Professional Documents
Culture Documents
New Law Compilation On GBV
New Law Compilation On GBV
New Law Compilation On GBV
n}lËs lx+;f /f]syfd / k|ltsfo{ (GBVPR II) kl/of]hgf :jL; ;/sf/ ljsf; ;xof]u P;8L;L,
gj]{lhog b"tfjf; / ;+o'Qm /fi6« ;+3Lo hg;+Vof sf]if (UNFPA) n] ;+rfng u/]sf] ;+o'Qm
kl/of]hgf xf] . of] kl/of]hgf g]kfnsf] sf]zL / ;'b"/klZrd k|b]zsf * lhNnfx¿sf !(
:yfgLo txx¿df dlxnf tyf aflnsflj?4 x'g] ;a} k|sf/sf n}lËs lx+;f / e]befjnfO{
Go"lgs/0f ug]{ nIo;lxt sfof{Gjogdf /x]sf] 5 . pNn]lvt nIo xfl;n ug{ kl/of]hgfn] #
If]qdf glthfx¿ Nofpg sfd ul//x]sf] 5M
• ;fd'bflos :t/df ;fdflhs dfGotfx¿ kl/jt{g dfkm{t n}lËs lx+;fx¿sf] k|fylds
/f]syfdÙ
• n}lËs lx+;faf6 k|efljtx¿sf nflu ax'–If]qLo k|eflat s]lG›t ;]jfx¿nfO{ ;'b[9Ls/0fÙ
/
• n}lËs ;dfgtf / ;zQmLs/0fsf] k|j4{gsf nflu gLlt / ah]6x¿ cjnDag ug{ /
sfof{Gjog ug{ :yfgLo, k|b]z / ;+3Lo ;/sf/x¿;Fu gLltut ;+nUgtf .
kl/of]hgfsf] xfnsf] r/0f ;]K6]Da/ @)@) b]lv cu:t @)@$ ;Dd /xG5 . o; kl/of]hgfsf
k|d'v sfof{Gjog ;fem]bf/x¿ VSO Nepal, Ipas Nepal, the Prevention collaborative /
Emory University x'g\ . o; kl/of]hgf cGtu{t dlxnf, sfg'g / ljsf; d~r (FWLD) sf]
;+nUgtf Goflos If]q;Fu cfa4 ax'–If]qLo ;]jf k|bfosx¿;Fu /x]sf] 5 .
ljifo ;"rL
cjwf/0ff =========================================================================================================== !
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$ ========================================================================== $
d'n'sL b]jfgL ;+lxtf, @)&$ =========================================================================== @(
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$ ============================== #&
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ lgodfjnL @)^% ================== $&
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)^^ ========================================================== %%
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ lgodfjnL @)^& ============================================= ^#
sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/ -lgjf/0f_ P]g, @)&! ========================= &)
af]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@ =============================================== &*
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% ===================================================================== *^
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&& ======================================================= !)&
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&% ============================ !@$
ljB'tLo -On]S6«f]lgs_ sf/f]jf/ P]g, @)^# ==================================================== !#&
kmf}hbf/L s;"/ -kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&& ================================= !$@
n}l·s lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_ lgodfjnL, @)^& ============================= !%@
AdYmaUm
n}lËs lx+;f ;dfgtf, ljsf; /zflGtsf]afws xf] . n}lËs lx+;f ljZjJofkL ;d:ofsf]?kdf /x]sf]5 .
o;n]dlxnfsf]hLjg, pgLx¿sf]kl/jf//;dfhdfly g}eofgs k|efj kfl//x]sf]5 .
n}lËs lx+;fnfO{ ljleGg cGt/f{li6«o b:tfj]hx¿df ljleGg kIfaf6 kl/eflift u/]sf]kfOG5 . h;dWo]
s]xL kl/efiffx¿ lgDg k|sf/sf /x]sf 5g\ M
dlxnflj?4 e]b efj pGd"ng ;ldltsf]l;kmfl/; g+= !(
n}l·s lx+;f eg]s
f]dlxnf lj?4 e]b efjs}Ps :j?k xf] . o;n]dlxnfnfO{
:jtGqtf /clwsf/sf]pkef]u ug{af6 jl~rt ub{5 . n}l·s lx+;f eGgfn]
dlxnflj?4 nlIft To:tf]lx+;f xf], hf]pgL dlxnf ePs}sf/0fn]ul/Psf]x'G5
jf h;n]dlxnfnfO{ c;dfg c;/ub{5 .! To:tf sfo{x¿ cGtu{t dlxnfnfO{
zf/Ll/s, dfgl;s jf of}g
hGo Iflt jf kL8f k'¥ofpg];fy}To:tf sfo{ ug]{wDsL,
bjfj /:jtGqtfdf aGb]h nufpg]sfo{x¿ kb{5 .
dlxnflj?4 e]befj pGd"ng ;ldltsf] l;kmfl/; g+= #%
o; l;kmfl/;n] n}l·s lx+;fsf] kl/efiffnfO{ j[xQ/ agfp“b} of}ghGo / k|hgg
:jf:Yo ;DaGwL lx+;fnO{ klg ;dfj]z u/]sf] 5 . o;n] ;f+:s[lts, k/Dk/fut
jf wd{sf]gfddf x'g]n}+l·s lje]bnfO{ cGTo ug{' kg{]s'/fdf hf]8 lbPsf]5 .
o;n]/fHonfO{ lx+;f Go"lgs/0fdf yk ;an eP/sfd ug{ /cfkm\gf]dftxtsf
sfd{rf/LnfO{ dlxnf tyf afnaflnsfsf];'/Iff ub{}lje]bsf]lj/f]w ug{sf nflu
plrt sbd rfNg' kg{]atfPsf]5 . o;n]:ki6 ¿kdf k|ToIf jf k/f]If dfWodaf6
lje]b / lx+;fsf] ;dy{g ug{] P]g / gLltx¿sf] vf/]hLsf] dfu u/]sf] 5 / lx+;fdf
!
k/]sf dlxnf, ;fIfL /kLl8tsf ;xof]u
Lsf]uf]klgotf sfod ub{}plrt ;'/I ff k|bfg
ug{ klg eg]sf]5 . o; l;kmfl/;n]lx+;f kLl8tx¿sf]Gofodf kx'“r clej[4L ug{'
kLl8t s]lGb|t Gofo k|0ffnLsf]ljsf; ug{ /kLl8tx¿nfO{ plrt Ifltk'lt{ k|bfg
ug{'kg{] s'/f u/]sf] 5 .
;+o'Qm /fi6« ;+3Lo dlxnf lj?4 lx+;f pGd"ng;DaGwL 3f]if0ffkq
dlxnlj?4 lx+;f eGgfn];fj{hlgs jf lghL lhjgdf ln·sf]cfwf/df x'g]
lx+;fhGo sfo{ xf]h;n]dlxnfnfO{ zf/Ll/s, of}g hGo jf dfgl;s Iflt jf kL8f
k'¥ofp“5 jf k'¥ofpg];Defjgf /fVb5, h;cGtu{t To:tf]sfo{ ug]{wDsL, bjfj
/ :j]R5frf/L ?kdf dlxnfsf] :jftGqtfdf aGb]h nufp“5 .@
cjwf/0ff
@= wf/f !, ;+o'Qm /fi6« ;+3Lo dlxnf lj?4 lx+;f pGd"ng;DaGwL 3f]if0ffkq -$*÷!)$_, !((#
#= cWofo @, k[= &, Guidelines for Gender-based Violence Interventions in Humanitarian Settings,
cGt/lgsfo :yfoL ;ldlt (IASC)
@
dlxnfx¿nfO{ dlxgfjf/L ePsf a]nf PsfGtdf jf cnu}/fVg]k|yf …5fpk8LÚxf] . pgLx¿nfO{
dlxgfjf/Lsf];dodf 3/leqsf]lgoldt b}lgs sfdsfhdf /f]s nufOG5 /kf}li6s vfgf,
;/–;kmfO{ ug{ /fs
] nufOG5 jf 3/sf]Pp6f sf]7f jf s'gfdf ;Lldt /flvG5 /slt 7fpFx¿df
3/aflx/ vf;u/L c;'/lIft Pjd\ c:j:ys/ uf]7, 5fk|f] cflbdf /flvG5 . lszf]/Lx¿ klxnf]k6s
dlxgfjf/L ePsf a]nfdf !) b]lv !! lbg;Dd /x/]sk6s dlxgfjf/L x'Fbf dlxnfx¿nfO{ $
b]lv & lbg;Dd o;/L aflx//flvG5 . 5fpk8L sfg"gL ¿kdf b08gLo 5 .
$
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf s;"/ug]{JolQmnfO{ Ps jif{;Dd s}b jf bz xhf/?k}ofF;Dd
hl/jfgf jf b'j};hfo x'g] .
!^^= hfltkfltsf]cfwf/df 5'jf5't jf cGo e]befjk"0f{ Jojxf/ug{ gx'g]
-!_ s;}n]s;}nfO{ k|yf, k/Dk/f, wd{, ;+:s [lt, /Lltl/jfh, hft, hflt, ;d'bfo, k]zf, Joj;fo,
zf/Ll/s cj:yf jf ;fdflhs ;Dk|bfosf]pTklQsf]cfwf/df 5'jf5't jf cGo s'g}
lsl;dsf]e]b efj ug{ jf ;fj{hlgs :yndf pkl:yt x'g jf s'g};fj{hlgs k|s[ltsf
wfld{s :yndf k|j]z ug{ /f]Sg jf ;fj{hlgs k|of]u df /x]sf]kfgL, kw]/ f]k|of]u ug{ jl~rt
ug{ jf cGo s'g}lghL jf ;fj{hlgs pko]fu jf ;'ljwfsf s'/fsf]k|of]u ug{af6 jl~rt ug{
x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{jf u/fpg]JolQmnfO{ tLg jif{;Dd s}b jf tL; xhf/
?k}ofF;Dd hl/jfgf jf b'j} ;hfo x'g]5 / /fi6«;]jsn] o; bkmfdf n]lvPsf] s;"/ u/]df yk
%
g]kfndf ljjfxsf nflu dlxnf /k'?ifsf]sfg"gL ¿kdf Go"gtd pd]/ @) jif{ xf] . @) jif{
pd]/eGbf sd pd]/sf]ljjfxnfO{ …afnljjfxÚdflgG5 . afnljjfx sfg"gL ¿kdf b08gLo
5 . ljjfxsf a]n f 5f]/L jf 5f]/ f kIfaf6 Ps csf{nfO{ uxgf, sk8f, gub, lhG;L jf h]y
f lbg]
k|rngnfO{ bfOhf]k|yf elgG5 . ljjfx ug]{b'nxf jf b'nxLsf tkm{af6 s'g}lsl;dsf]rn, crn,
bfOhf]jf s'g};DklQ dfu u/L jf n]gb]g zt{ /fvL ljjfx ug{ jf u/fpg x'Fb}g . o:tf] sfo{
sfg'gL ?kdf b08gLo 5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ eP u/]sf] s'/f yfxf kfPsf] ldltn]
tLg dlxgf
efu @
kl/R5]b !!M ljjfx;DaGwL s;"/
!&!= d~h'/L ljgf ljjfx ug{ gx'g]
-!_ ljjfx ug]{JolQmx¿sf]d~h'/L ljgf s;}n]s;}nfO{ ljjfx ug{ jf u/fpg x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd d~h'/L ljgf ePsf]ljjfx ab/x'g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]l hdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{{ b'O{ jif{;Dd s}b /aL; xhf/?k}ofF;Dd hl/afgf
x'g]5 .
:ki6Ls/0fM o; bkmfsf]k|of]hgsf nflu bkmf !&# adf]lhd ljjfx ug{ k"/f x'g' kg]{pd]/
k"/f gePsf] JolQmn] lbPsf] d~h'/LnfO{ d~h'/L dflgg] 5}g .
!&@= xf8gftfdf ljjfx ug{ gx'g]
&
-#_ s;}n]ljjfx u/L ;s]kl5 pkbkmf -!_ adf]lhdsf]rn, crn ;DklQ jf bfOhf]dfu ug{
jf To:tf]rn, crn ;DklQ jf bfOhf]glbPsf]sf/0fn]b'nxL jf lghsf gft]b f/nfO{ s'g}
lsl;dn]x}/fg kfg{, ;tfpg jf s'g}cdfgjLo jf ckdfghGo Jojxf/ug{ x'Fb}g .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ kfFr jif{;Dd s}b jf krf; xhf/?k}ofFF;Dd
hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
-%_ pkbkmf -!_ jf -#_ adf]lhd s'g};DklQ lnPsf]df To:tf];DklQ ;DalGwt JolQmnfO{
lkmtf{ lbg' kg]{5 .
!&%= jx'ljjfx ug{ gx'g]
-!_ ljjflxt k'?ifn]j}j flxs ;DaGw sfod /x]sf]cj:yfdf csf]{ljjfx ug{' x'Fb}g .
-@_ s'g}k'?if ljjflxt xf]eGg]hfgLhfgL To:tf]k'?if;Fu s'g}dlxnfn]ljjfx ug{' x'Fb}g .
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg klt kTgLn]sfg"g adf]lhd
c+zj08f u/L leGg ePdf k'?if jf dlxnfn]k'gM ljjfx ug{ ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhdsf]s;"/ug]{jf u/fpg]JolQmnfO{ Ps jif{b]lv kfFr jif{;Dd
s}b /bz xhf/?k}ofFb]lv krf; xhf/?k}ofF;Dd hl/afgf x'g]5 .
-%_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]ljjfx :jtM ab/x'g]5 .
-^_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg of];+lxtf nfu" x'g'cl3 tTsfn k|rlnt
sfg"g adf]lhd ePsf] ljjfxsf] xsdf o; bkmfdf n]lvPsf] s'g} s'/fn] c;/ kf/]sf] dflgg]
5}g .
!&^= xbDofb
o; kl/R5]b cGtu{tsf]s;"/d f s;"/eP u/]sf]s'/f yfxf kfPsf]ldltn]tLg dlxgf gf3]k l5 ph'/
nfUg] 5}g .
*
g]kfnsf] sfg'gn] s;}n] s;}nfO{ t]hfa ˆofFsL, 5ls{O, vGofO{, k|of]u u/L jf ;]jg u/fO
c·e· u/]df jf zf/Ll/s Iflt k'of{Pdf s;"/sf] ?kdf kl/eflift u/]sf] 5 . t]hfa eGgfn]
dfgj c·, hLjfGt' jf cGo h}ljs jf u}/h}ljs j:t'nfO{ hnfpg] -ag{_, 3fts Iflt k'of{pg]
-sf]/f]l;e_ jf cGo s'g} lsl;dn] uDeL/ c;/ k'of{pg] csf/af]lgs -Ogcuf{lgs_ Pl;8hGo
/f;folgs kbfy{ ;Demg' kb{5 egL kl/eflift u/]sf] 5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;'/ ePsf] ldltn] Ps jif{ leq
efu @
kl/R5]b !$M s'6lk6 jf c·e· ;DaGwL s;"/
!(@s= t]h
fa k|of]u u/L c·e· ug{ gx'g]
-!_ s;}n]s;}nfO{ t]hfa ˆofFsL, 5ls{O{, vGofO{ jf k|of]u u/L jf ;]j g u/fO{ cËeË ug{' jf
u/fpg' jf zf/Ll/s Iflt k'¥ofpg' x'Fb}g .
:ki6Ls/0fM o; ;+lxtfsf]k|of]h gsf nflu æt]hfaæ eGgfn]dfgj cË, hLjhGt' jf cGo
h}ljs jf u}/h}ljs j:t'nfO{ hnfpg] -ag{_, 3fts Iflt k'/Þ\ofpg] -sf]/f]l;e_ jf cGo s'g}
lsl;dn] uDeL/ c;/ k'/Þ\ofpg] csf/af]lgs -Ogcuf{lgs_ Pl;8hGo /f;folgs kbfy{
;Demg' k5{ /;f]zAbn]gfOl6«s Pl;8, ;Nkml/s Pl;8 /xfO8«f]S nf]l/s Pl;8 tyf cGo
3fts tyf HjngzLn /f;folgs kbfy{nfO{ ;d]t hgfpF5 .
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
!)
-^_ s;}n]pkbkmf -!_ adf]lhdsf]sfo{ ug{ vf]H bf ;DalGwt JolQmnfO{ gnfu]d f jf sf]x L
To;af6 5lnPdf jf plDsPdf To:tf]sfo{ ug{ vf]Hg]JolQmn]o; bkmf adf]lhd s;"/ug{
pBf]u u/]s
f]dflgg]5 /;f]jfkt kfFr jif{b]lv ;ft jif{;Dd s}b /Ps nfv ?k}ofFb]lv tLg
nfv ?k}o fF;Dd hl/afgf x'g]5 .
-&_ pkbkmf -@_, -#_ jf -$_ adf]lhd hl/afgf afkt k|fKt k"/}/sd kLl8tnfO{ Ifltk"lt{ afkt
lbg' kg]{5 .
-*_ o; bkmf adf]lhd ePsf]s;"/af6 kLl8t JolQmnfO{ ePsf]zf/Ll/s /dfgl;s kL8f /
cËeËsf]uDeL/tf tyf hl/afgf /sd ;d]t ljrf/u/L ;hfo lgwf{/0f ubf{ dgfl;a
Ifltk"lt{ e/fpg' kg]{5 .
!(#= HjngzLn h}ljs jf ljiffn' kbfy{ k|of]u u/L s'?k kfg{ gx'g]
-!_ s;}n]s;}nfO{ t]h
fa jf To:t}k|sf/sf cGo /f;folgs kbfy{ afx]ssf cGo HjngzLn,
!!
efu @
kl/R5]b !&M ckx/0f jf z/L/aGws ;DaGwL s;"/
@!!= ckx/0f ug{ gx'g]
-!_ s;}n] s'g} JolQmnfO{ ckx/0f ug{ jf u/fpg x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu s;}n] b]xfosf] s'g} sfd u/]df lghn] ckx/0f u/]sf]
dflgg]5M–
-s_ s'g}JolQmnfO{ an k|of]u u/L jf ;f]k|of]u ug]{wDsL lbO{, 5nsk6 u/L jf 8/qf;df
kf/L, hf]/h'n'd u/L, xftxltof/b]vfO{ jf gb]vfO{ jf em'Sofgdf kf/L jf gzfn' kbfy{
jf dfbs kbfy{ ;]j g u/fO{ jf s'g}JolQm ofqf u/L /x]sf];jf/L ;fwg s'g}lsl;dn]
sAhf jf lgoGq0fdf lnO{ jf To; pk/s'g}lsl;dn]lgoGq0f u/L lghnfO{ s'g}
7fpFdf nu]d f jf hfg afWo u/fPdf jf,
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
!@
jif{;Dd s}b /;Q/L xhf/b]lv Ps nfv ?k}o fF;Dd hl/afgf /To; afx]s cGo p2]Zon]u/]jf
u/fPsf]eP tLg jif{b]l v kfFr jif{;Dd s}b /tL; xhf/b]lv krf; xhf/?k}o fFF ;Dd hl/afgf x'g]5 .
@!$= yk ;hfo x'g]
-!_ bkmf @!! adf]lhd ckx/0f u/L bkmf @!@ adf]lhd z/L/aGws lng]JolQmnfO{ bz jif{b]lv
kGw| jif{;Dd s}b /Ps nfvb]lv Ps nfv krf; xhf/?k}ofF+;Dd hl/afgf x'g]5 .
-@_ s;}n]ckx/0f u/L jf z/L/aGws lnO{ o; ;+lxtf jf sfg"g adf]lhd s;"/dflgg]cGo s'g}
sfd u/]sf] /x]5 eg] lghnfO{ To:tf] s;"/ afktsf] ;hfodf pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;hfo
yk x'g]5 .
-#_ bkmf @!! /@!@ sf]s;"/;Ël7t ?kdf u/]u/fPsf]/x]5 eg]To:tf]u/fpg]JolQmnfO{ yk
b'O{ jif{ s}b ;hfo x'g]5 .
!#
s;}n]s'g}dlxnfnfO{ lghsf]d~h'/L glnO{ s/0fL u/]df jf d~h'/L lnP/eP klg c7f/jif{eGbf
sd pd]/sf] s'g} aflnsfnfO{ s/0fL u/]df lghn] To:tf] dlxnf jf aflnsfnfO{ hjh{:tL s/0fL
u/]sf]dflgG5 . u'båf/jf d'vdf ln· k;fPdf, u'båf/, d'v jf of]gLdf ln· s]xL dfq k;]sf]
ePdf, ln· afx]s cGo s'g}j:t' of]g Ldf k|jz] u/fPdf klg hjh{:tL s/0fL u/]sf]dflgG5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb afnaflnsf lj?4 ePsf]df To:tf] afnaflnsf !* jif{ k"/f
ePsf] ldltn] # jif{leq, k"0f{ czQm ckf·tf, ;':t dgl:ylt jf
&) jif{eGbf a9L pd]/ ePsf JolQmsf lj?4 ePdf s;"/ ePsf]
ldltn] # jif{ / cGosf] xsdf @ jif{
efu @
kl/R5]b !*M s/0fL ;DaGwL s;"/
@!(= hjh{:tL s/0fL ug{ gx'g]
-!_ s;}n ]hjh{:tL s/0fL ug{ x'Fb}g .
-@_ s;}n]s'g}dlxnfnfO{ lghsf]d~h'/L glnO{ s/0fL u/]df jf d~h'/L lnP/eP klg c7f/
jif{eGbf sd pd]/sf]s'g}aflnsfnfO{ s/0fL u/]df lghn]To:tf]dlxnf jf aflnsfnfO{
hjh{:tL s/0fL u/]sf] dflgg]5 .
:ki6Ls/0fM o; kl/R5]bsf] k|of]hgsf] nfluM
-s_ s/sfk, cg'lrt k|efj, 8/, qf;, em'Sofgdf kf/L jf ckx/0f u/L jf z/L/aGws
lnO{ lnPsf] d~h'/LnfO{ d~h'/L dflgg] 5}g,
-v_ xf]; 7]ufgdf g/x]sf] cj:yfdf lnPsf] d~h'/LnfO{ d~h'/L dflgg] 5}g,
!%
-v_ pkbkmf -#_ sf]v08 -u_ jf -3_ adf]lhd s}b ;hfo x'g]s;"/bf/nfO{ kfFr nfv
?k}ofF hl/afgf,
-u_ pkbkmf -#_ sf]v08 -ª_ adf]lhd s}b ;hfo x'g]s;"/bf/nfO{ tLg nfv ?k}ofF
hl/afgf .
-$_ pkbkmf -#_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg a}a flxs ;DaGw sfod /x]sf]cj:yfdf
kltn]kTgLnfO{ hj/h:tL s/0fL u/]d f kfFr jif{ ;Dd s}b x'g]5 .
t/ b]xfosf] cj:yfnfO{ j}jflxs ;DaGw sfod /x]sf] dflgg] 5}gM–
-s_ klt;Fu dfgf]5'l§O{ c+z d'2f rn]s f],
-v_ klt;Fu cª\z lnO{ 5'§}a;]sf],
-u_ klt;Fu ;DaGw ljR5]b d'2f rn]sf] .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf]cj:yfdf kLl8tsf]lgj]bg dfu adf]lhd cfjZos ePdf
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
!^
æt/k"0f{ czQm ckfËtf ePsL dlxnf ePdf pkbkmf -#_ sf]v08 -s_ adf]lhdsf];hfo
x'g]5 .
-*_ s;}n ]xf8gftfsL dlxnfnfO{ hjh{:t L s/0fL u/]sf]df lghnfO{ xf8gftf s/0fLdf ;hfo
x'g] /x]5 eg] o; kl/R5]b adf]lhdsf] ;hfodf xf8gftfsf] s/0fLdf x'g] ;hfo ;d]t yk
x'g]5 .
@@)= xf8gftfdf s/0fL ug{ gx'g]
- ! _ s;}n ]cfˆgf]hft jf s'ndf rnL cfPsf]rng, k/Dk/f jf dfGotf cg';f/ljjfx ug{ gx'g]
gftfsf]JolQm xf]eGg]hfgLhfgL To:tf]JolQm;Fu s/0fL lng' lbg' x'Fb}g .
-@_ b]x fosf gftfdf pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{nfO{ b]xfo adf]lhd ;hfo x'g]5M–
-s_ hGdfpg] cfdf 5f]/fsf] jf afa' 5f]/Lsf] s/0fL ePdf hGds}b,
-v_ ;f}t ]gL cfdf 5f]/ f jf afa' 5f]/ L, ;xf]b/lbbL efO jf bfh' alxgL, Ps}xfFufsf];;'/f
a'xf/L, Ps}xfFufsf]afh]gfltgL jf kgfltgL, Ps}xfFufsf h]7fh' /efO a'xf/L jf b]j/
efph"sf]s/0fL ePdf rf/jif{b]lv bz jif{;Dd s}b /rfnL; xhf/?k}o fFb]lv Ps
!&
pkrf/ jf k'g:yf{kgf ug]{ s'g} ;+:yfdf /flvPsf] s'g} JolQm;Fu To:tf] ;+:yfsf kbflwsf/L
jf sd{rf/Ln]s/0fL ug{ x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ tLg jif{;Dd s}b x'g]5 /To:tf]s/0fL o;
;+lxtf jf cGo sfg"g cg';f/klg s;"/x'g]/x]5 eg];f]adf]lhd x'g];hfodf o; bkmfsf]
;hfo yk x'g]5 .
@@#= sfof{no jf k]zfut ;]j f k|fKt ug]{JolQm;Fu s/0fL ug{ gx'g]
-!_ ;/sf/L jf lghL sfof{nodf sfo{/t jf s'g}k]zfut ;]jf jf Jofj;flos sfdsf]nflu
;Dks{df cfPsf]jf /x]sf]s'g}JolQm;Fu To:tf]sfof{nodf sfd ug]{sd{rf/L jf To:tf]
;]j f pknAw u/fpg]JolQmn]sfof{nosf]sfd ubf{ jf To:tf];]jf pknAw u/fpFbf jf
u/fpg]:yfgdf s/0fL ug{ jf s/0fL ug{ c?nfO{ ;xof]u ug{ x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ rf/jif{;Dd s}b /rfnL; xhf/?k}ofF;Dd
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
!*
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ tLg jif{;Dd s}b /tL; xhf/?k}ofF;Dd
hl/afgf x'g]5 .
@@^= ck|fs[lts d}y'g ug{ gx'g]
-!_ s;}n ]s;}sf]d~h'/L ljgf ck|fs[lts d}y'g ug{' jf u/fpg' x'Fb}g .
:ki6Ls/0fM o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu afnaflnsfn] lbPsf] d~h'/LnfO{ d~h'/L dflgg]
5}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ tLg jif{;Dd s}b /tL; xhf/?k}ofF;Dd
hl/afgf x'g]5 .
-#_ afnaflnsf la?4 pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ bkmf @!( adf]lhd ;hfo
x'g]5 .
@@&= kz' s/0fL ug{ gx'g]
-!_ s;}n ]klg kz' s/0fL ug{' jf u/fpg' x'Fb}g .
!(
Ifltk"lt{ e/fO{ lbg' kg]{5 /s;"/bf/n]hl/afgf afkt kLl8t /fxt sf]ifdf a'emfPsf]/sd ;d]t
kLl8tnfO{ lbg' kg]{5 .
æt/ s;"/bf/sf] s'g} ;DklQ geO{ ha/h:tL s/0fLsf] s;"/af6 kLl8tn] Ifltk"lt{ gkfpg] b]lvPdf
/ k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] kLl8t /fxt sf]if :yfkgf eOg;s]sf] cj:yfdf cbfntn] g]kfn
;/sf/sf]dlxnf tyf afnaflnsf ljifo x]g]{lgsfosf]gfddf Ifltk"lt{ :j?k plrt /sd
kLl8tnfO{ e/fOlbg]u/L cfb]z ug{ ;Sg]5 /To;/L cfb]z
ePdf ;f]sfof{noaf6 Ifltk"lt{ jfktsf]
/sd tTsfn kLl8tnfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .
@@(= xbDofb
-!_ bkmf @@) cGtu{tsf]s;"/df hlxn];'s}klg ph'/ug{ ;lsg]5 .
-@_ bkmf @!(, @@!, @@@, @@#, @@$, @@% /@@^ sf]pkbkmf -#_ -!_ /bkmf @@&s= sf]
pkbkmf -!_ cGtu{tsf]s;"/afnaflnsfsf]lj?4 ePsf]df To:tf]afnaflnsf c7f/
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
jif{ k"/f ePsf]ldltn]tLg jif{leq, To:tf]s;"/k"0f{ czQm ckfËtf ePsf, ;':t dgl:ylt
ePsf jf ;Q/L jif{eGbf a9L pd]/ePsf JolQmsf lj?4 ePdf s;"/ePsf]ldltn]tLg
jif{leq /cGosf]xsdf To:tf]ldltn]b'O{ jif{leq /o; kl/R5]b cGtu{tsf]cGo s;"/df
To:tf]s'/f yfxf kfPsf]ldltn]tLg dlxgf gf3]kl5 ph'/nfUg]5}g .
t/y'gfdf /x]sf]jf lgoGq0fdf lnPsf]jf ckx/0f u/]sf]jf z/L/aGws lnPsf]JolQm
lj?4 s;"/ePsf]d f y'gf, lgoGq0f ckx/0f jf z/L/aGwsaf6 d'lQm kfPsf]ldltn]tLg
dlxgf gf3]kl5 ph'/nfUg]5}g .
@)
s;}n] s'g} JolQmsf] cg'dlt ljgf lghsf] t:jL/ lvRg jf lghsf] t:jL/;Fu c? s;}sf]
t:jL/ /fvL csf]{ t:jL/ agfpg x'Fb}g . s;}sf] tl:j/ cg'dlt ljgf c?nfO{ lbg jf laqmL ug{'
x'b}g / ljw'tLo dfWod4f/f klg uf]klgotf e· ug{' xF'b}g . sfg'gn] o:tf] sfo{nfO{ uf]klgotf
lj?4sf] s;'/sf] ?kdf kl/efiff u/]sf] 5 / o:tf] sfo{ sfg'gL ?kdf b08gLo 5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ ePsf] s'/f yfxf kfPsf] ldltn] # dlxgfleq
efu #
kl/R5]b !M uf]k lgotf lj?4sf s;"/
@(#= csf{sf]s'/f ;'Gg jf WjgL c°g ug{ gx'g]
-!_ s;}n]b'O{ jf b'O{eGbf a9L JolQmx¿sf lardf ePsf s'g}s'/f clwsf/k|fKt clwsf/Lsf]
cg'dltn] jf To;/L s'/f ug]{ JolQmx¿sf] d~h'/L ljgf s'g} oflGqs pks/0fsf] k|of]u u/]/
;'Gg jf To:tf]s'/fsf]WjgL cÍg ug{ x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{jf u/fpg]JolQmnfO{ b'O{ jif{;Dd s}b jf aL; xhf/
?k}ofF;Dd hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
t/;fj{hlgs ?kdf ul/Psf]efif0f jf jQmJosf]xsdf of]bkmf nfu" x'g]5}g .
@($= uf]Ko s'/f k|s6 ug{ gx'g]
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
@@
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhsf]s;"/ug]{jf u/fpg]JolQmnfO{ tLg jif{;Dd s}b jf tL; xhf/
?k}ofFF;Dd hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
@(&= lr7\7L vf]Ng jf 6]lnkmf]gdf u/]sf] s'/f ;'Gg gx'g]
-!_ clwsf/k|fKt clwsf/L jf ;DalGwt JolQmsf]cg'dlt ljgf s;}s f]lr¶L vf]N g jf c?n]
6]lnkmf]gdf u/]sf] s'/f s'g} oflGqs pks/0fsf] k|of]u u/]/ lardf ;'Gg jf WjgL cÍg ug{
x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{jf u/fpg]JolQmnfO{ b'O{ jif{;Dd s}b jf aL; xhf/
?k}ofF;Dd hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
@(*= ljB'tLo dfWodåf/f uf]kgLotf e· ug{ gx'g]
-!_ s;}n]ljB'tLo dfWoddf /x]sf]jf k|jfx x'g];"rgf, hfgsf/L, kqfrf/cglws[t ?kdf k|fKt
ug{ To;sf]uf]kgLotf eË ug{ jf cglws[t ?kdf s;}nfO{ x:tfGt/0f ug{ jf u/fpg x'Fb}g .
