***ETYKA ZAWODÓW PRAWNICZYCH***

1. Termin 0 – przed świętami – 13 grudnia

2. Pisemne opracowanie 2,3 zagadnień
3. Red. Małgorzata król
4. 3 bloki
a. Zagadnienia metaetyczne
b. Teoria etyki zawodowej
c. Deontologia poszczególnych zawodów prawniczych

ETYKA
 z gr. Etos, przym. eticos
o εθος -pisane przez epsylon - charakter, zwyczaj, obyczaj, zapewnia
bezpieczeństwo, bo żyje się szanując zwyczaje
o ηθος -przez eta – stajnia, obora, chlew, pomieszczenie przeznaczone do
przechowywania zwierząt hodowlanych – żyjąc w świecie jest niepewność
związana z podejmowanymi decyzjami
 etos – wyznacznik standardów zachowania – etos solidarności, etos ludzi gór

1. ma wymiar społeczny, niektórzy mówią, że obiektywny

oczekujemy odpowiedniego poziomu spójności, usystematyzowania
 efekt systematycznej pracy intelektualnej
 kwalifikowana postać moralności wykazująca dostateczny stopień
wewnętrznej spójności, systemowości
2. zbiór przekonań o tym co dobre i złe, dyrektywy, oceny – wtedy to moralność
indywidualna i etyka zbiorowa
lokowana w sferze przekonań deklaracji

3. dziedzina badawcza, nauka, która ma za swój przedmiot badań moralność

CZY ETYKA ZASŁUGUJE NA MIANO NAUKI?

 GEORGE EDWARD MOORE - 2 rodzaje etyki

i. ETYKA NORMATYWNA - jak należy postępować, jakie
zachowanie jest właściwe  NAUKA
ii. ETYKA OPISOWA – jak ludzie odpowiadają na pytanie jak żyć,
jakie mechanizmy prowadzą do tego, że ludzie mają takie nie inne
poglądy moralne
  MARIA OSSOWSKA – „Podstawy nauki o moralności”
i. ETYKA (etyka normatywna u Moore’a)  nie jest nauką, bo nie
daje odpowiedzi na pytania jak żyć, czy co jest dobre a co złe.
ii. NAUKI O MORALNOŚCI (etyka opisowa u Moore’a) -szereg
dyscyplin badawczych, różne metody badawcze i aspekty, np.
moralność jako zjawisko psychiczne, psychologia moralności,
moralność to zjawisko społeczne ( jak powinniśmy postępować,
powstaje w społeczeństwie)  NAUKA

METAETYKA – coś wyższego stopnia w stosunku do tego co jest nadane dalej,

moralność – przedmiot badan etycznych, metaetyka za swój przedmiot ma etykę, bada
znaczenie wyrazów i wyrażeń używanych w języku moralności, czym jest wina? moralna
odpowiedzialność? co znaczy niemoralnie?

MORALNOŚĆ
 z łac. moss l.mn. morres - Zwyczaj, obyczaj prawo nadane przez bogów
o cóż za czasy cóż za obyczaje

1. ma wymiar indywidualny, element indywidualnego, intymnego światopoglądu

brak systemowości spójności nie oczekujemy konsekwencji w sądach moralnych
2. oznaczenie tego jak ludzie faktycznie postępują
3. zbiór przekonań o tym dobre czy złe, niezależnie czy moralność jest indywidualna czy
grupowa (przedmiot badań)

ETYKA NORM – moralność to zbiór norm postępowania, jakie postępowania są

dozwolone/nakazane moralnie – cel refleksji etycznej: sformułowanie dużo katalogu norm
postępowania ( są też zwolennicy etyki bezkodeksowej)

ETYKA CNÓT- historycznie starsza, cnota to najstarsze słowo etyki, McIntyre

SPORY METAETYCZNE O KRYTERIUM W OCENIE
MORALNEJ CZYNU

TELEOGIZM ( z gr. Telos – cel) intencjoninzm

 Najważniejsze są intencje sprawcy czynu, nie można pomijać strony
podmiotowej czynu
 Problem natury poznawczej – jak się dowiedzieć jakie były intencje sprawcy?
 Ufamy deklaracji sprawcy?
 Potrzebujemy kryterium, wg którego będziemy oceniać intencje
 Czy cel uświęca środki?

KONSEKWENCJALIZM
 Przy moralnej ocenie czynu bierzemy przede wszystkim konsekwencje,
 jeżeli skutki są dobre to czyn jest też jest dobry (inaczej byłby błąd ad finitum)
„AUSTRALIJJCCZYK … W ZASADZIE ŻYD”
 KRYTERIUM konsekwencji jest obiektywne, mamy pewne normy moralne
 Ale w oparciu o jakie kryteria oceniać skutki??
 Co, gdy czyn wywołuje kilka skutków – trzeba wyważyć
 Co, gdy skutki są widoczne po kilku latach
 Nadaje się do czynów, których konsekwencje już nastąpiły
 Powinniśmy brać pod uwagę przewidywalne skutki czynów

DEONTOLOGIZM – deon – obowiązek , powinność

 Czy czyn jest wypełnieniem obiektywnego obowiązku moralnego?
 czyny posiadają swoją naturę moralną, jedne są z natury moralne dobre inne złe
 Da się stworzyć klasyfikacje, szafa z szufladami , da się skwalifikować
czyny jako dobre/złe
 Jakie kryterium? – co jest dobre dla dobre do ogółu, odwołanie się do
subiektywnych norm moralnych
 ZNACZENIE PODSTAWOWYCH TERMINÓW
JĘZYKA MORALNOŚCI
 Dobry, Zły (w sensie moralnym); Słuszny, niesłuszny
 J.e. moore – standardowy sposób prowadzenia wywodów moralnych , autor zanim
przejdzie do osądu, tłumaczy znaczenie terminów, definiowanie jest rozłożeniem na
składniki definiowanego pojęcia, ale nie wszystko można zdefiniować, np. terminy
proste.

