoâng ñöôïc cho. (Quan ñieåm cuûa caùc boä
Luaät khoâng nhaát trí trong vaán ñeà naøy; ño ñoù, coù theå
tuøy nghi xöû lyù).
2/ Vaät do naêm chuùng xuaát gia qua ñôøi ñeå
laïi.
Caùch xöû lyù nhö sau:
(l) Neáu ngöôøi qua ñôøi laø Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni
thì taøi saûn ñeå laïi do Taêng chuùng xöû lyù.
(2) Neáu ngöôøi qua ñôøi laø Sa-di, Sa-di-ni, Thöùc-
xoa-ma-na thì taøi saûn ñeå laïi do boån sö xöû lyù.
Tröôøng hôïp khoâng coù boån sö thì Taêng chuùng xöû lyù.
(3). Neáu ngöôøi qua ñôøi laø ngöôøi maø Taêng ñaõ
Yeát-ma dieät taãn (cho ra khoûi Taêng ñoaøn), thì taøi
saûn ñeå laïi thuoäc veà thaân quyeán, khoâng thuoäc cuûa
Taêng.
THEÅ THÖÙC PHAÂN CHIA.
Nhöõng taøi saûn cuûa ngöôøi quaù coá ñeå laïi tröôùc
khi Taêng ñem phaân chia neân trích moät ít cho
nhöõng ngöôøi ñöôïc öu tieân sau ñaây:
(1)- Ngöôøi nuoâi beänh: (Neáu ngöôøi nuoâi beänh coù
5 ñöùc tính sau ñaây: 1. Cho beänh nhaân aên uoáng ñuùng
141
luùc; 2. Chuøi röûa, doïn deïp nhöõng vaät baát tònh cuûa
ngöôøi beänh moät caùch vui veû; 3. Nuoâi beänh vì tình
thöông, khoâng coù yù vuï lôïi; 4. Bieát phöông phaùp
chaêm soùc ñeå beänh nhaân choùng khoûi; 5. Coù theå
thuyeát phaùp laøm cho beänh nhaân sinh taâm hoan hyû).
(2)- Boån sö (Thaày cuûa ngöôøi quaù coá).
(3)- Ngöôøi ñaàu tieân phaùt giaùc ngöôøi cheát.
(trong tröôøng hôïp ngöôøi cheát ñoät ngoät, hoaëc ôû nôi
khoâng ngöôøi, neáu hai ngöôøi cuøng thaáy moät luùc thì
maët ngöôøi cheát quay veà phía ngöôøi naøo, ngöôøi aáy seõ
ñöôïc öu tieân).
(4)- Ngöôøi thieáu nhöõng vaät duïng töông töï nhö
vaät duïng maø ngöôøi cheát ñeå laïi.
Sau khi töôûng thöôûng cho nhöõng ngöôøi ñöôïc
quyeàn öu tieân, caùc vaät coøn laïi seõ ñem chia ñeàu cho
chuùng Taêng. Neáu khaùch Taêng töø nôi khaùc ñeán gaëp
luùc ñang Yeát-ma phaân vaät vaãn ñöôïc höôûng moät
phaàn, nhöng ñeán sau luùc Yeát-ma thì khoâng coù.
Ngoaøi ra, coøn nhieàu quan ñieåm khaùc cuõng caàn
löu yù:
(l). Ngöôøi cheát taïi truù xöù A maø taøi saûn ñeå truù
xöù B, kyù thaùc cho moät Tyø-kheo ôû truù xöù C, thì taøi
saûn aáy thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa Taêng truù xöù C.
142
(2). Neáu ngöôøi cheát di chuùc raèng thaày ñaõ cho

ai möôïn vaät gì ñoù, thì Taêng phaûi ñoøi veà, hoaëc laø
thaày ñaõ maéc nôï ai, thì phaûi baùn nhöõng di vaät cuûa
thaày ñeå traû nôï. Neáu luùc sinh tieàn thaày ñaõ höùa cho
ai vaät gì thì neân ñem vaät aáy cho hoï. Nhöng neáu
thaày di chuùc raèng: “Sau khi toâi cheát, ñem vaät naøy
cho ngöôøi naøy, vaät noï cho ngöôøi kia...”, thì lôøi di
chuùc aáy xem nhö khoâng coù giaù trò, Taêng ñöôïc troïn
quyeàn xöû lyù caùc taøi saûn aáy.
Moät soá chi tieát trong caùc vaán ñeà treân ñaây coù leõ
ngaøy nay khoâng coøn thích hôïp nöõa, do ñoù, khi thöïc
hieän caàn uyeån chuyeån aùp duïng cho phuø hôïp vôùi
thöïc teá vaø nhöõng phong tuïc cuûa töøng ñòa phöông.
Ghi chuù: Caùc chi tieát vaø theå thöùc thöïc hieän söï
phaân vaät, xin xem Yeát-ma Yeáu Chæ.
[\
143
144
Chöông 3
THEÅ THÖÙC SAÙM HOÁI VAØ TRÖØNG PHAÏT
I. PHAÏM TOÄI VAØ SAÙM HOÁI
1. Khaùi quaùt veà nguõ thieân thaát tuï

Trong 250 giôùi ñieàu cuûa Tyø-kheo bao goàm coù 8
coät, 5 thieân, 7 tuï vaø 6 loaïi quaû baùo, lieät keâ nhö ñoà
bieåu döôùi ñaây:
8 coät 5 thieân 7 tuï 6 quaû

4. Ba-la-di Ba-la-di Ba-la-di Dieãm nhieät ñòa nguïc
13. Taêng taøn Taêng taøn Taêng taøn Ñaïi khieáu ñòa nguïc
2. Baát ñònh Thaâu-lan-giaù Khieáu hoaùn ñòa nguïc
30. Xaû ñoïa Ba-daät ñeà Ba-daät ñeà Chuùng hôïp ñòa nguïc
90. Ñôn ñoïa
4. Hoái quaù Ñeà-xaù-ni Ñeà-xaù-ni Haéc thaèng ñòa nguïc
100. Chuùng hoïc AÙc taùc
Ñoät-caùt-la Ñaúng hoaït ñòa nguïc
7. Dieät traùnh AÙc thuyeát
Treân ñaây toaøn laø nhöõng danh töø chuyeân moân

vöøa ñöôïc dòch aâm, vöøa ñöôïc dòch nghóa, neân caàn
phaûi giaûi thích nhö sau:
145
(1). Ba-la-di, tieáng Phaïn laø Paøraøjika, coøn ñöôïc

dòch aâm laø Ba-la-thò-ca, nghóa laø toäi khí (boû ra
ngoaøi Phaät phaùp), toäi ñoaïn ñaàu (nhö ngöôøi bò chaët
ñaàu, khoâng theå duøng thuoác cöùu chöõa ñöôïc nöõa).
(2). Taêng-giaø-baø-thi-sa, tieáng Phaïn laø
Samghaø-vasesa (Sangha-disesa) dòch laø Taêng taøn,
nghóa laø keû bò troïng thöông ñoái vôùi Tònh phaùp cuûa
Taêng giaø nhöng vaãn coøn coù theå duøng phöông phaùp
saùm hoái ñeå cöùa chöõa ñöôïc.
(3). Baát ñònh (Aniyata), loaïi naøy khoâng phaûi
phaïm moät toäi danh naøo nhaát ñònh, coù theå phaïm
Ba-la-di, Taêng taøn hoaëc Ba-daät-ñeà, neân goïi laø Baát
ñònh.
(4). Ni-taùt-kyø-ba-daät-ñeà, tieáng Phaïn laø
Nissaggiya Paøyattika (Nissaggiya Paøycittiya) ñaây laø
moät tieáng Phaïn hoãn hôïp. Ni-taùt-kyø nghóa laø xaû boû
taát caû; Ba-daät-ñeà nghóa laø ñoïa. Hôïp caû 2 goïi laø Xaû
ñoïa. Toäi naøy laø do caát giöõ nhöõng vaät duïng maø mình
khoâng ñöôïc pheùp caát giöõ. Tröôùc heát phaûi ñem
nhöõng vaät aáy ra giöõa Taêng thí xaû, sau ñoù môùi saùm
hoái toäi Ba-daät-ñeà.
(5). Ba-daät-ñeà, tieáng Phaïn laø Paøyattika (P:
Paøcittiya) coøn ñöôïc dòch laø Ba-daät-ñeå-ca, Ba-daï-
ñeà, nghóa laø toäi phaûi ñoïa ñòa nguïc. Vì phaïm toäi
146
Chöông III: Theå thöùc saùm hoái vaø tröøng phaït
naøy khoâng coù vaät ñeå xaû boû, neân thoâng thöôøng goïi
laø Ñôn ñoïa.
(6). Ba-la-ñeà-ñeà-xaù-ni, tieáng Phaïn laø Praøti-
desaniya (P. Patidesaniya), coøn ñöôïc dòch laø Ba-la-
xaù-ni hay goïi taét laø Ñeà-xaù-ni, yù nghóa cuûa noù laø
höôùng veà moät ngöôøi khaùc saùm hoái, neân goïi laø
Höôùng bæ hoái.
(7). Thi-sa-ca-la-ni, tieáng Phaïn laø Siksaø-
kaørani (Sekkhiyavatta), coøn ñöôïc dòch laø Thöùc-xoa-
ca-la-ni coù nghóa laø moân hoïc, neân thoâng thöôøng goïi
laø Öng ñöông hoïc hay Chuùng hoïc phaùp.
(8). Dieät traùnh (P. Adhikarana Samattha).
Trong Taêng ñoaøn, khi coù söï tranh chaáp veà moät vaán
ñeà gì ñeán noãi phaùt sinh nhöõng yù kieán baát ñoàng, chia
laøm 2 phe ñoái laäp nhau, thì phaûi duøng ñeán phaùp Dieät
traùnh ñeå giaûi quyeát. Nghóa laø duøng phaùp Yeát-ma, laáy
yù kieán cuûa ña soá laøm yù kieán chung quyeát.
(9). Thaâu-lan-giaù, tieáng Phaïn Sthuølaøtyaya
(Thullaccaya) dòch laø Ñaïi chöôùng thieän ñaïo, ñaïi
toäi, thoâ aùc, thoâ quaù v.v…, hoaëc goïi laø phaïm toäi
naëng, oâ tröôïc. Chuû yeáu laø do phaïm toäi Ba-la-di
hoaëc Taêng taøn maø chöa hoaøn toaøn ñaày ñuû. Noù
goàm 2 loaïi: Neáu töø moät toäi khaùc maø phaùt sinh thì
goïi laø Tuøng sinh Thaâu-lan-giaù, neáu noù phaùt sinh
moät caùch ñoäc laäp thì goïi laø Ñoäc ñaàu Thaâu-lan-giaù.
147
(10). Ñoät-caùt-la, tieáng Phaïn laø Duskrta

(Dukkata), coøn ñöôïc dòch laø Ñoät-saét-cô-lyù-ña, Ñoät-taát-
caùc-laät-ña, ñoäc-kha-ña v.v... ÔÛ ñaây goàm coù 2 loaïi toäi
danh laø aùc taùc, thuoäc thaân nghieäp vaø aùc thuyeát, thuoäc
khaåu nghieäp. Toäi naøy laø do nhöõng sô xuaát, nhöõng loãi
nhoû thuoäc cöû chæ, ngoân ngöõ, phaïm vi cuûa noù raát roäng,
neân trong giôùi baûn goïi laø Chuùng hoïc giôùi.
Ñoái vôùi 4 toäi Ba-la-di, söï saùm hoái khoâng giaûi
quyeát ñöôïc gì, vì caùc toäi naøy thuoäc veà taùnh toäi. Saùm hoái
chæ tröø ñöôïc giaø toäi, coøn taùnh toäi thì phaûi chòu quaû baùo.
Trong caùc giôùi cuûa Tyø-kheo, coù nhieàu giôùi taùnh
toäi vaø giaø toäi gioáng nhau, cuõng coù moät soá giôùi chæ coù
giaø toäi. Coù taùnh toäi töùc coù giaø toäi, nhöng coù giaø toäi
chöa chaéc ñaõ coù taùnh toäi. Coù moät soá giôùi goàm caû 2
toäi, coù moät soá giôùi chæ coù moät toäi, ñaïi khaùi phaïm
giôùi daâm, troäm, saùt, voïng, huûy baùng v.v... thì phaïm
moät laàn caû 2 toäi: taùnh vaø giaø, coøn phaïm caùc giôùi veà
oai nghi thì chæ thuoäc giaø toäi maø thoâi.
• So saùnh 5 thieân vôùi nguõ hình (luaät
phaùp cuûa Trung Quoác ñôøi nhaø Tuøy)
- Thieân Ba-la-di = toäi Töû (töû hình).
- Thieân Taêng taøn = toäi Löu (ñaøy ñi xa).
- Thieân Ba-daät-ñeà = toäi Ñoà (khoå sai).
148
- Thieân Ñeà-xaù-ni = toäi Tröôïng (ñaùnh baèng gaäy).

- Thieân Phaùp chuùng hoïc = toäi Si (ñaùnh baèng roi).
* Thôøi gian thoï quaû baùo taïi caùc coõi ñòa nguïc:
Dieãm nhieät ñòa nguïc 16.000 naêm = 92160 öùc naêm
(coõi trôøi Tha hoùa) (coõi nhaân gian)
Ñaïi haøo khieáu ñòa nguïc 8.000... Hoùa laïc = 23.040 öùc naêm
Haøo khieáu ñịa nguïc 4.000... Ñaâu suaát = 5.760 öùc naêm
Chuùng hôïp ñòa nguïïc 2.000... Dieäm ma = 1.440 öùc naêm
Haéc thaèng ñia nguïc 1.000... Ñao lôïi = 360 öùc naêm
Ñaúng hoaït ñòa nguïc 500... Töù thieân vöông = 90 öùc naêm
• Soá ngöôøi thoï saùm thuoäc caùc toäi phaïm

Teân toäi Phaùp saùm Soá ngöôøi
1. Ba-la-di Döõ hoïc Ba-la-di 20 ngöôøi
2. Taêngtaøn Saùm Taêng taøn 20 ngöôøi
3. Thaâu-lan-giaù Thaâu- lan-giaù 4 ngöôøi
4. Ba-daät-ñeà Ba-daät-ñeà 3 ngöôøi
5. Hoái quaù phaùp Hoái quaù phaùp 1 ngöôøi
6. Ñoät-caùt-la Ñoät-caùt-la töï traùch taâm
2. Saùm hoái toäi Ba-la-di

Ngöôøi phaïm toäi Ba-la-di coù 3 tröôøng hôïp xöû trí:
149
2.1. Tröôøng hôïp phaïm toäi maø che giaáu.

Neáu Tyø-kheo phaïm toäi Ba-la-di maø che giaáu,
khoâng phaùt loà, thì Taêng phaûi taùc phaùp öùc nieäm.
Khi Tyø-kheo ñaõ töï xaùc nhaän toäi traïng, Taêng seõ
baïch töù Yeát-ma dieät taãn.
• Taùc tieàn phöông tieän.
Thaày Yeát-ma hoûi vaø Duy na ñaùp:
- Taêng ñaõ taäp hoïp chöa?
- Taêng ñaõ taäp hoïp.
- Hoøa hôïp
- Ngöôøi chöa thoï Cuï tuùc ñaõ ra chöa?
- Trong ñaây khoâng coù ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï
tuùc.
- Nhöõng Tyø-kheo khoâng ñeán coù gôûi duïc Yeát-
ma khoâng?
- Khoâng coù ngöôøi vaéng maët.
- Taêng nay hoøa hôïp ñeå laøm gì?
- Ñeå laøm Yeát-ma ñuoåi ngöôøi phaïm toäi Ba-la-
di.
Thaày Yeát-ma goïi ngöôøi phaïm toäi vaøo laøm leã
Taêng, roài baûo: “Toäi cuûa thaày ñaõ phaïm khoâng theå
saùm hoái. Vì ai phaïm toäi aáy, ví nhö ngöôøi ñaõ bò chaët
150
ñaàu khoâng theå soáng laïi ñöôïc. Neáu thaày doác loøng
muoán söûa ñoåi thì neân tìm nôi nuùi röøng thanh vaéng,
ngaøy ñeâm tinh caàn trì tuïng leã baùi, chí thaønh saùm
hoái, theà khoâng taùi phaïm. Neáu caûm ñöôïc chö Phaät
vaø Boà-taùt gia hoä, phoùng haøo quang, hieän töôùng toát
cho thaáy, thì ñôøi naøy tuy khoâng ñöôïc trôû laïi laøm
Tyø-kheo thanh tònh, nhöng coù theå chuyeån ñöôïc khoå
baùo naëng nôi coõi ñòa nguïc, thaønh quaû baùo nheï trong
hieän taïi".
• Phaùp baïch töù Yeát-ma ñuoåi haún.
Thaày Yeát-ma baïch:
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo ( )
naøy phaïm toäi Ba-la-di. Neáu thôøi gian thích hôïp
ñoái vôùi Taêng, Taêng nay baèng loøng cho Tyø-kheo (
) phaïm toäi Ba-la-di phaùp Yeát-ma ñuoåi haún, khoâng
ñöôïc ôû chung, khoâng ñöôïc laøm vieäc chung. Ñaây laø
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo ( ) naøy
phaïm toäi Ba-la-di, Taêng nay cho Tyø-kheo ( ) phaïm
toäi Ba-la-di phaùp Yeát-ma ñuoåi haún, khoâng ñöôïc ôû
chung, khoâng ñöôïc laøm vieäc chung, caùc Ñaïi ñöùc naøo
baèng loøng cho Tyø-kheo ( ) phaïm toäi Ba-la-di phaùp
Yeát-ma ñuoåi haún, khoâng ñöôïc ôû chung, khoâng ñöôïc
laøm vieäc chung thì im laëng; ai khoâng baèng loøng haõy
noùi (noùi 3 laàn).
151
Taêng ñaõ baèng loøng cho Tyø-kheo ( ) phaïm toäi

Ba-la-di phaùp Yeát-ma ñuoåi haún, khoâng ôû chung,
khoâng laøm vieäc chung, vì im laëng. Toâi ghi nhaän
nhö vaäy.
2.2. Tröôøng hôïp phaïm toäi maø phaùt loà.
Luaät daïy: Neáu Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni phaïm toäi
Ba-la-di maø hoaøn toaøn khoâng coù yù che giaáu, saùm
hoái nhö phaùp, thì Taêng neân laøm phaùp Yeát-ma cho
ngöôøi aáy giôùi Ba-la-di, baûo hoï ñeán tröôùc Taêng ñaûnh
leã, quyø goái chaép tay, caàu xin nhö sau:
- Baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Con Tyø-kheo ( ) phaïm
toäi Ba-la-di, hoaøn toaøn khoâng coù taâm che daáu. Nay
theo Taêng xin giôùi Ba-la-di. Nguyeän mong Taêng cho
con Tyø-kheo ( ) giôùi Ba-la-di. Xin töø maãn cho. (3
laàn)
• Taùc tieàn phöông tieän (nhö thoâng leä chæ
thay ñoåi nhöõng choã caàn thieát).
• Baïch töù Yeát-ma:
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo ( ) naøy
phaïm toäi Ba-la-di, khoâng coù taâm che giaáu, nay theo
Taêng xin giôùi Ba-la-di. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái
vôùi Taêng, Taêng nay cho Tyø-kheo ( ) giôùi Ba-la-di.
Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo ( ) naøy
phaïm toäi Ba-la-di, khoâng coù taâm che giaáu, nay theo
152
Taêng xin giôùi Ba-la-di. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng
cho Tyø-kheo ( ) giôùi Ba-la-di, thì im laëng; ai khoâng
baèng loøng haõy noùi (3 laàn).
Taêng ñaõ baèng loøng cho Tyø-kheo ( ) giôùi Ba-la-
di, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Sau khi Yeát-ma xong, thaày Yeát-ma trao cho
ngöôøi thoï hoïc 35 phaùp sau ñaây, baét phaûi giöõ gìn
suoát ñôøi:
- 5 phaùp lieân quan ñeán tö caùch laøm thaày.
1. Khoâng ñöôïc truyeàn giôùi Cuï tuùc cho ngöôøi.
2. Khoâng ñöôïc cho ngöôøi y chæ.
3. Khoâng ñöôïc nuoâi Sa-di.
4. Khoâng ñöôïc giaùo giôùi Tyø-kheo-ni.
5. Duø ñöôïc Taêng sai cuõng khoâng neân ñeán giaùo
(1)
giôùi .
- 5 phaùp lieân quan ñeán Taêng.
1. Khoâng ñöôïc thuyeát giôùi cho Taêng nghe
(thuyeát giôùi moãi nöûa thaùng)
2. Khoâng ñöôïc vaán ñaùp Tyø-ni trong chuùng
Taêng.
(1)
– Nghóa laø tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc Taêng sai ñi giaùo giôùi, nhöng nay
khoâng ñöôïc ñi nöõa.
153
3. Khoâng ñöôïc nhaän laøm Tri söï do Taêng sai.

4. Khoâng ñöôïc nhaän laøm ngöôøi xöû ñoaùn vieäc ôû
nôi khaùc do Taêng sai.
5. Khoâng ñöôïc nhaän laøm ngöôøi ñaïi dieän cho
Taêng.
- 5 phaùp töï thuùc lieãm chính mình.
1. Khoâng ñöôïc saùng sôùm vaøo trong laøng, chieàu
toái môùi veà.
2. Phaûi gaàn guõi caùc Tyø-kheo.
3. Khoâng ñöôïc gaàn guõi ngoaïi ñaïo vaø cö só.
4. Phaûi thuaän theo phaùp cuûa Tyø-kheo.
5. Khoâng ñöôïc noùi chuyeän theá tuïc.
- 5 phaùp lieân quan ñeán luaät nghi.
1. Khoâng ñöôïc daïy Luaät cho chuùng, nhöng neáu
khoâng coù ai daïy ñöôïc thì cho pheùp daïy. (dạy
Luật cho ngöôøi khaùc)
2. Khoâng ñöôïc taùi phaïm toäi naøy.
3. Khoâng ñöôïc phaïm toäi töông töï hay toäi tuøng
sinh, hoaëc naëng hôn toäi naøy (2).
(2)
– Töông töï: 3 toäi Ba-la-di khaùc.
Tuøng sinh: Töùc loaïi toäi Thaâu-lan-giaù cuûa Ba-la-di.
Naëng hôn: Töùc toäi nghòch hay phaù phaïm haïnh ngöôøi khaùc.
154
4. Khoâng ñöôïc chæ trích vieäc Taêng laøm phaùp

Yeát-ma.
5. Khoâng ñöôïc chæ trích ngöôøi laøm Yeát-ma.
- 5 phaùp lieân quan ñeán söï phuïc vuï.
1. Khoâng ñöôïc ñeå Tyø-kheo thanh tònh traûi toøa
cho mình ngoài.
2. Khoâng ñöôïc ñeå Tyø-kheo thanh tònh muùc
nöôùc cho mình röûa chaân.
3. Khoâng ñöôïc ñeå Tyø-kheo thanh tònh roùt nöôùc
cho mình uoáng.
4. Khoâng ñöôïc ñeå Tyø-kheo thanh tònh lau giaøy
cho mình.
5. Khoâng ñöôïc ñeå Tyø-kheo thanh tònh xoa boùp
thaân theå cuûa mình.
- 5 phaùp thuoäc veà leã ñoä.
1. Khoâng ñöôïc nhaän söï leã baùi cuûa Tyø-kheo
thanh tònh.
2. Khoâng ñöôïc nhaän söï ñöa röôùc cuûa Tyø-kheo
thanh tònh.
3. Khoâng ñöôïc nhaän söï chaøo hoûi cuûa Tyø-kheo
thanh tònh.
4. Khoâng ñöôïc ñeå Tyø-kheo thanh tònh caàm giöõ
y cuûa mình.
155
5. Khoâng ñöôïc ñeà Tyø-kheo thanh tònh caàm giöõ

baùt cuûa mình.
- 5 phaùp thuoäc veà kieàm cheá.
1. Khoâng ñöôïc cöû toäi Tyø-kheo thanh tònh hoaëc
öùc nieäm, hoaëc töï ngoân trò.
2. Khoâng ñöôïc laøm nhaân chöùng vieäc cuûa ngöôøi
khaùc.
3. Khoâng ñöôïc ngaên Tyø-kheo thanh tònh tuïng
giôùi.
4. Khoâng ñöôïc ngaên Tyø-kheo thanh tònh Töï
töù.
5. Khoâng ñöôïc tranh chaáp vôùi Tyø-kheo thanh
tònh. (1)
Ngoaøi ra, ñoái vôùi sinh hoaït cuûa Taêng chuùng coù
nhöõng ñieàu kieän lieân quan ñeán ngöôøi naøy nhö sau:
- Khi chuùng Taêng Boá-taùt tuïng giôùi, ngöôøi naøy
ñeán döï hay khoâng ñeán, Taêng chuùng khoâng phaïm toäi
bieät chuùng.
- Ngöôøi naøy ñöôïc pheùp tham döï 2 phaùp Yeát-
ma Boá-taùt vaø Töï töù, nhöng khoâng ñöôïc tính vaøo tuùc
soá cuûa Taêng.
(1)
– Luaät Truøng Trò vaø Huyeàn Ty.
156
- Khi Taêng Yeát-ma Boá-taùt caàn tuùc soá toái

thieåu 4 Tyø-kheo thanh tònh, maø chæ coù 3 vò vaø vò
hoïc phaùp naøy thì khoâng ñöôïc laøm Taêng phaùp Yeát-
ma maø chæ ñoái thuû Boá-taùt maø thoâi. Ngoaøi ra, taát caû
caùc phaùp Yeát-ma khaùc cuûa Taêng, ngöôøi naøy ñeàu
khoâng ñöôïc pheùp tham döï.
- Ngöôøi ñöôïc trao giôùi Ba-la-di naøy phaûi ngoài
sau taát caû caùc Tyø-kheo vaø tröôùc taát caû Sa-di. Ngöôøi
naøy khoâng ñöôïc nguû cuøng phoøng vôùi Tyø-kheo hay
Sa-di quaù 3 ñeâm.
- Neáu Taêng chuùng nghi ngôø moät Tyø-kheo phaïm
giôùi Ba-la-di maø chöa coù theå xaùc ñònh ñöôïc, thì haõy
baûo hoï tònh toïa trong phoøng, höôùng daãn hoï thieàn
quaùn. Neáu giôùi theå cuûa hoï khoâng bò oâ nhieãm, thì hoï
seõ vaøo ñöôïc Ñònh. Ngöôïc laïi, neáu giôùi theå ñaõ bò phaù
vôõ thì hoï khoâng theå coù ñöôïc ñònh taâm. Nhôø ñoù maø
Taêng chuùng coù theå quyeát ñoaùn ñöôïc söï phaïm toäi.
2.3. Tröôøng hôïp taùi phaïm.
Neáu vò naøy taùi phaïm toäi Ba-la-di thì Taêng
phaûi taùc Yeát-ma ñuoåi haún. Theå thöùc thöïc hieän nhö
sau:
• Taùc tieàn phöông tieän nhö thoâng leä (chæ
thay ñoåi nhöõng choã caàn thieát).
• Baïch töù Yeát-ma:
157
Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo ( ) naøy

phaïm toäi Ba-la-di, khoâng coù yù che giaáu, ñaõ theo
Taêng xin giôùi Ba-la-di. Taêng ñaõ cho Tyø-kheo ( ) giôùi
Ba-la-di. Trong thôøi gian hoïc phaùp Hoïc hoái, Tyø-
kheo ( ) naøy ñaõ taùi phaïm toäi Ba-la-di. Neáu thôøi gian
thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay cho Tyø-kheo ( )
taùi phaïm toäi Ba-la-di naøy phaùp Yeát-ma ñuoåi haún,
khoâng ñöôïc ôû chung, khoâng ñöôïc laøm vieäc chung.
Baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Tyø-kheo ( ) naøy phaïm toäi
Ba-la-di, khoâng coù yù che giaáu, ñaõ theo Taêng xin giôùi
Ba-la-di. Taêng ñaõ cho Tyø-kheo ( ) giôùi Ba-la-di.
Trong thôøi gian thoï phaùp Hoïc hoái, Tyø-kheo ( ) naøy
taùi phaïm toäi Ba-la-di. Taêng nay cho Tyø-kheo taùi
phaïm toäi Ba-la-di naøy phaùp Yeát-ma ñuoåi haún, khoâng
ñöôïc ôû chung, khoâng ñöôïc laøm vieäc chung. Caùc Ñaïi
ñöùc naøo baèng loøng Taêng cho Tyø-kheo ( ) taùi phaïm
Ba-la-di, phaùp Yeát-ma ñuoåi haún thì im laëng; ai
khoâng baèng loøng haõy noùi. (3 laàn)
Taêng ñaõ baèng loøng cho Tyø-kheo ( ) taùi phaïm
toäi Ba-la-di phaùp Yeát-ma ñuoåi haún, khoâng ñöôïc ôû
chung, khoâng ñöôïc laøm vieäc chung, vì im laëng. Toâi
ghi nhaän nhö vaäy.
Yeát-ma xong, laáy laïi y baùt, roài baûo hoï rôøi khoûi
truù xöù.
Ghi chuù:
158
- Vò Tyø-kheo phaïm Ba-la-di veà giôùi daâm laø

Nan-ñeà, ñöôïc ñöùc Phaät ban cho phaùp Hoïc hoái. Moät
hoâm, Tyø-kheo Nan-ñeà ñang ngoài thieàn döôùi goác caây,
boãng nhieân ma Ba-tuaàn hoùa laøm 1 coâ gaùi ñeïp, ñeán
quyeán ruõ, phaù hoaïi söï tu thieàn cuûa Toân giaû. Toân giaû
troâng thaáy noù beøn khôûi taâm say ñaém, ñöùng daäy ñeán
gaàn noù. Noù lieàn luøi xa. Toân giaû theo noù ñeán choã xaùc
moät con ngöïa cheát, coâ gaùi aáy lieàn bieán maát. Vì löûa
duïc voïng ñang boác maïnh, Toân giaû khoâng theå kieàm
cheá ñöôïc, lieàn haønh daâm vôùi töû thi con ngöïa. Sau
khi thoûa maõn duïc voïng, Toân giaû caûm thaáy raát aân
haän, lieàn ñi ñeán Theá Toân, phaùt loà toäi loãi vöøa roài, vaø
xin Theá Toân ban cho Toân giaû ñöôïc pheùp hoïc laïi
nhöõng phaùp hoïc cuûa Tyø-kheo (YMCN, trang 37).
- Tröôøng hôïp Tyø-kheo neáu khôûi taâm tham laáy
troäm vaät trò giaù 5 tieàn, nhöng khi laáy xong, lieàn hoái
haän, ñem vaät aáy traû laïi choã cuõ, roài thaønh khaån
phaùt loà, xin ñöôïc hoïc phaùp Ba-la-di, thì Taêng coù theå
ban phaùp Ba-la-di cho thaày.
- Veà giôùi Ñaïi voïng ngöõ. Neáu nhaân cô hoäi coù
ngöôøi khen mình tu haønh ñaéc ñaïo, lieàn khôûi taâm cao
höùng noùi voïng ngöõ raèng ñaõ chöùng ñöôïc phaùp Thöôïng
nhaân. Nhöng lieàn sau ñoù hoái haän, phaùt loà, xin phaùp
hoïc hoái thì coù theå ban cho phaùp hoïc hoái.
- Veà giôùi ñoaïn nhaân maïng. Theo tinh thaàn
chung cuûa Luaät taïng thì ñaõ saùt haïi maïng ngöôøi, duø
159
khoâng coù taâm che giaáu, cuõng khoâng theå khai cho
thoï phaùp hoïc hoái.
3. Saùm hoái toäi Taêng taøn

(1 )
3.1. Ñònh nghóa khaùi quaùt
Nguyeân chöõ Sanskrit laø Sanghaøvasena vaø chöõ
Paøli laø Sanghadisesa ñöôïc phieân aâm laø Taêng-giaø-
baø-thi-sa, vaø ñöôïc ñònh nghóa laø Taêng taøn hay coøn
goïi laø Taêng sô taøn, Chuùng dö, Chuùng quyeát ñoaùn.
Loaïi toäi naøy ñöôïc xem laø toäi naëng, chæ keùm toäi Ba-
la-di maø thoâi. Ngöôøi phaïm toäi naøy neáu phaùt loà vôùi
moät Tyø-kheo thanh tònh ngay sau khi phaïm, thì
Taêng seõ cho thi haønh phaùp Ma-na-ñoûa, roài sau ñoù
cho xuaát toäi. Traùi laïi, neáu phaïm maø che giaáu thì
Taêng seõ cho phaùp Yeát-ma phuù taøng, töùc laø haønh
phaùp bieät truù. Bieät truù töùc laø ôû phoøng rieâng nhöng
cuøng sinh hoaït chung vôùi Taêng chuùng, vaø phaûi chaáp
haønh moïi vieäc khoù nhoïc maø Taêng chuùng phaân coâng.
3.2. Haønh phuù taøng hay haønh bieät truù.
Ngöôøi phaïm toäi Taêng taøn maø coá yù che giaáu
(phuù taøng) khoâng chòu phaùt loà ngay khi phaïm toäi,
traûi qua moät thôøi gian môùi phaùt loà, hoaëc ñöôïc
Taêng chuùng phaùt hieän, thì Taêng seõ cho phaùp Yeát-
ma phuù taøng. Phaùp Yeát-ma naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi
Taêng soá laø 4 Tyø-kheo thanh tònh.
160
Trong thôøi gian haønh phaùp bieät truù naøy phaûi

chaáp haønh 35 phaùp haïn cheá nhö ñaõ ñöôïc trình baøy
trong giôùi hoïc hoái thuoäc thieân toäi Ba-la-di. Ñoàng
thôøi phaûi thöïc hieän 8 yeáu toá khaùc, nhö sau:
1. Khi ñeán chuøa khaùc phaûi baïch vôùi Taêng
chuùng taïi ñoù bieát laø mình ñang haønh phuù taøng.
2. Khi coù Tyø-kheo khaùch ñeán chuøa thì phaûi baïch
cho hoï bieát.
3. Khi ñi ra ngoaøi truù xöù, gaëp caùc Tyø-kheo
phaûi baïch cho hoï bieát.
4. Luùc ôû taïi chuøa, gaëp Tyø-kheo ñi kinh haønh,
phaûi baïch.
5. Luùc ñau oám phaûi nhôø ngöôøi tin caäy baïch
cho Taêng bieát.
6. Khoâng ñöôïc nguû chung phoøng vôùi 2, 3 Tyø-
kheo khaùc.
7. Khoâng ñöôïc ôû taïi truù xöù khoâng coù Tyø-kheo.
8. Moãi nöûa thaùng tuïng giôùi phaûi baïch vôùi
Taêng.
Neáu khoâng thöïc hieän moät trong 8 ñieàu treân
ñaây thì ngaøy haønh bieät truù aáy bò huûy boû, phaïm
theâm toäi Ñoät-caùt-la, neân phaùp naøy goïi laø thaát daï
(maát ñeâm); nghóa laø troïn ngaøy ñeâm 24 giôø haønh
bieät truù aáy khoâng ñöôïc tính.
161
Ngöôøi ñang haønh bieät truù, neáu hay tin coù Tyø-
kheo khaùch khoâng ñaùng tin caäy saép ñeán truù xöù
mình, vì sôï hoå theïn khi phaûi trình baùo, thì coù theå
baùo cho moät Tyø-kheo bieát raèng mình taïm ñình chæ
thi haønh phaùp bieät truù. Sau ñoù, khi thôøi gian thích
hôïp, seõ ñeán moät Tyø-kheo thanh tònh, xin tieáp tuïc
haønh bieät truù trôû laïi. Trong tröôøng hôïp coù duyeân söï
phaûi ñi xa, neân xin nghæ phaùp bieät truù maø ñi, ñeán luùc
trôû veà seõ xin tieáp tuïc trôû laïi.
Trong thôøi gian haønh phuù taøng coù 2 tröôøng hôïp
xaûy ra: 1. Taùi phaùt loà; 2. Taùi phaïm.
1/ Taùi phaùt loà:
Trong khi ñang haønh phuù taøng maø taùi phaùt
loà hoaëc moät toäi, hoaëc nhieàu toäi vôùi nhöõng soá ngaøy
khaùc nhau, thì Taêng seõ caên cöù toäi naøo nhieàu ngaøy
nhaát laáy ñoù laøm tieâu bieåu chung cho caùc toäi, coäng
vôùi soá ngaøy coøn laïi cuûa toäi tröôùc, cho phaùp Yeát-
ma bieät truù. Ví duï phaùt loà moät luùc 3 toäi: toäi a che
giaáu 10 ngaøy, toäi b che giaáu 20 ngaøy vaø toäi c che
giaáu 30 ngaøy, thì seõ laáy soá 30 ngaøy laøm tieâu bieåu.
Ñoàng thôøi soá ngaøy cuûa toäi tröôùc coøn laïi 5 ngaøy,
thì baáy giôø cho haønh bieät truù vôùi soá ngaøy: 30 + 5
= 35 ngaøy.
2/ Taùi phaïm
162
Neáu ngöôøi ñang haønh bieät truù maø taùi phaïm thì
coù 2 tröôøng hôïp xaûy ra: a. Phaùt loà ngay sau khi
phaïm; b. Che giaáu.
a. Phaùt loà ngay sau khi phaïm (nghóa laø
khoâng ñeå qua caùch ñeâm): Taêng seõ cho tieáp tuïc haønh
soá ngaøy bieät truù coøn dang dôû cho ñeán heát, roài môùi
cho phaùp Yeát-ma Ma-na-ñoûa.
b. Che giaáu: neáu trong khi ñang haønh bieät truù
maø taùi phaïm toäi cuõ roài che giaáu, sau ñoù hoaëc töï
phaùt loà hoaëc bò Taêng chuùng phaùt hieän, thì soá ngaøy
ñaõ haønh bieät truù cuûa toäi tröôùc coi nhö bò huûy boû. Do
ñoù, phaûi haønh laïi toaøn boä soá ngaøy cuûa toäi tröôùc
coäng vôùi soá ngaøy che giaáu sau khi taùi phaïm. Tröôøng
hôïp naøy goïi laø hoaïi phuù taøng baûn nhaät trò.
Ngöôøi phaïm toäi trong khi thi haønh phaùp phuù
taøng maø khoâng taùi phaùt loà, khoâng taùi phaïm, chaáp
haønh nghieâm chænh 35 phaùp haïn cheá vaø 8 phaùp hoã
trôï, thì luùc thi haønh xong seõ ñeán xin Taêng ban cho
mình phaùp Yeát-ma Ma-na-ñoûa.
3.3. Haønh Ma-na-ñoûa.
Ma-na-ñoûa laø töø dòch aâm cuûa tieáng Phaïn
Maønaøpya vaø tieáng Paøli Maønatta, ñöôïc dòch nghóa
laø duyeät chuùng yù, töùc laøm cho taâm yù chuùng Taêng
vui thích, hay yù hæ, nghóa laø laøm cho taâm yù hoan
hyû. Phaùp naøy phaûi thi haønh trong thôøi gian 6 hoâm
163
maø danh töø Luaät goïi laø luïc daï Ma-na-ñoûa. Trong
thôøi gian thi haønh phaùp Ma-na-ñoûa naøy vaãn tieáp
tuïc chaáp haønh 35 phaùp haïn cheá, coøn 8 phaùp hoã trôï
thì chæ giaûi toûa ñieàu thöù 6, laø ñöôïc nguû cuøng phoøng
vôùi 2, 3 Tyø-kheo khaùc.
Tuùc soá Taêng ñeå thöïc hieän phaùp Yeát-ma Ma-na-
ñoûa naøy laø 4 Tyø-kheo thanh tònh. Trong khi haønh
phaùp Ma-na-ñoûa coù theå phaùt sinh hai tröôøng hôïp: 1.
Taùi phaùt loà; 2. Taùi phaïm.
1/ Taùi phaùt loà: Neáu trong luùc haønh Ma-na-ñoûa
maø taùi phaùt loà moät toäi phaïm tröôùc ñaõ che giaáu bao
nhieâu ngaøy, thì Taêng baét ñình chæ phaùp Ma-na-ñoûa,
roài cho phaùp Yeát-ma phuù taøng baét haønh bieät truù soá
ngaøy ñaõ che giaáu. Sau khi thi haønh xong, Taêng seõ
cho phaùp Ma-na-ñoûa trôû laïi. Khoaûng naøy coù hai
thuyeát: moät thuyeát cho raèng phaûi haønh 6 ñeâm Ma-
na-ñoûa cuûa toäi phaùt loà sau, coäng vôùi soá ñeâm coøn laïi
cuûa toäi tröôùc. Thuyeát thöù hai cho raèng goäp chung hai
khoaûn toäi tröôùc sau chæ haønh 6 ñeâm Ma-na-ñoûa laø
ñuû. Thuyeát naøy thöôøng ñöôïc chaáp nhaän hôn.
2/ Taùi phaïm: Neáu ñang haønh Ma-na-ñoûa maø
taùi phaïm thì coù theå daãn ñeán moät trong 2 tröôøng
hôïp: a. Phaùt loà ngay sau khi phaïm; b. Che giaáu.
164
a. Phaùt loà ngay khi phaïm: tröôøng hôïp naøy

Taêng seõ cho haønh 6 ñeâm Ma-na-ñoûa cuûa toäi taùi
phaïm, coäng vôùi soá ñeâm coøn laïi cuûa toäi tröôùc.
b. Che giaáu: neáu ngöôøi ñang haønh Ma-na-ñoûa
maø taùi phaïm toäi cuõ roài che giaáu, sau ñoù hoaëc töï
phaùt loà, hoaëc bò phaùt hieän, thì Taêng baét ñình chæ
Ma-na-ñoûa, cho phaùp Yeát-ma phuù taøng, phaït bieät
truù soá ngaøy ñaõ che giaáu. Sau khi haønh xong bieät
truù, Taêng seõ baét haønh 6 ñeâm Ma-na-ñoûa cuûa toäi taùi
phaïm, coäng vôùi toaøn boä 6 ñeâm Ma-na-ñoûa cuûa toäi
tröôùc, thaønh 12 ñeâm. Ñaây goïi laø Hoaïi Ma-na-ñoûa
baûn nhaät trò. Nghóa laø khi ñang haønh Ma-na-ñoûa
maø taùi phaïm neân soá ngaøy ñaõ laøm aáy bò huûy boû, phaûi
laøm laïi toaøn boä soá ngaøy cuõ.
3.4. Xuaát toäi hay giaûi toäi
Ngöôøi phaïm toäi Taêng taøn sau khi hoaøn taát caùc
coâng ñoaïn bieät truù (neáu coù phuù taøng) vaø Ma-na-ñoûa,
seõ ñeán giöõa Taêng xin phaùp Yeát-ma xuaát toäi. Ñeå
thöïc hieän phaùp Yeát-ma naøy tuùc soá Taêng phaûi ñuû 20
Tyø-kheo thanh tònh, 20 ngöôøi laø con soá toái thieåu,
nhieàu hôn thì khoâng sao (caùc phaùp baïch Yeát-ma xin
xem Yeát-ma Chæ nam).
Sau khi ñöôïc Taêng laøm Yeát-ma xuaát toäi thì
ñoàng thôøi cuõng giaûi toûa luoân 35 phaùp haïn cheá vaø 8
165
phaùp hoã trôï. Thaày Tyø-kheo naøy ñöông nhieân phuïc

hoài phaåm chaát Tyø-kheo, ñöôïc xem laø moät Tyø-kheo
thanh tònh.
Trong tröôøng hôïp ngöôøi phaïm toäi haønh xong
Ma-na-ñoûa, Taêng chöa laøm phaùp Yeát-ma xuaát toäi
maø qua ñôøi, thì Phaät daïy raèng ngöôøi aáy cuõng ñöôïc
xem laø thanh tònh. (Taêng giaø taùc trì yeáu taäp, Hoaèng
Xuyeân, tr. 271)
3.5. So saùnh caùch xöû trò giöõa Taêng vaø
Ni
Soá giôùi Taêng taøn cuûa Tyø-kheo-ni laø 17 vaø soá
giôùi Taêng taøn cöûa Tyø-kheo laø 13 giôùi. Trong 9 giôùi
ñaàu heã laøm laø phaïm, coøn 4 giôùi sau phaûi ñeán laàn
can giaùn thöù ba maø khoâng boû môùi goïi laø phaïm. Tuy
goïi laø ba laàn can giaùn, nhöng cuï theå ñeán 9 laàn: ba
laàn can giaùn ôû choã vaéng, ba laàn can giaùn ôû choã
nhieàu ngöôøi vaø ba laàn can giaùn ôû giöõa chuùng Taêng.
Neáu sau ba laàn khuyeân can giöõa chuùng Taêng maø
khoâng töø boû, môùi thöïc söï phaïm toäi Taêng taøn.
Baûng so saùnh theå thöùc xöû trò giöõa Taêng vaø Ni:
TAÊNG NI
1’ Ni khoâng coù phaùp naøy, duø coù
1 Taêng coù phaùp Bieät truù
che giaáu hay khoâng.
2 Soá ngaøy haønh Ma-na-ñoûa 2’ Soá ngaøy Ma-na-ñoûa
= 6 ngaøy = 15 ngaøy, vaø phaûi haønh giöõa 2 boä
166
Taêng vaø Ni.

3 Tuùc soá laøm Yeát-ma Ma-na-ñoûa 3’ Tuùc soá laø 8 ngöôøi
= 4 ngöôøi = 4 Tyø-kheo vaø 4 Tyø-kheo-ni.
4 Tuùc soá laøm Yeát-ma xuaát toäi = 4’ Tuùc soá laø 40 ngöôøi
20 ngöôøi = 20 Tyø-kheo vaø 20 Tyø-kheo ni
Ghi chuù:
1. Toäi tuøng sinh:
(l) - Ngöôøi phaïm toäi Taêng taøn maø khoâng phaùt
loà ngay ñeå traûi qua moät ñeâm thì phaïm theâm moät
toäi Ñoät-caùt-la Kinh daï phuù taøng, nghóa laø che
giaáu qua moät ñeâm. Ñeán ñeâm keá tieáp cuõng khoâng
phaùt loà, seõ phaïm theâm toäi Ñoät-caùt-la Tuøy daï trieån
chuyeån phuù taøng, nghóa laø che giaáu lieân tuïc ñeâm
naøy qua ñeâm khaùc. Toäi Ñoät-caùt-la naøy seõ chòu khoå
trong ñòa nguïc Ñaúng hoaït thôøi gian 90.000.000
naêm. Ñoù laø soá naêm thoï baùo cuûa moät toäi; neáu toäi
caøng nhieàu thì thôøi gian thoï baùo caøng taêng.
(2) - Ngöôøi phaïm toäi thì khoâng ñöôïc nghe Taêng
tuïng giôùi, neáu nghe tuïng thì phaïm moät toäi Ñoät-caùt-la.
(3) - Khi Taêng tuïng giôùi hoûi 3 laàn “coù thanh
tònh khoâng?” maø khoâng chòu ñöùng daäy phaùt loà thì
phaïm theâm moät toäi Ñoät-caùt-la im laëng voïng ngöõ.
(4) - Khi Taêng tuïng giôùi, mình ñeán treã, muoán
ñöôïc tham döï beøn töï noùi mình thanh tònh, thì phaïm
moät toäi Ba-daät-ñeà coá yù voïng ngöõ.
167
(5) - Khi ñoái thuû tuïng giôùi vôùi 1, 2 Tyø-kheo

khaùc, töï noùi mình thanh tònh, phaïm moät toäi Ba-
daät-ñeà coá yù voïng ngöõ.
(6) - Khi Taêng Töï töù, töï noùi mình thanh tònh,
phaïm moät toäi Ba-daät-ñeà coá yù voïng ngöõ.
(7) - Khi ñoái thuû Töï töù, töï noùi mình thanh
tònh, phaïm moät toäi Ba-daät-ñeà coá yù voïng ngöõ.
(8) - Khi taâm nieäm tuïng giôùi, töï noùi mình
thanh tònh, phaïm moät toäi Ñoät-caùt-la.
(9) - Khi taâm nieäm Töï töù, töï noùi mình thanh
tònh, phaïm moät toäi Ñoät-caùt-la.
(10) - Baûn thaân mình khoâng thanh tònh maø
tuïng giôùi cho Taêng, phaïm moät toäi Ñoät-caùt-la.
(11) - Baûn thaân mình khoâng thanh tònh maø
nhaän söï saùm hoái cuûa ngöôøi khaùc, phaïm moät toäi
Ñoät-caùt-la.
Nhöõng toäi phaïm keå treân goàm coù 4 phaåm Tuøng
sinh Ba-daät-ñeà, 6 phaåm Tuøng sinh Ñoät-caùt-la vaø moät
toäi caên baûn Taêng taøn, toäi lôùn toäi nhoû goàm 11 phaåm.
Neáu traûi qua ñeâm ñaàu che giaáu (Kinh daï phuù taøng),
ñeâm keá tieáp laïi che giaáu (Trieån chuyeån phuù taøng) seõ
thaønh ra taát caû 33 phaåm toäi.
ÔÛ treân, tuy ñöôïc lieät keâ thaønh 11 khoaûn,
nhöng khoâng phaûi phaïm ñuû taát caû; Ví duï: neáu ñaõ
168
tham döï tuïng giôùi vôùi Taêng thì seõ khoâng coù ñoái thuû
vaø taâm nieäm tuïng giôùi. Do vaäy, ngöôøi laøm Yeát-ma
phaûi tuøy tröôøng hôïp maø hoûi.
2. Moät soá quan ñieåm côûi môû
- Trong baøi töïa Luaät Thaäp Tuïng vieát: Coù 6
tröôøng hôïp sau ñaây khi phaïm toäi Taêng taøn, neáu
phaán phaùt duõng maõnh töï traùch taâm, thaønh khaån
saùm hoái, thì coù theå ñöôïc xem laø thanh tònh, khoâng
ñoïa aùc ñaïo. Ñoù laø: 1. Baäc Thöôïng toïa coù uy danh; 2.
Baäc toân tuùc coù tieáng ñöùc haïnh; 3. Ngöôøi caû hoå theïn;
4. Ngöôøi ñang laâm beänh; 5. Taêng khoâng ñuû tuùc soá
ñeå laøm caùc phaùp Yeát-ma; 6. Taêng chuùng khoâng
thanh tònh. (daãn theo Truøng Trò Tyø-ni Söï Nghóa
Taäp Yeáu, Ngaãu Ích)
- Luaät Nhieáp ñeà caäp: Coù 6 haïng ngöôøi khi
phaïm caùc lôøi giaùo huaán (Chuùng giaùo: Taêng taøn), chæ
caàn saùm hoái vôùi moät Tyø-kheo thanh tònh, thì toäi coù
theå tieâu tröø. Ñoù laø: 1. Ngöôøi thoï trì taïng Kinh; 2.
Ngöôøi thoï trì taïng Luaät; 3. Ngöôøi thoï trì taïng Luaän;
4. Ngöôøi caû hoå theïn; 5. Vò Thöôïng toïa cao tuoåi nhaát
trong chuùng; 6. Ngöôøi coù phöôùc ñöùc lôùn.
Saùu haïng ngöôøi naøy neáu bò trò phaït seõ daãn ñeán
haäu quaû khoâng toát ñoái vôùi ñaïi chuùng. Do ñoù, neáu
phaïm toäi maø hoï quyeát taâm saùm hoái, thì toäi coù theå
tröø ñöôïc.
169
3. Caùc tröôøng hôïp hoaøn tuïc.