@#
#)@= c?sf]cfjf;df cgflws[t k|j]z ug{ gx'g]
-!_ sfg"g adf]lhd clwsf/ k|fKt clwsf/L jf lghsf] cfb]zn] afx]s s;}n] c?sf] 3/df
;DalGwt 3/wgLsf]:jLs[lt ljgf cglws[t ?kdf k|j]z ug{, 3/wgL jf lghsf]kl/jf/sf]
uf]Kotf eË ug{ jf To:tf]3/sf]vfgtnf;L ug{ jf u/fpg x'Fb}g .
:ki6Ls/0fM o; bkmfsf] k|of]hgsf nflu æ3/Æ eGgfn] s'g} JolQmn] a;f]af; u/]sf] 3/,
lgjf;, cfjf;, sf]7f ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] To:tf] JolQmn] /ft ljtfpg] u/L a;]sf] xf]6]n
sf]7 f, lzlj//kfn ;d]t nfO{ hgfpF5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ tLg jif{;Dd s}b jf tL; xhf/?k}ofFF;Dd
hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
#)#= Ifltk"lt{ e/fO{ lbg' kg]{
o; kl/R5]b adf]lhdsf] s;"/ u/L s;}n] s'g} nfe k|fKt u/]sf] jf s;}nfO{ s'g} lsl;dsf] xflg,
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
gf]S;fgL, x}/fgL jf Iflt k'of{Psf] /x]5 eg] s;"/af6 To:tf] nfe, xflg, gf]S;fgL, x}/fgL jf Ifltsf]
Ifltk"lt{ ;d]t e/fO{ lbg' kg]{5 .
#)$= xbDofb
o; kl/R5]b cGtu{tsf]s;"/df s;"/eP u/]sf]ldltn]tLg dlxgf gf3]kl5 ph'/nfUg]5}g .
@$
s;}n]xf]Rofpg]lgotn]af]nL jf jrgn]ckdfghgs zAb k|of]u ug{' x'b}g . o:tf]sfo{nfO{
ufnL eg]/ sfg'gn] k/Lefiff u/]sf] 5 . To;}ul/, c?sf] OHhtdf wSsf k'o{fpg] lgotn] n]v]/,
cfr/0f jf cfsf/jf lrXg jf k|rf/k|;f/åf/f c?sf]b[li6df lghsf]JolQmut rl/q, cfr/0f,
g}ltstf jf VofltnfO{ xf]Rofpg]u/L rl/q xTof u/]df To;nfO{ a]OHhtL eg]/a'lemG5 . ufnL
/a]OHhtL b'jn} fO{ sfg'gn]b08lgo agfPsf]5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ ePsf] s'/f yfxf kfPsf] ldltn] # dlxgfleq
efu #
kl/R5]b @M ufnL a]OHhtL ;DaGwL s;"/
#)%= ufnL ug{ gx'g]
-!_ s;}n ]s;}nfO{ ufnL ug{ x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu s;}n] s;}nfO{ xf]Rofpg] lgotn] af]nL jf jrgn]
ckdfghgs zAb k|of]u u/]df lghn] ufnL u/]sf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/ug]{jf u/fpg]JolQmnfO{ Ps jif{;Dd s}b jf bz xhf/
?k}ofFF;Dd hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
#)^= a]OHhtL ug{ gx'g]
d'n'sL ck/fw ;+lxtf, @)&$
@^
-u_ s'g} JolQmsf] ;fj{hlgs kb jf cf]xf]bfsf] dxTj;Fu ;DaGw /fVg] cfr/0f / To:tf]]
cfr/0faf6 a'lemg];Ddsf] lghsf] rl/qnfO{ lnP/ c;n lgotn] s'g} ljrf/ k|s6
ug{',
-3_ s'g} s'/f ug]{ JolQmn] ;j{;fwf/0fsf] /fosf] nflu s'g} s'/f k]z u/]sf]df To:tf] s'/fsf]
u'0f jf bf]ifnfO{ lnP/jf ;f]xb;Dd dfq To:tf]s'/f ug]{JolQmsf]rl/qnfO{ lnP/
c;n lgotn]dofl{\bt 9Ëaf6 s'g}ljrf/k|s6 ug{',
-ª_ s'g} JolQmsf] csf]{ s'g} JolQm pk/ sfg"gåf/f jf lgh;Fu ePsf] s/f/åf/f s'g} clwsf/
ePsf]df lghn];f]clwsf/;DaGwL sfd s'/fdf To:tf]JolQmsf]cfr/0fdf c;n
lgotn] s'g} vf]6 nufpg',
-r_ sfg"g adf]lhd s'g}s;"/s f]cg';Gwfg ug{' jf To:tf]cfwf/df lghnfO{ sfg"g
adf]lhd cleof]u nufpg',
@&
s'g} k'?if / dlxnfn] s'g} pT;j, ;df/f]x, cf}krfl/s jf cGo s'g} sfo{af6 Ps csf{nfO{
klt kTgLsf] ?kdf :jLsf/ u/]df ljjfx ePsf] dflgG5 . ljjfx k'?if / dlxnf aLr bfDkTo
tyf kfl/jfl/s hLjg k|f/De ug{sf nflu sfod ePsf] Ps :yfoL, cgltqmDo tyf :jtGq
;xdltdf cfwfl/t Ps kljq ;fdflhs tyf sfg'gL aGwg x'G5 . ljjfx ug]{ JolQmx?sf]
dGh'/L ljgf s;}n] s;}nfO{ ljjfx ug{ jf u/fpg x'Fb}g . d~h'/L ljgf ePsf] ljjfx ab/ x'g]5
eg] em'SofO{ u/]sf] ljjfx ab/ u/fpg ;lsg]5 .
d'2fsf] lsl;d JolQmjfbL b]jfgL
ph'/L ug]{ lgsfo lhNnf cbfnt
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb sf/jfxL eP u/]sf] ldltn] # dlxgf leq
d'n'sL b]j fgL ;+lxtf, @)&$
efu #
kl/R5]b ! M ljjfx ;DaGwL Joj:yf
^&= ljjfx ePsf]dflgg]
s'g}k'?if /dlxnfn]s'g}pT;j, ;df/f]x, cf}krfl/s jf cGo s'g}sfo{af6 Ps csf{nfO{ klt
kTgLsf] ¿kdf :jLsf/ u/]df ljjfx ePsf] dflgg]5 .
@(
&!= ljjfx ug{, u/fpg gx'g]
-!_ s;}n]klg bkmf &) adf]lhd ljjfx x'g ;Sg]cj:yf g/x]sf]k'?if jf dlxnf;Fu ljjfx ug{
jf u/fpg x'Fb}g .
-@_ s;}n]klg b]xfosf s'g}cj:yfsf]k'?if jf dlxnfnfO{ em'SofO{ ljjfx ug{ jf u/fpg x'Fb}g M–
-s_ z/L/df dfgj /f]u k|lt/f]ws Ifdtf gi6 ug]{hLjf0f' -Pr=cfO{=eL_ jf x]k f6fOl6; aL
/x]sf] jf o:t} k|s[ltsf lgsf] gx'g] s8f /f]u nfu]sf],
-v_ of}gfË gePsf], gk'ª\;s ePsf]jf ;Gtfg pTkfbg ug]{Ifdtf gePsf]k|dfl0ft
e};s]sf],
-u_ k"0f{ ¿kdf af]N g jf ;'Gg g;Sg], k"0f{ ¿kdf b[li6ljxLg jf s'i7 /f]uL ePsf],
-3_ xf]; 7]ufgdf g/x]sf],
-ª_ ljjfx e};s]sf],
d'n'sL b]jfgL ;+lxtf, @)&$
#)
&$= zf/Ll/s ;Dks{af6 lzz' hGd]df ljjfx ePsf]dflgg]
-!_ bkmf ^( sf]pkbkmf -@_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg s'g}k'?if;Fusf]zf/Ll/s
;Dks{af6 dlxnfn]ue{wf/0f u/L lzz' hlGdPsf]k|dfl0ft ePdf To:tf]k'?if /dlxnf aLr
:jtM ljjfx ePsf]dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg b]xfosf]cj:yfdf k'?if;Fusf]zf/Ll/s
;Dks{af6 lzz' hlGdPsf]eP klg ;f]xL sf/0fn]k'?if /dlxnf aLr :jtM ljjfx ePsf]
dflgg] 5}g M–
-s_ hj/h:tL s/0fLsf] sf/0fn] dlxnfn] ue{wf/0f u/L lzz' hlGdPdf,
-v_ bkmf &) sf]pkbkmf -@_ adf]lhd ljjfx ug{ x'g]gftf ;DaGwdf afx]s xf8gftf
s/0fLdf ;hfo x'g]gftfsf k'?if;Fusf]zf/Ll/s ;Dks{af6 dlxnfn]ue{wf/0f u/L
#!
-$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd k/]s f]lgj]bg cg';f/ljjfx btf{ ug{ gx'g]ePdf ;DalGwt
clwsf/Ln] To;sf] sf/0f v'nfO{ lgj]bg k/]sf] ;ft lbgleq lgj]bsnfO{ hfgsf/L u/fpg'
kg]{5 .
-%_ pkbkmf -!_ sf]k|ltaGwfTds jfSof+z adf]lhd k/]sf]lgj]bg cg';f/ljjfx btf{ u/fpg]
;DaGwdf s'g}Ps kIf pkl:yt gePsf]df ;DalGwt clwsf/Ln]lghnfO{ a'emL ljjfx btf{
ug'{ kg]{5 .
-^_ pkbkmf -%_ adf]lhd a'em\bf csf]{kIfn]ljjfx btf{ ug{ c;xdlt hgfPdf ;DalGwt
clwsf/Ln]ljjfx btf{ gu/L cbfntaf6 lg0f{o eP adf]lhd x'g]hfgsf/L lgj]b snfO{ lbg'
kg]{5 .
-&_ o; bkmf adf]lhdsf]ljjfx btf{ ;DaGwL ljj/0fsf]clen]v ;DalGwt clwsf/Ln];'/lIft
/fVg' kg]{5 .
d'n'sL b]jfgL ;+lxtf, @)&$
-*_ of]P]g k|f/De x'g' cl3 ljjfx eO;s]s f /ljjfx btf{ gu/]sf bDkltn]rfx]df o; bkmf
adf]lhd ljjfx btf{ u/fpg ;Sg]5 g\ .
t/To;/L ljjfx btf{ gu/fPsf]sf/0fn]dfq To:tf]bDkltsf]ljjfxn]sfg"gL dfGotf
gkfPsf] dflgg] 5}g .
*@= j}jflxs ;DaGw cGTo ePsf]dflgg]
b]x fosf s'g}cj:yfdf klt kTgL aLrsf]j}jflxs ;DaGw cGTo ePsf]dflgg]5 M–
-s_ bkmf &@ jf &# adf]lhd ljjfx ab/ePdf,
-v_ sfg"g adf]lhd klt kTgLsf];DaGw ljR5]b ePdf,
-u_ kTgLn]sfg"g adf]lhd ;DaGw ljR5]b gx'Fb}csf]{ljjfx u/]df .
*#= k'gM ljjfx ug{ ;Sg]
o; kl/R5]b df cGoq h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg b]xfosf s'g}cj:yfdf k'?if jf dlxnfn]
k'gM ljjfx ug{ ;Sg]5 M–
-s_ bkmf *@ adf]lhd klt kTgL aLr j}j flxs ;DaGw cGTo ePdf,
-v_ klt jf kTgLsf]d[To' ePdf,
-u_ klt jf kTgLn]sfg"g adf]lhd c+za08f u/L leGg ePdf .
*$= xbDofb
o; kl/R5]b adf]lhd eP u/]sf] sfd sf/afxLaf6 dsf{ kg]{ JolQmn] To:tf] sfd sf/afxL eP u/]sf]
ldltn]tLg dlxgfleq gfln; ug{ ;Sg]5 .
#@
efu #
kl/R5]b # M ;DaGw ljR5]b ;DaGwL Joj:yf
(#= b'j}sf] d~h'/Ln] ;DaGw ljR5]b ug{ ;Sg]
klt kTgL b'j}n]rfx]df hlxn]; 's}klg klt kTgLsf];DaGw ljR5]b ug{ ;Sg]5g\ .
($= kltn];DaGw ljR5]b ug{ ;Sg]
kltn]b]x fosf s'g}cj:yfdf kTgLsf]d~h'/L geP klg ;DaGw ljR5]b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ sfg"g adf]lhd c+z lnO{ jf dfgf]5'l§O{ klt kTgL leGg a;]s f]cj:yfdf afx]s kTgLn]
kltsf]d~h'/L glnO{ nuftf/tLg jif{ jf ;f]eGbf a9L ;dob]lv cnu a;]df,
##
(*= ;DaGw ljR5]b ul/lbg' kg]{
bkmf (& adf]lhd ;DemfpFbf a'emfpFbf klg klt kTgL aLr d]n ldnfk u/fpg g;s]df /ljjfx sfod
/fVg'eGbf ;DaGw ljR5]b x'g pko'Qm b]v]df cbfntn]lghx¿sf];DaGw ljR5]b ul/lbg' kg]{5 .
t/bkmf (& jdf]lhd klt /kTgL aLr d]n ldnfk u/fpg cbfntn];DemfpFbf a'emfpFbf klg klt /
kTgLn]d~h'/gu/]d f lgj]bg k/]s
f]Ps jif{kl5 cbfntn];DaGw ljR5]b u/fO{ lbg kg]{5 .
((= ;DaGw ljR5]b ug'{ cl3 c+za08f ug'{ kg]{
-!_ kltsf]sf/0faf6 klt kTgL aLr ;DaGw ljR5]b x'g]cj:yfdf kTgLn]dfu u/]df ;DalGwt
cbfntn];DaGw ljR5]b ug'{ cl3 klt kTgL aLr c+za08f ug{ nufpg' kg]{5 .
-@_ bkmf (% sf]v08 -v_, -u_, -3_, -ª_ jf -r_ adf]lhdsf]cfwf/df kTgLn];DaGw
ljR5]bsf] nflu lgj]bg u/]sf]df pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu kltsf] sf/0faf6 ;DaGw
ljR5]b x'g]cj:yf ePsf]dflgg]5 .
d'n'sL b]jfgL ;+lxtf, @)&$
-#_ ;uf]nsf];DklQ klt kTgL b'j}s f]gfddf jf klt kTgLdWo]s'g}Pssf]gfddf /x]5 eg]
;DaGw ljR5]b x'g' cl3 lghx¿ aLr sfg"g adf]lhd To:tf];DklQsf]c+za08f ug'{ kg]{5 .
-$_ ;DaGw ljR5]b x'g]kltn]g}afa' jf cGo c+lzof/af6 c+z lnO{ g;s]sf]eP cbfntn]b'j}
kIfaf6 c+lzof/v'nfpg nufO{ /c+za08f ug]{cGo c+lzof/ePdf To:tf c+lzof/nfO{
;d]t a'em\g' kg]{eP a'emL lghx¿af6 c+zsf]kmfF6jf/L dfu u/L klt kTgLsf]c+z 5'6\ofO{
c+za08f u/fO{ lbg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -!_, -#_ jf -$_ adf]lhd c+za08f ubf{ nfdf];do nfUg]b]lvPdf cbfntn]
klt kTgL aLr ;DaGw ljR5]b u/L c+za08f geP;Ddsf]nflu kltsf];DklQ /cfo:tfsf]
cfwf/df kltaf6 kTgLnfO{ dfl;s vr{ e/fO{{ lbg ;Sg]5 .
t/To;/L c+za08f gx'Fb}To:tL dlxnfn]csf]{ljjfx u/]df c+z kfpg]5}g .
-^_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg bkmf ($ sf]v08 -v_, -u_ jf
-3_ adf]lhdsf] cfwf/df ;DaGw ljR5]bsf] nflu lgj]bg u/]sf]df kTgLnfO{ o; kl/R5]b
adf]lhd c+z lbg jf vr{ e/fpg klt afWo x'g]5}g .
!))= Psd'i7 /sd jf vr{ e/fO{{ lbg ;Sg]
bkmf (( df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg ;DaGw ljR5]b x'g]kTgLn]c+z glnO{ klt;Fu
Psd'i7 /sd jf jflif{s jf dfl;s /sd jf vr{ e/fO{{ lng rfx]df cbfntn]kltsf];DklQ jf
cfDbfgLsf]cfwf/df To:tL kTgLnfO{ Psd'i7 /sd lbnfO{ lbg jf jflif{s jf dfl;s ¿kdf /sd
jf vr{ e/fO{ lbg ;Sg]5 .
t/To:tL kTgLn]csf]{ljjfx u/]d f To:tf]/sd jf vr{ lbg' kg]{5}g .
#$
!)!= vfg nufpg]vr{ e/fO{{ lbg ;Sg]
bkmf (( adf]lhd c+za08f ug'{ kbf{ s'g};DklQ geO{ kltaf6 c+z gkfPsL kTgLn]kltaf6 vfg
nfpg vr{ e/fpg rfx]d f /kltsf]cfDbfgL ePdf cbfntn]To:tL kTgLnfO{ ;DaGw ljR5]b
ePsf]kltsf]cfDbfgLsf]cfwf/df vfg nufpg]vr{ e/fO{{ lbg ;Sg]5 .
t/,
-!_ To:tL kTgLn]csf]{ljjfx u/]d f To:tf]vr{ lbg' kg]{5}g .
-@_ kltsf]eGbf kTgLsf]cfDbfgL a9L ePdf To:tf]vr{ lbg' kg]{5}g .
!)@= ;xdlt adf]lhd x'g]
o; kl/R5]b df cGoq h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg klt kTgL aLr ;DaGw ljR5]b x'Fbf kTgLn]
#%
dfgj a]r lavg eGgfn]s'g}klg p2]Zon]dflg; lsGg]jf a]Rg]sfo{ xf] . To:t}dfgj
cf];f/k;f/ eGgfn] lsGg] jf a]Rg] p2]Zon] jf j]Zofj[lQdf nufpg] jf zf]if0f ug]{ p2]Zon]
g]kfnleqsf] Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf jf ljb]zdf n}hfg] jf c? s;}nfO{ lbg] sfo{ xf]. dfgj
a]rlavg tyf cf]; f/k;f/g]kfnL sfg'g cg';f/h3Go ck/fw xf] .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb hlxn] ;'s}
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_
P]g, @)^$
k|:tfjgf
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ ug]{ sfo{nfO{ lgoGq0f ug{ / To:tf] sfo{af6 kLl8t JolQmsf] ;+/If0f tyf
k'g:yf{kgf ug]{ ;DaGwdf sfg"gL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n],
Joj:yflksf–;+;bn] of] P]g agfPsf] 5 .
kl/R5]b !M k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd, lj:tf/ / k|f/De
-!_ o; P]gsf] gfd ædfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$Æ /x]sf] 5 .
#&
-s_ s'g} klg p2]Zon] dflg; a]Rg] jf lsGg],
-v_ s'g} k|sf/sf] kmfObf lnO{ jf glnO{ j]Zofj[lQdf nufpg],
-u_ k|rlnt sfg"g adf]lhd afx]s dflg;sf] cË lemSg],
-3_ j]Zofudg ug]{ .
-@_ s;}n] b]xfosf] s'g} sfo{ u/]df dfgj cf];f/k;f/ u/]sf] dflgg]5M
-s_ lsGg] jf a]Rg] p2]Zon] dflg;nfO{ ljb]zdf n}hfg],
-v_ j]Zofj[lQdf nufpg] jf zf]if0f ug]{ p2]Zon] s'g} k|sf/n] nnfO{ kmsfO{, k|nf]egdf
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$
kf/L, em'SofO{, hfn;fh u/L, k|k~r ldnfO{, hah{:tL u/L, s/sfkdf kf/L, ckx/0f
u/L, z/L/ aGws /fvL, gfh's l:yltsf] kmfObf lnO{, a]xf]; kf/L, kb jf zlQmsf]
b'?kof]u u/L, cleefjs jf ;+/IfsnfO{ k|nf]egdf kf/L, 8/, qf;, wfs, wDsL lbO{
jf s/sfkdf kf/L s;}nfO{ al;/x]sf] 3/, :yfg jf JolQmaf6 5'6fO{ nUg] jf cfk"m;Fu
/fVg] jf cfkm\gf] lgoGq0fdf lng] jf s'g} :yfgdf /fVg] jf g]kfnleqsf] Ps 7fpFaf6
csf]{ 7fpFdf jf ljb]zdf n}hfg] jf c? s;}nfO{ lbg] .
%= ph'/ ug]{
-!_ bkmf # adf]lhdsf] s;"/ u/]sf], ul//x]sf] jf ug{ nfu]sf]] yfxf kfpg] h'g;'s} JolQmn]
glhssf] k|x/L sfof{nodf ph'/ ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ph'/ ug]{ JolQmn] cfkm\gf] gfd uf]Ko /flvlbg lnlvt cg'/f]w u/]df
ph'/ btf{ ug]{ k|x/L sfof{non] lghsf] gfd uf]Ko /fVg' kg]{5 .
^= aofg k|dfl0ft u/fpg]
-!_ bkmf % adf]lhdsf] ph'/ kLl8t cfk}+mn] lbPdf k|x/L sfof{non] lghsf] tTsfn aofg u/fO{
To:tf] aofg k|dfl0ft u/fpgsf] nflu lghnfO{ t'?Gt glhssf] lhNnf cbfntdf pkl:yt
u/fpg' kg]{5 .
-@_ k|x/L sfof{non]pkbkmf -!_ adf]lhd aofg k|dfl0ft u/fpg NofPdf k|rlnt sfg"gdf
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg / ;f] aofg;Fu ;DalGwt s;"/sf] d'2f ;f] lhNnf cbfntsf]
If]qflwsf/leq gkg]{ eP klg To:tf] lhNnf cbfntsf] GofofwLzn] To:tf] aofg lghnfO{
k9L afFrL ;'gfO{ lghn] eg] adf]lhd n]lvPsf] eP ;f]xL Joxf]/f / eg] adf]lhd gePdf s]
slt km/s 5 ;f] Joxf]/f pNn]v u/L k|dfl0ft ul/lbg' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd aofg k|dfl0ft ul/Psf]df To:tf] kLl8t d'2fsf] sf/afxLsf]
l;nl;nfdf cbfntdf pkl:yt geP klg To;/L k|dfl0ft ul/Psf] aofg cbfntn]
k|df0fdf lng ;Sg]5 .
&= kqmfp ug{ jf vfgtnf;L lng ;lsg]
-!_ o; P]g cGtu{t s;"/ dflgg] s'g} sfo{ s'g} 3/, hUuf, :yfg jf ;jf/L ;fwgdf ePsf] jf
#*
eO/x]sf] jf x'g nfu]sf] hfgsf/L kfO{ t'?Gt sf/afxL gu/]df s;"/bf/ efUg] pDsg] jf To:tf]
s;"/;Fu ;DalGwt s'g} k|df0f nf]k jf gi6 x'g] ;Defjgf b]lvPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s}
s'/f n]lvPsf] eP tfklg sDtLdf k|x/L ;xfos lg/LIfs :t/sf] k|x/L sd{rf/Ln] krf{ v8f
u/L h'g;'s} avt b]xfosf] sfo{ ug{ ;Sg]5M
-s_ To:tf] 3/, hUuf, :yfg jf ;jf/L ;fwgdf k|j]z ug{, vfgtnf;L lng jf cfkm\gf]
sAhfdf /fVg,
-v_ To:tf] sfo{ ug{ nfUbf s;}n] afwf lj/f]w u/]df cfjZostf cg';f/ ‰ofn, 9f]sf
vf]nL jf kmf]/L cfjZos sf/afxL ug{,
-u_ To:tf] sfo{ ug]{ JolQmnfO{ lagf kqmfp k"hL{ lu/km\tf/ ug{ jf lghsf] vfgtnf;L
lng,
-3_ To:tf] 3/, hUuf, :yfg jf ;jf/L ;fwgdf e]l6Psf ;a} b;L, k|df0f a/fdb ug{ jf
#(
!!= bf]efif], ;f+s]lts efiff lj1 jf cg'jfbs /fVg ;Sg]%
o; P]g cGtu{tsf] s;"/ ;DaGwL d'2fsf] sfd sf/afxLdf k|of]u x'g] efiff kLl8tn] ga'‰g] ePdf
;DalGwt c8\8f cbfntsf] cg'dlt lnO{ lghn] bf]efif], ;f+s]lts efiff lj1 jf cg'jfbs /fVg
;Sg]5 .
To;/L bf]efif], ;f+s]lts efiff lj1 jf cg'jfbs /fVbf nfu]sf] /sd dWo] tf]lsP adf]lhdsf] /sd
;DalGwt JolQmsf] cg'/f]wdf g]kfn ;/sf/n] Joxf]g]{5 .
kl/R5]b # M p4f/, k'g:yf{kgf tyf k'gld{ng;DaGwL Joj:yf
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$
%= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
^= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
&= g]kfnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f yk .
*= P]= .
$)
-@s_ pkbkmf -!s_ / -!v_ adf]lhd k|b]z ;/sf/ jf :yfgLo txn] :yfkgf / ;~rfng
u/]sf] s]Gb|sf] cg'udg ;DalGwt k|b]z ;/sf/ jf :yfgLo txn] ug]{5 .(
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd ;~rfng ePsf] s]Gb|nfO{ g]kfn ;/sf/n] tf]lslbP adf]lhd cfly{s
tyf cGo ;xof]u k|bfg ug{ ;Sg]5 .
-$_ s]Gb|df /x]sf] JolQmnfO{ ;fdflhs ?kdf k'g:yf{kgf / kfl/jfl/s k'gld{ng u/fpg] Joj:yf
s]Gb|n] ug]{5 .
-%_ s]Gb|n] kLl8tnfO{ cfjZostf cg';f/ cf}iflw pkrf/ / k/fdz{ ;]jf tyf ;'ljwfsf] Joj:yf
ug{' kg]{5 .
-^_ s]Gb|df /x]sf kLl8tnfO{ lghsf] OR5f ljk/Lt s;}n] s'g} sfddf nufpg x'Fb}g .
-&_ s]Gb|sf]Joj:yfkg, ;~rfng dfkb08, cg'udg, kLl8tsf]nflu ;Lkd"ns tflnd tyf
/f]huf/L, k'g:yf{kgf, kfl/jfl/s k'gld{ng ;DaGwL Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!$= k'g:yf{kg sf]if
(= g]kfnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f yk
!)= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
!!= g]kfnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f yk .
$!
-v_ s'g} k|sf/sf] kmfObf lnO{ jf glnO{ j]Zofj[lQdf nufpg]nfO{ s;"/sf] dfqf cg';f/
bz jif{b]lv kGw| jif{;Dd s}b / krf; xhf/ ?k}ofFb]lv Ps nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf,
-u_ k|rlnt sfg"g adf]lhd afx]s dflg;sf] s'g} cË lemSg]nfO{ bz jif{ s}b / b'O{ nfv
?k}ofFb]lv kfFr nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf,
-3_ j]Zofudg ug]{nfO{ Ps dlxgfb]lv tLg dlxgf;Dd s}b / b'O{ xhf/ ?k}ofFb]lv kfFr
xhf/ ?k}ofF;Dd hl/afgf .
-ª_ lsGg, a]Rg jf j]Zofj[lQdf nufpg] p2]Zon] dflg;nfO{,–
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$
-!_ ljb]z n}hfg]nfO{ bz jif{b]lv kGw| jif{;Dd s}b / krf; xhf/ ?k}ofFb]lv Ps
nfv ?k}ofFF;Dd hl/afgf / afnaflnsf nu]sf] eP kGw| jif{b]lv aL; jif{;Dd
s}b / Ps nfv ?k}ofFb]lv b'O{nfv ?k}ofFF;Dd hl/afgf,
-@_ g]kfnleqsf] Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf n}hfg]nfO{ bz jif{ s}b / krf;
xhf/ ?k}ofFFb]lv Ps nfv ?k}ofF;Dd hl/afgf / afnaflnsf nu]sf] eP bz
jif{b]lv afx| jif{;Dd s}b / Ps nfv ?k}ofF hl/afgf .
-r_ zf]if0f ug]{ p2]Zon] bkmf $ sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -v_ adf]lhd g]kfnleqsf]
Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf n}hfg]nfO{ Ps jif{b]lv b'O{ jif{;Dd s}b / ljb]z nu]sf]
eP b'O{ jif{b]lv kfFr jif{;Dd s}b ,
-5_ v08 -ª_ /-r_ df n]lvPb] lv afx]s bkmf $ sf]pkbkmf -@_ sf]v08 -v_
adf]lhdsf] s;"/ ug]{nfO{ ;ft jif{b]lv bz jif{;Dd s}b,
-h_ dfgj a]rlavg jf cf];f/k;f/sf] s;"/ ug{ b'?T;fxg, if8\oGq jf pBf]u ug]{nfO{ jf
;f] s;"/sf] dltof/nfO{ ;f] s;"/ ubf{ x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf s'/fsf xsdf b]xfo adf]lhd
x'g]5M
-s_ lsGg] jf a]Rg] JolQm / s'g} k|sf/sf] kmfObf lnO{ jf glnO{ j]Zofj[lQdf nufpg]
JolQm Pp6} ePdf lghnfO{ lsg] jf a]r] afkt / s'g} k|sf/sf] kmfObf lnO{ jf glnO{
j]Zofj[lQdf nufP afkt 5'§f5'§} ;hfo,
-v_ lsGg] jf a]Rg] jf s'g} k|sf/sf] kmfObf lnO{ jf glnO{ j]Zofj[lQdf nufpg] / bkmf $
sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] s;"/ ug]{ JolQm Pp6} ePdf lghnfO{
lsg] jf a]r] afkt / To:tf] s;"/ u/] afkt 5'§f5'§} ;hfo,
-u_ v08 -v_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf $ sf]pkbkmf -@_ sf]v08
-v_ adf]lhd 5'6fO n}hfg] / lsGg], a]Rg] jf s'g} k|sf/sf] kmfObf lnO{ jf glnO{
j]Zofj[lQdf nufpg] p2]Zon] ljb]z jf g]kfnleqsf] Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf
n}hfg] JolQm Pp6} ePdf To;/L 5'6fO nu]sf] / ljb]z jf g]kfnleqsf] Ps 7fpFaf6
csf]{ 7fpFdf nu] afkt 5'§f5'§} ;hfo .
$@
-#_ bkmf # adf]lhdsf] s;"/ s'g} ;fj{hlgs kb wf/0f u/]sf] JolQmn] u/]sf] ePdf lghnfO{ ;f]
s;"/ u/] afkt x'g] ;hfosf] cltl/Qm ;f] ;hfosf] kRrL; k|ltzt yk ;hfo x'g]5 .
-$_ s;}n] bkmf # adf]lhdsf] s;"/ cfkm\gf] ;+/If0fdf jf cleefjsTjdf /x]sf] jf d'n'sL P]gsf]
xf8gftf s/0fLsf] dxn adf]lhd ;hfo x'g] JolQmsf ;DaGwdf u/]sf] /x]5 eg] lghnfO{ o;
P]gdf n]lvPsf] ;hfosf] cltl/Qm ;f] ;hfosf] bz k|ltzt yk ;hfo x'g]5 .
-%_ s;}n] bkmf # adf]lhdsf] s;"/ k'gM u/]df k|To]s k6s s;"/ u/] afkt ;f] s;"/ u/]df x'g]
;hfosf] Ps rf}yfO{ yk ;hfo x'g]5 .
-^_ bkmf % adf]lhd ph'/ ug]{ JolQmn] cfkm'n] Psk6s lbPsf] aofg ljk/Lt x'g] u/L d'2fsf]
k'k{Ifsf] l;nl;nfdf s'g} aofg lbPdf, klxn] cfkm"n] lbPsf] aofg jf ;"rgfsf cfwf/df
s;}sf lj?4 sf/afxL rln;s]kl5 ;f] ;DaGwL tYo 9fF6]df, lgotj; aofg kl/jt{g u/]df,
cbfntn] af]nfPsf] ;dodf pkl:yt gePdf jf cbfntnfO{ ;xof]u gu/]df lghnfO{ tLg
dlxgfb]lv Ps jif{;Dd s}b x'g]5 .!@
!@= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
!#= P]= .
!$= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
$#
-@_ pkbkmf -!_ jf -!s_ adf]lhdsf] Ifltk"lt{sf] /sd lng gkfpFb} kLl8tsf] d[To' ePdf To:tf]
/sd tf]lsP adf]lhd lghsf] gfafns 5f]/f5f]/LnfO{ / To:tf 5f]/f5f]/L geP lghdf cfl>t
afa'cfdfnfO{ lbOg]5 .!%
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd Ifltk"lt{sf] /sd kfpg] kLl8tsf] gfafns 5f]/f5f]/L / cfl>t
afa'cfdf gePdf To:tf] /sd bkmf !$ adf]lhdsf] k'g:yf{kg sf]ifdf hDdf ug{' kg]{5 .
kl/R5]b % M ljljw
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$
!%= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
$$
t/, lghn] u/]sf] ;xof]u cGo ;a'b k|df0faf6 k|dfl0ft gePdf jf lghn] k|x/L jf ;/sf/L
jlsnnfO{ u/]sf] ;xof]u k|lts"n x'g] u/L cbfnt ;dIf aofg lbPdf o; P]g jf k|rlnt
sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgh pk/ k'gM d'2f bfo/ ug{ ;lsg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf cj:yfdf o; bkmf adf]lhd
;hfosf] dfu bfaLdf 5'6 lbg ;lsg] 5}gM
-s_ d'Vo cleo'QmnfO{ ;hfosf]dfu bfaL 5'6 lbg,
-v_ afnaflnsf a]rlavg jf cf];f/k;f/ u/]sf]df,
-u_ Psk6s ;hfo 5'6sf] ;'ljwf kfO;s]sf] .
@@= bfaL ug{ ;Sg]
o; P]g adf]lhdsf] s;"/df cbfntdf d'2f btf{ ubf{sf avt ;DalGwt ;/sf/L jlsnn]
cleo'Qmn] g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L s;"/ u/]sf] xf] egL bfaL lng ;Sg]5 .
!^= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
$%
sf/0f b]vfO{ ;'/Iffsf] nflu glhssf] k|x/L sfof{nodf cg'/f]w u/]df To:tf] k|x/L sfof{non]
lghnfO{ b]xfo adf]lhdsf] s'g} jf ;a} Joj:yf ul/lbg' kg]{5M
-s_ d'2fsf] sf/afxLsf] l;nl;nfdf c8\8f cbfnt cfpFbf–hfFbf ;'/Iff lbg],
-v_ lglZrt cjlw;Dd k|x/L ;'/Iffdf /fVg] jf /fVg nufpg],
-u_ s]Gb|df /fVg] .
@^s= ;fIfLnfO{ b}lgs tyf e|d0f eQf lbg' kg]{
-!_ o; P]g cGtu{tsf] d'2fdf g]kfn ;/sf/sf tkm{af6 cbfntdf pkl:yt ePsf
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ P]g, @)^$
;fIfLnfO{ /fhkq cg+lst k|yd >]0fLsf ;/sf/L sd{rf/Ln] k|rlnt sfg"g adf]lhd
kfP ;/xsf] b}lgs tyf e|d0f eQf ;DalGwt ;/sf/L jsLn sfof{non] pknAw
u/fpg' kg]{5 .!&
-@_ s'g} ;/sf/L sd{rf/L ;fIfL jf ljz]if1sf] x}l;otn] pkbkmf -!_ cGt{utsf] d'2fdf
cbfntdf pkl:yt ePdf lghnfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd lghn] kfpg] b}lgs tyf
e|d0f eQf lgh jxfn /x]sf] sfof{non] pknAw u/fpg' kg]{5 .
@&= aGb Ohnf;df sf/afxL x'g]
-!_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/ ;DaGwL d'2fsf] sf/afxL tyf ;'g'jfO aGb Ohnf;df ul/g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]aGb Ohnf;df sf/afxL tyf ;'g'jfO x'Fbf d'2fsf kIf, ljkIf,
lghx¿sf sfg"g Joj;foL / cbfntn] cg'dlt lbPsf JolQmdfq To:tf] Ohnf;df k|j]z
ug{ ;Sg]5g\ .
@*= ;/sf/ jfbL x'g]
o; P]g cGtu{tsf] d'2f ;/sf/jfbL x'g]5 / ;f] d'2f ;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g, @)$( sf] cg';"rL–!
df ;dfj]z ePsf] dflgg]5 .
@(= lgod agfpg] clwsf/
of] P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ g]kfn ;/sf/n] cfjZos lgodx¿ agfpg ;Sg]5 .
#)= vf/]hL / arfp
-!_ hLp df:g] a]Rg] sfo{ -lgoGq0f_ P]g, @)$# vf/]h ul/Psf] 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] P]g cGtu{t eP u/]sf sfd sf/afxLx¿ o;} P]g adf]lhd eP u/]sf
dflgg]5g\ .
!&= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
$^
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_
lgodfjnL, @)^%
!= ;+lIfKt gfd /k|f/De
-!_ oL lgodx¿sf]gfd ædfgj a]r lavg tyf cf];f/k;f/-lgoGq0f_ lgodfjnL, @)^%Æ
/x]sf] 5 .
-@_ of]lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiff
ljifo jf k|;+un]csf]{cy{ gnfu]d f o; lgodfjnLdf,–
-s_ æP]gÆ eGgfn]dfgj a]r lavg tyf cf]; f/k;f/-lgoGq0f_ P]g , @)^$ ;Demg' k5{ .
$&
-#_ pklgod -!_ sf]v08 -v_, -u_, -3_, -ª_, -r_ /-em_ adf]lhdsf];b:odf ;DalGwt
lgsfon]pknAw eP;Dd dlxnfnfO{ dgf]gog ug{' kg]{5 .
$= /fli6«o ;ldltsf]sfd, st{Jo /clwsf/
-!_ /fli6«o ;ldltsf]sfd, st{Jo /clwsf/b]xfo adf]lhd x'g]5M
-s_ dfgj a]r lavg tyf cf]; f/k;f/lj?4 cfjZos gLlt, of]hgf tyf sfo{qmd th{'df
u/L dGqfno ;dIf k]z ug]{,
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ lgodfjnL, @)^%
$*
-#_ a}7ssf] cWoIftf /fli6«o ;ldltsf] cWoIfn] / lghsf] cg'kl:yltdf pkl:yt ;b:ox¿
dWo] jl/i7 ;b:on] ug]{5 . a}7sdf ax'dtsf] /fo dfGo x'g]5 / dt a/fa/ ePdf a}7ssf]
cWoIftf ug]{JolQmn]lg0ff{os dt lbg]5 .
-$_ a}7s ;DjGwL cGo sfo{ljlw /fli6«o ;ldlt cfk}mn]lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g]5 .
^= lhNnf ;ldltsf]u7g
-!_ P]gsf]bkmf @# adf]lhdsf]lhNnf ;ldltdf b]xfosf cWoIf /;b:o /xg]5g\M
-s_ k|d'v lhNnf clwsf/L – cWoIf
-v_ lhNnf GofoflwjQmf, lhNnf ;/sf/L jsLn sfof{no – ;b:o
-u_ lhNnf k|x/L sfof{nosf]k|d'v – ;b:o
-3_ dfgj a]r lavg tyf cf]; f/k;f/lj?4sf]If]qdf lhNnfdf
$(
-h_ dfgj a]r lavg tyf cf];f/k;f/;Fu ;DalGwt nut tyf clen]v cBfjlws ug]{
/k|To]s tLg dlxgfdf ;f];DaGwL k|ltj]bg /fli6«o ;ldltdf k7fpg] .
-@_ lhNnf ;ldltsf];b:o–;lrjn]P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd cfkm"n]u/]sf sfd
sf/afxLsf] ljj/0f ;ldltsf] a}7sdf k]z ug{' kg]{5 .
*= a}7s ;DaGwL sfo{ljlw
-!_ lhNnf ;ldltsf] a}7s cfjZostf cg';f/ cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, :yfg / ;dodf a:g]5 .
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ lgodfjnL, @)^%
-@_ s'n ;b:o ;+Vofsf]krf; k|ltzt eGbf a9L ;b:ox¿ pkl:yt ePdf lhNnf ;ldltsf]
a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-#_ a}7ssf] cWoIftf lhNnf ;ldltsf] cWoIfn] / lghsf] cg'kl:yltdf pkl:yt ;b:ox¿
dWo] jl/i7 ;b:on] ug]{5 . a}7sdf ax'dtsf] /fo dfGo x'g]5 / dt a/fa/ ePdf a}7ssf]
cWoIftf ug]{JolQmn]lg0ff{os dt lbg]5 .
-$_ a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw lhNnf ;ldlt cfk}mn]lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g]5 .
(= ph'/ ug]{ JolQmsf] uf]Kotf
-!_ P]gsf] bkmf # adf]lhd ph'/ ug]{ JolQmn] cfKmgf] gfd uf]Ko /flvlbg cg'/f]w u/]df ph'/stf{sf]
sfNklgs gfd /fvL ph'/btf{ ug]{Joj:yf ph"/btf{ ug]{k|x/L sfof{non]ldnfpg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd uf]Ko /flvPsf]gfd cg';Gwfg, cleof]hg /Gofo lg/f]k0fsf]
l;nl;nfdf dfu ePsf]cj:yfdf afx]s s;}n]v'nf;f ug{' x'Fb}g .
!)= bf]efif]jf cg'jfbs ;DaGwL Joj:yf
-!_ lhNnf ;ldltn]c8\8f cbfntsf]sfd sf/afxLsf]efiff cg'jfb ug{ ;Sg]lj1 jf
bf]efif]sf];"rL tof/u/L cBfjlws ug{' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf];"rL tof/ubf{ lhNnf ;ldltn];fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L
OR5's JolQmx¿sf]bIftfsf]cfwf/df ug]{5 .
-#_ c8\8f cbfntsf]sfd sf/afxLsf]efiff ga'Emg]kLl8tn]bf]efif]jf cg'jfbs /fVg' kg]{
ePdf kLl8tn]lhNnf ;ldlt ;dIf cg'/f]w ug{ ;Sg]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd kLl8tn]cg'/f]w u/]df lhNnf ;ldltn]pklgod -!_ adf]lhdsf]
;"rLdf gfd ;dfj]z ePsf JolQmx¿ dWo]a f6 kLl8tn]rfx]s f]JolQmnfO{ bf]efif]jf
cg'jfbssf]?kdf sfd ug]{u/L tf]S g ;Sg]5 .
!!= s]Gb|sf]:yfkgf /;~rfng ;DaGwL Joj:yf
-!_ lhNnf ;ldltn]kLl8tnfO{ zf/Ll/s jf dfgl;s pkrf/u/fpg, ;fdflhs ?kdf k'g:yf{kgf
ug{ /kfl/jfl/s k'gld{ng u/fpg s]Gb|sf]:yfkgf /;~rfng ug]{5 .
%)
-@_ pklgod -!_ adf]lhd :yfkgf ePsf s]Gb|sf]Joj:yfkg lglZrt cjlwsf nflu zt{x¿
tf]sL s/f/df lhNnf ;ldltn] lghL jf u}/;/sf/L ;+:yfnfO{ lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd Joj:yfkg s/f/df lbFbf s]Gb|nfO{ a9L cfly{s /k|fljlws of]u bfg
lbg];+:y fnfO{ k|fyldstf lbg' kg]{5 .
-$_ P]gsf]bkmf !# sf]pkbkmf -@_ adf]lhd s]Gb| :yfkgf /;~rfng ug{ rfxg];+:yfn]b]xfosf
ljj/0f vf]n L cg';"rL–! adf]lhdsf]9fFrfdf lhNnf ;ldlt;dIf lgj]bg lbg' kg]{5M
-s_ ;+:yfsf]ljwfg /btf{ k|df0fkqsf]k|ltlnkL,
-v_ s]Gb| :yfkgf x'g] :yfg / To:tf] s]Gb|sf] Ifdtf nufotsf ef}lts k"jf{wf/sf] ljj/0f,
-u_ s]Gb|sf]nflu cfjZos hgzlQmsf]ljj/0f,
-3_ cfly{s >f]t sf]ljj/0f .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd k|fKt lgj]b g pk/hfFra'em u/L lgod !@ adf]lhdsf]k"jf{wf/tyf
%!
-v_ kLl8tnfO{ dgf];fdflhs ljdz{ / :jf:Yo ;]jf ;d]tsf] k/fdz{ ;]jf pknAw u/fpg
;Sg],
-u_ kLl8tnfO{ cfjZostf cg';f/cf}ifwf]krf/sf];]jf k|bfg ug{ jf ;f]sf]k|jGw ug{
;Sg],
-3_ kLl8tnfO{ cfjZostf cg';f/sfg"gL];]jf k|bfg ug{ jf ;f]sf]k|jGw ug{ ;Sg],
-ª_ kLl8tnfO{ lzIffsf]cfjZos k|jGw ug{ ;Sg] .
dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ -lgoGq0f_ lgodfjnL, @)^%
-@_ s]Gb|n]lgod $ sf]pklgod -!_ sf]v08 -em_ adf]lhd hf/L ePsf]k'g:yf{kgf s]Gb|
;~rfng lgb]{lzsf kfngf ug{' kg]{5 .
!$= s]Gb|sf] cg'udg
-!_ P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd s]Gb| ;~rfng eP gePsf];DaGwdf /fli6«o ;ldltn]
cfjZostf cg';f//lhNnf ;ldltn]sDtLdf 5 dlxgfsf]Ps k6s lg/LIf0f /cg'udg
ug]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lg/LIf0f /cg'udg ug{ vl6Psf]kbflwsf/Ln]cg';"rL–# adf]lhdsf]
9fFrfdf ;DalGwt ;ldlt;dIf k|ltj]b g k]z ug{' kg]{5 . lhNnf ;ldltn]cfkm";dIf k|fKt
cg'udg k|ltj]b g /fli6«o ;ldltdf k7fpg' kg]{5 .
!%= ;Lkd"ns tfnLd
-!_ s]Gb|n]/fli6«o ;ldlt tyf lhNnf ;ldlt;Fu ;dGjo u/L s]Gb|df /x]sf kLl8tx¿sf nflu
;Lkd'ns tfnLdsf]Joj:yf ug{'kg]{5 .
-@_ lgod $ sf]pklgod -!_ sf]v08 -h_ adf]lhd nfu" ePsf]dfkb08sf]cfwf/df lhNnf
;ldltn]tfnLdk|fKt JolQmx¿sf]5gf}6 u/L lghx¿nfO{ aLp k"FhL -l;8 dgL_ pknAw
u/fpg jf o:tf]k'FhL pknAw u/fpg ;Sg]a}+s jf ljQLo ;+:y f jf sfo{qmd;Fu ;dGjo
ul/lbg]5 .
-#_ o; lgod adf]lhd tfnLdk|fKt JolQmx¿nfO{ s]Gb|n]/f]huf/ahf/;DaGwL ;"rgf k|jfx
tyf /f]huf/Lsf] nflu ;xhLs/0f ug{' kg]{5 .
!^= k'g:yf{kgf tyf kfl/jfl/s k'gld{ng
-!_ P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd p4f/ul/Psf kLl8t tyf lgh;Fu /x]sf gfafnsnfO{
ltgLx¿sf] k'g{:yfkgf tyf kfl/jfl/s k'gld{ng gx'~h]n;Ddsf nflu s]Gb|df /fVg] Joj:yf
ul/g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf JolQmx¿nfO{ s]Gb|n] lghsf] 3/ kl/jf/sf] vf]htnf; u/L
kl/jfl/s k'gld{ng u/fpg' kg]{5 . s]Gb|n] o:tf] kfl/jfl/s k'gld{ng u/fpFbf kLl8t tyf
lghsf]kl/jf/sf ;b:onfO{ cfjZos k/fdz{ lbg], ;xhLs/0f ug]{nufotsf cfjZos
pkfosf]cjnDag ug]{5 .
%@
-#_ pklgod -!_ adf]lhd tTsfnsf nflu s]Gb|df /flvPsf kLl8tnfO{ 5 dlxgf eGbf a9L
cjlw s]Gb|df /flvg] 5}g .
t/p4f/ul/Psf]JolQm gfaflnu /x]5 eg]lghnfO{ j}s lNks Joj:yf u/L afnaflnsfsf
lglDt :yflkt s]Gb|df :yfgfGt/0f ul/g]5 .
!&= k'g:yf{kgf sf]ifsf] Joj:yfkg / ;~rfng
-!_ s]Gb|Lo :t/sf] k'g:yf{kgf sf]if /fli6«o ;ldlt cGtu{t /xg]5 .
-@_ /fli6«o ;ldltn]lhNnf ;ldlt cGtu{t /xg]u/L cfjZostf cg';f/k'g{:y fkgf sf]ifsf]
:yfkgf ug{ ;Sg]5 .
-#_ k'g:yf{kgf sf]ifsf]/sd P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd kLl8tsf]p4f//k'g:yf{kgf ug{df
dfq vr{ ul/g]5 .
-$_ lhNnf :t/sf] sf]ifdf s]Gb|Lo :t/sf] sf]ifsf] /sd dWo]af6 /fli6«o ;ldltn] tf]s]sf] /sd /
%#
……3/]n' lx+;fÆ eg]sf] s'g} JolQmn] 3/]n' ;DaGw ePsf] csf]{ s'g} JolQmnfO{ lbPsf] zf/Ll/s,
dfgl;s, of}ghGo jf cfly{s oftgf xf] eg] ……3 /]n' ;DaGwÆ eg]s f]a+zh, ljjfx jf wd{k'q jf
wd{k'qL ePsf]jf ;+o'Qm kl/jf/sf];b:o, cfl>t jf sfdbf/sf]?kdf Ps}kl/jf/df a;]sf
JolQmx¿sf aLrdf ePsf];DaGw xf] /of]zAbn];Fu}a;]sf hf]8L jf c+z lnO{ jf glnO{ leGg
a;]sf klt jf kTgLsf];DaGw ;d]tnfO{ hgfpFb5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL÷JolQmjfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no÷lhNnf cbfnt÷:yfgLo
tx÷/fli6«o dlxnf cfof]u
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ ePsf] ldltn] () lbgleq
3/]n' lx+;f -s;"//;hfo_ P]g, @)^^
k|:tfjgf
k|To]s JolQmsf] ;'/lIft / ;Ddfghgs tj/n] afFRg kfpg] clwsf/sf] ;Ddfg ub}{ 3/ kl/jf/leq jf 3/
kl/jf/;Fu ufFl;P/x'g]lx+;fhGo sfo{nfO{ b08gLo agfO{ To:tf]sfo{ lgoGq0f ug{ tyf 3/]n' lx+;faf6
kLl8t JolQmnfO{ ;+/If0f u/L Gofo k|bfg ug]{;DaGwdf sfg"gL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n],
g]kfnsf]cGtl/d ;+ljwfg, @)^# sf]wf/f *# sf]pkwf/f -!_ adf]lhd ;+ljwfg ;efn]of]P]g agfPsf]
5.
!= ;+lIfKt gfd /k|f/De
-!_ o; P]g sf]gfd ……3/]n
' lx+;f -s;"//;hfo_ P]g, @)^^Æ /x]sf]5 .
-@_ of]P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
!= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f lemlsPsf] .
@= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
#= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
%%
jf cfTdxTof ug]{kl/l:ylt v8f ug]{xb;Ddsf]sfo{ ;Demg' k5{ /;f]zAbn]dfgl;s jf
efjgfTds rf]6 k'Ug ;Sg]cGo s'g}sfd ;d]tnfO{ hgfpF5 .$
-ª_ ……of}ghGo oftgfÆ eGgfn]of}g hGo k|s[ltsf]b'Jo{jxf/, ckdfg, xtf]T;fx jf cfTd;Ddfgdf
rf]6 k'¥ofpg]jf ;'/lIft of}g :jf:Yodf cf3ft k'Ug]s'g}klg sfo{ ;Demg'k5{ .
-r_ æcfly{s oftgfÆ eGgfn];uf]n jf lghL ;DklQsf]k|of]u ug{ jf /f]huf/L jf cfly{s ;|f]t
/;fwgsf]kx'Fr jf k|of]udf jl~rt ug]{sfo{ ;Demg'k5{ /;f]zAbn]dlxnfsf]xsdf
bfOhf]dfu ug]{, bfOhf]Nofpg bafj lbg]jf bfOhf]gNofPsf]sf/0faf6 ul/g]3[0ff, x]n f jf
%
lt/:sf/ ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-5_ ……kLl8tÆ eGgfn] kL8s;Fu 3/]n' ;DaGw e} lghåf/f ul/Psf] 3/]n' lx+;faf6 kLl8t egL
bfaL ug]{JolQm ;Demg'k5{ .
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)^^
-h_ ……kL8sÆ eGgfn] kLl8t;Fu 3/]n' ;DaGw e} lghlj?4 3/]n' lx+;f u/]sf] egL kLl8tn] bfaL
u/]s f]JolQm ;Demg' k5{ /;f]zAbn]3/]n' lx+;f ug]{sfo{df ;+nUg /x]sf]cGo JolQm jf
dltof/nfO{ ;d]t hgfpF5 .
em_ ……k|x/L sfof{noÆ eGgfn] kLl8t a;f]af; u/]sf], kL8s /x]sf] jf 36gf:ynsf] glhssf]
k|x/L sfof{no ;Demg'k5{ /;f]zAbn]lhNnf k|x/L sfof{no cGtu{tsf]afnaflnsf jf
dlxnf ;]n jf k|x/L rf}sL jf pkrf}s L ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-`_ ……:yfgLo txÆ^ eGgfn]kLl8t a;f]a f; u/]sf]jf kL8s /x]sf]jf 36gf ePsf]ufpFkflnsf&
jf gu/kflnsf ;Demg' k5{ /;f]zAbn]gu/kflnsfsf]j8f ;ldlt ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-6_ æcbfntÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]s]sf] cbfnt
;Demg' k5{ .*
-6!_ æph"/LÆ eGgfn]bkmf $ jf % adf]lhd lbOg]ph"/L ;Demg' k5{ /;f]zAbn]bkmf %s=
adf]lhd lbOg] hfx]/L b/vf:t ;d]tnfO{ hgfpF5 .(
-7_ ……tf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf] lgoddf tf]lsPsf] jf
tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .
$= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
%= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
^= s]xL g]k fn P]g ;+zf]w g ug]{P]g , @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
&= P]=
*= ldlt @)^^.$.@^ sf]g]kfn /fhkqdf k|sflzt ;"rgfn];DalGwt lhNnf cbfntnfO{ cbfnt tf]s]sf] .
(= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
%^
#= 3/]n' lx+;f ug{ u/fpg gx'g]
-!_ s;}n ]klg 3/]n' lx+;f ug{ u/fpg jf ;f]s'/fsf]pBf]u ug{ jf 3/]n' lx+;fsf]lgldQ s;}n
fO{
b'?T;fxg ug{ x'Fb}g .
-@_ s;}n] pkbkmf -!_ ljk/Ltsf] sfo{ u/]df o; P]g cGtu{tsf] s;"/ u/]sf] dflgg]5 .
$= ph'/L ug]{
-!_ 3/]n' lx+;f ePsf], e}/x]sf] jf x'g nfu]sf] yfxf kfpg] h'g;'s} JolQmn] ;f] ;DaGwL ljj/0f
v'nfO{ k|x/L sfof{no jf /fli6«o dlxnf cfof]u jf :yfgLo tx!) ;dIf lnlvt jf df}lvs
ph'/L lbg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]ph'/L lnlvt ?kdf k|fKt ePsf]df t'?Gt /df}lvs ?kdf k|fKt
ePsf]df ;f];DaGwL cfjZos ljj/0f n]vL n]vfO{ ph'/Lstf{sf];xL5fk u/fO{ btf{ ug{'
kg]{5 .
-#_ /fli6«o dlxnf cfof]u df btf{ ePsf]ph'/Lsf];DaGwdf /fli6«o dlxnf cfof]u ;DaGwL
%&
lng ;lsg]5 . o;/L d]n ldnfk u/fpFbf kLl8tnfO{ kg{ ;Sg]dgf]j }1flgs tyf ;fdflhs
k|efj /uf]kgLotfsf]clwsf/;d]tnfO{ Wofgdf /fVg' kg]{5 .
-!)_ k|x/L sfof{no jf :yfgLo tx!#n] ph'/Lsf] sf/afxL / lsgf/f ubf{ kL8snfO{ tf/]vdf /fvL
ug{' kg]{5 .
-!!_ pkbkmf -$_ jf -%_ adf]lhd lemsfpFbf kL8s pkl:yt gePdf jf pkl:yt u/fpg g;lsPdf
jf kIfx¿aLr d]n ldnfk x'g g;s]d f k|x/L sfof{no jf :yfgLo tx!$n] ph'/Lstf{sf] ;xdlt
ePdf pkbkmf -*_ adf]l hdsf]Dofb ;dfKt ePsf]ldltn kGw| lbgleq ;f]x L Joxf]/f pNn]v
u/L ph'/L /;f]; Fu ;DalGwt ldl;n sfuh /k|df0f cbfnt ;dIf k7fOlbg' kg]{5 .
-!@_ pkbkmf -%_ /-&_ adf]lhd ;xof]u pknAw u/fpg' k|x/L sfof{nosf]st{Jo x'g]5 .
%= cbfntn] sf/afxL ug]{
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)^^
-!_ bkmf $ sf]pkbkmf -!!_ adf]lhd ph'/L k|fKt ePdf cbfntn];f]xL ph'/Lsf]cfwf/df o;
P]g adf]lhd sf/afxL /lsgf/f ug{' kg]{5 .
-@_ bkmf $ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg kLl8tn]rfx]df ;f]em}cbfntdf ph'/L lbg
;Sg]5 .
%s= hfx]/L lbg ;Sg]!%
-!_ bkmf $ /% df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg cË eË u/]sf]jf t]hfj jf o:t}
k|sf/sf cGo kbfy{ 5ls{O jf ;f]kbfy{n]kf]nL, 8fdL, bnL, 3;L hLpdf kL8f
u/fpg] jf cg'xf/ jf z/L/sf] s'g} c+u s'?k kfl/lbg] u/L ePsf] zf/Ll/s oftgf jf
of}ghGo oftgf ;DaGwL 3/]n' lx+;fsf] s;"/ ePsf], eO/x]sf] jf x'g nfu]sf] yfxf
kfpg]h'g;'s}JolQmn]k|rlnt sfg"g adf]lhd glhssf]k|x/L sfof{nodf hfx]/L
b/vf:t lbg ;Sg]5 .
^= cGtl/d ;+/If0ffTds cfb]z hf/L ug{ ;Sg]
-!_ ph'/Lsf]k|f/lDes 5fglagaf6 kLl8tnfO{ tTsfn ;+/I f0f lbg cfjZos b]l vPdf cbfntn]
ph'/Lsf]clGtd lg0f{o geP;Ddsf]nflu kL8ssf gfddf b]xfo adf]lhd ug{ cfb]z lbg
;Sg]5M
-s_ kLl8tnfO{ lgh a;L cfPsf]3/df a;f]af; ug{ lbg, vfg nfpg lbg, s'6lk6 gug{
tyf lzi6 /;Eo Jojxf/ug{,
%*
-v_ kLl8tnfO{ zf/Ll/s jf dfgl;s rf]6 k'u]sf]ePdf plrt pkrf/u/fpg jf pkrf/sf
nflu pko'Qm /sd lbg,
-u_ kL8s /kLl8tnfO{ Ps}7fpFdf a;f]af; ug{ pko'Qm x'g]gb]lvPdf kL8snfO{ cnu
a:g]Joj:yf ug{ tyf To;/L cnu a:bf kLl8tsf]e/0f kf]if0fsf]nflu cfjZos
Joj:yf ug{,
-3_ ufnL a]OHhtL ug]{, wDsL lbg]jf c;Eo Jojxf/ug]{sfd gug{ jf gu/fpg,
-ª_ kLl8t 5'§}a;]sf]7fpFdf jf af6f]3f6f]df jf sfof{nodf uO{ jf s'g}lsl;dsf];~rf/
dfWodåf/f jf cGo s'g}k|sf/n]b'Mv lbg]jf ;tfpg]sfo{ gug{,
-r_ kLl8tsf]lxt /;'/I ffsf]lgldQ cGo cfjZos /pko'Qm s'/f ug{ u/fpg .
-@_ ph'/Lsf]k|f/lDes 5fglagaf6 kLl8tsf]cltl/Qm lghsf gfafns ;Gtfg jf lgh;Fu
cfl>t s'g}JolQmnfO{ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s'g};+/If0f lbg cfjZos b]lvPdf
cbfntn];f]pkbkmf adf]lhdsf]s'g}cfb]z lbg ;Sg]5 .
!^= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
!&= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
%(
u/fpg g;Sg]ePdf ;DalGwt :yfgLo tx!*n]tTsfn To:tf]vr{ pknAw u/fO{ =======!(
To:tf]/sd kL8saf6 c;"n ug{ jf u/fpg' kg]{5 .
-@_ 3/]n ' lx+;faf6 kLl8t JolQm dfgl;s jf zf/Ll/s ?kdf czQm ePsf]sf/0fn]c:ktfndf
pkrf/ p/fpg' k/]df pkrf/ u/fpFbf nfu]sf] ;Dk"0f{ vr{ kL8sn] Joxf]g{' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg s'g}sf/0fn]kL8sn]To:tf]vr{ tTsfn
pknAw u/fpg g;Sg]ePdf cbfntn];DalGwt :yfgLo tx jf bkmf !! adf]lhdsf];]jf
s]Gb|af6 kLl8tn] To:tf] pkrf/ /sd kfpg] u/L cfb]z ug{ ;Sg]5 / To;/L pknAw u/fOPsf]
/sd kL8saf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;'n ug{' jf u/fpg' kg]{5 .
!)= Ifltk"lt{ lbnfOlbg]
kLl8t JolQmnfO{ 3/]n' lx+;fsf]k|s[lt, dfqf, kLl8tnfO{ k'u]s f]kL8f /kL8s tyf kLl8tsf]cfly{s
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)^^
!*= g]kfnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f ;+zf]lwt .
!(= g]k fnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f lemlsPsf] .
@)= g]kfnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f yk .
^)
-$_ ;]j f s]Gb|n]cfjZostf cg';f/kLl8tnfO{ sfg"gL ;xfotf, dgf]ljdz{ ;]jf, dgf]j}1flgs
;]j f /cfly{s ;xfotf pknAw u/fpg ;Sg]5 .
-%_ ;]j f s]Gb|sf]Joj:yfkg, ;~rfng tyf cg'udg ;DaGwL Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!@= ;]jf sf]if
-!_ bkmf !! sf]pkbkmf -!_ adf]lhd :yfkgf ePsf ;]jf s]Gb| ;~rfng ug{sf]nflu g]kfn
;/sf/n] Ps ;]jf sf]if :yfkgf ug]{5 .
-!s_ bkmf !! sf]pkbkmf -!s_ /-!v_ adf]lhd :yfkgf tyf x:tfGt/0f ePsf ;]jf
s]Gb|sf] Joj:yfkg tyf ;~rfng ug{ rfxg] k|b]z ;/sf/n] cfkm\gf] >f]taf6
Joj:yf ug]{ u/L k|b]z sfg"g adf]lhd / :yfgLo txn] cfkm\gf] >f]taf6 Joj:yf ug]{
u/L :yfgLo sfg"g adf]lhd ;]jf sf]if :yfkgf ug{ ;Sg]5 .@!
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf b]xfo adf]lhdsf /sd /xg]5g\M
-s_ g]kfn ;/sf/af6 k|fKt /sd,
@!= g]kfnsf];+ljwfg cg's"n agfpg s]xL g]kfn P]g nfO{ ;+zf]w g ug]{P]g, @)&% åf/f yk .
@@= P]=
@#= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
@$= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
^!
-@_ 3/]n ' lx+;fsf]pBf]u jf b'?T;fxg ug]{jf dltof/x'g]nfO{ d'Vo s;"/b f/nfO{ x'g];hfosf]
cfwf ;hfo x'g]5 .
-#_ 3/]n' lx+;fsf] s;"/df ;hfo kfO;s]sf] JolQmn] k'gM ;f]xL s;"/ u/]df k6s}lkR5] bf]Aa/
;hfo x'g]5 .
-$_ ;fj{hlgs hjfkmb]xLsf] kbdf axfn /x]sf] s'g} JolQmn] cfkm\gf] kTgL, Ho]i7 gful/s,
ckfËtf ePsf JolQm, gfafns jf ue{jtL dlxnf lj?4@% o; P]g adf]lhdsf] s;"/ u/]df
lghnfO{ yk bz k|ltzt ;hfo x'g]5 .
-%_ s;}n ]bkmf ^ adf]lhd cbfntaf6 lbPsf]cfb]z kfng gu/]df To:tf]JolQmnfO{ b'O{ xhf/
?k}ofFb]lv kGw| xhf/?k}o fF;Dd hl/afgf jf rf/dlxgf;Dd s}b jf b'j};hfo x'g]5 .