1. Xaû giôùi laøm cö só.
2. Xaû giôùi Cuï tuùc, laøm Sa-di.
3. Bò ñieân loaïn.
4. Bò beänh taâm thaàn.
5. Bò beänh traàm kha.
6. Bò Taêng cöû toäi “Coù toäi maø khoâng thaáy toäi”.
7. Bò Taêng cöû toäi “Coù toäi maø khoâng saùm hoái”.
8. Bò Taêng cöû toäi “Khoâng chòu töø boû aùc kieán”.
4. Caùc tröôøng hôïp truy phaït.
Neáu ngöôøi phaïm toäi ñang haønh phaùp phuù taøng
(Bieät truù) hay Ma-na-ñoûa maø xaû giôùi, hoaëc bò taãn,
hoaëc bò ñieân cuoàng, sau ñoù hoaëc ñöôïc giaûi taãn, hoaëc
laønh beänh, hoaëc thoï Ñaïi giôùi ôû laïi, thì vaãn phaûi thi
haønh ñaày ñuû caùc phaùp dôû dang tröôùc, roài môùi cho
xuaát toäi.
a. Tröôøng hôïp phaùt loà hoaëc che giaáu: Neáu
Tyø-kheo phaïm 2 toäi Taêng taøn maø moät toäi phaùt loà,
moät toäi che giaáu roài xaû giôùi hoaøn tuïc; veà sau xuaát
gia thoï Ñaïi giôùi trôû laïi, toäi phaùt loà tröôùc laïi phaùt
loà, toäi che giaáu tröôùc laïi che giaáu, thì neân xöû trí:
Toäi tröôùc sau ñeàu phaùt loà cho phaùp Yeát-ma Ma-na-
ñoûa; toäi tröôùc sau ñeàu che giaáu cho phaùp Bieät truù soá
ngaøy ñaõ che giaáu.
170
b. Tröôøng hôïp nhôù hoaëc khoâng nhôù: Neáu

ngöôøi phaïm toäi maø nhôù soá toäi phaïm vaø nhôù soá
ngaøy, hoaëc khoâng nhôù soá toäi phaïm nhöng nhôù soá
ngaøy, thì tuøy theo soá ngaøy nhôù ñöôïc maø cho phaùp
Yeát-ma phuù taøng. Neáu nhôù soá toäi phaïm maø khoâng
nhôù soá ngaøy, hoaëc khoâng nhôù toäi phaïm cuõng khoâng
nhôù soá ngaøy, thì neân tính soá ngaøy töø luùc thanh tònh
trôû laïi maø cho Yeát-ma phuù taøng.
c. Tröôøng hôïp nghi: Neáu ngöôøi phaïm toäi
Taêng taøn maø nghi laø toäi Thaâu-lan-giaù, Ba-daät-ñeà
v.v..., roài che giaáu, thì ñoù khoâng phaûi laø che giaáu.
Tröôøng hôïp naøy neân baûo ngöôøi aáy saùm hoái toäi Ñoät-
caùt-la tuøng sinh, saùm hoái xong, cho phaùp Yeát-ma
Ma-na-ñoûa.
d. Tröôøng hôïp bieát: Neáu ngöôøi phaïm toäi Taêng
taøn maø bieát ñoù laø Taêng taøn, roài che giaáu, ñoù môùi goïi
laø che giaáu (phuù taøng). Tröôøng hôïp naøy neân baûo ngöôøi
aáy saùm hoái toäi Ñoät-caùt-la tuøng sinh; sau khi saùm hoái
xong, cho phaùp Yeát-ma phuù taøng.
Noùi chung, trong 4 tröôøng hôïp treân, moãi
tröôøng hôïp goàm 4 khía caïnh maø danh töø chuyeân
moân goïi laø Töù cuù, vaø toång coäng goàm coù 16 khía
caïnh, nhö ñoà bieåu toùm taét sau ñaây:
16 Tröôøng hôïp sau khi tu laïi
171
1.Tröôùc sau ñeàu che giaáu

2. Tröôùc che giaáu sau phaùt loà Tuøy theo che giaáu
3. Tröôùc phaùt loà sau che giaáu maø cho Phuù taøng
4. Tröôùc sau ñeàu phaùt loà
5. Tröôùc sau ñeàu nhôù
Tuøy theo choã nhôù maø
6. Tröôùc nhôù sau queân
cho Phuù taøng
7. Tröôùc queân sau nhôù
8. Tröôùc sau ñeàu queân Cho Ma-na-ñoûa
9. Tröôùc sau ñeàu nghi
10. Tröôùc nghi sau khoâng nghi
11. Tröôùc khoâng nghi sau nghi Tuøy theo khoâng nghi
maø cho Phuù taøng
12. Tröôùc sau ñeàu khoâng nghi
13. Tröôùc sau ñeàu bieát
14. Tröôùc bieát sau khoâng bieát Tuøy theo choã bieát maø
cho Phuù taøng
15. Tröôùc khoâng bieát sau bieát
16. Tröôùc sau ñeàu khoâng bieát
(Luaät Huyeàn Ty – tr.452)
172
4. Saùm hoái toäi Thaâu-lan-giaù

4.1. Ñònh nghóa vaø phaân loaïi:
Sau hai thieân toäi Ba-la-di vaø Taêng taøn laø toäi
Thaâu-lan-giaù. Toäi naøy chuû yeáu phaùt sinh laø do phaïm 2
thieân toäi treân maø chöa ñaày ñuû. Thaâu-lan-giaù laø caùch
phieân aâm cuûa tieáng Paøli Thullaccaya, vaø tieáng Phaïn
Sthuølaøtyaya. Ngoaøi caùch phieân aâm treân, coøn coù nhöõng
caùch phieân aâm khaùc laø: Thaâu-lan-giaù-da, Thaâu-la-giaù,
Thoå-la-giaù, Toát-thoå-la-ñeå-daõ. Ñoàng thôøi ñöôïc dòch nghóa
laø: Thoâ toäi; troïng toäi; thoâ aùc; thoâ quaù; ñaïi toäi; ñaïi
chöôùng thieän ñaïo v.v...
Toäi naøy ñöôïc chia thaønh 2 loaïi: a. Ñoäc ñaàu; b.
Tuøng sinh.
a. Ñoäc ñaàu, hay coøn goïi laø quaû ñaàu; töï taùnh;
caên baûn; cöùu caùnh; quaû lan; chaùnh toäi; dó
toaïi toäi.
b. Tuøng sinh, hay coøn goïi laø phöông tieän;
nhaân lan; vò toaïi toäi.
Moãi khoaûn toäi treân ñeàu ñöôïc chia thaønh 3 baäc:
(1). Thöôïng phaåm; (2). Trung phaåm; (3). Haï
phaåm.
Nhö treân ñaõ noùi: Toäi Thaâu-lan-giaù phaùt sinh töø 2
toäi Ba-la-di vaø Taêng taøn maø chöa ñaày ñuû. Do ñoù, ta coù
theå laäp sô ñoà ñeå trình baøy cho deã hieåu nhö sau:
173
Thaâu-lan-giaù döôùi möùc Ba-la-di döôùi möùc Taêng taøn

1 .Thöôïng phaåm = baäc (1)
2. Trung phaåm = baäc (2) = baäc (1)
3 .Haï phaåm = baäc (3) = baäc (2)
Ñoàng thôøi chuùng ñöôïc trình baøy cuï theå:
(1). a. Thöôïng phaåm ñoäc ñaàu goàm coù: chuû
xöôùng phaù phaùp luaân Taêng; troäm laáy 4 tieàn; troäm vaät
cuûa thöôøng truï; gieát loaøi phi nhaân...
(1). b. Thöôïng phaåm tuøng sinh goàm coù: muoán
phaïm giôùi daâm, 2 caên tieáp xuùc maø nam caên chöa vaøo
trong nöõ caên; muoán troäm 5 tieàn maø laáy chöa ñuû soá,
ñònh gieát ngöôøi maø ngöôøi chöa cheát; ñònh noùi mình
chöùng thaùnh quaû maø noùi khoâng roõ, ngöôøi nghe khoâng
hieåu...
(2). a. Trung phaåm ñoäc ñaàu goàm coù: ñònh phaù
Yeát-ma Taêng; ñoàng loõa phaù phaùp luaân Taêng; troäm 3
tieàn hay 2 tieàn...
(2). b. Trung phaåm tuøng sinh goàm coù: hai
thaân keà nhau maø nam caên chöa vaøo trong nöõ caên;
muoán laáy 5 tieàn nhöng chæ rôø maø chöa laáy, hoaëc laáy ít
hôn 5 tieàn vaø chöa ñem ñi; ñònh gieát ngöôøi maø ngöôøi
kia chöa bò haïi...
(3). a. Haï phaåm ñoäc ñaàu goàm coù: aùc taâm huûy
baùng Taêng; caïo loâng 3 choã: naùch, ñaïi tieän vaø tieåu
174
tieän; ñeå khoûa thaân; mang da ngöôøi; duøng baùt baèng ñaù
(vì baùt naøy daønh cho Phaät duøng); aên maùu thòt
soáng...
(3). b. Haï phaåm tuøng sinh goàm coù: nhaän
laøm mai moái, ñeán noùi vôùi nhaø kia maø khoâng trôû veà
baùo laïi; ñònh laøm phoøng lôùn, phoøng nhoû nhöng chöa
laøm; ñònh huûy baùng Taêng, nhöng chöa noùi lieàn töø
boû; phaù Taêng vaø ngoan coá, nhöng khi Taêng vöøa
baïch Yeát-ma lieàn töø boû...
4.2. Theå thöùc saùm hoái.
1/ Theå thöùc baïch Taêng ñeå xin saùm hoái.
Sau khi Taêng taäp hoïp, ngöôøi phaïm toäi ñeán
tröôùc Taêng, quyø goái taùc baïch nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, toâi Tyø-kheo
(noùi teân) phaïm toäi Thaâu-lan-giaù (noùi teân toäi), nay
ñeán tröôùc Taêng caàu xin saùm hoái; kính mong ñaïi
Taêng cho toâi Tyø-kheo (...) saùm hoái, xin töø bi thöông
xoùt. (xin 3 laàn)
Vò Thöôïng toïa baûo:
- Thaày ñaõ 3 laàn caàu xin, vaø Taêng chuùng ñaõ
maëc nhieân chuaån thuaän; vaäy tröôùc heát thaày haõy
thiûnh moät vò laøm saùm chuû ñeå thaày saùm hoái.
175
Ngöôøi phaïm toäi tuøy nghi ñeán tröôùc vò naøo maø

mình kính meán nhaát, laïy moät laïy, quyø goái chaép tay
caàu thænh nhö sau:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm, toâi Tyø-kheo (noùi
teân), nay xin thænh Ñaïi ñöùc nhaän laøm saùm chuû toäi
Thaâu-lan-giaù. Xin töø bi thöông xoùt. (noùi 3 laàn).
2/ Theå thöùc baïch Taêng ñeå nhaän saùm hoái:
Vò Ñaïi ñöùc naøy nhaän lôøi roài, lieàn phaûi baïch
Taêng.
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Tyø-kheo (noùi
teân) phaïm toäi Thaâu−lan-giaù (noùi teân toäi), nay ñeán
tröôùc ñaïi Taêng xin saùm hoái, neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng baèng loøng cho toâi Tyø-kheo
(...) laøm saùm chuû cho Tyø-kheo (…) thì toâi seõ nhaän.
Vị Thöôïng toïa ñaùp: Ñöôïc laém.
Khi Taêng ñaõ chuaån thuaän, ngöôøi thoï saùm neân
ñaûnh leã Taêng moät laïy, roài môùi nhaän ngöôøi kia saùm
hoái. Nhöng neáu trong chuùng khoâng coù vò Thöôïng
toïa naøo lôùn hôn mình thì khoûi ñaûnh leã, maø baûo
ngöôøi kia ñeán tröôùc mình, quyø goái chaép tay, roài
hoûi caùc chi tieát:
- Töø khi thaày phaïm toäi ñeán nay ñaõ traûi qua
bao nhieâu ngaøy thaùng? Khi vöøa phaïm toäi, thaày ñaõ
töøng ñeán tröôùc moät Tyø-kheo thanh tònh naøo ñeå phaùt
loà chöa?
176
Neáu ñaùp ñaõ phaùt loà töùc laø khoâng coù toäi phuù
taøng, neáu noùi chöa phaùt loà töùc laø ñaõ maéc caùc toäi
phuù taøng, lieàn hoûi tieáp:
- Leõ ra khi vöøa phaïm toäi thaày phaûi ñeán tröôùc vò
Tyø-kheo thanh tònh ñeå phaùt loà saùm hoái; nhöng vì
khoâng phaùt loà ñeå ñeán hoâm sau neân sinh ra moät toäi
Ñoät-caùt-la, do kinh haï phuù taøng (che giaáu qua moät
ñeâm).
Theá roài, ñeán ngaøy keá tieáp laïi khoâng phaùt loà
neân sinh theâm moät toäi Ñoät-caùt-la tuøy daï trieån
chuyeån phuù taøng (che daáu lieân tuïc qua ñeâm sau).
Ñaõ che giaáu taát nhieân khoâng thanh tònh, neân khoâng
ñöôïc nghe tuïng giôùi, theá maø thaày laïi nghe Taêng
thuyeát giôùi, cho neân phaïm theâm moät toäi Ñoät-caùt-la.
Hôn nöõa, khi Taêng tuïng ñeán giôùi aáy (giôùi ñaõ
phaïm), hoûi 3 laàn coù thanh tònh khoâng, ñaùng leõ thaày
phaûi ñöùng daäy phaùt loà, neáu nhö sôï laøm naùo loaïn, thì
thaày coù theå noùi kheõ vôùi ngöôøi ngoài beân caïnh raèng:
“Toâi phaïm toäi aáy, ñôïi khi tuïng giôùi xong, toâi seõ phaùt
loà”. Theá nhöng, thaày khoâng laøm nhö vaäy, neân phaïm
theâm moät toäi Ñoät-caùt-la vì im laëng voïng ngöõ.
Hai toäi Ñoät-caùt-la treân leõ ra thaày phaûi phaùt loà
ngay, nhöng vì khoâng phaùt loà neân töø 2 toäi naøy sinh
theâm 2 toäi Ñoät-caùt-la kinh daï phuù taøng vaø tuøy daï
trieån chuyeån phuù taøng.
177
Sau khi nghe trình baøy xong, vò saùm chuû keát

luaän:
- Caên cöù theo nhöõng gì thaày ñaõ trình baøy thì
thaày ñaõ phaïm 8 toäi nhoû: hai toäi Tuøng sinh (Nghe
tuïng giôùi vaø im laëng voïng ngöõ) vaø 6 toäi phuù taøng.
Vaäy thaày phaûi thænh moät vò saùm chuû ñeán choã vaéng
ñeå saùm hoái caùc toäi nhoû, xong roài môùi trôû vaøo giöõa
chuùng saùm hoái toäi chính (Thaâu-lan-giaù).
3/ Theå thöùc saùm hoái tieåu toäi tuøng sinh.
Ngöôøi phaïm toäi sau khi nghe daïy, coù theå thænh
ngay vò aáy hoaëc moät vò khaùc laøm saùm chuû ñeå saùm
hoái caùc tieåu toäi tuøng sinh. Vaø sau khi caàu thænh, vò
kia ñaõ ñoàng yù, beøn ñem nhau ñeán choã vaéng, quyø goái
chaép tay, taùc baïch saùm hoái nhö sau:
- Ñaïi ñöùc nhaáùt taâm thöông töôûng, toâi Tyø-

kheo... phaïm toäi Ñoät-caùt-la vì nghe thuyeát giôùi vaø
im laëng voïng ngöõ. Nay toâi ñeán tröôùc Ñaïi ñöùc xin
phaùt loà saùm hoái, khoâng daùm taùi phaïm. Nguyeän xin
Ñaïi ñöùc chöùng nhaän toâi laø ngöôøi thanh tònh, giôùi
thaân ñaày ñuû, thanh tònh Boá-taùt. (noùi 1 laàn)
Vò saùm chuû baûo: “Thaày haõy töï traùch mình vaø
quyết taâm söûa ñoåi”.
Ñaùp: “Xin vaâng”.
178
Vò saùm chuû trôû laïi trong chuùng, tuyeân boá: “Toâi

ñaõ nhaän söï saùm hoái cuûa ngöôøi kia xong roài”.
Thöôïng toïa noùi: “Toát laém”.
Vò saùm chuû laïi baûo ngöôøi phaïm toäi: “Baây giôø
thaày haõy saùm hoái toäi caên baûn Thaâu-lan-giaù”.
4/ Chính thöùc saùm hoái Thöôïng phaåm
Thaâu-lan-giaù.
Ngöôøi phaïm toäi ñeán tröôùc vò saùm chuû quyø goái
chaép tay taùc baïch:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm thöông töôûng, toâi Tyø-
kheo... phaïm toäi Thaâu-lan-giaù..., nay ñeán tröôùc Ñaïi
ñöùc phaùt loà saùm hoái, khoâng daùm che giaáu; vì saùm
hoái thì ñöôïc an laïc, khoâng saùm hoái thì khoâng an
laïc. Kính xin Ñaïi ñöùc chöùng nhaän toâi ñaõ thanh
tònh, giôùi thaân ñaày ñuû, thanh tònh Boá-taùt. (noùi 3
laàn)
Vò saùm chuû noùi: “Thaày haõy töï traùch laáy mình,
maø quyeát taâm söûa ñoåi”.
Ngöôøi phaïm toäi ñaùp: Xin vaâng, roài laïy moät
laïy, quyø goái chaép tay, laéng nghe Thöôïng toïa giaùo
huaán.
Baáy giôø, vò Thöôïng toïa giaùo huaán:
179
- Hoâm nay, Taêng chuùng thanh tònh nhoùm hoïp

tuaân theo söï cheá ñònh cuûa Phaät maø taùc phaùp saùm
hoái cho thaày ñaõ xong. Nhöng e raèng söï phaùt taâm
cuûa thaày chöa ñöôïc thaønh thaät thì khoâng theå saïch
heát toäi loãi. Vaäy, muoán saïch heát toäi loãi, thaày phaûi
vaän duïng loøng chí thaønh ñaûnh leã thieân Phaät (ngaøn
vò Phaät) ñeå saùm hoái, vaø trì nieäm thaàn chuù trong
moät thôøi gian. Nhôø coâng ñöùc leã baùi tuïng nieäm aáy
maø toäi tröôùc ñöôïc tieâu tröø, toäi sau khoâng phaùt sinh,
vaø thaày phaûi laäp nguyeän kieân coá raèng: “Thaø boû
thaân maïng chöù khoâng bao giôø taùi phaïm”.
Ngöôøi phaïm toäi ñaùp: Y giaùo phuïng haønh, roài
ñaàu thaønh ñaûnh leã ñaïi chuùng 3 laïy.
5/ Theå thöùc saùm hoái Trung phaåm Thaâu-
lan-giaù.
Toäi trung phaåm naøy chæ saùm hoái vôùi 4 Tyø-
kheo. Do ñoù, neáu trong cöông giôùi coù soá Tyø-kheo
nhieàu hôn 4 ngöôøi, thì chæ thænh 4 ngöôøi ra ngoaøi
cöông giôùi ñeå saùm hoái. Vì, neáu saùm hoái rieâng vôùi 4
ngöôøi naøy trong truù xöù, thì Taêng phaïm toäi bieät
chuùng. Neáu taïi truù xöù chæ coù 4 Tyø-kheo thì coù theå
taùc phaùp saùm hoái ngay trong truù xöù. Trong soá 4
ngöôøi aáy, moät ngöôøi laøm saùm chuû, coøn laïi 3 ngöôøi,
neân khoâng theå aùp duïng Taêng phaùp Yeát-ma maø chæ
aùp duïng phaùp ñoái thuû saùm hoái.
180
Neáu tröôøng hôïp trong truù xöù chæ coù 3 ngöôøi

cuõng coù theå thöïc hieän phaùp saùm hoái naøy. Veà theå
thöùc thænh vò saùm chuû, taùc baïch saùm hoái vaø lôøi giaùo
huaán cuûa Thöôïng toïa thì cuõng töông töï nhö trong
phaùp saùm Thöôïng phaåm ôû treân.
6/ Theå thöùc saùm hoái haï phaåm Thaâu-lan-
giaù.
Ngöôøi phaïm toäi naøy phaûi saùm hoái vôùi moät Tyø-
kheo thanh tònh, chæ tröø vieäc baïch Taêng xin saùm
hoái, ngoaøi ra caùc vieäc coøn laïi gioáng nhö tröôùc.
Trong Tyø-ni Maãu noùi: “Neáu Thöôïng toïa saùm hoái
tröôùc Haï toïa, thì phaûi thöïc hieän 4 vieäc:
1. Traät vai aùo beân phaûi.
2. Côûi boû giaøy deùp.
3. Chaép tay cung kính.
4. Trình baøy toäi mình ñaõ phaïm.
Coøn Haï toïa saùm hoái tröôùc Thöôïng toïa thì
theâm moät vieäc quyø goái nöõa. Theá nhöng, Töù Phaàn
Luaät thì baûo: “Khi Thöôïng toïa saùm hoái tröôùc Haï
toïa cuõng phaûi thöïc hieän caùc vieäc keå treân, chæ tröø
vieäc ñaûnh leã saùt döôùi chaân”.
5. Saùm hoái toäi Xaû ñoïa
181
Tieáp sau thieân toäi Thaâu-lan-giaù thöù 3, baây giôø

ñeà caäp ñeán thieân toäi thöù 4. Trong thieân naøy goàm coù
2 phaàn: toäi Xaû ñoïa vaø toäi Ñôn ñoïa.
Tröôùc heát haõy noùi veà toäi Xaû ñoïa. Tieáng Phaïn
Nissaggiya-paøyattika ñöôïc phieân aâm laø Ni-taùt-kyø-
ba-daät-ñeà. Ni-taùt-kyø nghóa laø xaû boû taát caû; Ba-
daät-ñeà nghóa laø Ñoïa. Ngöôøi phaïm toäi naøy laø do
caát giöõ nhöõng vaät traùi quy ñònh, theá neân, tröôùc
heát phaûi mang vaät aáy ra thí xaû giöõa chuùng Taêng,
roài saùm hoái toäi Ñoïa. Neáu phaïm toäi naøy maø khoâng
saùm hoái seõ ñoïa vaøo ñòa nguïc Chuùng hôïp, chòu khoå
hai ngaøn naêm, töùc laø khoaûng 144.000.000 naêm ôû
coõi nhaân gian.
Chöõ Xaû ôû ñaây goàm coù 3 nghóa:
1. Xaû taøi: Xaû boû taøi vaät ñaõ phaïm ñeå tröø caùi
duyeân phaïm toäi; 2. Xaû taâm: xaû boû taâm tham luyeán
ñoái vôùi vaät ñeå lìa caùi nhaân gaây toäi; 3. Xaû toäi: saùm
hoái ñuùng phaùp seõ döùt tröø ñöôïc toäi loãi.
Ngöôøi phaïm toäi naøy tröôùc heát phaûi ñem vaät
ñaõ phaïm ra xaû giöõa chuùng Taêng roài thænh moät
Tyø-kheo thanh tònh laøm chuû saùm, ñeå saùm hoái toäi
loãi ñaõ phaïm ngay giöõa chuùng Taêng. Do ñoù, phaùp
saùm hoái naøy goïi laø Chuùng phaùp ñoái thuû. Tuy
nhieân, neáu taïi moät truù xöù chæ coù 4, 3 hoaëc 2 Tyø-
kheo, thì cuõng coù theå saùm hoái ñöôïc, nhöng phaûi
182
saùm hoái vôùi söï hieän dieän cuûa taát caû, chöù khoâng
ñöôïc saùm hoái bieät chuùng.
Luaät quy ñònh, trong 30 ñieàu naøy, neáu phaïm
ñieàu 11 (duøng tô taèm laøm ngoïa cuï) thì phaûi töï tay
caét vuïn tô taèm, troän laãn vôùi ñaát deûo, roài treùt vaøo
töôøng. Neáu phaïm ñieàu 18 (caát giöõ vaøng baïc) vaø ñieàu
19 (mua baùn baûo vaät), thì neân xaû cho cö só coù ñaïo
taâm, chöù khoâng ñöôïc xaû giöõa chuùng Taêng, roài saùm
hoái vôùi moät ngöôøi ôû ngoaøi ñaïi giôùi (truù xöù). Ngoaøi
ra, neáu phaïm 27 giôùi coøn laïi, thì phaûi xaû vaø saùm
hoái ôû giöõa chuùng Taêng.
5.1. Theå thöùc xaû vaät vaø saùm hoái
Ngöôøi phaïm toäi ñem vaät ñaõ phaïm ra giöõa
chuùng Taêng, quyø goái, chaép tay, baïch:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Toâi Tyø-kheo...
coá chöùa y dö, phaïm toäi Xaû ñoïa. Nay xin xaû cho
chuùng Taêng. (noùi 1 laàn)
1/ Theå thöùc xin Taêng ñeå saùm hoái.
Sau khi xaû vaät xong, ngöôøi naøy laïi tieáp tuïc
xin Taêng saùm hoái.
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Toâi Tyø-kheo...
coá chöùa y dö, phaïm toäi Xaû ñoïa. Y aáy ñaõ xaû cho
Taêng; nay coù (bao nhieâu) toäi Ba-daät-deà, xin ñeán
tröôùc Taêng caàn caàu saùm hoái, mong Taêng cho toâi
183
Tyø-kheo... saùm hoái. Xin haõy töø bi laân maãn. (xin 3

laàn)
Vò laøm Yeát-ma baûo: “Chuùng Taêng khoâng noùi gì
töùc laø ñaõ maëc nhieân chaáp nhaän, vaäy thaày haõy thænh
moät vò laøm chuû saùm, ñeå saùm hoái toäi phaïm”
2/ Theå thöùc thænh vò chuû saùm hoái.
Ngöôøi phaïm toäi lieàn ñeán tröôùc moät Tyø-kheo
laøm leã, quyø goái, chaép tay, thænh nhö sau:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm! Toâi Tyø-kheo... nay
kính thænh Ñaïi ñöùc laøm chuû saùm hoái toäi Ba-daät-ñeà;
xin Ñaïi ñöùc vì toâi laøm chuû saùm hoái toäi Ba-daät-deà.
Mong Ñaïi ñöùc töø bi laân maãn. (xin 3 laàn)
3/ Theå thöùc xin Taêng ñeå laøm chuû saùm.
Vò Tyø-kheo ñöôïc thænh phaûi baïch vôùi Taêng nhö
sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Vò Tyø-kheo... coá
chöùa y dö, phaïm toäi Xaû ñoïa. Y aáy ñaõ xaû cho Taêng;
trong ñaây phaïm (bao nhieâu) toäi Xaû ñoïa. Nay theo Taêng
xin saùm hoái. Neáu Taêng baèng loøng cho toâi laøm chuû saùm
ñeå thaày aáy saùm hoái, thì toâi seõ nhaän. (noùi 1 laàn)
Sau khi Taêng ñaõ ñoàng yù, vò chuû saùm phaûi rôøi
toøa, ñeán ñaûnh leã Thöôïng toïa 1 laïy. Nhöng neáu
khoâng coù ai lôùn hôn mình, thì khoûi phaûi leã, maø baûo
ngöôøi kia quyø goái, chaép tay tröôùc mình, roài hoûi caùc
184
khoaûn: ñaõ phaïm toäi töø bao laâu; coù phaùt loà hay che
giaáu; coù söû duïng vaät ñaõ phaïm hay khoâng vaø coù
nghe Taêng tuïng giôùi hay khoâng v.v…; goàm coù 5
phaåm Ba-daät-ñeà, 7 phaåm Ñoät-caùt-la ñöôïc toùm taét
nhö sau:
1. Chöùa vaät dö, phaïm caên baûn Ba-daät-ñeà.
2. Khi Taêng tuïng giôùi, töï noùi mình thanh
tònh, phaïm Ba-daät-ñeà.
3. Khi ñoái thuû tuïng giôùi, töï noùi mình thanh
tònh, phaïm Ba-daät-ñeà.
4. Khi Taêng Töï-töù, töï noùi mình thanh tònh,
phaïm Ba-daät-ñeà.
5. Khi ñoái thuû töï-töù, töï noùi mình thanh tònh,
phaïm Ba-ñaät-ñeà.
6. Töï mình coù toäi maø tuïng giôùi cho Taêng,
phaïm Ñoät-caùt-la.
7. Töï mình coù toäi maø nghe Taêng tuïng giôùi,
phaïm Ñoät-caùt-la.
8. Khi Taêng tuïng giôùi, 3 laàn hoûi maø im laëng
voïng ngöõ, phaïm toäi Ñoät-caùt-la.
9. Khi taâm nieäm tuïng giôùi, töï noùi mình thanh
tònh, phaïm Ñoät-caùt-la.
10. Khi taâm nieäm Töï töù, töï noùi mình thanh
tònh, phaïm Ñoät-caùt-la.
185
11. Töï mình coù toäi maø nhaän ngöôøi khaùc saùm
hoái, phaïm Ñoät-caùt-la.
12. Söû duïng vaät ñaõ vi phaïm, phaïm Ñoät-caùt-la.
(Töù Phaàn Giôùi Boån Nhö thích, Hoaèng Taùn
soaïn, Thiùch Haønh Truï dòch, tr. 246)
Ngöôøi phaïm toäi neáu che giaáu, thì ngoaøi toäi caên
baûn Ba-daät-ñeà coøn phaïm theâm moät hoaëc nhieàu toäi
Ba-daät-ñeà vaø Ñoät-caùt-la tuøng sinh treân ñaây. Do ñoù,
phaûi thænh moät vò saùm chuû khaùc, hoaëc thænh vò vöøa
roài, ñi ñeán choã vaéng ñeå saùm hoái caùc toäi tuøng sinh
Ñoät-caùt-la vaø Ba-daät-ñeà.
4/ Saùm hoái toäi tuøng sinh Ñoät-caùt-la
Ngöôøi phaïm toäi quyø goái, chaép tay baïch saùm
hoái nhö sau:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm thöông töôûng! Toâi Tyø-kheo...
phaïm toäi söû duïng vaät baát tònh, nghe Taêng thuyeát giôùi
vaø im laëng voïng ngöõ (coù bao nhieâu toäi tuøng sinh Ñoät-
caùt-la keå ra heát) goàm coù (baáy nhieâu) toäi.
Nay ñeán tröôùc Ñaïi ñöùc phaùt loà saùm hoái, khoâng
daùm taùi phaïm, nguyeän xin Ñaïi ñöùc chöùng nhaän
raèng toâi thanh tònh, giôùi thaân ñaày ñuû, thanh tònh
Boá-taùt. (noùi 1 laàn)
Ngöôøi thoï saùm baûo: “Thaày haõy töï traùch laáy
mình maø sinh taâm töø boû”.
186
Ngöôøi phaïm toäi ñaùp: “Xin vaâng”.

Roài saùm hoái tieáp toäi tuøng sinh Ba-ñaät-ñeà, neáu
nhö coù phaïm.
5/ Saùm hoái toäi tuøng sinh Ba-ñaät-ñeà.
Ngöôøi phaïm toäi baïch saùm hoái nhö sau:
Ñaïi ñöùc nhaát taâm thöông töôûng! toâi Tyø-kheo... coá
phaïm toäi Ba-daät-ñeà do im laëng voïng ngöõ v.v..., khoâng
nhôù soá löôïng laø bao nhieâu (neáu nhôù soá löôïng thì phaûi
neâu ra roõ raøng). Nay ñeán tröôùc Ñaïi ñöùc phaùt loà khoâng
daùm che giaáu, saùm hoái thì ñöôïc an laïc, khoâng saùm hoái
thì khoâng an laïc, bieát mình phaïm toäi, nay ñaõ phaùt loà,
khoâng daùm taùi phaïm. Kính xin Ñaïi ñöùc chöùng nhaän
raèng toâi ñaõ thanh tònh, giôùi thaân ñaày ñuû, thanh tònh
Boá-taùt. (noùi 3 laàn)
Ngöôøi thoï saùm baûo: “ Thaày haõy töï traùch laáy
mình maø sinh taâm töø boû”.
Ngöôøi saùm hoái ñaùp: “Xin vaâng”.
Sau khi saùm hoái xong, caû hai ngöôøi cuøng vaøo
trong Taêng, ngöôøi thoï saùm tuyeân boá: “Toâi ñaõ nhaän
söï saùm hoái caùc toäi tuøng sinh cuûa ngöôøi kia roài”.
Vò Thöôïng toïa baûo: “Toát laém”.
6/ Saùm hoái toäi caên baûn Ba-daät-deà
187
Baáy giôø ngöôøi phaïm toäi quyø goái, chaép tay baïch
saùm hoái nhö sau:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm! Toâi Tyø-kheo... coá
chöùa y dö quaù 10 ngaøy, phaïm toäi Xaû ñoïa. Y naøy ñaõ
xaû cho Taêng. Trong ñaây coù (bao nhieâu) toäi Ba-daät-
ñeà, nay höôùng ñeán Ñaïi ñöùc phaùt loà saùm hoái, khoâng
daùm che giaáu, saùm hoái thì ñöôïc an laïc, khoâng saùm
hoái thì khoâng an laïc, bieát mình phaïm toäi nay ñaõ
phaùt loà khoâng daùm taùi phaïm. Kính xin Ñaïi ñöùc
chöùng nhaän raèng toâi ñaõ thanh tònh, giôùi thaân ñaày
ñuû, thanh tònh Boá-taùt. (noùi 3laàn)
Ngöôøi thoï saùm baûo: “Thaày haõy töï traùch mình
maø sinh taâm töø boû”.
Ngöôøi saùm hoái ñaùp: “Xin vaâng”, ñoaïn leã taï
Thöôïng toïa roài lui ra.
5.2. Theå thöùc traû laïi vaät

Vaät dö thöøa chuû yeáu coù 5 thöù:
1. Vaûi caát giöõ trong voøng moät thaùng.
2. Y do thí chuû vì vieäc gaáp maø cuùng döôøng.
3. Baùt dö thöøa, ngoaøi caùi maø Luaät cho pheùp.
4. Loaïi thuoác 7 ngaøy coøn thöøa.
5. Chieác y dö, ngoaøi ba caùi luaät ñònh.
188
Treân nguyeân taéc, caùc vaät ñaõ phaïm, sau khi xaû
giöõa chuùng Taêng, seõ thaønh tònh vaät (vaät khoâng coù
loãi), vaø Taêng neân ñeå caùch moät hoâm, taùc phaùp hoaøn laïi
chuû cuõ. Nhöng neáu chieác y phaïm trong tröôøng hôïp
nguû caùch ly vôùi y, thì sau khi ngöôøi phaïm toäi saùm hoái
xong, seõ ñöôïc trao ngay taïi ñoù. Vì neáu ñeå qua caùch
ñeâm thì ngöôøi naøy seõ phaïm toäi thieáu y. Trong tröôøng
hôïp thöù hai, neáu ngöôøi naøy coù coâng vieäc phaûi rôøi khoûi
truù xöù gaáp, vaø Taêng chuùng ñoâng ñuùc, taäp hôïp khoù
khaên, thì vaät phaïm kia cuõng ñöôïc trao laïi ngay luùc
aáy. Ngoaøi hai tröôøng hôïp naøy, caùc tröôøng hôïp khaùc
phaûi ñeå caùch ñeâm môùi trao laïi. Vì, neáu trao ngay laïi,
thì vaät phaïm tröôùc vaø vaät nhaän sau seõ coù thôøi gian
lieân tuïc, nhö vaäy traùi vôùi Luaät ñònh.
Nhöng theo Luaät Sö Hoaèng Xuyeân, trong Taêng
Giaø Taùc Trì Yeáu Taäp, trang 312, thì chæ tröø 5 vaät
keå treân vaø caùc ñieàu caát giöõ vaøng baïc, mua baùn baûo
vaät, duøng tô taèm laøm ngoïa cuï, ngoaøi ra caùc vaät
thuoäc 22 giôùi khaùc töø ly y tuùc cho ñeán giôùi bieån thuû
Taêng vaät, ñeàu neân trao ngay taïi luùc aáy.
1/ Theå thöùc trao laïi vaät ngay khi aáy:
Vò saùm chuû hai tay caàm y, baïch nhö sau:

Baïch Ñaïi ñöùc Taêng, Tyø-kheo... naøy coá chöùa y
dö quaù 10 ngaøy, phaïm toäi Xaû ñoïa. Y naøy ñaõ xaû cho
189
chuùng Taêng. Neáu Taêng baèng loøng, thì giôø ñaây ñem
y naøy traû laïi cho Tyø-kheo… ñaây laø lôøi taùc baïch.
Baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Tyø-kheo... naøy coá chöùa y
dö quaù 10 ngaøy, phaïm toäi Xaû ñoïa. Y aáy ñaõ xaû cho
chuùng Taêng. Taêng nay ñem y aáy traû laïi cho Tyø-
kheo… caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng Taêng nay ñem y
aáy traû laïi cho Tyø-kheo... thì im laëng; ai khoâng baèng
loøng thì noùi.
Taêng ñaõ baèng loøng traû y laïi cho Tyø-kheo..., vì
im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
2/ Theå thöùc ñeå qua ñeâm trao laïi vaät:
Neáu nhö khoâng coù nhaân duyeân ñaëc bieät thì 5

vaät keå treân phaûi ñeå traûi qua ñeâm môùi trao laïi.
Nhöng khi taäp hoïp Taêng, neáu taùc phaùp taïi giôùi
tröôøng thì khoâng caàn phaûi thuyeát duïc. Nghóa laø
khoâng caàn phaûi taäp hoïp toaøn boä Taêng maø chæ taäp
hoïp moät soá ngöôøi vaãn ñöôïc. Theå thöùc nhö ñaõ trình
baøy ôû treân.
3/ Theå thöùc trao laïi baùt:
Neáu caùi baùt cuûa thaày Tyø-kheo söû duïng, chöa
haøn ñuû 5 choã, maø vì chuoäng ñeïp, saém theâm baùt
môùi, thì caùi baùt naøy sau khi xaû giöõa chuùng Taêng,
Taêng baét buoäc phaûi ñeå hoâm sau môùi hoaøn laïi.
190
Luaät Taêng Kyø noùi: Sau khi aán ñònh ngaøy giôø
hoaøn laïi baùt, phaûi thoâng baùo cho moïi ngöôøi mang
theo caùi baùt mình ñang söû duïng luùc ñeán taäp hoïp.
Khi Taêng taäp hoïp xong, laïi cöû moät ngöôøi ñi ñöa
baùt. Ngöôøi naøy tröôùc heát caàm caùi baùt ñaõ phaïm aáy ñeán
daâng cho Thöôïng toïa. Neáu ngaøi thích ñoåi, thì xin laïi
caùi baùt cuõ cuûa ngaøi, ñem ñeán Trung toïa ñoåi tieáp. Cöù
theá laàn löôït cho ñeán caùi baùt cuoái cuøng cuûa ngöôøi thaáp
haï nhaát. Sau ñoù ñem caùi baùt naøy trao cho ngöôøi ñaõ
phaïm toäi, baét phaûi giöõ gìn cho ñeán troïn ñôøi, khoâng
ñöôïc söû duïng, khoâng ñöôïc tònh thí vaø khoâng ñöôïc laøm
vôõ. Hoaëc giaû, Taêng chuùng khoâng ai muoán ñoåi caùi baùt
aáy, thì cuoái cuøng baùt aáy cuõng ñöôïc trao laïi cho chuû cuõ
vaø baét phaûi giöõ gìn nhö treân.
6. Saùm hoái toäi Ba-daät-ñeà
Saùm hoái toäi naøy chuû yeáu gioáng nhö saùm hoái toäi
Ni-taùt-kyø Ba-daät-ñeà, chæ khaùc nhau laø khoâng coù taøi
vaät ñeå xaû boû. Khi saùm hoái thì thænh moät Tyø-kheo
thanh tònh, roài ñoái thuû saùm hoái ngay trong truù xöù
(giôùi noäi) maø khoâng phaïm toäi bieät chuùng.
Vò Tyø-kheo caàu saùm hoái phaûi ñeán tröôùc moät
Tyø-kheo thanh tònh laøm leã 3 laïy, chaép tay, quyø goái
thænh nhö sau:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm! Toâi Tyø-kheo (moã
giaùp) coá yù voïng ngöõ (giôùi thöù nhaát cuûa Ba-daät-ñeà),
191
phaïm toäi Ba-daät-ñeà. Nay xin thænh Ñaïi ñöùc laøm

chuû saùm hoái, mong Ñaïi ñöùc vì toâi laøm chuû saùm hoái.
Xin thöông xoùt toâi (3 laàn).
Vò saùm chuû ñaùp: “Toát”.
Vò kia noùi: “Xin vaâng”. Roài laïy 1 laïy.
Neáu vò thoï saùm laø Thöôïng toïa, hoaëc laø Sö
tröôûng thì neân baûo: “Cho pheùp oâng saùm hoái”.
6.1. Theå thöùc thaåm saùt caùc toäi tuøng
sinh
Ngöôøi xin saùm hoái laïy vò chuû saùm 1 laïy, roài
chaép tay quyø xuoáng. Vò saùm chuû baét ñaàu hoûi: “Thaày
phaïm toäi aáy ñeán nay ñaõ bao laâu roài? Ñaõ töøng höôùng
ñeán ngöôøi khaùc phaùt loà chöa?”
(Neáu ñaùp coù phaùt loà thì khoâng phaïm toäi phuù
taøng. Neáu ñaùp chöa phaùt loà töùc laø coù toäi phuù taøng.
Ñaùp xong, laïi hoûi tieáp).
Sau khi thaày phaïm toäi naøy roài coù nghe Taêng
thuyeát giôùi vaøo moãi nöûa thaùng hay khoâng?
(Neáu ñaùp “coù” thì neân baûo ):
- Sau khi thaày phaïm toäi naøy, leõ ra phaûi höôùng
ñeán thaày Tyø-kheo thanh tònh phaùt loà saùm hoái,
nhöng vì khoâng saùm hoái ñeå traûi qua 1 ñeâm, neân töø
toäi Ba-daät-ñeà naøy phaùt sinh 1 toäi Ñoät-caùt-la phuù
192
taøng. Hoâm sau, leõ ra phaûi phaùt loà, thaày khoâng phaùt
loà neân laàn löôït traûi qua 1 ñeâm, do ñoù maéc theâm 1
toäi Ñoät-caùt-la phuù taøng. Thaày phaïm toäi maø che giaáu
khoâng chòu phaùt loà thì baûn thaân khoâng thanh tònh,
khoâng neân nghe giôùi, theá maø thaày laïi nghe giôùi,
neân laïi phaïm theâm moät toäi Ñoät-caùt-la do nghe
Taêng thuyeát giôùi. Toäi naøy laïi cuõng khoâng phaùt loà,
roài traûi qua moät ñeâm che giaáu, tieáp theo ñeâm sau
laàn löôït che giaáu, theá laø maéc phaûi hai toäi tuøng sinh.
Luaät daïy: “Khi Taêng thuyeát giôùi, traûi qua 3 laàn hoûi,
ngöôøi naøo nhôù bieát mình coù toäi maø khoâng phaùt loà
thì phaïm Ñoät-caùt-la”. Thaày ñaõ nghe Taêng thuyeát
giôùi, tuïng ñeán giôùi aáy (töùc laø giôùi ñaõ phaïm), laïi hoûi
ñeán 3 laàn “coù thanh tònh hay khoâng?”, leõ ra phaûi
phaùt loà, maø vì khoâng phaùt loà neân phaïm toäi Ñoät-caùt-
la khi Taêng thuyeát giôùi maø im laëng voïng ngöõ. Toäi
naøy laïi cuõng khoâng phaùt loà, traûi qua ñeâm che giaáu,
roài laàn löôït ñeâm keá tieáp che giaáu, neân maéc phaûi hai
toäi tuøng sanh”.
Moãi moãi hoûi xong, thaåm ñònh coù hay khoâng,
tuøy ñaùp nhieàu hay ít, coù (bao nhieâu) toäi tuøng sanh,
lieàn baûo:
Caên cöù vaøo nhöõng ñieàu thaày ñaõ noùi thì goàm
chung coù 8 toäi nhoû: Moät laø nghe giôùi, phaïm 1 Ñoät-
caùt-la. Hai laø im laëng voïng ngöõ, phaïm 1 Ñoät-caùt-la.
Hai phaåm toäi naøy moãi toäi ñeàu coù traûi qua ñeâm, roài
193
ñeâm keá tieáp che giaáu, vaø 2 phaåm che giaáu toäi caên
baûn Ba-daät-ñeà, cho neân goïi laø 8 phaåm tieåu toäi.
Tröôùc ñaây thaày thænh laøm chuû saùm hoái toäi Ba-daät-
ñeà, nay thaày phaûi thænh rieâng toâi laøm chuû saùm hoái
toäi Ñoät-caùt-la. Tröôùc heát phaûi saùm hoái toäi nhoû cho
xong, sau ñoù môùi saùm hoái toäi Ba-daät-ñeà.
6.2. Theå thöùc thænh vò chuû saùm toäi Ñoät-
caùt-la
Ngöôøi xin saùm hoái laøm leã moät laïy, roài chaép
tay, quyø xuoáng, thænh nhö sau:
giaùp), nay xin thænh Ñaïi ñöùc laøm chuû leã saùm hoái toäi
Ñoät-caùt-la. Kính mong Ñaïi ñöùc vì toâi laøm chuû leã
saùm hoái toäi Ñoät-caùt-la. Xin thöông xoùt toâi. (3 laàn)
Vò thoï saùm noùi: “ Toát laém.”
Ngöôøi saùm hoái noùi: “Xin vaâng”, roài laïy 1 laïy.
6.3. Theå thöùc saùm hoái toäi Tuøng sanh
Ñoät-caùt-la
Ngöôøi phaïm toäi quyø goái, chaép tay baïch:
giaùp), coá voïng ngöõ (ngoaøi ra, tuøy theo toäi phaïm, teân
toäi, chuûng loaïi maø keâ khai rieâng ra), phaïm toäi Ba-
daät-ñeà, traûi qua moät ñeâm che giaáu, roài qua ñeâm keá
tieáp laïi laàn löôït che giaáu, ñoàng thôøi nghe Taêng
thuyeát giôùi, vaø im laëng voïng ngöõ, phaïm toäi Ñoät-caùt-
194
la. Traûi qua ñeâm laïi che giaáu, tieáp theo ñeâm sau laïi
che giaáu, phaïm theâm toäi Ñoät-caùt-la, khoâng nhôù soá
löôïng (neáu chæ coù moät laàn thì khoâng caàn duøng caâu
“khoâng nhôù soá löôïng” maø chæ noùi):
Nay höôùng ñeán Ñaïi ñöùc phaùt loà saùm hoái,
khoâng daùm laøm nöõa. Kính mong Ñaïi ñöùc chöùng
minh cho toâi.(3 laàn)
Vò chuû saùm baûo: “Haõy töï traùch taâm thaày maø
sinh nhaøm chaùn”.
Ñaùp: “Xin vaâng”, roài laïy 1 laïy.
6.4. Chính thöùc saùm hoái toäi caên baûn

Ba-daät-ñeÀ
Ngöôøi saùm hoái quyø goái, chaép tay, taùc baïch nhö
sau:
Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm! Toâi Tyø-kheo (moã
giaùp), coá voïng ngöõ, phaïm (bao nhieâu) toäi Ba-daät-ñeà
(neáu nhieàu quaù khoâng nhôù soá thì ñoåi hai chöõ “bao
nhieâu” thaønh ra nhieàu toäi ).
Nay höôùng ñeán Ñaïi ñöùc phaùt loà saùm hoái,
khoâng daùm che giaáu. Saùm hoái thì ñöôïc an laïc,
khoâng saùm hoái thì khoâng an laïc, nhôù nhöõng toäi ñaõ
phaïm xin phaùt loà, ñaõ bieát khoâng daùm che giaáu nöõa.
Mong Ñaïi ñöùc nhôù cho toâi thanh tònh, giôùi thaân ñaày
195
ñuû, thanh tònh Boá-taùt (öùc ngaõ thanh tònh, giôùi thaân
Cuï tuùc, thanh tònh boá taùt). (noùi 3 laàn).
Vò saùm chuû baûo: “Haõy töï traùch taâm thaày maø sinh
nhaøm chaùn”.
Ñaùp: “Xin vaâng”, roài laïy 1 laïy.
(Taêng giaø taùc trì yeáu taäp, trang 323 - 333)
7. Saùm hoái toäi Ba-la-ñeà Ñeà-xaù-ni

Ba-la-ñeà-ñeà-xaù-ni laø phieân aâm cuûa chöõ (Paøli)
Patidesaniya, dòch nghóa laø Höôùng bæ hoái, Tyø-kheo
goàm 4 phaùp, Tyø-kheo-ni coù 8 phaùp. Toäi naøy laø do
vaán ñeà aên uoáng maø taêng tröôûng loøng tham laøm
hoûng loøng tín kính cuûa thí chuû, cho neân Phaät ngaên
caám. Caên baûn Luaät Nhieáp noùi: Taïi moät truù xöù, hieän
coù bao nhieâu Tyø-kheo, thì ñeàu phaûi ñoái dieän trình
baøy rieâng vôùi töøng ngöôøi, khoâng gioáng nhö caùc toäi
khaùc, neân goïi laø Höôùng bæ hoái (höôùng ñeán ngöôøi kia
saùm hoái). Khi phaïm toäi naøy, thì phaûi baøy toû ngay,
khoâng ñöôïc dieân trì.
Caên cöù Luaät Taêng Kyø, Thaäp Tuïng vaø Töù Phaàn,
khi phaïm toäi naøy, phaûi höôùng ñeán moät ngöôøi, noùi
leân moät laàn söï hoái loãi, toäi lieàn ñöôïc tieâu tröø.
196
7.1. Phaân bieät töôùng cuûa toäi.

Neáu Tyø-kheo khoâng beänh maø töï tay nhaän thöùc
aên cuûa Tyø-kheo-ni khoâng phaûi baø con; hoaëc taïi nhaø cö
só, aên thöùc aên do Tyø-kheo-ni trao cho; hoaëc khoâng
beänh maø nhaän thöùc aên cuûa ngöôøi hoïc gia; hoaëc ôû A-
lan-nhaõ khoâng beänh maø töï tay nhaän thöùc aên cuûa thí
chuû ñeå aên, thì thaønh toäi. Trong 4 phaùp naøy, neáu nhaän
thöùc aên do Tyø-kheo-ni trao cho, maø khoâng coù Tyø-kheo
naøo khuyeán caùo, thì thaønh phaïm toäi. Nhöõng Tyø-kheo
naøy ñeàu phaûi höôùng vaøo nhau maø noùi lôøi saùm hoái
(nghóa laø ngöôøi phaïm toäi höôùng vaøo ngöôøi cuøng aên
vôùi mình maø noùi lôøi hoái loãi), thì toäi môùi tieâu tröø.
Ngoaøi ra, 3 phaùp kia chæ caàn höôùng ñeán moät Tyø-kheo
noùi lôøi saùm hoái, thì toäi ñöôïc tieâu tröø.
7.2. Theå thöùc thænh vò chuû saùm hoái toäi
Ñeà-xaù-ni
Ngöôøi xin saùm hoái phaûi ñeán moät Tyø-kheo
thanh tònh, ñaûnh leã 3 laïy, quyø goái, chaép tay, xin
nhö sau:
Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm! Toâi Tyø-kheo (moã giaùp),
khoâng beänh maø ôû taïi thoân xoùm kia, töï tay nhaän thöùc
aên cuûa Tyø-kheo-ni khoâng phaûi baø con ñeå aên, (ngoaøi
ra tuøy theo choã phaïm maø keå ra töøng loaïi teân rieâng...)
phaïm toäi Ba-la-ñeà-ñeà-xaù-ni. Nay kính thænh Ñaïi ñöùc
laøm chuû saùm hoái, mong Ñaïi ñöùc vì toâi laøm chuû saùm
hoái. Xin thöông xoùt. (3 laàn).
197
Saùm hoái chuû ñaùp: “Toát”.

Ngöôøi aáy noùi: “Xin vaâng”. Roài laïy moät laïy.
Neáu ngöôøi thoï saùm laø Thöôïng toïa, hoaëc Sö
tröôûng, thì neân noùi: “Cho pheùp thaày saùm hoái”.
Theo Caên Baûn Luaät Nhieáp thì khi phaïm toäi
naøy phaûi trình baøy ngay, khoâng ñöôïc ñeå laâu, khoâng
gioáng nhö nhöõng toäi khaùc, neân khoâng coù caùc toäi
phuù taøng. Hôn nöõa, trong San Boå Yeát Ma vaø Haønh
Söï Sao ñeàu khoâng coù ñeà caäp ñeán vieäc saùm hoái tieåu
toäi phuù taøng.
7.3. Theå thöùc saùm hoái chính
Ngöôøi xin saùm hoái, quyø tröôùc vò saùm chuû chaép
tay, chí thaønh xaû toäi:
giaùp) khoâng beänh maø ôû taïi thoân xoùm coá yù töï tay
nhaän laáy thöùc aên cuûa Tyø-kheo-ni khoâng phaûi baø con
ñeå aên, phaïm toäi Ba-la-ñeà-ñeà-xaù-ni, phaïm phaùp
ñaùng quôû traùch, leõ ra khoâng neân laøm. Nay höôùng
ñeán Ñaïi ñöùc xin saùm hoái.(noùi 3 laàn)
Saùm hoái chuû hoûi: “Thaày coù thaáy toäi khoâng?”.
Ngöôøi saùm hoái ñaùp: “Coù thaáy”.
- Caån thaän chôù coù taùi phaïm.
- Xin thaønh kính ghi nhaän.
(Laïy 1 laïy roài trôû veà vò trí)
198
8. Saùm hoái toäi Ñoät-caùt-la
Tröôøng hôïp phaïm toäi Ñoät-caùt-la coù hai loaïi

khoâng gioáng nhau.
Kinh Tyø-ni Maãu noùi: “Neáu coá yù laøm thì ñoái
dieän saùm hoái vôùi moät ngöôøi. Neáu laøm vì laàm lôõ thì
töï traùch taâm saùm hoái”.
8.1. Theå thöùc thænh vò chuû saùm hoái
Ngöôøi xin saùm hoái, tuøy yù ñeán moät Tyø-kheo
thanh tònh, laøm leã, quyø goái chaép tay, thænh nhö sau:
giaùp), coá yù maëc Taêng-giaø-leâ khoâng teà chænh, phaïm
toäi Ñoät-caùt-la. Nay xin thænh Ñaïi ñöùc laøm chuû saùm
hoái, mong Ñaïi ñöùc vì toâi laøm chuû saùm hoái. Xin
thöông xoùt (3 laàn).
Saùm hoái chuû noùi: “Toát”.
Ngöôøi xin saùm hoái noùi: “Xin vaâng”, roài laïy 1 laïy.
Neáu sau khi phaïm roài che giaáu, hoaëc moät ngaøy
hoaëc nhieàu ngaøy môùi saùm hoái thì neân thaåm xeùt caùc
toäi tuøng sanh, goàm 5 phaåm, hoaëc ñuû hoaëc khoâng ñuû,
caùc vieäc khoâng nhaát ñònh, tuøy phaïm maø noùi. Neáu
coù, tröôùc heát saùm hoái toäi tuøng sinh roài ñeán caên baûn.
Caùch thöùc saùm hoái, töông töï nhö saùm toäi Ba-daät-ñeà.
Neáu khoâng che giaáu thì thænh vò chuû saùm roài, lieàn
saùm hoái toäi caên baûn.
199
8.2. Pheùp saùm hoái toäi do coá yù

Ngöôøi xin saùm hoái, laïi phaûi ñoái dieään vôùi vò chuû
saùm, quyø goái chaép tay, chí thaønh xaû toäi:
giaùp), coá yù maëc y Taêng-giaø-leâ khoâng teà chænh, phaïm
toäi Ñoät-caùt-la. Nay höôùng ñeán Ñaïi ñöùc phaùt loà saùm
hoái, khoâng daùm laøm laïi, mong Ñaïi ñöùc chöùng minh
cho. (noùi 1 laàn)
Vò saùm chuû baûo: “Thaày haõy töï traùch laáy mình
maø sinh taâm töø boû”.
Ngöôøi saùm hoái noùi: “Xin vaâng”.
ÔÛ ñaây chæ caên cöù vaøo giôùi thöù 2 trong 100 giôùi
chuùng hoïc, ngoaøi ra neáu phaïm caùc giôùi khaùc thì caùch
saùm hoái gioáng nhö treân, chæ coù teân toäi laø khaùc thoâi.
Neáu phaù An cö, thì noùi: “Coá phaù An cö, phaïm
toäi Ñoät-caùt-la. Nay höôùng ñeán Ñaïi ñöùc phaùt loà saùm
hoái, v.v.. .”
Ngöôøi phaù An cö, duø coù saùm hoái cuõng khoâng
ñöôïc tuoåi haï, khoâng ñöôïc y coâng ñöùc, chæ khi meänh
chung khoûi sa vaøo ñòa nguïc; neáu nhö khoâng saùm hoái
thì meänh chung seõ rôi vaøo ñòa nguïc.
8.3. Saùm hoái toäi do voâ yù
Neáu voâ yù laøm thì phaùp saùm hoái khoâng caàn ñoái
dieän vôùi ngöôøi khaùc, maø chæ töï traùch taâm mình.
200
Neáu khoâng laøm nöõa, thì toäi lieàn tieâu dieät. Ngöôøi
phaïm toäi phaûi söûa soaïn ñaày ñuû oai nghi, taâm sinh
taøm quyù, mieäng noùi nhö sau:
Toâi Tyø-kheo (moã giaùp), sô yù maëc y Taêng-giaø-leâ
khoâng teà chænh, phaïm toäi Ñoät-caùt-la, toâi nay töï
traùch taâm maø hoái loãi. (noùi 1 laàn).
II. VI PHAÏM VAØ TRÖØNG PHAÏT

1. Phaùp Yeát-ma khieån traùch
Söï kieän phaïm toäi xaûy ra nhö sau:
Luùc baáy giôø Phaät ñang ôû taïi nöôùc Xaù-veä, coù
hai Tyø-kheo Trí Tueä vaø Loâ-eâ-na, öa ñaáu tranh,
maéng chöûi nhau, mieäng vung ra ñao kieám, chæ
trích laãn nhau. Neáu coù nhöõng Tyø-kheo khaùc cuõng
öa ñaáu tranh nhö theá thì hoï lieàn ñeán khuyeân: “Caùc
thaày haõy noã löïc, chôù ñeå thua boïn kia. Caùc thaày laø
haïng nghe nhieàu coù trí tueä, cuûa caûi cuõng nhieàu hôn
boïn kia, laïi coù ñoâng baïn beø tri thöùc. Chuùng toâi seõ
laøm baïn vôùi caùc thaày”. Do ñoù, trong Taêng chuùng
chöa coù söï tranh chaáp thì xaûy ra tranh chaáp; ñaõ coù
tranh chaáp thì khoâng theå daäp taét. Baáy giôø coù caùc
Tyø-kheo thieåu duïc, tri tuùc, nghieâm trì giôùi luaät,
khieån traùch hai Tyø-kheo kia, roài ñi ñeán baïch vôùi
Theá Toân. Theá Toân beøn cho taäp hoïp caùc Tyø-kheo,
roài khieån traùch hai Tyø-kheo aáy: “Caùc ngöôi laøm
nhöõng vieäc sai traùi, chaúng hôïp oai nghi, chaúng
201
phaûi phaùp Sa-moân, chaúng phaûi tònh haïnh, chaúng

phaûi haïnh tuøy thuaän, laøm nhöõng vieäc khoâng neân
laøm. Vì sao hai ngöôøi laïi ñaáu tranh, maéng chöûi
nhau nhö theá?”. Roài Theá Toân baûo caùc Tyø-kheo
baïch töù Yeát-ma khieån traùch hai Tyø-kheo aáy qua
thuû tuïc: taäp hoïp Taêng, taùc cöû (neâu toäi); taùc cöû
xong, taùc ức nieäm (baûo hoï haõy nhôù laïi toäi cuûa
mình); taùc öùc nieäm xong, môùi keát toäi (döõ toäi).
Thaày Yeát-ma baïch Taêng nhö sau:
- Baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Tyø-kheo Trí Tueä vaø Loâ-
eâ-na hay ñaáu tranh, maéng chöûi nhau. Neáu coù Tyø-
kheo naøo xích mích vôùi ngöôøi khaùc thì hoï ñeán
khuyeân raèng: “Caùc thaày laø haïng ña vaên trí tueä, cuûa
caûi cuõng nhieàu hôn boïn hoï, laïi coù ñoâng baïn beø tri
thöùc. Chuùng toâi seõ laøm baïn vôùi caùc thaày”. Do ñoù,
khieán Taêng chöa coù söï tranh chaáp thì sinh ra tranh
chaáp, ñaõ coù tranh chaáp thì khoâng theå daäp taét.
Thuaän theo Taêng thôøi ñaõ ñeán, xin Taêng baèng loøng
cho Tyø-kheo… phaùp Yeát-ma khieån traùch. Sau naøy
neáu coøn ñaáu tranh, maéng chöûi nhau nöõa, thì Taêng
seõ trò toäi naëng hôn. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
- Baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Tyø-kheo Trí Tueä vaø Loâ-
eâ-na hay ñaáu tranh, maéng chöûi nhau. Neáu coù Tyø-
kheo naøo xích mích vôùi ngöôøi khaùc thì hoï ñeán
khuyeân raèng: “Caùc thaày laø haïng ña vaên trí tueä, cuûa
caûi cuõng nhieàu hôn boïn hoï, laïi coù ñoâng baïn beø tri
202
thöùc. Chuùng toâi seõ laøm baïn vôùi caùc thaày”. Do ñoù,
khieán Taêng chöa coù söï tranh chaáp thì sinh ra tranh
chaáp, ñaõ coù tranh chaáp thì khoâng theå daäp taét.
Thuaän theo Taêng thôøi ñaõ ñeán, xin Taêng baèng loøng
cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma khieån traùch. Sau naøy
neáu coøn ñaáu tranh, maéng chöûi nhau nöõa, thì Taêng
seõ trò toäi naëng hôn. Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng vieäc
Taêng cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma khieån traùch, thì
im laëng; ai khoâng baèng loøng haõy noùi. (3 laàn)
Taêng ñaõ baèng loøng cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma
khieån traùch, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Sau khi keát toäi, hai Tyø-kheo aáy phaûi thi haønh
35 vieäc, töø vieäc thöù nhaát: “khoâng ñöôïc truyeàn ñaïi
giôùi cho ngöôøi”, cho ñeán vieäc 35: “khoâng ñöôïc tranh
chaáp vôùi Tyø-kheo thanh tònh”, nhö tröôøng hôïp
ngöôøi hoïc hoái.
Neáu sau ñoù hoï aên naên hoái caûi, khoâng gaây goå
nhau nöõa, thì coù theå xin Taêng laøm Yeát-ma giaûi tröø
phaùp khieån traùch, vaø Taêng seõ baïch töù Yeát-ma giaûi
tröø phaùp khieån traùch cho hoï.
Traùi laïi neáu hoï khoâng chaám döùt gaây goå nhau,
thì Taêng seõ cho phaùp Yeát-ma xaû trí (vöùt boû ra
ngoaøi Taêng ñoaøn). (Caên Baûn Ni Ñaø Na).
Hoaëc giaû hoï phaïm naêm phaùp sau ñaây thì Taêng
cuõng khoâng cho giaûi tröø phaùp Yeát-ma khieån traùch:
203
1. Döïa theá löïc vua chuùa.