!$= xbDofb
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)^^
@%= n}lËs ;dfgtf sfod ug{ tyf n}lËs lx+;f cGTo ug{ s]x L g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{P]g, @)&@ åf/f yk .
^@
3/]n' lx+;f -s;"//;hfo_ lgodfjnL, @)^&
!= ;+lIfKt gfd /k|f/De
-!_ oL lgodx¿sf]gfd æ3/]n ' lx+;f -s;"//;hfo_ lgodfjnL, @)^&Æ /x]sf]5 .
-@_ of]lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;Ën]csf]{cy{ gnfu]d f o; lgodfjnLdf,–
-s_ æph'/LÆ eGgfn]P]gsf]bkmf $ sf]pkbkmf -!_ jf bkmf % sf]pkbkmf -@_ adf]lhd k/]sf]
ph'/L ;Demg' k5{ .
-v_ æph'/Lstf{Æ eGgfn]ph'/L lbg]JolQm ;Demg' k5{ .
-u_ æph'/L ;'Gg]lgsfoÆ eGgfn]k|x/L sfof{no, /fli6«o dlxnf cfof]u, :yfgLo lgsfo jf
cbfnt ;Demg' k5{ .
-3_ æP]gÆ eGgfn]3/]n' lx+;f -s;'//;hfo _ P]g , @)^^ ;Demg' k5{ .
^#
-^_ 3/]n ' lx;f ;DaGwdf kLl8t /cGo JolQm b'j}s f]ph'/L k/]df kLl8tn]lbPsf]ph'/L pk/dfq
sf/afxL ul/g]5 .
-&_ pklgod -$_, -%_ jf -^_ adf]lhd s'g}Ps ph'/L pk/dfq sf/afxL ug{' kg]{ePdf To:tf]
ph'/L ;'Gg]lgsfon];f]s'/fsf]]hfgsf/L ;DalGwt ph'/L ;'Gg]lgsfonfO{ lbg' kg]{5 .
-*_ pklgod -&_ adf]lhd hfgsf/L k|fKt ePdf To:tf]ph'/L ;'Gg]lgsfon];f]Joxf]/f ph'/L
btf{ lstfadf hgfO{ ph'/Lsf]nut s§f ug{' kg]{5 .
$= ph'/L btf{ lstfj
ph'/L ;'Gg] lgsfon] ph'/L btf{ ug]{ k|of]hgsf] nflu cg';"rL–# adf]]lhdsf] 9fFrfsf] ph'/L btf{
lstfa /fVg' kg]{5 .
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ lgodfjnL, @)^&
^$
-s_ kLl8t jf lgh;Fu cfl>t JolQmnfO{ c:yfoL?kdf ;'/lIft :yfg jf ;]jf s]Gb|df
a:g] Joj:yf ldnfpg],
-v_ kL8saf6 yk zf/Ll/s rf]6 k6s jf dfgl;s oftgf x'g gkfpg]Joj:yf ug]{.
*= ph'/L ;lxtsf]ldl;n k7fpg]
-!_ P]gsf]bkmf $ sf]pkbkmf -$_ jf -%_ adf]l hd lemsfpFbf kL8s pkl:yt gePdf, kL8snfO{
pkl:yt u/fpg g;lsPdf jf kLl8t /kL8s aLr d]n ldnfk x'g g;s]d f :yfgLo lgsfo jf
k|x/L sfof{non]P]g sf]bkmf $ sf]pkbkmf -!!_ adf]lhdsf]Dofbleq ;f]xL Joxf]/f pNn]v
u/L]cg';"rL–$ adf]lhdsf]9fFrfdf ;DalGwt cbfnt ;dIf ph'/L ;lxtsf]ldl;n k7fpg'
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd ph'/L ;lxtsf]ldl;n k|fKt ePdf cbfntn];f]ph'/L pk/
cfjZos sf/afxL /lsgf/f u/L ;f]sf]hfgsf/L To;/L ph'/L k7fpg]:yfgLo lgsfo jf
k|x/L sfof{nodf lbg' kg]{5 .
^%
-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;]j f s]Gb|sf]lg/LIf0f jf cg'udg ug{ dGqfnon]cfkm\gf]dftxtsf]
s'g}lgsfo jf sd{rf/LnfO{ v6fPdf ;f]lgsfo jf sd{rf/L]n];f]sf]k|ltj]b g dGqfno
;dIf k]z ug{' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd ;]j f s]Gb|sf]lg/LIf0f jf cg'udg ubf{ s'g};]jf s]Gb|n]lgod !)
adf]lhd lgwfl{|t dfkb08 k"/f gu/]sf] jf dGqfnon] tf]s]sf] zt{x¿ kfngf gu/]sf] b]lvPdf
dGqfnon]To:tf]dfkb08 k"/f ug{ /zt{x¿ kfngf ug{ ;DalGwt ;]j f s]Gb|nfO{ cfjZos
lgb]{zg lbg ;Sg]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd lbOPsf]lgb]{zgsf]kfngf ug{' ;DalGwt ;]jf s]Gb|sf]st{Jo x'g]5 .
-%_ pklgod -#_ adf]lhd lbOPsf] lgb]{zg s'g} ;]jf s]Gb|n] kfngf gu/]df dGqfnon] To:tf]
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ lgodfjnL, @)^&
^^
!#= ;ldlt ;DaGwL Joj:yf
-!_ ;]j f sf]ifsf]Joj:yfkg tyf ;~rfng ug{sf]nflu Ps ;]j f sf]if Joj:yfkg tyf ;~rfng
;ldlt /xg]5 .
-@_ ;ldltdf b]xfosf ;b:ox¿ /xg]5M–
-s_ ;lrj, dlxnf, afnaflnsf tyf ;dfh sNof0f
dGqfno – cWoIf
-v_ ;x;lrj, cy{ dGqfno – ;b:o
-u_ ;x;lrj, u[x dGqfno – ;b:o
-3_ ;x;lrj, k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifbsf]sfof{no – ;b:o
-ª_ ;x;lrj, :yfgLo ljsf; dGqfno – ;b:o
-r_ ;x;lrj, dlxnf, afnaflnsf tyf ;dfh sNof0f dGqfno – ;b:o
-5_ dxflgb]{zs, dlxnf ljsf; ljefu – ;b:o
^&
-v_ kLl8tsf];'/I ff tyf cf}iflw pkrf/ug{,
-u_ kLl8tnfO{ sfg"gL ;xfotf k|bfg ug{,
-3_ kLl8t /kL8snfO{ cfjZostfg';f/dgf]ljdz{ tyf dgf]j}1flgs ;]jf k|bfg ug{,
-ª_ 3/]n ' lx;f+ lj?4 r]tgfd"ns sfo{qmd ;~rfng ug{,
-r_ 3/]n ' lx;f+ ;DaGwL cGo cfjZos sfo{df vr{ ug{ .
!^= ;]jf sf]ifsf] n]vf / n]vfk/LIf0f
-!_ ;]jf sf]ifsf] cfo Joosf] n]vf g]kfn ;/sf/n] ckgfPsf] 9fFrfdf /flvg]5 .
-@_ ;]jf sf]ifsf] n]vfk/LIf0f dxfn]vf k/LIfsaf6 x'g]5 .
3/]n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ lgodfjnL, @)^&
^*
s;}n] s'g} lgsfo, ;+:yf jf kmd{df cfˆgf] kb, zlQm jf clwsf/sf] b'?kof]u u/L s'g} sd{rf/L
jf ;]jfu|fxLnfO{ sfo{:yndf of}ghGo b'Jo{jxf/ ug{' x'Fb}g . of}ghGo b'Jo{jxf/ leq of}ghGo
cfzon] z/L/sf] s'g] c· 5f]Pdf jf 5'g] k|of; u/]df, clZnn tyf of}g hGo lqmofsnfk;Fu
;DalGwt zAb, lrq, j:t' cfbL k|bz{g ug]{ h:tf] sfo{x? kb{5 . o:tf] sfo{ sfg'gL ?kdf
b0blgo 5 .
cfGtl/s
u'gf;f] ug]{ lgsfo sfof{nosf] Joj:yfks
u'gf;f] ug]{ ;do !% lbgleq
u'gf;f]sf] lsl;d df}lvs jf lnlvt
afx\o
d'2fsf] lsl;d JolQmjfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo lhNnf k|zf;g sfof{no
xbDofb s;"/ eP u/]sf] ldltn] () lbgleq
sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/
-lgjf/0f_ P]g, @)&!
k|:tfjgf
;'/lIft, :jR5 tyf dof{lbt jftfj/0fdf sfd ug{ kfpg]k|To]s JolQmsf]clwsf/nfO{ ;'lglZrt ub}{
sfo{:yndf x'g]of}ghGo b'Jo{jxf/nfO{ lgjf/0f ug]{;DaGwdf cfjZos Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n],
sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/ -lgjf/0f_ P]g, @)&!
&)
-r_ æ;]j fu|fxLÆ eGgfn]s'g}lsl;dsf];]j f k|fKt ug]{p2]Zon]sfo{:yndf pkl:yt JolQm ;Demg'
k5{ /;f]zAbn]lghsf];fydf sfo{:y ndf cfpg]JolQm ;d]t nfO{ hgfpF5 .
#= of}ghGo b'Jo{jxf/ug{ jf u/fpg gx'g]
s;}n ]klg sfo{:yndf of}g hGo b'Jo{jxf/ug{ jf u/fpg' x'Fb}g .
$= of}ghGo b'Jo{jxf/ u/]sf] dflgg]
-!_ s;}n ]cfkm\gf]kb, zlQm jf clwsf/sf]b'?kof]u u/L, s'g}lsl;dsf]bafj, k|efj jf
k|nf]egdf kf/L jf xtf]T;flxt u/L s'g}sd{rf/L jf ;]j fu|fxLnfO{ sfo{:yndf b]xfosf s'g}
sfo{ u/] jf u/fPdf of}ghGo b'Jo{jxf/ u/]sf] dflgg]5M
&!
^= u'gf;f]sf] ;'g'jfO{
-!_ s;}n] s'g} sd{rf/L jf ;]jfu|fxLnfO{ sfo{:yndf s'g} k|sf/sf] of}ghGo b'Jo{jxf/ u/]df
;f]af6 kLl8t sd{rf/L, ;]j fu|fxL jf lghsf tkm{af6 hf]; 's}n]To:tf]JolQm pk/Joj:yfks
;dIf kGw| lbgleq lnlvt jf df}lvs ?kdf u'gf;f]ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g}u'gf;f]u/]df Joj:yfksn];f];DaGwdf t'?Gt 5fgljg ug{' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd 5fgljg ubf{ cf/f]lkt JolQmn]u'gf;f]ug]{sd{rf/L jf ;]j fu|fxLnfO{
sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/ -lgjf/0f_ P]g, @)&!
of}ghGo b'Jo{jxf/ u/]sf] b]lvPdf Joj:yfksn] b]xfosf] s'g} jf ;a} sfo{ ug{ jf u/fpg
nufpg ;Sg]5M
-s_ b'j} kIf d~h'/ePdf kLl8t /cf/f]lkt JolQmaLr d]n ldnfk u/fOlbg,
-v_ cf/f]lkt JolQmnfO{ kLl8t;Fu dfkmL dufpg,
-u_ cf/f]lkt JolQmnfO{ To:tf]sfd k'gM gug{ ;r]t u/fpg,
-3_ cf/f]lkt JolQmaf6 kLl8tnfO{ dgfl;a Ifltk"lt{ e/fO{lbg,
-ª_ cf/f]lkt JolQmnfO{ ;]j f zt{ ;DaGwL sfg"g adf]lhd ljefuLo sf/afxL ug{ .
-$_ Joj:yfksn] pkbkmf -!_ adf]lhd ul/Psf] u'gf;f]sf] 6'Ëf] u'gf;f] u/]sf] ldltn] kGw|
lbgleq nufpg' kg]{5 .
&= ph"/L lbg ;Sg]
-!_ bkmf ^ df h'g;'s}s'/f n]l vPsf]eP tfklg s;}n ]s'g}sd{rf/L jf ;]j fu|fxLnfO{ sfo{:yndf
s'g}k|sf/sf]of}g hGo b'Jo{jxf/u/]d f ;f]a f6 kLl8t sd{rf/L, ;]j fu|fxL jf lghsf tkm{af6
hf];'s}n] To:tf] JolQm pk/ of}ghGo b'Jo{jxf/ eP u/]sf] ldltn] gAa] lbgleq k|df0f ;lxt
ph"/L ;'Gg]clwsf/L ;dIf ph"/L lbg ;Sg]5 .
-@_ s'g} Joj:yfksn] bkmf ^ adf]lhd u/]sf] u'gf;f] lgwfl{|t cjlwleq 6'Ëf] gnufPdf To:tf]
cjlw ;dfKt ePsf] ldltn] / ;f] bkmf adf]lhd Joj:yfksn] u/]sf] lg0f{o pk/ s'g} kIfn]
lrQ ga'emfPdf To:tf]lg0f{o ePsf]ldltn];Q/L lbgleq kLl8t sd{rf/L, ;]jfu|fxL jf
lghsf tkm{af6 hf]; 's}j f cf/f]lkt JolQmn]ph"/L ;'Gg]clwsf/L ;dIf ph"/L lbg ;Sg]5 .
-#_ s'g}Joj:yfksn]o; P]g adf]lhdsf]bfloTj jf cGo Joj:yf kfngf gu/]df jf bkmf ( jf
!! adf]lhd ph"/L ;'Gg] clwsf/L jf lg/LIf0f jf cg'udg u/fpg]lgsfon] lbPsf] lgb]{zgsf]
kfngf gu/]df ;/f]sf/jfnf JolQmn] ph"/L ;'Gg] clwsf/L ;dIf ph"/L lbg ;Sg]5 .
&@
*= ldnfkq ug{ ;Sg]
-!_ of}ghGo b'Jo{jxf/af6 kLl8t / cf/f]lkt b'j} kIfn] rfx]df ldnfkqsf] nflu ph"/L ;'Gg]
clwsf/L ;dIf ;+o'Qm lgj]b g lbg ;Sg]5 g\.
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ldnfkqsf]nflu ;+o'Qm lgj]b g k/]df ph"/L ;'Gg]clwsf/Ln];f]
;DaGwdf kIfx¿;Fu cfjZos k/fdz{ u/L ldnfkq u/fO{lbg'kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd ldnfkq ubf{ s'g}k|sf/sf]b:t'/nfUg]5}g .
(= ph"/Lstf{sf] ;+/If0f
&#
!)= lg/LIf0f tyf cg'udg ug{ u/fpg ;Sg]
Joj:yfksn]of]P]g /o; P]g cGtu{t ag]s f]lgod tyf cfrf/;+lxtfdf plNnlvt bfloTj tyf
cGo Joj:yfsf] kfngf u/] gu/]sf] ;DaGwdf /fli6«o dlxnf cfof]u jf Joj:yfks sfo{/t /x]
eGbf dflyNnf]txsf]lgsfon]sfo{:ynsf]lg/LIf0f tyf cg'udg ug{ jf u/fpg ;Sg]5 .
!!= k|ltj]bg k]z ug{' kg]{
-!_ bkmf !) adf]lhd lg/LIf0f tyf cg'udg ug{ vl6Psf]JolQmn]lg/LIf0f tyf cg'udgsf]
sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/ -lgjf/0f_ P]g, @)&!
sfo{ ;dfKt ePkl5 b]xfosf s'/fx¿ v'nfO{ ;DalGwt lgsfo ;dIf k|ltj]bg k]z ug{' kg]{5M
-s_ ;DalGwt Joj:yfksn] k"/f u/] jf gu/]sf] bfloTj jf cGo Joj:yf,
-v_ ;DalGwt Joj:yfksnfO{ bfloTj jf cGo Joj:yf k"/f ug{ Wofgfsif{0f u/fOPsf]
ljifo, /
-u_ cGo cfjZos s'/fx¿ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt ePsf]k|ltj]bg hfFra'em ubf{ s'g}Joj:yfksn]of]P]g /o;
P]g cGtu{t ag]s f]lgod tyf cfrf/;+lxtfdf plNnlvt bfloTj jf cGo Joj:yf kfngf
u/]sf] gb]lvPdf lg/LIf0f tyf cg'udg ug]{ u/fpg] lgsfon] ;DalGwt Joj:yfksnfO{
To:tf]bfloTj jf Joj:yf kfngf ug{ lgb]{zg lbg' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lbOPsf]lgb]{zgsf]kfngf ug{' ;DalGwt Joj:yfkssf]st{Jo x'g]5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bgdf plNnlvt ljifosf ;DaGwdf s'g}lgsfoaf6
gLltut lg0f{o ug{' kg]{b]l vPdf lg/LIf0f tyf cg'udg ug]{u/fpg]lgsfon]cfjZos gLltut
lg0f{osf]nflu ;DalGwt lgsfo ;dIf n]vL k7fpg' kg]{5 .
t/To:tf]gLltut lg0f{o cfkm}n ]ug{' kg]{ljifo ePdf lg0f{osf]nflu cfjZos sf/afxL
k|f/De ug{' kg]{5 .
!@= ;hfo
-!_ s;}n] s'g} sd{rf/L jf ;]jfu|fxLnfO{ of}ghGo b'Jo{jxf/ u/]sf] 7x/]df lghnfO{ s;"/sf]
k|s[lt x]/L 5 dlxgf;Dd s}b jf krf; xhf/?k}ofF;Dd hl/jfgf jf b'j};hfo x'g]5 .
-@_ s'g} Joj:yfksn] o; P]g adf]lhdsf] bfloTj jf cGo Joj:yf kfngf gu/]sf] 7x/]df
lghnfO{ kRrL; xhf/?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 .
-#_ bkmf ( jf !! adf]lhd ph"/L ;'Gg]clwsf/L jf lg/LIf0f jf cg'udg ug]{u/fpg]lgsfon]
lbPsf] lgb]{zg s'g} Joj:yfksn] kfngf gu/]df lghnfO{ kRrL; xhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf
x'g]5 .
&$
-$_ o; bkmf adf]lhd ;hfo kfPsf]JolQmn]To:tf];hfo x'g]sfo{ k'gM u/]df lghnfO{ k6s}
lkR5] bf]Aa/ ;hfo x'g]5 .
-%_ s;}n ]o; P]g adf]lhd hfgL hfgL em'§f ph"/L lbPsf]7x/]df lghnfO{ bz xhf/?k}ofF;Dd
hl/jfgf x'g]5 .
-^_ o; bkmf adf]lhd s'g}sd{rf/L jf JolQmn];hfo kfPdf ph"/L ;'Gg]clwsf/Ln]To;sf]
hfgsf/L ;DalGwt lgsfonfO{ u/fpg'kg]{5 .
!#= Ifltk"lt{ tyf /sd e/fO{ lbg' kg]{
o; P]g adf]lhd k/]sf] ph"/L 5fgljg ubf{ cf/f]lkt JolQmn] of}ghGo b'Jo{jxf/ u/]sf] 7xl/Pdf
&%
-@_ Joj:yfksn]pkbkmf -!_ adf]lhd km}; nf jf ldnfkqsf]sfof{Gjog gu/]df ;DalGwt
ph"/Lstf{n];f]x L Joxf]/ f v'nfO{ ph"/L ;'Gg]clwsf/L ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lgj]b g kg{ cfPdf ph"/L ;'Gg]clwsf/Ln]k|rlnt sfg"g adf]lhd
To:tf]km}; nf jf ldnfkqsf]sfof{Gjog u/fO{lbg' kg]{5 .
-$_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg cf/f]lkt JolQm Joj:yfks ePdf ph"/L
;'Gg]clwsf/L cfkm}+n];f7L lbgleq km};nf jf ldnfkqsf]sfof{Gjog ug]{5 .
!*= tfnLdsf]kf7\oqmddf ;dfj]z ug]{
sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/ -lgjf/0f_ P]g, @)&!
&^
s;}n] klg s'g} JolQmnfO{ af]S;f] jf af]S;Lsf] cf/f]k nufpg], af]S;Lsf] cf/f]kdf ufnL a]OHotL
ug]{, af]S;Lsf] cf/f]k nfu]sf] kl/jf/sf ;b:onfO{ ckdfghgs Jojxf/ ug]{, ;fdflhs
alxisf/ ug]{, a;f]af; u/]sf] 7fpFaf6 lgsfnf ug]{, wfdL emfs|Lsf] dfWodaf6 af]S;Lsf] cf/f]k
nufpg], s'6lk6 ug]{c+ue+u ug]{tyf af]S ;Lsf]cf/fk] df tf]8kmf]8 ug]{sfo{ ug'{ x'b}g .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ ePsf] ldltn] () lbgleq
af]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@
k|:tfjgf
s'g}JolQmnfO{ af]S ;f jf af]S ;Lsf]cf/f]k nufpg], cf/f]lkt JolQmnfO{ qm'/, cdfgjLo jf ckdfghgs
Jojxf/ug]{jf s'g}lsl;dn]oftgf lbg]h:tf]cdfgjLo sfo{nfO{ b08gLo agfO{ ;fdflhs s'/Llt tyf
cGwljZjf;sf]?kdf /x]sf]To:tf]sfo{ lgjf/0f ug{ /;f]sfo{af6 kLl8t JolQmsf];+/If0f u/L Gofo k|bfg
ug]{;DaGwdf cfjZos Joj:yf ug{{ jf~5gLo ePsf]]n], g]kfnsf]cGtl/d ;+ljwfg, @)^# sf]wf/f *#
adf]lhd Joj:yflksf–;+;bsf]x}l;otdf ;+ljwfg ;efn]of]P]g agfPsf]5 .
af]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@
kl/R5]b ! M k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd /k|f/De
-!_ o; P]gsf] gfd æaf]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@Æ /x]sf] 5 .
-@_ of]P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;Ën]csf]{cy{ gnfu]d f o; P]gdf,–
-s_ ækL8sÆ eGgfn]af]S;Lsf]cf/f]k ;DaGwL s;"/ug]{JolQm ;Demg' k5{ .
-v_ ækLl8tÆ eGgfn]af]S ;Lsf]cf/f]kaf6 kLl8t JolQm ;Demg' k5{ .
-u_ æaf]S;Lsf]cf/f]k Æ eGgfn]s'g}JolQmnfO{ af]S;f, af]S;L jf o:t}cGo gfdaf6 nf~5gf
nufpg]sfo{ ;Demg' k5{ /;f]zAbn]af]S;Lsf]cf/f]kdf bkmf # adf]lhd ul/g]h'g;'s}sfo{
;d]t nfO{ hgfpF5 .
-3_ æaf]S;Lsf] cf/f]k ;DaGwL s;"/Æ eGgfn] af]S;Lsf] cf/f]kdf bkmf # adf]lhd ul/g] s'g}
sfo{ ;Demg' k5{ .
kl/R5]b @ M af]S;Lsf cf/f]k ;DaGwL s;"/
#= af]S;Lsf cf/f]k ;DaGwL s;"/ u/]sf dflgg]
-!_ s;}n ]s'g}JolQm pk/b]xfosf]s'g}sfo{ ug{ jf u/fpg x'Fb}gM–
-s_ af]S;Lsf] cf/f]k nufpg],
-v_ af]S;Lsf] cf/f]kdf ufnL j]OHotL ug]{,
-u_ af]S;Lsf] cf/f]k nfu]sf] JolQmsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:o k|lt ckdfghgs Jojxf/
ug]{,
-3_ af]S;Lsf] cf/f]kdf ;fdflhs alxisf/ ug]{,
&*
-ª_ af]S;Lsf] cf/f]kdf a;f]af; u/]sf] 7fpFaf6 lgsfnf ug]{,
-r_ wfdL, emfFqmL, 6'gfd'gf, tGqdGq, emf/km's jf o:t}cGo s'g}dfWodåf/f af]S;Lsf]
cf/f]k nufpg],
-5_ af]S;Lsf] cf/f]kdf s'g} JolQmnfO{ s'6lk6 ug]{, vf]Kg], 8fDg], kf]Ng] jf /f;folgs,
ljiffn' jf h}ljs kbfy{ k|of]u u/L jf cGo s'g}lsl;dn]oftgf lbg], dnd"q
v'jfpg], rf/kf6f d'8\g], gUg kf/L jf gkf/L s'g}7fFpdf 3'dfpg]jf s'g}lsl;dn]qm'/,
cdfgjLo jf ckdfghgs Jojxf/ug]{,
-h_ af]S;Lsf] cf/f]kdf c+ue+u ug]{,
-em_ af]S;Lsf] cf/f]kdf s;}sf] ;DklQ tf]8kmf]8, lxgfldgf jf xfgL gf]S;fgL ug]{,
-`_ v08 -s_ b]lv -5_ ;Ddsf]s'g}sfo{ ug{ pBf]u ug]{, To:tf]sfo{ ug{ s;}nfO{
b'?T;fxg lbg]jf ;f]sfo{ ug{ d2t ug]{.
&(
-@_ kLl8tnfO{ s'g}zf/Ll/s rf]6 k6s jf dfgl;s oftgf k'u]sf]b]lvPdf k|x/L sfof{non]
kLl8tsf]pkrf/df ;+nUg lrlsT;saf6 lghsf]3f hfFr jf k/LIf0f u/fpg' kg]{5 .
-#_ kLl8tnfO{ tTsfn dgf]ljdz{ ;]jf pknAw u/fpg cfjZos b]lvPdf k|x/L sfof{non]
;DalGwt lj1åf/f lghnfO{ dgf]ljdz{ ;]jf pknAw u/fpg]Joj:yf ug{' kg]{5 .
^= ;'/Iff Joj:yf ldnfpg]
bkmf $ adf]lhd k|fKt ePsf]b/vf:t jf ;"rgf pk/k|f/lDes ?kdf 5fglag ubf{ kLl8t, lghsf]
kl/jf/sf]s'g};b:o jf cGo s'g}JolQmnfO{ ;'/Iff k|bfg ug{ cfjZos b]lvPdf k|x/L sfof{non]
tTsfn ;'/I ffsf];d'lrt Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .
&= kqmfp ug{ jf vfgtnf;L lng ;Sg]
af]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@
-!_ af]S;Lsf] cf/f]k ;DaGwL s;"/ dflgg] s'g} sfo{ s'g} 3/, hUuf jf :yfgdf ePsf], eO/x]sf]
jf x'g nfu]sf] hfgsf/L kfO{ t'?Gt sf/afxL gu/]df s;"/bf/ efUg], pDsg] jf To:tf] s;"/;Fu
;DalGwt s'g}k|df0f nf]k jf gi6 x'g];Defjgf b]lvPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s}s'/f
n]lvPsf]eP tfklg sDtLdf k|x/L ;xfos lg/LIfs bhf{sf]k|x/L sd{rf/Ln]krf{ v8f u/L
h'g;'s}avt b]x fosf]sfo{ ug{ ;Sg]5 M
-s_ To:tf]3/, hUuf jf :yfgdf k|j]z ug{, vfgtnf;L lng jf cfkm\gf]sAhfdf /fVg,
-v_ To:tf]sfo{ ug{ nfUbf s;}n ]afwf lj/f]w u/]df cfjZostf cg';f/‰ofn, 9f]s f vf]nL
jf kmf]/L cfjZos sf/afxL ug{,
-u_ To:tf]sfo{ ug]{JolQmnfO{ ljgf kqmfp k"hL{ lu/km\tf/ug{ jf lghsf]vfgtnf;L lng,
-3_ To:tf]3/, hUuf jf :yfgdf e]l6Psf b;L, k|df0f a/fdb ug{ jf sAhfdf lng .
-@_ k|x/L sd{rf/Ln]pkbkmf -!_ adf]lhdsf]sfo{ ubf{ ;Dej eP;Dd :yfgLo tx!sf k|ltlglw
/;Dej geP ;f];dodf To; 7fpFdf pkl:yt JolQmx¿sf]/f]xa/df ;f]sf]d'r'Nsf tof/ug{'
kg]{5 /To:tf]d'r'Nsfsf]k|ltlnlk ;DalGwt 3/jf hUufwgLnfO{ ;d]t lbg' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd dlxnfnfO{ kqmfp ug{' kg]{ePdf dlxnf k|x/Ln]kqmfp ug{' kg]{5 /
dlxnf k|x/L gePdf cGo s'g}dlxnfsf];xof]u lnO{ kqmfp ug{ ;lsg]5 .
*= y'gfdf /fvL sf/afxL ug{ kg]{
k|rlnt sfg"gdf h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg tTsfn k|fKt k|df0faf6 cleo'Qm af]S;Lsf]
cf/f]k ;DaGwL s;"/sf] s;"/bf/ xf] eGg] ljZjf; ug]{ dgfl;j cfwf/ ePdf d'2f x]g]{ cbfntn]
lghnfO{ y'gfdf /fvL sf/afxL ug{' kg]{5 .
*)
(= 5'6 sfg"g Joj;foL /fVg ;Sg]
kLl8tn]rfx]df af]S;Lsf]cf/f]k ;DaGwL s;"/; Fu ;DalGwt d'2fsf]k|lt/Iff ug{ 5'§}sfg"g
Joj;foL /fVg ;Sg]5 .
!)= cGtl/d ;+/If0ffTds cfb]z hf/L ug{ ;Sg]
-!_ cbfntn]o; P]g adf]lhd d'2fsf]sf/afxLsf]qmddf kLl8tnfO{ tTsfn ;+/If0f lbg
cfjZos b]v ]d f d'2fsf]clGtd lg0f{o geP;Ddsf]nflu kL8ssf gfddf b]x fo adf]lhd
ug{ cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 M
-s_ kLl8tnfO{ lgh a;L cfPsf]3/df a;f]af; ug{ lbg, vfg nfpg lbg, s'6lk6 gug{
tyf lzi6 /;Eo Jojxf/ug{,
-v_ kLl8tnfO{ zf/Ll/s jf dfgl;s rf]6 k'u]sf]ePdf plrt pkrf/u/fpg jf pkrf/sf
nflu pko'Qm /sd lbg,
*!
-3_ v08 -r_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ tLg jif{b]lv ;ft jif{;Dd s}b /tL;
xhf/b]lv krxQ/ xhf/ ?k}+ofF;Dd hl/jfgf,
-ª_ v08 -5_ adf]lhdsf] s;"/ ug]{ JolQmnfO{ kfFr jif{b]lv cf7 jif{;Dd s}b / krf;
xhf/b]lv Psnfv ?k}+ofF;Dd hl/jfgf,
-r_ v08 -h_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g];hfodf yk
bz k|ltzt ;hfo,
-5_ v08 -`_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ d'Vo s;"/b f/nfO{ x'g];hfosf]cfwf
;hfo .
-@_ bkmf # sf]pkbkmf -@_ adf]lhdsf]s;"/ug]{JolQmnfO{ 5 dlxgfb]lv b'O{ aif{;Dd s}b /kfFr
af]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@
*@
!@= Ifltk"lt{ ;DaGwL Joj:yf
-!_ cbfntn] o; P]g adf]lhd d'2fsf] km};nf ubf{ af]S;Lsf] cf/f]k ;DaGwL s;"/sf] k|s[lt,
dfqf, kLl8tnfO{ k'u]s f]kL8f /kL8ssf]cfly{s x}l;ot ;d]tnfO{ ljrf/u/L kL8saf6
kLl8tnfO{ dgfl;a Ifltk"lt{ e/fO{ lbg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg kL8ssf]cfly{s cj:yf sdhf]/ePsf]
sf/0f kL8sn]To:tf]Ifltk"lt{ pknAw u/fpg g;Sg]s'/f cbfntnfO{ nfu]df cbfntn]
pko'Qm 7xofP adf]lhdsf]/sd ;DalGwt :yfgLo txn]Joxf]g]{u/L cfb]z ug{ ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd cbfntaf6 ePsf]cfb]z adf]lhdsf]/sd ;DalGwt :yfgLo txn]
;f7L lbg leq kLl8tnfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .
-$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhdsf]Ifltk"lt{sf]/sd lng gkfpFb}kLl8tsf]d[To' ePdf To:tf]
/sd lghsf]gfjfns 5f]/ f 5f]/ L, To:tf 5f]/f 5f]/L gePdf klt kTgL /lghx¿ klg gePdf
*#
!%= ;r]tgf sfo{qmd ;~rfng ug]{
g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf//:yfgLo tx#n]cf/f]k ;DaGwL s;"/x'g glbg ljleGg lsl;dsf
;r]t gf sfo{qmd ;~rfng ug{ jf u/fpg' kg]{5 .
!^= ;/sf/jfbL x'g]
o; P]g cGtu{tsf]d'2f ;/sf/jfbL x'g]5 /;f]d'2f ;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g , @)$( sf]cg';"rL–!
df ;dfj]z ePsf]dflgg]5 .
!&= xbDofb
af]S;Lsf] cf/f]k ;DaGwL s;"/ eP u/]sf] ldltn] gAa] lbgleq hfx]/L b/vf:t jf ;"rgf lbg'
af]S;Lsf] cf/f]k -s;"/ / ;hfo_ P]g, @)&@
kg]{5 .
!*= aGb Ohnf;af6 ;'g'jfO{ x'g
kLl8tn]dfu u/]df o; P]g adf]lhd s;"/dflgg]d'2fsf];'g'jfO{ aGb Ohnf;af6 ul/g]5 .
!(= k|rlnt sfg"g adf]lhd d'2f rnfpg afwf gkg]{
o; P]g adf]lhd s;"/dflgg]s'g}sfo{ cGo sfg"g adf]lhd klg s;"/dflgg]/x]5 eg]To:tf]sfg"g
adf]lhd d'2f rnfpg tyf sf/afxL ug{ o; P]g df n]lvPsf]s'g}s'/fn]afwf k'¥ofPsf]dflgg]5}g .
@)= k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]
o; P]g df n]lvPsf]s'/fdf o;}P]g adf]lhd /c?df k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 .
@!= lgod agfpg clwsf/
o; P]g sf]sfof{Gjogsf]nflu g]k fn ;/sf/n]cfjZos lgod agfpg ;Sg]5 .
@@= vf/]hL / arfp
-!_ d'n'sL P]g , cbnsf]dxnsf]!)v= gDa/vf/]h ul/Psf]5 .
-@_ ;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g , @)$( sf]cg';"rL–! sf]qmd ;+Vof #)s= lemlsPsf]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf]sfg"g cGtu{t eP u/]sf]sfd sf/afxL o;}P]g adf]lhd eP u/]sf]
dflgg]5 .
*$
g]kfndf ck/fw kLl8tsf] ;+/If0f;DaGwL Joj:yf ug{sf] nflu Pp6f 5'6\6} P]gsf] Jo:j:yf
u/]sf]5 . ck/fw kLl8tsf]Gofosf]clwsf/;'lglZrt u/L cfk"m kLl8t ePsf]d'2fsf]cg';Gwfg
tyf sf/jfxL;DaGwL hfgsf/L kfpg]pNn]v 5, /sfg'gadf]lhd ;fdflhs k'gM:yfkgf,
kLl8tnfO{ ck/fwaf6 kg{ uPsf] k|lts"n c;/sf] Go"gLs/0f / s;'/sf] kl/0ffdcg';f/sf]
Ifltk"lt{;lxtsf]Gofo kfpg]Joj:yf u/L kLl8tsf]xslxtsf];+/If0f ug]{klg elgPsf]5 .
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
k|:tfjgf
g]kfnsf] ;+ljwfgåf/f k|bQ kmf}hbf/L Goflos k|lqmofsf] cleGg cª\usf] ?kdf /x]sf] ck/fw kLl8tsf]
Gofosf] clwsf/ ;'lglZrt u/L cfkm" kLl8t ePsf] d'2fsf] cg';Gwfg tyf sf/afxL ;DaGwL hfgsf/L
kfpg] / sfg'g adf]lhd ;fdflhs k'gM:yfkgf / Ifltk"lt{ ;lxtsf] Gofo kfpg] Joj:yf u/L ck/fwaf6
kLl8tnfO{ kg{ uPsf] k|lts"n c;/ Go"g ug{ tyf s;"/sf] kl/0ffd :j?k Joxf]g'{ k/]sf] Iflt jfkt kLl8tnfO{
Ifltk"lt{ ;d]tsf] Joj:yf u/L kLl8tsf] xs lxtsf] ;+/If0f ug]{ ;DaGwdf cfjZos Joj:yf ug{ jf~5lgo
ePsf]n], ;+3Lo ;+;b\n] of] P]g agfPsf] 5 .
kl/R5]b ! M k|f/lDes
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
*^
-!_ k|yd :t/sf] kLl8tsf] ;+/Ifs,
-@_ k|yd :t/sf] kLl8t gfaflnu ePdf, /
-#_ To:tf] Iflt a]xf]g{' k/]sf] JolQm To:tf] s;"/df ;+nUg g/x]df .
-5_ ægfaflnuÆ eGgfn] c7f/ jif{ pd]/ gk'u]sf] JolQm ;Demg' k5{ .
-h_ æk|yd:t/sf] kLl8tÆ eGgfn] kL8ssf] pd]/, dfgl;s c:j:ytf, s'6gLlts pGd'lQm jf
kbLo cfwf/n] k|fKt pGd'lQmsf] kl/0ffd :j?k kmf}hbf/L bfloTj a]xf]g{' gkg]{ jf kL8ssf]
klxrfg gv'n]sf] jf kL8s lj?4 cleof]u gnfu]sf] jf s;"/;Fu ;DalGwt d'2f lkmtf{
ePsf] jf s;"/bf/nfO{ ePsf] ;hfo dfkmL ePsf] jf s;"/bf/ 7x/ gePsf] jf kLl8t;Fu
kL8ssf] h] h:tf] kfl/jfl/s ;DaGw eP klg kLl8t lj?4 jf/bft ePsf]df s;"/sf] k|ToIf
kl/0ffd :j?k d[To' ePsf] jf Iflt k'u]sf] JolQm ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] s;"/df ;+nUg g/xL
b]xfosf] s'g} cj:yfdf d[To' ePsf] jf Iflt k'u]sf] JolQmnfO{ ;d]t hgfpg]5 M–
-!_ s;"/ ul//x]sf] JolQmnfO{ s;"/ ug{af6 /f]Sg] sfo{ ubf{,
*&
-$_ lrlsT;såf/f klxrfg ul/Psf]dfgl;s lrGtf, dfgl;s tgfj -Odf]; gn 6«df_ jf
Iflt,
-%_ zf/Ll/s, af}l4s, of}g jf k|hgg Ifdtf gi6 x'g' jf ;f]Ifdtfdfly uDeL/Iflt x'g',
-^_ ha/h:tL s/0fLsf sf/0f kLl8tsf] ;fdflhs, ;f+:s[lts jf kfl/jfl/s k|lti7fdf
k/]sf] k|lts"n k|efj,
-&_ dgf]j}1flgs jf dgf]lrlsT;sLo Iflt,
:ki6Ls/0fM o; pkv08sf] k|of]hgsf] nflu ædgf]j}1flgs jf dgf]lrlsT;sLo
IfltÆ eGgfn] lrlsT;sLo k/LIf0faf6 klxrfg ePsf], 5f]6f] ;dodf lgsf] jf Go"g
gx'g] / kLl8tsf] :jf:Yodfly k|lts"n c;/ k'of{pg] k|efj ;Demg' k5{ .
-*_ cfly{s jf ef}lts Iflt,
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
**
kl/R5]b @ M kmf}hbf/L Goflos k|lqmofdf kLl8tsf clwsf/ / st{Jo
$= :jR5 Jojxf/ kfpg] clwsf/
kLl8tnfO{ kmf}hbf/L Goflos k|lqmofdf lzi6, dofl{\bt, :jR5 / ;Ddfghgs Jojxf/ kfpg] clwsf/
x'g]5 .
%= e]befj lj?4sf] clwsf/
kmf}hbf/L Goflos k|lqmofdf kLl8tsf]wd{, j0f{, lnË, hft, hflt, of}l gstf, pTklQ, efiff, j}j flxs
l:ylt, kfl/jfl/s l:ylt, pd]/, zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytf, ckf+utf jf j}rfl/s cf:yf jf
o:t} cGo s'g} cfwf/df e]befj ug{' x'Fb}g .
t/ gfaflnu, h]i7 gful/s jf zf/Ll/s jf dfgl;s ?kn] czQm kLl8t JolQmsf] vf;
cfjZostfnfO{ kmf}hbf/L Goflos k|lqmofsf] /f]xdf ljrf/ ug{' kg]{ ePdf ;Dej eP;Dd To:tf]
kLl8t k|lt ljz]if Jojxf/ ug{ /f]s nufPsf] dflgg] 5}g .
*(
&= cg';Gwfg ;DaGwL ;"rgfsf] clwsf/
-!_ kLl8tn] dfu u/]df ;DalGwt cg';Gwfg clwsf/L jf lgsfon] lghnfO{ b]xfosf] ljifodf
oyfzL3| ;"rgf lbg' kg]{5M
-s_ o; P]g jf k|rlnt sfg"g adf]lhd kLl8tn] k|fKt ug]{ lrlsT;sLo, dgf]j}1flgs,
dgf]lrlsT;sLo, ;fdflhs, sfg"gL jf cGo s'g} ;]jf jf k/fdz{,
-v_ cleof]hg ug]{ lgsfosf] gfd / k"/f 7]ufgf,
-u_ cg';Gwfg clwsf/Lsf] gfd, sfof{no / 6]lnkmf]g gDa/,
-3_ cg';Gwfg tyf txlssftsf] k|ult ljj/0f,
-ª_ z+sf:kb JolQmsf] gfd, pd]/, 7]ufgf / x'lnof,
-r_ z+sf:kb JolQm kqmfp ePdf ;f] sf] Joxf]/f,
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
-5_ z+sf:kb jf cGo s'g} JolQmn] s;"/sf ;DaGwdf cg';Gwfg clwsf/L ;dIf JoQm
u/]sf] s'/f,
-h_ cg';Gwfg clwsf/Lsf] lx/f;taf6 z+sf:kb JolQm km/f/ ePdf jf k'g: kqmfp
ePdf ;f] sf] Joxf]/f,
-em_ cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf lx/f;tdf /x]sf] jf kqmfp ePsf] JolQmnfO{ cg';Gwfg
clwsf/Ln] lx/f;tdf /fVg cfjZos gb]vL k|rlnt sfg"g adf]lhd lx/f;taf6
5f8]df ;f] sf] Joxf]/f,
-`_ s;"/sf ;DaGwdf k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]cg';Gwfg tyf txlssftsf k|lqmof
;DaGwL ;fdfGo hfgsf/L .
-@_ pkbkmf -!_ sf]v08 -3_, -ª_, -r_, -5_ /-h_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg
kLl8tnfO{ To:tf] ;"rgf lbPdf ;f] s;"/sf] cg';Gwfgdf k|lts"n c;/ kg]{ ;+efjgf ePdf
jf z+sf:kb jf lgh;Da4 JolQmsf]hLp, Hofg jf ;DklQdfly vt/f x'g ;Sg]ePdf
cg';Gwfg lgsfon] To:tf] ;"rgf kLl8tnfO{ lbg afWo x'g] 5}g / To;/L ;"rgf lbg gldNg]
Joxf]/fsf] sf/0f ;lxtsf] hfgsf/L kLl8tnfO{ lbg' kg]{5 .
*= cleof]hg ;DaGwL ;"rgfsf] clwsf/
cleof]hg ug]{ lgsfo jf clwsf/Ln] s;"/sf] ;DaGwdf kLl8tnfO{ lghn] dfu u/]df b]xfosf]
;"rgf oyfzL3| lbg' kg]{5M
-s_ d'2f grnfpg lg0f{o u/]sf] ePdf d'2f grnfpg] lg0f{o ug{'sf] cfwf/ / sf/0f,
()
-v_ s'g} JolQm lj?4 d'2f rnfpg] lg0f{o ul/Psf] / s'g} JolQmsf] xsdf d'2f grnfpg] lg0f{o
ul/Pdf d'2f grnfpg] lg0f{o ul/Psf] JolQmsf] gfd, y/, jtg / d'2f grnfpg] lg0f{o ug{'sf]
cfwf/ / sf/0f,
-u_ d'2f rnfpg] lg0f{o u/]sf]df cleof]ukqsf] Ps k|lt k|dfl0ft k|ltlnlk,
-3_ k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] cbfntL sf/afxLsf] k|lqmof ;DaGwL ;fdfGo hfgsf/L,
-ª_ d'2f rnfOPsf /tTsfn d'2f grnfOPsf JolQmsf ;DaGwdf k|rlnt sfg"g adf]lhd yk
dfu bfjL lnPsf]df ;f]sf] Joxf]/f / ;f] ;DaGwdf d'2f x]g]{ clwsf/Ln] u/]sf] cfb]z,
-r_ kLl8t JolQm s;"/sf] ;fIfL ;d]t ePsf]df lghn] ;fIfLsf] ?kdf lgjf{x ug{' kg]{ e"ldsf
;DaGwL hfgsf/L,
-5_ cleof]ukq bfo/ x'Fbf km/f/ /x]sf] cleo'Qm d'2f x]g]{ clwsf/Lsf] cfb]z adf]lhd kqmfp eO{
jf cfkm}+ xflh/ x'g cfPdf ;f]sf] Joxf]/f,
(!
-h_ cleo'Qm jf s;"/bf/nfO{ ;'kl/j]If0fsf] zt{df y'gf jf sf/fuf/af6 d'Qm ul/Psf]df ;k'l/j]If0f
zt{x¿ / To:tf zt{x¿ x]/km]/ ePdf x]/km]/ ul/Psf zt{ ;DaGwL Joxf]/f / To:tf] x]/km]/ nfu"
x'g] ldlt,
-em_ ;'kl/j]If0fdf y'gfaf6 d'Qm ePsf] cleo'Qm jf s;"/bf/n] ;'kl/j]If0fsf zt{x¿ kfngf u/]
gu/]sf],
-`_ cleo'Qm jf s;"/bf/nfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd sf/fuf/ :yfgfGt/0f ul/Pdf ;f] ;DaGwL
Joxf]/f,
-6_ s;"/bf/nfO{ ePsf] ;hfo / s}b ePsf]df s}b e'Qmfg x'g] ;do,
-7_ s;"/bf/ s}b ;hfo e'Qmfg ug{' cufj} km/f/ ePdf jf k'g: kqmfp eO{ cfPdf ;f] sf] Joxf]/f,
-8_ s}b ;hfo e'Qmfg x'g' cufj} s;"/bf/nfO{ ePsf] ;hfo dfkmL, d'ntjL, kl/jt{g jf sd
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
ePsf]df jf s'g} sfg"gL Joj:yf cGtu{t s;"/bf/n] ;hfoaf6 5'6 kfPdf jf d'Qm ePdf ;f]
sf] Joxf]/f,
-9_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;'kl/j]If0fdf /xg' kg]{ zt{df d'2f grnfOPsf] jf sf/fuf/ gk7fOPsf]
jf s}baf6 d'Qm ul/Psf] kL8sn] ;'kl/j]If0fsf] zt{ pNn+3g u/]df kLl8tn] ;f] pk/ ph'/ ug{
;Sg] lgsfo / ph'/L ug]{ tl/sf,
-0f_ s;"/bf/n] ;hfo ef]lu/x]sf] sf/fuf/sf] gfd / 7]ufgf,
-t_ s;"/bf/n] k|f]j]zg, Kof/f]n jf ;d'bflos ;]jf jf v'nf sf/fuf/ jf o:t} lsl;dsf] cGo s'g}
;'ljwf kfPdf ;f] ;DaGwL Joxf]/f,
-y_ s;"/sf ;DaGwdf ePsf] km};nfsf] lj?4 g]kfn ;/sf/n] k'g/fj]bg u/] gu/]sf],
-b_ km};nf lj?4 k|ltjfbLsf] k'g/fj]bg k/]sf]df k|ToyL{ lemsfpg] cfb]z ePsf]df ;f] sf] Joxf]/f,
-w_ km};nf lj?4 k/]sf] k'g/fj]bgdf k'g/fj]bg txsf] lg0f{o / ;f]sf] kl/0ffd,
-g_ s;"/bf/nfO{ ;'kl/j]If0fdf /flvPsf]df ;'kl/j]If0fsf] zt{ kl/jt{g ug{ jf ;'kl/j]If0fsf]
cfb]z vf/]h ug{ s;"/bf/ jf cGo s;}n] k|rlnt sfg"g adf]lhd lgj]bg lbPsf]df ;f]
lgj]bgdf ePsf] lg0f{o,
-k_ y'gf jf s}bdf /xbf cleo'Qm jf s;"/bf/sf] d[To' ePdf ;f]sf] Joxf]/f,
-km_ ljb]zL cleo'Qm jf s;"/bf/nfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd g]kfn ;/sf/n] g]kfnsf] /fHo
If]qeGbf aflx/ lkmtf{ k7fPdf jf ljb]zL /fHo jf ;/sf/nfO{ x:tfGt/0f -l8kf]6{_ u/]df ;f]
sf] Joxf]/f .
(@
!)= ;'/lIft x'g kfpg] clwsf/
kLl8tnfO{ z+sf:kb JolQm, cleo'Qm, s;"/bf/jf lgh ;Da4 JolQm jf cleo'Qmsf ;fIfLaf6
kLl8t jf kLl8tsf] glhssf] gft]bf/ / kLl8tdf cfl>t JolQm lj?4 x'g ;Sg] cfqmd0f, Iflt, 8/,
qf; jf wDsLaf6 ;'/lIft x'g kfpg] clwsf/ x'g]5 .
!!= wf/0ff JoQm ug]{ clwsf/
-!_ kLl8tn] b]xfosf] ljifodf ;DalGwt clwsf/L ;dIf cfkm\gf] wf/0ff JoQm ug{ kfpg]5M–
-s_ ;DalGwt s;"/df z+sf:kb JolQmsf ;DaGwdf cleof]u nufpFbf,
-v_ z+sf:kb JolQmsf ;DaGwdf d'2f grnfpg] lg0f{o ug{' k/]df,
-u_ cleo'Qm;Fu k|rlnt sfg"g adf]lhd cleof]usf] ;f}bfafhL dfkm{t ;Demf}tf ug{'
k/]df,
-3_ k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] ;hfodf 5'6 dfu bfjLsf] lgldQ d'2f x]g]{ clwsf/L
(#
!#= ;'g'jfOdf pkl:ylt / ;xeflutfsf] clwsf/
-!_ kLl8tnfO{ cbfntn] cGoyf cfb]z lbPsf]df afx]s s;"/sf ;DaGwdf x'g] cbfntsf]
;'g'jfO ;DaGwL sf/afxLdf pkl:yt x'g kfpg] / cfkm\gf] egfO{ /fVg kfpg] clwsf/ x'g]5 .
t/ kLl8t JolQm d'2fsf] ;fIfL ;d]t ePsf]df ;fIfLsf] ?kdf lghn] askq gu/];Dd lghnfO{
cbfntn] vf; sf/afxLdf pkl:yt x'g /f]s nufpg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd kLl8tn] JoQm u/]sf] egfO{nfO{ ;d]t ljrf/ u/L cbfntn] cfb]z jf
lg0f{o ug{' kg]{5 .
!$= ;'g'jfOsf] l;nl;nfdf 5'6\6} sIfdf /xg kfpg] clwsf/
-!_ cbfntn] s;"/sf] ;'g'jfOsf] l;nl;nfdf cleo'Qm, cleo'Qm ;Da4 JolQm / cleo'Qmsf
;fIfLaf6 k[ys /xg] u/L kLl8tsf] lgldQ 5'§} sIf pknAw u/fpg ;Sg]5 .
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd 5'§}sIf pknAw u/fpg ;Dej /Jojxfl/s gePdf ;'g'jfO x'Fbf
cbfntn] kLl8tsf] ;'/Iff / lxtsf] lgldQ kLl8t;Fu cleo'Qm, cleo'Qm ;Da4 JolQm /
cleo'Qmsf ;fIfLn] cbfntn] cGoyf cfb]z lbPsf]df afx]s ;Dks{ ug{ g;Sg] cfjZos
Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .
!%= ;DklQ lkmtf{ kfpg] clwsf/
-!_ cg';Gwfgsf]l;nl;nfdf jf k|df0fsf]nflu lgoGq0fdf lnPsf]kLl8tsf];DklQ cg';Gwfg
sfo{ k"/f ePkl5 oyfzL3| ;DalGwt cg';Gwfg clwsf/Ln]kLl8tnfO{ lkmtf{ ug{' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgoGq0fdf lnPsf];DklQnfO{ k|df0fsf]nflu cbfnt ;dIf k]z ug{'
kg]{ ePdf jf ;DklQsf] :jfldTj jf ef]usf] ljifodf ljjfb ePdf ljjfb 6'Ëf] nfUg' cufj}
;DklQ lkmtf{ ul/g] 5}g .
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cbfntn] cfjZos 7fg]df To:tf] ;DklQ
ljjfb 6'Ëf] nfUg' cufj} lkmtf{ ug]{ u/L cfb]z ug{ ;Sg]5 .
!^= s;"/;DaGwL d'2fsf ;DaGwdf 5nkmn ug{ ;Sg]
kLl8t / cleo'Qm b'j}sf] ;xdltdf s;"/;Fu ;DalGwt s'g} ljifodf cbfntn] b]xfosf] cj:yfdf
kLl8t / cleo'QmaLr 5nkmn u/fpg ;Sg]5 M–
-s_ 5nkmn ubf{ ljjfb ;dfwfgdf ;3fp k'Ug]s'/fdf cbfnt ljZj:t ePdf,
-v_ 5nkmn cbfntsf] ;'kl/j]If0fdf x'g] ePdf,
-u_ 5nkmn ubf{ ;fj{hlgs lxt /Gofodf k|lts"n c;/gkg]{ePdf .
!&= lnlvt lgj]bg lbg ;Sg] clwsf/
-!_ cbfntsf] cfb]z jf lg0f{odf lrQ ga'em]sf]df To:tf] cfb]z jf lg0f{o lj?4 g]kfn
($
;/sf/nfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd lgj]bg jf k'g/fj]bg lbg] clwsf/ ePdf kLl8tn] ;f]
cfb]z jf lg0f{o lj?4 lgj]bg jf k'g/fj]bg lbg cg'/f]w u/L ;DalGwt lgsfo jf clwsf/L
;dIf lnlvt lgj]b g lbg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg To:tf] cfb]z jf lg0f{osf] hfgsf/L k|fKt u/]sf] ldltn] kGw|
lbgleq ug{' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lg0f{o cfb]z jf lg0f{o lj?4 lgj]bg jf k'g/fj]bg lbg] clwsf/
kfPsf] ;DalGwt lgsfo jf clwsf/Ln] To:tf] lgj]bg pk/ ljrf/ u/L lg0f{o ug{' kg]{5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] lg0f{osf] hfgsf/L kLl8tnfO{ lbg' kg]{5 .
!*= Ifltk"lt{ ;DaGwdf hfgsf/L kfpg] clwsf/
-!_ kLl8tn]o; P]g jf cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd Ifltk"lt{ kfpg]ePdf /;f];DaGwdf
kLl8tn] hfgsf/L dfu]df Ifltk"lt{ k|fKt ug{ ug{' kg]{ sf/afxLsf ;DaGwdf cleof]hg ug]{
clwsf/Ln] kLl8tnfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 .
(%
@!= kLl8tsf] st{Jo
o; P]gsf] k|of]hgsf] nflu kLl8tsf] st{Jo b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;dod}clwsf/k|fKt lgsfo jf clwsf/L ;dIf s;"/sf ;DaGwdf
hfx]/L jf ;"rgf lbg],
-v_ s;"/sf] cg';Gwfg / cleof]hgsf l;nl;nfdf cg';Gwfg jf cleof]hg ug]{ clwsf/LnfO{
;xof]u ug]{,
-u_ s;"/df ;+nUg JolQmnfO{ arfpg] p2]Zon] cg';Gwfg clwsf/L jf cbfnt ;dIf pkl:yt
gx'g] jf pkl:yt eP/ klg ;f] p2]Zon] aofg lbg], askq ug]{ jf s'g} k|df0f k]z ug]{ sfo{
gug]{,
-3_ cfkm\gf] jf:tljs gfd, y/, jtg, 6]lnkmf]g gDa/, Od]n 7]ufgf pknAw u/fpg] / To;df s'g}
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
(^
kl/R5]b # M kLl8t k|efj k|ltj]bg
@%= kLl8t k|efj k|ltj]bg k]z ug{ ;Sg]
-!_ kLl8tn] rfx]df s;"/sf] sf/0fn] cfkm"nfO{ k|ToIf ?kdf k/]sf] Iflt jf k|efjsf] pNn]v
u/L s;"/sf] cleof]ukq cbfntdf bfo/ x'g'eGbf cufj} cleof]hg ug]{ clwsf/L ;dIf
tf]lsPsf ljj/0f v'nfO{ tf]lsP adf]lhdsf] 9fFrfdf kLl8t k|efj k|ltj]bg k]z ug{ ;Sg]5 .
-@_ kLl8t gfaflnu jf sfg"gL ?kdf ;+/IfsTj rflxg]JolQm ePsf]jf cGo s'g}dgfl;a
sf/0faf6 pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg kLl8t cfkm}n] k]z ug{ g;Sg] ePdf lghsf]
cleefjs, ;+/Ifs jf sfg"g adf]lhdsf] k|ltlglwn] kLl8tsf] tkm{af6 To:tf] k|ltj]bg k]z
ul/lbg ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg kLl8tsf] sfa" aflx/sf] kl/l:ylt k/L
cbfntdf cleof]ukq bfo/ x'g' cufj} kLl8t k|efj k|ltj]bg k]z ug{ g;s]df To:tf]
(&
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg bkmf @^ sf]pkbkmf -@_ adf]lhd gSsn
lbg OGsf/ ul/Psf] jf k|ltj]bgsf] uf]Ko /flvPsf] efunfO{ cbfntn] ;hfo lgwf{/0f ubf{
cfwf/ lng] 5}g .
@*= s;"/af6 Iflt sd ePsf] cg'dfg gul/g]
kLl8tn] o; kl/R5]b adf]lhd kLl8t k|efj k|ltj]bg k]z gu/]s} sf/0faf6 kLl8tnfO{ s;"/af6
Iflt jf k|efj sd ePsf] cg'dfg ul/g] 5}g .
kl/R5]b $ M Ifltk"lt{
@(= cGtl/d Ifltk"lt{sf] nflu cfb]z lbg ;Sg]
-!_ kLl8tnfO{ tTsfn pkrf/ u/fpg' kg]{ ePdf jf Ifltk"lt{ jf s'g} k|sf/sf] /fxt /sd lbg'
k/]df To:tf] JolQmnfO{ cf}ifwf]krf/ u/fpg jf cGtl/d ?kdf Ifltk"lt{ jf /fxt /sd pknAw
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
(*
jf s;"/;Fu ;DalGwt d'2f k|rlnt sfg"g adf]lhd lkmtf{ ePdf cbfntn]sf]ifaf6 Ifltk"lt{
:j?k plrt /sd kLl8tnfO{ e/fO{lbg] u/L cfb]z ug{ ;Sg]5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd cfb]z k|fKt ePsf] k}+tL; lbgleq sf]ifaf6 Ifltk"lt{ afktsf] /sd
kLl8tnfO{ pknAw u/fO{g]5 .
#!= Ifltk"lt{sf] /sd lgwf{/0f ubf{ lnOg] cfwf/x¿
cbfntn] kLl8tnfO{ pknAw u/fOg] Ifltk"lt{sf] /sd lgwf{/0f ubf{ b]xfosf] s'g} jf ;a} ljifonfO{
cfwf/ lng ;Sg]5M
-s_ kLl8tn] Joxf]g{' k/]sf] jf kg]{ lrlsT;sLo, dgf]j}1flgs / dgf]lrlsT;sLo k/fdz{ afkt
dgfl;a vr{,
-v_ kLl8tn] Joxf]g{' k/]sf] jf kg]{ cf}ifwf]krf/ vr{,
-u_ kLl8tn] Joxf]g{' k/]sf] ck|Tofl;t oftfoft vr{,
((
-8_ s;"/sf sf/0f ue{ktg ePsf]df cf}ifwf]krf/ vr{,
-9_ ljz]i f cj:yf cfslif{t x'g]df kLl8tn] lgh lj?4 x'g ;Sg] yk s;"/af6 aRg] c;n
lgotn] k/]sf] dgfl;a vr{,
:ki6Ls/0fM o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu æljz]if cj:yfÆ eGgfn] s;"/ x'Fbfsf
avt kLl8tsf] zf/Ll/s jf dfgl;s l:ylt jf kLl8tsf] a;f]af; :yn, sfo{:yn jf
jf/bft:ynsf] ljz]if cjl:yltsf] cg'lrt nfe p7fO{ kLl8tsf] lj?4df ul/Psf] s;"/sf]
k|ToIf kl/0ffd :j?k kLl8tn] c;fdfGo k|efj jf c;/ a]xf]/]sf] jf Joxf]g{' kg]{ cj:yf
;Demg' k5{ .
-0f_ kLl8tn] Joxf]g{' k/]sf] dfgl;s jf efjgfTds Iflt,
-t_ Ifltsf] k|s[lt / k|efj cg';f/sf] cGo pko'Qm cfwf/,
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
-y_ ljz]if cj:yf cfslif{t x'g] kLl8tsf xsdf yk s;"/af6 k|yd:t/sf] kLl8tnfO{ arfpg]
c;n lgotn] kLl8tn] u/]sf] dgfl;a vr{,
-b_ gfaflnu ;Gtfgn] u'dfPsf] cleefjssf] ;+/IfsTj .
#@= s;"/sf] ;d"xnfO{ Pp6f s;"/ dflgg]
o; P]g adf]lhd Ifltk"lt{ pknAw u/fpg] k|of]hgsf] nflu s;"/sf] ;d"xnfO{ Pp6} s;"/ dfgL
Ifltk"lt{ lbOg]5 .
:ki6Ls/0fM o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu æs;"/sf] ;d"xÆ eGgfn] b]xfosf] sf/0faf6 ;Da4tf
ufFl;Psf b'O{ jf ;f]eGbf a9L s;"/x ¿nfO{ ;Demg' k5{M–
-!_ Ps} jf/bftdf Ps} JolQmsf] lj?4df pxL JolQm jf JolQmx¿sf] ;d"xaf6 ePsf] jf cGo s'g}
sf/0faf6 tL s;"/x¿ aLr ;dfg ljz]iftf ePsf], /
-@_ s;"/sf] sf/0f kLl8tsf] d[To' ePsf] jf kLl8tnfO{ Iflt k'u]sf] .
##= PseGbf a9L x}l;otdf Ifltk"lt{ k|fKt gx'g]
s'g} JolQmn] k|yd:t/sf] kLl8t, låtLo:t/sf] kLl8t / kfl/jfl/s kLl8tsf] ?kdf jf cGo s'g}
?kdf PseGbf a9L ?k jf x}l;otdf o; P]g adf]lhdsf]Ifltk"lt{ k|fKt ug{ ;Sg]5}g .
#$= Ifltk"lt{ pknAw gu/fOg]
o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] kLl8tnfO{ o; P]g adf]lhd Ifltk"lt{
pknAw u/fO{g] 5}gM–
-s_ h'g s;"/sf] ;DaGwdf Ifltk"lt{ kfpg] xf] ;f] s;"/ ug]{, ;f]sf] pBf]u ug]{, ;f] s;"/ ug{
b'?T;fxg lbg] jf if8oGq ug]{ jf s;"/ ug{ ;xof]u ug]{ jf ;f] s;"/df ;+nUg dltof/,
!))
-v_ Ifltk"lt{ bfaL ug]{ JolQm cGo s'g} s;"/df ;+nUg ePsf] avt jf ;f]xL sf/0fn] lgh lj?4
s;"/ ePsf]df k|yd:t/sf] kLl8tsf] x}l;otdf o; P]g adf]lhdsf] Ifltk"lt{ kfpF egL dfu
ug]{,
-u_ s;}sf] lj?4 s;"/ ug{ uPsf avt jf ;f]xL sf/0faf6 d[To' ePsf] JolQmsf] kfl/jfl/s
kLl8t,
-3_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;jf/L b'3{6gfsf] sf/0faf6 ePsf] Ifltsf] ;DaGwdf t];|f] kIfsf]
ladf Joj:yf cGtu{t Ifltk"lt{ kfpg]JolQm,
t/ dfg]{ jf Iflt k'of{pg] p2]Zon] ;jf/L ;fwg k|of]u u/L df/]df jf Iflt k'¥ofPdf o; P]g
adf]lhd Ifltk"lt{ pknAw u/fpg afwf kg]{ 5}g .
-ª_ k|yd:t/sf] kLl8t cGo s'g} s;"/df ;+nUg ePsf] hfgsf/L ePsf]df jf To:tf] hfgsf/L
kfpg'kg]{ dgfl;a sf/0f ePsf] låtLo:t/sf] kLl8t jf kfl/jfl/s kLl8t JolQm,
t/ h'g s;"/df Ifltk"lt{ kfpg] xf] ;f] s;"/ x'Fbf ;fIfL /x]sf] JolQmsf] xsdf of] Joj:yf nfu"
!)!