2. Döïa theá löïc caùc quan.
3. Döïa theá löïc keû khaùc.
4. Döïa theá löïc ngoaïi ñaïo.
5. Döïa theá löïc Taêng ñoaøn.
(Caên Baûn Baùch Nhaát Yeát Ma)
2. Phaùp Yeát-ma taãn xuaát
Luùc baáy giôø taïi nöôùc Ky-ly-na, coù hai Tyø-kheo

cöïu truù teân A-thaáp-ty vaø Phuù-na-baø-ta, coù nhöõng
haønh vi baát haûo, laøm hoen oá nhaø ngöôøi, ai cuõng
thaáy, ai cuõng nghe. Hoï töï troàng hoa vaø khuyeân
ngöôøi khaùc troàng hoa, roài haùi hoa keát thaønh traøng,
ñem taëng caùc nhaø baïch y. Hoï soáng chung ñuïng vôùi
nam nöõ cö só, cuøng ngoài moät giöôøng, aên moät baùt,
uoáng moät ly, ca muùa, cöôøi ñuøa. Hoaëc chôi caùc thöù
nhaïc cuï, hoaëc ngöôøi khaùc troåi nhaïc, hoï lieàn hoøa
theo; hoaëc thoåi saùo, thoåi tuø vaø, ñaùnh troáng; hoaëc
giaû tieáng chim coâng, chim haïc; hoaëc chaïy, hoaëc giaû
vôø ñi khaäp khieãng; hoaëc huyùt saùo, hoaëc laøm troø heà.
Baáy giôø coù caùc Tyø-kheo töø nöôùc Giaø-thi du haønh
ñeán nöôùc Ky-ly-na. Saùng sôùm, hoï maëc y caàm baùt
vaøo thaønh khaát thöïc, ñi ñöùng coù oai nghi thöù töï,
nghieâm trang, teà chænh, maét ngoù thaúng phía tröôùc
khoâng lieác ngoù hai beân. Caùc cö só thaáy theá lieàn baûo
nhau: “Ñaây laø nhöõng ngöôøi naøo maø maét ñaêm ñaêm
204
phía tröôùc, khoâng ngoù qua ngoù laïi hai beân, khoâng
coù veû thaân thieän, khoâng chaøo hoûi an uûi ai caû, raát
maát caûm tình. Chuùng ta khoâng neân cuùng döôøng
nhöõng ngöôøi naøy maø chæ cuùng döôøng hai Tyø-kheo A-
thaáp-ty vaø Phuù-na-baø-ta cuûa chuùng ta maø thoâi”. Do
ñoù, hai Tyø-kheo naøy ñöôïc thöùc cuùng döôøng deã daøng.
Caùc Tyø-kheo nöôùc Giaø-thi suy nghó: “Caùc Tyø-kheo
kyø cöïu naøy coù nhöõng haønh vi baát haûo, xa rôøi caùc
Tyø-kheo toát, laøm nhöõng vieäc xaáu thaäm chí coøn laøm
söù giaû cho ngöôøi”. Nghó theá roài, hoï beøn veà trình leân
Theá Toân. Theá Toân lieàn cho goïi hai Tyø-kheo aáy ñeán
khieån traùch, roài baûo caùc Tyø-kheo baïch töù Yeát-ma khu
taãn hai Tyø-kheo aáy. (Töù Phaàn Luaät, Ñ 22 tr 890b-
891b).
Theå thöùc baïch Yeát-ma nhö sau:
- Ñaïi ñöùc Taêng, xin laéng nghe! Tyø-kheo... naøy,
ôû thoân xoùm (...), laøm hoen oá nhaø ngöôøi, laøm haïnh
xaáu. Laøm hoen oá nhaø ngöôøi ai cuõng thaáy cuõng
nghe, laøm haïnh xaáu ai cuõng thaáy cuõng nghe. Neáu
thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay cho Tyø-
kheo.. phaùp Yeát-ma taãn xuaát, khieån traùch nhö sau:
“Thaày laøm hoen oá nhaø ngöôøi, laøm haïnh xaáu. Laøm
hoen oá nhaø ngöôøi ai cuõng thaáy cuõng nghe, laøm
haïnh xaáu ai cuõng thaáy cuõng nghe. Thaày neân rôøi
khoûi nôi naøy, khoâng neân ôû ñaây nöõa”. Ñaây laø lôøi taùc
baïch.
205
- Ñaïi ñöùc Taêng, xin laéng nghe! Tyø-kheo... naøy,

ôû thoân xoùm (...), laøm hoen oá nhaø ngöôøi, laøm haïnh
xaáu. Laøm hoen oá nhaø ngöôøi ai cuõng thaáy cuõng
nghe, laøm haïnh xaáu ai cuõng thaáy cuõng nghe. Neáu
thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay cho Tyø-
kheo... phaùp Yeát-ma taãn xuaát, khieån traùch nhö sau:
“Thaày laøm hoen oá nhaø ngöôøi, laøm haïnh xaáu. Laøm
hoen oá nhaø ngöôøi, ai cuõng thaáy cuõng nghe, laøm
haïnh xaáu ai cuõng thaáy cuõng nghe. Thaày neân rôøi
khoûi nôi naøy, khoâng neân ôû ñaây nöõa”. Caùc Ñaïi ñöùc
naøo baèng loøng cho Tyø-kheo… naøy phaùp Yeát-ma taãn
xuaát thì im laëng; ai khoâng baèng loøng haõy noùi. Ñaây
laø Yeát-ma laàn thöù nhaát. (laàn thöù hai, thöù ba cuõng
noùi nhö theá).
- Taêng ñaõ baèng loøng cho Tyø-kheo… phaùp Yeát-
ma taãn xuaát, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Sau khi taêng ñaõ cho phaùp Yeát-ma taãn xuaát, vò
naøy phaûi tuaân haønh 35 phaùp nhö ngöôøi hoïc hoái. Luaät
Taêng Kyø coøn baûo: “Sau khi laøm phaùp Yeát-ma, phaûi
cho ngöôøi naøy ôû beân ngoaøi giaø lam”.
Luaän Tyø-baø-sa noùi: “Laøm hoen oá nhaø ngöôøi töùc
laø laøm nhöõng vieäc xaáu, phaù hoaïi loøng tín kính cuûa
ngöôøi khaùc. Ngöôøi taïi gia ñem cuûa caûi cuûa mình
cuùng döôøng Tam baûo laø ñeå gieo troàng thieän caên, caàu
ñöôïc phöôùc baùo. Neáu ngöôøi xuaát gia ñem cuûa tín thí
cho laïi ngöôøi taïi gia töùc laø laøm maát lôïi ích cuûa hoï,
khieán loøng tín kính cuûa hoï ñoái vôùi Tam baûo bò
206
thöông toån, ñoàng thôøi coøn laøm cho nhöõng ngöôøi

xuaát gia khaùc maát caùc thöù lôïi döôõng”.
Ngöôøi bò taãn xuaát, neáu bieát aên naên hoái caûi, tuøy
thuaän chuùng Taêng, khoâng daùm traùi nghòch, thì
Taêng seõ baïch töù Yeát-ma giaûi phaùp taãn xuaát. Nhöng
theo Luaät Nhieáp, neáu phaïm 20 vieäc sau ñaây thì
khoâng cho giaûi phaùp taãn xuaát:
1. ÔÛ trong Taêng chuùng, khoâng sieâng naêng,
khoâng toû veû cung kính.
2. ÔÛ trong Taêng chuùng, khoâng bieát khieâm toán,
vaãn giöõ tính ngaïo maïn.
3. ÔÛ ngoaøi Taêng chuùng, khoâng phuïc tuøng phaùp
trò phaït.
4. ÔÛ ngoaøi Taêng chuùng, toû ra ngang böôùng,
khoâng bieát cung kính.
5. Khoâng caàu ñöôïc giaûi tröø phaùp dieät taãn,
khoâng saùm hoái loãi laàm.
6. Hoaëc caäy theá nhaø vua.
7. Hoaëc caäy theá quan toøa
8. Hoaëc nöông töïa ngoaïi ñaïo.
9. Hoaëc nöông nhôø ngöôøi coù theá löïc.
10. Khoâng nöông töïa chuùng Taêng.
11. Maëc aùo nhö ngöôøi theá tuïc.
12. Maëc aùo ngoaïi ñaïo.
207
13. Nöông nhôø ngoaïi ñaïo maø soáng.

14. Laøm nhöõng vieäc khoâng ñaùng laøm.
15. Khoâng tu taäp nhöõng giôùi luaät cuûa Tyø-kheo.
16. Hoaëc maéng Tyø-kheo.
17. Hoaëc coù khi giaän döõ ñoái vôùi Tyø-kheo.
18. Hoaëc laø nguyeàn ruûa Tyø-kheo
19. Hoaëc laøm cho chuùng Taêng maát lôïi.
20. Hoaëc khoâng muoán ôû chung vôùi chuùng Taêng.
3. Phaùp Yeát-ma y chæ
Luùc ñöùc Theá Toân ñang ôû nöôùc Xaù-veä, coù Tyø-kheo

Taêng Soâ, ngu si, khoâng bieát pheùp taéc, phaïm nhieàu loãi
laàm, thöôøng ôû chung vôùi caùc ngöôøi baïch y, khoâng tuaân
theo giôùi luaät. Phaät bieát ñöôïc vieäc ñoù beøn khieån traùch
Tyø-kheo Taêng Soâ, roài baûo chuùng Taêng baïch töù Yeát-
ma, cho Taêng Soâ phaùp y chæ.
Thaày Yeát-ma taùc baïch:
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tỳ kheo... naøy
ngu si, khoâng bieát pheùp taéc, phaïm nhieàu laàm loãi,
cuøng ôû chung vôùi caùc cö só, khoâng tuaân theo giôùi
luaät. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng
nay baèng loøng cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma y chæ.
208
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo... naøy

ngu si, khoâng bieát pheùp taéc, phaïm nhieàu laàm loãi,
cuøng ôû chung vôùi caùc cö só, khoâng tuaân theo giôùi
luaät, Taêng nay cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma y chæ,
caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng vieäc Taêng cho Tyø-kheo...
phaùp Yeát-ma y chæ thì im laëng, ai khoâng baèng loøng
thì haõy noùi. Ñaây laø Yeát-ma laàn thöù nhaát (laàn thöù 2,
thöù 3 cuõng noùi nhö theá).
Taêng ñaõ baèng loøng cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma
y chæ, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Sau khi Taêng taùc phaùp Yeát-ma, vò naøy phaûi y
chæ thaày Tyø-kheo ña vaên, trí tueä, coù ñöùc, maø
nghieâm trì giôùi luaät, noã löïc tu hoïc, khoâng ñöôïc
buoâng lung. Laïi phaûi tuaân haønh 35 phaùp nhö ngöôøi
hoïc hoái.
Neáu moät thôøi gian sau, vò naøy bieát aên naên hoái
caûi, tuøy thuaän chuùng Taêng, tu hoïc tieán boä, Taêng seõ
laøm Yeát-ma giaûi phaùp y chæ cho thaày. [Taêng Kyø taäp
III, tr. 419, 423, 439] [taäp IV, tr. 168]
4. Phaùp Yeát-ma caám ñeán nhaø cö só

(Yeát-ma phaùt hæ)
Nguyeân nhaân söï vieäc xaûy ra nhö sau:
Baáy giôø ñöùc Theá Toân ñang ôû taïi nöôùc Xaù-veä,
hai Toân giaû Xaù-lôïi-phaát vaø Muïc-kieàn-lieân höôùng
209
daãn 500 Tyø-kheo töø nöôùc Giaø-thi du haønh ñeán Maät

Laâm, vaø ñang cö truù taïi vöôøn A-ma-leâ. Cö só Chaát-
ña-la hay tin aáy, lieàn ñeán vieáng thaêm, ñöôïc hai Toân
giaû thuyeát phaùp khai thò khieán oâng raát hoan hyû. Do
ñoù, oâng cung thænh hai Toân giaû vaø Taêng chuùng hoâm
sau ñeán nhaø oâng thoï trai. Ñöôïc hai ngaøi chaáp
thuaän, oâng lieàn veà nhaø chuaån bò böõa côm cuùng
döôøng. Khi aáy, moät vò Tyø-kheo cöïu truù taïi vöôøn A-
ma-leâ laø Thieän Phaùp, suy nghó: “Ta haõy ñeán nhaø cö
só Chaát-ña-la, xem caùch thöùc oâng cuùng döôøng thöùc
aên cho Tyø-kheo khaùch vaø Tyø-kheo chuû khaùc nhau
nhö theá naøo”. Theá roài, thaày ñi ñeán ñoù, vaøo thaúng
trong beáp, thaáy toaøn nhöõng thöùc aên thöôïng haûo
haïng, beøn noåi xuøng, noùi vôùi cö só Chaát-ña-la: “Trong
caùc thöùc aåm thöïc maø cö só söûa soaïn cuùng döôøng so
vôùi caùc thöùc aên thöôïng haïng cuûa theá gian thì chaúng
thua keùm chuùt naøo, chæ tieác laø thieáu hoà ma teå (xaùc
meø eùp: thöùc aên toài) maø thoâi”.
Cö só lieàn noùi: “Tröôûng laõo Thieän Phaùp, thaày
töøng gìn giöõ kho baùu chaùnh phaùp nhö caên, löïc, giaùc yù,
thieàn ñònh, chaùnh thoï, maø sao laïi noùi nhöõng lôøi thoâ
bæ nhö theá! Toâi ñaõ chuaån bò nhöõng thöùc aên myõ dieäu
nhö theá naøy thì coøn duøng hoà ma teå laøm chi nöõa? Toâi
xin neâu moät ví duï, ngöôøi coù trí khi nghe ví duï seõ töï
hieåu laáy: ví nhö taïi moät nöôùc kia khoâng coù gaø. Roài coù
ngöôøi ñem ñeán baùn moät con gaø maùi. Con gaø naøy, vì
khoâng coù gaø coà, neân raäp vôùi moät con quaï, roài ñeû
210
tröùng, nôû ra gaø con. Nhöng gaø con naøy khoâng keâu
ñöôïc tieáng gaø, cuõng khoâng keâu ñöôïc tieáng quaï; do ñoù,
neân goïi laø gaø quaï. Cuõng nhö theá ñoù Thieän Phaùp, thaày
ñaõ gìn giöõ kho baùu chaùnh phaùp nhö caên, löïc maø laïi
noùi nhöõng lôøi thoâ bæ thì chaúng khaùc gì con gaø quaï
kia”.
Thieän Phaùp giaän döõ traùch: “Cö só ñaõ maéng toâi, toâi
ñi veà ñaây”.
Cö só noùi: “Ñaïi ñöùc Thieän Phaùp! Toâi khoâng noùi
aùc, cuõng khoâng coù maéng, Ñaïi ñöùc neân vui veû soáng
taïi Maät Laâm naøy, toâi seõ cung caáp y phuïc, ngoïa cuï,
thöùc aên, thuoác men cho Ñaïi ñöùc. Ñaïi ñöùc ñöøng ñi
ñaâu caû; coù ñi ñaâu roài cuõng trôû veà ñaây thoâi. Neáu Ñaïi
ñöùc coù ñeán choã ñöùc Theá Toân, thì xin haõy trình baøy
trung thöïc nhöõng gì xaûy ra giöõa toâi vaø Ñaïi ñöùc.”
Thieän Phaùp giaän döõ, töø bieät cö só, ñi ñeán choã
Theá Toân, trình baøy ñaày ñuû söï kieän vöøa roài leân Theá
Toân. Theá Toân beøn duøng nhieàu phöông tieän khieån
traùch Thieän Phaùp, roài baûo chuùng Tyø-kheo baïch töù
Yeát-ma, ngaên khoâng cho Thieän Phaùp ñeán nhaø cö só
Chaát-ña-la nöõa.
Theå thöùc baïch töù Yeát-ma nhö sau:
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Cö só (Chaát-
ña-la) kia laø ngöôøi ñaøn vieät coù loøng tin, thöôøng öa
boá thí, cuùng döôøng chö Taêng. Theá maø Tyø-kheo
211
(Thieän Phaùp) duøng lôøi haï tieän, maï lî oâng. Neáu

thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay baèng
loøng laøm Yeát-ma caám Tyø-kheo (Thieän Phaùp) ñeán
nhaø cö só. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
- Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Cö só (Chaát-ña-
la) kia laø ngöôøi ñaøn vieät coù loøng tin, thöôøng öa boá
thí, cuùng döôøng chö Taêng. Theá maø Tyø-kheo (Thieän
Phaùp) duøng lôøi haï tieän, maï lî oâng. Taêng nay baèng
loøng laøm Yeát-ma caám Tyø-kheo (Thieän Phaùp) ñeán
nhaø cö só. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng vieäc Taêng
laøm Yeát-ma caám Tyø-kheo (Thieän Phaùp) ñeán nhaø cö
só thì im laëng; ai khoâng baèng loøng haõy noùi. Ñaây laø
Yeát-ma laàn thöù nhaát. (laàn thöù 2, laàn thöù 3 cuõng noùi
nhö theá).
- Taêng ñaõ baèng loøng laøm Yeát-ma caám Tyø-kheo
(Thieän Phaùp) ñeán nhaø cö só, vì im laëng. Toâi ghi
nhaän nhö vaäy.
Taêng laøm phaùp Yeát-ma naøy vôùi ñieàu kieän
ngöôøi cö só coù 5 phaùp sau ñaây:
1. Bieát cung kính cha.
2. Bieát cumg kính meï.
3. Bieát toân kính Sa-moân.
4. Bieát toân kính Baø-la-moân.
5. Giöõ gìn kieân coá nhöõng vieäc caàn phaûi giöõ gìn.
212
Neáu cö só traùi vôùi 5 phaùp treân, thì Taêng seõ

khoâng laøm yeát ma ngaên Tyø-kheo. Hôn nöõa, phaùp
Yeát-ma naøy laø daønh cho nhöõng Tyø-kheo phaïm 10
phaùp sau ñaây:
1. Duøng lôøi aùc ñoäc maéng cö só.
2. Duøng phöông tieän laøm cho nhaø cö só giaûm
suùt ñaïo taâm.
3. Laøm cho hoï thaát lôïi.
4. Laøm cho hoï maát choã ôû.
5. Laøm cho nhaø cö só naùo loaïn.
6. Huûy baùng Phaät tröôùc maët cö só.
7. Huûy baùng Phaùp tröôùc maët cö só.
8. Huûy baùng Taêng tröôùc maët cö só.
9. Maéng cö só baèng nhöõng lôøi haï tieän.
10. Höùa vôùi cö só moät ñieàu gì ñoù maø khoâng
thöïc hieän.
Tyø-kheo bò Taêng cho phaùp Yeát-ma naøy phaûi
tuaân thuû 35 phaùp nhö ngöôøi hoïc hoái.
Tieáp ñeán, Taêng seõ sai moät Tyø-kheo coù ñuû 8
phaùp sau ñaây, ñöa Tyø-kheo Thieän Phaùp ñeán nhaø cö
só Chaát-ña-la ñeå saùm hoái:
1. Ña vaên.
2. Noùi naêng kheùo leùo.
213
3. Hieåu roõ vieäc mình laøm.

4. Hieåu ñöôïc yù ngöôøi khaùc.
5. Chòu laéng nghe lôøi ngöôøi khaùc trình baøy.
6. Coù theå ghi nhôù ñöôïc söï vieäc.
7. Khoâng coù khuyeát ñieåm.
8. Hieåu roõ yù nghóa lôøi noùi thieän hay aùc.
(Töù phaàn Luaät, Ñ22 tr. 893a.)
Toân giaû A-nan coù ñuû 8 phaùp aáy neân ñöôïc Taêng
baïch nhò Yeát-ma sai daãn Thieän Phaùp ñi saùm hoái. Khi
ñeán nôi, toân giaû A-nan noùi vôùi cö só nhö sau ñeå saùm
hoái: “Taêng ñaõ traùch phaït Tyø-kheo Thieän Phaùp roài”.
Neáu cö só chaáp nhaän cho saùm hoái thì toát; neáu
khoâng chaáp nhaän thì phaûi daãn Tyø-kheo kia ñeán choã
maø cö só maét thaáy, tai khoâng nghe, baûo phaûi saùm
hoái nhö phaùp. Roài trôû laïi noùi vôùi cö só nhö sau ñeå
saùm hoái: “Thaày Tyø-kheo kia tröôùc ñaây phaïm toäi,
nay saùm hoái xong, toäi ñaõ tröø dieät”.
Neáu oâng ta cho saùm hoái thì toát, baèng khoâng
chòu, thì ngöôøi phaïm toäi phaûi thaân haønh ñeán saùm
hoái vôùi cö só.
Trong tröôøng hôïp cö só aáy vaãn khoâng chòu
nhaän saùm hoái, thì chuùng Taêng neân baûo vò Tyø-kheo
kia dôøi ñi nôi khaùc. Neáu thaày khoâng ñi thì sau naøy
214
xaûy ra ñieàu gì raéc roái, Taêng seõ khoâng chòu traùch

nhieäm. Nhöng may maén laø trong tröôøng hôïp vöøa
roài cö só Chaát-ña-la ñaõ thuaän tình cho saùm hoái, vaø
Tyø-kheo Thieän Phaùp cuõng aên naên hoái loãi, tuøy thuaän
chuùng Taêng, khoâng daùm traùi nghòch. Roài ít laâu sau
ñoù, thaày ñeán xin Taêng giaûi Yeát-ma cho mình. Do
ñoù, Taêng ñaõ ñoàng yù yeâu caàu cuûa thaày, tieán haønh
giaûi phaùp Yeát-ma.
Thaày Yeát-ma baïch Taêng nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Taêng ñaõ laøm
Yeát-ma caám Tyø-kheo… naøy ñeán nhaø cö só. Tyø-kheo
naøy ñaõ tuøy thuaän chuùng Taêng, khoâng daùm traùi
nghòch. Nay theo Taêng xin giaûi Yeát-ma caám ñeán
nhaø cö só. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng nay giaûi phaùp Yeát-ma caám ñeán nhaø cö só. Ñaây
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Taêng ñaõ laøm
Yeát-ma caám Tyø-kheo... naøy ñeán nhaø cö só. Tyø-kheo
naøy ñaõ tuøy thuaän chuùng Taêng, khoâng daùm traùi
nghòch. Nay theo Taêng xin giaûi Yeát-ma caám ñeán
nhaø cö só. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng Taêng giaûi
phaùp Yeát-ma caám ñeán nhaø cö só cho Tyø-kheo... thì
im laëng; ai khoâng baèng loøng haõy noùi. Ñaây laø Yeát-
ma laàn thöù nhaát (laàn thöù 2, laàn thöù 3 cuõng theá).
215
Taêng ñaõ baèng loøng giaûi phaùp Yeát-ma caám Tyø-

kheo... ñeán nhaø cö só vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
5. Phaùp Yeát-ma cöû toäi khoâng nhaän toäi
Luùc baáy giôø Tyø-kheo Xieån-ñaø phaïm toäi, caùc

Tyø-kheo khaùc baûo thaày: “Thaày phaïm toäi, vaäy coù
thaáy khoâng?”. Xieån-ñaø ñaùp: “Toâi khoâng thaáy”
Caùc Tyø-kheo thieåu duïc, tri tuùc khieån traùch
Xieån-ñaø roài ñi ñeán trình leân Theá Toân. Theá Toân
duøng voâ soá phöông tieän khieån traùch Xieån-ñaø, roài
baûo caùc Tyø-kheo baïch töù Yeát-ma, keát toäi Tyø-kheo
Xieån-ñaø coù toäi maø khoâng thaáy toäi. Thuû tuïc tieán
haønh nhö sau: Taäp hoïp Taêng roài neâu leân toäi (taùc
cöû); neâu toäi roài baûo vò aáy nhôù laïi (taùc öùc nieäm); baûo
nhôù laïi roài môùi keát toäi (döõ toäi).
Thaày Yeát-ma taùc baïch vôùi Taêng:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo Xieån-
ñaø naøy phaïm toäi. Caùc Tyø-kheo khaùc hoûi: “Thaày
phaïm toäi vaäy coù thaáy khoâng?” Xieån-ñaø ñaùp: “Toâi
khoâng thaáy”. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng nay cho Tyø-kheo... phaùp Yeát-ma cöû toäi khoâng
thaáy toäi. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo Xieån-
ñaø naøy phaïm toäi. Caùc Tyø-kheo khaùc hoûi: “Thaày
phaïm toäi vaäy coù thaáy khoâng?” Xieån-ñaø ñaùp: “Toâi
216
khoâng thaáy”. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng nay cho Tyø-kheo… phaùp Yeát-ma cöû toäi khoâng
thaáy toäi. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng Taêng laøm Yeát-
ma keát toäi Xieån-ñaø khoâng thaáy toäi thì im laëng; ai
khoâng baèng loøng haõy noùi. Ñaây laø Yeát-ma laàn thöù
nhaát. (laàn thöù 2, thöù 3 cuõng theá).
- Taêng ñaõ baèng loøng laøm Yeát-ma keát toäi Tyø-
kheo Xieån-ñaø khoâng thaáy toäi, vì im laëng. Toâi ghi
nhaän nhö vaäy.
Sau khi Taêng laøm Yeát-ma, vò naøy phaûi tuaân
haønh 35 phaùp nhö ngöôøi hoïc hoái. Neáu ngöôøi naøy
bieát aên naên hoái caûi, tuøy thuaän chuùng Taêng, thì
Taêng seõ laøm Yeát-ma giaûi toäi.
6. Phaùp Yeát-ma cöû toäi, coù toäi maø

khoâng saùm hoái
Baáy giôø Tyø-kheo Xieån-ñaø phaïm toäi, caùc Tyø-
kheo baûo: “Thaày coù toäi, phaûi saùm hoái.” Xieån-ñaø ñaùp:
“Toâi khoâng saùm hoái”. Caùc Tyø-kheo beøn ñem vieäc aáy
baïch leân ñöùc Theá Toân. Theá Toân khieån traùch Xieån-
ñaø, roài baûo caùc Tyø-kheo baïch töù yeát ma cöû toäi Xieàn-
ñaø coù toäi maø khoâng saùm hoái. Moïi thuû tuïc dieãn tieán
nhö tröôøng hôïp cöû toäi khoâng thaáy toäi. Sau ñoù, neáu
vò naøy aên naên hoái loãi, muoán ñöôïc giaûi toäi, thì coù theå
xin Taêng phaùp Yeát-ma giaûi toäi vaøo caùc dòp Taêng
thoï trai hoaëc Boá-taùt.
217
7. Phaùp Yeát-ma khuyeân ngöôøi boû aùc

kieán
Luùc baáy giôø Tyø-kheo A-lôïi-tra sinh ra aùc kieán
nhö sau: “Theo toâi hieåu yù nghóa phaùp do Phaät
thuyeát giaûng, thì phaïm daâm duïc khoâng phaûi laø
phaùp chöôùng ñaïo”.
Caùc Tyø-kheo nghe A-lôïi-tra sinh aùc kieán nhö
theá, lieàn ñeán chaát vaán thaày. A-lôïi-tra beøn xaùc nhaän
kieán giaûi cuûa mình laø nhö vaä. Caùc Tyø-kheo beøn
khuyeán caùo A-lôïi-tra: “Naøy A-lôïi-tra! Thaày chôù noùi
nhö theá. Chôù huûy baùng Theá Toân. Huûy baùng Theá Toân
laø khoâng toát. Theá Toân khoâng noùi nhö vaäy. Ngaøi ñaõ
duøng voâ soá phöông tieän chæ roõ caùch ñoaïn tröø daâm
duïc, dieät tröø caùc yù nghó veà daâm duïc, daäp taét söùc
noùng cuûa duïc, vöôït qua söï troùi buoäc cuûa aùi nhieãm.
Theá Toân ñaõ duøng nhieàu ví duï ñeå noùi veà duïc: duïc
gioáng nhö haàm löûa lôùn, nhö boù ñuoác coû khoâ, nhö traùi
chín treân caây, nhö vaät möôïn taïm, nhö mieáng xöông
khoâ, nhö cuïc thòt, nhö nhöõng gì ñaõ thaáy trong moäng,
nhö daãm treân muõi dao nhoïn, nhö caùi noài ñöïng ñaày
nöôùc ñeå ngoaøi naéng gaét, nhö raén ñoäc, nhö löôõi ñao
ñang muùa, nhö muõi kích nhoïn. Chính ñöùc Theá Toân
ñaõ noùi nhö vaäy. Naøy A-lôïi-tra! Ñöùc Nhö Lai ñaõ daïy:
“Ñoaïn duïc, xa lìa caáu ueá, ñieàu phuïc khaùt aùi, dieät tröø
hang oå cuûa duïc, rôøi boû moïi troùi buoäc, aùi heát Nieát-
baøn”. Theá thì vì sao thaày laïi baûo raèng haønh daâm
218
khoâng phaûi laø phaùp chöôùng ñaïo?”. Maëc duø caùc Tyø-
kheo ñaõ aân caàn khuyeân baûo A-lôïi-tra nhö vaäy, nhöng
thaày vaãn kieân trì chaáp chaët aùc kieán, vaø khaúng ñònh
raèng: “Ñoù môùi laø ñieàu chaân thaät, ngoaøi ra ñeàu hö
voïng”. Caùc Tyø-kheo khoâng bieát phaûi laøm sao, beøn
ñem vieäc aáy ñeán trình leân ñöùc Theá Toân. Theá Toân
beøn cho goïi A-lôïi-tra ñeán khieån traùch, roài baûo chuùng
Taêng töø nay veà sau, neáu coù Tyø-kheo naøo khôûi leân aùc
kieán thì tröôùc heát sai moät Tyø-kheo thanh tònh ñeán
khuyeân can: “Naøy Ñaïi ñöùc, Ñaïi ñöùc khoâng neân
khoâng nghe lôøi khuyeân can. Ñaïi ñöùc haõy nghe lôøi
khuyeân can. Ñaïi ñöùc phaûi nhö phaùp khuyeân can caùc
Tyø-kheo. Caùc Tyø-kheo cuõng nhö phaùp khuyeân can
Ñaïi ñöùc. Haøng ñeä töû cuûa Phaät phaûi khuyeân caên laãn
nhau, chæ baûo laãn nhau, saùm hoái vôùi nhau, môùi taêng
theâm lôïi ích. Ñaïi ñöùc neân boû vieäc aáy ñi, ñöøng ñeå
Taêng khieån traùch, maø phaïm toäi naëng”.
Can nhö theá maø boû thì toát, neáu khoâng boû, thì
phaûi taäp hoïp Taêng ñeå khuyeân can.
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo (moã
giaùp) coù aùc kieán, khoâng nghe lôøi ngöôøi khaùc. Caùc
Tyø-kheo duøng giôùi luaät ñeå daïy baûo maø khoâng chòu
nghe lôøi, laïi coøn noùi vôùi caùc Tyø-kheo raèng: “Caùc Ñaïi
ñöùc ñöøng baûo toâi toát hay xaáu. Toâi cuõng khoâng baûo
caùc Ñaïi ñöùc toát hay xaáu. Xin caùc Ñaïi ñöùc haõy thoâi
219
ñi, ñöøng khuyeân baûo toâi laøm chi”. Neáu thôøi gian
thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng haõy khuyeân vò Tyø-
kheo... naøy nhö sau: “Thaày khoâng neân khoâng nghe
lôøi khuyeân can maø neân nghe lôøi. Thaày neân nhö
phaùp khuyeân can caùc Tyø-kheo. Caùc Tyø-kheo cuõng
nhö phaùp khuyeân can thaày. Haøng ñeä töû Phaät phaûi
khuyeân can laãn nhau, chæ baûo laãn nhau, saùm hoái
nhau, môùi taêng theâm lôïi ích.” Ñaây laø lôøi taùc baïch.
Taùc baïch xong, thaày Yeát-ma laïi baûo:
- Naøy Ñaïi ñöùc! Toâi ñaõ taùc baïch xong, coøn 3 laàn
Yeát-ma nöõa. Ñaïi ñöùc neân boû vieäc ñoù ñi, ñöøng ñeå
Taêng khieån traùch maø theâm toäi naëng.
Neáu nghe lôøi thì toát, baèng khoâng nghe lôøi, thì
baïch Yeát-ma laàn thöù nhaát:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo… naøy
coù aùc kieán khoâng chòu nghe lôøi khuyeân can. Caùc Tyø-
kheo duøng giôùi luaät nhö phaùp daïy baûo maø khoâng
nghe lôøi, laïi coøn noùi vôùi caùc Tyø-kheo: “Caùc Ñaïi ñöùc
chôù baûo toâi toát hay xaáu. Toâi cuõng khoâng baûo caùc
Ñaïi ñöùc toát hay xaáu. Caùc Ñaïi ñöùc haõy thoâi ñi, chôù
baûo toâi laøm chi”. Taêng nay khuyeân vò Tyø-kheo... naøy
boû vieäc aáy, nhö sau: “Thaày khoâng neân khoâng nghe
lôøi, maø neân nghe lôøi. Thaày neân nhö phaùp khuyeân
can caùc Tyø-kheo. Caùc Tyø-kheo cuõng phaûi nhö phaùp
khuyeân can thaày. Haøng ñeä töû cuûa Phaät coù khuyeân
can laãn nhau, chæ baûo laãn nhau, saùm hoái laãn nhau,
220
môùi taêng theâm lôïi ích”. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng
ñeå Taêng khuyeân can vò Tyø-kheo… boû vieäc aáy thì im
laëng; ai khoâng baèng loøng haõy noùi”. Ñaây laø Yeát-ma
laàn thöù nhaát.
Baïch Yeát-ma laàn thöù nhaát xong, neân baûo:
- Naø y Ñaï i ñöù c ! Toâ i ñaõ baï c h Yeá t -ma laà n thöù
nhaá t xong, coøn hai laàn Yeá t -ma nöõ a Ñaïi ñöùc neân
boû vieä c aá y ñi, chôù ñeå Taê n g khieå n traù c h maø maé c
toä i naë n g.
Neáu vaâng lôøi thì toát, baèng khoâng vaâng lôøi thì
baïch Yeát-ma laàn thöù hai nhö treân: Xong hai laàn
Yeát-ma laïi baûo:
- Naøy Ñaïi ñöùc! Toâi ñaõ baïch Yeát-ma laàn thöù
hai xong, coøn moät laàn Yeát-ma nöõa. Ñaïi ñöùc neân boû
vieäc aáy ñi, chôù ñeå Taêng khieån traùch maø theâm toäi
naëng.
Neáu vaâng lôøi thì toát, baèng khoâng vaâng lôøi, thì
baïch Yeát-ma laàn thöù ba nhö treân, roài keát luaän:
- Taêng ñaõ khuyeân vò Tyø-kheo... boû vieäc aáy
xong, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Khi Yeát-ma xong maø boû thì phaïm 6 toäi Ñoät-
caùt-la (vì ñaõ ñöôïc khuyeân can ôû choã vaéng 3 laàn, vaø
khuyeân can ôû choã nhieàu ngöôøi 3 laàn), vaø 4 toäi Thaâu-
lan-giaù, (vì ñeå traûi qua 1 laàn baïch vaø 3 laàn Yeát-ma
221
ôû giöõa chuùng Taêng). Taêng Yeát-ma xong maø khoâng

boû thì phaïm toäi Taêng taøn.
Luaät Taêng Kyø noùi: “Ñoái vôùi ngöôøi coù aùc kieán
naøy, Taêng chuùng khoâng neân soáng chung, khoâng neân
cuøng noùi chuyeän, cuøng aên chung, cuøng laøm vieäc
Phaät, Phaùp, Taêng, khoâng cuøng Boá taùt, töï töù vaø laøm
caùc phaùp Yeát-ma. Coù theå môøi ngoaïi ñaïo ngoài, chöù
khoâng môøi ngöôøi bò cöû toäi naøy ngoài. Neáu ngöôøi naøy
bò beänh thì Taêng chuùng khoâng neân chaêm soùc, maø
chæ nhôø ñaøn vieät hoaëc thaân nhaân cuûa vò aáy ñeán
chaêm soùc. Neáu vò aáy cheát thì khoâng neân duøng
höông hoa, thöùc aên uoáng cuùng döôøng töû thi. Taêng
cuõng khoâng neân chia y baùt, khoâng neân duøng leã hoûa
thieâu, maø neân laáy y baùt buoäc vaøo coå, ñaët töû thi leân
giöôøng, khieâng ra ngoaøi giaø lam, roài tuyeân caùo
raèng: “Vieäc cuûa chuùng Taêng ñaõ thanh tònh. Khoâng
neân khôûi aùc taâm ñoái vôùi Tyø-kheo aùc kieán naøy.” Sôû
dó laøm nhö vaäy laø ñeå ngöôøi sau ñöøng baét chöôùc thoùi
aùc kieán aáy. Neáu tröôøng hôïp muïc ñoàng hay ngöôøi
ñoán cuûi nhaët ñöôïc y baùt cuûa ngöôøi aáy ñem ñeán cuùng
döôøng, thì chuùng Taêng coù theå nhaän laáy, vì xem nhö
ñoù laø tònh vaät do hoï cuùng döôøng. [Taêng kyø, taäp
III,tr 294]
8. Phaùp Yeát-ma can ngöôøi phaù Taêng
222
Baûn chaát cuûa Taêng laø thanh tònh vaø hoøa hôïp,
neân khi Taêng khoâng coøn hoøa hôïp, chia thaønh nhoùm
rieâng, sinh hoaït vaø laøm phaùp Yeát-ma rieâng, thì goïi
laø phaù hoøa hôïp Taêng. Söï phaù hoøa hôïp Taêng goàm coù
18 yeáu toá nhö sau:
1. Nhö phaùp maø baûo laø phi phaùp.
2. Phi phaùp maø baûo laø nhö phaùp.
3. Ñuùng luaät maø cho raèng khoâng ñuùng luaät.
4. Khoâng ñuùng luaät maø cho raèng ñuùng luaät.
5. Phaïm toäi maø cho raèng khoâng phaïm.
6. Khoâng phaïm toäi maø cho raèng phaïm.
7. Toäi nheï maø cho raèng toäi naëng.
8. Toäi naëng maø cho raèng toäi nheï.
9. Toäi coù theå saùm hoái maø cho raèng khoâng theå
saùm hoái.
10. Toäi khoâng theå saùm hoái maø cho raèng coù theå
saùm hoái.
11. Toäi thoâ aùc maø cho raèng khoâng thoâ aùc.
12. Toäi khoâng thoâ aùc maø cho raèng thoâ aùc.
13. Vieäc neân laøm maø cho raèng khoâng neân laøm.
14. Vieäc khoâng neân laøm maø cho raèng neân laøm.
15. Phaät coù cheá ñònh maø cho raèng Phaät khoâng
cheá ñònh.
223
16. Phaät khoâng cheá ñònh maø cho raèng Phaät coù
cheá ñònh.
17. Phaät coù daïy maø cho raèng Phaät khoâng daïy.
18. Phaät khoâng daïy maø cho raèng Phaät coù daïy.
(Töù Phaàn Luaät, Ñ 22, tr. 883a.)
Chung quy, vieäc phaù Taêng bao goàm trong 2
tröôøng hôïp:
1. Phaù Yeát-ma Taêng.
2. Phaù Phaùp luaân Taêng.
Tröôøng hôïp phaù Yeát-ma Taêng laø trong moät truù
xöù coù ít nhaát 8 Tyø-kheo, chia laøm hai nhoùm, laøm
Yeát-ma rieâng, sinh hoaït rieâng, ñoù goïi laø phaù Yeát-
ma Taêng. Phaù Yeát-ma Taêng, Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni
ñeàu coù theå phaù ñöôïc, vaø trong quaù khöù, hieän taïi,
cuõng nhö töông lai ñeàu coù theå phaù. Traùi laïi, phaù
Phaùp luaân Taêng, ít nhaát phaûi coù 9 Tyø-kheo nhö
phaùp, chia laøm hai nhoùm, moät nhoùm 5 ngöôøi, moät
nhoùm 4 ngöôøi. Trong nhoùm 5 ngöôøi, coù moät ngöôøi
töï xöng laø Phaät, ñoái laäp vôùi ñöùc Phaät, ñeà xöôùng moät
giaùo phaùp hay phaùp luaân khaùc vôùi phaùp luaân cuûa
Phaät, vaø cho ñoù laø con ñöôøng chôn chaùnh höôùng
ñeán Nieát-baøn, roài 4 ngöôøi kia phuï hoïa theo. Phaùp
luaân cuûa Phaät chæ cho 8 thaùnh ñaïo, töùc laø 8 con
ñöôøng chính höôùng ñeán 4 quaû Sa-moân.
224
Phaù Phaùp luaân Taêng phaûi laø Tyø-kheo nhö

phaùp ôû trong cuøng cöông giôùi hay ngoaøi cöông giôùi
ñeàu coù theå phaù, vaø chæ coù moät tröôøng hôïp duy nhaát
xaûy ra vaøo thôøi ñöùc Phaät, do Ñeà-baø-ñaït-ña ñeà
xöôùng. Tyø-kheo-ni khoâng theå phaù phaùp luaân Taêng.
Luaät Thaäp Tuïng thuaät laïi vieäc Ñeà-baø-ñaït-ña phaù
Phaùp luaân Taêng nhö sau: Ñieàu-ñaït (Ñeà-baø-ñaït-da)
xuaát gia vôùi thieän taâm, trong 12 naêm ñaàu tu haønh
tinh taán, nhöng sau ñoù öa tu pheùp thaàn thoâng, pheá
boû chaùnh ñaïo. OÂng muoán ñaûo chaùnh Phaät, ñeå giaønh
quyeàn laõnh ñaïo chuùng Tyø-kheo, beøn caáu keát vôùi vua
A-xaø-theá, xuùi vua saùt haïi phuï vöông ñeå cöôùp ngoâi,
coøn oâng laät ñoå Phaät ñeå laøm laõnh tuï. Moät hoâm, oâng
baøn baïc vôùi 4 ngöôøi ñeä töû laø Cuï-giaø-leâ, Caøn-ñaø-
phieâu, Ca-löu-la-ñeà-xaù vaø Tam-vaên-ñaït-ña, roài cuøng
nhau ñeán thöa vôùi Phaät: “Baïch Theá Toân! Theá Toân
tuoåi taùc ñaõ cao, neân giao chuùng Taêng laïi cho con.
Theá Toân chæ caàn höôûng thoï phaùp laïc hieän taïi, ñeå
chuùng Taêng cho con laõnh ñaïo”.
Phaät daïy: “Naøy Ñieàu-ñaït! Xaù-lôïi-phaát vaø
Muïc-kieàn-lieân, coù ñaïi trí tueä thaàn thoâng nhö theá,
maø ta coøn khoâng giao chuùng Taêng cho hoï thay,
huoáng gì ngöôi laø ngöôøi ngu, laø thaây cheát, maø ta
laïi ñem Taêng chuùng giao cho ngöôi hay sao?” Bò
ñöùc Phaät baùc boû yù ñoà ñen toái cuûa mình, Ñieàu-ñaït
beøn baøn vôùi 4 ñeä töû taâm phuùc nhö sau: “Ta vôùi
caùc ngöôi haõy cuøng nhau phaù hoøa hôïp Taêng, hoaïi
225
phaùp luaân cuûa Sa-moân Cuø-ñaøm. Laøm ñöôïc nhö

theá chuùng ta seõ noåi tieáng laø ngöôøi ñaõ phaù hoøa
hôïp Taêng vaø hoaïi phaùp luaân”.
Ñaõ raép taâm nhö theá, Ñieàu-ñaït lieàn xöôùng xuaát 5
ñieàu phi phaùp:
1. Tyø-kheo suoát ñôøi maëc y phaán taûo.
2. Tyø-kheo suoát ñôøi soáng theo haïnh khaát thöïc.
3. Tyø-kheo suoát ñôøi chæ aên moãi ngaøy moät böõa.
4. Tyø-kheo suoát ñôøi nguû döôùi khoaûng ñaát troáng.
5. Tyø-kheo suoát ñôøi khoâng aên thòt.
(Ñ23, tr.259a)
Luaät daïy: Khi bieát coù moät nhoùm Tyø-kheo
muoán phaù Taêng, thì Taêng neân sai moät Tyø-kheo
thaân tình vôùi nhoùm ngöôøi aáy ñeán khuyeân can hoï.
Neáu khuyeân can khoâng ñöôïc, thì sai 2, 3 Tyø-kheo
ñeán khuyeân can. Neáu 2, 3 ngöôøi khuyeân can cuõng
khoâng coù keát quaû, thì phaûi hoïp Taêng, baïch töù Yeát-
ma khuyeân can. (theå thöùc töông töï nhö caùc phaùp
Yeát-ma tröôùc )
Thaày Yeát-ma baïch:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo (moã
giaùp) naøy muoán duøng phöông tieän phaù hoøa hôïp
Taêng, kieân trì khoâng boû. Neáu thôøi gian thích hôïp
226
ñoái vôùi Taêng, Taêng nay laøm Yeát-ma khuyeân thaày

boû vieäc aáy nhö sau: “Naøy Tyø-kheo... thaày ñöøng neân
phaù hoøa hôïp Taêng, kieân trì khoâng boû. Naøy Tyø-
kheo... thaày neân cuøng chuùng Taêng hoøa hôïp, hoan
hyû khoâng tranh caõi, nhö söõa hoøa vôùi nöôùc, soáng an
laïc trong Phaät phaùp”. Ñaây laø lôøi taùc baïch. (Taùc
baïch roài thaày Yeát-ma neân khuyeân ngöôøi aáy) Naøy
Ñaïi ñöùc! Toâi ñaõ taùc baïch xong, coøn 3 laàn Yeát-ma
nöõa, thaày neân boû vieäc aáy, ñöøng ñeå Taêng laøm Yeát-
ma maø theâm toäi naëng.
Noùi nhö theá roài, neáu nghe lôøi thì toát, neáu
khoâng nghe lôøi thì baïch Yeát-ma laàn thöù nhaát:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo... naøy
muoán duøng phöông tieän phaù hoøa hôïp Taêng, kieân trì
khoâng boû. Taêng nay khuyeân can boû vieäc aáy: “Naøy
Tyø-kheo... thaày ñöøng phaù hoøa hôïp Taêng, kieân trì
khoâng boû. Thaày neân cuøng chuùng Taêng hoøa hôïp,
hoan hyû, khoâng tranh caõi, nhö söõa hoøa vôùi nöôùc,
soáng an laïc trong Phaät phaùp”.
- Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng vieäc Taêng laøm
Yeát-ma khuyeân Tyø-kheo... boû vieäc aáy thì im laëng; ai
khoâng baèng loøng haõy noùi. Ñaây laø Yeát-ma laàn thöù
nhaát.
Laøm yeát ma nhö theá roài, neân can ngöôøi aáy
raèng:
227
- Naøy Ñaïi ñöùc! Toâi ñaõ baïch Yeát-ma laàn thöù

nhaát xong, coøn hai laàn Yeát-ma nöõa. Thaày neân boû
vieäc aáy, ñöøng ñeå Taêng laøm Yeát-ma maø theâm toäi
naëng.
Neáu nghe lôøi thì toát. Neáu khoâng nghe lôøi thì
Yeát-ma laàn thöù 2 nhö treân. Xong 2 laàn Yeát-ma neân
khuyeân:
- Naøy Ñaïi ñöùc! Toâi ñaõ baïch Yeát-ma laàn thöù 2
xong roài, coøn moät laàn Yeát-ma nöõa, thaày neân töø boû
vieäc aáy, ñöøng ñeå Taêng laøm Yeát-ma maø theâm toäi
naëng.
Neáu boû thì toát, baèng khoâng boû thì baïch Yeát-
ma laàn thöù 3 nhö treân roài keát luaän:
- Taêng ñaõ baèng loøng laøm Yeát-ma khuyeân Tyø-
kheo... boû vieäc aáy xong, vì im laëng, toâi ghi nhaän
nhö vaäy.
Trong phaùp khuyeân can naøy, neáu baïch laàn ñaàu
chöa xong maø boû thì phaïm toäi Ñoät-caùt-la. Neáu baïch
xong môùi boû thì phaïm toäi Thaâu-lan-giaù nheï. Neáu
moät laàn baïch vaø moät laàn Yeát-ma xong maø boû, thì
phaïm hai toäi Thaâu-lan-giaù nheï. Neáu 1 laàn taùc baïch
vaø 2 laàn Yeát-ma xong maø boû thì phaïm 3 toäi Thaàu-
lan-giaù naëng. Neáu 3 laàn Yeát-ma xong maø khoâng boû,
thì phaïm toäi Taêng taøn. Neáu hoaøn toaøn chöa baïch,
vaø khoâng boû, thì chæ phaïm toäi Ñoät-caùt-la.
228
(Tyø-ni Taùc Trì Tuïc Thích, Tuïc Taïng kinh, taäp

65, tr. 292-294).
9. Phaùp Yeát-ma khieån traùch ñeä töû
Neáu coù ñeä töû khoâng tuaân theo pheùp taéc cuûa
thieàn moân, khoâng phuïng söï Hoøa thöôïng, A-xaø-leâ,
khoâng bieát hoå theïn, khoâng nghe lôøi daïy baûo, laøm
nhöõng vieäc traùi oai nghi, khoâng cung kính, böôùng
bænh cöùng ñaàu, keát baïn vôùi keû aùc; öa ñeán nhaø phuï
nöõ, thieáu nöõ, Hoaøng moân; hoaëc ñeán tinh xaù cuûa Tyø-
kheo-ni, Thöùc-xoa-ma-na, Sa-di-ni, thì Hoøa thöôïng,
A-xaø-leâ phaûi laøm Yeát-ma khieån traùch. Phaùp Yeát-ma
naøy tuaàn töï laøm 3 vieäc:
1. Goïi ñeä töû ñeán tröôùc maët.
2. Neâu ra loãi laàm, baét hoï phaûi thöøa nhaän.
3. Caân nhaéc loãi laàm ñeå khieån traùch ñuùng
möùc.
Khi ñeä töû coù loãi, thaày phaûi daïy baûo heát loøng,
khoâng neân vì tình thöông maø boû qua khoâng noùi
ñeán; hoaëc laø khi ñeä töû coù loãi nheï maø noåi giaän khieån
traùch moät caùch gay gaét. Laøm nhö theá laø cö xöû
khoâng thích ñaùng. Ngöôøi treân ñaõ töï coi thöôøng
mình thì pheùp moâ phaïm khoâng ñöôïc tuaân thuû,
ngöôøi döôùi seõ baát bình, vieäc phuïng söï seõ cheånh
maûng. Theá neân phaûi xöû söï thích ñaùng, möøng giaän
229
ñuùng luùc, theo ñuùng luaät maø daïy doã quôû traùch, ñoù
môùi goïi laø ngöôøi höôùng daãn gioûi.
Khi khieån traùch coù 5 caùch noùi:
1. Nay toâi khieån traùch oâng, oâng haõy ñi ñi.
2. OÂng ñöøng vaøo phoøng toâi.
3. OÂng ñöøng laøm thò giaû cho toâi nöõa.
4. OÂng ñöøng ñeán choã toâi nöõa.
5. Toâi khoâng noùi chuyeän vôùi oâng.
Ñoù laø caùch Hoøa thöôïng khieån traùch ñeä töû.
Ngöôøi ñeä töû sau khi bò khieån traùch thì moãi
ngaøy 3 laàn: saùng, tröa vaø chieàu phaûi ñeán Hoøa
thöôïng, A-xaø-leâ saùm hoái. Caùch saùm hoái phaûi laøm laø
boû giaøy deùp, ñeå traàn vai aùo beân phaûi, chaân phaûi quyø
xuoáng ñaát, chaép tay noùi lôøi saùm hoái:
- Kính baïch Hoøa thöôïng, con… nay xin saùm
hoái, khoâng daùm taùi phaïm nöõa. (noùi 3 laàn).
Neáu cho saùm hoái thì toát, baèng khoâng cho thì
moãi ngaøy phaûi ñeán saùm hoái 3 laàn nhö theá. Neáu ñaõ
laøm nhö vaäy maø thaày vaãn khoâng cho, thì phaûi
nhuùng nhöôøng tuøy thuaän, tìm moïi phöông tieän ñeå
söûa ñoåi loãi laàm. Theá nhöng neáu ñaõ nhuùng nhöôøng
tuøy thuaän, maø thaày vaãn khoâng nhaän söï saùm hoái,
thì Taêng seõ theo ñuùng phaùp maø trò thaày.
230
Neáu ñeä töû bò trò phaït, chöa saùm hoái, maø thaày
laïi nhaän söï cung caáp vaø nhaän laøm ngöôøi y chæ, thì
ñoù laø vieäc phi phaùp, caàn phaûi trò phaït thaày.
Luaät Thaäp Tuïng noùi: “Neáu ñeä töû coù 5 ñieàu:
1. Khoâng thöông (thaày).
2. Khoâng kính.
3. Khoâng hoå.
4. Khoâng theïn.
5. Öa ñeán nhöõng nôi khoâng ñaùng ñeán maø Hoøa
thöôïng khoâng raên daïy, thì Hoøa thöôïng maéc toäi”.
10. Phaùp khuyeân vaø ñuoåi Sa-di taø
kieán
Phaùp Yeát-ma naøy chia laøm hai giai ñoaïn:

Tröôùc heát, khuyeân Sa-di aáy boû aùc kieán, neáu khuyeân
khoâng coù keát quaû thì Taêng seõ laøm Yeát-ma ñuoåi haún.
Phaùp Yeát-ma naøy khoâng cho ñöông söï coù maët.
Baáy giôø coù 2 Sa-di Yeát-ma vaø Ma-haàu-ca, cuøng
laøm haïnh baát tònh (ñoàng tính luyeán aùi), vaø töï baûo
nhau: “Boïn chuùng ta töøng theo Phaät nghe phaùp,
chuùng ta hieåu raèng, vieäc haønh daâm duïc khoâng phaûi
laø phaùp chöôùng ñaïo”. Caùc Tyø-kheo nghe theá, beøn
khieån traùch 2 Sa-di aáy, roài baïch leân Theá Toân (Töù
Phaàn luaät, Ñ22, tr. 683c.).
231
Luaät Caên Baûn laïi neâu moät tröôøng hôïp khaùc:

Hai Sa-di Lôïi Thích vaø Tröôøng Ñaïi cuøng soáng
chung vôùi caùc Tyø-kheo. Trong soá caùc Tyø-kheo coù
ngöôøi ñuøa côït, vuoát ve hai Sa-di. Sau ñoù, hoï hoái haän
veà haønh vi baát tònh cuûa mình, neân noã löïc tu taäp, vaø
chöùng quaû A-la-haùn, coù thaàn thoâng töï taïi bay treân
hö khoâng. Hai Sa-di thaáy theá, neân cho raèng söï
haønh daâm duïc khoâng phaûi laø phaùp chöôùng ñaïo. Maëc
duø ñöôïc caùc Tyø-kheo khuyeán caùo raèng söï suy nghó
cuûa hoï laø aùc kieán, nhöng caùc Sa-di vaãn coá tröng
baèng chöùng sai laàm cuûa mình. (Luaät Caên Baûn, Ñ
23, tr. 841b).
Khi söï kieän treân ñöôïc trình leân Theá Toân, Theá
Toân lieàn daïy caùc Tyø-kheo baïch töù Yeát-ma khuyeân
can hai Sa-di kia boû aùc kieán aáy.
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Caùc Sa-di naøy
töï baûo nhau: “Theo choã chuùng ta nghe phaùp maø
Theá toân giaûng daïy, thì vieäc haønh daâm duïc khoâng
phaûi laø phaùp chöôùng ñaïo”. Taêng nay khuyeân caùc
Sa-di naøy boû vieäc aáy nhö sau: “Naøy caùc Sa-di, caùc
ngöôi chôù phæ baùng Theá Toân, phæ baùng Theá Toân laø
vieäc baát thieän. Ñöùc Theá Toân khoâng baûo nhö theá.
Theá Toân ñaõ duøng voâ soá phöông tieän daïy raèng daâm
duïc laø phaùp chöôùmg ñaïo”. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
232

töï baûo nhau: “Theo choã chuùng ta nghe phaùp maø
Theá toân giaûng daïy, thì vieäc haønh daâm duïc khoâng
phaûi laø phaùp chöôùng ñaïo”. Taêng nay khuyeân caùc
Sa-di naøy boû vieäc aáy nhö sau: “Naøy caùc Sa-di, caùc
ngöôi chôù phæ baùng Theá Toân, phæ baùng Theá Toân laø
vieäc baát thieän. Ñöùc Theá Toân khoâng baûo nhö theá.
Theá Toân ñaõ duøng voâ soá phöông tieän daïy raèng daâm
duïc laø phaùp chuôùng ñaïo”. Caùc Ñaïi ñöùc naøo ñoàng yù
vieäc Taêng khieån traùch nhöõng Sa-di naøy boû aùc kieán
thì im laëng, ai khoâng ñoàng yù haõy noùi. Ñaây laø Yeát-
ma laàn thöù nhaát. (laàn thöù 2, laàn thöù 3 cuõng theá).
- Taêng ñaõ ñoàng yù khieån traùch caùc Sa-di naøy, vì
im laëng; toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Theo luaät, söï khuyeân can Sa-di boû aùc kieán naøy
khoâng gioáng vôùi theå thöùc khuyeân can Tyø-kheo, Tyø-
kheo-ni. Vì khi khuyeân can Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni thì
phaûi tuaàn töï khuyeân can ñeán 3 giai ñoaïn.
Neáu Taêng ñaõ ba laàn Yeát-ma xong maø Sa-di
khoâng boû aùc kieán, thì seõ laøm Yeát-ma ñuoåi haún.
ñaõ ñöôïc Taêng khuyeán caùo boû aùc kieán, maø ngoan coá
khoâng boû. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng nay cho caùc Sa-di naøy phaùp Yeát-ma ñuoåi haún,
233
baûo nhö sau: “Naøy caùc Sa-di, töø nay trôû ñi, caùc
ngöôi khoâng ñöôïc noùi: Phaät laø ñöùc Theá Toân cuûa
con, khoâng ñöôïc ñi theo caùc Tyø-kheo khaùc. Nhöõng
Sa-di khaùc ñöôïc nguû chung phoøng vôùi Tyø-kheo hai
ñeâm, ba ñeâm, nhöng caùc ngöôi thì khoâng ñöôïc. Caùc
ngöôi haõy rôøi khoûi ñaây, ñi nôi khaùc, khoâng ñöôïc ôû
ñaây nöõa”. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
ñaõ ñöôïc Taêng khuyeán caùo boû aùc kieán, maø ngoan coá
khoâng boû. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng nay cho caùc Sa-di naøy phaùp Yeát-ma ñuoåi haún,
baûo nhö sau: “Naøy caùc Sa-di, töø nay trôû ñi, caùc
ngöôi khoâng ñöôïc noùi: Phaät laø ñöùc Theá Toân cuûa
con, khoâng ñöôïc ñi theo caùc Tyø-kheo khaùc. Nhöõng
Sa-di khaùc ñöôïc nguû chung phoøng vôùi Tyø-kheo hai
ñeâm, ba ñeâm, nhöng caùc ngöôi thì khoâng ñöôïc. Caùc
ngöôi haõy rôøi khoûi ñaây, ñi nôi khaùc, khoâng ñöôïc ôû
ñaây nöõa”. Caùc Ñaïi ñöùc naøo ñoàng yù vieäc Taêng cho
nhöõng Sa-di naøy phaùp Yeát-ma ñuoåi haún thì im
laëng; ai khoâng ñoàng yù haõy noùi. Ñaây laø Yeát-ma laàn
thöù nhaát, (laàn thöù 2, laàn thöù 3 cuõng theá).
- Taêng ñaõ ñoàng yù cho caùc Sa-di naøy phaùp Yeát-
ma ñuoåi haún, vì im laëng; toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Laøm Yeát-ma xong, phaûi ñuoåi nhöõng Sa-di aáy
ra khoûi giaø lam. Caùc Tyø-kheo khoâng ñöôïc chöùa
chaáp. Trong tröôøng hôïp Sa-di phaïm 4 troïng giôùi thì
neân laøm Yeát-ma ñuoåi haún. Ngoaøi ra, neáu phaïm caùc
234
toäi khaùc thì tuøy theo naëng nheï hoaëc khuyeân daïy,
hoaëc ñuoåi haún. Theå thöùc Yeát-ma döïa theo treân ñaây,
chæ thay ñoåi nhöõng choã caàn thieát.
11. Phaùp Yeát-ma can Tyø-kheo-ni
theo Tyø-kheo phaïm toäi
Luùc baáy giôø Tyø-kheo Xieån-ñaø bò Taêng cöû toäi,

nhöng thaày khoâng tuøy thuaän chuùng Taêng vaø chuùng
Taêng cuõng chöa giaûi phaùp cöû toäi. Theá maø Tyø-kheo-
ni UÙùy Thöù laïi saên soùc haàu haï Xieån-ñaø. Caùc Tyø-
kheo-ni can coâ khoâng ñöôïc laøm nhö theá, nhöng UÙy
Thöù baûo raèng Tyø-kheo Xieån-ñaø laø anh coâ, neân coâ
phaûi coù boån phaän cuùng döôøng, chaêm soùc. Caùc Tyø-
kheo-ni lieàn ñem vieäc ñoù baïch vôùi caùc Tyø-kheo. Caùc
Tyø-kheo baïch leân Theá Toân, Theá Toân cho goïi UÙy
Thöù ñeán khieån traùch, roài daïy caùc Tyø-kheo-ni baïch
töù Yeát-ma, cho coâ UÙy Thöù phaùp khieån traùch. Theå
thöùc taùc baïch nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Ni Taêng laéng nghe! Tyø-kheo-ni
(moã giaùp) naøy bieát Tyø-kheo (moã giaùp) kia ñaõ bò
Taêng cöû toäi nhö phaùp, nhö luaät, nhö lôøi Phaät daïy,
maø khoâng tuøy thuaän, khoâng saùm hoái. Do ñoù, Taêng
chöa cho pheùp ôû chung, theá maø coâ naøy tuøy thuaän
Tyø-kheo aáy. Caùc Tyø-kheo-ni ñaõ baûo raèng: “Tyø-kheo
aáy ñaõ bò Taêng cöû toäi nhö phaùp, nhö luaät, nhö lôøi
Phaät daïy, maø khoâng tuøy thuaän, khoâng saùm hoái. Do
235
ñoù, Taêng chöa cho pheùp ôû chung. Coâ khoâng ñöôïc