-7_ h'g s;"/sf] ;DaGwdf Ifltk"lt{ kfpg] xf] ;f] s;"/sf] ;DaGwdf g]kfn ;/sf/sf] cGo s'g}
;|f]taf6 cfly{s ;xfotf jf Ifltk"lt{ kfPsf] jf kfpg] b]lvPsf] JolQm,
-8_ Gofosf] b[li6n] Ifltk"lt{ k|bfg ug{ cg'lrt b]lvPsf] JolQm,
-9_ Ifltk"lt{ lng grfx]sf] Joxf]/fsf] lgj]bg lbg] JolQm,
-0f_ kLl8tn] cbfntsf] cfb]z adf]lhdsf] hl/jfgf, ljuf] jf cGo s'g} /sd jf g]kfn
;/sf/nfO{ ltg{ a'emfpg kg]{ /fhZj jf cGo /sd ltg{ a'emfpg afFsL /x]sf] JolQm,
-t_ em'§f ph'/L lbPsf] 7x/ ePdf,
-y_ s;"/ x'Fbfsf avt kLl8t / kL8s b'a} ;uf]nsf kl/jf/sf ;b:o /x]sf] sf/0f Ifltk"lt{sf]
nfe kL8sn] k|fKt ug{ ;Sg] b]lvPdf To:tf] kLl8t,
t/ b]xfosf] cj:yfdf of] v08 adf]lhd kLl8tnfO{ Ifltk"lt{ lbg afwf kg]{ 5}gM–
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
-!_ kL8ssf] pd]/ jf dfgl;s c:j:ytfsf sf/0f lghn] k|rlnt sfg"g adf]lhd
cfk/flws bfloTj axg ug{ gkg]{ePdf,
-@_ To:tf] s;"/df kLl8tn] s;"/bf/af6 Ifltk"lt{ kfpg] sfg"gL Joj:yf gePsf] jf
ePklg kL8s jf ;uf]nsf kl/jf/sf gfddf ;DklQ g/xL jf cGo s'g}dgfl;a
sf/0fn] kLl8tn] kL8saf6 Ifltk"lt{ kfpg] cj:yf gb]lvPsf]df s;"/ eO;s]kl5
kLl8t JolQm kL8s JolQm /x]sf] ;uf]nsf] kl/jf/af6 dfgf] 5'l§O{ leGg a;]sf]
k|dfl0ft ePdf, jf
-#_ ha/h:tL s/0fLaf6 kLl8t dlxnf jf lghaf6 hGd]sf] ;Gtfg .
#%= Ifltk"lt{ /sdn] klxnf] k|fyldstf kfpg]
k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s;"/bf/n] cbfntsf] km};nf adf]lhd
hl/jfgf, ;/sf/L lauf], bzf}+b, lazf}+b, b'lgofFsf] lauf] jf cGo s'g} /sdsf cltl/Qm kLl8tnfO{
Ifltk"lt{ ;d]t a'emfpg' kg]{ ePsf]df s;"/bf/af6 c;'n pk/ ePsf] /sdaf6 ;a}eGbf klxn] o;
P]g adf]lhd kLl8tn] kfpg] Ifltk"lt{nfO{ klxnf] k|fyldstf lbOg]5 .
#^= ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ul/g]
o; P]g adf]lhd cbfntn] s;"/bf/af6 kLl8tnfO{ e/fO{ lbOPsf] Ifltk"lt{sf] /sd s;"/bf/n]
kLl8tnfO{ pknAw gu/fPdf cbfntn] s;"/bf/sf] rn crn ;DklQaf6 ;/sf/L afFsL ;/x
c;'n pk/ u/L kLl8tnfO{ pknAw u/fO{ lbg]5 .
#&= cfl>t ;Gtfg jf cleefjsn]Ifltk"lt{ kfpg]
o; P]g adf]lhd Ifltk"lt{ k|fKt gub}{ kLl8tsf] d[To' ePdf To:tf] Ifltk"lt{sf] /sd lghdf cfl>t
;Gtfg jf cleefjsn] kfpg]5 .
!)@
#*= Ifltk"lt{ afkt klxn] kfPsf] /sd s6\6f ul/g]
kLl8tnfO{ o; P]g adf]lhd Ifltk"lt{ afktsf] /sd e'QmfgL ubf{ lghn] klxn] cGtl/d Ifltk"lt{
afkt k|fKt u/]sf] /sd s6fP/ afFsL /xg uPsf] /sd dfq pknAw u/fOg]5 .
#(= Ifltk"lt{ /sd sf]ifdf bflvnf ul/g]
o; P]g adf]lhd Ifltk"lt{ kfpg] hfgsf/L kLl8tnfO{ lbPsf] ldltn] 5 dlxgf;Dd Ifltk"lt{ lng
gcfPdf ;f] cjlwkl5 To:tf] Ifltk"lt{ /sd sf]ifdf bflvnf ul/g]5 .
$)= Ifltk"lt{ /sddf cGo s;}sf] clwsf/ gx'g]
k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; P]gsf] bkmf @( jf #) adf]lhd Ifltk"lt{
:j?k kfPsf] /sd o; P]g adf]lhd lkmtf{, s§f jf c;'n pk/ x'g]df afx]s ;f] /sddf c? s;}sf]
clwsf/ x'g] 5}g .
kl/R5]b % M Ifltk"lt{ z'Ns -sDk]g;];g n]le_
!)#
$@= Ifltk"lt{ z'Ns a'emfpg' kg]{bfloTj ;dfKt ePsf]gdflgg]
-!_ h'g s;"/sf ;DaGwdf bkmf $! adf]lhd Ifltk"lt{ z'Ns a'emfpg' kg]{ xf], ;f] s;"/df hl/jfgf
jf cGo s'g}cfly{s bfloTj ;d]t a]x f]g {' kg]{jf kLl8tnfO{ Ifltk"lt{ lbg kg]{ePdf klg bkmf
$! adf]lhdsf] Ifltk"lt{ z'Ns a'emfpg' kg]{ bfloTj ;dfKt ePsf] dflgg] 5}g .
-@_ s;"/bf/ nfO{ ePsf];hfo dfkmL, d'ntjL, kl/jt{g jf sd ePsf]df jf k|rlnt sfg"g
adf]lhd ;hfo 5'6 jf lgnDag ePsf] cj:yfdf ;d]t bkmf $! adf]lhdsf] Ifltk"lt{ z'Ns
a'emfpg' kg]{ s;"/bf/sf] bfloTj ;dfKt ePsf] dflgg] 5}g .
$#= Ifltk"lt{ z'Ns 36fpg] jf lng' gkg]{ u/L cfb]z ug{ ;Sg]
-!_ s'g} s;"/bf/n] bkmf $! adf]lhdsf] Ifltk"lt{ z'Ns a'emfpg g;Sg] cj:yf ePdf ;f]sf]
cfwf/, sf/0f / k|df0f ;lxt Ifltk"lt{ 36fpg' jf ltg{'kg]{ cfb]zsf] nflu ;DalGwt cbfnt
;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 .
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] lgj]bg pk/ hfFra'em ubf{ cbfntn] To:tf] s;"/bf/n]
Ifltk"lt{ z'Ns a'emfpg g;Sg] dgfl;a cj:yf b]v]df cbfntn] bkmf $! adf]lhdsf]
Ifltk"lt{ z'Ns 36fpg] jf lng' gkg]{ u/L cfb]z ug{ ;Sg]5 .
kl/R5]b ^ M kLl8t ;+/If0f ;'emfj ;ldlt
$$= kLl8t ;+/If0f ;'emfj ;ldlt /xg]
-!_ s;"/ kLl8tsf] xs lxtsf] ;+/If0f ug]{ ;DaGwdf g]kfn ;/sf/nfO{ ;'emfj lbgsf] nflu
b]xfo adf]lhdsf] Ps kLl8t ;+/If0f ;'emfj ;ldlt /xg]5M
-s_ dxfGofoflwjQmf – ;+of]hs
-v_ cWoIf, g]kfn sfg"g cfof]u – ;b:o
-u_ ;lrj, g]kfn ;/sf/, cy{ dGqfno – ;b:o
-3_ ;lrj, g]k fn ;/sf/, sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno – ;b:o
-ª_ k|x/L dxflg/LIfs, g]kfn k|x/L – ;b:o
-r_ kLl8t Gofozf:q jf kmf}hbf/L Gofosf] If]qdf pNn]vgLo of]ubfg
u/]sf JolQmx¿dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] Pshgf lj1 – ;b:o
-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -r_ adf]lhdsf] ;b:osf] kbfjlw kfFr jif{sf] x'g]5 .
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sfo{Ifdtfsf] cefj jf v/fa cfr/0f
ePsf]jf cfkm\gf]kbLo bfloTj OdfGbf/Lk"j{s kfngf gug]{pkbkmf -!_ sf]v08 -r_
adf]lhdsf] ;b:onfO{ g]kfn ;/sf/n] h'g;'s} avt ;b:oaf6 x6fpg ;Sg]5 .
!)$
t/ To;/L kbaf6 d'Qm ug{' cl3 lghnfO{ cfkm\gf] ;kmfO{ k]z ug]{ cj;/af6 al~rt ul/g]
5}g .
$%= kLl8t ;+/If0f ;'emfj ;ldltsf] sfd
-!_ kLl8t ;+/If0f ;'emfj ;ldltsf] sfd b]xfo adf]lhd x'g]5M
-s_ kLl8tsf] xs lxtsf] ;+/If0fsf] nflu ljBdfg sfg"gdf ug{' kg]{ ;'wf/ tyf
kl/dfh{gsf ljifodf g]kfn ;/sf/nfO{ ;'emfj lbg],
-v_ kLl8tsf] ;'/Iff tyf kLl8tn] s;"/sf] sf/0faf6 a]xf]/]sf] Iflt / k|lts"n c;/ Go"g
ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] cjnDag ug{' kg]{ gLltut pkfosf ;DaGwdf g]kfn
;/sf/nfO{ ;'emfj lbg],
-u_ kLl8tsf] clwsf/;Fu ;DalGwt cGt/fl{\i6«o ;lGw jf ;Demf}tfsf] g]kfn kIf aGg'
kg]{ ePdf To;sf] sf/0f ;lxt g]kfn ;/sf/nfO{ l;kmfl/z ug]{,
!)%
$(= ;"rgf pknAw u/fpg' kg]{
o; P]g adf]lhd kLl8tnfO{ ;"rgf lbg' kg]{ st{Jo ePsf] lgsfo jf kbflwsf/LnfO{ To:tf] ljifosf]
sfd sf/afxLdf ;+nUg /x]sf jf To:tf] ;"rgfsf] clen]v /fVg] jf To:tf] ;"rgfdf kx'Fr ePsf
;DalGwt lgsfo jf kbflwsf/Ln] To:tf] ;"rgf oyfzL3| pknAw u/fpg' kg]{5 .
%)= k]zLsf] ;"rgf lbg]
-!_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cbfntn] s;"/ ;DaGwL d'2fdf sDtLdf
;ft lbg cl3 g} k]zLsf] ;"rgf ;DalGwt ;/sf/L jlsn sfof{nonfO{ lbg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;"rgf k|fKt u/]kl5 ;/sf/L jlsn sfof{non] ;Dej eP;Dd
;DalGwt kLl8tnfO{ oyfzL3| k]zLsf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .
%!= kLl8tnfO{ ;"rgf lbg] tl/sf
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&%
o; P]g adf]lhd kLl8tnfO{ ;"rgf lbg' kg]{st{Jo ePsf ;DalGwt lgsfo jf clwsf/Ln]
cfjZostf cg';f/ lnlvt, df}lvs, 6]lnkmf]g jf clen]vdf /xg] u/L ljB'tLo dfWodaf6 ;d]t
;"rgf lbg ;Sg]5 .
%@= k|ltlglw lgo'Qm ug{ ;Sg]
o; P]gåf/f k|bQ kLl8tsf clwsf/ pkef]u jf k|rng ug{sf] nflu kLl8tn] k|rlnt sfg"g
adf]lhd cfkm\gf] k|ltlglw jf jf/]; lgo'Qm ug{ ;Sg]5 / To;/L lgo'Qm ePsf]df kLl8tn] To:tf]
jf/]; jf k|ltlglw dfkm{t lghsf] clwsf/ pkef]u jf k|rng u/]sf] dflgg]5 .
%#= lgod agfpg] clwsf/
o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] ;ldlt;Fu k/fdz{ u/L cfjZos lgod
agfpg ;Sg]5 .
%$= lgb]{lzsf agfpg ;Sg]
o; P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodsf] cwLgdf /xL kLl8tnfO{ Ifltk"lt{ k|bfg ug]{ ;DaGwdf
g]kfn ;/sf/n] cfjZos lgb]l{\zsf agfpg ;Sg]5 .
!)^
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf %# n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ;/sf/n] kLl8t
;+/If0f ;'emfa ;ldlt;Fu k/fdz{ u/L b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De
-!_ oL lgodx¿sf] gfd æck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;Ën] cs{f] cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–
-s_ æP]gÆ eGgfn] ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% ;Demg' k5{ .
-v_ æsf]ifÆ eGgfn] k|rlnt sfg"g adf]lhd :yfkgf ePsf] kLl8t /fxt sf]if ;Demg' k5{ .
-u_ æ;ldltÆ eGgfn] P]gsf] bkmf $$ adf]lhdsf] kLl8t ;+/If0f ;'emfa ;ldlt ;Demg' k5{ .
!)&
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k/]df cleof]hg ug{] lgsfo, clwsf/L jf cbfnt jf
;DalGwt lgsfon] oyfzL3| lgj]bsnfO{ P]gsf] bkmf ( adf]lhdsf ljifodf cg';"rL–&
adf]lhdsf] 9fFrfdf ;"rgf lbg' kg{]5 .
^= ;'/Iff lbg' kg{]
-!_ P]gsf] bkmf !) adf]lhdsf] cj:yf k/]df jf kg{ ;Sg] cj:yf ePdf kLl8tn] ;'/Iffsf] nflu
glhssf] k|x/L sfo{fno, lhn\nf k|x/L sfo{fno jf lhn\nf k|zf;g sfo{fnodf ;xof]usf]
nflu cg'/f]w ug{ ;Sg]5 .
-@_ pklgod (!) adf]lhd kLl8tn] ;'/Iff dfu u/]df ;DalGwt k|x/L sfo{fno jf lhNnf
k|zf;g sfo{fnon] ;'/Iff r'gf}tLsf cfwf/df kLl8tsf] ;'/Iffsf] plrt k|aGw ldnfpg'
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
kg{]5 .
&= sfd sf/afxL c3L a9fpg ;lsg]
-!_ P]gsf] bkmf !! sf] k|of]hgsf] nflu ;DalGwt clwsf/Ln] kLl8tnfO{ wf/0ff JoQm ug{sf]
nflu sDtLdf tLg lbgsf];do lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbOPsf] ;doleq jf To:tf] ;do lbg' cl3 g} kLl8tn] cfkm\gf]
wf/0ff lnlvt ¿kdf k]z u/]sf]df kLl8tsf] ;lx5fk u/fO{ / df}lvs ¿kdf JoQm u/]sf]df
lnlka4 u/L kLl8tnfO{ k9L ;'gfO{ lghsf] ;lx5fk u/fO{ ldl;n ;+nUg ug{' kg{]5 .
-#_ P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd kLl8t wf/0ff JoQm ug{ gcfPdf jf lghn] wf/0ff JoQm ug{
c:jLsf/ u/]df ;DalGwt clwsf/Ln] ;f]xL Joxf]/fsf] sfuh tof/ u/L ldl;n ;+nUg /fVg'
kg{]5 .
-$_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;hfo k"j{sf] k|ltj]bg tof/ ug{ cbfntaf6 cfb]z k|fKt u/]sf]
k|f]j]zg jf Kof/f]n clws[t jf sfg"g Joj;foLn] To:tf] k|ltj]bg tof/ ub{f kLl8tnfO{
wf/0ff JoQm ug{sf] nflu sDtLdf ;ft lbgsf] ;do lbg' kg{]5 .
-%_ kLl8tn]wf/0ff JoQm ub{f lgh;Fu ;DalGwt s;"/jf d'2f;Fu ;DalGwt ljifodf dfq l;ldt
/x]/ wf/0ff JoQm ug{' kg{]5 .
-^_ o; lgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg kLl8tnfO{ wf/0ff JoQm ug{sf] nflu
pknAw u/fOPsf] ;doleq kLl8t pkl:yt gePdf jf lghn] wf/0ff JoQm ug{ c:jLsf/
u/]df ;DalGwt clwsf/Ln] cfkm\gf] sfd sf/afxL cuf8L a9fpg ;Sg]5 .
*= sfg"g Joj;foL /fv]sf]df hfgsf/L u/fpg]
-!_ P]gsf] bkmf !@ adf]lhd kLl8tn] 5'§} sfg"g Joj;foL /fv]sf]df ;DalGwt ;/sf/L jsLn
sfo{fnonfO{ cg';"rL–* adf]lhdsf] 9fFrfdf To;sf] hfgsf/L lbg' kg{]5 .
!)*
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] hfgsf/L k|fKt ePdf ;DalGwt ;/sf/L jsLn sfo{fnon] To:tf]
hfgsf/L ;DalGwt ldl;ndf ;+nUg u/L /fVg' kg{]5 .
(= ;DklQ lkmt{fsf] clen]v /fVg' kg{]
P]gsf] bkmf !% sf] pkbkmf (!) adf]lhd cg';Gwfg clwsf/Ln] cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf jf
k|df0fsf] nflu lgoGq0fdf lnPsf] kLl8tsf] ;DklQ lkmt{f ub{f cg';"rL–( adf]lhd e/kfO{ u/fpg'
kg{]5 .
!)= 5nkmnsf] ;"rgf lbg' kg{]
-!_ P]gsf] bkmf !^ adf]lhd kLl8t / cleo'QmnfO{ 5nkmnsf] nflu af]nfpFbf 5nkmn x'g]
lbg eGbf sDtLdf ;ft lbg cufj} kLl8t / ;DalGwt cg';Gwfg clwsf/L jf lghsf]
sfo{fnonfO{ ;/sf/L jsLn sfo{fno dfkm{t cg';"rL-!) adf]lhdsf] 9fFrfdf ;"rgf lbg'
kg{]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd x'g] 5nkmndf kLl8t jf cleo'Qmn] rfx]df s'g} ljifo lnlvt ?kdf
!)(
-@_ P]gsf] bkmf !* sf] pkbkmf -@_ adf]lhd kLl8tsf] tkm{af6 cleof]hg ug{] clwsf/LnfO{
Ifltk"lt{ ;DaGwL sf/afxL rnfpg] clwsf/ ePsf]df To:tf] sf/afxL rnfpgsf] nflu
kLl8tn] cleof]hg ug{] clwsf/L jf lgsfo;dIf cg';"rL–!@ adf]lhdsf] 9fFrfdf lgj]bg
lbg' kg{]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd hfgsf/L dfu u/]sf]df To:tf] k|lqmofsf] hfgsf/L / pklgod -@_
adf]lhd Ifltk"lt{sf] nflu sf/afxL rnfpgsf] nflu lgj]bg lbPsf]df To:tf] sf/afxLsf]
hfgsf/L cleof]hg ug{] clwsf/Ln] kLl8tnfO{ cg';"rL–!# adf]lhdsf] 9fFrfdf lbg'
kg{]5 .
!#= cfjZos sfuhft ;+nUg ug{' kg{]
-!_ P]gsf] bkmf @) adf]lhd kLl8tn] cbfntsf] cfb]z jf lg0f{odf lrQ ga'emfO{ To:tf] cfb]z
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
jf lg0f{o lj¿4 lgj]bg jf k'g/fjb]g ub{f cbfntaf6 ePsf] cfb]z jf lg0f{osf] k|lt ;+nUg
ug{' kg{]5 .
-@_ pklgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu kLl8tn] cbfntsf] cfb]z jf lg0f{osf] k|ltlnlk jf
s;"/;Fu ;DalGwt cGo sfuhft dfu u/]df ;DalGwt cbfntn] To:tf sfuhftx¿
pknAw u/fpg' kg{]5 .
!$= clwsf/ k|rngsf] nflu lgj]bg lbg]
P]gsf] bkmf @# adf]lhd kLl8tn] cfkm\gf] clwsf/ k|rngsf] nflu ;DalGwt pRr cbfntdf
lgj]bg lbFbf k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] 9fFrfdf lbg' kg{]5 .
!%= kLl8t k|efj k|ltj]bgsf] 9fFrf
-!_ P]gsf] bkmf @% adf]lhd cleof]hg ug{] clwsf/L ;dIf kLl8t k|efj k|ltj]bg k7fpFbf
cg';"rL–!$ adf]lhdsf] 9fFrfdf k7fpg' kg{]5 .
-@_ P]g tyf o; lgod adf]lhd kLl8t k|efj k|ltj]bg k]z ub{f ;Dej eP;Dd s;"/sf ;DaGwdf
;DalGwt k|x/L sfo{fnosf] k|ltj]bg, ;DalGwt :yfgLo txsf] l;kmfl/;kq, lrlsT;ssf]
k|ltj]bg nufot kLl8tnfO{ k/]sf] k|efj k'li6 x'g] cGo sfuhft ;d]t ;+nUg ug{' kg{]5 .
-#_ pklgod -@_ sf] k|of]hgsf] nflu kLl8tn] ;DalGwt lgsfodf s'g} sfuhft dfu u/]df
To:tf] sfuhft pknAw u/fpg' kg{]5 .
-$_ P]gsf] bkmf @% sf] pkbkmf -%_ adf]lhd kLl8t k|efj k|ltj]bg cleof]hg ug{] clwsf/Ln]
cbfntdf k]z ePsf] hfgsf/L kLl8tnfO{ lbg' kg{]5 .
!^= ;ldltsf] ;lrjfno ;DaGwL Joj:yf
-!_ ;ldltsf] ;lrjfno dxfGofoflwjQmfsf] sfo{fnodf /xg]5 .
-@_ dxfGofoflwjQmfn] tf]s]sf] dxfGofoflwjQmfsf] sfo{fnosf ;xGofoflwjQmfn] ;ldltsf]
;lrjsf] ?kdf sfd ug{]5 .
!!)
!&= ;ldltsf] a}7s ;DaGwL Joj:yf
-!_ ;ldltsf] a}7s ;ldltsf] ;+of]hsn] tf]s]sf] ldlt, ;do / :yfgdf a:g]5 .
-@_ ;ldltsf] ;lrjn] ;ldltsf] a}7sdf 5nkmn x'g] ljifo ;lxtsf] ;"rgf ;ldltsf] a}7s
a:g' eGbf sDtLdf rf}lj; 306f cufj} ;ldltsf ;b:ox¿nfO{ lbg' kg{]5 .
-#_ ;ldltsf] ;+of]hs / ;ldltsf sDtLdf tLg hgf ;b:o pkl:yt ePdf ;ldltsf] a}7ssf]
nflu u0fk"/s ;FVof k'u]sf] dflgg]5 .
-$_ ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ;ldltsf] ;+of]hsn] ug{]5 .
-%_ ;ldltsf] ax'dtsf] lg0f{o ;ldltsf] lg0f{o dflgg]5 .
-^_ ;ldltsf] a}7sdf ;ldltn] cfjZostf cg';f/ kLl8t Gofo zf:q jf kmf}hbf/L Gofo
If]qsf] ljz]if1nfO{ cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .
-&_ ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o tyf ;ldltaf6 eP u/]sf sfdsf/afxLsf] clen]v ;ldltsf]
;lrjfnon] ;'/lIft /fVg' kg{]5 .
!*= k]zLsf] hfgsf/L lbg' kg{]
!!!
cg';"rL–!
-lgod # sf]pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8tn] ;"rgf dfu ub{f lbg] lgj]bgsf] 9fFrf
ldltM ====
>L cg';Gwfg clwsf/L/sfo{fno k|d'v,
========================sfo{fno
-o;df kLl8tn] cfkm" kLl8t ePsf] d'2fsf] cg';Gwfg ug{] clwsf/L/ sfo{fnosf] gfd n]Vg]_
ljifoM d'2fsf] cg';Gwfgsf] ljifodf ;"rgf kfpmF .
pko{'Qm ;DaGwdf d ======== ;d]t÷>L ======== n] o; sfo{fno÷======== sfo{fnodf lbPsf] ======== d'2fdf eP u/]sf]
cg';Gwfg ;DaGwdf ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf & adf]lhd b]xfosf] ljifosf] hfgsf/L kfpgsf] nflu of] lgj]bg
u/]sf] 5' .
-s_ ======== -o;df P]gsf] bkmf & sf] s'g v08 adf]lhdsf] ;"rgf dfu u/]sf] xf] ;f] pNn]v ug{]_
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
-v_ ========
-u_ ========
kLl8tsf] ;Dks{ gDa/M -pknAw eP;Dd_
kmf]g g+========
km\ofS; g+ ======== kLl8tsf],–
df]jfOn g+======== ;lx5fkM
Od]n 7]ufgfM gfd y/M
7]ufgfM
cg';"rL–@
-lgod # sf]pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8tnfO{ cg';Gwfg ;DaGwdf lbOg] ;"rgfsf] 9fFrf
ldltM =========
>L =========
-o;df kLl8tsf] gfd, y/ / 7]ufgf n]Vg]_
ljifoM cg';Gwfg ;DaGwL ;"rgf .
pko{'Qm ;DaGwdf tkfO{n]ldlt ======== df ========= hfx]/jfnf ePsf] ======== d'2fsf] cg';Gwfg ;DaGwL ====== ;"rgf
dfu u/L lbg' ePsf] lgj]bg pk/ sf/afxL x'Fbf ;f] ljifodf b]xfo adf]lhd eP u/]sf] Joxf]/f hfgsf/L u/fO{G5 .
-s_ ======== -o;df P]gsf] bkmf & sf] s'g v08 adf]lhdsf] ;"rgf lbOPsf] xf] v'nfpg]_
-v_ ========
-u_ =========
;"rgf lbg]sf]–
b:tvtM
gfd y/M
bh{fM
sfo{fnoM
!!@
cg';"rL–#
-lgod # sf]pklgod -#_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8tnfO{ cg';Gwfg ;DaGwL ;"rgf lbg gldn\g] cj:yfdf lbO{g] hfgsf/Lsf] 9fFrf
ldltM =========
>L ========
-o;df kLl8tsf] gfd, y/ / 7]ufgf n]Vg]_
ljifoM cg';Gwfg ;DaGwL ;"rgf lbg gldNg];DaGwdf .
pko{'Qm ;DaGwdf tkfO{n] ldlt ======= df ======= hfx]/jfnf ePsf] ======== d'2fsf] cg';Gwfg ;DaGwL ======== ;"rgf dfu
u/L lbg' ePsf] lgj]bg pk/ sf/afxL x'Fbf tkfO{n] ;"rgf dfu u/]sf] ljifodf b]xfosf] sf/0faf6 ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf]
bkmf & sf] pkbkmf -@_ adf]lhd ;"rgf lbg g;lsg] Joxf]/f hfgsf/L u/fOG5 .
;"rgf lbg g;lsg] sf/0f
-s_ ============
-v_ ============
-u_ ============
-3_ ============
cg';"rL–$
-lgod $ sf]pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8tn] cleof]hg ;DaGwL ;"rgf dfu ub{f lbg] lgj]bgsf] 9fFrf
ldltM ==================
>L sfo{fno k|d'v÷===========clwsf/L,
================== sfo{fno
-o;df kLl8tn] cfkm" kLl8t ePsf] d'2fsf] cleof]hg ug{] clwsf/Lsf] sfo{fno jf clwsf/Lsf] kbgfd n]Vg]_
ljifoM d'2fsf] cleof]hg ljifodf ;"rgf kfpmF .
pko{'Qm ;DaGwdf >L ======== n] =========== sfo{fnodf lbPsf] ============ d'2fsf] hfx]/L b/vf:tsf] ;DaGwdf cg';Gwfg
clwsf/Laf6 cg';Gwfg eO{ o; sfof{nodf k]z eO{ ;s]sf] eGg] hfgsf/L x'g cfPsf]n] d'2fsf] cleof]hg ;DaGwdf ck/fw
kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf * adf]lhd b]xfosf] ljifosf] ;"rgf kfpgsf] nflu of] lgj]bg u/]sf] 5' .
-s_ ========== -o;df P]gsf] bkmf * sf] s'g v08 adf]lhdsf] ;"rgf dfu u/]sf] xf] pNn]v ug{]_
-v_ ==========
-u_ ===========
kLl8tsf] ;Dks{ gDa/M -pknAw eP;Dd_
kmf]g g+= kLl8tsf]–
km\ofS; g+= ;lx5fkM
df]jfOn g+ gfd y/M
Od]n 7]ufgfM 7]ufgfM
!!#
cg';"rL–%
-lgod $ sf]pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
cleof]hg ;DaGwL lbOg] ;"rgfsf] 9fFrf
ldltM ===========
>L ============
-o;df kLl8tsf] gfd, y/ / 7]ufgf n]Vg]_
ljifoM cleof]hg ;DaGwL ;"rgf .
pko{'Qm ;DaGwdf tkfO{n] ldlt ======= df ======= hfx]/jfnf ePsf] ======d'2fsf] cleof]hg ;DaGwL ====== ;"rgf dfu u/L
lbg' ePsf] lgj]bg pk/ sf/afxL x'Fbf ;f] ljifodf b]xfo adf]lhd eP u/]sf] Joxf]/f hfgsf/L u/fO{G5 .
-s_ ========== -o;df P]gsf] bkmf * sf] s'g v08 adf]lhdsf] ;"rgf lbOPsf] xf] v'nfpg]_
-v_ =========
-u_ =========
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
;"rgf lbg]sf]–
b:tvtM
gfd y/M
bh{fM
sfo{fnoM
cg';"rL–^
-lgod % sf]pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
Goflos sf/afxL ;DaGwL ;"rgf dfu ub{f lbg] lgj]bgsf] 9fFrf
ldltM ======
>L =======
- =======o;df kLl8tn] cfkm" kLl8t ePsf] d'2fsf] cleof]hg ug{] lgsfo, cbfnt jf clwsf/L dWo] sf];Fu ;"rgf dfu u/]sf]
To:tf] sfo{fno, cbfnt, lgsfosf] gfd jf clwsf/Lsf] kbgfd n]Vg]_
ljifoM Goflos sf/afxLsf] ;"rgf kfpmF .
pko{'Qm ;DaGwdf hfx]/jfnf ======== jfbL ======== / k|ltjfbL =======ePsf] ========d'2fsf] ;DaGwdf eP u/]sf Goflos
sf/afxLsf] ljifox¿ dWo] ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf ( adf]lhd b]xfosf] ljifosf] ;"rgf kfpgsf] nflu of] lgj]bg
u/]sf] 5' .
-s_ ======== -o;df P]gsf] bkmf ( sf] s'g s'g v08 adf]lhdsf] ;"rgf dfu u/]sf] xf] pn\n]v ug{]_
-v_ ===========
-u_ ============
kLl8tsf] ;Dks{ gDa/ M -pknAw eP;Dd_
kmf]g g+=
km\ofS; g+= kLl8tsf] –
df]afOn g+= ;lx5fkM
Od]n 7]ufgfM gfd y/M
7]ufgfM
!!$
cg';"rL–&
-lgod % sf]pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_
Goflos sf/afxL ;DaGwL lbO{g] ;"rgfsf] 9fFrf
ldltM ==========
>L ===========
-o;df kLl8tsf] gfd, y/ / 7]ufgf n]Vg]_
ljifoM Goflos sf/afxLsf] ;"rgf .
pko{'Qm ;DaGwdf tkfO{n] ldlt ======== df hfx]/jfnf =======jfbL =========/ k|ltjfbL ======= ePsf] ===== d'2fsf] Goflos
sf/afxL ;DaGwL ======= ;"rgf dfu u/L lbg' ePsf] lgj]bg pk/ sf/afxL x'Fbf ;f] ljifodf b]xfo adf]lhd eP u/]sf] Joxf]/f hfgsf/L
u/fO{G5 .
-s_ ======= -o;df P]gsf] bkmf ( sf] s'g s'g v08 adf]lhdsf] ;"rgf lbOPsf] xf] v'nfpg]_
-v_ =======
-u_ =======
;"rgf lbg]sf]–
b:tvtM
cg';"rL–*
-lgod * sf]pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8tn] 5'§} sfg"g Joj;foL /fVbf lbOg] hfgsf/Lsf] 9fFrf
ldltM ======
>L ============== ;/sf/L jsLn sfo{fno,
ljifoM 5'§} sfg"g Joj;foL d's// ul/Psf] .
pko{'Qm ;DaGwdf hfx]/jfnf ========= jfbL ======= / k|ltjfbL ====== ePsf] ===== d'2fsf] kmf}hbf/L Goflos k|lqmofdf
ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf !@ adf]lhd d'2fsf] k|lt/Iff ug{] nufotsf sfo{sf] nflu b]xfosf] sfg"g Joj;foL d's//
ul/Psf] Joxf]/f hfgsf/Lsf] nflu cg'/f]w 5 .
sfg"g Joj;foLsf] gfd y/M
sfg"g Joj;foLsf] k|df0fkq gDa/M
sfg"g Joj;foLsf] kmf]g gDa/M
kLl8tsf],–
;lx5fkM
gfd y/M
7]ufgfM
!!%
cg';"rL–(
-lgod ( ;Fu ;DalGwt_
;DklQ a'lemlnPsf] e/kfO{
ldlt M =========
>L ======== hfx]/jfnf ePsf] ======= d'2fsf] cg';Gwfgsf] ;DaGwdf cg';Gwfg clwsf/Laf6 cg';Gwfg jf k|df0fsf]
nflu lgoGq0fdf lnOPsf]df s;"/af6 kLl8t >L ============= sf] b]xfosf] ;DklQ cfh ldlt ========== df ========sfo{fnoaf6
kLl8t >L ========== n] lkmt{f a'lemlnO{ of] e/kfO{ ul/lbP .
lkmt{f ul/Psf] ;DklQsf] ljj/0fM–
-s_ ==========
-v_ ==========
-u_ ==========
-3_ ==========
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
cg';"rL–!)
-lgod !) sf]pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8t / cleo'Qm aLrdf 5nkmn u/fpgsf nflu lbO{g] ;"rgfsf] 9fFrf
>L =========cbfnt÷sfo{fnoaf6 hf/L ePsf] ;"rgf
ldltM ===========
>L ========= cg';Gwfg clwsf/L÷ ========sfo{fno .
dfkm{tM >L ========= ;/sf/L jsLn sfo{fno .
ljifoM 5nkmnsf] nflu pkl:ylt x'g] .
pko{'Qm ;DaGwdf o; cbfnt÷sfo{fnodf ljrf/fwLg /x]sf] afbL ======== sf] hfx]/Ln] g]kfn ;/sf/ / k|ltjfbL ========
ePsf] ;+jt\ ========== ;fnsf] kmf}hbf/L d'2f g+= =======df ========= ljifodf ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf !^ adf]lhd
kLl8t kIf / cleo'Qm aLrdf 5nkmn u/fpg] u/L o; cbfnt÷sfo{fnoaf6 ldlt ========= df cfb]z ePsf]n] b]xfosf] ldltdf x'g]
5nkmndf ;f] d'2fsf kLl8t / cleo'Qm ;lxt o; cbfnt÷sfo{fnodf pkl:yt x'g of] ;"rgf ul/Psf]5 .
5nkmn x'g] ldltM
:yfg M
;"rgf lbg]sf]–
b:tvtM
gfd y/M
bh{fM
cbfnt÷sfo{fnoM
af]wfy{M
>L ==========;/sf/L jsLn sfo{fno: hfgsf/Lsf] nflu cg'/f]w 5 .
!!^
cg';"rL–!!
-lgod !! sf]pklgod -!_ ;+u ;DalGwt_
lgj]bg jf k'g/fj]bgsf] nflu ;DalGwt lgsfo jf clwsf/L ;dIf lbg] lgj]bgsf] 9fFrf
>L ===================
ljifoM lgj]bg jf k'g/fj]bg u/L kfpF .
=========== cbfnt÷sfo{fnoaf6 ========== d'2fsf ;DaGwdf ePsf] cfb]z÷lg0f{odf lrQ ga'em]sf] x'Fbf ;f] cfb]z÷lg0f{o
lj¿4 ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf !& adf]lhd lgj]bg÷k'g/fj]bg ;DaGwL sf/afxL cuf8L a9fO{ lbg' x'g lgDg
ljj/0f ;lxt lgj]bg ub{5' .
!= kLl8tsf] gfd, y/M ================
@= :yfoL 7]ufgfM ====================
c:yfoL 7]ufgfM -pknAw eP ;Dd km\ofS;, Od]n, 6]lnkmf]g gDj/ jf df]afOn gDa/_M ===============
#= s;"/sf] ;+lIfKt ljj/0fM=================================================================================================
=========================================================================================================================
=========================================================================================================================
$= h'g cbfnt÷sfo{fnosf] cfb]z jf lg0f{odf lrQ a'em]sf] 5}g ;f] cfb]z jf lg0f{o ug{] cbfnt÷sfo{fnosf] gfdM ======
!!&
cg';"rL–!@
-lgod !@ sf]pklgod -!_ /-@_ ;Fu ;DalGwt_
kLl8tn] Ifltk"lt{ ;DaGwL ;"rgf dfu ug{ jf sf/afxL rnfpg lbg] lgj]bgsf] 9fFrf
ldltM =========
>L sfo{fno k|d'v÷=======clwsf/L,
=======sfo{fno . -o;df kLl8tn] cfkm" kLl8t ePsf] d'2fsf] cleof]hg ug{] clwsf/Lsf] sfo{fno jf To:tf] sfo{fnosf]
cleof]hg ug{] clwsf/Lsf] kbgfd n]Vg]_
ljifoM Ifltk"lt{sf]ljifodf ;"rgf kfpF /Ifltk"lt{ ;DaGwdf cfjZos sfafxL u/L kfpF .
pko{'Qm ;DaGwdf d÷xfdL ======== kIf ePsf]======== d'2f cg';Gwfg clwsf/Laf6 cg';Gwfg ;DkGg eO{ o; sfo{fnoaf6
cbfnt÷sfo{fnodf d'2f bfo/ eO{ ;s]sf] eGg] hfgsf/L x'g cfPsf]n] ;f] d'2fdf ck/fw kLl8t ;+/If0f P]g, @)&% sf] bkmf !*
sf] pkbkmf -!_ adf]lhd Ifltk"lt{ kfpg] ljifosf] hfgsf/L kfpgsf] nflu of] lgj]bg u/]sf] 5'÷5f}+ ÷ pQm d'2fdf ;f]xL P]gsf] bkmf !*
sf] pkbkmf -@_ adf]lhd kLl8tsf] tkm{af6 Ifltk"lt{ / ;DaGwL sf/afxL rnfpg] clwsf/ cleof]hg ug{] clwsf/Ldf ePsf]n] ;f]
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
adf]lhd Ifltk"lt{sf] nflu cfjZos sf/afxL cufl8 a9fO lbg' x'g cg'/f]w ub{5' .
kLl8tsf] ;Dks{ gDa/M -pknAw eP;Dd_
kmf]g g+= kLl8tsf],–
km\ofS; g+= ;lx5fkM
df]afOn g+= gfd y/M
Od]n 7]ufgfM 7]ufgfM
cg';"rL–!#
-lgod !@ sf]pklgod -#_ ;Fu ;DalGwt_
Ifltk"lt{ ;DaGwdf kLl8tnfO{ lbOg] ;"rgfsf] 9fFrf
ldltM ============
>L ===========
-o;df kLl8tsf] gfd, y/ / 7]ufgf n]Vg]_
ljifoM Ifltk"lt{ ;DaGwL ;"rgf lbO{Psf] .
pko{'Qm ;DaGwdf tkfO{n] ldlt =========df ============ sfo{fnoaf6 cleof]hg ePsf] ========== d'2fsf] Ifltk"lt{ ;DaGwL
;"rgf dfu u/L lbg' ePsf] lgj]bg pk/ sf/afxL x'Fbf ;f] ljifodf b]xfo adf]lhd eP u/]sf] Joxf]/f hfgsf/L u/fO{G5 ÷ o; ;DaGwdf
Ifltk"lt{ kfpg] ;DaGwL sfg"gL Joj:yf /x] ePsf] gkfOPsf]n] Ifltk"lt{ pknAw gx'g] Joxf]/f hfgsf/L u/fOG5 .
-s_ ============ -o;df P]gsf] bkmf !* sf] pkbkmf -!_ adf]lhd kLl8tnfO{ s'g s'g sfg"g adf]lhd Ifltk"lt{ k|fKt x'g] xf] ;f]sf]
ljj/0fsf] v'nfpg]_
-v_ ========== -o;df v08 -s_ adf]lhd Ifltk"lt{ k|fKt ug{sf] nflu kLl8tn] ug{' kg{] sfdsf/afxLsf] ljj/0f v'nfpg]_
-u_ ========= -o;df P]gsf] bkmf !* sf] pkbkmf -@_ adf]lhd cleof]hg ug{] clwsf/LnfO{ kLl8tsf] tkm{af6 Ifltk"lt{ ;DaGwL
sf/afxL rnfpg ;Sg] clwsf/ eP gePsf] / To:tf] clwsf/ ePdf xfn;Dd eP u/]sf sfd sf/afxLsf] kl5Nnf] cj:yf
v'nfpg]_
;"rgf lbg]sf],–
b:tvtM
gfd y/M
bh{fM
sfo{fnoM
!!*
cg';"rL–!$
-lgod !% sf]pklgod -!_ ;+u ;DalGwt_
kLl8t k|efj k|ltj]bgsf] 9fFrf
>L ============================,
================================.
ljifoM kLl8t k|efj k|ltj]bg k]z ul/Psf] af/] .
!= kLl8tsf] ljj/0fM
-s_ kLl8tsf] JolQmut ljj/0f
gfd, y/M =================
pd]/M ===================
lnËM =================
k]zfM ================
kfl/jfl/s cj:yfM ====================
:yfoL 7]ufgfM ========================
!!(
-O_ s;"/sf] sf/0faf6 kLl8tsf] b}lgs hghLljsfdf k|lts"n k|efj k/]sf] eP ;f]sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
==========================================================================================================
-O{_ kLl8t ePsf] JolQm s;"/af6 kLl8t x'g' cuf8Lsf] ;fdfGo cj:yf adf]lhd sfdsfh ug{ ;Sg] cj:yfdf
/x] g/x]sf] jf lghsf] sfo{Ifdtfdf s'g} k|sf/sf] x|f; cfPsf] eP ;f]sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
==========================================================================================================
-v_ dfgl;s tyf efjgfTds Iflt
-c_ s'g} k|sf/sf] Jojxf/ut c;Gt'ng -;fdfGo JolQm ;/x ;'Tg ;Sg]÷g;Sg], lgoldt ¿kdf vfgf vfg]÷gvfg],
s'g} ljifodf Psfu| x'g ;Sg]÷g;Sg]_ tyf cGo s'g} k|sf/sf] dfgl;s c;Gt'ng b]lvPsf] eP ;f]sf] ljj/0fM
=================
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
==========================================================================================================
==========================================================================================================
-cf_ slxn]sfFxL TolQs} ems{f] nfUg] jf s'g} k|sf/sf] dgf]j}1flgs nIf0fx? b]lvPsf] eP ;f]sf] ljj/0fM =========
==========================================================================================================
==========================================================================================================
-O_ s'g} k|sf/sf] dgf]j}1flgs 8/, qf; jf s'g} k|sf/sf] tgfa dxz'; u/]sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
-O{_ kLl8tsf] p2f/ kZrft ;d]t lghn] ;'/lIft dxz'; gu/]sf], k'/fgf] 36gf ;Dem]/ eml:sg] jf t;{g] u/]sf] jf
c¿sf] ;xof]u cfjZos ePsf] h:tf] dx;'; eP ;f]sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
==========================================================================================================
-p_ kLl8tn] cfkm\gf] cfTd;Ddfg sdhf]/ ePsf] tyf k|lti7fdf cfFr cfPsf] dxz'; u/]sf] eP ;f]sf] ljj/0fM
==========================================================================================================
==========================================================================================================
-u_ cfly{s Iflt
-c_ /f]huf/Lsf cj;/af6 al~rt ePsf] eP ;f]sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
-cf_ kLl8t tyf lghsf] kl/jf/sf] ;DklQdf s'g} k|sf/sf] Iflt k'u]sf] eP ;f]sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
-O_ s;"/sf] sf/0f kLl8tn] cfkm\gf] ;'/Iff ug{ oftfoft, ;~rf/ a;f]af; nufotsf ljifodf s'g} k|sf/sf] vr{
u/]sf] eP To:tf] vr{sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
!@)
-O{_ s;"/sf] sf/0faf6 kLl8t tyf lghsf] kl/jf/n] s'g} k|sf/sf] pkrf/ u/fpg' k/]sf] eP ;f] sf] ljj/0f tyf
pkrf/df nfu]sf] vr{sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
-p_ kLl8tnfO{ s'g} k|sf/sf] Ifltk"lt{ osLg ePsf] eP To;sf] ljj/0fM =================
==========================================================================================================
==========================================================================================================
$= s;"/bf/nfO{ ul/g] ;hfosf ;DaGwdf kLl8tn] s'g} wf/0ff JoQm ug{ rfx]df To:tf] wf/0ffM =================
==========================================================================================================
==========================================================================================================
%= kLl8t k|efj k|ltj]bg uf]Ko /fVg rfx] grfx]sf] ljj/0f tyf To:tf] k|ltj]bg uf]Ko /fVg rfxg'sf] sf/0fM =================
==========================================================================================================
==========================================================================================================
^= kLl8tn] s;"/sf ;DaGwdf s'g} wf/0ff JoQm ug{ rfx]df To:tf] wf/0ffM =================
k|ltj]bg k]z ug{] kLl8t jf kLl8tsf] afa' / cfdf,;+/Ifs jf sfg"g adf]lhdsf] k|ltlglwsf],–
===================
b:tvtM
gfd, y/M
;Dks{ g+= M
!@!
cg';"rL–!%
-lgod !* ;Fu ;DalGwt_
kLl8tnfO{ k]zLsf] hfgsf/L lbg] ;"rgfsf] 9fFrf
ldltM ====================
>L =====================================
-o;df kLl8tsf] gfd, y/ / 7]ufgf n]Vg]_
ljifoM d'2fsf] k]zL ;DaGwL ;"rgf .
pko{'Qm ;DaGwdf ================= sf] hfx]/Ln] jfbL ============= / k|ltjfbL ========= ePsf] ============= d'2fdf
============ cbfnt÷sfo{fnoaf6 ;'g'jfO{ / sf/afxL x'Fbf pQm d'2f b]xfosf] ldltdf k]zLdf /xg] ;"rgf k|fKt ePsf]n] hfgsf/Lsf]
ck/fw kLl8t ;+/If0f lgodfjnL, @)&&
nflu cg'/f]w 5 .
-s_ d'2f bfo/ ePsf] cbfnt / sfo{fnosf] gfdM
-v_ d'2fsf] k]zL tf]lsPsf] ldltM ================== ;do ================
;"rgf lbg]sf],–
b:tvtM
gfd y/M
bh{fM
sfo{fnoM
!@@
g]kfnsf]sfg'gn]e|"0fsf]ln· klxrfg x'g]/ln· klxrfgsf]cfwf/df ue{ktg ug]{sfo{nfO{
/f]s nufPsf]5 . o:tf]sfo{nfO{ s;"/dfgL b08gLo u/]sf]5 . k|To]s dlxnfnfO{ k|hgg
:jf:Yo ;DaGwL lzIff, ;'rgf, k/fdz{ / ;]jf k|fKt ug]{ clwsf/ lbPsf] 5 . k|hgg :jf:Yo
;]jf k|bfg ug{ OGsf/L u/]df jf e]b efj u/]df k|hgg :jf:Yo ;DaGwL s;"/x'g]5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ ePsf] s'/f yfxf kfPsf] ldltn] ^
dlxgfleq
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo
clwsf/ P]g, @)&%
k|:tfjgf
g]kfnsf] ;+ljwfgåf/f k|bQ dlxnfsf] ;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo ;DaGwL xssf] ;Ddfg, ;+/If0f
/ kl/k"lt{ ug{sf] nflu dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo ;]jfnfO{ ;'/lIft, u'0f:t/Lo, ;j{;'ne tyf kx'Frof]Uo
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&%
agfpg] ;DaGwdf cfjZos Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n], ;‹Lo ;+;bn] of] P]g agfPsf] 5 .
kl/R5]b–!
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd /k|f/De
-!_ o; P]g sf]gfd æ;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/P]g , @)&%Æ /x]sf]5 .
-@_ of]P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën]csf]{cy{ gnfu]d f o; P]gdf,–
-s_ æcfsl:ds k|;"lt ;]jf -Odh]{G;L cJ:6]l6«s s]o/_Æ eGgfn] uef{j:yf, k|;"lt cj:yf jf
;'Ts]/L cj:yfdf s'g} hl6ntf b]vf k/]df To:tf hl6ntf Joj:yfkg ug{ rf}aL;} 306f
pknAw x'g];]j f ;Demg' k5{ .
-v_ æcfwf/e"t cfsl:ds k|;"lt ;]jf -j]l;s Odh]{G;L cJ:6]l6«s s]o/_Æ eGgfn] PlG6jfof]l6s,
DofUg]l;od ;Nkm]6 jf clS;6f]l;g lbg], c8\s]sf] ;fn lgsfNg], cf}hf/ -Eofs'd_ ;d]tsf]
d2tn]lzz' hGdfpg]/ue{ktg ePsf]d f kf7]3/;kmf ug]{h:tf cfwf/e"t ;]jf ;Demg' k5{ .
-u_ ælszf]/ lszf]/LÆ eGgfn]bz jif{b]lv pGgfO{; jif{sf]pd]/;d"xsf]JolQm ;Demg' k5{ .
-3_ æue{ktgÆ eGgfn]ue{df /x]sf]e|'0f :jefljs ¿kdf hGdg ;Sg]x'g'eGbf cufj}uef{zoaf6
e|'0f aflx/lg:sg]jf lgsfNg]sfo{ ;Demg' k5{ .
-ª_ æue{lg/f]w -sG6«f;]K;g_Æ eGgfn]l8Da lgisfzg, z'qmls6 /l8Da lg;]~rg jf
l8Da/f]k 0fsf ;fdfGo k|lqmofdf cj/f]w pTkGg u/L ue{ /xg glbg]pkfo ;Demg' k5{ .
-r_ æue{lg/f]w sf ;fwgÆ eGgfn]ue{lg/f]w ug]{sfo{df ;xof]u ug]{xdf]{go'Qm jf cGo ;fwg
;Demg' k5{ .
-5_ æue{ktg ;]j fÆ eGgfn]ue{ktg ug{sf nflu Ohfhtkq k|fKt :jf:Yo ;+:yfdf Ohfhtkq
k|fKt :jf:YosdL{n]o; P]g adf]lhdsf]k|lqmof k"/f u/L ul/g]ue{ktg ;]jf ;Demg' k5{ .
!@$
-h_ æue{jtL ;]j fÆ eGgfn]bkmf % adf]lhdsf];]jf ;Demg' k5{ .
-em_ æuef{j:yfÆ eGgfn]ue{wf/0f x'g' cl3sf]clGtd k6s dlxgfjf/L ePsf]klxnf]lbgb]lv
dlxnfsf]kf7]3 /leq ue{ /x]; Ddsf]cjlw ;Demg' k5{ .
-`_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn]o; P]g cGtu{t ag]sf]lgoddf tf]lsPsf]jf
tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .
-6_ ægjhft lzz'sf]cTofjZosLo ;]jf -Go"ag{ O;]lG;on s]o/_Æ eGgfn]gjhft lzz'nfO{
Gofgf]u/L ;kmf /fVg], gfeL /cfFvfsf]:ofxf/ug]{, cfdfsf]b'w v'jfpg], cfjZos vf]k lbg]
!@%
kl/R5]b–@
k|hgg :jf:Yo clwsf/
#= k|hgg :jf:Yo clwsf/
-!_ k|To]s dlxnf tyf lszf]/lszf]/LnfO{ of}g tyf k|hgg :jf:Yo ;DaGwL lzIff, ;"rgf,
k/fdz{ tyf ;]j f k|fKt ug]{clwsf/x'g]5 .
-@_ k|To]s JolQmnfO{ k|hgg :jf:Yo ;DaGwL ;]jf k/fdz{ tyf ;"rgf k|fKt ug]{clwsf/x'g]5 .
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&%
-#_ k|To]s dlxnfnfO{ ;'/lIft dft[Tj /k|hgg :jf:Yo ;DaGwL xs x'g]5 . k|To]s dlxnfnfO{
uef{Gt/jf ;Gtfgsf];ª\Vof lgwf{/0 f ug]{clwsf/x'g]5 .
-$_ k|To]s JolQmnfO{ ue{ lg/f]wsf ;fwgsf] ;DaGwdf hfgsf/L kfpg] / ;f]sf] k|of]u ug]{
clwsf/ x'g]5 .
-%_ k|To]s dlxnfnfO{ o; P]g adf]lhd ue{ktg ;]jf k|fKt ug]{clwsf/x'g]5 .
-^_ k|To]s dlxnfnfO{ ue{jtL tyf ;'Ts]/L /k|hgg :jf:Yo ?U0ftfsf]cj:yfdf kf]if0fo'Qm,
;Gt'lnt cfxf/tyf zf/Ll/s cf/fd kfpg]clwsf/x'g]5 .
-&_ k|To]s dlxnfnfO{ k|;"ltsdL{af6 cfjZos k/fdz{, ue{jtL tyf k|;"lt ;]jf, ;'Ts]/ L kZrftsf]
ue{ lg/f]wsf] ;]jf kfpg] clwsf/ x'g]5 .
-*_ k|To]s dlxnfnfO{ cfsl:ds k|;"lt ;]j f, cfwf/e"t cfsl:ds k|;"lt ;]jf, a[xt cfsl:ds
k|;"lt ;]j f, gjhft lzz'sf]nflu cTofjZosLo ;]j f /gjhft lzz'sf]cfsl:ds ;]jf
kfpg] clwsf/ x'g]5 .
-(_ k|To]s JolQmnfO{ cfkm\gf]hLjgrqmsf]ljleGg cj:yfdf cfjZos kg]{k|hgg :jf:Yo ;]jf
;j{;'ne, :jLsfo{ /;'/lIft ¿kn]kfpg]clwsf/x'g]5 .
-!)_ k|To]s JolQmnfO{ k|hgg :jf:Yo ;]jf 5gf}6 ug]{clwsf/x'g]5 .
$= uf]Ko /xg]
k|To]s JolQmn] k|fKt u/]sf] k|hgg :jf:Yo ;]jf / ;f] ;DaGwL ;"rgf uf]Ko /xg]5 .
kl/R5]b–#
;'/lIft dft[Tj tyf gjhft lzz'
%= ue{jtL ;]j f k|fKt ug]{clwsf/
-!_ k|To]s dlxnfnfO{ :jf:Yo ;+:y fdf uO{ cfkm" ue{jtL eP jf gePsf]hfFr jf k/LIf0f ug{
kfpg] clwsf/ x'g]5 .
!@^
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;]jf lng cfpg]ue{jtL dlxnfnfO{ ;DalGwt :jf:Yo ;+:yfn]b]xfo
adf]lhdsf ue{jtL ;]j f k|bfg ug{' kg]{5M–
-s_ ;fdfGo uef{j:yfdf sDtLdf rf/k6s :jf:Yo hfFr ug]{,
-v_ v08 -s_ df n]lvPb]lv afx]ssf tf]lsPsf cj:yfdf lrlsT;s jf bIf
:jf:YosdL{sf] ;Nnfx adf]lhd :jf:Yo hfFr ug]{,
-u_ :jf:Yo :ofxf/ ;DaGwL ;d'lrt k/fdz{ k|fKt ug]{,
-3_ uef{j:yfdf cjnDag ug{'kg]{;'/I ffsf pkfo tyf Go"gtd ;]jf kfpg] .
!@&
(= lzz'sf] hGdsf] clen]v /fVg' kg]{
-!_ k|To]s :jf:Yo ;+:yfn] cfkm\gf] :jf:Yo ;+:yfdf hGd]sf] lzz'sf] clen]v /fVg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] clen]vsf] cfwf/df :jf:Yo ;+:yfn] cfkm\gf] :jf:Yo ;+:yfdf
hGd]s f]lzz'sf]afa' jf cfdfsf]gfd /fvL afa' jf cfdfnfO{ lzz' hGd]s f]k|df0fkq lbg'
kg]{5 .
-#_ k|To]s :jf:Yo ;+:yfn]d[ts lzz' tyf ue{ktg ePsf tyf u/fPsf dlxnfsf];ª\Vof ;d]t
v'Ng]u/L clen]v ug{' kg]{5 .
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&%
-$_ k|To]s :jf:Yo ;+:yfn] :jf:Yo ;+:yfdf k|;'lt ;]jfsf] nflu cfPsf ue{jtL dlxnfsf] d[To'
ePdf To:tf]dlxnfsf]clen]v ug{' kg]{5 .
!)= kl/jf/ lgof]hg ;]jf k|fKt ug]{ clwsf/
-!_ k|To]s JolQmnfO{ kl/jf/lgof]h g ;DaGwL ;"rgf, 5gf}6 tyf kl/jf/lgof]hg ;DaGwL cGo
;]j f k|fKt ug]{clwsf/x'g]5 .
-@_ kl/jf/ lgof]hg ;DaGwL tf]lsP adf]lhdsf] ;]jf tf]lsP adf]lhdsf] :jf:Yo ;+:yfaf6 lng'
kg]{5 .
-#_ kl/jf/lgof]h g ;]j f ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!!= ank"j{s kl/jf/ lgof]hg u/fpg gx'g]
s;}n fO{ s/sfk u/L jf wDsL lbO{ jf nnfO{ kmsfO{ jf k|nf]e gdf kf/L jf lnlvt d~h'/L glnO{
ank"j{s kl/jf/ lgof]hg u/fpg' x'Fb}g .
!@= ank"j{s ue{ lg/f]wsf ;fwg k|of]u u/fpg gx'g]
s;}n fO{ s/sfk u/L jf wDsL lbO{ jf nnfO{ kmsfO{ jf k|nf]e gdf kf/L jf d~h'/L glnO{ ank"j{s
ue{ lg/f]w sf ;fwg k|of]u u/fpg' x'Fb}g .
!#= k|;"lt labfsf]clwsf/
-!_ ;/sf/L, u}/;/sf/L jf lghL ;‹ ;+:yfdf sfo{/t dlxnfnfO{ ;'Ts]/L x'g' cl3 jf kl5
sDtLdf cG7fgAa]lbg;Ddsf]tna ;lxtsf]k|;"lt labf kfpg]clwsf/x'g]5 .
-@_ s'g}ue{jtL dlxnfnfO{ pkbkmf -!_ adf]l hdsf]k|;'lt labf ck'u x'g]ePdf To:tf]dlxnfn]
lj1 lrlsT;ssf]l;kmfl/;df a9Ldf Ps jif{;Dd j]tnaL labf kfpg]clwsf/x'g]5 .
-#_ ;/sf/L, u}/;/sf/L jf lghL ;‹ ;+:yfn] cfkm\gf] sfof{nodf sfo{/t dlxnfnfO{ lzz'
hGd]s f]b'O{ jif{;Dd sfof{no ;dodf cfdfsf]b'w v'jfpgsf nflu cfjZos Joj:yf
ldnfpg' kg]{5 .
!@*
-$_ s'g}ue{jtL dlxnfn]d[ts lzz'nfO{ hGd lbPdf jf hlGdPkl5 lzz'sf]d[To' ePdf ;d]t
pkbkmf -!_ adf]lhdsf]labf kfpg]5 .
-%_ ;/sf/L, u}/;/sf/L jf lghL ;‹ ;+:yfdf sfo{/t k'?if sd{rf/Lsf] kTgL ;'Ts]/L x'g] ePdf
To:tf]sd{rf/Ln];'Ts]/L x'g' cl3 jf kl5 kfl/>lds ;lxtsf]kGw| lbg k|;"lt :ofxf/labf
kfpg]5 .
!$= cltl/Qm labf lbg' kg]{
;/sf/L, u}/;/sf/L jf lghL ;‹ ;+:yfn] cfkm\gf] sfof{nodf sfo{/t dlxnfnfO{ ljz]if1
!@(
-@_ s;}n ]ue{jtL dlxnfnfO{ s/sfk u/L, wDsL lbO{, nnfO{ kmsfO{ u/L jf k|nf]egdf kf/L
ue{ktg u/fpg x'Fb}g .
-#_ b]xfosf] s'g} sfo{ u/]df ank"j{s ue{ktg u/fPsf] dflgg]5M
-s_ pkbkmf -@_ adf]lhd ue{ktg u/fPdf,
-v_ s'g}/L;OjLn]ue{jtL dlxnfnfO{ s]xL ubf{ ue{ t'lxPdf,
-u_ v08 -s_ /-v_ adf]lhdsf]s'g}sfo{ ug{ ;xof]u k'¥ofPdf .
-$_ ue{ktg ug]{sfd ubf{ tTsfn ue{ktg geO{ aRrf lhpFbf]hGdL To:tf]sfdsf]kl/0ffd :j¿k
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&%
!#)
!(= uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{
-!_ Ohfht k|fKt :jf:Yo ;+:y f jf Ohfht k|fKt :jf:YosdL{n]ue{jtL dlxnfsf]k|hgg
:jf:Yo;Fu ;DalGwt ;"rgf, sfuhft tyf lghnfO{ k|bfg ul/Psf]k/fdz{ /;]jf ;DaGwL
;a} clen]v uf]Ko /fVg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg b]x fosf]cj:yfdf To:tf ;"rgf, sfuhft
tyf k/fdz{ ;]j f ;DaGwL clen]v pknAw u/fpg ;lsg]5M
-s_ s'g}d'2f dfldnfsf]cg';Gwfg tyf ;'g'jfO{sf]l;nl;nfdf cg';Gwfg clwsf/L jf
!#!
-@_ k|b]z ;/sf/n]k|To]s jif{ cfkm\gf]ah]6 dfkm{t k|To]s :yfgLo txnfO{ dft[Tj tyf k|hgg
:jf:Yo ;]j fsf]k|of]h
gsf nflu k|b]z sfg"g adf]lhd lglZrt /sd cg'bfgsf]¿kdf
ljlgof]hg ug{' kg]{5 .
-#_ ;DalGwt :yfgLo txn]pkbkmf -!_ /-@_ adf]lhd ljlgof]lht /sdaf6 cfly{s ¿kn]
clt ljkGg dlxnfsf]dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yosf nflu tf]lsP adf]lhd vr{ ug{' kg]{5 .
@#= :yfgLo txn] ah]6 ljlgof]hg ug]{
-!_ :yfgLo txn]cfkm\gf]jflif{s ah]6df dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo ;]j fsf]k|of]h gsf nflu
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&%
!#@
-@_ ;dGjo ;ldltn]k|hgg :jf:Yo tyf k|hgg clwsf/sf]If]qdf sfo{/t ljz]if1nfO{
cfjZostf cg';f/a}7 sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .
-#_ ;ldltsf]a}7s ;DaGwL sfo{ljlw ;ldlt cfkm}+n] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
kl/R5]b–&
s;"/ / ;hfo
!##
-ª_ v08 -6_ adf]lhdsf]s;"/ug]{jf u/fpg]nfO{ Ps jif{;Dd s}b jf Ps nfv;Dd hl/afgf
jf b'j};hfo .
@&= Ifltk"lt{sf] Joj:yf
of]P]g cGtu{tsf]s;"/a f6 kLl8t JolQmnfO{ s;"/bf/af6 tf]lsP adf]lhd dgfl;a dflkmssf]
Ifltk"lt{ e/fO{ lbg' kg]{5 .
kl/R5]b–*
ljljw
;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo clwsf/ P]g, @)&%
!#$
-@_ lghL, u}/;/sf/L tyf ;fd'bflos :jf:Yo ;+:yfn] k|hgg :jf:Yo ;]jf k|bfg u/] jfkt
tf]lsP adf]lhdsf];]j f z'Ns lng ;Sg]5g\ .
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg lghL, u}/;/sf/L tyf ;fd'bflos :jf:Yo
;+:yf tyf :jf:YosdL{n];]j f z'Ns ;j{;'ne agfpg' kg]{5 /;]jf z'Ns ltg{ c;dy{
JolQmsf]nflu tf]lsP adf]lhdsf]lgMz'Ns ;]jf -sf]6f_ pknAw u/fpg' kg]{5 .