tuøy thuaän”, theá maø coâ naøy vaãn ngoan coá tuøy thuaän.
Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Ni Taêng, Ni Taêng
nay cho coâ naøy phaùp Yeát-ma khieån traùch, baûo phaûi
boû vieäc aáy: “Naøy sö coâ! Tyø-kheo aáy ñaõ bò Taêng cöû
toäi nhö phaùp, nhö luaät, nhö lôøi Phaät daïy, maø
khoâng tuøy thuaän, khoâng saùm hoái. Do ñoù, Taêng chöa
cho pheùp ôû chung. Sö coâ khoâng neân tuøy thuaän”. Ñaây
Taùc baïch xong, vò Yeát-ma neân baûo:
- Coâ neân bieát, toâi ñaõ baïch xong, coøn 3 laàn Yeát-
ma nöõa, coâ neân boû vieäc aáy, ñöøng ñeå Ni Taêng cöû toäi
maø theâm toäi naëng.
Neáu coâ aáy nghe lôøi khuyeân baûo thì toát, baèng
khoâng nghe lôøi khuyeân baûo, thì phaûi laøm Yeát-ma
laàn thöù nhaát:
- Xin Ñaïi ñöùc Ni Taêng laéng nghe! Tyø-kheo-ni
(moã giaùp) naøy bieát Tyø-kheo (moã giaùp) kia ñaõ bò
Taêng cöû toäi nhö phaùp, nhö luaät, nhö lôøi Phaät daïy,
maø khoâng tuøy thuaän, khoâng saùm hoái. Do ñoù, Taêng
chöa cho pheùp ôû chung, theá maø coâ naøy tuøy thuaän
Tyø-kheo aáy. Caùc Tyø-kheo-ni ñaõ baûo coâ raèng: “Tyø-
kheo aáy ñaõ bò Taêng cöû toäi nhö phaùp, nhö luaät, nhö
lôøi Phaät daïy, maø khoâng tuøy thuaän, khoâng saùm hoái.
Do ñoù, Taêng chöa cho pheùp ôû chung. Coâ khoâng ñöôïc
tuøy thuaän”, theá maø coâ vaãn ngoan coá tuøy thuaän.Ni
236
Taêng nay cho coâ naøy phaùp Yeát-ma khieån traùch baûo
phaûi boû vieäc aáy: “Naøy sö coâ! Tyø-kheo aáy ñaõ bò Taêng
cöû toäi nhö phaùp, nhö luaät, nhö lôøi Phaät daïy, maø
khoâng tuøy thuaän, khoâng saùm hoái. Do ñoù, Taêng chöa
cho pheùp ôû chung. Sö coâ khoâng neân tuøy thuaän”. Caùc
Ñaïi ñöùc Ni Taêng naøo baèng loøng vieäc Ni Taêng cho
Tyø-kheo-ni naøy phaùp Yeát-ma khieån traùch baûo phaûi
boû vieäc aáy thì im laëng, ai khoâng baèng loøng haõy noùi.
Ñaây laø Yeát-ma laàn thöù nhaát.
Laøm Yeát-ma laàn thöù nhaát xong neân baûo:
- Naøy coâ! Toâi ñaõ baïch Yeát-ma laàn thöù nhaát
xong, coøn hai laàn Yeát-ma nöõa. Coâ neân boû vieäc aáy,
chôù ñeå Ni Taêng cöû toäi maø theâm toäi naëng.
Neáu coâ aáy nghe lôøi thì toát, baèng khoâng nghe
lôøi, thì tieáp tuïc laøm Yeát-ma laàn thöù hai. Hai laàn
Yeát-ma xong laïi baûo:
- Coâ neân bieát, toâi ñaõ baïch hai laàn Yeát-ma xong,
coøn 1 laàn Yeát-ma nöõa. Coâ neân boû vieäc aáy, ñöøng ñeå
Ni Taêng cöû toäi maø theâm toäi naëng.
Neáu coâ aáy nghe lôøi thì toát, baèng khoâng nghe
lôøi, thì laøm Yeát-ma laàn thöù 3 nhö treân, roài keát
luaän:
- Ni Taêng ñaõ baèng loøng laøm Yeát-ma khieån
traùch Tyø-kheo-ni naøy khieán phaûi boû vieäc aáy xong, vì
im laëng; toâi ghi nhaän nhö vaäy.
237
Phaùp khieån traùch treân ñaây, neáu baïch chöa

xong maø boû thì phaïm moät toäi Ñoät-caùt-la. Neáu baïch
xong môùi boû thì phaïm moät toäi Thaâu-lan-giaù nheï.
Neáu qua 1 laàn baïch vaø 1 laàn Yeát-ma xong môùi boû
thì phaïm 2 toäi Thaâu-lan-giaù nheï. Neáu qua moät laàn
taùc baïch vaø 2 laàn Yeát-ma xong môùi boû thì phaïm 3
toäi Thaâu-lan-giaù naëng. Neáu 3 laàn Yeát-ma xong maø
khoâng boû thì phaïm toäi Ba-la-di.
Neáu tröôùc khi chöa baïch thì taát caû nhöõng ai
tuøy thuaän thaày Tyø-kheo bò cöû toäi aáy ñeàu phaïm Ñoät-
caùt-la. Neáu khi taùc phaùp maø coù Tyø-kheo baûo: “ñöøng
boû”, thì ngöôøi naøy phaïm Thaâu-lan-giaù. Neáu khi
chöa taùc phaùp maø khuyeân “ñöøng boû”, thì ngöôøi naøy
phaïm toäi Ñoät-caùt-la. Tyø-kheo-ni cuõng theá.
(Tyø-ni Taùc Trì Tuïc Thích, Tuïc Taïng kinh 65,
tr.299-300)
12. Phaùp Yeát-ma caûnh caùo Tyø-kheo

cuûa Ni chuùng
Phaät cheá phaùp thöù nhaát trong 8 Kính phaùp
cuûa Tyø-kheo-ni laø: “Tyø-kheo-ni duø 100 tuoåi maø khi
thaáy Tyø-kheo môùi thoï giôùi cuõng phaûi ñöùng daäy leã
baùi, traûi toøa, môøi ngoài. Phaùp naøy phaûi cung kính
toân troïng gìn giöõ suoát ñôøi, khoâng ñöôïc vi phaïm.”
Nhöng Phaät cuõng daïy: “Neáu coù Tyø-kheo ñaùnh maéng
Tyø-kheo-ni, hoaëc thoùa maï hoaëc neùm hoa, taït nöôùc,
238
hoaëc noùi nhöõng lôøi thoâ bæ, traù nguïy khuyeán duï, thì
cho pheùp Tyø-kheo-ni baïch nhò Yeát-ma taùc phaùp
khoâng leã kính”. Theå thöùc taùc baïch nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Ni Taêng laéng nghe! Tyø-kheo (moã
giaùp) naøy ñaùnh maéng Tyø-kheo-ni, thaäm chí duøng
nhöõng lôøi traù nguïy khuyeán duï. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Ni Taêng, Ni Taêng nay laøm Yeát-ma
khoâng leã baùi Tyø-kheo naøy. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
- Xin Ñaïi ñöùc Ni Taêng laéng nghe! Tyø-kheo (moã
giaùp) naøy ñaùnh maéng Tyø-kheo-ni, thaäm chí duøng
nhöõng lôøi traù nguïy khuyeán duï. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Ni Taêng, Ni Taêng nay laøm Yeát-ma
khoâng leã baùi. Ñaïi ñöùc Ni naøo baèng loøng Ni Taêng
laøm Yeát-ma khoâng leã baùi Tyø-kheo... thì im laëng, ai
khoâng baèng loøng haõy noùi.
- Ni Taêng ñaõ baèng loøng laøm Yeát-ma khoâng leã
baùi Tyø-kheo... vì im laëng; toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Phaùp Yeát-ma naøy keát cuõng nhö giaûi, ñeàu
khoâng coù söï hieän dieän cuûa bò caùo.
Neáu thaày Tyø-kheo naøy, sau ñoù aên naên hoái caûi,
tuøy thuaän Tyø-kheo-ni, khoâng daùm traùi nghòch, thì
coù theå ñeán chuøa Ni, leã ñoä chaép tay xin giaûi phaùp
Yeát-ma nhö sau: “Tröôùc ñaây vì voâ trí, toâi ñaõ xuùc
phaïm quyù Sö coâ, töø nay trôû ñi toâi höùa seõ khoâng taùi
phaïm nöõa, xin caùc Sö coâ giaûi phaùp Yeát-ma cho toâi”.
239
Ni chuùng neáu xeùt thaáy ñuùng nhö lôøi trình baøy

cuûa thaày, thì seõ giaûi phaùp Yeát-ma khoâng leã kính.
- Xin Ñaïi ñöùc Ni Taêng laéng nghe! Tyø-kheo
(moãi giaùp) naøy ñaõ ñöôïc Ni chuùng laøm phaùp Yeát-ma
khoâng leã kính, sau ñoù ñaõ tuøy thuaän Tyø-kheo-ni,
khoâng daùm traùi nghòch. Nay ñeán Ni chuùng xin giaûi
phaùp Yeát-ma khoâng leã kính. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Ni chuùng, Ni chuùng giaûi phaùp Yeát-ma
khoâng leã kính. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
- Xin Ñaïi ñöùc Ni Taêng laéng nghe! Tyø-kheo
(moãi giaùp) naøy ñaõ ñöôïc Ni chuùng laøm phaùp Yeát-ma
khoâng leã kính, sau ñoù ñaõ tuøy thuaän Tyø-kheo-ni,
khoâng daùm traùi nghòch. Nay ñeán Ni chuùng xin giaûi
phaùp Yeát-ma khoâng leã kính. Ni chuùng nay giaûi
phaùp Yeát-ma khoâng leã kính cho Tyø-kheo... naøy. Ñaïi
ñöùc Ni naøo baèng loøng ñeå Ni chuùng giaûi phaùp Yeát-
ma khoâng leã kính cho Tyø-kheo... naøy thì im laëng, ai
- Ni chuùng ñaõ baèng loøng giaûi phaùp Yeát-ma
khoâng leã kính cho Tyø-kheo... naøy, vì im laëng; toâi ghi
nhaän nhö vaäy.
13. Phaùp Yeát-ma phuù baùt (taåy chay)
Nguyeân nhaân söï vieäc goàm coù 3 xuaát xöù:
240
1/ Töù Phaàn: Tyø-kheo Töø Ñòa vì baát maõn Tyø-

kheo Ñaïp-baø Ma-la-töû (Dabba-Malaputta), cho raèng
Toân giaû aáy chia phoøng cho mình khoâng coâng baèng,
neân xuùi baïn thaân laø cö só Ñaïi Ly-xa vu caùo Ñaïp-baø
phaïm toäi Ba-la-di. Ñaïi Ly-xa nghe lôøi Töø Ñòa, ñôïi
khi Phaät vaø chuùng Taêng taäp hoïp, lieàn ñeán vu
khoáng Tyø-kheo Ñaïp-baø xaâm phaïm vôï oâng. Phaät
lieàn hoûi Ñaïp-baø coù ñuùng theá khoâng. Ñaïp-baø baïch:
“Baïch Theá Toân, con töø luùc sinh ra cho ñeán ngaøy
nay, duø trong giaác chieâm bao cuõng chöa töøng töôûng
ñeán söï daâm duïc, huoáng nöõa laø khi tænh”. Do theá,
Phaät beøn baûo caùc Tyø-kheo gaïn hoûi Ñaïi Ly-xa. Ñaïi
Ly-xa thaønh khaån thöa raèng ñoù laø do Tyø-kheo Töø
Ñòa xuùi oâng vu caùo. Do ñoù, Phaät baûo caùc Tyø-kheo
baïch nhò Yeát-ma cho cö só Ly-xa phaùp phuù baùt,
Taêng chuùng khoâng ñöôïc qua laïi tieáp xuùc vôùi Ñaïi
Ly-xa nöõa.
2/ Taêng Kyø: Öu-baø-taéc Phaùp Döï thöôøng thænh
chö Taêng ñeán nhaø thoï trai. Moãi laàn chö Taêng ñeán,
oâng ñem nghóa lyù trong kinh ñieån ra hoûi, vò naøo
traû lôøi khoâng troâi chaûy, oâng cheâ bai vaø toû veû
khinh thöôøng ra maët. Vì theá chuùng Taêng khoâng
muoán ñeán nhaø cö só Phaùp Döï nöõa. Phaät bieát ñöôïc
vieäc ñoù, lieàn cho pheùp Taêng chuùng laøm phaùp Yeát-
ma phuù baùt ñoái vôùi gia ñình Phaùp Döï.
3/ Baùch Nhaát Yeát-ma (Ñ.24, tr.492b): Cö só
Laät Coâ Tyø Thieän Hieàn, vì bò aùc tri thöùc meâ hoaëc, vu
241
caùo Tyø-kheo Thaät Löïc phaïm toäi Ba-la-di. Caùc Tyø-

kheo lieàn baïch leân Theá Toân. Theá Toân daïy caùc Tyø-
kheo ñôn baïch Yeát-ma cho cö só Thieän Hieàn phaùp
phuù baùt.
Tröôùc khi laøm phaùp Yeát-ma naøy, Taêng chuùng
phaûi thaåm xeùt, neáu gia ñình cö só aáy coù 5 söï kieän sau
ñaây, thì Taêng seõ thöïc hieän phaùp Yeát-ma:
1. Baát hieáu vôùi cha.
2. Baát hieáu vôùi meï.
3. Khoâng kính troïng Sa-moân.
4. Khoâng kính troïng Baø-la-moân.
5. Khoâng cung phuïng Tyø-kheo.
Neáu traùi laïi 5 vieäc treân thì khoâng neân laøm
Yeát-ma phuù baùt. Hoaëc gia ñình naøo coù 10 phaùp sau
ñaây cuõng neân laøm Yeát-ma phuù baùt:
1. Maéng chöûi, huûy baùng Tyø-kheo.
2. Laøm cho Tyø-kheo bò toån haïi.
3. Laøm cho Tyø-kheo maát lôïi ích.
4. Laøm cho Tyø-kheo khoâng coù choã ôû.
5. Ñaáu tranh, gaây roái loaïn chuùng Tyø-kheo.
6.7.8. Noùi xaáu Phaät, phaùp, Taêng tröôùc maët Tyø-
kheo.
9. Vu khoáng Tyø-kheo phaïm haïnh baát tònh.
242
10. Xaâm phaïm ñeán Tyø-kheo-ni.

Theå thöùc taùc baïch nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Cö só (moã
giaùp) naøy vu khoáng Tyø-kheo thanh tònh (moã giaùp)
phaïm toäi Ba-la-di voâ caên cöù. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay cho cö só... phaùp Yeát-
ma phuù baùt, khoâng qua laïi gia ñình aáy nöõa. Ñaây
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Cö só (moã giaùp)
naøy vu khoáng Tyø-kheo thanh tònh (moã giaùp) phaïm
toäi Ba-la-di voâ caên cöù. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái
vôùi Taêng, Taêng nay cho cö só... phaùp Yeát-ma phuù
baùt; khoâng qua laïi gia ñình aáy nöõa. Caùc Ñaïi ñöùc
naøo baèng loøng vieäc Taêng laøm Yeát-ma phuù baùt
khoâng qua laïi gia ñình aáy nöõa thì im laëng, ai
Taêng ñaõ baèng loøng cho cö só... phaùp Yeát-ma
phuù baùt, vì im laëng, toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Sau khi Taêng laøm Yeát-ma xong, lieàn cöû moät söù
giaû ñeán baùo cho gia ñình aáy bieát raèng Taêng ñaõ laøm
Yeát-ma phuù baùt ñoái vôùi gia ñình oâng. Söù giaû do
Taêng sai caàn coù 8 ñöùc tính nhö sau:
1. Coù theå nghe: Khi ñöôïc Taêng sai baûo uûy
thaùc, nghe roõ, ghi nhôù khoâng sai soùt.
2. Coù theå noùi: Ñoái vôùi caùc baäc trí thöùc khoâng
heà khieáp sôï.
243
3. Töï hieåu ñöôïc vaán ñeà: Töï mình laõnh hoäi

ñöôïc söï vieäc, khoâng caàn ngöôøi khaùc chæ
baûo.
4. Coù theå laøm cho ngöôøi khaùc hieåu: Bieát ngöôøi
ta muoán gì noùi ra hôïp vôùi yù hoï.
5. Coù theå nhaän lôøi chæ baûo cuûa ngöôøi: Bieát
laõnh hoäi nhöõng lôøi noùi coù ích, khoâng noùi
nhöõng lôøi toån haïi.
6. Coù theå ghi nhôù: Thoâng suoát söï vieäc vaø
nghóa lyù, kheùo hoä trì giôùi luaät.
7. Khoâng laàm laãn: Trình baøy chính xaùc,
khoâng noùi loän xoän.
8. Phaân bieät ñöôïc vieäc phaûi traùi: Khi bò chaát
vaán khoâng boái roái, trình baøy khieán ngöôøi
ta hoan hyû.
(Tyø-ni Taùc Trì Tuïc Thích, Tuïc Taïng 65,
tr.306).
Neáu cö só naøy, sau ñoù aên naên saùm hoái, tuøy
thuaän chuùng Taêng, khoâng daùm traùi nghòch, thì coù
theå ñeán chuùng Taêng xin giaûi phaùp Yeát-ma phuù baùt,
vaø Taêng seõ laøm Yeát-ma nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Vöøa roài Taêng
ñaõ cho cö só... phaùp Yeát-ma phuù baùt, khoâng qua laïi
gia ñình aáy nöõa. Nay cö só aáy ñaõ tuøy thuaän chuùng
244
Taêng, khoâng daùm traùi nghòch, ñeán xin Taêng giaûi

phaùp Yeát-ma phuù baùt. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái
vôùi Taêng, Taêng nay giaûi phaùp Yeát-ma phuù baùt cho
cö só... vaø ñi laïi nhö tröôùc. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Vöøa roài Taêng
ñaõ cho cö só... phaùp Yeát-ma phuù baùt, khoâng qua laïi
gia ñình aáy nöõa. Nay cö só aáy ñaõ tuøy thuaän chuùng
Taêng, khoâng daùm traùi nghòch, ñeán xin Taêng giaûi
phaùp Yeát-ma phuù baùt. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng
Taêng giaûi phaùp Yeát-ma phuù baùt cho cö só... vaø ñi laïi
nhö tröôùc thì im laëng, ai khoâng baèng loøng thì noùi.
- Taêng ñaõ baèng loøng giaûi phaùp Yeát-ma phuù baùt
cho cö só vaø ñi laïi nhö tröôùc, vì im laëng, toâi ghi
nhaän nhö vaäy.
(Taêng kyø IV, tr. 51)
14. Phaùp Yeát-ma coâng nhaän hoïc gia

(Ñaây thuoäc veà loaïi Yeát-ma baûo veä)
Töø hoïc gia laø chæ cho gia ñình caû hai vôï choàng
ñeàu ñaõ kieán ñeá, töùc ñaõ chöùng ñaéc thaùnh quaû töø Döï
Löu ñeán Baát Hoaøn. Xuaát xöù cuûa phaùp Yeát-ma naøy
moãi boä neâu moät gia ñình khaùc nhau, nhöng ñeàu laø
caùc thaùnh ñeä töû taïi gia noåi tieáng thôøi ñöùc Phaät.
Theo Caên Baûn Thuyeát Nhaát Thieát Höõu Boä Tyø-naïi-
da Baùch Nhaát Yeát-ma (Ñ.24, tr.475) thì ñaây laø gia
245
ñình tröôûng giaû Sö Töû. Sau khi nghe Phaät thuyeát

phaùp, hoï ñaõ ñoaïn tröø phieàn naõo, chöùng quaû Döï Löu
ngay taïi choã. Do ñoù, ñoái vôùi Tam baûo hoï phaùt khôûi
loøng tònh tín saâu xa, thöôøng ñem taøi saûn ñeán cuùng
döôøng, ñeán noãi gia caûnh trôû neân khaùnh kieät, neân bò
caùc ngöôøi theá tuïc cheâ bai. Vì theá, ñöùc Phaät baûo caùc
Tyø-kheo taùc phaùp Yeát-ma hoïc gia, ngaên khoâng cho
caùc Tyø-kheo ñeán nhaø tröôûng giaû Sö Töû nöõa. Theå
thöùc baïch Yeát-ma nhö sau:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Coù moät gia
ñình cö só ôû taïi..., caû hai vôï choàng ñeàu ñaõ thaønh
töïu tònh tín, laø ñeä töû Phaät, taøi saûn bò khaùnh taän.
Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay taùc
phaùp Yeát-ma xaùc nhaän ñoù laø hoïc gia. Caùc Tyø-kheo
khoâng ai ñöôïc ñeán gia ñình aáy ñeå nhaän thöùc aên.
ñình cö só ôû taïi..., caû hai vôï choàng ñeàu ñaõ thaønh
töïu tònh tín, laø ñeä töû Phaät, taøi saûn bò khaùnh taän.
Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng nay taùc
phaùp Yeát-ma xaùc nhaän ñoù laø hoïc gia. Caùc Tyø-kheo
khoâng ai ñöôïc ñeán gia ñình aáy ñeå nhaän thöùc aên.
Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng vieäc Taêng taùc Yeát-ma
xaùc nhaän cö só aáy laø hoïc gia thì im laëng, ai khoâng
baèng loøng haõy noùi.
246
Taêng ñaõ baèng loøng taùc Yeát-ma xaùc nhaän cö só

aáy laø hoïc gia, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Neáu qua moät thôøi gian, gia ñình aáy laøm aên
phaùt ñaït, ñôøi soáng trôû neân sung tuùc, thì hoï coù theå
ñeán thænh caàu chö Taêng giaûi phaùp Yeát-ma hoïc gia
baèng caùch taùc baïch nhö sau:
- Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng! Con laø... coù nieàm
tin kieân coá thuaàn thaønh ñoái vôùi Tam baûo, thöôøng
ñem taøi saûn boá thí cuùng döôøng nhöõng ngöôøi ñeán
xin, khoâng heà hoái tieác. Do nhaân duyeân aáy maø taøi
saûn trôû neân khaùnh kieät, daãn ñeán baàn cuøng. Ñaïi ñöùc
Taêng vì theá thöông töôûng, taùc phaùp Yeát-ma hoïc gia
ñoái vôùi gia ñình con, khieán Thaùnh chuùng khoâng
ñeán nhaø con. Hieän nay, taøi saûn cuûa con ñaõ sung tuùc
trôû laïi. Con ñeán thænh caàu chö Taêng giaûi phaùp Yeát-
ma hoïc gia cho gia ñình con. Ngöôõng mong Ñaïi ñöùc
Taêng töø bi höùa khaû. (baïch 3 laàn)
Neáu xeùt thaáy ñuùng nhö lôøi trình baøy cuûa gia
chuû thì Taêng seõ laøm Yeát-ma giaûi phaùp hoïc gia,
baèng caùch taùc baïch nhö sau:
ñình cö só ôû taïi... caû hai vôï choàng ñeàu ñaõ thaønh töïu
tònh tín, laø ñeä töû Phaät. Do nhieät tình boá thí cuøng
döôøng, neân gia saûn cuûa hoï trôû neân khaùnh kieät. Vì
theá, tröôùc ñaây Taêng ñaõ taùc phaùp Yeát-ma hoïc gia cho
gia ñình aáy. Nay gia ñình aáy taøi vaät ñaõ sung tuùc
247
nhö tröôùc, neân ñeán thænh caàu Taêng giaûi phaùp Yeát-
ma hoïc gia. Neáu thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng,
Taêng nay giaûi phaùp Yeát-ma hoïc gia cho gia ñình aáy.
ñình cö só ôû taïi... caû hai vôï choàng ñeàu ñaõ thaønh töïu
tònh tín, laø ñeä töû Phaät. Do nhieät tình boá thí cuùng
döôøng, neân gia saûn cuûa hoï trôû neân khaùnh kieät. Vì
theá, tröôùc ñaây Taêng ñaõ taùc phaùp Yeát-ma hoïc gia cho
gia ñình aáy. Nay gia ñình aáy taøi vaät ñaõ sung tuùc
nhö tröôùc, neân ñeán thænh caàu Taêng giaûi phaùp Yeát-
ma hoïc gia. Taêng nay giaûi phaùp Yeát-ma hoïc gia cho
gia ñình aáy. Caùc Ñaïi ñöùc naøo baèng loøng vieäc Taêng
giaûi phaùp Yeát-ma hoïc gia thì im laëng, ai khoâng
baèng loøng haõy noùi.
- Taêng ñaõ baèng loøng giaûi phaùp Yeát-ma hoïc gia
cho cö só aáy, vì im laëng. Toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Phaùp Yeát-ma naøy khoâng ñöôïc thöïc hieän khi coù
söï hieän dieän cuûa ñoái töôïng Yeát-ma. Sau khi Taêng
giaûi phaùp Yeát-ma xong, caùc Tyø-kheo seõ ñi laïi gia
ñình aáy thoï nhaän thöùc aên nhö tröôùc.
(Tyø-ni Taùc Trì Tuïc Thích, Chaâu Hoaèng, Tuïc
Taïng 65, tr.290).
248
249
Chöông 4
GIÔÙI BOÀ-TAÙT
I. KINH ÑIEÅN CAÊN BAÛN CUÛA GIÔÙI BOÀ-TAÙT

Nhöõng Kinh ñieån lieân quan ñeán giôùi phaùp maø
Boà-taùt phaûi thoï trì ñöôïc ñeà caäp trong saùu baûn sau
ñaây:
1. Boà-Taùt Anh Laïc Baûn Nghieäp Kinh
2. Phaïm Voõng Kinh Boà-Taùt Giôùi Baûn
3. Du-Giaø Sö Ñòa Luaän Boà-Taùt Giôùi Baûn
4. Boà-Taùt Ñòa Trì Kinh
5. Boà-Taùt Thieän Giôùi Kinh
6. Öu-Baø-Taéc Giôùi Kinh
Sau ñaây laø toùm löôïc noäi dung cuûa phaàn Giôùi
kinh trong caùc baûn Kinh treân.
1. Boà-taùt anh laïc baûn nghieäp kinh

Kinh naøy ôû trong Ñaïi Chính Taïng, taäp 24, kyù
hieäu 1485, do Truùc Phaät Nieäm ñôøi Dieâu Taàn dòch
khoaûng naêm (376-378), goàm hai quyeån, taùm phaåm.
Noäi dung kinh noùi veà 52 thöù baäc cuûa Boà-taùt. Anh
250
Chöông IV: Giôùi Boà-taùt
laïc baûn nghieäp laø loái duïng ngöõ theo heä thoáng
Kinh Hoa Nghieâm, cho neân giaùo töôùng cuûa kinh
naøy vôùi kinh Hoa Nghieäm phuø hôïp nhau raát nhieàu
choã. Vì duøng 52 ñòa vò cuûa Boà-taùt laø: Thaäp Tín,
Thaäp Truï, Thaäp Haïnh, Thaäp Hoài Höôùng, Thaäp
Ñòa, Voâ Caáu Ñòa vaø Ñaúng Giaùc Ñòa maø coù teân
goïi nhö vaäy. ÔÛ phaàn baøi töïa cuûa phaåm Ñaïi Chuùng
Thoï Hoïc noùi veà tam tuï tònh giôùi nhö sau:
- Duøng 84.000 phaùp moân laäp ra Nhieáp Thieän
Phaùp Giôùi.
- Duøng töø bi hyû xaû, 4 voâ löôïng taâm laäp ra
Nhieáp Chuùng Sinh Giôùi. (Nhieâu Ích Höõu Tình
Giôùi).
- Duøng 10 Ba-la-di laäp ra Nhieáp Luaät Nghi
Giôùi (10 Ba-la-di naøy vôùi 10 troïng giôùi cuûa kinh
Phaïm Voõng gioáng nhau).
Baûn kinh naøy ngoaøi aûnh höôûng cuûa Kinh
Hoa Nghieâm coøn chòu aûnh höôûng cuûa kinh Phaïm
Voõng khaù naëng; vì noäi dung cuûa Tam tuï tònh giôùi
thuoäc giôùi Ñaïi thöøa. Ñaëc bieät laø giôùi Boà-taùt coù
phaùp thoï maø khoâng coù phaùp boû, moät laàn thoï laø
vónh vieãn khoâng maát, duø phaïm giôùi Ba-la-di
cuõng khoâng maát giôùi theå. Vì chuû tröông giôùi laáy
taâm laøm theå.
251
Khi khaûo cöùu baûn kinh naøy thì taïi AÁn Ñoä
khoâng coù caên cöù lòch söû thaät söï. Moïi thöù kinh luaät
taïi Trung Quoác töø “Phaùp Kinh Luïc” trôû ñi ñeàu cheùp
laø do Truùc Phaät Nieäm ñôøi Dieâu Taàn dòch; nhöng
trong phaàn dòch kinh thuoäc “Xuaát Tam Taïng kyù
taäp” thì khoâng thaáy teân cuûa noù, maø thaáy ghi trong
phaàn Thaát dòch taïp kinh luïc (nhöõng kinh luïc taïp
loaïi maát teân ngöôøi dòch). Lòch Ñaïi Tam Baûo Kyù
noùi raèng ngoaøi baûn dòch cuûa Truùc Phaät Nieäm coøn coù
baûn dòch cuûa Trí Nghieâm ñôøi Toáng. Theá nhöng, caùc
hoïc giaû hieän ñaïi caên cöù tính chaát khoâng xaùc ñònh
veà dòch giaû vaø noäi dung cuûa kinh ñeå kieåm tra thì
cho raèng baûn kinh naøy do ngöôøi Trung Quoác bieân
soaïn. (PQÑTÑ, tr.5227a).
2. Phaïm Voõng kinh Boà-taùt giôùi baûn
Kinh naøy ôû trong Ñaïi Chaùnh Taïng taäp 24, kyù
hieäu 1484, töông truyeàn do Cöu-ma-la-thaäp (344-
413) ñôøi Haäu Taàn dòch (nhöng chöa coù gì chaéc
chaén), goàm 2 quyeån, thuyeát minh veà caáp baäc tu
haønh cuûa Boà-taùt vaø giôùi töôùng cuûa 10 giôùi troïng vaø
48 giôùi khinh. Theo baøi töïa cuûa kinh naøy do Taêng
Trieäu vieát thì nguyeân baûn ñaày ñuû goàm 61 phaåm,
112 quyeån maø baûn naøy laø phaåm thöù 10 cuûa boä ñoù.
Vì giaùo phaùp cuûa chö Phaät truøng truøng voâ taän, duøng
ñeå trang nghieâm phaùp thaân maø khoâng chöôùng ngaïi
nhau gioáng nhö maïng löôùi cuûa Phaïm Thieân vöông,
do ñoù neân kinh naøy coù teân laø kinh Phaïm Voõng.
252
Quyeån thöôïng trình baøy vieäc ñöùc Phaät Thích

Ca tieáp ñoä ñaïi chuùng taïi coõi thieàn thöù tö khieán hoï
trôû veà cung Kim Cöông Quang Minh ôû theá giôùi Lieân
Hoa Taïng, baèng caùch ñöa thính chuùng ñeán tröôùc
ñöùc Loâ-Xaù-Na hoûi veà nhaân haïnh cuûa Boà-taùt, roài ñöùc
Loâ-Xaù-Na noùi roäng veà 10 phaùt thuù, 10 taâm tröôûng
döôõng, 10 taâm kim cöông vaø 40 phaùp moân cuûa
Thaäp-ñòa.
Quyeån haï trình baøy veà 10 giôùi troïng vaø 48 giôùi
khinh cuûa Boà-taùt, döïa theo söï chæ daïy cuûa ñöùc
Thích Ca ngay döôùi coäi Boà ñeà taïi theá giôùi Ta-baø
naøy.
Kinh naøy ñöôïc xem laø thuoäc quyeån kinh ñeä
nhaát noùi veà giôùi luaät cuûa Ñaïi thöøa, ñöôïc giôùi Phaät
giaùo Trung Quoác, Nhaät Baûn vaø Vieät Nam troïng thò.
Vò taêng Nhaät Baûn laø Toái Tröøng caên cöù vaøo noäi dung
cuûa kinh cho raèng noù coù lieân quan ñeán giôùi luaät ôû
thôøi ñieåm maø noù xuaát hieän. Giôùi cuûa kinh naøy khaùc
vôùi giôùi cuûa Tieåu thöøa, vì khoâng phaân bieät taïi gia,
xuaát gia, chuû tröông caên cöù vaøo giôùi coäng thoâng cuûa
chuùng sinh, laáy vieäc töï giaùc veà Phaät tính laøm cô sôû.
Baûn kinh naøy ñöôïc xem laø thuoäc heä thoáng cuûa
Kinh Hoa Nghieâm. Tuy nhieân veà noäi dung coøn ñöôïc
daãn duïng töø nhieàu kinh khaùc. Do ñoù, caùc hoïc giaû
suy ñònh raèng noù khoâng phaûi ñöôïc dòch töø Phaïn
vaên maø do ngöôøi Trung Quoác bieân soaïn vaøo khoaûng
253
cuoái ñôøi Löu Toáng. Xöa nay baûn kinh naøy ñöôïc
thònh haønh nhaát laø quyeån haï, vaø goïi laø Phaïm Voõng
Boà-taùt Giôùi Kinh, Boà-taùt Giôùi Baûn v.v… Veà sôù giaûi
coù raát nhieàu, nhöng caùc baûn sau ñaây laø chuû yeáu:
1. Boà-taùt giôùi nghóa sôù, 2 quyeån, do Trí Khaûi
ñôøi Tuøy soaïn.
2. Boà-taùt giôùi sôù, 3 quyeån, do Minh Khoaùng
ñôøi Ñöôøng soaïn ñeå boå sung boä sôù giaûi cuûa Trí Khaûi.
3. Phaïm Voõng Kinh Boà-taùt giôùi baûn sôù, 6
quyeån, do Phaùp Taïng ñôøi Ñöôøng soaïn.
4. Boà-taùt giôùi baûn sôù, 3 quyeån, do Nghóa
Tòch, ngöôøi Taân La (Trieàu Tieân) thuaät.
(PQÑTÑ, tr.4642c-3c)
3. Du-giaø sö ñòa luaän Boà-taùt giôùi baûn
Giôùi baûn naøy ñöôïc goïi goïn laø Boà-taùt giôùi baûn,
naèm trong Ñaïi Chính Taïng, taäp 24, vôùi kyù hieäu
1501, do Phaùp sö Huyeàn Trang (600-664) dòch. Giôùi
baûn naøy thuoäc quyeån 40 vaø 41 cuûa boä Du-giaø Sö ñòa
luaän, goàm 100 quyeån, cuõng do Huyeàn Trang dòch vaø
ñöôïc ñöa vaøo Ñaïi Chính Taïng taäp 30. Noäi dung cuûa
Giôùi baûn naøy trình baøy 4 giôùi Tha Thaéng (Ba-la-di)
vaø 3 giôùi khinh; laáy Tam tuï tònh giôùi laøm cô sôû; tuy
cuõng goàm chung caû ñaïo tuïc, nhöng tröôùc heát phaûi laø
7 chuùng ñeä töû thuoäc Tieåu thöøa ñaõ thoï giôùi traûi qua
254
moät thôøi gian khoâng vi phaïm, thì môùi ñöôïc thoï giôùi
naøy. Theá neân, ñaây thuoäc veà loaïi Tieäm giôùi.
4. Boà-taùt ñòa trì kinh

Giôùi baûn cuûa boä kinh naøy coù teân laø Boà-taùt
Giôùi baûn, goàm 1 quyeån ôû trong Ñaïi Chính Taïng,
kyù hieäu 1500, do Ñaøm Voâ Saám (385-433) ñôøi Baéc
Löông dòch. Giôùi baûn naøy thuoäc veà quyeån 4 trong boä
Boà-taùt Ñòa Trì Kinh goàm 10 quyeån, do Ñaøm Voâ
Saám dòch, ñöôïc ñöa vaøo Ñaïi Chính Taïng taäp 30.
Noäi dung cuûa Giôùi baûn trình baøy giôùi vaên cuûa Boà-
taùt goàm 4 giôùi Ba-la-di vaø 41 giôùi khinh. Töông
truyeàn boä Boà-taùt Ñòa Trì Kinh do ñöùc Di-laëc
thuyeát, luaän sö Voâ Tröôùc cheùp, nhöng ngöôøi Taây
Taïng cho raèng ñaây laø taùc phaåm cuûa Voâ Tröôùc.
5. Boà-taùt thieän giôùi kinh

Baûn kinh naøy goàm 2 baûn, ñeàu do Caàu-na-baït-
ma (367-431) ñôøi Löu Toáng dòch vaø ñöôïc ñöa vaøo
Ñaïi Chính Taïng taäp 30. Baûn ñaàu goàm 9 quyeån, kyù
hieäu laø 1582, goàm phaàn Baøi töïa, Chaùnh toâng vaø
phaàn Löu thoâng. Baûn hai goàm 1 quyeån, kyù hieäu laø
1583, ñöôïc ruùt ra töø quyeån 4 vaø 5 cuûa boä 9 quyeån;
noäi dung trình baøy veà 8 giôùi troïng vaø 46 giôùi Ñoät-
caùt-la (giôùi khinh) cuûa Boà-taùt; nghóa laø chæ coù phaàn
Chaùnh toâng.
255
Baûn 9 quyeån naøy ñöôïc sao ra töø Boà-taùt Ñòa

trong Du-giaø Sö Ñòa Luaän, vaø ñöôïc chænh lyù thaønh
theå taøi cuûa kinh.
6. Öu-baø-taéc giôùi kinh

Baûn kinh naøy tieáng Phaïn laø Upaøsaka-sìla-
sutra, goàm 7 quyeån, 28 phaåm, do Ñaøm Voâ Saám ñôøi
Baéc Löông dòch naêm 426, ñöôïc ñöa vaøo Ñaïi Chính
Taïng taäp 24, kyù hieäu laø 1488. Ngoaøi ra, noù coøn coù
teân laø Thieän Sanh Kinh Öu-baø-taéc Giôùi baûn.
Phaät vì tröôûng giaû Thieän Sanh maø noùi veà Tam quy
nguõ giôùi cbo haøng Ñaïi thöøa taïi gia coù nieàm tin. Noäi
dung thuyeát minh veà phaùt taâm, laäp nguyeän, tu
haønh, trì giôùi, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä v.v...
Ñaëc bieät taïi phaåm Thoï Trì, tröø vieäc thuyeát minh veà
naêm giôùi cuûa taïi gia Boà-taùt, coøn ñeà caäp ñeán 6 phaùp,
28 thaát yù coù lieân quan ñeán giôùi phaùp Ñaïi thöøa 10
troïng, 48 khinh cuûa kinh Phaïm Voõng. Baûn kinh
naøy coù daãn nhieàu teân kinh luaät neân ñòa vò cuûa noù
khaù ñaëc bieät, ñöôïc ngöôøi Trung Quoác raát troïng thò.
(PQÑTÑ, tr.6409c).
Maáy ñieåm caàn ghi nhaän:
- Neáu phaân bieät veà phöông dieän ñoán tieäm thì
Kinh Anh Laïc (soá 1), Phaïm Voõng (soá 2) thuoäc veà
ñoán giôùi; Kinh Du-giaø (soá 3), Ñòa Trì (soá 4), Thieän
Giôùi (soá 5) vaø Öu-baø-taéc (soá 6) thuoäc veà tieäm giôùi.
256
- Hai Kinh Anh Laïc, Phaïm Voõng ñeàu coù nguoàn

goác töø heä thoáng Kinh Hoa Nghieâm vaø ñöôïc caùc hoïc
giaû suy ñònh laø do ngöôøi Trung Quoác bieân soaïn.
- Ba Kinh Du-giaø, Ñòa Trì vaø Thieän Giôùi ñeàu
baát nguoàn töø luaän Du-giaø Sö Ñòa, cuøng chung moät
nguyeân baûn, nhöng khaùc baûn dòch, do ñoù, coù tính
caùch ñaïi ñoàng tieåu dò.
- Phaïm Voõng giôùi baûn coù veû khaét khe phieàn
toaùi hôn, ngöôøi thoï roài phaûi tuyeät ñoái y giaùo phuïng
haønh, tuaân thuû nghieâm chænh giôùi troïng cuõng nhö
giôùi khinh; coøn Du-giaø giôùi baûn coù veû phöông tieän
quyeàn xaûo hôn, duø nhieãm oâ cuõng chöa phaûi ñaõ
phaïm.
- Taïi Trung Quoác, Phaïm Voõng giôùi baûn toû ra
thònh haønh; coøn taïi Taây taïng thì chæ duøng Du-giaø
giôùi baûn.
- Öu-baø-taéc giôùi thuoäc giôùi Ñaïi thöøa cuûa ngöôøi
taïi gia chöù chöa haún laø giôùi Boà-taùt.
II. NOÄI DUNG CAÙC GIÔÙI BAÛN

A. Giôùi baûn Phaïm Voõng
10 Giôùi troïng
1. Khoâng ñöôïc taøn saùt:
257
Laø Phaät töû thì phaûi khôûi taâm töø bi che chôû vaø
cöùu giuùp taát caû moïi loaøi, tuyeät ñoái khoâng ñöôïc duøng
baát cöù phöông tieän gì ñeå taøn saùt hay baûo ngöôøi taøn
saùt baát cöù moät sinh vaät naøo.
2. Khoâng ñöôïc troäm cöôùp:

Laø Phaät töû thì phaûi phaùt taâm töø bi khuyeân
ngöôøi laøm phöôùc, cho neân khoâng ñöôïc töï mình troäm
cöôùp hay baûo ngöôøi troäm cöôùp baát cöù moät vaät gì cuûa
baát cöù ai, duø vaät nhoû nhieäm nhö caây kim ngoïn coû
cuõng khoâng ñöôïc coá yù troäm cöôùp.
3. Khoâng ñöôïc daâm duïc:
Laø Phaät töû thì phaûi phaùt taâm töø bi cöùu ñoä taát
caû, cho neân khoâng ñöôïc töï mình daâm duïc hay baûo
ngöôøi daâm duïc vôùi baát cöù nöõ nhaân naøo, thaäm chí
ñoái vôùi thieân nöõ hay gioáng caùi naøo trong loaøi vaät
cuõng ñeàu khoâng ñöôïc coá yù daâm duïc.
4. Khoâng ñöôïc voïng ngöõ:
Laø Phaät töû thì phaûi phaùt ngoân chaân chính vaø
khuyeân ngöôøi noùi lôøi chaân chính, cho neân tuyeät ñoái
khoâng ñöôïc töï mình voïng ngöõ hay baûo ngöôøi voïng
ngöõ vôùi baát cöù phöông caùch naøo.
5. Khoâng ñöôïc buoân röôïu:
258
Laø Phaät töû thì phaûi laøm cho chuùng sinh phaùt
sinh trí tueä, cho neân khoâng ñöôïc töï mình mua baùn
röôïu hay baûo ngöôøi mua baùn röôïu, vì röôïu laø nhaân
toá gaây ra moïi thöù toäi loãi.
6. Khoâng ñöôïc noùi xaáu ñoàng ñaïo:
Laø Phaät töû thì khoâng löôïc noùi xaáu nhöõng
ngöôøi ñoàng ñaïo; khi nghe nhöõng keû aùc taâm trong
haøng nguõ ngoaïi ñaïo vaø nhò thöøa coâng kích nhöõng
sai traùi trong toå chöùc Phaät giaùo coøn phaûi sinh taâm
töø bi giaùo hoùa hoï töø boû aùc taâm, huoáng gì laïi töï
mình böôi moùc nhöõng loãi laàm cuûa ngöôøi ñoàng ñaïo,
duø xuaát gia hay taïi gia.
7. Khoâng ñöôïc khen mình cheâ ngöôøi:
Laø Phaät töû thì leõ ra phaûi thay theá heát thaûy
chuùng sinh chòu laáy nhöõng söï phæ baùng vaø tuûi nhuïc,
vieäc xaáu thì nhaän veà cho mình, vieäc toát thì daønh
cho ngöôøi khaùc, theá neân, khoâng ñöôïc töï taùn döông
mình maø phæ baùng ngöôøi khaùc.
8. Khoâng ñöôïc tieác laãn taøi, phaùp:
Laø Phaät töû thì khi gaëp baát cöù ngöôøi ngheøo
thieáu naøo ñeán caàu xin, cuõng phaûi tuøy theo nhu caàu
cuûa hoï maø cung caáp nhöõng thöù mình coù; hoaëc coù ai
ñeán caàu xin nghe phaùp cuõng phaûi giaûng giaûi cho hoï
hieåu; theá neân, khoâng ñöôïc töï mình tieác laãn taøi,
259
phaùp hay baûo ngöôøi tieác laãn taøi phaùp maø khoâng
chòu phaùt taâm boá thí.
9. Khoâng ñöôïc giaän döõ khoâng nguoâi:
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc giaän döõ hay baûo
ngöôøi giaän döõ maø phaûi sinh taâm töø bi khoan dung
ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, nhaát laø nhöõng keû ñaõ xuùc
phaïm mình; khi hoï bieát aên naên caàu xin saùm hoái,
thì khoâng ñöôïc maéng chöûi, ñaùnh ñaäp hay cöï tuyeät
söï hoái loãi cuûa hoï.
10. Khoâng ñöôïc phæ baùng Tam baûo:
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc töï mình phæ baùng
hay baûo ngöôøi phæ baùng Tam baûo; khi nghe keû ngoaïi
ñaïo hay ngöôøi aùc taâm buoâng lôøi phæ baùng ñöùc Phaät thì
caûm thaáy nhö tim mình bò 300 muõi kieám ñaâm vaøo,
huoáng gì laïi töï mieäng mình thoát ra lôøi phæ baùng.
Neáu Phaät töû phaïm moät trong möôøi ñieàu treân
töùc laø phaïm toäi Ba-la-di cuûa Boà-taùt.
48 Giôùi khinh
1. Khoâng ñöôïc baát kính vôùi thaày baïn.
Neáu Phaät töû saép nhaän ñòa vò quoác vöông, ñaïi
thaàn thì neân thoï giôùi Boà-taùt; khi thoï giôùi roài phaûi
sinh taâm cung kính toân troïng caùc baäc toân tuùc giaùo
phaåm; khi troâng thaáy caùc ngaøi phaûi ñöùng daäy tieáp
ñoùn, chaøo hoûi leã ñoä, chöù khoâng ñöôïc sinh taâm kieâu
caêng voâ leã.
260
2. Khoâng ñöôïc uoáng caùc thöù röôïu.

Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc uoáng röôïu hoaëc môøi
ngöôøi khaùc uoáng, vì röôïu laø nguyeân nhaân phaùt sinh
voâ soá loãi laàm, do ñoù, baát cöù loaïi röôïu gì cuõng khoâng
ñöôïc uoáng.
3. Khoâng ñöôïc aên caùc thöù thòt
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc aên thòt cuûa baát cöù
loaïi sinh vaät naøo, vì aên thòt thì laøm hoûng maát haït
gioáng töø bi, khieán sinh vaät troâng thaáy ñeàu khieáp sôï
boû chaïy.
4. Khoâng ñöôïc aên ñoà cay noàng.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc aên 5 thöù cay noàng
laø toûi, kieäu, haønh, neùn vaø heï.
5. Khoâng ñöôïc khoâng khuyeân ngöôøi saùm
hoái.
Laø Phaät töû thì khi thaáy ngöôøi ñoàng giôùi phaïm
toäi, phaûi khuyeân baûo hoï thaønh taâm saùm hoái, chöù
khoâng ñöôïc laøm ngô tröôùc toäi loãi cuûa hoï.
6. Khoâng ñöôïc khoâng caàu chaùnh phaùp.
Laø Phaät töû thì khi troâng thaáy caùc vò phaùp sö
tinh thoâng giaùo phaùp Ñaïi thöøa ñi ñeán, phaûi ñöùng
daäy cung kính ñoùn tieáp leã baùi, cung caáp caùc thöù caàn
261
thieát, ñoàng thôøi cung thænh vò phaùp sö aáy thuyeát

phaùp cho mình nghe moãi ngaøy 3 laàn.
7. Khoâng ñöôïc khoâng ñi nghe phaùp.
Laø Phaät töû thì khi bieát nôi naøo coù vò phaùp sö
thuyeát giaûng kinh ñieån, giôùi phaùp, ñeàu phaûi ñeán
nghe vaø tieáp thu moät caùch thaønh kính.
8. Khoâng ñöôïc phaûn laïi giôùi phaùp Ñaïi
thöøa.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc phaûn boäi giaùo phaùp
Ñaïi thöøa, cho raèng giaùo phaùp aáy khoâng do Phaät
thuyeát, roài thoï trì nhöõng kinh luaät cuûa Nhò thöøa,
ngoaïi ñaïo aùc kieán, vôùi noäi dung phuû nhaän Phaät tính.
9. Khoâng ñöôïc khoâng giuùp ñôõ ngöôøi
beänh.
Laø Phaät töû thì khi thaáy baát cöù ngöôøi beänh naøo
cuõng phaûi heát loøng chaêm soùc nhö phuïng söï chính
ñöùc Phaät, nhaát laø khi cha meï, sö tröôûng ñau oám laïi
caøng phaûi doác loøng chöõa trò; vì trong caùc ñaùm ruoäng
phöôùc thì söï chaêm soùc ngöôøi beänh laø ñaùm ruoäng
phöôùc toát nhaát.
10. Khoâng ñöôïc taøng tröõ duïng cuï saùt
sinh.
262
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc taøng tröõ baát cöù duïng
cuï gì coù theå duøng ñeå saùt haïi sinh vaät, vì leõ Phaät töû
Boà-taùt thì ñoái vôùi keû saùt haïi cha meï mình, cuõng
khoâng ñöôïc gieát laïi ñeå traû thuø, huoáng chi laïi taøng tröõ
nhöõng vaät duøng ñeå saùt haïi caùc sinh vaät voâ toäi.
11. Khoâng ñöôïc laøm keû chuû möu gaây
chieán.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc vì lôïi loäc hay vì aùc
yù maø laøm söù thaàn lieân minh quaân söï, gaây ra chieán
tranh, laøm toån haïi sinh meänh cuûa ñoàng loaïi.
12. Khoâng ñöôïc buoân baùn taøn nhaãn.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc coá yù buoân baùn
ngöôøi, suùc vaät vaø caùc duïng cuï ma chay.
13. Khoâng ñöôïc voâ côù phæ baùng ngöôøi
khaùc.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc vu khoáng nhöõng
ngöôøi hieàn löông nhaân ñöùc, nhöõng vò phaùp sö, Hoøa
thöôïng v.v... raèng hoï phaïm 7 toäi nghòch, 10 giôùi
naëng moät caùch voâ côù.
14. Khoâng ñöôïc thieâu ñoát böøa baõi.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc sinh taâm taøn aùc
phoùng hoûa ñoát chaùy nuùi röøng, ñoàng noäi, ñeán noãi löûa
263
chaùy lan ñeán thaønh aáp, xoùm laøng, nhaø cöûa vaø caây
coái cuûa daân chuùng.
15. Khoâng ñöôïc chæ daïy sai leäch.
Laø Phaät töû thì phaûi höôùng daãn, chæ daïy kinh
luaät Ñaïi thöøa cho baát cöù ai caàn ñeán, chöù khoâng
ñöôïc chæ daïy cho hoï kinh luaät cuûa Nhò thöøa vaø hoïc
thuyeát cuûa ngoaïi ñaïo taø kieán.
16. Khoâng ñöôïc noùi phaùp roái loaïn.
Laø Phaät töû thì phaûi hoïc taäp thaáu ñaùo kinh giôùi
cuûa Ñaïi thöøa, roài ñem thuyeát giaûng cho nhöõng ai
caàn ñeán moät caùch chính xaùc, chöù tuyeät ñoái khoâng
ñöôïc vì tham lôïi maø giaûng giaûi roái loaïn, sai laïc
kinh ñieån vaø giôùi phaùp cuûa Ñaïi thöøa.
17. Khoâng ñöôïc yû theá ham caàu.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc vì lôïi loäc, danh
voïng maø thaân caän giôùi quyeàn quí, roài caäy theá löïc
cuûa hoï, yeâu saùch, chieám ñoaït taøi saûn cuûa ngöôøi
khaùc moät caùch ngang ngöôïc.
18. Khoâng ñöôïc muø môø laøm thaày.
Laø Phaät töû thì phaûi thoï trì, hoïc hoûi giôùi phaùp
cuûa Boà-taùt cho thoâng suoát, chöù khoâng ñöôïc muø môø
maø laøm phaùp sö truyeàn giôùi cho ngöôøi khaùc.
264
19. Khoâng ñöôïc huûy baùng ngöôøi coù giôùi

ñöùc.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc sinh taâm xaáu aùc
phæ baùng, vu khoáng nhöõng vò Tyø-kheo coù giôùi ñöùc
moät caùch voâ côù.
20. Khoâng ñöôïc khoâng phoùng sinh vaø laøm
phöôùc.
Laø Phaät töû thì phaûi thöïc hieän phoùng sinh vaø
khuyeán khích moïi ngöôøi phoùng sinh, ñoàng thôøi phaûi
xem hai giôùi nam, nöõ nhö cha meï cuûa chính mình,
nhaát laø khi cha meï, anh em qua ñôøi, phaûi cung
thænh phaùp sö thuyeát giaûng kinh giôùi Boà-taùt, ñeå taïo
phöôùc laønh caàu cho hoï ñöôïc sieâu sinh.
21. Khoâng ñöôïc giaän döõ baùo thuø.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc traû thuø ñoái vôùi
nhöõng keû ñaõ gaây hoïa cho mình, vì leõ, taøn saùt söï
soáng laø traùi vôùi ñaïo hieáu sinh cuûa Boà-taùt; nhaát laø
nhöõng Boà-taùt xuaát gia thì caøng phaûi theå hieän taâm
ñaïi bi xoùa boû moïi oaùn thuø.
22. Khoâng ñöôïc kieâu caêng khoâng hoïc.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc töï thò thoâng minh,
giaøu sang, ñòa vò, tuoåi taùc, roài khinh thöôøng nhöõng
vò phaùp sö ngheøo heøn, thaáp keùm, nhoû tuoåi, vì theá
265
khoâng chòu ñeán thoï giaùo, maëc duø hoï coù ñuû taøi ñöùc
xöùng ñaùng ñeå daïy baûo mình.
23. Thoï giôùi phaûi ñuùng quy ñònh, khoâng ñöôïc
khoâng truyeàn kinh giôùi.
Laø Phaät töû, sau khi Phaät Nieát-baøn, muoán thoï
giôùi Boà-taát, maø trong voøng ngaøn daëm khoâng coù vò
phaùp sö truyeàn giôùi, thì coù theå saùm hoái cho ñeán khi
naøo thaáy ñöôïc töôùng toát, roài töï thoï giôùi tröôùc töôïng
Phaät, Boà-taùt laø ñaéc giôùi. Neáu khoâng thaáy ñöôïc
töôùng toát thì coù thoï cuõng khoâng ñaéc giôùi. Nhöng,
neáu thoï tröôùc vò phaùp sö, thì thoï laø ñaéc giôùi, vì do
söï keá thöøa lieân tuïc. Hôn nöõa, neáu laø phaùp sö thì
khoâng ñöôïc töï cho mình thoâng hieåu kinh luaät, thaân
caän keû quyeàn quí, roài khinh khi nhöõng ngöôøi tha
thieát caàu hoïc, khoâng chòu giaûi ñaùp nhöõng thaéc maéc
cuûa hoï.
24. Khoâng ñöôïc hoïc caùc saùch khaùc
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc boû giaùo phaùp cao
quí cuûa Ñaïi thöøa maø hoïc taäp saùch vôû phuû nhaän
Phaät taùnh cuûa Nhò thöøa, ngoaïi ñaïo vaø nhöõng luaän
thuyeát theá tuïc taïp nhaïp khaùc.
25. Khoâng ñöôïc laïm duïng gaây roái.
Laø Phaät töû, sau khi Phaät Nieát-baøn, neáu coù
traùch nhieäm ñieàu haønh caùc phaùp söï vaø nhöõng cô sôû
266
cuûa giaùo hoäi, thì phaûi kheùo leùo hoøa giaûi moïi söï maâu
thuaãn vaø giöõ gìn chu ñaùo caùc vaät duïng cuûa Tam
baûo.
26. Khoâng ñöôïc khoâng ñaõi khaùch Taêng
chu ñaùo.
Laø Phaät töû ñaõ thoï giôùi Tyø-kheo Boà-taùt, khi
thaáy nhöõng khaùch Taêng töø xa ñeán thì phaûi ñoùn
röôùc, tieáp ñaõi nieàm nôû, aân caàn, cung caáp cho hoï
nhöõng nhu yeáu caàn thieát. Neáu coù thí chuû cuùng
döôøng chuùng Taêng thì phaûi cuùng döôøng caùc vò
khaùch Taêng bình ñaúng nhö nhöõng Tyø-kheo cöïu truù.
27. Khoâng ñöôïc thoï thænh rieâng bieät.
Laø Phaät töû thì tuyeät ñoái khoâng ñöôïc laáy nhöõng
lôïi döôõng maø thí chuû cuùng döôøng (cho Taêng) laøm
cuûa mình, vì nhöõng lôïi döôõng aáy laø cuûa chö Taêng
möôøi phöông.
28. Khoâng ñöôïc thænh Taêng rieâng bieät
Laø Phaät töû, duø xuaát gia hay taïi gia Boà-taùt, khi
muoán thænh chö Taêng ñeå cuùng döôøng caàu phöôùc, thì
phaûi thænh chö Taêng theo thöù töï maø thaày tri söï ñaõ
saép xeáp, chöù khoâng ñöôïc thænh rieâng, vì thænh rieâng
laø neà neáp cuûa ngoaïi ñaïo. Hôn nöõa, neáu thænh rieâng
267
thì duø thænh 500 vò Thaùnh Taêng cuõng khoâng baèng

thænh moät vò Taêng phaøm phu theo thöù töï.
29. Khoâng ñöôïc soáng baèng taø maïng.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc vì vuï lôïi, taøn aùc maø
laøm ngheà maïi daâm, coi töôùng, toát xaáu, ñoaùn moäng
laønh döõ, laøm caùc chuù thuaät vaø pha cheá thuoác ñoäc
v.v..., vì laøm nhöõng vieäc aáy thì traùi vôùi ñaïo töø bi
cuûa Boà-taùt.
30. Khoâng ñöôïc laøm nhöõng vieäc ñieân ñaûo.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc sinh taâm baát kính phæ
baùng Tam baûo, noùi toát laøm xaáu, taâm lyù ñaûo ñieân, phaù
trai phaïm giôùi, khoâng tuaân thuû giôùi luaät Phaät cheá.
31. Khoâng ñöôïc khoâng cöùu khoâng chuoäc.
Laø Phaät töû soáng trong thôøi maït phaùp ñaày
nhöõng nhieãu nhöông, neáu thaáy haøng ngoaïi ñaïo hay
keû taøn aùc ñem baùn caùc tranh töôïng Phaät vaø Boà taùt,
baùn caùc kinh luaät, hoaëc ñem baùn nhöõng ngöôøi xuaát
gia ñeå laøm toâi ñoøi cho quan laïi, thì phaûi phaùt taâm
töø bi, tìm moïi phöông tieän mua laïi caùc tranh töôïng
Phaät, Boà-taùt vaø chuoäc laïi caùc Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni
ñaõ bò baùn.
32. Khoâng ñöôïc laøm toån haïi chuùng sinh.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc caát giöõ dao gaäy,
cung teân, mua baùn gian laän, döïa theá keû caàm quyeàn
268
cöôùp ñoaït taøi saûn cuûa ngöôøi, cuõng khoâng ñöôïc duøng
taâm aùc ñoäc phaù hoaïi söï thaønh coâng cuûa keû khaùc, vaø
nuoâi caùc loaïi suùc vaät nhö choàn heo meøo choù.
33. Khoâng ñöôïc taø taâm laøm quaáy
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc sinh taâm taøn
nhaãn xem nam nöõ ñaáu söùc, khoâng ñöôïc xem nghe
ca muùa, khoâng ñöôïc côø baïc, boùi toaùn vaø laøm lieân
laïc cho giaëc.
34. Khoâng ñöôïc rôøi taâm Boà-ñeà
Laø Phaät töû thì phaûi nghieâm trì giôùi phaùp ñaõ
laõnh thoï, ngaøy ñeâm 6 thôøi ñeàu ñoïc tuïng, nhö giöõ
chieác phao khi bôi qua bieån caû, vaø tuyeät ñoái khoâng
moät giaây phuùt naøo rôøi khoûi taâm Boà-ñeà.
35. Khoâng ñöôïc khoâng phaùt ñaïi nguyeän
Laø Phaät töû thì phaûi phaùt nguyeän hieáu thuaän
vôùi cha meï, sö tröôûng, Tam baûo; nguyeän gaëp ñöôïc
baäc phaùp sö cao minh, nguyeän kieân trì gìn giöõ giaùo
phaùp cuûa Phaät duø phaûi maát maïng.
36. Khoâng ñöôïc khoâng phaùt ñaïi theä
Laø Phaät töû thì phaûi phaùt theä roäng lôùn, kieân trì
giöõ giôùi phaùp cuûa chö Phaät, thaø boû thaân maïng,
quyeát khoâng ñem caùi thaân phaù giôùi maø thoï duïng 4
söï cuùng döôøng cuûa thí chuû; thaø huûy hoaïi 6 caên, chöù
269
quyeát khoâng ñeå cho 6 caên ñaém tröôùc 6 traàn maø vaãn
ngang nhieân höôûng thoï thí chuû cuùng döôøng; ñoàng
thôøi theà nguyeän laøm cho taát caû chuùng sinh ñeàu
thaønh Phaät ñaïo.
37. Khoâng ñöôïc khoâng haønh ñaàu-ñaø vaø
Boá-taùt haèng thaùng.
Laø Phaät töû thì moãi naêm phaûi thöïc haønh ñaàu-
ñaø trong hai kyø muøa ñoâng vaø muøa haï; duø ñi baát
cöù nôi ñaâu cuõng phaûi mang theo 18 vaät duïng caàn
thieát beân mình, vaø khoâng ñöôïc maïo hieåm ñi ñeán
nhöõng nôi coù tai naïn nguy hieåm, haèng thaùng phaûi
thöïc hieän Boá-taùt 2 1aàn, ñoïc tuïng 10 giôùi troïng vaø
48 giôùi khinh.
38. Khoâng ñöôïc ngoài khoâng thöù töï.
Laø Phaät töû thì phaûi ngoài ñöùng coù thöù töï ñuùng
vôùi chaùnh phaùp, nghóa laø ai thoï giôùi tröôùc thì ngoài
tröôùc, ai thoï giôùi sau thì ngoài sau, chöù khoâng keå laø
giaø hay treû; tuyeät ñoái khoâng ñöôïc ngoài hoãn loaïn
nhö nhöõng keû ngoaïi ñaïo ngu si.
39. Khoâng ñöôïc khoâng laøm lôïi laïc.
Laø Phaät töû thì phaûi khuyeán hoùa moïi ngöôøi
xaây döïng chuøa thaùp, kieán thieát Taêng xaù; trong
nhöõng luùc gaëp hoaïn naïn ñau oám, hay khi nhöõng
ngöôøi thaân nhö cha meï, sö tröôûng v.v... qua ñôøi,
270
neân trì tuïng, dieãn giaûng kinh luaät Ñaïi thöøa ñeå
caàu phöôùc.
40. Khoâng ñöôïc choïn löïa truyeàn giôùi
Laø Phaät töû thì khi cho ngöôøi thoï giôùi Boà-taùt
khoâng ñöôïc choïn löïa, vì töø chö thieân caùc coõi trôøi
Saéc giôùi, Duïc giôùi cho ñeán loaøi ngöôøi, thaäm chí caû
quyû thaàn heã ai nghe hieåu ñöôïc tieáng noùi cuûa giôùi
sö Boà-taùt thì ñeàu coù theå thoï giôùi Boà-taùt; ngoaïi tröø
nhöõng keû phaïm 7 toäi nghòch, vì nhöõng ngöôøi naøy
duø coù thoï cuõng khoâng ñaéc giôùi. Khi truyeàn giôùi roài
giôùi sö phaûi daïy giôùi töû maëc phaùp y baèng maøu saéc
pha taïp (hoaïi saéc). Ngöôøi xuaát gia khi ñaõ thoï giôùi
Boà-taùt thì khoâng ñöôïc laïy baát cöù ai duø laø cha meï
hay quoác vöông.
41. Khoâng ñöôïc vì tham lôïi maø laøm thaày.
Laø phaùp sö Boà-taùt thì phaûi hieåu theå thöùc trao
truyeàn giôùi phaùp Boà-taùt, khoâng ñöôïc cho ngöôøi
phaïm 7 toäi nghòch thoï giôùi. Khi giôùi töû thoï giôùi maø
phaïm 10 giôùi naëng thì giôùi sö phaûi daïy hoï saùm hoái
tröôùc hình töôïng Phaät vaø Boà-taùt cho ñeán khi naøo
thaáy ñöôïc töôùng toát nhö thaáy Phaät ñeán sôø treân ñaàu,
thaáy aùnh saùng hay hoa sen thì toäi loãi môùi tieâu tan.
Neáu nhö khoâng thaáy ñöôïc töôùng toát thì phaûi thoï laïi
giôùi phaùp. Neáu phaïm 48 giôùi nheï thì ñoái thuû saùm hoái
vôùi moät vò ñoàng phaùp thanh tònh, toäi seõ tan bieán.
271
Nhöng neáu phaïm 7 toäi nghòch thì duø coù saùm hoái
cuõng khoâng coù hieäu quaû. Laø phaùp sö thì phaûi am
töôøng caùc vaán ñeà treân, chöù khoâng ñöôïc tham danh
lôïi maø laøm thaày moät caùch muø môø.
42. Khoâng ñöôïc noùi giôùi cho keû aùc.
Laø Phaät töû thì khoâng ñöôïc noùi giôùi phaùp cao
quyù cuûa chö Phaät cho nhöõng keû chöa thoï giôùi Boà-
taùt, cho haøng ngoaïi ñaïo vaø nhöõng ngöôøi aùc, nhöõng
keû phuû nhaän Phaät tính, ngoaïi tröø quoác vöông.
43. Khoâng ñöôïc coá yù phaïm giôùi.
Neáu Phaät töû ñaõ laõnh thoï giôùi phaùp cuûa chö
Phaät maø coá yù huûy phaïm thì khoâng ñöôïc nhaän moïi
vaät hieán cuùng cuûa thí chuû. Khi ngöôøi naøy ñi ñeán
ñaâu thì boïn quæ seõ queùt daáu chaân cho maát, vaø seõ bò
ngöôøi ñôøi leân aùn laø teân ñaïo taëc trong Phaät phaùp.
44. Khoâng ñöôïc khoâng troïng kinh luaät.
Laø Phaät töû thì phaûi traân troïng kinh luaät Ñaïi
thöøa, phaûi duøng nhöõng phöông tieän toát nhaát ñeå ghi
cheùp vaø caát giöõ vaøo trong hoäp baèng thaát baûo.
45. Khoâng ñöôïc khoâng giaùo hoùa ngöôøi vaø
vaät.
Laø Phaät töû thì phaûi phaùt taâm ñaïi bi, khi thaáy
baát cöù ai ñeàu neân khuyeân thoï laõnh 3 quy y vaø 10
272
giôùi phaùp; hoaëc khi thaáy loaøi caàm thuù thì khuyeân
chuùng phaùt taâm boà-ñeà.
46. Khoâng ñöôïc thuyeát phaùp traùi pheùp
taéc.
Ngöôøi xuaát gia thoï giôùi Boà-taùt khi ñi truyeàn
giaùo thì phaûi giöõ ñuùng theå thöùc toân quyù cuûa moät vò
phaùp sö, khoâng ñöôïc ñöùng thuyeát phaùp cho thính
chuùng ngoài nghe.
47. Khoâng ñöôïc khoáng cheá Phaät giaùo.
Neáu quoác vöông, thaùi töû, ñaïi thaàn v.v... ñaõ ñem
ñöùc tin thanh tònh laõnh thoï giôùi phaùp cao quyù cuûa
chö Phaät thì khoâng ñöôïc yû thò quyeàn quyù cao sang
maø phaù hoaïi chaùnh phaùp cuûa Nhö Lai baèng caùch
ñaët ra nhöõng quy ñònh kieàm cheá 4 chuùng ñeä töû cuûa
Phaät xuaát gia haønh ñaïo, hoaëc khoâng cho xaây chuøa
ñuùc töôïng, truyeàn baù kinh luaät; hoaëc ñaët ra chöùc
thoáng quaûn ñeå cheá ngöï Taêng chuùng, laäp soå hoä tòch
ñeå kieåm tra chö Taêng; hoaëc ñeå cho Tyø-kheo Boà-taùt
ñöùng döôùi ñaát maø baïch y cö só laïi ngoài treân toøa cao,
traùi vôùi toân ti traät töï theo tinh thaàn cuûa giôùi phaùp.
48. Khoâng ñöôïc phaù hoaïi ñaïo phaùp.
Laø Phaät töû ñaõ coù haûo taâm xuaát gia thì khoâng
ñöôïc döïa daãm theá löïc cuûa vua quan, xuyeân taïc giôùi
phaùp cuûa Phaät, baét eùp nhöõng ngöôøi xuaát gia phaûi
273
laøm coâng cuï cho chính quyeàn. Neáu laøm nhö theá thì
ñoù laø con vi truøng trong thaân sö töû aên thòt sö töû, laø
ngöôøi Phaät töû phaù hoaïi Phaät phaùp chöù khoâng phaûi
ngoaïi ñaïo ma vöông naøo phaù hoaïi Phaät phaùp.
Ngöôøi ñaõ laõnh thoï giôùi phaùp cuûa chö Phaät thì phaûi
heát loøng gìn giöõ, khi thaáy keû aùc phaù hoaïi Phaät
phaùp thì mình töï caûm thaáy nhö bò traêm ngaøn muõi
kim ñaâm vaøo tim mình; huoáng gì laïi ñang taâm huøa
theo keû aùc ñeå laøm baêng hoaïi Phaät phaùp.
(Baûng toùm taét naøy döïa vaøo Boà-taùt giôùi Phaïm
Voõng cuûa HT. Trí Quang, xb.1994)
B. Giôùi baûn Du-giaø

4 Giôùi troïng
1. Vì tham caàu lôïi döôõng maø khen mình cheâ
ngöôøi thì phaïm toäi Tha thaéng (Ba-la-di).
2. Gaëp ngöôøi xin tieàn, xin phaùp maø khoâng boá
thí, thì phaïm toäi Tha thaéng.
3. Vì giaän döõ ñaùnh ngöôøi bò thöông, coù ngöôøi
can maø khoâng nghe, thì phaïm toäi Tha thaéng.
4. Huûy baùng giaùo phaùp Boà-taùt, ñeà xöôùng giaùo
lyù môùi, thì phaïm toäi Tha thaéng.
43 Giôùi khinh
274
1. Khoâng cuùng döôøng Tam baûo, thì phaïm

Khinh toäi.
2. Tham danh lôïi, thì phaïm Khinh toäi.
3. Khinh ngöôøi ñoàng phaùp, thì phaïm Khinh
toäi.
4. Ngöôøi môøi cuùng döôøng maø khoâng ñeán, thì
phaïm khinh toäi.
5. Khoâng nhaän vaät do ngöôøi boá thí, thì phaïm
Khinh toäi.
6. Khoâng thí phaùp cho ngöôøi caàu xin, thì
phaïm Khinh toäi.
7. Khoâng laøm lôïi ích cho ngöôøi, thì phaïm
Khinh toäi.
8. Cuøng hoïc chung vôùi Thanh Vaên, thì phaïm
Khinh toäi.
9. Vì phöông tieän lôïi tha, ñöôïc laøm caùc nghòch
haïnh:
(1) Tröøng trò ngöôøi aùc ñeå cöùu ñoä hoï.
(2) Ñoaït laïi vaät cuûa keû cöôùp, ñeå hoï khoûi ñoïa
ñòa nguïc.
(3) Coù theå haønh daâm vôùi ngöôøi nöõ, ñeå caûm hoùa
hoï.
275
(4) Coù theå noùi voïng ngöõ, ñeå cöùu ngöôøi khoûi ñoïa
laïc.
(5) Coù theå noùi lôøi ly giaùn, ñeå cöùu ngöôøi khoûi
quaû khoå.
(6) Coù theå noùi lôøi thoâ aùc, ñeå laøm lôïi cho ngöôøi.
(7) Coù theå noùi theâu deät, ñeå daãn ngöôøi vaøo
ñöôøng thieän.
10. Neáu cöôøi noùi muùa may laøm troø cöôøi cho
thieân haï, thì phaïm Khinh toäi.
11. Neáu noùi: “Chaùn Nieát-baøn, khoâng caàn ñoaïn
phieàn naõo”, thì phaïm Khinh toäi.
12. Noùi ñieân ñaûo phaùp Boà-taùt, thì phaïm Khinh
toäi.
13. Khoâng cöùu giuùp ngöôøi bò khoán khoå, thì
phaïm Khinh toäi.
14. Neáu ñaùnh maéng laïi keû ñaùnh maéng mình,
thì phaïm Khinh toäi.
15. Khoâng tha thöù ngöôøi xaâm phaïm mình, thì
phaïm Khinh toäi.
16. Khoâng nhaän ngöôøi khaùc saùm hoái, thì phaïm
Khinh toäi.
276
17. Giaän hôøn ngöôøi khaùc maø khoâng nguoâi, thì

phaïm Khinh toäi.
18. Tham cuûa boá thí, aùi nhieãm ñoà chuùng, thì
phaïm Khinh toäi.
19. Löôøi bieáng, meâ nguû, thì phaïm Khinh toäi.
20. Noùi nhaûm nhí maát thì giôø, thì phaïm Khinh
toäi.
21. Kieâu caêng khoâng caàu thaày daïy, thì phaïm
Khinh toäi.
22. Khoâng boû tham duïc, thì phaïm Khinh toäi.
23. Tham ñaém thieàn vò cho laø coâng ñöùc, thì
phaïm Khinh toäi.
24. Neáu noùi: “Boà-taùt khoâng neân hoïc phaùp Tieåu
thöøa”, thì phaïm Khinh toäi.
25. Boû taïng Boà-taùt, hoïc taïng Thanh vaên, thì
phaïm Khinh toäi.
26. Boû noäi ñieån, hoïc ngoaïi ñieån, thì phaïm
Khinh toäi.
27. Ñam meâ nghieân cöùu dò luaän, ngoaïi ñaïo, thì
phaïm Khinh toäi.
28. Phaät phaùp thaäm thaâm khoâng tin maø huûy
baùng, thì phaïm Khinh toäi.
277
29. Duø giaùo phaùp khoù hieåu, khoù tin cuõng khoâng
ñöôïc huûy baùng; neáu huûy baùng thì phaïm Khinh toäi.
30. Vì saân si khen mình, cheâ ngöôøi, thì phaïm
Khinh toäi.
31. Kieâu caêng khoâng chòu ñi nghe phaùp, thì
phaïm Khinh toäi.
32. Khinh thöôøng, cheâ bai phaùp sö, thì phaïm
Khinh toäi.
33. Vì oaùn haän, khoâng giuùp ñôõ baïn, thì phaïm
Khinh toäi.
34. Giaän döõ khoâng giuùp ngöôøi beänh, thì phaïm
Khinh toäi.
35. Vì giaän maø noùi ñieân ñaûo giaùo phaùp cho
ngöôøi muoán nghe, thì phaïm Khinh toäi.
36. Khoâng bieát tri aân, baùo aân, thì phaïm Khinh
toäi.
37. Thaáy chuùng sinh gaëp naïn maø khoâng giaûi
cöùu, thì phaïm Khinh toäi.
38. Coù ngöôøi ñeán xin tieàn, thöùc aên maø khoâng
cho, thì phaïm Khinh toäi.
39. Nuoâi Taêng chuùng maø khoâng caáp döôõng, thì
phaïm Khinh toäi.
278
40. Vì giaän döõ maø khoâng giaùo hoùa ngöôøi khaùc,

thì phaïm Khinh toäi.
41. Khoâng taùn thaùn ngöôøi taøi ñöùc, thì phaïm
Khinh toäi.
42. Khoâng trò phaït keû ñaùng trò phaït, thì phaïm
Khinh toäi.
43. Coù thaàn tuùc maø khoâng duøng ñeå nhieáp phuïc
keû aùc, thì phaïm Khinh toäi.
(Toùm taét Du-giaø Giôùi baûn (Boà-taùt Giôùi
baûn), No.1501, Ñ.24, tr.1110b)
C. Giôùi baûn Öu-baø-taéc
Saùu giôùi troïng
1. Töø thaân naøy ñeán thaân thaønh Phaät, trong
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc saùt sinh.
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc troäm caép.
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc taø daâm.
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc noùi doái.
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc noùi loãi cuûa ngöôøi taïi gia
vaø ngöôøi xuaát gia.
279

thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc baùn röôïu, naáu röôïu.
28 Giôùi khinh
1. Khoâng cuùng döôøng cha meï, sö tröôûng, ñoù laø
Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
2. Say ñaém röôïu cheø, ñoù laø Boà-taùt taïi gia
phaïm toäi thaát yù.
3. Coá yù gôùm gheâ khoâng chaêm soùc ngöôøi beänh
khoå, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
4. Khi gaëp ngöôøi haønh khaát, khoâng nhieàu thì
ít, phaûi tuøy taâm maø boá thí, neáu ñeå hoï ñi veà tay
khoâng, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
5. Neáu thaáy Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Tröôûng laõo,
baäc Toân ñöùc, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di v.v... khoâng ñöùng
daäy nghinh tieáp, leã baùi hoûi thaêm, ñoù laø Boà-taùt taïi
gia phaïm toäi thaát yù.
6. Neáu thaáy Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc,
Öu-baø-di huûy phaïm giôùi ñaõ thoï, sinh taâm kieâu maïn,
roài noùi raèng: “Ta hôn nhöõng ngöôøi kia, nhöõng ngöôøi
kia khoâng baèng ta”, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
7. Trong moãi thaùng coù saùu ngaøy trai, neáu
khoâng ñi thoï Baùt quan trai giôùi, khoâng cuùng döôøng
Tam baûo, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
280
8. Trong khoaûng 40 daëm, coù nôi thuyeát phaùp,

maø khoâng ñeán nghe, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
9. Thoï duïng vaät cuûa thöôøng truï Taêng nhö:
ngoïa cuï, giöôøng, toøa ngoài, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm
toäi thaát yù.
10. Nghi trong nöôùc coù vi truøng, nhöng vaãn tuøy
tieän duøng, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
11. Khoâng coù baïn maø vaãn moät mình ñi vaøo
nhöõng nôi hieåm naïn, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
12. Moät mình nguû laïi taïi chuøa Ni, neáu laø Öu-
baø-taéc, hoaëc chuøa Taêng, neáu laø Öu-baø-di, ñoù laø Boà-
taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
13. Vì cuûa caûi, thaân maïng maø ñaùnh maéng
ngöôøi giuùp vieäc, treû con haàu haï, hoaëc ngöôøi ngoaøi...,
ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
14. Neáu ñem thöùc aên dö thöøa daâng cuùng Tyø-
kheo, Tyø-kheo-ni, hoaëc cung caáp cho ngöôøi ñoàng
giôùi, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
15. Neáu nuoâi (nhöõng loaøi vaät aên thòt) nhö meøo,
choàn..., ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
16. Khi coù caùc loaøi vaät nhö voi, ngöïa, traâu, deâ,
löøa, laïc ñaø v.v... maø khoâng laøm pheùp tònh thí cho
281
nhöõng ngöôøi chöa thoï giôùi, ñoù laø Boà-taùt taïi gia
17. Neáu khoâng saém caùc thöù y baùt, tích tröôïng,
ngoïa cuï (ñeå phoøng khi caàn cuùng döôøng cho vò xuaát
gia thoï Boà-taùt giôùi), ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
18. Neáu vì nuoâi thaân maïng maø phaûi laøm ruoäng,
nhöng khoâng tìm nöôùc trong (ñeå töôùi) vaø ñaát ruoäng cuõ
(ñeå troàng troït), ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
19. Neáu vì nuoâi thaân maïng maø môû tieäm buoân
baùn haøng hoùa, thì khi ñaõ thoûa thuaän giaù caû vôùi ai
roài, khoâng ñöôïc ñem baùn cho ngöôøi traû giaù cao hôn.
Caân ñaáu duøng ñeå caân ño haøng hoùa phaûi ñuùng möùc
ñaõ ñònh töø tröôùc; neáu caân ñaáu khoâng ñuùng möùc,
phaûi söûa chöõa laïi cho ñuùng möùc. Neáu khoâng nhö
vaäy, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
20. Neáu haønh duïc taïi choã khoâng thích hôïp,
khoâng ñuùng luùc, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
21. Neáu buoân baùn maø ñaåy giaù leân xuoáng, mua
reû, baùn ñaét, gian laän troán thueá, ñoù laø Boà-taùt taïi gia
22. Traùi phaïm luaät phaùp nhaø nöôùc, ñoù laø Boà-
23. Neáu coù luùa môùi, hoa traùi, döa rau caùc thöù
ñaàu muøa, khoâng cuùng döôøng Tam baûo maø thoï duïng
tröôùc, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
282
24. Neáu chuùng Taêng khoâng chaáp thuaän maø vaãn

töï mình thuyeát phaùp, taùn thaùn quan ñieåm rieâng cuûa
mình, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
25. Treân ñöôøng ñi maø daønh ñi tröôùc Tyø-kheo,
Sa-di, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
26. Khi doïn thöùc aên ôû giöõa Taêng chuùng, maø
thieân vò thaày mình löïa choïn caùc thöù ngon daâng
nhieàu hôn caùc vò khaùc, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
27. Neáu nuoâi taèm, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm
toäi thaát yù.
28. Treân ñöôøng ñi gaëp ngöôøi beänh taät maø
khoâng döøng laïi chaêm soùc, laøm caùc phöông tieän, daën
baûo nhöõng ngöôøi taïi choã giuùp ñôõ, laïi thaûn nhieân boû
ñi, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
III. KHÔÛI NGUYEÂN CUÛA GIÔÙI PHAÙP BOÀ-TAÙT

Taïi AÁn Ñoä, giôùi phaùp Boà-taùt hình thaønh töø luùc
naøo vaø caùch thöùc thoï nhö theá naøo thì khoâng laøm
sao tra cöùu ñöôïc. Nhöng giôùi Boà-taùt ñöôïc truyeàn
sang Trung Hoa thì coù hai xuaát xöù:
1. Giôùi Boà-taùt Phaïm Voõng cuûa ngaøi

Cöu-ma-la-thaäp:
283
Theo truyeàn thuyeát, ñöùc Phaät Thích-ca truyeàn

cho ngaøi Di-laëc, ngaøi Di-laëc laàn löôït truyeàn xuoáng
cho hôn 20 vò Boà-taùt, roài phaùp sö La-thaäp ñem giôùi
phaùp naøy truyeàn sang Trung Hoa. Laàn ñaàu tieân, caùc
Sa-moân Tueä Dung, Ñaïo Töôøng v.v... hôn 800 ngöôøi
thænh phaùp sö La-thaäp truyeàn cho giôùi phaùp naøy.
2. Ñòa Trì Giôùi Boån cuûa Tam taïng

Ñaøm Voâ Saám:
Theo Löông Cao Taêng Truyeän, khi Ñaøm Voâ
Saám ñeán Trung Quoác, coù Sa-moân Ñaïo Taán (hay
Phaùp Taán), Tröông Dòch tha thieát thænh caàu Ngaøi
truyeàn cho giôùi Boà-taùt. Ngaøi baûo hoï thaønh taâm Saùm
hoái vaø hoï ñaõ chí thaønh saùm boái, do ñoù, moäng thaáy
ñöùc Phaät Thích-ca vaø caùc Ñaïi só truyeàn giôùi Boà-taùt
cho mình. Hoâm sau, Taán cuøng hôn 10 ngöôøi khaùc
ñeán choã Saám töôøng thuaät laïi giaác moäng, khi vöøa
troâng thaáy hoï, Saám bieát laø hoï ñaõ caûm ñöôïc giôùi,
beøn daãn ñeán tröôùc töôïng Phaät, noùi giôùi töôùng cho
hoï nghe. Roài sau ñoù, Saám phieân dòch Ñòa Trì Giôùi
Baûn, laøm cô sôû cho giôùi Boà-taùt. Theo giôùi baûn naøy
thì phaùp Boà-taùt töø Boà-taùt Lieân Hoa Taïng laàn löôït
truyeàn xuoáng hôn 30 vò Boà-taùt roài ñeán Trung Quoác.
IV. ÑIEÀU KIEÄN TRUYEÀN THOÏ GIÔÙI BOÀ-TAÙT

1. Ñieàu kieän cuûa giôùi töû
284
Giôùi töû muoán thoï giôùi Boà-taùt phaûi coù hai ñieàu
kieän chuû yeáu sau ñaây:
1.1. Phaûi coù caùi thieän ñeå caûm giôùi:
Theo Boà-taùt Giôùi Boån Sôù cuûa phaùp sö Nghóa
Tòch thì ngöôøi muoán thoï giôùi Boà-taùt phaûi coù 10
thaéng haïnh nhö sau:
(1) Sinh taâm tha thieát ñoái vôùi Voâ thöôïng Boà-
ñeà.
(2) Suoát ñôøi lìa aùc tri thöùc, gaàn thieän tri thöùc.
(3) Suoát ñôøi hoái loãi, tuøy hyû khuyeán thænh Phaät
phaùp, hoài höôùng chuùng sanh, taêng tröôûng Phaät ñaïo.
(4) Suoát ñôøi ñem heát naêng löïc cuùng döôøng
Tam baûo.
(5) Suoát ñôøi bieân cheùp ñoïc tuïng kinh ñieån
Phöông Ñaúng, vì ngöôøi giaûng giaûi.
(6) Sinh loøng thöông xoùt, tuøy söùc cöùu giuùp
nhöõng ngöôøi coâ ñoäc, ngheøo khoå, vi phaïm phaùp luaät.
(7) Suoát ñôøi tinh taán caàn caàu Phaät ñaïo.
(8) Khi ôû trong traàn lao nguõ duïc coù phieàn naõo
phaùt sinh, phaûi tìm caùch khaéc phuïc.
(9) Khi taâm caàu Voâ thöôïng Boà-ñeà bò lui suït hay
khi taâm sinh tham ñaém phaùp Tieåu thöøa, phaûi tìm
caùch tröø dieät.
(10) Xaû boû ñöôïc taát caû vaät sôû höõu, khoâng tieác
caû thaân maïng.
285
1.2. Khoâng coù caùi aùc laøm chöôùng giôùi:

Chuû yeáu laø 3 loaïi: Phieàn naõo chöôùng; nghieäp
chöôùng vaø baùo chöôùng.
1/ Phieàn naõo chöôùng goàm boán thöù:
a) Phoùng daät: do phoùng daät thaønh taùnh, taïm
thôøi khoù söûa ñoåi, vì theá khoâng thoï giôùi ñöôïc.
b) Khoâng tha thieát: Töï mình khoâng quyeát taâm
vaø theo baïn xaáu, khoâng mong moûi vieäc thoï giôùi.
c) Bò ngöôøi khaùc raøng buoäc: Hoaëc bò baäc Toân
tröôûng, choàng, chuû nhaân, vua, giaëc, oan gia caâu
thuùc, neân thaân taâm chaúng ñöôïc töï do, vì theá khoâng
ñöôïc thoï giôùi.
d) Sinh hoaït cuøng khoán: Luoân luoân bò söï sinh
hoaït chi phoái, lo laéng, vì theá khoâng raûnh nghó ñeán
thoï giôùi.
2/ Nghieäp chöôùng coù hai thöù:
a) Phaïm 7 toäi nghòch: Laøm thaân Phaät ra maùu;
gieát cha; gieát meï; gieát Hoøa thöôïng; gieát A-xaø-leâ;
phaù phaùp luaân Taêng; gieát Thaùnh nhaân (La-haùn cuûa
Tieåu thöøa vaø haøng Thaäp Ñòa Boà-taùt trôû leân cuûa Ñaïi
thöøa).
b) Phaïm 10 giôùi troïng: Töùc phaïm10 giôùi troïng
theo Kinh Anh Laïc vaø Phaïm Voõng.
286
3/ Baùo chöôùng coù 4 thöù:

a) Ñòa nguïc.
b) Ngaï quyû.
c) Suùc sinh - khoâng hieåu ñöôïc lôøi cuûa Phaùp
sö.
d) Sinh Baéc-caâu-loâ-chaâu, ngöôøi baåm tính haï
lieät khoâng tin nhaân quaû, yù chí baïc nhöôïc.
2. Ñieàu kieän cuûa phaùp sö
Giôùi Boà Taùt voán laø giôùi “Ñaïo Tuïc Thoâng haønh”
(ngöôøi xuaát gia vaø taïi gia cuøng thoï nhö nhau) vaø coù
nhieàu thöù, neân ñieàu kieän cuûa Giôùi sö cuõng coù nhöõng
quan ñieåm baát ñoàng. Quan ñieåm cuûa kinh Anh Laïc
laø roäng raõi hôn heát, kinh naøy cho raèng: “Vaán ñeà
Giôùi sö thì vôï choàng, luïc thaân ñeàu coù theå laøm thaày
truyeàn giôùi cho nhau ñöôïc caû”. Nhöng Giôùi boån
Phaïm Voõng do ngaøi La Thaäp truyeàn thì noùi: “Thaày
phaûi laø ngöôøi xuaát gia ñaày ñuû 5 ñöùc” nhö sau:
1) Kieân trì tònh giôùi.
2) Ñuû 10 giôùi laïp.
3) Hieåu roäng Luaät taïng.
4) Coù coâng phu tu thieàn.
5) Coù trí tueä saâu, bieän taøi voâ ngaïi.
Laïi coøn coù 4 ñöùc khaùc:
287
1) Ñoàng phaùp Boà-taùt: bieåu thò khoâng phaûi laø

ngöôøi hoïc phaùp Tieåu Thöøa.
2) Ñaõ phaùt ñaïi nguyeân: bieåu thò khoâng phaûi laø
ngöôøi chöa phaùt taâm Boà-ñeà.
3) Coù trí coù löïc: bieåu thò ñoái vôùi vaên nghóa cuûa
kinh luaät hieåu ñöôïc, giöõ ñöôïc.
4) Coù khaû naêng trao truyeàn: bieåu thò coù khaû
naêng duøng ngoân ngöõ ñeå thuyeát phaùp roõ raøng khieán
ngöôøi deã hieåu, nhôø theá hoï khai môû ñöôïc taâm trí.
Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän cuûa Giôùi sö, coøn veà soá
löôïng cuûa giôùi sö thì caùc boä giôùi baûn cuõng khoâng ñöôïc
nhaát trí. Trong Kinh Ñòa Trì vaø Anh Laïc ñeàu noùi chæ
coù moät giôùi sö..
Trong Nghóa Sôù cuûa Phaïm Voõng cuõng chæ noùi
coù moät giới sư. Nhö vaäy, quan ñieåm cho raèng chæ coù
moät giôùi sö thì ñöôïc nhieàu söï ñoàng tình hôn. Vaû laïi,
giôùi sö laø ngöôøi giöõ vai troø trung gian höôùng daãn
giôùi töû thoï giôùi, coøn giôùi sö chính thöùc cuûa giôùi Boà-
taùt vaãn laø chö Phaät vaø chö Boà-taùt, maëc duø chæ hieän
höõu qua hình töôïng.
V. THEÅ THÖÙC THOÏ GIÔÙI BOÀ TAÙT

Vaán ñeà thoï giôùi Boà-taùt theo Kinh Anh Laïc
goàm coù 3 möùc ñoä: “Thöôïng phaåm giôùi: thoï tröôùc söï
288
hieän dieän cuûa Phaät vaø Boà-taùt; Trung phaåm giôùi:

Sau khi Phaät, Boà-taùt dieät ñoä, trong voøng nghìn
daëm coù ngöôøi ñaõ thoï giôùi Boà-taùt, phaûi ñeán ñaûnh leã,
thænh vò aáy truyeàn giôùi cho mình, noùi nhö sau:
“Kính thænh Ñaïi Toân giaû laøm thaày truyeàn giôùi cho
con”; Haï phaåm giôùi: Sau khi Phaät dieät ñoä, trong
voøng nghìn daëm khoâng coù phaùp sö, ñöôïc pheùp ôû
tröôùc hình töôïng Phaät, Boà-taùt quyø goái chaép tay töï
theä thoï giôùi.
Ñoù laø 3 möùc ñoä thoï giôùi; nhöng ngaøy nay

caùch Phaät ñaõ xa, chæ coøn duy trì 2 theå thöùc thoï
giôùi laø töï theä thoï giôùi vaø thoï giôùi vôùi phaùp sö.
Ñieàu giôùi khinh thöù 23 cuûa Phaïm Voõng noùi: “Sau
khi Phaät dieät ñoä, ngöôøi haûo taâm muoán thoï giôùi
Boà-taùt maø trong voøng nghìn daëm khoâng coù phaùp
sö ñeå truyeàn giôùi, thì coù theå saùm hoái tröôùc hình
töôïng Phaät, Boà-taùt töø 7 ngaøy trôû leân cho ñeán khi
naøo thaáy ñöôïc haûo töôùng, nhö thaáy Phaät sôø tay
treân ñaàu v.v..., roài töï theä thoï giôùi tröôùc hình
töôïng Phaät, Boà-taùt, lieàn ñaéc giôùi. Nhöng neáu thoï
giôùi tröôùc vò phaùp sö ñaõ thoï giôùi Boà-taùt, thì
khoâng caàn thaáy haûo töôùng, heã thoï laø ñaéc giôùi. Vì
vò phaùp sö aáy ñaõ ñöôïc sö sö truyeàn thoï, laïi nhôø
taâm toân kính cuûa giôùi töû neân ñaéc giôùi”.
289
Giôùi Boà-taùt khaùc vôùi giôùi Tyø-kheo laø coù theå

thoï töøng phaàn hay toaøn boä, coøn giôùi Tyø-kheo thì
baét buoäc phaûi thoï taát caû moät laàn.
1. Theå thöùc töï theä thoï giôùi

Veà theå thöùc naøy, Ñaïi sö Hoaèng Nhaát ñaõ döïa
vaøo Kinh Anh Laïc soaïn ra nhö sau:
1.1. Leã kính Tam Baûo:
- Nhaát taâm ñaûnh leã quaù khöù theá taän quaù khöù
teá nhaát thieát chö Phaät.
- Nhaát taâm ñaûnh leã vò lai theá taän vò lai teá
nhaát thieát chö Phaät.
- Nhaát taâm ñaûnh leã hieän taïi theá taän hieän taïi
teá nhaát thieát chö Phaät.
teá nhaát thieát toân Phaùp.
nhaát thieát toân Phaùp.
teá nhaát thieát toân Phaùp.
teá nhöùt thieát hieàn Thaùnh Taêng.
290

nhaát thieát hieàn thaùnh Taêng.
teá nhaát thieát hieàn thaùnh Taêng.
1.2. Thoï töù y (Töù baát hoaïi tín).
- Töø nay ñeán taän vò lai teá, con nguyeän ñem

thaân quy y Phaät, quy y phaùp, quy y Taêng, quy y
giôùi phaùp (noùi 3 laàn).
1.3. Saùm hoái 3 nghieäp
- Neáu hieän taïi, thaân, khaåu, yù taïo 10 ñieàu aùc,

thì nguyeän cho ñeán cuøng taän ñôøi vò lai khoâng sinh
khôûi nöõa.
- Neáu trong töông lai, thaân, khaåu, yù taïo 10

ñieàu aùc, thì nguyeän cho ñeán cuøng taän ñôøi vò lai
khoâng sinh khôûi nöõa.
- Neáu trong quaù khöù, taïo 10 ñieàu aùc, thì

nguyeän cho ñeán cuøng taän ñôøi vò lai khoâng sinh
khôûi nöõa.
Saùm hoái nhö vaäy roài, ba nghieäp thanh tònh

nhö löu ly, trong ngoaøi ñeàu chieáu saùng (noùi 3 laàn).
291
1.4. Phaùt boán theä nguyeän lôùn.
- Chuùng sinh voâ bieân theä nguyeän ñoä.
- Phieàn naõo voâ taän theä nguyeän ñoaïn.
- Phaùp moân voâ löôïng theä nguyeän hoïc.
- Phaät ñaïo voâ thöôïng theä nguyeän thaønh.

1.5. Töï theä thoï naêm troïng giôùi.
- Töø nay cho ñeán khi thaønh Phaät, trong
khoaûng thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc coá yù saùt sinh. Neáu
phaïm thì khoâng phaûi haïnh Boà-taùt, maát 42 phaùp
Hieàn thaùnh; coù theå giöõ ñöôïc khoâng? (töï ñaùp): Ñöôïc.
khoaûng thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc coá yù voïng ngöõ. Neáu
phaïm thì khoâng phaûi laø haïnh Boà-taùt, maát 42 phaùp
khoaûng thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc coá yù taø daâm. Neáu
khoaûng thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc coá yù troäm cöôùp. Neáu
292

khoaûng thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc coá yù baùn röôïu.
Neáu phaïm thì khoâng phaûi laø haïnh Boà-taùt, maát 42
phaùp Hieàn thaùnh; coù theå giöõ ñöôïc khoâng? (töï ñaùp):
Ñöôïc.
1.6. Taùn thaùn giôùi ñöùc.
Thoï giôùi roài vöôït qua töù ma, thoaùt khoûi noãi
khoå trong 3 coõi, ñôøi ñôøi khoâng maát giôùi naøy, thöôøng
theo ngöôøi haønh trì cho ñeán khi thaønh Phaät.
1.7. Hoài höôùng.
Tuïng “Thoï giôùi coâng ñöùc thuø thaèng haïnh...” roài
tuïng 3 quy y vaø hoài höôùng.
2. Theå thöùc thoï giôùi vôùi Phaùp sö.

(Xem phaàn phuï luïc: Nghi thöùc truyeàn giôùi Boà-
taùt taïi gia)
VI. THEÅ THÖÙC SAÙM HOÁI

Theo Boà-taùt giôùi Yeát-ma vaên thuoäc Du-giaø thì
ngöôøi phaïm toäi chia laøm 3 baäc, thöôïng, trung vaø
haï. Baäc thöôïng thì khoâng theå saùm hoái, phaûi thoï
giôùi laïi, baäc trung vaø haï môùi coù theå saùm hoái, ñöôïc
trình baøy nhö sau:
1. Neáu Boà-taùt phaïm Thöôïng phaåm trieàn, töùc
thöôøng thöôøng phaïm 4 tha thaéng (Ba-la-di) maø
293
khoâng hoå theïn, coøn sinh öa thích cho laø coâng ñöùc
thì xem nhö maát giôùi, phaûi thoï laïi.
2. Neáu Boà-taùt phaïm Trung phaåm trieàn, töùc voâ
tình phaïm boán tha thaéng, lieàn sinh taâm taøm quyù
thì coù theå saùm hoái vôùi 3 ngöôøi trôû leân, saùm hoái
xong ñöôïc xem laø thanh tònh.
3. Neáu Boà-taùt phaïm Haï phaåm trieàn, töùc phaïm
4 tha thaéng nheï vaø caùc giôùi khinh thì coù theå ñoái
thuû saùm hoái vôùi moät ngöôøi, lieàn ñöôïc thanh tònh.
(Boà-taùt Giôùi Yeát-ma vaên Ñ.24, tr.1106).
Theo Boà-taùt Phaïm Voõng, giôùi khinh thöù 41
trình baøy veà hai theå thöùc saùm boái nhö sau:
1/ Neáu ngöôøi phaïm möôøi giôùi troïng thì phaûi
ngaøy ñeâm 6 thôøi leã baùi chö Phaät cho ñeán khi thaáy
haûo töôùng nhö Phaät ñeán xoa treân ñaàu, thaáy haøo
quang cuûa Phaät, thaáy hoa sen, hoaëc caùc töôùng kyø laï
khaùc thì toäi ñöôïc tieâu dieät. Nhöng, neáu khoâng thaáy
ñöôïc haûo töôùng thì phaûi thoï giôùi laïi.
2/ Neáu phaïm 48 giôùi khinh thì ñoái thuû saùm
hoái vôùi moät ngöôøi, toäi lieàn tieâu dieät. (Phaïm Voõng
kinh Loâ-xaù-na Phaät thuyeát Boà-taùt Taâm ñòa Giôùi
phaåm ñeä thaäp, quyeån haï, Ñ.24, tr.1008c). Ngöôøi
nhaän söï saùm hoái, toát nhaát laø chuùng Boà-taùt thanh
tònh, ñoàng phaùp; neáu nhö khoâng coù Boà-taùt thì saùm
294
hoái vôùi Tyø-kheo Tieåu thöøa cuõng ñöôïc. Ngoaøi ra,

neáu phaïm giôùi nheï maø khoâng gaëp ngöôøi thanh
tònh ñeå saùm hoái, thì töï traùch taâm saùm hoái cuõng
ñöôïc.
1. Tröôøng hôïp xaû giôùi hay maát giôùi

Theo Boà-taùt giôùi Yeát-ma vaên thì coù 2 nguyeân
nhaân laøm cho xaû giôùi hay maát giôùi:
1) Xaû boû taâm boà ñeà, töùc taâm caàu Voâ thöôïng
Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc.
2) Phaïm thöôïng phaåm trieàn (nhö treân ñaõ noùi)
thì coi nhö ñaõ xaû giôùi, phaûi thoï laïi; vì tröôøng hôïp
naøy saùm hoái khoâng coù hieäu quaû.
Ngoaøi ra, neáu phaïm 1 trong 7 toäi nghòch thì
ñöông nhieân maát giôùi; trong tröôøng hôïp naøy khoâng
theå saùm hoái cho tieâu toäi vaø cuõng khoâng ñöôïc thoï
giôùi laïi.
Giôùi Boà-taùt khi ñaõ thoï roài thì vónh vieãn khoâng
maát, duø taùi sinh baát cöù ôû ñaâu, ngoaïi tröø phaïm 7 toäi
nghòch. Neáu kieáp lai sinh, gaëp baäc thieän tri thöùc,
lieàn phaùt taâm boà-ñeà thoï giôùi phaùp Boà-taùt, thì ñoù laø
thoï laïi, chöù giôùi theå xöa kia vaãn khoâng maát.
2. Theå thöùc boá-taùt
295
Phaät töû sau khi ñaõ thoï giôùi Boà-taùt phaûi thöïc
hieän vieäc boá taùt moãi thaùng hai laàn nhö giôùi Tyø-
kheo. Khi Boá-taùt, moät ngöôøi ñoïc laïi 10 giôùi troïng vaø
48 giôùi khinh, tröôùc hình töôïng Phaät, Boà-taùt, coøn
nhöõng ngöôøi khaùc ngoài kính caån laéng nghe. Ñoàng
thôøi, khoâng cho nhöõng ngöôøi chöa thoï giôùi Boà-taùt
vaø nhöõng ngöôøi phaïm toäi maø chöa saùm hoái tham
döï.
Boà-taùt neáu khoâng tuïng giôùi moãi nöûa thaùng thì
phaïm toäi khinh caáu. Boà-taùt taïi gia neáu khoâng coù
tònh thaát rieâng maø trong voøng moät do tuaàn (10km-
15 km) coù töï vieän Boá-taùt, thì phaûi ñeán ñoù tham döï.
Tuy nhieân, neáu trong nhaø huyeân naùo vaø trong voøng
moät do tuaàn khoâng coù töï vieän laøm leã Boá-taùt thì
khoâng Boá-taùt maø khoâng phaïm toäi.
Ngoaøi ra, vaán ñeà toân ti traät töï cuõng caàn phaûi
bieát. Neáu laø Boà-taùt Tyø-kheo thì phaûi caên cöù vaøo giôùi
laïp cuûa Tyø-kheo ñeå saép xeáp theo thöù töï. Vì giôùi Tyø-
kheo môùi ñích thöïc laø neàn taûng duy trì Phaät phaùp vaø
haøng Tyø-kheo môùi laø chuùng Trung toân coù ñuû tö caùch
ñeå chuû trì caùc phaùp söï. Neáu Boà-taùt taïi gia thì caên cöù
vaøo ngaøy giôø thoï giôùi Boà-taùt maø saép xeáp thöù töï.
296
VII. SO SAÙNH GIÔÙI TYØ-KHEO VAØ GIÔÙI BOÀ-

TAÙT
1. a. Giôùi Tyø-kheo coù lòch söû thöïc söï, do Phaät
cheá ñònh.
b. Giôùi Boà-taùt coù tính caùch huyeàn söû, bò caùc
hoïc giaû suy ñònh laø saûn phaåm cuûa ngöôøi Trung
Quoác.
2. a. Chæ daønh cho ngöôøi xuaát gia.
b. Ñaïo tuïc thoâng haønh giôùi: ngöôøi xuaát gia
vaø taïi gia ñeàu thoï trì nhö nhau.
3. a. Chæ daønh cho loaøi ngöôøi.
b. Danh cho moïi loaøi chuùng sanh töø coõi trôøi Saéc
giôùi trôû xuoáng, heã ai hieåu ñöôïc lôøi noùi cuûa Phaùp sö ñeàu
coù theå thoï giôùi, chæ tröø nhöõng keû phaïm 7 toäi nghòch.
4. a. Chuû yeáu nhaèm muïc ñích töï giaùc.
b. Chuû yeáu nhaèm muïc ñích giaùc tha, lôïi tha
laø chính.
5. a. Ñöôïc cheá ñònh daàn daàn, nghóa laø “Tuøy
phaïm tuøy cheá” (phaïm vaán ñeà gì cheá giôùi vaán ñeà ñoù)
b.Ñöôïc cheá ñònh moät laàn ñaày ñuû taát caû caùc
giôùi.
6. a. Thoï moät laàn phaûi ñuû toaøn boä caùc giôùi.
297
b. Coù theå thoï toaøn phaàn hoaëc thoï töøng phaàn,

tuøy theo khaû naêng.
7. a. Chæ coù moät caùch thoï giôùi.
b. Coù 2 caùch thoï giôùi: Thoï giôùi vôùi Phaùp sö
hoaëc töï theä thoï giôùi.
8. a. Giôùi sö chính thöùc laø Taêng, do Taêng chuû
trì.
b. Giôùi sö chính thöùc laø chö Phaät, chö Boà-
taùt, vò Phaùp sö chæ giöõ vai troø trung gian, höôùng
daãn.
9. a. Giôùi sö phaûi laø vò Tyø-kheo 10 haï trôû leân.
b. Giôùi sö hoaëc laø vò Tyø-kheo Boà-taùt, hoaëc laø
moät cö só ñaõ thoï giôùi Boà-taùt.
10. a. Giaø naïn cuûa giôùi töû: 13 giaø naïn vaø 15
khinh naïn.
b. Giaø naïn cuûa giôùi töû: goàm 7 toäi nghòch
(ngoaøi 5 toäi nghòch nhö Tyø-kheo coøn theâm 2 toäi nöõa
laø: gieát Hoøa thöôïng, gieát A-xaø-leâ).
11. a. Coù phaùp Yeát-ma
b. Khoâng coù phaùp Yeát-ma.
12. a. Heã phaïm 4 Ba-la-di thì khoâng theå saùm
hoái vaø coù saùm hoái cuõng khoâng theå trôû laïi thanh
tònh.
298
b. Phaïm troïng giôùi (töông ñöông giôùi Ba-

la-di) vaãn coù theå saùm hoái ñeå dieät toäi.
13. a. Giôùi Tyø-kheo chæ coù hieäu löïc trong moät
kieáp.
b. Giôùi Boà-taùt khi ñaõ thoï trì vónh vieãn
khoâng maát giôùi, duø taùi sinh ôû ñaâu, ngoaïi tröø phaïm
7 toäi nghòch, phaïm thöôïng phaåm troïng giôùi vaø boû
taâm Boà-ñeà.
14. a. Chöa phaân bieät giöõa Tieåu thöøa vaø Ñaïi
thöøa.
b. Ñaõ phaân bieät Tieåu thöøa vaø Ñaïi thöøa:
Caùc giôùi khinh 8, 15, 24 noùi: “Khoâng ñöôïc phaûn
laïi giaùo phaùp cuûa Ñaïi thöøa maø hoïc taäp giaùo
phaùp cuûa Tieåu thöøa”.
15. a. Giôùi Tyø-kheo laø neàn taûng ñeå duy trì
maïng maïch Phaät giaùo vaø laø caên cöù ñeå thieát laäp toân
ti traät töï.
b. Giôùi Boà-taùt nhaèm hoã trôï ñaéc löïc söù
meänh hoaèng döông chaùnh phaùp hoùa ñoä chuùng sanh.
299
PHAÀN PHUÏ LUÏC
Phuï luïc 1
GIÔÙI BAÛN CUÛA ÑAÏI TYØ-KHEO THUOÄC LUAÄT

MA-HA-TAÊNG-KYØ
(Ñ 22, tr. 549A)
Tam Taïng Phaät-ñaø-baït-ñaø-la (Buddha-bhadra)
ngöôøi Thieân Truùc dòch (töø Phaïn sang Haùn) vaøo ñôøi
Ñoâng Taán (415-419). Thích Phöôùc Sôn dòch töø Haùn
sang Vieät.
Saùu phaùp caàn ghi nhôù:
1. Phaûi bieát soá ngaøy trong thaùng, nhö ngaøy
moàng moät, moàng hai, cho ñeán ngaøy 14, 15, hoaëc
thaùng ñuû hay thaùng thieáu, ñeàu phaûi bieát.
2. Saùng sôùm phaûi tính toaùn vieäc thí thöïc:
“Neáu hoâm nay ñöôïc thöùc aên thì ta neân cuùng döôøng
cho thaày A; neáu thaày A khoâng baèng loøng nhaän thì
ta seõ aên” (noùi 3 laàn nhö vaäy).
3. Haèng ngaøy phaûi ghi nhôù veà soá haï laïp cuûa
mình laø bao nhieâu.
4. Phaûi ghi nhôù soá y maø mình phaûi gìn giöõ vaø
soá y maø mình ñaõ tònh thí.
301
5. Phaûi nhôù laø khoâng ñöôïc aên vôùi moät chuùng

rieâng (moät nhoùm ngöôøi rieâng ngoaøi chuùng Taêng).
6. Phaûi nhôù laø mình coù beänh hay khoâng coù
beänh.
Vò Yeát-ma baét ñaàu noùi:
- Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Moät thaùng cuûa
muøa Ñoâng ñaõ troâi qua, thieáu moät ñeâm, nhöng thöøa
moät ñeâm ñoái vôùi 3 thaùng coøn laïi. Söï giaø cheát ñaõ
ñeán gaàn, Phaät phaùp saép huûy dieät. Caùc Ñaïi ñöùc vì söï
ñaït ñaïo caàn phaûi moät loøng tinh taán. Vì sao vaäy? Vì
chö Phaät nhôø moät loøng tinh taán maø ñaït ñöôïc Voâ
thöôïng Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc, huoáng gì laø caùc
phaùp trôï ñaïo khaùc.
Nhöõng ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï tuùc ñaõ ra roài,
vaäy Taêng nay hoäi hoïp tröôùc heát laø ñeå laøm gì?
- (Moät ngöôøi ñaùp:) Ñeå Boá-taùt tuïng giôùi.
Caùc Ñaïi ñöùc naøo khoâng ñeán thì Tyø-kheo (nhaän
duïc cuûa hoï) haõy trình baøy söï gôûi duïc vaø thanh tònh
(cuûa hoï vôùi ñaïi chuùng).
Coù ai nhaän söï chuùc thænh cuûa Tyø-kheo-ni
khoâng?
(Neáu khoâng thì ñaùp): Khoâng coù Tyø-kheo-ni
chuùc thænh.
302
Phaàn phuï luïc
Chaép ñoâi baøn tay laïi,

Ñaûnh leã ñöùc Theá Toân
Giôø toâi saép tuïng giôùi,
Taêng haõy laéng loøng nghe.
Duø cho phaïm toäi nhoû,
Phaûi cöïc kyø lo sôï.
(549b) Coù toäi quyeát saùm hoái,
Veà sau ñöøng taùi phaïm.
Taâm nhö ngöïa ruoåi dong,
Phoùng daät khoù kieàm cheá.
Phaät daïy giöõ giôùi haïnh,
Nhö naém daây cöông chaéc.
Lôøi naøy töø kim khaåu,
Ngöôøi thieän caàn phaûi tin.
Loøng tin nhö ngöïa thuaàn,
Phaù ñöôïc quaân phieàn naõo.
Neáu ai chaúng vaâng lôøi,
Cuõng khoâng öa thích giôùi.
Ngöôøi aáy nhö ngöïa chöùng,
Cheát trong quaân phieàn naõo.
Ngöôøi giöõ giôùi kieân coá,
Nhö traâu mao giöõ ñuoâi.
Coät taâm khoâng phoùng daät,
Nhö khæ bò xích xieàng.
303
Ngaøy ñeâm thöôøng tinh taán,

Caàu trí hueä chaân thaät,
Thì ñôøi soáng ngöôøi naøy,
Soáng trong söï thanh tònh.
Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Hoâm nay laø ngaøy
raèm, Boá-taùt tuïng giôùi. Neáu thôøi gian cuûa Taêng ñaõ
ñeán, thì Taêng haõy nhaát taâm laéng nghe, cuøng nhau
Boá-taùt tuïng giôùi. Ñaây laø lôøi taùc baïch.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc! Hoâm nay laø ngaøy Boá-taùt
tuïng giôùi. Taêng haõy nhaát taâm laéng nghe. Neáu ai coù
toäi thì phaûi phaùt loà, khoâng coù toäi thì im laëng. Vì im
laëng maø bieát caùc Ñaïi ñöùc thanh tònh; nhö moät Tyø-
kheo ñöôïc ai hoûi ñieàu gì thì phaûi nhö thaät traû lôøi.
Cuõng vaäy, Tyø-kheo naøo ôû trong chuùng sau khi ñöôïc
hoûi ba laàn, nhôù bieát mình coù toäi maø khoâng phaùt loà
thì phaïm toäi coá yù voïng ngöõ. Thöa caùc Ñaïi ñöùc! Phaät
daïy, coá yù voïng ngöõ laø phaùp chöôùng ñaïo. Theá neân,
Tyø-kheo naøo muoán ñöôïc thanh tònh thì khi nhôù
mình coù toäi caàn phaûi phaùt loà. Vì phaùt loà thì an oån,
khoâng phaùt loà thì toäi caøng theâm naëng.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong baøi töïa cuûa
giôùi kinh, giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù
thanh tònh khoâng? (hoûi ba laàn nhö vaäy).
Vì caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây thanh tònh neân im
laëng, vieäc naøy toâi ghi nhaän nhö vaäy.
304
Phaàn phuï luïc
GIÔÙI BA-LA-DI
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø 4 giôùi Ba-la-di cöù

moãi nöûa thaùng ñoïc moät laàn vaøo dòp tuïng giôùi.
1. Neáu Tyø-kheo ñaõ thoï giôùi Cuï tuùc ôû giöõa
chuùng Taêng hoøa hôïp, khoâng traû giôùi, giôùi sa suùt,
khoâng rôøi khoûi Taêng ñoaøn maø haønh daâm vôùi ngöôøi
khaùc, thaäm chí vôùi caû loaøi suùc sinh, thì Tyø-kheo aáy
phaïm toäi Ba-la-di, khoâng ñöôïc soáng chung (vôùi
Taêng chuùng).
(549c) Baáy giôø Phaät an truù taïi thaønh Tyø-xaù-li
(Vesali), nhaèm ngaøy 27 thaùng 11 cuûa muøa Ñoâng,
naêm thöù naêm sau khi thaønh Phaät. Sau böõa côm,
Ngaøi ngoài quay maët veà höôùng Ñoâng, luùc boùng xeá ñoä
moät ngöôøi röôõi, vì Tröôûng laõo Da-xaù con cuûa Ca-lan-
ñaø (Yasa-Kalandaka-putta) maø cheá ra giôùi naøy.
Nhöõng gì Phaät ñaõ cheá thì phaûi tuøy thuaän chaáp
haønh. Ñoù goïi laø phaùp tuøy thuaän.
2. Neáu Tyø-kheo laáy troäm vaät cuûa ngöôøi khaùc
trong thoân xoùm hay choã ñaát troáng, roài tuøy theo vaät
laáy troäm maø nhaø vua hoaëc baét, hoaëc gieát, hoaëc troùi,
hoaëc truïc xuaát, khieån traùch: “OÂi, keû nam töû! Ngöôi
laø quaân troäm cöôùp, laø keû ngu si”, thì Tyø-kheo aên
troäm aáy phaïm toäi Ba-la-di, khoâng ñöôïc soáng chung
vôùi Taêng chuùng.
305
Baáy giôø Phaät an truù taïi thaønh Vöông Xaù, vaøo

ngaøy moàng möôøi thaùng möôøi cuûa muøa Ñoâng, naêm
thöù saùu sau khi thaønh ñaïo. Sau böõa aên, Ngaøi ngoài
quay maët veà höôùng Ñoâng, luùc boùng chieàu ñoä moät
ngöôøi röôõi, vì Tröôûng laõo Ñaït-nò-giaø (Dhaniya) con
cuûa ngöôøi thôï goám - coù vieäc lieân quan ñeán vua
Bình-sa (Bimbisara) vaø Tyø-kheo maëc y phaán taûo -
maø cheá ra giôùi naøy. Nhöõng gì Phaät ñaõ cheá thì phaûi
tuøy thuaän chaáp haønh. Ñoù goïi laø phaùp tuøy thuaän.
3. Neáu Tyø-kheo töï tay mình gieát ngöôøi, hoaëc
ñi tìm dao ñöa cho ngöôøi ta töï saùt, khuyeán khích
cheát, ca ngôïi söï cheát, noùi: “OÂi! Laøm ngöôøi soáng maø
khoán khoå thì thaø cheát coøn toát hôn”, trong taâm suy
nghó tìm ñuû moïi caùch ca ngôïi raèng cheát laø khoaùi
traù, nhaân ñoù maø ngöôøi kia cheát chöù khoâng coù lyù do
naøo khaùc, thì Tyø-kheo aáy phaïm toäi Ba-la-di, khoâng
ñöôïc soáng chung vôùi Taêng chuùng.
Baáy giôø, Phaät an truù taïi thaønh Tyø-xaù-li
(Vesali), vaøo ngaøy 24 thaùng 10 cuûa muøa Ñoâng, naêm
thöù saùu sau khi thaønh Phaät. Tröôùc böõa aên, Ngaøi
ngoài quay maët veà höôùng Baéc, luùc boùng maët trôøi ñoä
moät ngöôøi röôõi, vì caùc Tyø-kheo nuoâi beänh lieân quan
ñeán vieäc Loäc Tröôïng (Miga-Dandika) ngoaïi ñaïo (saùt
haïi caùc Tyø-kheo) maø cheá ra giôùi naøy. Nhöõng gì
Phaät ñaõ cheá thì phaûi tuøy thuaän chaáp haønh. Ñoù goïi
laø phaùp tuøy thuaän.
306
Phaàn phuï luïc
4. Neáu Tyø-kheo chöa bieát, chöa thaáy maø töï

xöng raèng: “Toâi ñaõ ñöôïc thaùnh phaùp hôn ngöôøi, coù
tri kieán thuø thaéng, toâi bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy”,
sau ñoù, hoaëc bò kieåm tra, hoaëc khoâng bò kieåm tra veà
vieäc phaïm toäi, maø vì muoán mình thanh tònh neân
noùi nhö sau: “Thöa Tröôûng laõo, toâi khoâng bieát maø
noùi raèng bieât, khoâng thaáy maø noùi raèng thaáy, ñoù laø
nhöõng lôøi hö doái khoâng thaät”, thì Tyø-kheo naøy
phaïm toäi Ba-la-di, khoâng ñöôïc soáng chung vôùi Taêng
chuùng, tröø Taêng thöôïng maïn.
Baáy giôø, Phaät an truù taïi thaønh Xaù Veä
(Saøvatthi), vaøo ngaøy 13 thaùng 11 cuûa muøa Ñoâng,
naêm thöù saùu sau khi thaønh Phaät. Sau böõa aên, Ngaøi
ngoài quay maët veà höôùng Ñoâng, luùc boùng chieàu ñoä 3
ngöôøi röôõi, vì caùc Tyø-kheo ôû thoân xoùm vaø caùc Tyø-
kheo taêng thöôïng maïn maø cheá ra giôùi naøy. Nhöõng
gì Phaät ñaõ cheá thì phaûi tuøy thuaän chaáp haønh. Ñoù
goïi laø phaùp tuøy thuaän.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong 4 giôùi Ba-
la-di, giôø ñaây xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù
thanh tònh khoâng? (3 laàn)
laëng, toâi ghi nhaän vieäc naøy nhö vaäy.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, sau ñaây laø 13 giôùi Taêng-
giaø-baø-thi-sa (Sanghadisesa), cöù moãi nöûa thaùng,
nöûa thaùng ñoïc laïi moät laàn vaøo dòp tuïng giôùi.
307
1. Neáu Tyø-kheo coá yù laøm xuaát tinh - ngoaïi

tröø trong giaác moäng - thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-
sa.
2. Neáu Tyø-kheo, bò taâm daâm duïc kích thích,
beøn duøng thaân mình coï xaùt vôùi thaân ngöôøi nöõ, hoaëc
naém tay, hoaëc naém toùc, hoaëc naém caùc boä phaän khaùc
nôi cô theå cuûa hoï coï xaùt ñeå tìm laïc thuù, thì phaïm
toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
3. Neáu Tyø-kheo bò taâm daâm duïc kích thích,
neân noùi vôùi ngöôøi nöõ baèng nhöõng lôøi baån thæu, baûo
hoï tuøy thuaän haønh daâm vôùi mình nhö boïn nam nöõ
treû tuoåi, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
4. Neáu Tyø-kheo, vì duïc taâm kích thích, ôû
tröôùc ngöôøi nöõ khen ngôïi vieäc hoï töï hieán thaân cho
mình, noùi raèng: “Naøy chò (hay em), neáu chò hieán
daâng söï daâm duïc cho vò Sa-moân giöõ giôùi thanh
tònh, haønh thieän phaùp, tu phaïm haïnh nhö toâi, ñoù laø
söï daâng hieán baäc nhaát”, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-
thi-sa.
5. Neáu Tyø-kheo nhaän laøm söù giaû ñeå taùc hôïp
cho nam nöõ thaønh vôï choàng, hay tö thoâng vôùi nhau
trong choác laùt, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
6. Neáu Tyø-kheo töï ñi xin vaät lieäu veà laøm
phoøng, khoâng coù thaân chuû giuùp ñôõ thì phaûi truø tính
laøm phoøng chieàu daøi 12 gang tay Phaät, chieàu roäng
308
Phaàn phuï luïc
7 gang tay Phaät. Ñoàng thôøi phaûi môøi caùc Tyø-kheo