##= ;'Ts]/L eQf
g]kfn ;/sf/n] clt ljkGg ;'Ts]/L dlxnfnfO{ tf]s] adf]lhdsf] ;'Ts]/L eQf pknAw u/fpg'
!#%
;fOa/ ck/fw sDKo'6/ tyf sDKo'6/ g]6js{ k|of]u u/]/ x'g] h'g;'s} k|sf/sf ck/fwx¿
x'g\ . o;df OG6/g]6, OG6«fg]6 /PS:6«fg]6;Fu ;DalGwt cfk/flws ultljlwx¿ k5{g\ .
o;nfO{ x]g]{ / /f]syfd ug{ NofOPsf] sfg'g ;fOa/ sfg'g xf] . OG6/g]6sf] k|of]u dfkm{t
ul/g]rl/q xTof, lx+;f km}n fpg]sfo{, of}g
hGo lx+;f, OG6/g]6 wf]sfw8L, csf{sf]klxrfg
cglws[t ¿kdf k|of]u , qm]l86 sf8{ tyf PsfpG6 cflbsf]rf]/L u/L ul/g]a}+lsª s;'/, csf{sf]
sDKo'6/, ljB'tLo pks/0f tyf g]6js{df k'¥ofpg]Iflt nufot cj}w flgs sfo{nfO{ klg ;fOa/
ck/fw dflgG5 .
d'2fsf] lsl;d ;/sf/jfbL kmf}hbf/L
ph'/L ug]{ lgsfo k|x/L sfof{no
d'2f x]g]{ cbfnt lhNnf cbfnt
xbDofb s;"/ eP u/]sf] yfxf kfPsf] ldltn] #%
lbgleq
ljB'tLo -On]S6«f]lgs_ sf/f]af/ P]g, @)^#
kl/R5]b–( sDKo'6/ ;DaGwL s;"/
$$= sDKo'6/ ;|f]t ;°]tsf] rf]]/L, gi6 jf kl/jt{g ug]{
k|rlnt sfg"gn] sDKo'6/ ;|f]tsf] ;Í]t -;f];{ sf]8_ nfO{ oyfjt\ /fVg] u/L tTsfn Joj:yf u/]sf]
cj:yfdf s'g}JolQmn]s'g}sDKo'6/, sDKo'6/sfo{qmd, sDKo'6/k|0ffnL jf sDKo'6/g]6js{sf
nflu k|of]u x'g]sDKo'6/;|f]tsf];Í]t -;f]; { sf]8_ nfO{ hfgL–hfgL jf ablgot /fvL rf]/L u/]df,
gi6 u/]d f, kl/jt{g u/]df jf To:tf]sfd ug{ nufPdf lghnfO{ tLg jif{;Dd s}b jf b'O{ nfv
?k}ofF;Dd hl/afgf jf b'j};hfo x'g]5 .
!#&
x}/fgL ug]{, ckdfg ug]{jf o:t}cGo s'g}lsl;dsf]cdof{lbt sfo{ ug]{jf ug{ nufpg]
JolQmnfO{ Ps nfv ?k}o fF;Dd hl/afgf jf kfFr jif{;Dd s}b jf b'j};hfo x'g]5 .
-@_ s'g}JolQmn]pkbkmf -!_ adf]lhdsf]s;"/k6s k6s u/]df To:tf]s;"/jfkt cl3Nnf]
k6s ePsf];hfosf]8]9L ;hfo x'g]5 .
$*= uf]kgLotf e· ug]{
of]P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgodx¿ jf k|rlnt sfg"gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s
of]P]g jf o; P]g cGtu{t ag]s f lgodx¿ cGtu{t k|bfg ul/Psf]s'g}clwsf/adf]lhd s'g}
ljB'tLo clen]v , lstfa, /lhi6/, kqJojxf/, ;"rgf, sfuhft jf cGo ;fdu|Lx¿df kx'Fr k|fKt
u/]sf] s'g} JolQmn] s'g} cglws[t JolQmnfO{ To:tf] clen]v, lstfa, /lhi6/, kq Jojxf/, ;"rgf,
ljB'tLo -On]S6«f]lgs_ sf/f]af/ P]g, @)^#
!#*
%!= tf]lsPsf]ljj/0f jf sfuhft bflvnf gug]{
-!_ of]P]g jf o; P]g cGtu{t ag]s f lgodx¿ adf]lhd lgoGqs jf k|df0fLs/0f ug]{lgsfo
;dIf s'g}ljj/0f, sfuhft jf k|ltj]bg bflvnf ug{' kg]{lhDd]jf/L ePsf]JolQmn]
tf]lsPsf]Dofbleq To:tf]ljj/0f, sfuhft jf k|ltj]b g bflvnf gu/]df lghnfO{ krf;
xhf/ ?k}ofF;Dd hl/afgf x'g]5 .
-@_ of]P]g jf o; P]g cGtu{t ag]s f lgodx¿ adf]lhd /Ltk"j{s ;'/lIft;fy /fVg' kg]{s'g}
lstfa, /lhi6/, ;|]:tf, n]v f cflb ;'/lIft tyf /Ltk"j{s g/fVg]JolQmnfO{ krf; xhf/
?k}ofF;Dd hl/afgf x'g]5 .
%@= sDKo'6/hfn;fhL ug]{
s'g}JolQmn]s'g}hfn;fhL ug]{jf cGo s'g}u}/ sfg"gL sfo{ ug]{p2]Zon]l8lh6n x:tfIf/k|df0fkq
!#(
%&= ;·l7t ;+:yfn] u/]sf] s;"/
-!_ o; P]g adf]lhd s;"/7xg]{s'g}s'/f ;Ël7t ;+:yfn]u/]df ;f]s;"/ubf{sf avt ;f]
;Ël7t ;+:yfsf] ;~rfngsf] nflu k|d'v ?kdf lhDd]jf/ JolQmn] ;f] s;"/ u/]sf] dflgg]5 .
t/ To:tf] ;Ël7t ;+:yfsf] ;~rfngsf] nflu k|d'v ?kdf lhDd]jf/ JolQmn] To:tf] s;"/
cfˆgf]hfgsf/L lagf ePsf]jf s;"/x'g glbg lghn]dgfl;a dflkmssf ;a}k|oTgx¿
u/]s f]lyof]egL k|dfl0ft ug{ ;s]d f lghnfO{ ;f]s;"/sf]nflu bf]ifL 7x¥ofOg]5}g .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg s'g};Ël7t ;+:yfn]o; P]g adf]lhd
u/]sf] s;"/ ;f] ;Ël7t ;+:yfsf] ;~rfns, Joj:yfks, ;lrj jf cGo lhDd]jf/ JolQmsf]
;xdltdf jf hfgsf/Ldf jf nfk/afxLsf sf/0faf6 x'g uPsf]eGg]k|dfl0ft ePdf ;f]
ljB'tLo -On]S6«f]lgs_ sf/f]af/ P]g, @)^#
!$)
kmf}hbf/L s;'/sf] kf]l8tnfO{ cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{ pknAw u/fpg] pb]Zon] g]kfnsf
;a}lhn\nf cbfntdf kLl8t /fxt sf]ifsf]:ykgf ePsf]5 . tTsfn p4f/, cf}iflw pkrf/,
k'g:y{fkgf jf /fxt k|bfg ug{ klg kLl8t /fxt sf]ifsf]k|of]u ul/G5. s;'/bf/sf]s'g};DklQ
geO{ kLl8tn]Ifltk"lt{ gkfpg]b]lvPsf]jf s;"/:yflkt eO{ s;"/bf/sfod gePsf]cj:yfdf
cbfntn]kLl8t /fxt sf]ifaf6 /sd e/fpg]cfb]z lbg ;S5 .
kmf}hbf/L s;"/-kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&
kmf}hbf/L s;"/-;hfo lgw{f/0f tyf sfo{fGjog_ P]g , @)&$ sf]bkmf %) n]lbPsf]clwsf/k|of]u u/L
g]kfn ;/sf/n] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .
!= ;+lIfKt gfd /k|f/De
-!_ oL lgodx¿sf]gfd ækmf}h bf/L s;"/-kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&Æ /x]sf]5 .
-@_ of]lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .
kmf}hbf/L s;"/ -kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&
!$@
^= ;~rfns ;ldltsf]sfd, st{Jo /clwsf/
;~rfns ;ldltsf]sfd, st{Jo /clwsf/b]xfo adf]lhd x'g]5M–
-s_ kLl8tnfO{ sf]ifaf6 cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{ pknAw u/fpg],
-v_ kLl8tnfO{ sf]ifaf6 k|bfg ul/g]cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{ pknAw u/fpg lhNnf
cbfntsf]gfddf /sd lgsf;f ug{],
-u_ sf]ifaf6 cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{ pknAw u/fOPsf]d'2fdf cbfntaf6 km};nf
x'Fbf s;"/b f/7x/ePsf]JolQmn]k|rlnt sfg"g adf]lhd sf]ifdf hDdf ug{' kg{]To:tf]
Ifltk"lt{ jf /fxt afktsf]/sd hDdf u/]jf gu/]sf]cg'udg ug{]jf u/fpg]tyf hDdf
gePsf]df hDdf u/fpg] Joj:yf ldnfpg],
-3_ ph'/L em'§f 7x/]sf] jf jf/bft :yflkt gePsf] cj:yfdf sf]ifaf6 cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt
jf Ifltk"lt{ /sd kfPsf]JolQmn]k|rlnt sfg"g adf]lhd lkmt{f ug{' kg{]/sd lkmt{f u/]jf
!$#
-$_ ;~rfns ;ldltsf]s"n ;b:o ;+Vofsf]krf; k|ltzt eGbf a9L ;b:ox¿ pkl:yt ePdf
;f] ;ldltsf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-%_ ;~rfns ;ldltsf]a}7 ssf]cWoIftf cWoIfn]ug{]5 /lghsf]cg'kl:yltdf ;f];ldltsf
pkl:yt ;b:ox¿n] cfkm"dWo]af6 5fg]sf] ;b:on] a}7ssf] cWoIftf ug{]5 .
-^_ ;~rfns ;ldltsf]a}7 sdf ax'dtsf]/fo dfGo x'g]5 /dt a/fa/ePdf a}7ssf]cWoIftf
ug{]JolQmn]lg0f{fos dt lbg]5 .
-&_ ;~rfns ;ldltn]cfjZostf cg';f/g]kfn ;/sf/sf]s'g}sd{rf/L, kbflwsf/L jf cGo
s'g}JolQmnfO{ ;ldltsf]a}7 sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .
kmf}hbf/L s;"/ -kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&
!$$
-$_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd lnlvt ¿kdf lgj]b g lbg g;Sg]kLl8tsf]nflu lhNnf
cbfntn]To:tf]lgj]bgsf]9fFrf el/lbO{ lgj]b ssf];xL5fk u/fO{ lghaf6 k|fKt cfjZos
sfuhft tyf ljj/0f ;+nUg u/fO{ lgj]bg lbg]Joj:yf ldnfpg' kg{]5 .
-%_ o; lgod adf]lhd lgj]b g lbFbf lgj]b g;fy lgj]bssf]kl/ro v'Ng]sfuhft ;+nUg ug{'
kg{]5 .
!!= cleo'Qm kQf gnfu]s f]sf/0f d'2f bfo/x'g g;s]s f kLl8tnfO{ /fxt pknAw
u/fpg' kg{]
-!_ cleo'Qm kQf gnfu]s f]jf cGo s'g}sf/0faf6 d'2f x]g {]clwsf/L ;dIf d'2f bfo/x'g
g;s]sf]s;"/af6 kLl8tnfO{ ;d]t sf]ifaf6 /fxt /sd pknAw u/fpg' kg{]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd /fxt /sd kfpgsf]nflu kLl8tn];~rfns ;ldlt ;dIf cg';"rL–#
adf]lhdsf]9fFrfdf lgj]b g lbg' kg{]5 . To:tf]lgj]bg lhNnf cbfnt jf s;"/sf]cg';Gwfg
!$%
To;/L k|fKt ul/;s]sf]/sd lx;fa u/L o; lgodfjnL adf]lhdsf]gk'u /sd dfq pknAw
u/fOg]5 .
-$_ o; lgod adf]lhd kLl8tnfO{ pknAw u/fOPsf]cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{sf]
/sdsf] clen]v s;"/bf/af6 c;'n pk/ ug{] k|of]hgsf] nflu lhn\nf cbfntsf] txl;n
zfvfdf hfgsf/L lbg' kg{]5 .
!#= s;"/bf/af6 Ifltk"lt{ /sd c;'n pk/ug{]
k|rlnt sfg"g adf]lhd s;"/bf/af6 kLl8tnfO{ Ifltk"lt{ jf /fxt /sd e/fO{ lbFbf To:tf]/sd
kmf}hbf/L s;"/ -kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&
!$^
-s_ kLl8tnfO{ tTsfn p4f/ug{' kg{]eO{ ;jf/L ;fwg k|of]u ug{' kg{]eP ;fj{hlgs
;jf/L ;fwgaf6 ofqf ub{f nfu]s f]ef8f /sd tyf vfgf /af; vr{ afkt 5'§}
k|ltlbg kfFr ;o ¿k}o fF,
-v_ kLl8tnfO{ c:ktfndf eg{f u/L cf}ifwL pkrf/ug{' kg{]ePdf c:ktfn cfpFbf
hfFbf ;jf/L ;fwg k|of]u ug{' kg{]eP ;fj{hlgs ;jf/L ;fwg k|of]u ub{f nfu]s f]
ef8f /sd tyf vfgf /af; vr{ jfkt 5'§}k|ltlbg kfFr;o ¿k}o fF /kLl8tnfO{
c:ktfndf pkrf/ u/fpFbf nfu]sf] ljn adf]lhdsf] vr{,
-u_ s;"/af6 d[To' ePsf JolQmsf]kl/jf/nfO{ lsl/of vr{ afkt Psd'i7 krf; xhf/
?k}ofF,
-3_ dgf]j}1flgs pkrf/ jf dgf]ljdz{sf nflu bz xhf/ ¿k}ofFdf ga9\g] u/L nfu]sf]
jf:tljs vr{,
!$&
-#_ pklgod -!_ adf]lhd pknAw u/fOPsf]/sd kLl8tnfO{ k|bfg ul/g]cGtl/d Ifltk"lt{,
/fxt jf Ifltk"lt{ /sdaf6 s§f x'g]u/L sf]ifdf ;f]weg{f ul/g]5 .
!(= yk /sd lgsf;f dfu ug{ ;Sg]
-!_ ;~rfns ;ldltaf6 lhNnf cbfntsf]gfddf lgsf;f ePsf]/sd P]g tyf o; lgodfjnL
adf]l hd cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{ lbgsf]nflu ck"u x'g]ePdf lhNnf cbfntn]
cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{sf]nflu k/]sf lgj]bg /To;sf]nflu cfjZos kg{]
/sdsf]ljj/0f v'nfO{ ;~rfns ;ldlt;Fu yk /sd dfu ug{' kg{]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd yk /sd dfu eO{ cfPdf ;~rfns ;ldltn]lhn\nf cbfntsf]
kmf}hbf/L s;"/ -kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&
!$*
@@= km};nf ePsf] hfgsf/L u/fpg]
cbfntn]kLl8tnfO{ sf]ifaf6 cGtl/d Ifltk"lt{ jf /fxt /sd pknAw u/fpg cfb]z lbPsf]jf
s;"/b f/sf];DklQ gePsf]jf k|rlnt sfg"g adf]lhd kLl8tn]sf]ifaf6 Ifltk"lt{ jf /fxt kfpg]
u/L cfb]z jf km};nf ePsf]d'2fsf]cfb]z jf km};nfsf]hfgsf/L ;DalGwt cbfntn];~rfns
;ldltnfO{ lbg' kg{]5 .
@#= a}° vftfdf /sd pknAw u/fpg]
-!_ P]g tyf o; lgodfjnL adf]l hd kLl8tnfO{ sf]ifaf6 pknAw u/fOg]cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt
/sd jf Ifltk"lt{ afktsf]/sd kLl8tsf]a}Í vftfdf hDdf ug{]u/L pknAw u/fOg]5 .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg kLl8tsf]a}Í vftf gePsf]jf a}Í
vftfdf /sd pknAw u/fpFbf kLl8tnfO{ c;'ljwf x'g]ePdf sf/0f vf]nL kLl8tnfO{ l;w}
e'QmfgL x'g]u/L /sd pknAw u/fpg afwf kg{]5}g .
!$(
-#_ ;~rfns ;ldltn]k|To]s cfly{s jif{ ;dfKt ePsf]ldltn]tLg dlxgfleq pklgod
-@_ df pNn]v ePsf ljj/0f, sf]ifaf6 jif{ el/df kLl8tnfO{ pknAw u/fOPsf]cGtl/d
Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{sf]/sd, To:tf]/sd k|fKt ug{]kLl8tsf];+Vof /k|sf/, sf]ifdf
/x]sf] /sd tyf sf]ifsf] cj:yf / ef]Ug' k/]sf ;d:of, r'gf}tL tyf ;dfwfgsf] nflu ;'emfa
;lxtsf]k|ltj]bg tof/u/L g]kfn ;/sf/;dIf k]z ug{' kg{]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf]k|ltj]bg g]k fn ;/sf/;dIf k]z ePkl5 ;~rfns ;ldltn]
To:tf]k|ltj]b g pko'Qm dfWodaf6 ;fj{hlgs ug{' kg{]5 .
@^= clen]v cBfjlws /fVg]
kmf}hbf/L s;"/ -kLl8t /fxt sf]if_ lgodfjnL, @)&&
-!_ k|To]s lhNnf cbfntn]P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd ;f]lhNnf cbfnt dfkm{t k|bfg
ul/Psf]cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{sf]ljj/0f, s;"/bf/jf ;DalGwt JolQmaf6
sf]ifdf hDdf ul/Psf]jf c;'n pk/u/L sf]ifdf hDdf ul/Psf]/sdsf]cBfjlws ljj/0f
cg';"rL–$ adf]lhdsf]9fFrfdf /fVg' kg{]5 .
-@_ ;~rfns ;ldltsf];lrjfnon]lhNnf cbfntaf6 k|fKt ljj/0f ;d]tsf]cfwf/df
sf]ifaf6 k|bfg ul/Psf]cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{sf]ljj/0f, s;"/b f/jf ;DalGwt
JolQmaf6 sf]ifdf hDdf ul/Psf]jf c;'n pk/u/L sf]ifdf hDdf ul/Psf]/sd, sf]ifdf
/x]sf] /sd ;d]tsf] cBfjlws ljj/0f pklgod -!_ df lgw{f/0f ul/Psf] 9fFrfdf /fVg'
kg{]5 .
-#_ clen]v /fVg];DaGwdf ;~rfns ;ldltn]cfjZos ljB'tLo k|0ffnLsf];d]t ljsf;
u/L k|of]u df Nofpg ;Sg]5 . To;/L ljB'tLo k|0ffnLsf]k|of]u ePsf]cj:yfdf lhNnf
cbfntn];f]sf]ifaf6 cGtl/d Ifltk"lt{ jf /fxt /sd e'QmfgL u/]sf], Ifltk"lt{ lbPsf]k|To]s
sf/f]af/sf]ljj/0f tTsfn sDo'6/k|0ffnLdf k|ljli6 ug{' kg{]5 .
@&= bf]xf]/f] kg{] u/L /fxt jf Ifltk"lt{ pknAw gu/fOg]
-!_ g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf/jf :yfgLo txaf6 cGtl/d Ifltk"lt{, /fxt jf Ifltk"lt{ k|fKt
ul/;s]s f]kLl8tnfO{ o; lgodfjnL adf]lhdsf]cGtl/d Ifltk"lt{ jf /fxt pknAw u/fOg]
5}g .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s}s'/f n]lvPsf]eP tfklg kLl8tnfO{ lgod !@ sf]pklgod -#_
adf]lhdsf]/sd pknAw u/fpg afwf kg{]5}g .
@*= cg';"rLdf x]/km]/jf yk36 ug{ ;Sg]
sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfnon]g]k fn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L cg';"rLdf
cfjZos x]/km]/ jf yk36 ug{ ;Sg]5 .
!%)
n}l·s lx+;fsf lkl8tnfO{ tTsfn p4f/ug{, cf}iflw pkrf/ug{, /fxt k|bfg ug{, cfly{s ;xof]u
ug{, sfg"gL ;xfotf ug{, dgf]j 1 } flgs pkrf/tyf dgf]ljdz{ k|bfg ug{, jLp k"FhL k|bfg ug{
/ k'g:yf{kgf u/fpgsf] pb]Zon] n}l·s lx+;f lgjf/0f sf]ifsf] :yfkgf ul/Psf] xf] . dlxnf,
afnaflnsf tyf Ho]i7 gful/s dGqfnon] :yfkgf u/]sf] of] sf]ifaf6 k|To]s k|b]zn] /
:yflgo txn]n}l·s lx+;f lgjf/0f sf]if ;DaGwL sfg"g agfP/sf]if :yfkgf u/]df dGqfnon]
lglZrt /sd pknAw u/fpg]5 /pQm /sd n}+l·s lx+;fsf]lk8LtnfO{ /fxtsf]?kdf k|b]z /
:yflgo txn]pknAw u/fpg' kg{]5 .
n}l·s lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_
lgodfjnL, @)^&
k|zf;sLo sfo{ljlw -lgoldt ug{]_ P]g, @)!# sf] bkmf @ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ;/sf/n]
b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De
n}l∙s lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_ lgodfjnL, @)^&
-!_ oL lgodx¿sf] gfd æn}lËs lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_ lgodfjnL, @)^&Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;+un]cs{f]cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–
-s_ æ:yfgLo txÆ eGgfn]ufpFkflnsf jf gu/kflnsf ;Demg' k5{ .
-v_ æsf]ifÆ eGgfn] lgod # adf]lhdsf] n}lËs lx+;f lgjf/0f sf]if ;Demg' k5{ .
-u_ ækLl8tÆ eGgfn]n}lËs lx+;faf6 kLl8t jf k|efljt JolQm ;Demg' k5{ .
-u!_ æk|b]z jf :yfgLo tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldltÆ eGgfn] lgod !! adf]lhd k|b]z tyf
:yfgLo txdf u7g x'g]k|b]z jf :yfgLo tTsfn p4f/tyf /fxt ;ldlt ;Demg' k5{ .
-3_ ædGqfnoÆ eGgfn]dlxnf, afnaflnsf tyf Ho]i7 gful/s dGqfno ;Demg' k5{ .
-ª_ ==========
-r_ æn}lËs lx+;fÆ eGgfn] sfo{:yndf x'g] of}ghGo b'Jo{jxf/, ;fdflhs s'/LlthGo Jojxf/
nufot n}lËs cfwf/df x'g] lx;f ;Demg' k5{.
-5_ æ;~rfns ;ldltÆ eGgfn]lgod & adf]lhdsf]sf]if ;~rfns ;ldlt ;Demg' k5{ .
#= sf]ifsf] :yfkgf
-!_ n}lËs lx+;f lgjf/0f sf]if gfdsf] Ps sf]if :yfkgf ul/Psf] 5 .
-@_ sf]ifdf b]xfo adf]lhdsf /sdx¿ /xg]5g\ M–
-s_ g]kfn ;/sf/af6 k|fKt /sd,
-v_ ljb]zL JolQm, cGt/fli6«o ;+3 ;+:yf jf ;/sf/af6 k|fKt /sd,
-u_ :jb]zL JolQm jf ;+3 jf ;+:yfaf6 k|fKt /sd,
-3_ cGo s'g} ;|f]taf6 k|fKt /sd.
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] /sd g]kfn /fi6« a}+sdf 5'6} vftf vf]nL hDdf ul/g]5 .
-$_ sf]ifsf] vftfsf] ;~rfng ;~rfns ;ldltsf] ;b:o ;lrj / dGqfnosf] n]vf k|d'vsf]
;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
#s= k|b]z n}l·s lx;f lgjf/0f sf]if
-!_ k|b]zn] n}lËs lx+;f Go"gLs/0fsf] nflu k|b]z sfg"g adf]lhd k|b]z n}lËs lx+;f lgjf/0f
sf]if :yfkgf ug{ ;Sg]5 .
!%@
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf /x]sf] /sd ;DalGwt k|b]zn] lgod % sf] pklgod -!_
adf]lhdsf] sfdsf] nflu dfq k|of]u ug{' kg{]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] pkof]u, ;~rfng tyf Joj:yfkg k|b]z sfg"g adf]lhd
x'g]5 .
#v= :yfgLo n}l·s lx+;f lgjf/0f sf]if
-!_ :yfgLo txn] :yfgLo sfg"g adf]lhd :yfgLo n}lËs lx+;f lgjf/0f sf]if :yfkgf ug{
;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf /x]sf] /sd ;DalGwt :yfgLo txn] lgod % sf] pklgod
-!_ adf]lhdsf] sfdsf] nflu dfq k|of]u ug{' kg{]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] pkof]u, ;~rfng tyf Joj:yfkg :yfgLo sfg"g adf]lhd
!%#
^= sf]ifsf] /sd cGo sfddf pkof]u ug{ g;lsg]
-!_ sf]ifsf] /sd lgod $ df n]lvP afx]ssf] cGo sfo{df pkof]u ug{ ;lsg] 5}g .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;~rfns ====== ;ldltsf] ;lrjfno
tyf a}7s ;~rfng ug{ nfUg] vr{sf] nflu sf]ifsf] /sd pkof]u ug{ ;lsg]5 .
&= ;~rfns ;ldltsf] u7g
-!_ sf]ifsf] ;~rfng tyf Joj:yfkg ug{] sfd ;d]tsf] nflu Ps sf]if ;~rfns ;ldlt
/xg]5 .
n}l∙s lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_ lgodfjnL, @)^&
!%$
-5!_ kLl8tsf] tTsfn p4f/, /fxt / k'g:y{fkgfsf] nflu /fxt, cfly{s ;xof]u tyf cGo ;fdu|L
pknAw u/fpg],
-h_ n}lËs lx+;f lgjf/0f ;DjGwL cGo sfd ug{] jf u/fpg] .
(= ;~rfns ;ldltsf] a}7s / lg0f{o
-!_ ;~rfns ;ldltsf] a}7s cfjZostf cg';f/ a:g]5 .
-@_ ;~rfns ;ldltsf] a}7s cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, ;do / :yfgdf a:g]5 .
-#_ ;~rfns ;ldltsf] a}7s a:g' eGbf slDtdf @$ 306f cufj} ;~rfns ;ldltsf] ;b:o–
;lrjn] a}7sdf 5nkmn x'g] sfo{;"rL ;lxtsf] ;"rgf ;a} ;b:ox¿nfO{ lbg' kg{]5 .
-$_ ;~rfns ;ldltsf]s"n ;b:o ;+Vofsf]krf; k|ltzt eGbf a9L ;b:ox¿ pkl:yt ePdf
;f] ;ldltsf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
!%%
-u_ jl/i7 k|x/L pk/LIfs, dlxnf tyf afnaflnsf ;]jf lgb{]zgfno – ;b:o
-3_ k|ltlglw -sDtLdf pk;lrj:t/_, /fli6«o dlxnf cfof]u – ;b:o
-ª_ k|ltlglw -sDtLdf pk;lrj:t/_, :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno – ;b:o
-r_ n}lËs lx+;f lgjf/0fsf] If]qdf sfo{/t u}/;/sf/L ;+:yfx¿ dWo]af6
s]G›Lo tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldltn] tf]s]sf] ;+:yfsf] k|ltlglw
Ps hgf – ;b:o
-5_ zfvf k|d'v -n}lËs lx+;f lgjf/0f zfvf_, dGqfno – ;b:o–;lrj
n}l∙s lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_ lgodfjnL, @)^&
-@_ pklgod -!_ sf] v08 -r_ adf]lhdsf] ;b:osf] kbfjlw b'O{ jif{sf] x'g]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] ;lrjfno dGqfnodf /xg]5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ s'g} ;~rf/ dfWodaf6 k|sflzt jf k|;fl/t ;dfrf/ jf k|fKt ;"rgfsf cfwf/df
To:tf 36gfsf ;DaGwdf k|b]z tyf :yfgLo txdf tTsfn p4f/sf] sfd eP,
gePsf] ;DaGwdf hfgsf/L lng],
-v_ k|b]z jf :yfgLo tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldltnfO{ cfjZos lgb{]zg lbg],
-u_ tTsfn p4f/ ug{ cfjZos ;xhLs/0f / ;dGjo ug{],
-3_ ;‹, k|b]z / :yfgLo txdf n}lËs lx+;fdf k/]sf dlxnf, lszf]/L tyf afnaflnsfsf]
tTsfn p4f/, ;+/If0f tyf Joj:yfkg ug{ cfjZos of]hgf tyf sfo{qmd agfO{
sfo{fGjog ug{] / ;f]sf] k|ltj]bg dGqfnodf k]z ug{],
-ª_ k|To]s jif{ u/]sf sfd sf/afxLsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug{] .
-%_ pklgod (!) adf]lhdsf] ;ldltsf] a}7s ;~rfng tyf cg'udgsf nflu cfjZos kg{]
vr{ sf]ifaf6 Joxf]l/g]5 .
!!= k|b]z tyf :yfgLo tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldlt
-!_ k|b]z ;/sf/n] k|b]z sfg"g adf]lhd k|b]z tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldlt / ;DalGwt
:yfgLo txn] :yfgLo sfg"g adf]lhd :yfgLo tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldlt u7g ug{
;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tyf ;f] ;ldlt ;DaGwL cGo
Joj:yf ;DalGwt k|b]z tyf :yfgLo sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] s]G›Lo tTsfn p4f/ tyf /fxt ;ldlt;Fu ;dGjo u/L
sfd ug{' kg{]5 .
!@= ===========
!#= /fxt tyf cfly{s ;xof]u pknAw u/fpg] /sdsf] xb / cfwf/
-!_ o; lgodfjnL adf]lhd kLl8tnfO{ /fxt tyf cfly{s ;xof]u pknAw u/fpFbf b]xfosf]
cfwf/df b]xfosf] /sddf ga9\g] u/L pknAw u/fO{g]5M–
!%^
-s_ kLl8tnfO{ tTsfn p4f/ug{' kg{]ePdf ;jf/L ;fwg k|of]u ug{' kg{]eP ;fj{hlgs
;jf/L ;fwgaf6 ofqf ub{f nfUg]ef8f /sd, vfgf vr{jfkt k|ltlbg tLg ;o ?k}o fF
/ af; a:g' kg{] eP ;f] jfkt 5'6} /sd lbg' kg{] ePdf k|ltlbg kfFr ;o ?k}ofFsf] b/n]
a9Ldf kfFr xhf/ ?k}ofF,
-v_ kLl8tnfO{ c:ktfndf eg{f u/L cf}ifwL pkrf/ ug{' kg{] ePdf, c:ktfn cfpFbf
hfFbf ;jf/L ;fwg k|of]u ug{' kg{]eP ;fj{hlgs ;jf/L ;fwg k|of]u ub{f nfUg]ef8f
/sd, vfgf vr{ afkt k|lt lbg tLg ;o ?k}ofF, c:ktfndf a:g] Joj:yf geO{
aflx/ a:g' k/]df a9Ldf kfFr lbgsf] a;f]af; vr{ jfkt k|ltlbg kfFr ;o ?k}ofF /
pkrf/ vr{ ;d]t u/L a9Ldf 5 xhf/ kfFr ;o ?k}ofFdf ga9\g] u/L nfu]sf] oyfy{
vr{ /kLl8t;Fu cfl>t afnaRrf eP To:tf afnaRrfsf nflu ;f]xL b/df vfgf
!%&
k|bfg gu/]df uDeL/ dfgjLo Iflt x'g] b]lvPdf / ;~rfns ;ldltsf] tTsfn a}7s a:g]
cj:yf g/x]df ;~rfns ;ldltsf] cWoIfn] cfjZostf / cf}lrTotfsf cfwf/df
dgfl;a /sd sf]ifaf6 kLl8tnfO{ pknAw u/fpg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cj:yf k/L ;~rfns ;ldltsf] cWoIfaf6 kLl8tnfO{ /sd
pknAw u/fOPsf]df To;/L /sd pknAw u/fOP kl5 a:g] ;~rfns ;ldltsf] a}7saf6
;f] ljifosf] cg'df]bg u/fpg' kg{]5 .
!%= ==============
n}l∙s lx+;f lgjf/0f sf]if -;~rfng_ lgodfjnL, @)^&
!%*
pknAw x'g] :yfgM