ñeán chæ choã laøm phoøng, nôi aáy khoâng coù tai naïn,
khoâng coù phöông haïi. Neáu Tyø-kheo töï ñi xin vaät
lieäu veà laøm phoøng, khoâng coù thaân chuû giuùp ñôõ, maø
laøm choã coù tai naïn, coù phöông haïi, cuõng khoâng môøi
caùc Tyø-kheo ñeán chæ choã ñeå laøm phoøng, laïi laøm quaù
quy ñònh, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
7. Neáu Tyø-kheo muoán laøm phoøng lôùn coù thaân
chuû giuùp ñôõ, cuõng phaûi daãn caùc Tyø-kheo ñeán chæ
choã ñeå laøm phoøng, nôi aáy khoâng coù tai naïn, khoâng
coù phöông haïi. Neáu Tyø-kheo laøm phoøng lôùn coù thaân
chuû giuùp ñôõ maø laøm ôû choã coù tai naïn, coù phöông
haïi, cuõng khoâng môøi caùc Tyø-kheo ñeán chæ choã laøm
phoøng, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
8. Neáu Tyø-kheo vì töùc giaän khoâng vui maø vu
khoáng Tyø-kheo thanh tònh voâ toäi laø phaïm toäi Ba-la-
di moät caùch voâ caên cöù, muoán phaù hoaïi haïnh thanh
tònh cuûa Tyø-kheo aáy, roài sau ñoù hoaëc bò kieåm tra,
hoaëc khoâng bò kieåm tra, Tyø-kheo naøy beøn noùi raèng:
“Vieäc aáy khoâng coù caên cöù, vì töùc giaän neân toâi noùi
(nhö vaäy)”, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
9. Neáu Tyø-kheo vì töùc giaän khoâng vui, roài
duøng moät vieäc nhoû thuoäc lónh vöïc khaùc khoâng phaûi
Ba-la-di ñeå vu caùo Tyø-kheo khaùc phaïm toäi Ba-la-di,
nhaèm phaù hoaïi phaïm haïnh cuûa vò aáy, roài sau ñoù,
hoaëc bò kieåm tra, hoaëc khoâng bò kieåm tra, beøn noùi: “Vì
309
töùc giaän neân toâi ñem moät vieäc nhoû thuoäc lónh vöïc
khaùc ñeå vu caùo”, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
10. Neáu Tyø-kheo vì muoán phaù söï hoøa hôïp cuûa
Taêng, neân coá gaéng tìm moïi caùch ñeå phaù vieäc cuûa
Taêng, gaây neân tranh chaáp laãn nhau, thì caùc Tyø-
kheo neân can giaùn raèng: “Tröôûng laõo ñöøng vì muïc
ñích phaù söï hoøa hôïp cuûa Taêng maø tìm ñuû moïi caùch
ñeå gaây ra tranh chaáp laãn nhau. Tröôûng laõo neân hôïp
taùc vôùi Taêng (cuøng laøm vieäc vôùi Taêng). Vì sao vaäy?
Vì Taêng coù hoøa hôïp, hoan hyû khoâng tranh chaáp,
gioáng nhö nöôùc hoøa vôùi söõa, cuøng hoïc moät giaùo
phaùp, ñieàu gì ñuùng phaùp thì baûo laø ñuùng phaùp moät
caùch roõ raøng, thì môùi soáng an laïc”. Khi can giaùn
nhö vaäy maø boû thì toát, neáu khoâng boû thì phaûi can
giaùn ñeán laàn thöù hai, thöù ba. Baáy giôø boû thì toát,
neáu khoâng boû, thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
11. Neáu moät, hai, hoaëc nhieàu Tyø-kheo ñoàng yù
töông trôï Tyø-kheo khaùc, cuøng noùi, cuøng yù kieán
muoán phaù söï hoøa hôïp cuûa chuùng Taêng, luùc aáy coù
caùc Tyø-kheo can giaùn, roài vò Tyø-kheo ñoàng loõa naøy
noùi: “Tröởng laõo, ñöøng noùi vieäc toát xaáu cuûa Tyø-kheo
aáy. Vì sao vaäy? Vì vò aáy laø Tyø-kheo noùi ñuùng phaùp,
noùi ñuùng luaät. Nhöõng gì vò aáy thaáy vaø noùi ra ñeàu coù
theå chaáp nhaän ñöôïc. Chuùng toâi cuõng coù theå chaáp
nhaän. Vò Tyø-kheo aáy bieát môùi noùi, chöù khoâng phaûi
khoâng bieát maø noùi”, thì caùc Tyø-kheo neân can giaùn
310
Phaàn phuï luïc
raèng: “Tröôûng laõo ñöøng noùi raèng vò Tyø-kheo ñoù noùi

ñuùng phaùp, noùi ñuùng luaät. Vì sao vaäy? Vì vò naøy
khoâng phaûi laø Tyø-kheo noùi ñuùng phaùp, noùi ñuùng
luaät. Naøy Tröôûng laõo, thaày ñöøng hoã trôï vieäc phaù
Taêng maø phaûi vui veû hoã trôï vieäc Taêng hoøa hôïp. Vì
sao vaäy? Vì Taêng coù hoøa hôïp, hoan hyû, khoâng tranh
chaáp nhau, nhö nöôùc hoøa vôùi söõa, cuøng hoïc moät giaùo
phaùp, ñieàu gì ñuùng phaùp thì baûo laø ñuùng phaùp moät
caùch roõ raøng, thì môùi soáng an laïc”. Khi can giaùn nhö
vaäy maø boû thì toát, neáu khoâng boû thì neân can giaùn
ñeán laàn thöù hai, thöù ba. Baáy giôø neáu boû vieäc aáy thì
toát, neáu khoâng boû thì phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
12. Neáu coù Tyø-kheo noùi naêng ngang ngaïnh,
roài ñöôïc caùc Tyø-kheo cuøng soáng chung trong giôùi
phaùp chæ baûo ñuùng phaùp, ñuùng luaät maø laïi ngoan
coá noùi raèng: “Tröôûng laõo, thaày ñöøng noùi veà vieäc toát
xaáu cuûa toâi. Toâi cuõng khoâng noùi veà vieäc toát xaáu cuûa
thaày”, thì caùc Tyø-kheo neân can giaùn raèng: “Tröôûng
laõo, khi caùc Tyø-kheo cuøng soáng chung trong giaùo
phaùp chæ baûo ñuùng phaùp, ñuùng luaät, thì thaày khoâng
neân khoâng coâng nhaän, maø traùi laïi thaày cuõng phaûi
chæ baûo caùc Tyø-kheo khaùc ñuùng phaùp, ñuùng luaät. Vì
sao vaäy? Vì caùc ñeä töû cuûa ñöùc Nhö Lai coù chæ baûo
laãn nhau, can giaùn laãn nhau, cuøng xuaát toäi cho
nhau, thì thieän phaùp môùi taêng tröôûng”. Khi can
giaùn nhö vaäy maø boû thì toát, neáu khoâng boû thì neân
can giaùn ñeán laàn thöù hai, thöù ba. Baáy giôø, neáu boû
311
vieäc aáy thì toát; neáu khoâng boû, thì phaïm toäi Taêng-
giaø-baø-thi-sa.
13. Neáu Tyø-kheo soáng nöông töïa vaøo thaønh
aáp xoùm laøng maø laøm hoen oá nhaø ngöôøi ta, laøm
nhöõng vieäc xaáu, laøm hoen oá nhaø ngöôøi ta ai cuõng
thaáy cuõng nghe, laøm nhöõng vieäc xaáu ai cuõng thaáy
cuõng nghe, thì caùc Tyø-kheo neân can giaùn raèng:
“Tröôûng laõo, thaày ñaõ laøm hoen oá nhaø ngöôøi ta, laøm
nhöõng vieäc xaáu; laøm hoen oá nhaø ngöôøi ta ai cuõng
thaáy cuõng nghe, laøm nhöõng vieäc xaáu ai cuõng thaáy
cuõng nghe, thaày haõy ñi ñi, khoâng neân ôû ñaây nöõa”.
Neáu khi aáy Tyø-kheo naøy noùi: “Taêng thieân vò, thuø
haän, sôï haõi vaø ngu si. Vì sao vaäy? Vì coù caùc Tyø-kheo
ñoàng toäi nhö vaäy, maø coù ngöôøi bò ñuoåi, coù ngöôøi
khoâng bò ñuoåi”, thì caùc Tyø-kheo neân can giaùn raèng:
“Naøy Tröôûng laõo, thaày ñöøng noùi raèng: “Taêng thieân
vò, thuø haän, sôï haõi vaø ngu si. Coù caùc Tyø-kheo ñoàng
toäi nhö nhau maø coù ngöôøi bò ñuoåi, coù ngöôøi khoâng
bò ñuoåi”. Vì sao vaäy? Vì Taêng khoâng thieân vò, thuø
haän, sôï haõi vaø ngu si. Naøy Tröôûng laõo, thaày ñaõ laøm
hoen oá nhaø ngöôøi ta, laøm nhöõng vieäc xaáu, laøm hoen
oá nhaø ngöôøi ta ai cuõng thaáy cuõng nghe, laøm nhöõng
vieäc xaáu ai cuõng thaáy cuõng nghe. Thaày haõy ñi ñi,
ñöøng ôû ñaây nöõa”. Khi can giaùn nhö vaäy maø boû thì
toát, neáu khoâng boû thì can giaùn ñeán laàn thöù hai, thöù
ba. Baáy giôø, neáu boû vieäc aáy thì toát, neáu khoâng boû thì
phaïm toäi Taêng-giaø-baø-thi-sa.
312
Phaàn phuï luïc
Naøy caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong 13 phaùp

Taêng-giaø-baø-thi-sa. Chín phaùp ñaàu heã laøm laø phaïm
toäi, coøn boán phaùp sau phaûi ñeán ba laàn can giaùn maø
khoâng boû môùi coù toäi. Neáu Tyø-kheo phaïm moät toäi
naøo, thì tuøy theo thôøi gian che giaáu, (Taêng) neân cho
haønh phaùp Ba-lôïi-baø-sa (bieät truù). Khi haønh phaùp
Ba-lôïi-baø-sa xong, phaûi haønh phaùp Ma-na-ñoûa (yù
hyû) saùu ngaøy, saùu ñeâm giöõa Taêng. Khi haønh phaùp
Ma-na-ñoûa xong, phaûi xuaát toäi ôû giöõa 20 vò Taêng.
Neáu Taêng khoâng ñuû 20 ngöôøi, thì toäi cuûa Tyø-kheo
aáy khoâng ñöôïc giaûi tröø maø caùc Tyø-kheo khaùc coøn bò
khieån traùch. Vieäc ñoù theo nguyeân taéc laø nhö vaäy.
Nay xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc, ôû trong ñaây coù thanh
tònh khoâng? (hoûi 3 laàn)
Vì caùc Ñaïi ñöùc ôû trong ñaây thanh tònh neân im
laëng, toâi ghi nhaän vieäc naøy laø nhö vaäy.
(Heát 13 vieäc)
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø hai phaùp Baát ñònh
cöù moãi nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc moät laàn vaøo dòp
tuïng giôùi.
1. Neáu Tyø-kheo ngoài moät mình vôùi ngöôøi nöõ ôû
choã che khuaát, choã coù theå haønh daâm ñöôïc, roài moät
Öu-baø-di ñaùng tin caäy trình baøy laïi chính xaùc moät
trong ba phaùp: hoaëc Ba-la-di, hoaëc Taêng-giaø-baø-thi-
sa, hoaëc Ba-daät-ñeà; ñoàng thôøi vò Tyø-kheo aáy töï noùi:
313
“Toâi ngoài choã aáy”, thì Taêng neân caên cöù vaøo lôøi trình
baøy chính xaùc cuûa Öu-baø-di ñaùng tin caäy kia maø
tröøng trò vò Tyø-kheo aáy moät trong ba phaùp: hoaëc Ba-
la-di, hoaëc Taêng-giaø-baø-thi-sa, hoaëc Ba-daät-ñeà. Ñaây
laø phaùp Baát ñònh thöù nhaát.
2. (551a) Neáu Tyø-kheo ngoài moät mình vôùi
ngöôøi nöõ ôû choã troáng traûi, khoâng theå haønh daâm
ñöôïc, roài coù moät Öu-baø-di ñaùng tin caäy trình baøy
laïi ñuùng söï thaät moät trong hai phaùp: hoaëc Taêng-
giaø-baø-thi-sa, hoaëc Ba-daät-ñeà, ñoàng thôøi vò Tyø-kheo
aáy töï noùi: “Toâi ngoài choã aáy”, thì Taêng neân tuøy theo
lôøi trình baøy ñuùng söï thaät cuûa Öu-baø-di ñaùng tin
caäy aáy maø trò phaït thích ñaùng moät trong hai phaùp:
hoaëc Taêng-giaø-baø-thi-sa, hoaëc Ba-daät-ñeà. Ñaây laø
phaùp Baát ñònh thöù hai.
Naøy caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong hai phaùp
Baát ñònh, giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc ôû trong ñaây coù
thanh tònh khoâng? (3 laàn)
Vì caùc Ñaïi ñöùc ôû trong daây thanh tònh neân im
laëng, toâi ghi nhaän vieäc naøy laø nhö vaäy.
(Heát hai phaùp Baát ñònh).
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø 30 phaùp Ni-taùt-kì-
ba-daï-ñeà cöù moãi nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc laïi moät
laàn vaøo dòp tuïng giôùi:
314
Phaàn phuï luïc
1. Neáu thôøi gian saém y ñaõ heát, y Ca-thi-na

cuõng ñaõ xaû maø Tyø-kheo nhaän ñöôïc y thöøa (ngoaøi 3
caùi phaùp ñònh) thì ñöôïc pheùp caát giöõ trong voøng 10
ngaøy. Neáu caát giöõ quaù thôøi gian aáy thì phaïm toäi Ni-
taùt-kì-ba-daï-ñeà.
cuõng ñaõ xaû, maø Tyø-kheo rôøi moät trong 3 y nguû taïi
choã khaùc, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà, ngoaïi tröø
Taêng Yeát-ma cho pheùp.
cuõng ñaõ xaû, khi aáy ñöôïc vaûi phi thôøi maø Tyø-kheo
caàn duøng thì neân laáy, roài töùc toác may thaønh y ñeå
maëc. Neáu chöa ñuû maø coù choã hy voïng (tìm ñöôïc
theâm) thì ñöôïc pheùp caát trong voøng moät thaùng, ñeå
ñôïi cho ñuû. Neáu quaù thôøi gian aáy thì duø ñuû hay
khoâng ñuû ñeàu phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
4. Neáu Tyø-kheo laáy y cuûa Tyø-kheo-ni khoâng
phaûi thaân quyeán, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà,
ngoaïi tröø trao ñoåi.
5. Neáu Tyø-kheo sai Tyø-kheo-ni khoâng phaûi
thaân quyeán giaët y cuõ, hoaëc nhuoäm, hoaëc ñaäp giuõ,
thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
6. Neáu Tyø-kheo theo cö só hay vôï cö só khoâng
phaûi thaân quyeán xin y, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-
ñeà, ngoaïi tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät. Tröôøng hôïp ñaëc
bieät laø tröôøng hôïp bò maát y.
315
7. Neáu Tyø-kheo bò maát y thì khi aáy ñöôïc theo

cö só hay vôï cö só khoâng phaûi thaân quyeán xin y. Neáu
hoï cho moät caùch haøo phoùng thì ñöôïc laáy toái ña laø
hai caùi (y treân vaø y döôùi). Neáu laáy quaù giôùi haïn thì
phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
8. Neáu cö só hay vôï cö só chuaån bò giaù tieàn
saém y cuùng cho Tyø-kheo moã giaùp, roài töï nhuû: “Ta
chuaån bò soá tieàn nhö theá ñeå mua y nhö theá cuùng
cho Tyø-kheo moã giaùp” maø khoâng cho Tyø-kheo aáy
bieát (551b), nhöng khi nghe ñöôïc tin, Tyø-kheo aáy
beøn ñeán nhaø cö só khuyeân: “Laønh thay cö só! OÂng
(baø) haõy duøng soá tieàn saém y nhö theá mua chieác y
maøu saéc nhö theá cho toâi”, thì khi ñöôïc y, phaïm toäi
Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
9. Neáu cö só, vôï cö só vì Tyø-kheo, moãi ngöôøi
chuaån bò moät soá tieàn saém y nhö theá, roài baøn nhau:
“Chuùng ta chuaån bò soá tieàn saém y nhö theá ñeå mua
chieác y nhö theá cho Tyø-kheo moã giaùp”, maø khoâng
cho Tyø-kheo aáy bieát (551b), nhöng khi nghe ñöôïc
tin, Tyø-kheo aáy beøn ñeán nhaø cö só, khuyeân: “Laønh
thay caùc cö só! Moãi ngöôøi haõy chuaån bò tieàn saém y
nhö theá, roài cuøng chung laïi mua moät chieác y maøu
saéc nhö theá cho toâi”, thì khi ñöôïc y phaïm toäi Ni-taùt-
kì-ba-daï-ñeà.
10. Neáu vua hay ñaïi thaàn sai söù giaû ñem tieàn
saém y ñeán cuùng cho Tyø-kheo, vaø noùi: “Soá tieàn saém y
316
Phaàn phuï luïc
naøy laø cuûa vua, cuûa ñaïi thaàn (moã giaùp) ñöa ñeán cho
Toân giaû, xin Toân giaû nhaän cho”, thì baáy giôø, Tyø-
kheo neân noùi: “Toâi khoâng ñöôïc nhaän tieàn saém y.
Neáu ñöa y thích hôïp thì toâi môùi nhaän ñöôïc”. Roài söù
giaû hoûi: “Toân giaû coù ngöôøi giuùp vieäc khoâng?”, maø
Tyø-kheo thaáy caàn y, thì neân chæ ngöôøi laøm vöôøn,
hoaëc Öu-baø-taéc cho söù giaû, vaø noùi: “Ngöôøi ñoù
thöôøng hay giuùp vieäc cho Tyø-kheo”. Söù giaû khi aáy
neân ñeán ngöôøi ñoù khuyeán duï: “Laønh thay vò chaáp
söï! Nhôø oâng nhaän soá tieàn saém y naøy ñeå mua y nhö
theá cho Tyø-kheo moã giaùp. Khi naøo Tyø-kheo aáy ñeán
laáy y, thì oâng ñöa giuùp cho”. Gôûi gaém xong, söù giaû
neân trôû laïi choã Tyø-kheo, noùi: “Toâi ñaõ khuyeán duï
ngöôøi giuùp vieäc maø toân giaû ñaõ chæ saém y giuùp roài,
khi naøo caàn y, thì ñeán ñoù laáy”. Theá thì khi caàn y,
Tyø-kheo neân ñeán choã ngöôøi giuùp vieäc noùi: “Toâi caàn
y, toâi caàn y”, laàn thöù hai, thöù ba cuõng noùi nhö theá.
Neáu ñöôïc y thì toát, neáu khoâng ñöôïc thì laàn thöù tö,
thöù naêm, thöù saùu neân ñeán ñöùng im laëng tröôùc
ngöôøi giuùp vieäc. Neáu ñöôïc thì toát, neáu khoâng ñöôïc
maø ñeán ñoøi quaù giôùi haïn aáy, thì khi ñöôïc y phaïm
toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà. Trong tröôøng hôïp khoâng laáy
ñöôïc, thì Tyø-kheo hoaëc töï ñi, hoaëc nhôø ngöôøi khaùc
ñeán choã ngöôøi xuaát tieàn saém y, noùi: “OÂng (baø) ñaõ vì
Tyø-kheo moã giaùp ñöa tieàn saém y, nhöng chung cuïc
Tyø-kheo aáy khoâng laáy ñöôïc soá tieàn saém y do oâng
cuùng, vaäy xin baùo cho oâng bieát, ñöøng ñeå maát tieàn”.
Vaán ñeà naøy nguyeân taéc laø nhö vaäy. (heát 10 vieäc)
317
11. Neáu Tyø-kheo duøng loâng deâ toaøn maøu ñen

laøm phu cuï môùi thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
12. Neáu Tyø-kheo laøm phu cuï môùi thì neân duøng
hai phaàn loâng deâ thuaàn maøu ñen, moät phaàn maøu
traéng vaø moät phaàn maøu laãn loän. Neáu quaù soá phaàn
aáy thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
13. Neáu Tyø-kheo duøng tô taèm troän vôùi loâng deâ
thuaàn maøu ñen laøm phu cuï môùi thì phaïm toäi Ni-
taùt-kì-ba-daï-ñeà.
14. (551c) Neáu Tyø-kheo laøm phu cuï môùi thì
neân söû duïng ñeán 6 naêm. Neáu phu cuï chöa ñuû 6
naêm maø boû, hoaëc khoâng boû, laøm phu cuï môùi thì
phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø Taêng Yeát-ma
cho pheùp.
15. Neáu Tyø-kheo laøm phu cuï hay toïa cuï môùi
thì neân duøng moät mieáng phu cuï cuõ chöøng moät gang
tay Phaät may choàng leân phu cuï môùi ñeå cho hoaïi
saéc. Neáu khoâng duøng moät mieáng cuõ may choàng leân
phu cuï hay toïa cuï môùi thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-
ñeà.
16. Neáu Tyø-kheo ñi ñöôøng ñöôïc loâng deâ maø
mình thaáy caàn, thì coù theå laáy mang ñi trong voøng 3
do tuaàn. Neáu mang ñi quaù giôùi haïn aáy, thì phaïm
toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
318
Phaàn phuï luïc
17. Neáu Tyø-kheo sai Tyø-kheo-ni khoâng phaûi

thaân quyeán giaët, nhuoäm, chaûi loâng deâ, thì phaïm toäi
18. Neáu Tyø-kheo töï tay caàm vaøng, baïc, hoaëc
sai ngöôøi khaùc caàm saêm soi vôùi taâm tham luyeán, thì
19. Neáu Tyø-kheo mua baùn caùc thöù haøng hoùa
thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
20. Neáu Tyø-kheo mua baùn ñoåi chaùc caùc loaïi
vaøng, baïc, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà. (Heát 20
giôùi).
21. Neáu Tyø-kheo coù baùt thöøa (ngoaøi caùi phaùp
ñònh) thì ñöôïc caát trong 10 hoâm. Neáu caát quaù 10
hoâm, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà.
22. Neáu Tyø-kheo duøng baùt chöa vaù ñuû naêm choã,
maø vì thích ñeïp, xin baùt môùi, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-
ba-daï-ñeà. Caùi baùt naøy phaûi xaû giöõa chuùng Taêng. Roài
Taêng neân ñem caùi baùt keùm nhaát ñöa cho ngöôøi aáy,
noùi: “Tröôûng laõo! Thaày phaûi söû duïng caùi baùt naøy cho
ñeán khi vôõ”. Vieäc naøy nguyeân taéc laø nhö vaäy.
23. Neáu Tyø-kheo bò beänh caàn uoáng söõa chua,
daàu, maät, ñöôøng pheøn, söõa töôi vaø môõ, thì neân
nhaän moät laàn ñeå uoáng 7 ngaøy. Neáu quaù 7 ngaøy maø
nhöõng thöù coøn thöøa khoâng boû, vaãn cöù uoáng, thì
319
24. Neáu Tyø-kheo cho y cho Tyø-kheo khaùc, roài

sau ñoù töùc giaän khoâng vui, hoaëc töï mình, hoaëc sai
ngöôøi ñoïat laïi y aáy, thì khi ñöôïc y, phaïm toäi Ni-taùt-
kì-ba-daï-ñeà.
25. Trong voøng moät thaùng cuoái muøa xuaân, Tyø-
kheo neân tìm vaûi may aùo taém möa, roài trong nöûa
thaùng coøn laïi neân may thaønh aùo ñeå duøng. Neáu chöa
ñeán thôøi gian ñoù maø ñi tìm vaûi may aùo taém möa roài
may thaønh aùo ñeå duøng, thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-
daï-ñeà.
26. Neáu Tyø-kheo töï ñi xin chæ sôïi, roài nhôø thôï
deät khoâng phaûi baø con deät thaønh vaûi, thì phaïm toäi
27. (552a) Neáu cö só hay vôï cö só sai thôï deät
deät vaûi ñeå may y cho Tyø-kheo, nhöng Tyø-kheo tröôùc
ñoù khoâng ñöôïc môøi, maø vì thích ñeïp, neân ñeán
khuyeân thôï deät: “Laønh thay cö só! Taám vaûi naøy deät
cho toâi ñoù. OÂng neân deät cho thaät ñeïp, daøy, daøi vaø
roäng, roài toâi seõ traû coâng cho oâng baèng tieàn hoaëc
baèng thöïc phaåm”, thì khi nhaän ñöôïc vaûi, phaïm toäi
28. Neáu coøn 10 hoâm nöõa môùi ñeán ngaøy Töï töù,
maø thí chuû cuùng döôøng y caáp thôøi, thì Tyø-kheo naøo
caàn duøng ñöôïc pheùp nhaän, roài caát cho ñeán thôøi gian
320
Phaàn phuï luïc
cuûa y. Neáu caát quaù thôøi gian aáy thì phaïm toäi Ni-taùt-
kì-ba-daï-ñeà.
29. Neáu Tyø-kheo soáng taïi A-luyeän-nhaõ trong ba
thaùng haï, chöa ñeán thaùng cuoái muøa haï maø gaëp
nhöõng vieäc ñaùng nghi ngôø lo sôï thì coù theå gôûi moät
trong ba y taïi nhaø daân, soáng caùch ly vôùi y trong 6
hoâm. Neáu quaù 6 hoâm thì phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-
ñeà; ngoaïi tröø Taêng Yeát-ma cho pheùp.
30. Neáu Tyø-kheo bieát vaät ñoù thí chuû ñònh cuùng
cho Taêng, maø vaän ñoäng hoï cuùng cho mình, thì
phaïm toäi Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà. (Heát 30 vieäc)
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong 30 phaùp
Ni-taùt-kì-ba-daï-ñeà, giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc ôû trong
ñaây coù thanh tònh khoâng? (hoûi 3 laàn)
Vì caùc Ñaïi ñöùc ôû trong ñaây thanh tònh neân im
laëng; toâi ghi nhaän vieäc naøy nhö vaäy.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc! Ñaây laø 92 phaùp Ba-daï-ñeà
cöù moãi nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc laïi moät laàn vaøo
dòp tuïng giôùi.
1. Neáu Tyø-kheo bieát maø coá yù noùi doái thì
phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
2. Neáu Tyø-kheo ñem chuûng toäc töôùng maïo
cuûa Tyø-kheo khaùc ra chaâm choïc, thì phaïm toäi Ba-
daï-ñeà.
321
3. Neáu Tyø-kheo noùi 2 löôõi thì phaïm toäi Ba-

daï-ñeà.
4. Neáu Tyø-kheo bieát Taêng ñaõ daäp taét söï
tranh chaáp ñuùng nhö phaùp, nhö luaät maø muoán laøm
phaùt sinh trôû laïi, noùi: “Vieäc Yeát-ma naøy chöa xong,
phaûi laøm laïi”, laøm nhö vaäy laø nhaèm gaây roái chöù
khoâng gì khaùc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
5. Neáu Tyø-kheo thuyeát phaùp cho ngöôøi nöõ
quaù 5, 6 lôøi, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø coù
ngöôøi ñaøn oâng trí thöùc tham döï.
6. Neáu Tyø-kheo daïy ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï
tuùc ñoïc nhöõng caâu, nhöõng baøi phaùp, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà.
7. Neáu Tyø-kheo noùi vôùi ngöôøi chöa thoï giôùi
Cuï tuùc raèng mình ñaõ ñöôïc phaùp hôn ngöôøi nhö
sau: “Toâi bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy”, thì duø noùi
thaät cuõng phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
8. Neáu Tyø-kheo bieát toäi thoâ aùc cuûa Tyø-kheo
khaùc maø ñem noùi vôùi ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï tuùc,
thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø Taêng Yeát-ma cho
pheùp.
9. (552b) Neáu Tyø-kheo naøo luùc ñaàu ñaõ ñoàng
yù ñem vaät duøng ñeå chia cho Taêng cho ngöôøi khaùc,
nhöng sau ñoù ngaên caûn, noùi: “Tröôûng laõo, thaày coù yù
322
Phaàn phuï luïc
thieân vò neân ñem vaät cuûa Taêng cho ngöôøi aáy”, thì
10. Neáu vaøo dòp tuïng giôùi cuûa moãi nöûa thaùng
maø Tyø-kheo naøo noùi: “Tröôûng laõo, thaày tuïng laøm
chi ba caùi giôùi laët vaët aáy khieán cho caùc Tyø-kheo
sinh ra nghi ngôø, hoái haän!”, noùi nhö theá laø nhaèm
khinh cheâ giôùi luaät chöù khoâng gì khaùc, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà. (Heát 10 vieäc)
11. Neáu Tyø-kheo huûy hoïai maàm soáng cuûa caây,
phaù hoûng choã ôû cuûa quyû, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
12. Neáu Tyø-kheo noùi nhöõng vaán ñeà khaùc laøm
naõo loaïn ngöôøi khaùc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
13. Neáu Tyø-kheo cheâ traùch chöùc söï cuûa Taêng,
thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
14. Neáu Tyø-kheo töï mình hay sai ngöôøi khaùc
ñem baøy bieän giöôøng naèm, gheá ngoài, meàn goái ôû choã
ñaát troáng nôi truù xöù cuûa Taêng, roài luùc ra ñi khoâng
töï mình caát hay sai ngöôøi ñem caát, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà.
15. Neáu Tyø-kheo töï mình hay sai ngöôøi khaùc
traûi giöôøng neäm trong phoøng cuûa chuùng Taêng, roài
luùc ra ñi khoâng töï mình hay sai ngöôøi khaùc ñem
caát, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
323
16. Neáu Tyø-kheo vì töùc giaän khoâng vui maø töï

mình hay sai ngöôøi loâi Tyø-kheo khaùc ra khoûi phoøng
cuûa Taêng, duø chæ noùi: “OÂng haõy ñi ñi!”, thì phaïm
toäi Ba-daï-ñeà.
17. Neáu Tyø-kheo bieát trong phoøng cuûa Taêng
ñaõ coù Tyø-kheo khaùc traûi giöôøng neäm tröôùc roài, mình
ñeán sau cuõng traûi ñoà ñaïc ra, vôùi yù ñònh laøm nhieãu
loaïn, ñeå ngöôøi kia boû ñi chöù khoâng coù gì khaùc, thì
18. Neáu Tyø-kheo ñaët giöôøng coù chaân nhoïn
treân laàu, treân gaùc cuûa Taêng ñeå ngoài, hoaëc naèm, thì
19. Neáu Tyø-kheo bieát nöôùc coù sinh truøng maø
töï mình hoaëc sai ngöôøi ñem töôùi treân coû, treân ñaát,
20. Neáu Tyø-kheo töï kinh doanh laøm phoøng lôùn
coù cöûa lôùn, cöûa soå, thì neân laøm ôû choã ñaát ít coû, roài
sai ngöôøi lôïp chöøng 3 lôùp laø vöøa. Neáu lôïp quaù 3
lôùp, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà. (heát 20 vieäc)
21. Neáu Tyø-kheo naøo khoâng ñöôïc Taêng sai maø
töï ñi giaùo giôùi Tyø-kheo-ni, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
22. Neáu Tyø-kheo naøo ñöôïc Taêng sai ñi giaùo
giôùi Tyø-kheo-ni maø ôû laïi töø luùc maët trôøi laën cho ñeán
tröôùc bình minh hoâm sau, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
324
Phaàn phuï luïc
23. Neáu Tyø-kheo naøo ñeán truù xöù cuûa Ni giaùo

giôùi maø khoâng baïch vôùi thieän Tyø-kheo, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät. Tröôøng
hôïp ñaëc bieät laø khi bò beänh.
24. Neáu Tyø-kheo noùi vôùi Tyø-kheo khaùc:
“Tröôûng laõo vì vieäc aên uoáng maø giaùo giôùi Tyø-kheo-
ni”, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
25. Neáu Tyø-kheo ngoài vôùi moät Tyø-kheo-ni ôû
choã troáng vaéng, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
26. (552c) Neáu Tyø-kheo heïn ñi chung ñöôøng
vôùi Tyø-kheo-ni, duø chæ ñi qua moät laøng, thì phaïm
27. Neáu Tyø-kheo heïn ñi chung thuyeàn vôùi Tyø-
kheo-ni, ngöôïc doøng hay xuoâi doøng, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø ñi ñoø ngang qua soâng.
28. Neáu Tyø-kheo cho y cho Tyø-kheo-ni khoâng
phaûi thaân quyeán, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
29. Neáu Tyø-kheo may y cho Tyø-kheo-ni khoâng
phaûi thaân quyeán, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
30. Neáu Tyø-kheo bieát böõa aên aáy do Tyø-kheo-ni
vaän ñoäng môùi coù, maø aên, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
325
31. Neáu gia ñình naøo chæ cuùng döôøng moät böõa
aên maø Tyø-kheo khoâng beänh aên hôn moät böõa, thì
32. Neáu Tyø-kheo aên nhieàu choã (trong ngaøy),
thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø khi coù beänh, khi
saém y.
33. Neáu Tyø-kheo aên no roài, rôøi khoûi choã ngoài,
khoâng laøm pheùp taøn thöïc maø aên laïi, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà.
34. Neáu Tyø-kheo naøo bieát vò Tyø-kheo khaùc aên
no roài, rôøi khoûi choã ngoài, khoâng laøm pheùp taøn thöïc,
maø muoán laøm naõo loaïn, neân môøi: “Tröôûng laõo, haõy
aên moùn naøy”, roài vò aáy aên, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
35. Neáu thöùc aên ngöôøi ta khoâng cho, thì Tyø-
kheo khoâng ñöôïc laáy boû vaøo mieäng. Neáu boû vaøo
mieäng, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø nöôùc vaø
taêm xæa raêng.
36. Neáu Tyø-kheo aên phi thôøi, thì phaïm toäi Ba-
daï-ñeà.
37. Neáu Tyø-kheo ñeå daønh thöùc aên maø aên, thì
38. Neáu Tyø-kheo ñeán nhaø baïch y, maø hoï cuùng
döôøng baùnh buùn moät caùch haøo phoùng, thì neân nhaän
chöøng ba baùt, roài ra ngoaøi cuøng aên vôùi Tyø-kheo
326
Phaàn phuï luïc
khoâng beänh. Neáu nhaän quaù soá aáy vaø khoâng cuøng aên
vôùi ngöôøi khaùc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
39. Neáu Tyø-kheo khoâng beänh maø vì muoán
söôùng thaân ñi xin caùc thöùc myõ vò nhö söõa töôi, söõa
chua, söõa ñoùng vaùng, daàu, maät, ñöôøng pheøn, caù,
thòt ñeå aên, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
40. Neáu Tyø-kheo aên vôùi moät nhoùm rieâng, thì
phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø khi beänh, khi saém y,
khi ñi ñöôøng, khi ôû treân thuyeàn, khi ñaïi chuùng ñaïi
hoäi, khi ngoaïi ñaïo boá thí aåm thöïc. (Heát 40 vieäc).
41. Neáu Tyø-kheo khoâng beänh maø vì baûn
thaân, hoaëc töï mình, hoaëc sai ngöôøi ñoát coû, caây,
phaân boø, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø coù lyù
do chính ñaùng.
42. Neáu Tyø-kheo nguû chung moät phoøng vôùi
ngöôøi chöa thoï giôùi Cuï tuùc quaù 3 ñeâm, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà.
43. Neáu Tyø-kheo gôûi duïc yeát ma roài, sau ñoù
töùc giaän khoâng vui, noùi theá naøy: “Toâi khoâng gôûi duïc
(veà vieäc) khoâng toát aáy. Phaùp Yeát-ma ñoù khoâng
thaønh töïu. Toâi khoâng gôûi duïc trong tröôøng hôïp
naøy”, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
44. Neáu Tyø-kheo noùi vôùi Tyø-kheo khaùc:
“Tröôûng laõo, thaày ñi vôùi toâi vaøo xoùm laøng, tôùi nhaø
kia, roài toâi seõ ñöa hoaëc baûo ngöôøi khaùc ñöa thöùc aên
327
cho thaày”, nhöng sau ñoù muoán ñuoåi ngöôøi aáy ñi,
beøn noùi: “OÂng haõy ñi ñi, toâi ngoài vôùi oâng khoâng vui,
toâi ngoài moät mình vui hôn”, laøm nhö theá (laø ñeå cho
ngöôøi kia maát aên chöù khoâng coù gì khaùc), thì phaïm
45. Neáu Tyø-kheo noùi theá naøy: “Tröôûng laõo, toâi
bieát ñöùc Theá Toân noùi veà phaùp chöôùng ngaïi ñaïo,
nhöng khi thöïc haønh phaùp aáy thì khoâng coù gì laø
chöôùng ngaïi heát”, thì caùc Tyø-kheo neân khuyeân can
raèng: “Tröôûng laõo! Thaày ñöøng huûy baùng ñöùc Theá
Toân. Huûy baùng ñöùc Theá Toân laø khoâng toát. Ñöùc Theá
Toân khoâng noùi nhö theá. Ñöùc Theá Toân noùi phaùp
chöôùng ngaïi ñaïo thì quaû thöïc laø chöôùng ngaïi ñaïo.
Thaày haõy boû vieäc aùc naøy ñi”. Khi khuyeân can nhö
theá maø vaãn kieân trì khoâng boû thì neân khuyeân can
ñeán laàn thöù hai, thöù ba (cho boû vieäc aáy). Neáu boû thì
toát, neáu khoâng boû, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà. Taêng neân
laøm Yeát-ma cöû toäi Tyø-kheo aáy.
46. Neáu Tyø-kheo bieát Tyø-kheo khaùc khoâng boû
aùc kieán, Taêng ñaõ laøm Yeát-ma cöû toäi ñuùng phaùp,
ñuùng luaät, nhöng vò aáy chöa laøm ñuùng phaùp, ñuùng
luaät maø cuøng aên chung, ôû chung moät phoøng, thì
47. Neáu Sa-di noùi theá naøy: “Ñöùc Nhö Lai noùi
raèng daâm duïc laø phaùp chöôùng ngaïi ñaïo, nhöng toâi
328
Phaàn phuï luïc
bieát raèng khi thöïc hieän daâm duïc khoâng phaûi laø
chöôùng ngaïi ñaïo”, thì caùc Tyø-kheo neân khuyeân can
raèng: “Naøy Sa-di kia, ngöôi chôù huûy baùng Theá Toân.
Huûy baùng Theá Toân laø khoâng toát. Ñöùc Theá Toân
khoâng noùi nhö theá. Ñöùc Theá Toân noùi raèng daâm duïc
quaû thaät laø phaùp chöôùng ñaïo. Ngöôi haõy boû vieäc aùc
naøy ñi”. Khi khuyeân can nhö vaäy maø kieân trì khoâng
boû thì neân khuyeân can ñeán laàn thöù hai, thöù ba. Neáu
boû thì toát, neáu khoâng boû thì phaûi ñuoåi ñi, noùi: “Töø
nay veà sau, ngöôi khoâng ñöôïc noùi raèng Phaät laø thaày
cuûa toâi, cuõng khoâng ñöôïc nguû vôùi Tyø-kheo 3 ñeâm.
Ngöôi ñi ñi, khoâng ñöôïc ôû ñaây nöõa”. Neáu Tyø-kheo
bieát Sa di khoâng boû aùc kieán, bò ñuoåi ñi, chöa laøm
ñuùng phaùp maø duï doã ñem veà nuoâi döôõng, cuøng aên
chung, soáng chung, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
48. Neáu Tyø-kheo ñöôïc y môùi thì neân duøng 3
maøu: xanh, ñen, moäc lan, hoaëc moät trong 3 maøu
nhuoäm cho hoaïi saéc. Neáu khoâng laøm cho hoaïi saéc
maø maëc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
49. Neáu Tyø-kheo töï mình, hoaëc baûo ngöôøi laáy
nhöõng vaät baùu hoaëc nhöõng baûo vaät coù giaù trò taïi truù
xöù cuûa Taêng, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø töï
laáy caát ñôïi chuû ñeán tìm maø traû laïi.
50. Neáu Tyø-kheo chöa ñuû nöûa thaùng maø taém
moät laàn thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø trong hai
thaùng röôõi ñaëc bieät, töùc moät thaùng röôõi cuoái muøa
329
xuaân, moät thaùng ñaàu muøa haï, vaø nhöõng khi trôøi
noùng, khi beänh, khi gioù, khi möa, khi laøm vieäc vaø
khi ñi ñöôøng. (Heát 50 vieäc)
51. (553a) Neáu Tyø-kheo bieát nöôùc coù sinh
truøng maø uoáng thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
52. Neáu Tyø-kheo töï tay ñöa thöùc aên cho nam
nöõ ñaïo só loõa theå thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
53. Neáu Tyø-kheo bieát nôi ñoù laø choã ñeå haønh
daâm cuûa nhaø mình thoï trai, maø ngoài, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà.
54. Neáu Tyø-kheo bieát nôi ñoù laø choã kín ñaùo
cuûa nhaø mình thoï trai, maø ngoài, thì phaïm toäi Ba-
daï-ñeà.
55. Neáu Tyø-kheo xem quaân só xuaát traän thì
56. Neáu Tyø-kheo coù lyù do chính ñaùng thì ñöôïc
ñeán ôû laïi trong quaân traïi 3 ñeâm. Neáu ôû quaù 3 ñeâm
57. Neáu Tyø-kheo coù lyù do chính ñaùng thì ñöôïc
ôû laïi trong quaân traïi 3 ñeâm. Nhöng neáu xem quaân
só xuaát traän, phaát côø, nghinh chieán, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà.
58. Neáu Tyø-kheo giaän döõ khoâng vui, ñaùnh Tyø-
kheo khaùc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
330
Phaàn phuï luïc
59. Neáu Tyø-kheo töùc giaän khoâng vui dô tay

doïa ñaùnh Tyø-kheo khaùc thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
60. Neáu Tyø-kheo bieát Tyø-kheo khaùc phaïm toäi
thoâ aùc maø che giaáu, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà. (Heát 60
vieäc).
61. Neáu Tyø-kheo coá yù saùt haïi maïng soáng cuûa
suùc sinh thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
62. Neáu Tyø-kheo coá yù laøm cho Tyø-kheo khaùc
sinh hoang mang, nghi ngôø, khoâng vui trong giaây
laùt, nhaèm ñeå chôi ñuøa chöù khoâng coù gì khaùc, thì
63. Neáu Tyø-kheo ñaõ tònh thí y cho 5 chuùng (xuaát
gia), sau ñoù coøn laáy duøng, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
64. Neáu Tyø-kheo vì chôi ñuøa maø töï mình hoaëc
sai ngöôøi ñem giaáu y, baùt, toïa cuï, oáng ñöïng kim cuûa
Tyø-kheo khaùc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
65. Neáu Tyø-kheo laøm cho Tyø-kheo khaùc sôï haõi,
66. Neáu Tyø-kheo ñuøa giôõn trong nöôùc, thì
67. Neáu Tyø-kheo duøng tay chæ choû nhau, thì
68. Neáu Tyø-kheo heïn öôùc cuøng ñi chung
ñöôøng vôùi ngöôøi nöõ, duø chæ ñi qua moät laøng, thì
331
69. Neáu Tyø-kheo cuøng nguû chung moät nhaø vôùi

ngöôøi nöõ, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
70. Neáu Tyø-kheo ngoài moät mình vôùi ngöôøi nöõ
ôû choã kín ñaùo, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà. (heát 70 vieäc).
71. Neáu Tyø-kheo bieát ngöôøi kia chöa ñuû 20
tuoåi maø cho thoï giôùi Cuï tuùc, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
Ngöôøi aáy ñaõ khoâng ñöôïc goïi laø thoï giôùi Cuï tuùc, maø
caùc Tyø-kheo coøn ñaùng bò khieån traùch.
72. Neáu Tyø-kheo bieát nhöõng keû aáy laø quaân
troäm cöôùp maø heïn ñi chung ñöôøng vôùi chuùng, duø
chæ ñi qua moät laøng, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
73. (553c) Neáu Tyø-kheo töï tay ñaøo ñaát, hoaëc
chæ baûo ngöôøi khaùc, noùi: “Ñaøo choã ñaát naøy”, thì
74. Neáu coù thí chuû xin cuùng döôøng cho Tyø-
kheo 4 thaùng thì Tyø-kheo ñöôïc nhaän. Nhöng neáu
nhaän quaù thôøi gian aáy, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà;
ngoaïi tröø hoï môøi laïi, hay môøi laâu daøi.
75. Neáu Tyø-kheo ñöôïc caùc Tyø-kheo khuyeân:
“Tröôûng laõo, thaày phaûi hoïc, ñöøng phaïm 5 thieân
toäi”, maø noùi: “Toâi khoâng nghe lôøi thaày. Neáu coù vò
Tröôûng laõo naøo caùc caên tòch tònh, nghe nhieàu, giöõ
giôùi, hieåu roäng thì toâi seõ theo hoïc hoûi, vaø vò aáy coù
chæ baûo ñieàu gì thì toâi seõ tuaân haønh”, thì phaïm toäi
332
Phaàn phuï luïc
Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät laø khi vò

Tyø-kheo aáy muoán ñöôïc lôïi ích cuûa chaùnh phaùp vaø
muoán hoûi Tyø-kheo khaùc.
76. Neáu Tyø-kheo uoáng caùc thöù röôïu thì phaïm
77. Neáu Tyø-kheo khinh thöôøng Tyø-kheo khaùc
78. Khi caùc Tyø-kheo tranh caõi nhau maø Tyø-
kheo naøo ñöùng im laëng laéng nghe, vôùi suy nghó:
“Hoï coù noùi ñieàu gì ta haõy ghi nhôù”, chæ vì muïc ñích
nhö theá chöù khoâng coù gì khaùc, thì phaïm toäi Ba-daï-
ñeà.
79. Khi Taêng hoïp giaûi quyeát coâng vieäc maø Tyø-
kheo naøo khoâng gôûi duïc, ñöùng daäy boû ñi khoâng
baïch vôùi Taêng thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
80. Neáu Tyø-kheo ôû nôi A-luyeän-nhaõ ñi vaøo
thoân xoùm luùc phi thôøi maø khoâng baïch vôùi thieän Tyø-
kheo thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø coù vieäc gaáp.
(Heát 80 vieäc)
81. Neáu Tyø-kheo aên ôû cuøng moät choã vôùi Tyø-
kheo khaùc maø tröôùc böõa aên, sau böõa aên khoâng baïch
vôùi thieän Tyø-kheo, ñi ñeán nôi khaùc, thì phaïm toäi
Ba-daï-ñeà; ngoaïi tröø thôøi gian cuûa y.
333
82. Neáu Tyø-kheo ñi vaøo cung vua khi phu

nhaân (cuûa vua) chöa caát baûo vaät, duø chæ böôùc vaøo
khoûi cöûa, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
83. Neáu Tyø-kheo ñuïc khoeùt xöông, raêng, söøng
laøm oáng ñöïng kim thì phaûi phaù boû roài saùm hoái toäi
Ba-daï-ñeà.
84. Neáu Tyø-kheo laøm chaân giöôøng thì phaûi
laøm cao chöøng 8 ngoùn tay Phaät, tröø choã tra vaøo
thaønh giöôøng. Neáu cao quaù möùc aáy thì phaûi caét boû
(roài saùm hoái) toäi Ba-daï-ñeà.
85. Neáu Tyø-kheo duøng boâng vaûi laøm neäm ñeå
ngoài hoaëc naèm, thì phaûi moi boû roài saùm hoái toäi Ba-
daï-ñeà.
86. Neáu Tyø-kheo laøm toïa cuï thì phaûi laøm
ñuùng möùc quy ñònh: chieàu daøi 2 gang tay Phaät,
chieàu roäng moät gang tay röôõi, roài may theâm (moãi
chieàu) moät gang tay röôõi. Neáu laøm quaù möùc quy
ñònh thì phaûi caét boû roài saùm hoái toäi Ba-daï-ñeà.
87. Neáu Tyø-kheo may aùo che gheû thì phaûi may
chieàu daøi 4 gang tay Phaät, chieàu roäng 2 gang tay.
(554a) Neáu quaù möùc quy ñònh thì phaûi caét boû roài
saùm hoái toäi Ba-daï-ñeà.
88. Neáu Tyø-kheo may aùo taém möa thì phaûi
may chieàu daøi 6 gang tay Phaät, chieàu roäng 2 gang
334
Phaàn phuï luïc
tay röôõi. Neáu may quaù giôùi haïn thì phaûi caét boû roài
saùm hoái toäi Ba-daï-ñeà.
89. Neáu Tyø-kheo may y thì phaûi may theo kích
thöôùc y cuûa ñöùc Nhö Lai. Y cuûa Nhö Lai chieàu daøi
9 gang tay Phaät, chieàu roäng 6 gang tay Phaät. Neáu
may quaù giôùi haïn aáy thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
90. Neáu Tyø-kheo vì töùc giaän khoâng vui maø voâ
côù vu khoáng Tyø-kheo khaùc phaïm toäi Taêng-giaø-baø-
thi-sa, thì phaïm toäi Ba-daï-ñeà.
91. Neáu Tyø-kheo bieát vaät ñoù thí chuû ñònh cuùng
cho Taêng, maø vaän ñoäng cuùng cho ngöôøi khaùc, thì
92. Khi Taêng tuïng giôùi vaøo moãi nöûa thaùng maø
Tyø-kheo naøo noùi raèng: “Tröôûng laõo, nay toâi môùi bieát
phaùp aáy ñöôïc ñöa vaøo giôùi kinh ñeå ñoïc vaøo dòp
tuïng giôùi cuûa moãi nöûa thaùng”, nhöng caùc Tyø-kheo
bieát Tyø-kheo aáy khoâng nhöõng ñaõ ngoài trong choã
tuïng giôùi 2, 3 laàn maø coøn nhieàu hôn nöõa, thì Tyø-
kheo aáy khoâng theå laáy lyù do khoâng bieát ñeå maø chaïy
toäi. Khi aáy Taêng phaûi tuøy theo vò aáy phaïm toäi naøo
maø trò toäi aáy ñuùng phaùp, ñoàng thôøi neân khieån
traùch: “Tröôûng laõo, thaày ñaõ ñeå maát lôïi ích. Khi
tuïng giôùi vaøo moãi nöûa thaùng, thaày khoâng toân troïng,
khoâng chuù taâm laéng tai nghe giôùi”. Khieån traùch
xong, Tyø-kheo aáy phaïm toäi Ba-daï-ñeà. (Heát 92 vieäc)
335

Ba-daï-ñeà. Giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù
thanh tònh khoâng? (hoûi 3 laàn).
laëng; vieäc naøy toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø 4 phaùp Ba-la-ñeà-ñeà-
xaù-ni cöù moãi nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc moät laàn vaøo
dòp tuïng giôùi.
1. Neáu Tyø-kheo ôû A-luyeän-nhaõ khoâng coù beänh,
khoâng thoâng tri tröôùc (vôùi ngöôøi beân ngoaøi), ngöôøi
beân ngoaøi khoâng hay bieát maø ôû ngay trong truù xöù
nhaän laáy thöùc aên, roài nhai, hoaëc nuoát, thì phaûi ñeán
Tyø-kheo khaùc hoái loãi raèng: “Thöa Tröôûng laõo, toâi
phaïm toäi ñaùng khieån traùch”. Ñaây laø caùch hoái quaù.
2. Neáu Tyø-kheo khoâng beänh maø nhaän laáy thöùc
aên cuûa Tyø-kheo-ni khoâng phaûi baø con taïi nhaø baïch
y, thì phaûi ñeán Tyø-kheo khaùc saùm hoái raèng: “Thöa
Tröôûng laõo, toâi phaïm toäi ñaùng khieån traùch”. Ñaây laø
caùch hoái quaù.
3. Neáu Tyø-kheo ñöôïc baïch y môøi ñeán nhaø thoï
trai, maø khi aáy coù Tyø-kheo-ni ñöùng tröôùc (baøn aên)
chæ baûo (baïch y), noùi: “Haõy böng côm cho Tyø-kheo
naøy, böng canh cho Tyø-kheo kia, hoaëc doïn caù, doïn
thòt v.v…”, thì caùc (554b) Tyø-kheo neân noùi vôùi Tyø-
336
Phaàn phuï luïc
kheo-ni aáy raèng: “Naøy chò em, haõy ñöùng yeân trong
choác laùt, ñôïi caùc Tyø-kheo aên xong ñaõ”. Neáu khoâng
coù moät Tyø-kheo naøo khieån traùch Tyø-kheo-ni aáy, thì
caùc Tyø-kheo phaûi ñeán Tyø-kheo khaùc saùm hoái raèng:
“Thöa Tröôûng laõo, toâi phaïm toäi ñaùng khieån traùch”.
Ñaây laø caùch hoái quaù.
4. Neáu coù hoïc gia naøo Taêng ñaõ laøm phaùp Yeát-
ma hoïc gia, maø Tyø-kheo naøo khoâng ñöôïc môøi tröôùc
laïi ñeán ñoù töï tay nhaän laáy thöùc aên roài nhai hoaëc
aên, thì Tyø-kheo aáy phaûi ñeán Tyø-kheo khaùc saùm hoái
raèng: “Thöa Tröôûng laõo, toâi phaïm toäi ñaùng khieån
traùch”. Ñaây laø caùch hoái quaù.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong 4 phaùp Ba-
la-ñeà-ñeà-xaù-ni. Giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù
thanh tònh khoâng? (hoûi 3 laàn)
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø caùc phaùp chuùng hoïc
cöù nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc moät laàn vaøo dòp tuïng
giôùi.
1. Caàn phaûi hoïc: maëc noäi y teà chænh.
2. Caàn phaûi hoïc: maëc 3 y teà chænh.
3. Caàn phaûi hoïc: kheùo che thaân kín ñaùo khi
vaøo nhaø baïch y.
337
4. Caàn phaûi hoïc: nhìn thaúng phía tröôùc khi

5. Caàn phaûi hoïc: noùi nhoû nheï khi vaøo nhaø
baïch y.
6. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc cöôøi khi vaøo
nhaø baïch y.
7. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc truøm ñaàu khi
8. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc laät traùi y khi
9. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñi nhoùn goùt khi
10. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc choáng naïnh khi
vaøo nhaø baïch y. (10 vieäc)
11. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñi laéc lö caùi
thaân khi vaøo nhaø baïch y.
12. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc luùc laéc caùi ñaàu
khi vaøo nhaø baïch y.
13. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñaùnh ñaøng xa
khi vaøo nhaø baïch y.
14. Caàn phaûi hoïc: che thaân kín ñaùo khi ngoài
trong nhaø baïch y.
338
Phaàn phuï luïc
15. Caàn phaûi hoïc: nhìn thaúng phía tröôùc khi

ngoài trong nhaø baïch y.
16. Caàn phaûi hoïc: noùi nhoû nheï khi ngoài trong
nhaø baïch y.
17. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc cöôøi khi ngoài
18. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc truøm ñaàu khi
ngoài trong nhaø baïch y.
19. (554c) Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc laät traùi
y khi ngoài trong nhaø baïch y.
20. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngoài boù goái
trong nhaø baïch y (20 vieäc).
21. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngoài treùo chaân
22. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngoài choáng
naïnh trong nhaø baïch y.
23. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc muùa maùy tay
chaân khi ngoài trong nhaø baïch y.
24. Caàn phaûi hoïc: chuù taâm khi nhaän thöùc aên.
25. Caàn phaûi hoïc: aên côm vaø canh baèng nhau.
26. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc moi xung quanh
baùt maø aên.
27. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngaäm côm buùng
maù maø aên.
339
28. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc le löôõi maø aên.

29. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc aên côm lôùn
mieáng.
30. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc haû mieäng chôø
côm maø aên. (30 vieäc)
31. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc choïn thöùc aên
maø aên.
32. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc caén moät nöûa
moùn aên maø aên.
33. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngaäm côm maø
noùi.
34. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc duøng tay veùt
baùt maø aên.
35. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc lieám tay maø aên.
36. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc muùt ngoùn tay
maø aên.
37. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc nhai thöùc aên ra
tieáng.
38. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc huùt thöùc aên maø
aên.
39. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc nuoát nguyeân
veïn thöùc aên.
40. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc laøm ñoå thaùo
côm trong khi aên. (40 vieäc)
340
Phaàn phuï luïc
41. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc vung tay khi aên.
42. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngoù thöùc aên
trong baùt cuûa ngöôøi beân caïnh vôùi taâm so saùnh.
43. Caàn phaûi hoïc: chuù taâm nhìn vaøo baùt maø aên.
44. Caàn phaûi hoïc: khi khoâng beänh khoâng ñöôïc
ñoøi thöùc aên ngon cho mình.
45. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc laáy côm phuû
treân canh ñeå mong ñöôïc theâm canh nöõa.
46. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc duøng tay dô baån
caàm baùt ñöïng côm.
47. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñem thöùc aên
thöøa trong baùt ñoå xuoáng ñaát.
48. (555a) Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñöùng
thuyeát phaùp cho ngöôøi ngoài nghe, ngoaïi tröø khi
beänh.
49. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngoài thuyeát
phaùp cho ngöôøi naèm nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
50. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ngoài döôùi thaáp
thuyeát phaùp cho ngöôøi ngoài treân giöôøng cao nghe,
ngoaïi tröø khi beänh. (50 vieäc)
51. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc thuyeát phaùp cho
ngöôøi mang giaøy da nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
341

ngöôøi mang guoác nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi truøm ñaàu nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi quaán ñaàu nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi ngoài choøm hoûm boù goái nghe, ngoaïi tröø khi
beänh.
ngöôøi ñöùng nhoùn goùt nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi caàm ñao nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi caàm cung teân nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi caàm gaäy nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
ngöôøi caàm duø nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
61. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñi sau thuyeát
phaùp cho ngöôøi ñi tröôùc mình nghe, ngoaïi tröø khi
beänh.
342
Phaàn phuï luïc

ngöôøi ngoài treân ngöïa, treân xe nghe, ngoaïi tröø khi
beänh.
63. Caàn phaûi hoïc: mình ôû ngoaøi leà ñöôøng,
khoâng ñöôïc thuyeát phaùp cho ngöôøi ôû giöõa ñöôøng
nghe, ngoaïi tröø khi beänh.
64. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñaïi tieåu tieän vaø
khaïc nhoå treân coû töôi, ngoaïi tröø khi beänh.
65. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñaïi tieåu tieän vaø
khaïc nhoå trong nöôùc, ngoaïi tröø khi beänh.
66. Caàn phaûi hoïc: khoâng ñöôïc ñöùng ñaïi tieåu
tieän, ngoaïi tröø khi beänh.
(Heát 66 phaùp chuùng hoïc)
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong caùc phaùp
chuùng hoïc, giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø 7 phaùp Dieät traùnh
cöù moãi nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc moät laàn vaøo dòp
tuïng giôùi.
343
1. Tuøy theo vieäc naøo, tuøy theo ngöôøi naøo neân

cho phaùp Tyø-ni Hieän tieàn, thì cho phaùp Tyø-ni Hieän
tieàn.
2. Ngöôøi naøo neân cho phaùp Tyø-ni ÖÙc nieäm, thì
cho phaùp Tyø-ni ÖÙc nieäm.
3. (555b) Ngöôøi naøo neân cho phaùp Tyø-ni Baát
si, thì cho phaùp Tyø-ni Baát si.
4. Ngöôøi naøo neân cho phaùp Tyø-ni Töï ngoân trò,
thì cho phaùp Tyø-ni Töï ngoân trò.
5. Ngöôøi naøo neân cho phaùp Tyø-ni Mích toäi
töôùng thì cho phaùp Tyø-ni Mích toäi töôùng.
6. Ngöôøi naøo neân cho phaùp Tyø-ni Ña nhôn
mích toäi töôùng, thì cho phaùp Tyø-ni Ña nhôn mích
toäi töôùng.
7. Ngöôøi naøo neân cho phaùp Tyø-ni Nhö thaûo
phuù ñòa, thì cho phaùp Tyø-ni Nhö thaûo phuù ñòa.
(Heát 7 phaùp Dieät traùnh)
Dieät traùnh, giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù
344
Phaàn phuï luïc
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, ñaây laø phaùp tuøy thuaän cöù
moãi nöûa thaùng, nöûa thaùng ñoïc moät laàn vaøo dòp tuïng
giôùi. Tuøy thuaän haønh trì phaùp naøy töùc laø tuøy thuaän
hai boä Tyø-ni vaäy.
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng xong phaùp tuøy
thuaän, giôø xin hoûi caùc Ñaïi ñöùc trong ñaây coù thanh
tònh khoâng? (hoûi 3 laàn)
Thöa caùc Ñaïi ñöùc, toâi ñaõ tuïng baøi töïa cuûa giôùi
kinh, ñaõ tuïng 4 phaùp Ba-la-di, ñaõ tuïng 13 phaùp
Taêng-giaø-baø-thi-sa, ñaõ tuïng 2 phaùp Baát ñònh, ñaõ
tuïng 30 phaùp Ni-taùt-kì-Ba-daï-ñeà, ñaõ tuïng 92 phaùp
Ba-daï-ñeà, ñaõ tuïng 4 phaùp Ba-la-ñeà-ñeà-xaù-ni, ñaõ
tuïng caùc phaùp chuùng hoïc, ñaõ tuïng 7 phaùp Dieät
traùnh, ñaõ tuïng phaùp tuøy thuaän. Ñoù laø giôùi luaät cuûa
ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng Chaùnh Bieán Tri ñöôïc ñöa
vaøo trong giôùi kinh. Phaùp naøy laø phaùp Tuøy thuaän,
taát caû ñeàu phaûi hoïc, khoâng ñöôïc vi phaïm.
Phaät daïy (veà 7 baøi keä cuûa 7 ñöùc Phaät):
1. Ñöùc Tyø-baø-thi Nhö Lai, ÖÙng Cuùng Chaùnh
Bieán Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh, maø noùi giôùi toùm
taét nhö sau:
“Nhaãn nhuïc ñaïo baäc nhaát,
Nieát-baøn ñích toái thöôïng.
345
Xuaát gia naõo haïi ngöôøi,

Khoâng ñaùng goïi Sa-moân”.
2. Ñöùc Thi-khí Nhö Lai ÖÙng Cuùng Chaùnh Bieán
Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh maø noùi giôùi toùm taét
nhö sau:
“Cuõng nhö ngöôøi saùng maét,
Traùnh ñöôïc ñöôøng nguy hieåm.
Baäc thoâng minh trong ñôøi,
Traùnh xa moïi ñieàu aùc”.
3. Ñöùc Tyø-dieäp-baø Nhö Lai ÖÙng Cuùng Chaùnh
Bieán Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh maø noùi giôùi toùm
taét nhö sau:
“Khoâng bôùi moùc, taät ñoá,
Tuaân haønh caùc hoïc giôùi,
AÊn uoáng coù ñieàu ñoä,
Thöôøng ôû choã thanh vaéng.
Taâm tònh vui tinh taán,
Laø lôøi chö Phaät daïy”.
4. Ñöùc Caâu-löu-toân Nhö Lai ÖÙng Cuùng Chaùnh
Bieán Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh maø noùi giôùi toùm
taét nhö sau:
“Tyø-kheo vaøo xoùm laøng,
Nhö ong ñi tìm hoa
346
Phaàn phuï luïc
Huùt maät roài bay ñi,

Chaúng haïi gì höông saéc.
Khoâng phaù hoaïi vieäc ngöôøi,
Khoâng xem laøm hay khoâng;
Chæ xeùt haønh vi mình,
Coù toát hay khoâng toát”.
5. Ñöùc Caâu-na-haøm-maâu-ni Nhö Lai ÖÙng Cuùng
Chaùnh Bieán Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh maø noùi
giôùi toùm taét nhö sau:
“Muoán taâm mình toát chôù buoâng lung,
Thieän phaùp Thaùnh nhaân luoân gaéng hoïc.
Nhöõng ngöôøi trí tueä taâm chuyeân chuù,
Phieàn naõo öu saàu ñoaïn tuyeät ngay”.
6. Ñöùc Ca-dieáp Nhö Lai ÖÙng Cuùng Chaùnh Bieán
Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh maø noùi giôùi toùm taét
nhö sau:
“Chôù laøm moïi ñieàu aùc,
Tuaân haønh caùc haïnh laønh,
Giöõ taâm chí trong saïch,
Laø lôøi chö Phaät daïy”.
347
7. Ñöùc Thích-ca-maâu-ni Nhö Lai ÖÙng Cuùng

Chaùnh Bieán Tri, vì chuùng Taêng tòch tónh maø noùi
giôùi toùm taét nhö sau:
“Laønh thay phoøng hoä thaân,
Kheùo giöõ gìn lôøi noùi.
Laønh thay phoøng hoä taâm,
Taát caû ñeàu kheùo giöõ.
Tyø-kheo giöõ taát caû,
Seõ xa lìa thoáng khoå.
Tyø-kheo giöõ mieäng yù,
Giöõ thaân khoâng laøm aùc,
Ba nghieäp ñeàu thanh tònh,
Chaéc chaén ñöôïc Thaùnh quaû.
Ai ñaùnh maéng mình, khoâng traû ñuõa.
Ai oaùn haän ta vaãn töï nhieân.
Vôùi ngöôøi saân haän, loøng thanh thaûn
Maëc ai laøm aùc, ta khoâng laøm.
Baûy ñöùc Phaät Theá Toân,
Thöôøng cöùu ñoä theá gian,
(556a) Töøng thuyeát giôùi kinh naøy,
Giôø toâi ñaõ tuïng xong.
Chö Phaät vaø ñeä töû,
Ñeàu toân kính giôùi naøy.
348
Phaàn phuï luïc
Vöøa toân kính giôùi kinh,

Vöøa kính troïng laãn nhau,
Ai ñaày ñuû taøm quyù,
Seõ ñöôïc ñaïo voâ vi”.
Toâi ñaõ tuïng xong giôùi kinh. Taêng ñaõ nhaát taâm
Boá-taùt hoaøn maõn. Sau ñaây laø toùm taét giôùi Ma-ha-
taêng-kyø:
“Giöõ thaân mieäng trong saïch,
Nhieáp taâm luoân ghi nhôù.
Nghe nhieàu trí hueä sinh,
Ñeàu laáy giôùi laøm goác.
Giôùi laø kho chaâu baùu,
Cuõng laø baûy thaùnh taøi.
Giôùi laø vò thuyeàn tröôûng,
Cheøo qua bieån sinh töû.
Giôùi laø ao nöôùc trong,
Taåy röûa moïi phieàn naõo.
Giôùi laø thuaät voâ uùy,
Tieâu tröø caùc ñoäc haïi.
Giôùi laø ngöôøi baïn laønh,
Daét mình qua neûo aùc.
Giôùi laø vò cam loà,
349
Chö Thaùnh ñeàu nhôø giôùi.

Giöõ giôùi taâm baát ñoäng,
Chuyeân tinh khoâng phoùng daät.
Khoâng huûy hoaïi giôùi töôùng,
Taâm cuõng khoâng taø vaïy,
Môùi goïi laø tònh giôùi.
Ñöôïc chö Phaät taùn döông.
Theá neân haõy hoan hyû,
Giöõ giôùi thaân thanh tònh”.
Giôùi baûn cuûa Ñaïi Tyø-kheo thuoäc Luaät Ma-ha-taêng-
kyø ñeán ñaây laø heát.
350
Phaàn phuï luïc
Phuï luïc 2
ÑOÁI CHIEÁU CAÙC BOÄ LUAÄT (LUAÄT TÖÙ PHAÀN)
A. TÖÙ PHAÀN – NGUÕ PHAÀN – PĀLI
TÖÙ PHAÀN NGUÕ PHAÀN PĀLI
Phaàn Phaùp (Kieàn ñoä) Phaàn Phaùp (Kieàn ñoä) Vagga Khandhaka
I 1. Töù Ba-la-di I 1. Ba-la-di phaùp Sutta- 1. Pārājika
2. Thaäp tam taêng taøn 2. Taêng taøn phaùp vibhaṅg 2. Saṅghādisesa
3. Nhò baát ñònh 3. Baát ñònh phaùp
a
4. Tam thaäp xaû ñoïa 4. Xaû ñoïa phaùp 3. Aniyata
5. Cöûu thaäp ñôn ñeà 5. Ñoïa phaùp 4. Nissaggiya
6. Töù ñeà xaù ni 6. Hoái quaù
5. Pācittiya
7. Thöùc xoa ca la ni 7. Chuùng hoïc phaùp
8. Thaát dieät traùnh 6. Pātidesaniya
phaùp 7. Sekhiyā
dhammā
8. Satta
adhikaraṇa-
samathā
dhammā
II 1. Ba-la-di phaùp II 1. Ni luaät Ba-la-di Bhikkhu- 1. Pārājika
2. Taêng taøn phaùp phaùp ni-
2. Ni luaät taêng taøn 2.
3. Xaû ñoïa phaùp
phaùp vibhaṅg
4. Ñôn ñeà phaùp Saṅghādisesa
3. Ni luaät xaû ñoïa a
3. Nissaggiya
phaùp
4. Ni luaät ñoïa 4. Pācittiya
phaùp 5. Pātidesaniya
5. Thoï giôùi kieàn ñoä
5. Ni luaät hoái quaù
III 7. Ekhyā
phaùp
6. Thuyeát giôùi
6. Ni luaät chuùng dhammā
kieàn ñoä
hoïc 8. Satta
7. An cö kieàn ñoä Mahā-
351
8. Töï töù kieàn ñoä (1) vagga adhikaraṇa-

1. Thoï giôùi samathā
phaùp
dhammā
2. Boá taùt phaùp
3. An cö phaùp
4. Töï töù phaùp 1.
Mahākkhandhaka
2. Uposatha
3.
Vassupanāyika
4. Pavārana
III 1. Töï töù kieàn ñoä haï
(II) III 6. Bì caùch phaùp 5. Camma
2. Bì caùch kieàn ñoä 5. Y phaùp
3. Y kieán 7. Döôïc phaùp 8. Cīvara
4. Döôïc kieàn ñoä 8. Thöïc phaùp 6. Bhesajja
9. Ca-thi-na y phaùp
5. Ca hi na y kieàn ñoä IV) 2. Yeát ma phaùp ……
6. Caâu thieåm di nt. 7. Kaṭhina
kieàn ñoä nt. Cūla-
7. Chieâm ba kieàn ñoä 10.
8. Ha traùch kieàn ñoä V
V 6. Bieät truù phaùp Kosambaka
9. Nhaân kieàn ñoä V 5. Giaø boá taùt phaùp
10. Phuù taøng kieàn ñoä
V 1. Phaù taêng phaùp 9. Campaeyya
11. Giaø kieàn ñoä
IV) 1. Dieät traùnh phaùp 1. Kamma
12. Phaù taêng kieàn ñoä
13. Dieät traùnh kieàn ñoä
V 8. Tyø-kheo ni phaùp
V 4. Oai nghi phaùp
nt
14. Tyø kheo ni kieàn
ñoä 2. Pārivāsika
15. Phaùp kieàn ñoä 9.
Pātimokkhaṭṭha-
pana
7.
Samghabheda
352
Phaàn phuï luïc
4. Samatha
10. Bhikkhuni
8. Vatta
IV 1. Phoøng xaù kieàn V 2. Ngoïa cuï phaùp 6.Senāsanakk

ñoä 3. Taïp phaùp
2. Taïp kieàn ñoä 9. Nguõ baùch taäp handhaka
3. Taäp phaùp Tyø- phaùp 5.
kheo nguõ baùch
4. Thaát baùch taäp 10. Thaát baùch taäp phaùp Khuddakavatt
phaùp Tyø-ni 7. Ñieàu phuïc phaùp hu
5. Ñieàu ñoä
6. Tyø-ni taêng 11.
nhaát Pañcasatika
12.
Sattasatika
353
354
Phaàn phuï luïc
B. PHẠN BẢN - THẬP TỤNG - TỨ PHẦN

Mūlasarvāstivāda Thập tụng Tụng Tứ phần Phần
Bhaiṣạyavastu 6. Y dược Pháp IV 4. Dược kiền độ III
Cīvaravastu 7. Y Pháp IV 3. Y Kiền độ III
Kaṭhinavastu 1. Ca-thi-na-y V 5. Ca-thi-na kiền độ III

V 6. Câu-thiêm-di kiền III
Ko’sambakavastu 2. Câu-xá-di pháp
độ
Karmavastu 3. Chiêm-ba pháp V 7. Chiêm-ba kiền độ III
Pāṇḍulohitavastu 4. Bàn-trà Lộ-già pháp V 8. Ha trách kiền độ III
Pudgalavastu 5. Tăng tàn hối pháp V 9. Nhân kiền độ III
Pārivāsikavastu 5. Tăng tàn hối pháp V 10. Phú tàng kiền độ III
Poṣadhasthāpanavastu 6. Già pháp V 11. Già kiền độ III
‘Sayanāsanavastu 7. Ngọa cụ pháp V 1. Phòng xá kiền độ IV
Pravrajyāvastu 1. Thọ cụ túc giới pháp IV 5. Thọ giới kiền độ II
Poṣadhavastu 2. Bố tát pháp IV 6. Thuyết giới kiền độ II
Pravāraṇāvastu 3. Tự tứ pháp IV 8. Tự tứ kiền độ II

IV II
Varṣavastu 4. An cư pháp 7. An cư kiền độ
&III
Carmavastu 5. Bì cách pháp IV 2. Bì cách pháp III
Saṅghabhedavastu 8. Tránh sự pháp V 12. Phá tăng kiền độ III
355
II. ĐỐI CHIẾU NỘI DUNG CÁC BỘ

A. ĐỐI CHIẾU THIÊN TỤ
1. THIÊN TỤ TỲ-KHEO
I. Ba-la-di, II. Tăng-già-bà-thi-sa, III. Bất định, IV. Ni-tát-kì, V. Ba-dật-
đề, VI. Ba-la-đề đề-xá-ni, VII. Chúng học pháp, VIII. Diệt tránh.
I II III IV V VI VII VIII Tổng
Tứ phần 4 13 2 30 90 4 100 7 250
Ngũ phần 4 13 2 30 91 4 100 7 251
Tăng kỳ 4 13 2 30 92 4 66 7 218
Thập tụng A* 4 13 2 30 90 4 107 7 257
B** 4 13 2 30 90 4 113 7 263
Căn bản 4 13 2 30 90 4 99 7 249
Giải thoát 4 13 2 30 90 4 96 7 246
Tyø-nại-da 4 13 2 30 90 4 113 7 263
Ưu-ba-li vấn 4 13 30 92 4 72 215
Pāli 4 13 2 30 92 4 75 7 227
Sarvāstivāda 4 13 2 30 90 4 113 7 263
Mūlasarvāstivāda 4 13 2 30 90 4 108 7 258
So sor thar pa 4 13 2 30 90 4 108 7 258
* Thaäp tuïng Quaûng luaät

* Thaäp tuïng giôùi baûn
356
Phaàn phuï luïc
2. THIÊN TỤ TỲ-KHEO-NI
I. Ba-la-di, II. Tăng-già-bà-thi-sa, III. Ni-tát-kì, IV. Ba-dật-đề, V. Ba-la-

đề đề-xá-ni, VI. Chúng học pháp, VII. Diệt tránh.
I II III IV V VI Va! Tổng

Tứ phần 8 17 30 178 8 100 7 348
Ngũ phần 8 17 30 210* 8 100 7 373**
Tăng kỳ 8 19 30 141 8 77 7 290
Thập tụng 8 17 30 178 8 106 7 354
Căn bản 8 20 30 180 11 99 7 257
Pāli 8 17 30 166 8 75 7 311
* Giới bổn: 210; Quảng luật: 207

** Giới bổn: 373; Quảng luật: 370
357
B. ĐỐI CHIẾU HỌC XỨ

1. HỌC XỨ TỲ-KHEO
TP: Tứ phần, NP: Ngũ phần, TK: Tăng kỳ,
TT: Thập tụng, CB: Căn bản, PL: Pāli
I. BA-LA-DI
…………………… TP NP TK TT CB PL
1. Bất tịnh hạnh 1 1 1 1 1 1
2. Bất dữ thủ 2 2 2 2 2 2
3. Đoạn nhân mạng 3 3 3 3 3 3
4. Đại vọng ngữ 4 4 4 4 4 4
Tổng số 4 4 4 4 4 4
358
Phaàn phuï luïc
II. TĂNG-GIÀ-BÀ-THI-SA
1. Cố ý tiết tinh 1 1 1 1 1 1
2. Xúc phạm nữ nhân 2 2 2 2 2 2
3. Nói lời thô tục 3 3 3 3 3 3
4. Yêu sách cúng dường 4 4 4 4 4 4
5. Mai mối 5 5 5 5 5 5
6. Lập thất nhỏ 6 6 6 6 6 6
7. Cất chùa lớn 7 7 7 7 7 7
8. vô căn báng 8 8 8 8 8 8
9. Già căn báng 9 9 9 9 9 9
10. Phá tăng 10 10 10 10 10 10
11. Tùy thuận phá tăng 11 11 11 11 11 11
12. Ô tha gia 12 13 13 12 12 13
13. Ác tánh bất thọ nhân ngữ 13 12 12 13 13 12
Tổng số 13 13 13 13 13 13
359
III. BẤT ĐỊNH

Điều 1 1 1 1 1 1 1
Điều 2 2 2 2 2 2 2
Tổng số 2 2 2 2 2 2
360
Phaàn phuï luïc
IV. NI-TÁT-KỲ-BA-DẬT-ĐỀ
1. Súc trường y 1 1 1 1 1 1
2. Ngủ lìa y 2 2 2 2 2 2
3. Chờ y một tháng 3 3 3 3 3 3
4. Nhận y phi thân lý ni 4 4 4 4 4 4
5. Nhờ phi thân lý ni
5 5 5 5 5 5
giặt y cũ
6. Xin y nơi nhà phi
6 6 6 6 6 6
thân lý
7. Nhận y quá phần 7 7 7 7 7 7
8.Khuyên cư sĩ tăng giá
8 8 8 8 8 8
y
9. Khuyên hai nhà tăng
9 9 9 9 9 9
giá y
10. Yêu sách giá y quá
10 10 10 10 10 10
hạn
11. Ngọa cụ bằng tơ
11 21 13 11 11 11
tằm
12. Ngọa cụ toàn đen 12 12 11 12 12 12
13. Ngọa cụ quá bẩn 13 23 12 13 13 13
14. Ngọa cụ dưới sáu
14 14 14 14 14 14
năm
15. Ngọa cụ không hoại
15 25 15 15 15 15
sắc
16. Quảy lông dê 16 26 16 16 16 16
17. Nhờ chảy lông dê 17 27 17 17 17 17
18. Cầm giữ vàng bạc 18 30 18 18 18 18
19. Kinh doanh tài bảo 19 28 20 19 19 19
20. Buôn bán 20 29 19 20 20 20
21. Chứa bát dư 21 20 21 21 21 21
22. Đổi bát mới 22 19 22 22 22 22
23. Xin chỉ sợi 23 11 26 23 23 26
24. Chỉ dẫn thợ dệt 24 12 27 24 24 27
25. Đoạt lại y 25 13 24 25 25 25
361
26. Thuốc bảy ngày 26 15 23 30 30 23

27. Y tắm mưa 27 17 25 28 28 24
28. Y cấp thí 28 18 28 26* 26 28
29. A-lan-nhã gặp nạn
29 16 29 27** 27 29
lìa y
30.Xoay tăng vật về
30 14 30 29 29 30
mình
Tổng số 30 30 30 30 30 30
* Giới bổn: 26; Quảng luật: 27

** Giới bổn: 27; Quảng luật: 26
362
Phaàn phuï luïc
V. BA-DẬT-ĐỀ
……………………………. TP NP TK TT CB PL
1. Cố ý vọng ngữ 1 1 1 1 1 1
2. Mắng nhiếc 2 2 2 2 2 2
3. Nói ly gián 3 3 3 3 3 3
4. Ngủ chung buồng người nữ 4 56 69 65 65 6
5. Ngủ chung buồng người
5 7 42 54 54 5
chưa thọ cụ
6. Đọc kinh chung 6 6 6 6 6 4
7. Nói thô tội 7 9 8 8 7 9
8. Nói pháp thượng nhân 8 8 7 7 8 8
9. Thuyết pháp quá năm lời 9 4 5 5 5 7
10. Đào phá đất 10 59 73 73 73 10
11. Phá hoại thực vật 11 11 11 11 11 11
12. Nói quanh 12 12 12 13 13 12
13. Nói xấu tăng sai 13 13 13 12 12 13
14. Trải tọa cụ tăng không cất 14 14 14 14 14 14
15. Trải ngọa cụ trong phòng
15 15 15 15 15 15
tăng
16. Chen lấn chỗ ngủ 16 17 17 17 17 16
17. Đuổi tỳ-kheo ra ngoài 17 16 16 16 16 17
18. Ghế ngồi không vững 18 18 18 18 18 18
19. Dùng nước có trùng 19 20 19 19 19 20
20. Cất nhà lớn 20 19 20 20 20 19
21. Giáo giới ni không được 21 21 21 21 21 21
tăng sai
22. Giáo thọ ni sau mặt trời lặn 22 22 22 22 22 22
23. Giáo thọ ni vì lợi dưỡng 23 24 24 23 23 24
24. Cho y cho Tỳ-kheo ni 24 26 28 26 24 25
25. May y cho Tỳ-kheo ni 25 27 29 27 25 26
26. Ngồi với Tỳ-kheo ni ở 26 25 25 28 29 30
chỗ khuất
27. Hẹn đi chung đường với 27 28 26 24 26 27
Tỳ-kheo ni
363
28. Đi chung thuyền với tỳ- 28 29 27 25 27 28

kheo ni
29. Thức ăn do tỳ-kheo ni 29 30 30 30 30 29
chuyển hóa
30.Đi chung đường với 30 33 31 32 32 31
người nữ
31. Lữ quán một bữa ăn 31 33 31 32 32 31
32. Triển chuyển thực 32 31 32 31 31 33
33. Biệt chúng thực 33 32 40 36 36 32
34. Nhận quá ba bát 34 34 39 33 33 34
35. Dự thực pháp 35 35 33 34 34 35
36. Mời người túc thực 36 36 34 35 35 36
37. Phi thời thực 37 38 36 37 37 37
38. Thức ăn cách đêm 38 39 37 38 38 38
39. Bỏ vào miệng vật không 39 37 35 39 39 30
được cho
40. Yêu sách mỹ thực 40 41 39 40 40 39
41. Cho ngoại đạo ăn 41 40 52 44 44 41
42. Trước sau bữa ăn đi đến 42 82 81 81 81 46
nhà khác không báo
43. Ngồi trong nhà đang có ăn 43 * 54 42 42 43
44. Ngồi với người nữ ở chỗ 44 42 70 42 42 44
khuất
45. Ngồi một mình với nữ tại 45 44 * 29 * 45
chỗ trống
46. Đuổi đi không cho thức ăn 46 76 44 51 51 42
47. Thuốc bốn tháng 47 62 74 74 74 47
48. Xem quân trận 48 45 55 45 45 48
49. Ngủ lại trong quân 49 46 56 46 46 49
50. Xem quân đội chiến đấu 50 47 57 47 47 50
51. Uống rượu 51 57 76 79 79 51
52. Đùa giỡn trong nước 52 55 66 64 64 53
53. Thọc cù nôn 53 54 67 63 63 52
54. Bất kính 54 58 77 78 78 54
364
Phaàn phuï luïc
55. Dọa nhát tỳ-kheo 55 73 65 66 66 55

56. Nửa tháng tắm 56 70 50 60 60 57
57. Đốt lửa 57 68 41 52 52 56
58. Giấu vật dụng của tỳ-kheo 58 78 64 67 67 60
59. Tự tiện dùng y không hỏi 59 81 63 68 68 59
chủ
60. Hoại sắc y mới 60 77 48 59 58 58
61. Đoạn sinh mạng 61 51 61 61 61 61
62. Uống nước có trùng 62 20 51 41 41 62
63. Cố gieo nghi hối 63 52 62 62 62 77
64. Che giấu thô tội 64 74 50 50 50 64
65.Truyền cụ túc người chưa 65 61 71 72 72 65
đủ 20
66. Khơi lại tránh sự 66 5 4 4 4 63
67. Đi chung với cướp 67 66 72 71 71 66
68. Kiên trì ác kiến 68 48 45 55 55 68
69. Hỗ trợ tỳ-kheo bị xả trí 69 49 46 56 56 69
70. Bao che sa-di bị đuổi 70 50 47 57 57 70
71. Không chịu học giới 71 63 75 75 75 71
72. Khinh chê học giới 72 10 10 10 10 72
73. Vô tri học giới 73 64 92 83 83 73
74. Phủ nhận yết ma 74 80 9 9 9 81
75. Không dữ dục 75 53 79 77 77 80
76. Dữ dục rồi hối 76 79 43 53 53 79
77. Nghe lén đấu tranh 77 60 78 76 76 78
78. Sân đánh tỳ-kheo 78 71 58 48 48 74
79. Nhá đánh tỳ-kheo 79 72 59 49 49 75
80. Vu khống tăng tàn 80 75 90 69 69 76
81. Thâm nhập vương cung 81 65 82 82 82 83
82. Cầm nắm bảo vật 82 69 49 58 58 84
83. Phi thời vào xóm 83 83 80 80 80 85
84. Giường cao quá lượng 84 85 85 85 85 87
365
85. Đệm bông 85 84 86 86 86 88

86. Ông đựng kim 86 86 83 84 84 86
87. Ni-sư-đàn quá lượng 87 87 86 89 87 89
88. Phú sang y 88 88 87 88 88 90
89. Áo tắm mưa 89 89 88 87 89 91
90. Lượng y Như Lai 90 90 89 90 90 92
Tổng số 90 91 92 90 90 92
VI. DIỆT TRÁNH
…………………………….
TP NP TK TT CB PL
1. Hiện tiền 1 1 1 1 1 1
2. Ức niệm 2 2 2 2 2 2
3. Bất si 3 3 3 3 3 3
4. Tự ngôn trị 4 5 4 4 6 4
5. Mích tội tướng 5 4 5 5 4 6
6. Đa nhân ngữ 6 6 6 6 5 5
7. Như thảo phủ địa 7 7 7 7 7 7
366
Phaàn phuï luïc
2. HỌC XỨ TỲ-KHEO NI
I. BA-LA-DI
a. Thông giới (như Tỳ-kheo): 1-4
b. Bất cộng giới:
Tứ phần Pāli
5. Ma xúc 5
6. Bát sự 8
7. Phú tàng trọng tội 6
8. Tùy thuận bị xử 7
II. TĂNG-GIÀ-BÀ-THI-SA
Tứ phần Pāli
1. Mai mối* 1
2. Vô căn báng* 2
3. Giả căn báng* 3
4. Tố tụng 4
5. Độ nữ tặc 5
6. Tự ý giải tội 7
7. Độc hành 6
8. Nhận của nam nhiễm 8
9. Tán trợ ni khất thực bất chính 9
10. Phá hòa hiệp tăng* 10
11. Tùy thuận phá tăng* 11
12. Ô tha gia* 12
13. Ác tánh bất thọ gián ngữ* 13
14. Tương thân tương trợ ác hành 16
15. Tán trợ ác hành 17
16. Dọa bỏ đạo 14
17. Vu tăng thiên vị 15
367
III. NI-TÁT-KỲ
c. Thông giới: 1 – 18 (như tỳ-kheo)
d. Bất cộng giới: 19 – 30
Tứ phần Pāli
19. Caàn vaät naøy laïi ñoøi vaät kia 4&5
20. Laïm duïng vaät Taêng 6&8
21. Laïm duïng vaät töï mình xin cho Taêng 7
22. Laïm duïng vaät duïng ñaøn vieät 10
23. Laïm duïng vaät ñaøn vieät cuùng cho Taêng 7&9
24. Chöùa baùt dö 1
25. Ñoà duøng coù maøu saéc *
26. Höùa cho Tyø-kheo-ni y beänh (*)
27. Y phi thôøi 2
28. Ñoåi y roài ñoaït laïi 3
29. Xin y naëng 11
30. Xin y nheï 12
(*) Cf. pā. 47
IV. BA-DAÄT-ÑEÀ
Tứ phần Pāli
70. Aên toûi 1
71. Caïo loâng ba choã 2
72. Taåy tònh quaù phaàn 5
73. Hoà giao 4
74. Cuøng voã 3
75. Haàu quaït nöôùc Tyø-kheo ñang aên 6
76. Xin nguõ coác soáng 7
77. Ñaïi tieåu tieän treân coû töôi 9
78. Ñoå ñaïi tieåu tieän ngoaøi ñöôøng 8
79. Xem nghe ca muùa 10
80. Noùi chuyeän vôùi nam choã khuaát 12
81. Ñi vôùi ngöôøi nam choã khuaát 12
368
Phaàn phuï luïc
82. Thì thaàm vôùi nam maø khoâng ñoàng baïn 14

83. Ñi khoâng noùi vôùi chuû nhaø 15
84. Ngoài treân giöôøng khoâng hoûi chuû nhaø 16
85. Töï tieän traûi choã ngoài nghæ khoâng hoûi chuû 17
86. Cuøng ngöôøi nam trong nhaø toái 11
87. Thuaät lôøi nghe khoâng roõ 18
88. Theà thoát 19
89. Ñaám ngöïc khoùc 20
90. Hai ngöôøi naèm chung giöôøng 31
91. Chung neäm chaên 32
92. Coá yù gaây phieàn 33
93. Khoâng chaêm soùc ni soáng chung beänh 34
94. Ñuoåi ni an cö ra khoûi phoøng 35
95. Du haønh suoát boán muøa 39
96. An cö xong khoâng ñi 40
97. Du haønh bieân giôùi maát an ninh 38
98. Du haønh trong quoác giôùi khoâng an ninh 37
99. Thaân caän cö só 36
100. Du laõm cung vua 41
101. Loä hình taém soâng 21
102. Y taém quaù löôïng 22
103. May y quaù naêm ngaøy 23
104. Quaù naêm ngaøy khoâng xem taêng-giaø-leâ 24
105. Caûn trôû cuùng y cho Taêng 26
106. Laáy y cuûa ngöôøi khaùc maëc 27
107. Cho baïch y, ngoaïi ñaïo y sa-moân 28
108. Ngaên Taêng chia y 29
109. Mong Taêng khoâng xuaát y ca-thi-na 30
110. Ngaên Taêng xuaát y ca-thi-na 30
111. Khoâng vì ngöôøi daäp taét traùnh söï 45
112. Cho baïch y ngoaïi ñaïo thöùc aên 46
113. Laøm ngöôøi sai khieán cho baïch y 44
369
114. Töï tay quay sôïi 43

115. Ngoài naèm treân giöờng baïch y 42
116. Taù tuùc khoâng töø bieät chuû *
117. Hoïc chuù thuaät theá tuïc 49
118. Daïy ngöôøi chuù thuaät 50
119. Ñoä nöõ ñang coù thai 61
120. Ñoä phuï nöõ ñang cho buù 62
121. Ñoä ñoàng nöõ chöa ñuû hai möôi 71
122. Ñoä ñoàng nöõ khoâng hai naêm hoïc giôùi 72
123. Ñoä sa-di-ni khoâng cho saùu phaùp 63
124. Truyeàn Cuï tuùc Taêng chöa thuaän 64
125. Thaäp nhò taèng giaù 65
126. Ñoä nöõ taèng giaù khoâng baïch Taêng 67
127. Cho ngöôøi nhö vaäy thoï Cuï tuùc 70
128. Ñoä ñeä töû khoâng daïy hoïc giôùi 68
129. Khoâng coù hai naêm theo Hoøa thöôïng ni 69
130. Ñoä hoïc phaùp ni khoâng baïch Taêng 73
131. Chöa ñuû 12 haï maø ñoä ngöôøi 74
132. Taêng chöa cho pheùp maø ñoä ngöôøi 75
133. Cheâ Taêng coù thieân vò 76
134. Ñoä ngöôøi cha meï phu chuû khoâng ñoàng yù 80
135. Ñoä nöõ ñang meâ luyeán ngöôøi nam 79
136. Sau hai naêm hoïc giôùi khoâng trao Cuï tuùc 78
137. Nhaän y maø khoâng trao giôùi Cuï tuùc 77
138. Moät naêm ñoä hai ngöôøi 82, 83
139. Caùch ñeâm chaùnh phaùp Yeát-ma *
140. Khoâng ñeán nhaän giaùo thoï 58
141. Nöûa thaùng khoâng caàu Taêng giaùo thoï 59
142. Töï töù tröôùc hai boä Taêng 57
143. An cö nôi khoâng coù Tyø-kheo 56
144. Ñoät nhaäp chuøa Tyø-kheo 51
145. Maï lî Tyø-kheo 52
370
Phaàn phuï luïc
146. Maï lî ni chuùng 53

147. Nhôø ñaøn oâng moå naën nhoït 60
148. Boäi öôùc thænh thöïc 54
149. Taät ñoá veà gia ñình 55
150. Thoa boät höông 88
151. Xöùc daàu vöøng (meø) 89
152. Sai Tyø-kheo-ni xoa boùp 90
153. Sai Thöùc-xoa-ma-na xoa boùp 91
154. Sai Sa-si-ni xoa boùp 92
155. Sai phuï nöõ baïch y xoa boùp 93
156. Maëc vaùy loùt 86
157. Chöùa ñoà trang söùc 87
158. Mang giaøy deùp, caàm duø 84
159. Ngoài xe coä ñi ñöôøng 85
160. Vaøo thoân khoâng maëc taêng-kyø-chi 96
161. Xaåm toái ñeán nhaø cö só *
162. Môû cöûa taêng-giaø-lam ñi ra luùc xaåm toái *
163. Môû cöûa taêng-giaø-lam ñi ra luùc maët trôøi laën *
164. Khoâng tieàn haäu an cö *
165. Trao Cuï tuùc ngöôøi nöõ beänh nhò ñaïo *
166. Trao Cuï tuùc ngöôøi hai hình *
167. Trao Cuï tuùc ngöôøi hai ñöôøng hieäp laïi *
168. Trao Cuï tuùc cho ngöôøi maéc nôï *
169. Hoïc kyõ thuaät cuûa theá tuïc taø maïng 49*
170. Daïy baïch y chuù thuaät cuûa theá tuïc *
171. Bò ñuoåi maø khoâng ñi *
172. Hoûi nghóa Tyø-kheo khoâng xin pheùp 95
173. Gaây phieàn phöùc keû ôû tröôùc ngöôøi ñeán sau 33
174. Xaây thaùp trong taêng-giaø-lam coù tyø-kheo *
175. Khoâng leã baùi tyø-kheo môùi thoï giôùi *
176. Ñi uoán eùo laøm duyeân *
177. Trang ñieåm höông thôm 87*
371
178. Sai nöõ ngoaïi ñaïo xoa höoâng 93

V. BA-LA-ÑEÀ-ÑEÀ-XAÙ-NI
Töù phaàn Pāli

1. Xin bô 1
2. Xin daàu 2
3. Xin maät 3
4. Xin maät mía 4
5. Xin söõa 7
6. Xin söõa ñoâng 8
7. Xin caù 5
8. Xin thòt 6
(Luật Tứ Phần, HT. Thích Đổng Minh dịch, NXB Tổng Hợp
TPHCM, 2006, tr. 55-76.)
372
Phaàn phuï luïc
Phuï luïc 3
NGHI THÖÙC TRUYEÀN GIÔÙI BOÀ-TAÙT TAÏI GIA

(Trích töø “Nghi thöùc truyeàn giôùi vaø Boá-taùt...”,
HT. Thích Trí Thuû, in naêm 1974, töø trang 16 ->
trang 45)
A. PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
Chung vôùi Boà-taùt xuaát gia. Nhöng luùc truyeàn
giôùi, Boà-taùt taïi gia ñöôïc truyeàn tröôùc, Boà-taùt xuaát
gia ñöôïc truyeàn sau hoaëc ngöôïc laïi, hoaëc Giôùi sö
ñöôïc phaân laøm hai ban, moät ban truyeàn giôùi xuaát
gia, vaø moät ban truyeàn giôùi taïi gia, taïi chaùnh ñieän
(XG) vaø taïi giaûng ñöôøng (TG).
I. TAÏI NHAØ PHÖÔNG TRÖÔÏNG HOAËC TAÏI
TAÊNG ÑÖÔØNG:
Leã Thænh Sö
1. Vò daãn thænh: Sau khi khai 3 tieáng chuoâng
baûo chuùng baùo hieäu giôø truyeàn giôùi baét ñaàu, khoaûng
10 phuùt, vò daãn thænh ñaùnh ba hoài khaùnh vaø 4
tieáng, xöôùng raèng:
- Cung thænh chö Toân ñöùc an toïa.
- Chö giôùi töû caàu thoï Boà-taùt giôùi töïu ban. (xuaát
gia tröôùc taïi gia sau).
373
2. Ñaïi dieän giôùi töû taùc baïch caàu thænh

Giôùi sö:
Nam moâ Boån sö Thích-ca Maâu-ni Phaät.
Ngöôõng baïch chö Toân ñöùc, chuùng con coù
duyeân söï xin ñaàu thaønh ñaûnh leã taùc baïch (Taát caû
ñoàng leã moät laïy, quyø baïch):
Ngöôõng baïch chö Toân ñöùc, chuùng con laø... baáy
laâu coù loøng khaùt ngöôõng Giôùi phaùp Boà-taùt, hoâm nay
gaëp ñuû duyeân laønh, chuùng con thaønh taâm ñaûnh leã
thænh chö Toân ñöùc, khoâng quaûn lao nhoïc, ñaêng ñaøn
truyeàn cho chuùng con Giôùi phaùp Boà-taùt ( xuaát gia vaø
taïi gia). Cuùi xin chö Toân ñöùc ai maãn höùa khaû ñeå
chuùng con ñöôïc aân trieâm coâng ñöùc. (Baïch 3 laàn).
3. Lôøi höùa khaû cuûa Giôùi sö:
Laønh thay, ñeå truyeàn thöøa söï nghieäp cuûa ñöùc
Phaät, chö Toân ñöùc hieän tieàn ñeàu hoan hyû höùa khaû.
4. Ñaïi dieän giôùi töû baïch:
Nam moâ Boån sö Thích-ca Maâu-ni Phaät:
Treân chö Toân ñöùc ñaõ töø bi höùa khaû cho roài,
chuùng con xin ñaàu thaønh ñaûnh leã cuùng döôøng tam
baùi. (ñoàng leã 3 laïy)
5. Thænh chö Toân ñöùc leân Toå ñöôøng:
Daãn thænh xöôùng:
374
Phaàn phuï luïc
- Chö giôùi töû xuaát ban.

- Cung thænh chö Toân ñöùc teà ngheä Toå ñöôøng.
(Ñoaøn cung thænh goàm coù taøn, loïng, beâ tích,
khaùnh phaùp hieäu, nguõ aâm v.v... daãn ñaàu, giôùi töû quyø
hai haøng töø Taêng ñöôøng ñeán Toå ñöôøng).
II. TAÏI TOÅ ÑÖÔØNG:
1. Giôùi sö vaø giôùi töû leã Toå:

- Cung thænh chö Toân ñöùc laäp ban, nieâm
höông caùo Toå. (Nieâm höông xong xöôùng leã Toå):
- Nhaát taâm ñaûnh leã Taây Thieân Ñoâng Ñoä Vieät
Nam Lòch Ñaïi chö vò Toå sö Hoøa thöôïng tam baùi.
- Cung thænh chö Toân ñöùc phaân laäp löôõng ban.
- Chö giôùi töû Boà-taùt töïu ban.
- Nhaát taâm ñaûnh leã Taây Thieân Ñoâng Ñoä Vieät
Nam Lòch Ñaïi chö vò Toå sö Hoøa thöôïng tam baùi:
(giôùi töû ñoàng leã)
2. Thænh chö Giôùi sö leân chaùnh ñieän:
- Chö giôùi töû thoái ban. (giôùi töû vaø ñoaøn cung
nghinh Giôùi sö leân chaùnh ñieän)
- Cung thænh chö Toân ñöùc teà ngheä Tam baûo
tieàn.
375
III. TAÏI CHAÙNH ÑIEÄN:
1. Leã nieâm höông, baïch Phaät:

- Cung thænh chö Toân ñöùc laäp ban.
- Chö giôùi töû töïu ban.
- Chö giôùi töû! Hoà quyø, hieäp chöôûng.
- Khôûi Baùt nhaõ chung coå.
- Cung thænh Giôùi sö nieâm höông, baïch Phaät,
caàu gia bò.
2. Giôùi sö ñaûnh leã: (giôùi töû vaãn quyø)
Sau khi Giôùi sö nieâm höông, daãn thænh xöôùng
leã:
- Nhaát taâm ñaûnh leã, taän hö khoâng bieán phaùp
giôùi, quaù hieän vò lai thaäp phöông thöôøng truï chö
Phaät. (1 laïy)
(Ñaïi chuùng ñoàng laïy, neáu choã roäng, khoâng thì
chæ xaù)
giôùi, quaù hieän vò lai thaäp phöông thöôøng truï toân
Phaùp. (1 laïy)
376
Phaàn phuï luïc

giôùi, quaù hieän vò lai thaäp phöông thöôøng truï Hieàn
Thaùnh Taêng. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã, ñaïo traøng Giaùo chuû Boån
sö Thíc-ca Maâu-ni Phaät. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Phaïm Voõng Giaùo chuû Loâ-
xaù-na Phaät. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Thieân hoa Ñaøi thöôïng
Thieân baùch öùc hoùa thaân Thích-ca Maâu-ni Phaät. (1
laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã ñöông hoäi ñaïo traøng nhaát
thieát chö Phaät. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Ñaïi Trí Vaên Thuø Sö Lôïi
Boà-taùt. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Ñaïi Haïnh Phoå Hieàn
Vöông Boà-taùt. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Ñaïi Töø Di Laëc Boà-taùt. (1
laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Boån Toân Ñòa Taïng Vöông
Boà-taùt Ma-ha-taùt. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Chö vò Hoä Phaùp Boà-taùt. (1
laïy)
3. Taùn höông: A-xaø-leâ cöû taùn:
377
Nhaát traàn taøi nhieät, haûi taïng vieân thaâu, haø sa chö
Phaät hieän mao ñaàu, xöù xöù tieän quy löu, höông aùi sô
phuø, taâm ñòa giôùi chaâu löu.
Nam moâ Höông Vaân Caùi Boà-taùt Ma-ha-taùt.
4. Thænh chö Toân ñöùc thaêng toøa:
- Chö giôùi töû! Hoà quyø, hieäp chöôûng.
Daãn thænh quyø phía höõu, phía ñeå chuoâng gia
trì, quay maët vaøo giöõa, chaép tay, xöôùng raèng:
Nhaát chuù chieân ñaøn höông
Cöû khôûi bieán thaäp phöông
Thænh sö ñaêng baûo toïa
Bænh phaùp quaûng tuyeân döông.
(Giôùi sö thaêng toøa. Coù theå chia thaønh 2 ban,
neáu giôùi töû ñoâng. Moät ban ôû taïi chaùnh ñieän truyeàn
giôùi Boà-taùt xuaát gia. Moät ban khaùc ñöôïc cung thænh
ra giaûng ñöôøng truyeàn giôùi Boà-taùt taïi gia).
Daãn thænh ñöùng leân, xöôùng:
- Chö giôùi töû! Khôûi thaân, chí thaønh ñaûnh leã
tam baùi.
- Chö giôùi töû xuaát ban.
378
Phaàn phuï luïc
Vò daãn thænh trôû veà choã ngoài cuøng ngoài nhö

chö Toân ñöùc.
B. PHAÀN TRUYEÀN GIÔÙI BOÀ-TAÙT:
I. KHAI LUAÄT KEÄ:
Giôùi sö chuû ñaøn ñöùng daäy, caàm thuû lö, cöû tuïng:
Nguyeän thöû höông hoa vaân
Bieán maõn thaäp phöông giôùi
Nhaát thieát chö Phaät ñoä
Voâ löôïng höông trang nghieâm
Cuï tuùc Boà-taùt ñaïo
Thaønh töïu Nhö Lai höông.
Nam moâ Boån sö Thích-ca Maâu-ni Phaät.
Khai Luaät keä:
Voâ thöôïng thaäm thaâm Tyø-ni phaùp
Baùch thieân vaïn kieáp nan tao ngoä
Ngaõ kim kieán vaên ñaéc thoï trì
Nguyeän giaûi Nhö Lai Tyø-ni nghóa.
Giôùi sö chuû ñaøn ñeå thuû lö xuoáng baøn, ngoài kieát
giaø an toïa.
II. HOÏP TAÊNG, KIEÁT TIEÅU GIÔÙI:
1. Hoïp Taêng: Yeát-ma A-xaø-leâ voã thuû xích, hoûi

raèng:
379
- Ñaïi ñöùc Taêng ñaõ hoïp ñoâng ñuû chöa?

- Taêng ñaõ hoïp (daãn thænh ñaùp).
- Hoøa hieäp khoâng?
- Hoøa hieäp.
- Ngöôøi chöa thoï giôùi Boà-taùt ñaõ ra chöa?
- Ñaõ ra.
- Caùc Tyø-kheo khoâng ñeán hoïp, coù thuyeát duïc
khoâng.
- Khoâng
- Taêng hoäi hoïp ñeå laøm gì?
- Vì ngöôøi haûo taâm, Yeát-ma truyeàn Boà-taùt Ñaïi
giôùi.
2. Kieát tieåu giôùi: (Neáu gaëp choã chöa kieát giôùi.
Choã ñaõ kieát giôùi roài thì khoâng caàn). Yeát-ma A-xaø-leâ
baïch raèng:
- Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Taêng nay hoïp moät
choã, kieát tieåu giôùi, neáu Taêng phaûi thôøi maø ñeán,
Taêng thuaän cho, kieát Tieåu giôùi, baïch nhö theá, taùc
baïch coù thaønh khoâng?
- Thaønh (chuùng Taêng ñoàng ñaùp)
- Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Taêng nay hoäi hoïp
moät choã kieát Tieåu giôùi, caùc Tröôûng laõo baèng loøng
380
Phaàn phuï luïc
thì im laëng, ai khoâng baèng loøng thì noùi. Yeát-ma coù

thaønh khoâng?
- Thaønh (chuùng Taêng ñoàng ñaùp)
- Taêng ñaõ baèng loøng kieát Tieåu giôùi xong.
Taêng baèng loøng cho neân im laëng, vieäc naøy toâi ghi
nhaän nhö vaäy. (Taát caû ñoàng chaép tay, cuùi ñaàu xaù).
III. TRUYEÀN GIÔÙI BOÀ-TAÙT TAÏI GIA:
1. Giôùi töû töïu ban, ñaûnh leã:

Daãn thænh ñaùnh khaùnh, xöôùng:
- Giôùi töû caàu thoï giôùi Boà-taùt taïi gia töïu ban.
(nam phía traùi, nöõ phía phaûi)
- Caùc giôùi töû haõy nghe toâi xöôùng vaø theo moãi
tieáng chuoâng, chí thaønh ñaûnh leã.
giôùi, quaù hieän vò lai thaäp phöông thöôøng truï chö
Phaät. (1 laïy)
(Ñaïi chuùng ñoàng laïy, neáu choã roäng, khoâng thì
chæ xaù)
giôùi, quaù hieän vò lai thaäp phöông thöôøng truï toân
Phaùp. (1 laïy)
381

giôùi, quaù hieän vò lai thaäp phöông thöôøng truï Hieàn
Thaùnh Taêng. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã, ñaïo traøng Giaùo chuû Boån
sö Thích-ca Maâu-ni Phaät. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Phaïm Voõng Giaùo chuû Loâ-
xaù-na Phaät. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Thieân hoa Ñaøi thöôïng
Thieân baùch öùc Hoùa thaân Thích-ca Maâu-ni Phaät. (1
laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã ñöông hoäi ñaïo traøng nhaát
thieát chö Phaät. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Ñaïi Haïnh Phoå Hieàn Vöông
Boà-taùt. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Ñaïi Töø Di Laëc Boà-taùt. (1
laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Boån Toân Ñòa Taïng Vöông
Boà-taùt Ma-ha-taùt. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã ñöông hoäi ñaïo traøng chö
toân Boà-taùt. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Lòch ñaïi chö vò Toå sö Boà-
taùt ( 1 laïy)
382
Phaàn phuï luïc
- Nhaát taâm ñaûnh leã A-xaø-leâ Hoøa thöôïng. (1

laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Yeát-ma A-xaø-leâ. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã Giaùo thoï A-xaø-leâ. (1 laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã thaát vò Toân Chöùng sö. (1
laïy)
- Nhaát taâm ñaûnh leã hieän tieàn chö toân Hoøa
thöôïng, Thöôïng toïa, Ñaïi ñöùc Taêng giaø. ( 1 laïy)
2. Höôùng daãn giôùi töû thænh sö:
Daãn thænh xöôùng vaø höôùng daãn:
- Chö giôùi töû, hoà quyø, hieäp chöôûng.
- Caùc giôùi töû, caùc vò ñaõ nhaát taâm ñaûnh leã chö
Phaät, chö Boà-taùt, chö Toå vaø Lieät vò Giôùi sö. Giôø
naøy, ñeå khoûi bôõ ngôõ trong khi noùi lôøi taùc baïch caàn
caàu ñöôïc truyeàn trao Ñaïi giôùi Boà-taùt, caùc giôùi töû
haõy noùi laëp laïi theo lôøi toâi höôùng daãn sau ñaây:
- Ñaïi ñöùc nhaát taâm nieäm, ñeä töû phaùp danh laø…
caàu xin Ñaïi ñöùc truyeàn trao cho taát caû tònh giôùi Boà-
taùt. Cuùi xin Ñaïi ñöùc khoâng vì meät nhoïc, thöông
töôûng, höùa khaû lôøi thænh caàu cuûa chuùng con. (Baïch
3 laàn, theo tieáng khaùnh, 3 laàn cuùi ñaàu leã baùi).
Giôùi sö ñaùp raèng:
383
- Laønh thay! Chö Toân ñöùc ñeàu hoan hyû höùa

khaû.
3. Khai ñaïo giôùi töû:
Giaùo thoï sö daïy baûo raèng:
- Naøy caùc Giôùi töû! Neân bieát raèng theo tieáng
Phaïn, Giôùi ñöôïc goïi laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa, dòch laø
Baûo giaûi thoaùt, coù nghóa laø giôùi thöôøng baûo hoä
ngöôøi tu haønh, giaûi thoaùt sinh töû, ñaït ñeán voâ
thöôïng Boà ñeà. Bôûi theá, Giôùi laø vò Ñaïo sö cuûa quaû
vò toái thöôïng Boà aàeà, laø ñöôøng taét vaøo Voâ thöôïng
Ñaïi Nieát-baøn. Quaù khöù chö Phaät nhôø giôùi maø
thaønh ñaïo. Hieän taïi chö Phaät laáy giôùi ñeå ñoä sinh.
Vò lai ngöôøi tu haønh seõ nhôø giôùi maø ñöôïc giaûi
thoaùt. Giôùi laø neàn taûng cuûa thieàn ñònh vaø trí tueä.
Muoân ñöùc trang nghieâm, giôùi laø caên baûn. Vì theá,
kinh coù noùi raèng: Giôùi nhö vò löông y hay trò ba
ñoäc tham, saân, si. Giôùi nhö thuyeàn beø ñöa ngöôøi
qua beå khoå. Giôùi nhö chuoãi anh laïc ñeå trang
nghieâm Phaùp thaân. Nhöng giôùi naøy coù ba thöù: moät
laø giôùi taïi gia laø 5 giôùi vaø 8 giôùi; hai laø giôùi xuaát
gia laø 10 giôùi vaø 250 giôùi, ba laø Ñaïo tuïc thoâng
haønh giôùi laø Boà-taùt tam tuï tònh giôùi, laø giôùi maø
caùc Phaät töû saép laõnh thoï.
Theá naøo laø Tam tuï tònh giôùi?
384
Phaàn phuï luïc
1. Nhieáp luaät nghi giôùi: Khoâng laøm caùc ñieàu

aùc, ñeå caàu chöùng Phaùp thaân.
2. Nhieáp thieän phaùp giôùi: Laøm moïi vieäc
laønh, ñeå caàu chöùng Baùo thaân.
3. Nhieâu ích höõu tình giôùi: Laøm lôïi ích cho
heát thaûy chuùng sinh, ñeå caàu chöùng Hoùa thaân.
Giôùi theå tuy moät, nhöng vì nhaân duyeân cuûa caùc
haøng xuaát gia vaø taïi gia khoâng gioáng nhau neân söï
haønh trì do ñoù coù khaùc. Töùc laø phaân bieät coù xuaát
gia Boà-taùt vaø taïi gia Boà-taùt giôùi.
Giôùi phaùp taïi gia Boà-taùt naøy do ñöùc Thích Toân
vì thöông töôûng caùc haøng taïi gia bò nhieàu traàn
duyeân troùi buoäc, nhöng ñaõ doõng maõnh phaùt Boà-ñeà
taâm, caàu thaønh Phaät ñaïo, hoä trì chaùnh phaùp vónh
vieãn tröôøng toàn, giaùo hoùa chuùng sinh, tu haønh thieän
nghieäp, neân Ngaøi ñaõ phöông tieän khai thò trong
kinh Öu-baø-taéc giôùi.
Giôùi phaùp naøy chính laø caên boån cuûa heát thaûy
thieän phaùp. Neáu ai thaønh töïu ñöôïc giôùi phaùp nhö
vaäy, chaúng nhöõng seõ chöùng ñaéc Tu-ñaø-hoaøn quaû cho
ñeán A-na-haøm quaû, maø coøn seõ daãn ñeán Boà-taùt ñaïo.
Neáu ai phaù giôùi naøy, seõ ñoïa laïc trong ba aùc ñaïo.
385
Giôùi phaùp naøy laø baát khaû tö nghì. Vì sao vaäy? Vì

ngöôøi ñaõ thoï giôùi phaùp naøy tuy laø taïi gia höôûng thoï
nguõ duïc maø khoâng bò chöôùng ngaïi caùc Thaùnh ñaïo.
- Caùc giôùi töû! Caùc ngöôi coù phaûi vì thöông
töôûng heát thaûy chuùng sinh maø caàu thoï giôùi phaùp
naøy chaêng?
Giôùi töû ñaùp: - Baïch Hoøa thöôïng, chính phaûi.
4. Hoûi veà giaø naïn:
Veà caùc giaø naïn, Giaùo thoï sö laïi hoûi tieáp raèng:
- Caùc giôùi töû! Ñeå ñöôïc thoï giôùi Boà-taùt, caùc giôùi
töû phaûi laø ngöôøi khoâng coù 7 toäi chöôùng. Baây giôø toâi
hoûi caùc vò, caùc vò cöù nhö söï thaät maø ñaùp.
1. Nay Phaät khoâng coøn ôû ñôøi, nhöng nhöõng
haønh ñoäng moi khoeùt töôïng Phaät, phaù chuøa, hoaïi
thaùp, ñeàu gioáng vôùi toäi laøm thaân Phaät ra maùu. Phaät
töû coù phaïm toäi naøy khoâng?
- Moâ Phaät, khoâng. (Giôùi töû ñaùp).
2. Phaät töû coù gieát cha khoâng?
- Moâ Phaät, khoâng.
3. Phaät töû coù gieát meï khoâng?
4. Phaät töû coù gieát Hoøa thöôïng khoâng?
386
Phaàn phuï luïc

5. Phaät töû coù gieát A-la-haùn khoâng?
6. Phaät töû coù phaù Yeát-ma Taêng khoâng?
7. Phaät töû coù gieát Thaùnh Taêng khoâng?
- Khôûi thaân ñaûnh leã tam baùi. (Giôùi töû leã 3 laïy)
Hoà quyø, hieäp chöôûng.
5. Giôùi sö thænh Phaät vaø Boà-taùt laøm Thaäp
sö:
Giôùi sö höôùng daãn giôùi töû thænh Phaät vaø Boà-
taùt laøm Thaäp sö, ñeå caàu giôùi. Giôùi sö daïy raèng:
Caùc giôùi töû! Caùc vị ñaõ khoâng coù caùc giaø naïn,
töùc caùc vò coù theå thoï laõnh giôùi Boà-taùt. Baây giôø, caùc
vò phaûi heát loøng caàu thænh Phaät Thích-ca laøm
Hoøa thöôïng, Boà-taùt Vaên Thuø vaø Di Laëc laøm A-
xaø-leâ, möôøi phöông Nhö Lai laø Toân chöùng sö,
möôøi phöông Boà-taùt laø baïn löõ ñoàng hoïc. Caùc vò haõy
nhaát taâm laëp laïi theo lôøi toâi höôùng daãn ñeå caàu
thænh.
387
- Ñeä töû phaùp danh laø... nhaát taâm phuïng

thænh, ñöùc Thích-ca Nhö Lai, vì con laøm Hoøa
thöôïng. Con nöông theo Hoøa thöôïng, ñeå ñöôïc thoï
giôùi taïi gia Boà-taùt, xin thöông xoùt chuùng con. (3 laàn
thænh, 3 laàn cuùi ñaàu xaù).
thænh Vaên Thuø Sö Lôïi Boà-taùt vì con laøm Yeát-ma A-
xaø-leâ. Con nöông töïa theo A-xaø-leâ ñeå ñöôïc thoï giôùi
taïi gia Boà-taùt, xin thöông xoùt chuùng con. (3 laàn
thænh, 3 laàn cuùi ñaàu xaù)
thænh Di Laëc Boà-taùt vì con laøm Giaùo thoï A-xaø-leâ,
con nöông theo A-xaø-leâ ñeå ñöôïc thoï giôùi taïi gia Boà-
taùt, xin thöông xoùt chuùng con. (3 laàn thænh, 3 laàn
cuùi ñaàu xaù)
- Ñeä töû phaùp danh laø:.. nhaát taâm phuïng
thænh thaäp phöông Nhö Lai, vì con laøm Toân chöùng.
Con nöông theo caùc ñöùc Nhö Lai ñeå ñöôïc thoï giôùi
taïi gia Boà-taùt, xin thöông xoùt chuùng con. (3 laàn
thænh thaäp phöông chö ñaïi Boà-taùt, vì con laøm baïn
löõ ñoàng hoïc, con nöông theo caùc Boà-taùt ñeå ñöôïc giôùi
taïi gia Boà-taùt xin thöông xoùt chuùng con. (3 laàn
388
Phaàn phuï luïc
Höôùng daãn giôùi töû, Daãn thænh xöôùng:

- Khôûi thaân ñaûnh leã chö Phaät, chö Boà-taùt tam
baùi.
- Hoà quyø, hieäp chöôûng.
6. Daãn sö thay giôùi töû baïch xin giôùi
Höôùng daãn giôùi töû thænh, Daãn sö daïy raèng:
- Caùc giôùi töû, nay toâi höôùng daãn caùc vò caàu xin
giôùi Boà-taùt taïi gia. Caùc vò haõy laëp laïi theo lôøi toâi noùi:
- Chuùng con phaùp danh laø... thaønh taâm caàu xin
chö Ñaïi ñöùc thöông xoùt trao cho chuùng con taát caû tònh
giôùi Boà-taùt taïi gia. (3 laàn thænh, 3 laàn cuùi ñaàu xaù)
- Laønh thay! Hieän tieàn chö Toân ñöùc ñeàu höùa
khaû. (lôøi ñaùp cuûa Giôùi sö)
7. Khuyeân phaùt Boà ñeà taâm: Giôùi sö baûo
raèng:
- Caùc giôùi töû! Caùc vò muoán caàn caàu giôùi phaùp,
haõy chuyeân taâm, thaønh kính höôùng veà caûnh giôùi
thanh tònh, chôù coù voïng töôûng ñeán caûnh khaùc. Haõy
khôûi taâm suy nghó nhö theá naøy: Toâi nay khoâng bao
laâu seõ ñöôïc ñaïi coâng ñöùc taïng khoâng löôøng, khoâng
cuøng, khoâng coù coâng ñöùc naøo hôn giôùi phaùp naøy.
- Caùc giôùi töû! Caùc vò neân bieát, muoán thoï giôùi
Boà-taùt caàn phaûi phaùt Boà-ñeà taâm. Taâm Boà-ñeà laø taâm
389
ñaïi ñaïo. Theá naøo goïi laø taâm ñaïi ñaïo? Nghóa laø taâm
thaät roäng lôùn, treân caàu Phaät ñaïo, döôùi hoùa ñoä taát
caû chuùng sinh, ñoù laø ñaïi ñaïo taâm, töùc laø Phaät taâm.
Vì muoán caàu Phaät ñaïo haøng Boà-taùt phaùt taâm khoâng
haïn löôïng, phuïng thôø cuùng döôøng khoâng nhöõng chæ
moät ñöùc Phaät, hai ñöùc Phaät maø cho ñeán traêm ngaøn
ñöùc Phaät ôû khaép möôøi phöông voâ taän theá giôùi, hö
khoâng giôùi, ñeå caàu nhaát thieát trí, thaønh töïu khoâng
löôøng traêm ngaøn phaùp moân. Laïi vì cöùu ñoä chuùng
sinh, haøng Boà-taùt phaùt taâm khoâng haïn löôïng,
khoâng nhöõng chæ ñoä chuùng sinh trong moät theá giôùi,
hai theá giôùi maø cho ñeán ñoä thoaùt taát caû chuùng sinh
khaép 10 phöông voâ taän phaùp giôùi, hö khoâng giôùi.
Ñoù laø hai muïc ñích maø Boà-taùt phaùt taâm Boà-ñeà.
Ngöôøi phaùt aâm vaø laäp nguyeän nhö theá chính laø Boà-
taùt. Trong giôø phuùt trang nghieâm vaø thanh tònh
naøy, caùc vò ñaõ phaùt taâm nhö theá chöa?
Giôùi töø ñaùp: Moâ Phaät ñaõ phaùt.
Giôùi sö laïi daïy raèng:
Caùc giôùi töû! Boà-taùt chæ môùi phaùt taâm Boà-ñeà
thoâi maø ñaõ coù caên laønh, coâng ñöùc khoâng haïn löôïng.
Vì sao? Vì Boà-taùt naøy khoâng döùt chuûng taùnh Nhö
Lai. Vì do phaùt taâm maø haønh Boà-taùt ñöôïc taát caû
chö Phaät trong ba ñôøi thöôøng nhôù töôûng, hoä nieäm,
vaø seõ ñöôïc Voâ thöôïng Boà-ñeà cuûa taát caû chö Phaät
trong ba ñôøi, ñoàng thôøi cuõng ñöôïc nhaäp vaøo theå
390
Phaàn phuï luïc
taùnh bình ñaúng nhö taát caû chö Phaät. Bôûi theá, ngay
luùc phaùt taâm Boà-ñeà, lieàn ñöôïc taát caû Nhö Lai khen
ngôïi, lieàn ñöôïc tröø dieät taát caû thoáng khoå trong caùc
aùc ñaïo, lieàn coù theå seõ ñöôïc thanh tònh quoác ñoä
Phaät, vaø ñöôïc chuûng taùnh Phaät, roài ñaây caùc Phaät töû
seõ ôû trong caùc theá giôùi, seõ thò hieän laøm Phaät.
Caùc giôùi töû! Caùc vò coù phaûi laø Boà-taùt khoâng?
Giôùi töû ñaùp: Moâ Phaät, phaûi.
Giôùi sö laïi hoûi tieáp:
- Caùc giôùi töû ñaõ nguyeän phaùt taâm Boà-ñeà chöa?
Giôùi töû ñaùp: Moâ Phaät, ñaõ phaùt taâm Boà-ñeà. (cuùi
ñaàu xaù)
8. Gaïn hoûi pheùp thoï giôùi. Giôùi sö hoûi
raèng:
Caùc giôùi töû! Haõy laéng nghe toâi hoûi. Trong giôø
phuùt trang nghieâm thanh tònh naøy, caùc vò muoán
nöông nôi toâi ñeå thoï taát caû hoïc xöù cuûa Boà-taùt, thoï
laõnh taát caû tònh giôùi cuûa Boà-taùt; ñoù laø Nhieáp luaät
nghi giôùi, Nhieáp thieän phaùp giôùi vaø Nhieâu ích höõu
tình giôùi. Hoïc xöù nhö theá, tònh giôùi nhö theá, quaù
khöù taát caû Boà-taùt ñeàu ñaõ ñaày ñuû; vò lai taát caû Boà-taùt
ñeàu seõ ñaày ñuû; hieän taïi taát caû Boà-taùt ñang coù ñaày
ñuû. Hoïc xöù naøy, tònh giôùi naøy, quaù khöù taát caû Boà-
taùt ñaõ hoïc; vò lai taát caû Boà-taùt seõ hoïc; hieän taïi taát
391
caû Boà-taùt ñang hoïc. Caùc vò coù theå thoï trì ñöôïc
khoâng?
Giôùi töû ñaùp: Moâ Phaät, thoï ñöôïc (3 laàn hoûi ñaùp,
3 laàn ñaùnh khaùnh khaáu thuû)
9. Thoï 4 tín taâm thaát hoaïi:
Giôùi sö daïy baûo raèng:
Caùc giôùi töû! Trong giôø phuùt naøy, caùc vò coøn
phaûi thoï 4 ñieàu tin kieân coá, kinh goïi laø “Töù baát
hoaïi tín”. Caùc vò haõy laëp laïi theo lôøi toâi höôùng
daãn, vaø haõy chí thaønh laõnh thoï.
Ñeä töû phaùp danh laø... töø thaân naøy cho ñeán
thaân cuøng toät ñôøi vò lai, nguyeän quy y Phaät, quy y
Phaùp, quy y Taêng, quy y chaùnh phaùp giôùi. (3 laàn
laëp laïi, 3 laàn cuùi ñaàu xaù)
10. Saùm hoái toäi trong ba ñôøi:
Giôùi sö daïy baûo raèng:
Caùc giôùi töû! Caùc vò ñaõ thoï 4 ñöùc tin kieân coá
roài. Giôø naøy tröôùc Tam baûo, caùc vò neân saùm hoái toäi
loãi trong ba ñôøi, caùc vò haõy laëp laïi lôøi toâi noùi:
Ñeä töû phaùp danh laø... neáu trong quaù khöù,
thaân, khaåu, yù ñaõ taïo möôøi ñieàu aùc, thì hoâm nay
nguyeän cuøng taän ñôøi vò lai, khoâng bao giôø sinh
khôûi, taùi phaïm. (3 laàn laëp laïi, 3 laàn cuùi ñaàu xaù).
Ñeä töû phaùp danh laø... neáu trong ñôøi hieän taïi,
thaân, khaåu, yù ñaõ taïo möôøi ñieàu aùc, thì hoâm nay
392
Phaàn phuï luïc
nguyeän cuøng taän ñôøi vò lai, khoâng bao giôø sinh

khôûi. (3 laàn laëp laïi, 3 laàn cuùi ñaàu xaù).
Ñeä töû phaùp danh laø... neáu trong ñôøi vò lai, thaân,
khaåu, yù ñaõ taïo möôøi ñieàu aùc, thì hoâm nay nguyeän
cuøng taän ñôøi vò lai, khoâng bao giôø sinh khôûi, taùi
phaïm. (3 laàn laëp laïi, 3 laàn cuùi ñaàu xaù).
Giôùi sö laïi daïy tieáp:
Caùc giôùi töû! Caùc vò phaûi doác loøng caàu saùm hoái
caùc toäi loãi. Haõy laëp laïi lôøi toâi höôùng daãn:
Xöa con ñaõ taïo caùc aùc nghieäp
Ñeàu do voâ thæ tham, saân, si
Töø thaân mieäng yù phaùt sinh ra
Taát caû con nay xin saùm hoái.
Nam moâ Caàu Saùm Hoái Boà-taùt Ma-ha-taùt. (3 laàn
cuùi ñaàu xaù)
- Khôûi thaân, chí thaønh ñaûnh leã Tam baûo tam
baùi.
- Hoà quyø, hieäp chöôûng.
11. Khuyeân phaùt nguyeän roäng lôùn:
Giôùi sö khuyeân daïy raèng:
Caùc giôùi töû! Caùc vò ñaõ saùm hoái roài, 3 nghieäp
thanh tònh, nhö bình löu ly trong saïch, trong ngoaøi
393
saùng choùi. Baây giôø, caùc vò neân ñoái vôùi boán chaân lyù
khoå, taäp, dieät, ñaïo phaùt 4 lôøi theä nguyeän roäng lôùn.
Theá naøo laø khoå ñeá? Khoå laø caùc thöù quaû baùo maø
taát caû chuùng sinh trong luïc ñaïo ñeàu phaûi gaùnh
chòu. Boà-taùt thaáy theá lieàn phaùt nguyeän cöùu ñoä taát caû
chuùng sinh thoaùt ly khoå quaû. Töùc laø chuùng sinh voâ
bieân theä nguyeän ñoä.
Theá naøo laø taäp ñeá? Taäp laø nhöõng phieàn naõo
voïng töôûng maø taát caû chuùng sinh ñaõ tích luõy töø voâ
thuûy kieáp ñeán nay, chieâu caûm voâ löôïng khoå quaû ôû vò
lai, xoay vaàn trong ba coõi, khoâng heïn ngaøy ra khoûi.
Boà-taùt thaáy theá lieàn phaùt nguyeän cöùu ñoä taát caû chuùng
sinh, baèng caùch tröø dieät taát caû phieàn naõo nghieäp caûm.
Töùc laø phieàn naõo voâ taän theä nguyeän ñoaïn.
Theá naøo laø dieät ñeá? Ñaây laø Nieát-baøn vaéng
laëng. Taát caû chuùng sinh vì khoâng bieát tu haønh
theo chaùnh phaùp, neân khoâng chöùng ñöôïc Nieát-baøn
khoâng sinh khoâng dieät cuûa chö Phaät Nhö Lai. Boà-
taùt thaáy theá, lieàn phaùt nguyeän choùng thaønh Phaät
ñaïo ñeå hoùa ñoä chuùng sinh. Töùc laø Phaät ñaïo voâ
thöôïng theä nguyeän thaønh.
Theá naøo laø ñaïo ñeá? Ñaây laø con ñöôøng, laø
phöông phaùp tu nhaân chaân chính ñeå ñöôïc giaûi
thoaùt. Taát caû chuùng sinh vì khoâng bieát tu taäp
chaùnh phaùp, cho neân phaûi troâi laên trong saùu
394
Phaàn phuï luïc
ñöôøng, khoâng theå naøo ñöôïc an laïc, töï taïi. Boà-taùt

thaáy theá, lieàn tuyeân döông voâ löôïng phaùp moân ñeå
giaùo hoùa chuùng sinh tu hoïc. Töùc laø phaùp moân voâ
löôïng theä nguyeän hoïc.
Boán chaân lyù maø toâi vöøa trình baøy, laø nôi
nöông töïa cho boán theä nguyeän roäng lôùn.
Caùc giôùi töû phaûi nhaát taâm phaùt 4 lôøi nguyeän
roäng lôùn, baèng caùch laëp laïi theo lôøi toâi höôùng daãn:
Ñeä töû phaùp danh laø... doác loøng phaùt nguyeän:
chuùng sanh khoâng soá löôïng, theà nguyeän ñeàu ñoä
thoaùt; phieàn naõo khoâng cuøng taän, theà nguyeän ñeàu
döùt saïch; phaùp moân khoâng soá keå, theà nguyeän ñeàu
tu hoïc; Phaät ñaïo khoâng gì hôn, theà nguyeän ñeàu
vieân thaønh.
(Chuùng sinh voâ bieân theä nguyeän ñoä
Phieàn naõo voâ taän theä nguyeän ñoaïn
Phaùp moân voâ löôïng theä nguyeän hoïc
Phaät ñaïo voâ thöôïng theä nguyeän thaønh)
Nam moâ Ñaïi Haïnh Phoå Hieàn Vöông Boà-taùt
(3 laàn ñoïc, 3 laàn cuùi ñaàu xaù)
12. Khaûi baïch phaùp Yeát-ma: Giôùi sö daïy
baûo:
Caùc giôùi töû! Caùc vò ñaõ phaùt nguyeän roäng lôùn
roài, toâi nay vì caùc vò maø khaûi baïch Tam baûo chöùng
395
minh cho caùc vò thoï giôùi. Vaäy caùc vò neân nhaát taâm
laéng nghe ñeå yù suy nghó kyõ.
Neân bieát raèng: Baïch Yeát-ma laàn thöù nhaát roài,
giôùi phaùp toát laønh to lôùn trong möôøi phöông theá
giôùi, do naêng löïc taâm nghieäp caûm caùch cuûa quyù vò
maø thaûy ñeàu chaán ñoäng. Baïch Yeát-ma laàn thöù hai
roài, phaùp giôùi toát laønh to lôùn trong möôøi phöông
theá giôùi, nhö maây, nhö loïng, che treân ñaûnh caùc vò.
Baïch Yeát-ma laàn thöù ba xong, phaùp giôùi toát laønh to
lôùn trong möôøi phöông theá giôùi, töø ñaûnh moân quyù
vò chaûy vaøo trong thaân taâm caùc vò. Caùc vò seõ ñöôïc
chaùnh baùo toát ñeïp, ñaày ñuû, cuøng toät ñôøi vò lai, haèng
tieáp noái laøm gioáng Phaät.
Ñaây laø giôùi theå voâ taùc, ñaïo phaùp voâ laäu, do choã
cô caûm taêng thöôïng thieän taâm cuûa quyù vò maø thaønh
töïu. Bôûi theá, caùc vò phaûi chí thaønh cuùi ñaàu thoï
laõnh.
13. Chính thöùc baïch Yeát-ma:
Giôùi töû vaãn quyø nhö cuõ. Giôùi sö ñeán tröôùc
töôïng Phaät quaùn töôûng thaäp phöông Tam baûo, caàm
ba neùn höông, quyø baïch raèng:
Ngöôõng baïch chö Phaät, chö Boà-taùt trong möôøi
phöông voâ bieân theá giôùi. Trong ñaïo traøng naøy, caùc
Phaät töû ñaõ ba laàn caàu xin Giôùi sö chuùng con cho thoï
giôùi Boà-taùt taïi gia. Con ñaõ taùc chöùng cho caùc giôùi töû.
Cuùi xin chö Phaät, chö Boà-taùt, chö Hieàn Thaùnh trong
396
Phaàn phuï luïc
möôøi phöông phaùp giôùi, töø bi chöùng giaùm cho caùc giôùi
töû taïi ñaïo traøng naøy ñöôïc thoï giôùi Boà-taùt taïi gia.
(3 laàn baïch, 3 laàn cuùi ñaàu xaù)
14. Daën baûo beàn giöõ giôùi phaùp:
Sau khi baïch Phaät xong trôû veà choã, Giôùi sö
daën baûo giôùi töû raèng:
- Caùc giôùi töû! Töø tröôùc ñeán nay, chö Toân ñöùc
ñaõ cung ñoái tröôùc chö Phaät, chö Boà-taùt, ñaõ ba laàn
baïch Yeát-ma.
ÔÛ trong Thaùnh chuùng, ñöùc Thích-ca coù daën
baûo nhö theá naøy: Ñaïi chuùng haõy laéng nghe, ôû trong
theá giôùi Ta-baø naøy coõi nöôùc Vieät Nam naøy, coù Phaät
töû phaùp danh laø… caàu thoï tònh giôùi Boà-taùt. Vì Phaät
töû naøy khoâng thaày, toâi raát xoùt thöông, xin ñöùng
laøm thaày. Trong giôø phuùt naøy, möôøi phöông caùc ñöùc
Nhö Lai nghó töôûng caùc vò laø con, caùc Ñaïi Boà-taùt
nghó töôûng caùc vò laø em. Nhôø loøng töø bi thöông
töôûng cuûa chö Phaät, chö Boà-taùt, töø nay cho ñeán veà
sau, caùc vò seõ ñöôïc taêng tröôûng coâng ñöùc, thieän caên
khoâng bao giôø maát. Caùc vò haõy tinh chuyeân nhôù
nghó beàn giöõ khoâng phaïm, ñeå giôùi theå troøn ñaày,
troïn khoâng luøi suït, cho ñeán ngaøy chöùng quaû Boà-ñeà,
thaønh töïu 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp. Caùc vò coù ñaày ñuû
taát caû chuûng trí thaàn thoâng dieäu duïng, voâ löôïng
397
phaùp moân, ñeå ñi khaép trong möôøi phöông roäng ñoä

chuùng sinh, loøng khoâng moûi meät.
Daãn thænh xöôùng raèng:
- Khaáu thuû, (giôùi töû cuùi ñaàu xaù)
15. Truyeàn 6 troïng phaùp:
Ñeå truyeàn 6 troïng phaùp, Giôùi sö daïy raèng:
Caùc giôùi töû! Haõy laéng nghe cho kyõ, Boà-taùt taïi
gia coù 6 troïng phaùp, neáu ngöôøi naøo thoï giôùi roài maø
phaïm laø khoâng phaûi haïnh Boà-taùt, seõ maát 42 quaû vò
Hieàn Thaùnh. Caùc vò haõy laéng nghe vaø laõnh thoï:
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc saùt sinh. Caùc Phaät töû giöõ
ñöôïc khoâng?
- Moâ Phaät, giöõ ñöôïc. (giôùi töû ñaùp, cuùi ñaàu xaù)
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc troäm caép. Caùc Phaät töû giöõ
ñöôïc khoâng?
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc taø daâm. Caùc Phaät töû giöõ
ñöôïc khoâng?
398
Phaàn phuï luïc

thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc noùi doái. Caùc Phaät töû giöõ
ñöôïc khoâng?
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc noùi loãi cuûa ngöôøi taïi gia
vaø ngöôøi xuaát gia. Caùc Phaät töû giöõ ñöôïc khoâng?
thôøi gian aáy, khoâng ñöôïc baùn röôïu, naáu röôïu. Caùc
Phaät töû giöõ ñöôïc khoâng?
16. Khuyeân hoïc vaø giöõ 28 giôùi khinh:
Giôùi sö truyeàn daïy:
Caùc giôùi töû! Vöøa roài, toâi ñaõ trao cho caùc Phaät töû
6 troïng phaùp. Coøn 28 toäi thaát yù, caùc Phaät töû phaûi hoïc
môùi bieát vaø giöõ gìn khoâng phaïm. Tieáp theo ñaây, toâi
noùi veà 28 toäi thaát yù naøy, caùc Phaät töû haõy laéng nghe.
1. Khoâng cuùng döôøng cha meï, sö tröôûng, ñoù
laø Boà taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
2. Say ñaém röôïu cheø, ñoù laø Boà-taùt taïi gia
399
3. Coá yù gôùm gheâ khoâng chaêm soùc ngöôøi beänh

khoå, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
4. Gaëp ngöôøi haønh khaát, khoâng nhieàu thì ít,
phaûi tuøy taâm maø boá thí, neáu ñeå ngöôøi haønh khaát veà
khoâng, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
5. Neáu thaáy Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Tröôûng laõo,
baäc Toân ñöùc, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di v.v… khoâng ñöùng
daäy nghinh tieáp, leã baùi hoûi thaêm, ñoù laø Boà-taùt taïi
gia phaïm toäi thaát yù.
6. Neáu thaáy Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc,
Öu-baø-di huûy phaïm giôùi ñaõ thoï, sinh taâm kieâu
maïn, roài noùi raèng: “Ta hôn nhöõng ngöôøi kia, ngöôøi
kia khoâng baèng ta”, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
7. Trong moãi thaùng coù saùu ngaøy trai, neáu
khoâng ñi thoï Baùt quan trai giôùi, khoâng cuùng döôøng
Tam baûo, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
8. Trong khoaûng 40 daëm, coù nôi thuyeát phaùp,
maø khoâng ñeán nghe, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
9. Thoï duïng vaät cuûa thöôøng truï Taêng nhö:
ngoïa cuï, giöôøng, toøa ngoài, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm
toäi thaát yù.
400
Phaàn phuï luïc
10. Nghi trong nöôùc coù vi truøng, nhöng vaãn

tuøy tieän duøng, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
11. Khoâng coù baïn maø vaãn moät mình ñi vaøo
nhöõng nôi hieåm naïn, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
12. Moät mình nguû laïi taïi chuøa Ni, neáu laø Öu-
baø-taéc, hoaëc chuøa Taêng, neáu laø Öu-baø-di, ñoù laø Boà-
13. Vì cuûa caûi, thaân maïng maø ñaùnh maéng
ngöôøi giuùp vieäc, treû con haàu haï, hoaëc ngöôøi ngoaøi…
ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
14. Neáu ñem thöùc aên dö thöøa daâng cuùng Tyø-
kheo, Tyø-kheo-ni, hoaëc cung caáp cho ngöôøi ñoàng
giôùi, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
15. Neáu nuoâi (nhöõng loaøi aên thòt) nhö meøo,
choàn… ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
16. Coù caùc loaøi vaät nhö voi, ngöïa, traâu, deâ, löøa,
laïc ñaø v.v… neáu khoâng laøm pheùp tònh thí cho nhöõng
ngöôøi chöa thoï giôùi, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi
thaát yù.
17. Neáu khoâng saém caát caùc thöù y baùt, tích
tröôïng, ngoïa cuï (ñeå phoøng khi caàn cuùng döôøng cho
vò xuaát gia thoï Boà-taùt giôùi), ñoù laø Boà-taùt taïi gia
401
18. Neáu vì nuoâi thaân maïng maø phaûi laøm

ruoäng, nhöng khoâng tìm nöôùc trong (ñeå töôùi) vaø ñaát
ruoäng cuõ (ñeå troàng troït), ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm
toäi thaát yù.
19. Neáu vì nuoâi thaân maïng maø môû tieäm buoân
baùn haøng hoùa, thì khi ñaõ thoûa thuaän giaù caû vôùi ai
roài, khoâng ñöôïc ñem baùn cho ngöôøi traû giaù cao hôn.
Caân ñaáu duøng ñeå caân ño haøng hoùa phaûi ñuùng möùc
ñaõ ñònh töø tröôùc; neáu caân ñaáu khoâng ñuùng möùc,
phaûi söûa chöõa laïi cho ñuùng möùc. Neáu khoâng nhö
vaäy, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
20. Neáu khoâng phaûi choã, khoâng phaûi thôøi maø
haønh duïc, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
21. Neáu vì buoân baùn maø ñaåy giaù leân xuoáng,
mua reû, baùn ñaét, gian laän troán thueá, ñoù laø Boà-taùt
taïi gia phaïm toäi thaát yù.
22. Traùi phaïm luaät phaùp nhaø nöôùc, ñoù laø Boà-
23. Neáu coù luùa môùi, hoa traùi, döa rau caùc thöù
ñaàu muøa, khoâng cuùng döôøng Tam baûo maø thoï duïng
tröôùc, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
24. Neáu chuùng Taêng khoâng chaáp thuaän maø
vaãn töï mình thuyeát phaùp, taùn thaùn quan ñieåm
402
Phaàn phuï luïc
rieâng cuûa mình, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát
yù.
25. Treân ñöôøng ñi maø giaønh ñi tröôùc Tyø-kheo,
Sa-di, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
26. Sau khi doïn thöùc aên ôû giöõa Taêng chuùng,
neáu vì thieân vò thaày mình maø löïa choïn caùc thöù
ngon laønh daâng cho nhieàu hôn caùc vò khaùc, ñoù laø
Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
27. Neáu nuoâi taèm, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm
toäi thaát yù.
28. Treân ñöôøng ñi gaëp ngöôøi beänh taät maø
khoâng döøng laïi chaêm soùc, laøm caùc phöông tieän,
daën baûo nhöõng ngöôøi taïi choã giuùp ñôõ, laïi thaûn
nhieân boû ñi, ñoù laø Boà-taùt taïi gia phaïm toäi thaát yù.
Caùc giôùi töû! Sau khi ñaõ thoï giôùi Boà-taùt taïi gia
roài, maø phaïm moät trong 28 toäi thaát yù treân ñaây, thì
giôùi theå seõ khoâng coøn ñöôïc vöõng vaøng, trôû thaønh
baát tònh, bò chöôùng ngaïi. Vaäy caùc ngöôøi phaûi caån
thaän maø haønh trì.
Giôùi töû ñaùp: - Y giaùo phuïng haønh. (3 laàn)
17. Lôïi ích cuûa giôùi Boà-taùt:
Giôùi sö noùi lôïi ích cuûa giôùi Boà-taùt vaø khuyeân
giôùi töû nghieâm trì. Giôùi sö daïy baûo raèng:
403
Caùc giôùi töû! Vöøa roài, toâi ñaõ truyeàn cho caùc
Phaät töû 6 giôùi troïng vaø 28 toäi thaát yù.
Caùc Phaät töû neân bieát raèng: Giôùi Boà-taùt laø giôùi
naëng veà phaàn lôïi tha. Haøng Boà-taùt luoân luoân queân
mình vì ngöôøi, thay ngöôøi khaùc chòu khoå, nhaän caùi
vui cuûa ngöôøi khaùc laøm caùi vui cuûa mình. Nhaân ñaõ
cao thöôïng, roäng lôùn nhö theá, cho neân keát quaû cuõng
thaät toát ñeïp voâ bieân. Bôûi theá, kinh coøn goïi giôùi cuûa
Boà-taùt laø giôùi voâ taän taïng, nghóa laø trong giôùi coù
haøm chöùa caùc coâng ñöùc raát lôùn lao, khoâng cuøng taän,
caùc giôùi khaùc khoâng theå saùnh kòp. Giôùi Boà-taùt giuùp
ngöôøi qua khoûi beán meâ, vöôït ra ngoaøi sinh töû. Töø
ñôøi naøy ñeán ñôøi khaùc giôùi thöôøng hoã trôï ngöôøi tu
haønh, theo ngöôøi tu haønh cho ñeán ngaøy thaønh Phaät.
Ngöôøi thoï giôùi Boà-taùt töùc laø ñaõ tham döï vaøo ñòa vò
Phaät ñaø.
Vaäy caùc Phaät töû haõy noã löïc, tinh taán haønh trì,
caån thaän chôù buoâng lung.
(caâu choùt, Giôùi sö noùi 3 laàn, ñeå giôùi töû ñaùp 3
laàn)
Giôùi töû ñoàng thanh ñaùp raèng:
- Y giaùo phuïng haønh. (3 laàn)
Giôùi sö laïi tieáp raèng:
404
Phaàn phuï luïc
- Caùc giôùi töû ñaõ nguyeän y giaùo phuïng haønh,

vaäy haõy ñöùng daäy leã taï Tam baûo.
- Nhaát taâm ñaûnh leã taän hö khoâng bieán phaùp
giôùi, quaù hieän vò lai, chö Phaät, toân Phaùp, Hieàn
Thaùnh Taêng Thöôøng truï Tam baûo, tam baùi.
C. CUÙNG HÖÔNG: (neáu coù)
- Hoà quyø, hieäp chöôûng. (Giôùi töû ñoàng quyø)
Vaøi lôøi khai ñaïo Giôùi töû veà leã cuùng höông, Giôùi sö
daïy raèng:
Caùc giôùi töû! Caùc ngöôøi ñaõ phaùt taâm Boà ñeà,
thoï giôùi Boà-taùt taïi gia, chí caàu Phaät thöøa, nguyeän
haønh Boà-taùt ñaïo, aáy laø laøm nhöõng vieäc khoù laøm,
cho neân töø ñaây cho ñeán taän vò lai, treân vì Phaät
ñaïo, döôùi vì heát thaûy chuùng sinh, khoâng bao giôø
ñöôïc thoái yù khieáp nhöôïc, khoâng bao giôø tieác nuoái
caùi gì, duø caû thaân maïng cuûa mình. Nhö Boà-taùt Ñòa
Taïng nguyeän maõi maõi ôû choán u ñoà ñeå hoùa ñoä
chuùng sinh aùc nghieäp. Nhö Boà-taùt Döôïc Vöông töï
ñoát chaùy thaân mình treân ñeå cuùng döôøng chö Phaät
vaø chaùnh phaùp, döôùi ñeå roïi saùng chuùng sinh trong
choã toái taêm. Caùc haïnh nguyeän Ñaïi huøng Ñaïi löïc
aáy, ñöùc hy sinh voâ uùy aáy, caùc ngöôøi phaûi töø nay
405
cho ñeán cuøng taän vò lai luoân luoân noi theo maø hoïc
taäp vaø haønh trì.
Nay ñeå phaùt döông chí nguyeän cao vôøi aáy, caùc
ngöôøi caàn ñoái tröôùc Tam baûo töï ñoát leân moät phaàn
nhoû cuûa thaân theå ñeå chöùng minh yù chí Ñaïi huøng
cuûa ngöôøi ñaõ thoï Boà-taùt giôùi.
Ñoái tröôùc Tam baûo, caùc Phaät töû ñaõ phaùt taâm
cuùng höông, vaäy haõy duõng maõnh leân vaø chí thaønh
nieäm Phaät caàu gia hoä.
- Khôûi thaân, chí thaønh ñaûnh leã Tam baûo, tam
baùi.
- Chö giôùi töû kieát giaø an toïa.
- Cung thænh chö Toân ñöùc hoä höông taán ñaøn.
Leã cuùng höông baét ñaàu, Giôùi sö cuøng Ñaïi
chuùng höôùng veà Tam baûo nhaát taâm nieäm Phaät. Giôùi
sö cöû tuïng.
A Di Ñaø Phaät thaân kim saéc…
D. HOÀI HÖÔÙNG
Sau khi hoaøn taát leã cuùng höông. Giôùi sö cuøng
Ñaïi chuùng höôùng veà Tam baûo, tuïng hoài höôùng:
- Ma ha baùt nhaõ ba la maät ña ………………
- Thieân A-tu-la döôïc-xoa ………………
406
Phaàn phuï luïc
- Thoï giôùi coâng ñöùc thuø thaéng haïnh ………………

- Tam töï quy ………………
E. GIÔÙI TÖÛ LEÃ TAÏ
Sau ba töï quy, Giôùi sö vaãn an toïa, Giôùi töû leã
taï.
giôùi, quaù hieän vò lai, thaäp phöông Thöôøng truï Tam
baûo, tam baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Ta baø theá giôùi Boån sö
Thích-ca Maâu-ni Phaät, tam baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Vaên Thuø Sö Lôïi Boà-taùt,
tam baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Di Laëc Boà-taùt, tam baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Thaäp phöông Nhö Lai,
tam baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Thaäp phöông chö Ñaïi
Boà-taùt, tam baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Ñaéc giôùi Hoøa thöôïng, tam
baùi.
- Nhaát taâm ñaûnh leã, Lieät vò A-xaø-leâ, tam baùi.
407
- Nhaát taâm ñaûnh leã, hieän tieàn chö vò Ñaïi ñöùc

Taêng giaø, tam baùi.
- Giôùi töû thoaùi ban. (ra xeáp haøng ñôïi tieãn chö
Toân ñöùc)
G. GIAÛI TIEÅU GIÔÙI: (neáu coù kieát giôùi)
I. Hoïp Taêng: (nhö phaàn kieát tieåu giôùi)
II. Giaûi Tieåu giôùi:
Vò Yeát-ma baïch raèng:
Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe, Taêng nay hoïp ñeå
giaûi tieåu giôùi, neáu Taêng phaûi thôøi maø ñeán, Taêng
thuaän cho giaûi tieåu giôùi, baïch nhö theá, taùc baïch coù
thaønh khoâng?
- Thaønh (chuùng ñoàng ñaùp)
- Taêng ñaõ baèng loøng giaûi Tieåu giôùi neân im
laëng, vieäc aáy toâi ghi nhaän nhö vaäy.
Nguyeän dó thöû coâng ñöùc ………………
Hoøa nam Thaùnh chuùng.
H. THÆNH GIÔÙI SÖ VEÀ TOÅ ÑÖÔØNG, TAÏ
TOÅ, VEÀ TÒNH PHOØNG AN NGHÆ:
- Cung thænh chö Toân ñöùc thoái ban, hoài ngheä
Toå ñöôøng.
408
Phaàn phuï luïc
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Ñaïi Chính taïng caùc taäp 22-24 (Phaàn giôùi luaät).

2. Tuïc taïng kinh taäp 65, Tyø-ni taùc trì tuïc thích
(Luaät sö Chaâu Hoaèng soaïn).
3. Luaät toâng khaùi thuaät caäp kyø thaønh laäp…, nhieàu
taùc giaû, Ñaøi Baéc, 1978.
4. Luaät toâng tö töôûng luaän taäp, nhieàu taùc giaû, Ñaøi
Baéc, 1979.
5. HT. Thích Trí Thuû, Yeát-ma yeáu chæ, Tröôøng Cao
caáp…,1991.
6. HT. Thích Trí Thuû, Töù phaàn hieäp chuù, Tröôøng
Cao caáp…,1991.
7. HT. Thích Trí Thuû, Toaøn taäp Taâm Nhö Trí
Thuû, Nxb:Tp.HCM, 2002.
8. HT. Thích Trí Quang, Tyø-kheo giôùi, Nxb:
Tp.HCM, 1994.
9. HT. Thích Trí Quang, Tyø-kheo-ni giôùi, Nxb:
Tp.HCM, 1994.
10. HT. Thích Trí Quang, Boà-taùt giôùi, Nxb:
Tp.HCM, 1994.
11. HT. Thích Trí Quang, Sa-di giôùi vaø Sa-di-ni
giôùi, Nxb: Tp.HCM, 1994.
409
12. HT. Thích Thieän Sieâu, Cöông yeáu giôùi luaät,

Vieän Nghieân cöùu PHVN, 1996.
13. HT. Thích Thieän Hoøa, Giôùi ñaøn Taêng, Nxb:
Tp.HCM, 1991.
14. HT. Thích Thanh Kieåm, Luaät hoïc ñaïi cöông,
Thaønh hoäi Phaät giaùo Tp.HCM, 1991.
15. HT. Thích Haønh Truï, Luaät Töù phaàn giôùi boån
nhö thích, S. 1967.
16. HT. Thích Ñoân Haäu, Caùch thöùc saùm hoái caùc toäi
phaïm giôùi, GHTGTP xb. 1961.
17. HT. Thích Ñoân Haäu, Töù Phaàn Tyø-kheo-ni sao
(dòch), Giaùo hoäi PGVN xb. 1986 .
18. HT. Thích Ñoãng Minh, Luaät Bí-soâ (Caên baûn),
[caûo baûn], 1998.
19. HT. Thích Ñoãng Minh, Luaät Bí-soâ-ni (Caên baûn),
20. HT. Thích Ñoãng Minh, Taâm Haïnh, Baùch nhaát
Yeát-ma (dòch), [caûo baûn], 1990.
21. HT. Thích Ñoãng Minh, Luaät Nguõ phaàn (dòch),
22. HT. Thích Ñoãng Minh, Truøng trò Tyø-ni… (dòch),
Nxb Toân giaùo, 2006.
23. HT. Thích Ñoãng Minh, Luaät Töù phaàn (dòch),
Nxb Toång hôïp, Tp HCM. 2006.
410
Phaàn phuï luïc
24. HT. Thích Ñoãng Minh, Luaät Tyø-kheo sôù nghóa

(dòch), [caûo baûn], 1994.
25. HT. Thích Ñoãng Minh, Nghi truyeàn giôùi (soaïn),
26. HT. Thích Thieän Chôn, Luaät Töù phaàn boån giôùi
Tyø-kheo-ni löôïc kyù, aán toáng, Pl.2513.
27. HT. Thích Bình Minh, Yeát-ma chæ nam (dòch),
Thaønh hoäi Phaät giaùo, 1991.
28. Phaùp sö Thích Thaùnh Nghieâm, Giôùi luaät hoïc
cöông yeáu, Ñaøi Baéc, 1990.
29. Luaät sö Hoaèng Xuyeân, Taêng-giaø taùc trì yeáu taäp,
Ñaøi Baéc, 1990.
30. Tyø-kheo Thích Phöôùc Sôn, Luaät Ma-ha-taêng-kyø
(dòch), Nxb Toân giaùo, 2003.
31. Tyø-kheo Hoä Toâng, Luaät xuaát gia, S. 1966.
32. Tyø-kheo Giôùi Nghieâm, Luaät taïng Paøli.
33. Tyø-kheo Böûu Chôn, Töù Thanh tònh giôùi, S.
1970.
34. Tyø-kheo Giaùc Giôùi, Luaät nghi toång quaùt, 1985.
35. Bhikkhu Indacanda (Tröông Ñình Duõng), Taïng
Luaät Phaät giaùo Nguyeân thuûy (dòch), Nxb Toân
giaùo, 2005.
36. Tyø-kheo Thích Taâm Haïnh, Tyø-kheo giôùi töôùng
bieåu kyù (dòch), 1996.
411
37. Tyø-kheo Thích Taâm Haïnh, Chuù giaûi luaät Thieän

kieán [caûo baûn], 2.543.
38. Tyø-kheo-ni Theå Thanh, Luaät Töù phaàn TKN giôùi
boån löôïc kyù, Tröôøng Cao caáp.., 1991.
39. Thích nöõ Tueä Ñaêng, Giôùi luaät hoïc cöông yeáu
(dòch), Thaønh hoäi PG, 2000.
412
MUÏC LUÏC
Chöông 1: GIÔÙI BAÛN CUÛA TYØ-KHEO

I. KHAÙI QUAÙT VEÀ GIÔÙI LUAÄT ........................................... 5
1. Daãn nhaäp .......................................................... 5
2. Luaät taïng ñöôïc truyeàn dòch sang Haùn vaên ..... 8
2.1. Caùc boä quaûng Luaät ...................................... 9
2.2. Naêm boä luaän cuûa Luaät .............................. 10
3. Phaân tích noäi dung Luaät boä........................... 11
3.1. Noäi dung Luaät Töù Phaàn ............................ 11
3.2. Noäi dung Luaät taïng Paøli ......................... 14
II. LÒCH SÖÛ TRUYEÀN THÖØA LUAÄT TÖÙ PHAÀN ............16
1. Vieäc xieåån döông Luaät Töù Phaàn taïi TQ ......... 16
2. Vieäc xieån döông Luaät hoïc taïi Vieät Nam ....... 35
Chöông 2: CAÙC PHAÙP YEÁT-MA
I. KHAÙI QUAÙT VEÀ YEÁT-MA...............................................40
1. Ñònh nghóa Yeát-ma......................................... 40
2. Phaân loaïi Yeát-ma. .......................................... 40
3. Nhöõng yeáu toá caàn thieát cho phaùp Yeát-ma. ... 41
4. Caùc giai ñoaïn tieán haønh Yeát-ma. .................. 42
5. Caùc yeáu toá ñeå thaønh töïu Yeát-ma. .................. 45
6. Giaø Yeát-ma...................................................... 46
7. Phi töôùng cuûa Yeát-ma..................................... 47
II. THIEÁT LAÄP CÖÔNG GIÔÙI ...........................................48
1. Caùc loaïi cöông giôùi ......................................... 49
1.1. Cöông giôùi töï nhieân. ................................. 49
1.2. Cöông giôùi phaùp ñònh. .............................. 51
413
2. Theå thöùc keát vaø giaûi caùc cöông giôùi .............. 58

2.1. Keát vaø giaûi giôùi tröôøng ............................. 59
2.2. Keát vaø giaûi tònh truø (tònh ñòa).................. 61
2.3. Keát vaø giaûi ñaïi giôùi coù giôùi tröôøng........... 63
2.4. Keát vaø giaûi giôùi khoâng maát y trong…. ...... 65
2.5. Keát vaø giaûi giôùùi khoâng lìa y thoâng… ........ 66
2.6. Keát vaø giaûi tieåu giôùi… ............................... 67
III. TRUYEÀN GIÔÙI, THOÏ GIÔÙI ......................................... 69
1. Böôùc ñaàu xuaát gia ........................................... 69
1.1. Thaønh phaàn ñeä töû cuûa Phaät. .................... 69
1.2. Tö caùch laøm thaày. ..................................... 70
1.3. Yeát-ma suùc chuùng...................................... 71
1.4. Theá phaùt xuaát gia, thoï giôùi Sa-di............. 72
1.5. Ngoaïi ñaïo xuaát gia. ................................... 76
2. Toång quaùt veà giôùi Cuï tuùc................................ 79
2.1. YÙ nghóa cuûa giôùi Cuï tuùc. ........................... 79
2.2. Vaán ñeà ñaéc giôùi: ........................................ 81
2.3. Ñieàu kieän cuûa giôùi töû: ............................... 82
2.4. Tö caùch cuûa giôùi sö:................................... 83
2.5. Caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå Yeát-ma…........ 84
3. Tieán haønh taùc phaùp........................................ 87
3.1. Thænh giôùi sö ............................................. 87
3.2. Yeát-ma sai Giaùo thoï. ................................. 88
3.3. Giaùo giôùi giôùi töû. ....................................... 89
3.4. Baïch Taêng daãn giôùi töû vaøo....................... 93
3.5. Giôùi töû baïch Taêng xin giôùi. ...................... 93
3.6. Yeát-ma hoûi caùc chöôùng phaùp. ................... 93
414
Phaàn phuï luïc
3.7. Hoøa thöôïng khai ñaïo giôùi töû. ................... 94

3.8. Baïch töù Yeát-ma truyeàn giôùi Cuï tuùc.......... 95
3.9. Truyeàn phaùp töù khí................................... 96
3.10. Truyeàn phaùp töù y .................................... 98
3.11. Giaùo giôùi giôùi töû. ..................................... 99
4. Ni xuaát gia vaø thoï giôùi ................................. 100
4.1. Vaán ñeà Thöùc-xoa-ma-na.......................... 100
4.2. Nhöõng dò bieät giöõa Ni vaø Taêng…. ........... 103
IV. BOÁ-TAÙT TUÏNG GIÔÙI ..................................................106
1. Duyeân khôûi veà söï Boá-taùt. ............................. 106
2. Vaán ñeà saùm hoái tröôùc khi Boá-taùt. ............... 107
3. Trieån haïn thuyeát giôùi................................... 108
4. Nhöõng quy ñònh lieân quan ñeán Tyø-kheo… ... 109
5. Thuyeát giôùi cho Sa-di. .................................. 109
6. Ngöôøi chöa thoï Cuï tuùc khoâng ñöôïc nghe… .. 110
7. Tröôøng hôïp Ni chuùng caàu thaày Giaùo thoï. ... 111
8. Vaán ñeà gôûi duïc vaø thuyeát tònh..................... 113
9. Tröôøng hôïp Tyø-kheo maéc beänh cuoàng si..... 114
10. Linh ñoäng thuyeát giôùi khi gaëp naïn duyeân.
........................................................................... 115
V. AN CÖ VAØ TÖÏ TÖÙ .........................................................116
1. An cö ............................................................. 116
1.1. Lyù do An cö. ............................................ 116
1.2. Thôøi gian An cö....................................... 116
1.3. Taùc phaùp An cö. ...................................... 117
1.4. Ra ngoaøi cöông giôùi................................. 119
2. Töï töù.............................................................. 121
415
2.1. YÙ nghóa Töï töù .......................................... 121

2.2. Taùc phaùp Töï töù ........................................ 122
VI. TAÏP SÖÏ..........................................................................129
1. Y Ca-thi-na ................................................... 129
1.1. Nguyeân nhaân Phaät cheá Y Ca-thi-na. ..... 129
1.2. Ñònh nghóa Y Ca-thi-na. ......................... 130
1.3. Lôïi ích cuûa Y Ca-thi-na .......................... 130
1.4. Thôøi gian hieäu löïc cuûa Y Ca-thi-na........ 131
1.5. Ngöôøi giöõ y Ca-thi-na caàn coù 5 ñöùc tính.
........................................................................ 133
1.6. Nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc höôûng…. ......... 134
1.7. Y Ca-thi-na maát hieäu löïc trong… ............ 136
1.8. Tröôøng hôïp khoâng bieát caùch thoï y…. ..... 138
2. Phaân vaät ....................................................... 138
2.1. Phaân loaïi Taêng vaät. ................................ 138
2.2. Nguoàn goác cuûa Taêng vaät. ........................ 139
Chöông 3: THEÅ THÖÙC SAÙM HOÁI VAØ TRÖØNG PHAÏT
I. PHAÏM TOÄI VAØ SAÙM HOÁI .............................................145
1. Khaùi quaùt veà nguõ thieân thaát tuï ................... 145
2. Saùm hoái toäi Ba-la-di ..................................... 149
2.1. Tröôøng hôïp phaïm toäi maø che giaáu. ....... 150
2.2. Tröôøng hôïp phaïm toäi maø phaùt loà. ......... 152
2.3. Tröôøng hôïp taùi phaïm.............................. 157
3. Saùm hoái toäi Taêng taøn ................................... 160
3.1. Ñònh nghóa khaùi quaùt ( ) .......................... 160
3.2. Haønh phuù taøng hay haønh bieät truù. ........ 160
3.3. Haønh Ma-na-ñoûa. .................................... 163
416
Phaàn phuï luïc
3.4. Xuaát toäi hay giaûi toäi................................ 165

3.5. So saùnh caùch xöû trò giöõa Taêng vaø Ni..... 166
4. Saùm hoái toäi Thaâu-lan-giaù............................. 173
4.1. Ñònh nghóa vaø phaân loaïi: ....................... 173
4.2. Theå thöùc saùm hoái. ................................... 175
5. Saùm hoái toäi Xaû ñoïa ...................................... 181
5.1. Theå thöùc xaû vaät vaø saùm hoái ................... 183
5.2. Theå thöùc traû laïi vaät ................................ 188
6. Saùm hoái toäi Ba-daät-ñeà.................................. 191
6.1. Theå thöùc thaåm saùt caùc toäi tuøng sinh ..... 192
6.2. Theå thöùc thænh vò chuû saùm toäi… ............. 194
6.3. Theå thöùc saùm hoái toäi Tuøng sanh….......... 194
6.4. Chính thöùc saùm hoái toäi caên baûn… .......... 195
7. Saùm hoái toäi Ba-la-ñeà Ñeà-xaù-ni..................... 196
7.1. Phaân bieät töôùng cuûa toäi. ......................... 197
7.2. Theå thöùc thænh vò chuû saùm hoái toäi…....... 197
7.3. Theå thöùc saùm hoái chính ......................... 198
8. Saùm hoái toäi Ñoät-caùt-la ................................. 199
8.1. Theå thöùc thænh vò chuû saùm hoái .............. 199
8.2. Pheùp saùm hoái toäi do coá yù........................ 200
8.3. Saùm hoái toäi do voâ yù ................................ 200
II. VI PHAÏM VAØ TRÖØNG PHAÏT .....................................201
1. Phaùp Yeát-ma khieån traùch ............................ 201
2. Phaùp Yeát-ma taãn xuaát .................................. 204
3. Phaùp Yeát-ma y chæ........................................ 208
4. Phaùp Yeát-ma caám ñeán nhaø cö só ................. 209
5. Phaùp Yeát-ma cöû toäi khoâng nhaän toäi ........... 216
417
6. Phaùp Yeát-ma cöû toäi, coù toäi maø khoâng… ....... 217
7. Phaùp Yeát-ma khuyeân ngöôøi boû aùc kieán ....... 218
8. Phaùp Yeát-ma can ngöôøi phaù Taêng............... 222
9. Phaùp Yeát-ma khieån traùch ñeä töû .................. 229
10. Phaùp khuyeân vaø ñuoåi Sa-di taø kieán........... 231
11. Phaùp Yeát-ma can Tyø-kheo-ni theo…........... 235
12. Phaùp Yeát-ma caûnh caùo Tyø-kheo cuûa Ni…... 238
13. Phaùp Yeát-ma phuù baùt (taåy chay) ............... 240
14. Phaùp Yeát-ma coâng nhaän hoïc gia ............... 245
Chöông 4: GIÔÙI BOÀ-TAÙT
I. KINH ÑIEÅN CAÊN BAÛN CUÛA GIÔÙI BOÀ-TAÙT .............250
1. Boà-taùt anh laïc baûn nghieäp kinh .................. 250
2. Phaïm Voõng kinh Boà-taùt giôùi baûn ................ 252
3. Du-giaø sö ñòa luaän Boà-taùt giôùi baûn .............. 254
4. Boà-taùt ñòa trì kinh........................................ 255
5. Boà-taùt thieän giôùi kinh .................................. 255
6. Öu-baø-taéc giôùi kinh ...................................... 256
II. NOÄI DUNG CAÙC GIÔÙI BAÛN .......................................257
A. Giôùi baûn Phaïm Voõng ................................... 257
B. Giôùi baûn Du-giaø ............................................ 274
C. Giôùi baûn Öu-baø-taéc ...................................... 279
III. KHÔÛI NGUYEÂN CUÛA GIÔÙI PHAÙP BOÀ-TAÙT..........283
1. Giôùi Boà-taùt Phaïm Voõng cuûa ngaøi Cöu-ma…. 283
2. Ñòa Trì Giôùi Boån cuûa Tam taïng…................. 284
IV. ÑIEÀU KIEÄN TRUYEÀN THOÏ GIÔÙI BOÀ-TAÙT ............284
1. Ñieàu kieän cuûa giôùi töû.................................... 284
1.1. Phaûi coù caùi thieän ñeå caûm giôùi: ............... 285
418
Phaàn phuï luïc
1.2. Khoâng coù caùi aùc laøm chöôùng giôùi: .......... 286
2. Ñieàu kieän cuûa phaùp sö.................................. 287
V. THEÅ THÖÙC THOÏ GIÔÙI BOÀ TAÙT ................................288
1. Theå thöùc töï theä thoï giôùi............................... 290
1.1. Leã kính Tam Baûo: ................................... 290
1.2. Thoï töù y (Töù baát hoaïi tín). .................... 291
1.3. Saùm hoái 3 nghieäp ................................... 291
1.4. Phaùt boán theä nguyeän lôùn....................... 292
1.5. Töï theä thoï naêm troïng giôùi. .................... 292
1.6. Taùn thaùn giôùi ñöùc. .................................. 293
1.7. Hoài höôùng. ............................................... 293
2. Theå thöùc thoï giôùi vôùi Phaùp sö. .................... 293
VI. THEÅ THÖÙC SAÙM HOÁI ................................................293
1. Tröôøng hôïp xaû giôùi hay maát giôùi ................ 295
2. Theå thöùc boá-taùt ............................................. 295
VII. SO SAÙNH GIÔÙI TYØ-KHEO VAØ GIÔÙI BOÀ-TAÙT......297
PHAÀN PHUÏ LUÏC
Phuï luïc 1: GIÔÙI BAÛN CUÛA ÑAÏI TYØ-KHEO THUOÄC… 301
Phuï luïc 2: ÑOÁI CHIEÁU CAÙC BOÄ LUAÄT… .....................351
Phuï luïc 3: NGHI THÖÙC TRUYEÀN GIÔÙI BOÀ-TAÙT… ....373
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ...................................................409
MUÏC LUÏC ...............................................................................413
419

Luathoctinhyeu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Luathoctinhyeu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Luathoctinhyeu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LUAÄT HOÏC TINH YEÁU

LUAÄT HOÏC TINH YEÁU

NHAØ XUAÁT BAÛN PHÖÔNG ÑOÂNG

GIÔÙI BAÛN CUÛA TYØ-KHEO

I. KHAÙI QUAÙT VEÀ GIÔÙI LUAÄT

1/. Xuaát Tam Taïng Kyù Taäp, quyeån 3 2 cheùp:

2. Luaät taïng ñöôïc truyeàn dòch sang

tôùi ôû chuøa Baïch Maõ taïi Laïc Döông, dòch Taêng-kyø

6. CAÊN BAÛN THUYEÁT NHAÁT THIEÁT HÖÕU

5. MINH LIEÃU LUAÄN: Voán goïi laø Luaät Nhò

3. Phaân tích noäi dung Luaät boä

3. An cö Kieàn-ñoä: Thuyeát minh yù nghóa veà

3.2. Noäi dung Luaät taïng Paøli (Pāli-Vināya-

Taïng naøy goàm 5 taäp, töø taäp 1 ñeán taäp 5, thuoäc

6. Döôïc Kieàn-ñoä (Bhesajja-Khandhaka): Thuoác.

8. Oai nghi Kieàn-ñoä (Vatta-Khandhaka): Oai

II. LÒCH SÖÛ TRUYEÀN THÖØA LUAÄT TÖÙ PHAÀN

Keá thöøa truyeàn thoáng naøy, khi Luaät ñieån

Ñaïo Huy 6. Ñaïo Vaân

Tueä Maãn, Ñaïo Theá 9. Ñaïo Tuyeân

Theo sô ñoà treân ñaây, thì Toå Ñaïo Tuyeân ôû vò trí

Thaùi Muïc Hoaøng haäu xaây chuøa Hoaèng Phuùc taïi

Taêng Truyeän, Tam Baûo Luïc, Yeát-ma Giôùi Sôù, Haønh

- Quaûng Hoaèng Minh Taäp, 30 quyeån (nhaèm

- Di Giaùo Kinh Sôù.

Veà phöông dieän Luaät ñieån töø ñôøi Nam Toáng

trieät ñöôïc nghóa lyù cuûa 2 toâng Taùnh Töôùng. Nhaân

xöôùng Thieàn, Tònh, Giaùo vaø Luaät ñeàu chung moät

9.- Luaät sö HOAÈNG TAÙN (1611-1685).

- Quy Giôùi Yeáu Taäp, 3 quyeån.

nguyeän suoát ñôøi chuyeân nghieân cöùu veà Giôùi phaùp.

- Nam Sôn ÑaÏo Toå Löôïc Phoå.

2. Vieäc xieån döông Luaät hoïc taïi Vieät

3. Thieàn sö TOAØN NHAÄT (vieân tòch khoaûng

- Tyø-kheo Giôùi Kinh.

15. Thieàn sö GIÔÙI NGHIEÂM (1921-1984)

CAÙC PHAÙP YEÁT-MA

I. KHAÙI QUAÙT VEÀ YEÁT-MA.

1. Ñònh nghóa Yeát-ma

2. Phaân loaïi Yeát-ma.

- Taêng phaùp laø phaùp Yeát-ma aùp duïng cho taêng

3. Nhöõng yeáu toá caàn thieát cho phaùp

Vaán ñaùp 3 nhaèm xaùc ñònh thaønh phaàn hay tö

Coù tröôøng hôïp nhaát ñònh keùp, nhö Yeát-ma

5. Caùc yeáu toá ñeå thaønh töïu Yeát-ma.

7. Phi töôùng cuûa Yeát-ma.

g. Giaø baát chæ: Yeát-ma bò ngaên caûn ñuùng phaùp

II. THIEÁT LAÄP CÖÔNG GIÔÙI

1. Caùc loaïi cöông giôùi

trong phaïm vi 7 caây xoaøi coù theå taùc Yeát-ma. Theo

4/ Giôùi ñöôøng thuûy: Töùc cöông giôùi ñöôïc

Trong phaïm vi cuûa ñaïi giôùi, caùc Sa-di vaø tònh

khoâng bò trôû ngaïi, khoaûng caùch giöõa hai truù xöù

Thuyeát giôùi chung nhöng lôïi döôõng rieâng.

Tònh truø tuy naèm trong phaïm vi ñaïi giôùi,

2. Theå thöùc keát vaø giaûi caùc cöông

Theå thöùc tieán haønh keát vaø giaûi caùc cöông

Kính baïch Ñaïi ñöùc Taêng, toâi Tyø-kheo (töï xöng