NATURALIZM – definiowanie podstawo terminy języka moralności przez pojęcia

empiryczne  Wg Moore’a wszyscy którzy tak postępują to popełniają błąd/złudzenie ( błąd
naturalistyczny)  nieuprawnione jest definiowanie podstawowych terminów języka
moralności przez pojęcia empiryczne

INTUICJONIZM -definiowanie podstawowych terminów języka moralności

używając intuicji
o definiowanie polega na rozłożeniu na składniki treści definiowanego pojęcia,
nie można definiować terminów prostych ( np. nazw kolorów)
o wrong/right  to też terminy proste
o tak jak potrafimy odróżnić żółty od czerwonego tak potrafimy rozróżnić
dobro od zła

EMOTYWIZM - opozycja do naturalizmu i intuicjonizmu ocena, norma moralna ma

ch. poznawczy Sądom moralnym można przypisać wartość logiczną – KOGNITYWIZM
o Sądy moralne nie mają poznawczego charakteru poznawczego nie można im
przypisać wartości logicznej prawny lub fałszu, są tylko wyrażeniem emocji
osoby, która je głowi – ANTYKOGITYWIZM – zyskał przewagę w skali
światowej
„Sławomir od tyłu to Mirosław”

BŁĄD NATURALISTYCZY
 Błąd naturalistyczny został wymyślony przez Moore’a
  Kant  Sein – byt, Sollen – powinność Kant  2 formy bytu niesprowadzalne do
siebie
 David Hume „Traktat o naturze ludzkiej” – „is sentences” – (co jest) „ought
sentences” (jak powinno być) wyprowadzenie zdań mówiących o powinności ze
zdań o tym co jest już było
GILOTYNA HUME’A - między sferą bytu a powinności jest przepaść

WARSTWY WYSTĘPOWANIA BŁĘDU

NATURALISTYCZNEGO (WRÓBLEWSKI)
1. ONTOLOGICZNY – kto nie dostrzega 2 odmiennych sposobu istnienia ( co
jest a co powinno)
2. EPISTEOLGICZNY – kto nie dostrzega 2 sposobów rozróżnienia
rzeczywistości , nie można stosować tych samych metod do poznania
3. LOGICZNY – popełnia kto w nieuprawniony z założenia sposób próbuje
wyprowadzać w drodze rozumowania od tego co jest do tego co powinno
(przesłanka is, konkluzja sein)
Neotomiści - ich zarzut błędu naturalistycznego wgl nie dotyczy

JOHN SEARLE – PRÓBUJE PRZEZWYCIĘŻYĆ KONCEPCJE BŁĘDU

NATURALISTYCZNEGO

 jak można przejść od bytu do powinności- konkluzja staje się przesłanką w

kolejnej fazie
 pokazuje jak od zdania będącego czystym opisem przejść poprzez kilka kroków to
zdania zawierającego powinność. Skoro każdy po drodze krok jest poprawny, to i cała
droga między opisem a powinnością też jest poprawna.

FULLER „MORALNOŚĆ PRAWA” -MORALNOŚĆ OBOWIĄZKU

PRZECIWSTAWIA MORALNOŚĆ ASPIRACJI
 MORALNOŚĆ OBOWIĄZKU – kategoryczne (bezwarunkowe)normy
nakazujące/zakazujące
o Przykazania dekalogu - Złamanie takiej normy powoduje społeczne
potępienie w statecznej wersji ostracyzm

 MORALNOŚĆ ASPIRACJI – nie są kategoryczne, zaczynają się od jeżeli chcesz

nie są kategoryczne
o rady ewangeliczne – odp. Jezusa w rozmowie z bogatym młodzieńcem
niewypełnienie nie wiąże się z sankcja
Jeśli ktoś realizuje moralność obowiązku, to jest "w porządku", ale jak dąży do moralności
aspiracji to jest super.
Fuller opowiada się za ustawieniem w skali tych dwóch moralności. Moralność obowiązku
trzeba wypełnić, a potem pojawiają się rady i wskazówki jak dalej żyć i czynić- więc
skala jest jedna, tylko trudno stwierdzić, gdzie jest granica.

ETYKA SUPERROGACYJNA- przykład: ktoś tonie w jeziorze i widzi to kilka osób.

Czego można oczekiwać? By ludzie pomogli. A jak? By zadzwonili. A ktoś się rzucił do
wody i ratuje tego tonącego - i jak teraz ocenić pozostałych ludzi? Dzwoniący byli etyczni,
moralni, ale ratujący był supererogacyjny - wyjątkowo etyczny. I tę moralność
supererogacyjną możemy nazwać aspiracyjną.

RELATYWIZM ETYCZNY/MORALNY
- Ija Lazan Pawłowska

1. RELATYWIZM AKSJLOGICZNY PRZECIWSTAWIAMY

ABSOLUTYZMOWI

RELATYWIZM AKSJOLOGICZNY
 wszystkie opinie moralne są względnie słuszne albo względnie niesłuszne
 dwie sprzeczne ze sobą opinie moralne są jednakowo słuszne.
 ryzykowanie własnym życiem w wyścigach jest moralnie naganne/jest moralnie
dopuszczalne- obie opinie wg relatywistów są jednakowo słuszne.
Opinia moralna – przeświadczenie ze coś jest moralnie dobre złe,
RADYKALNY RELATYWIZM AKSJOLOGICZNY
 wszystkie opinie moralne są względnie słuszne- każdy ma swoją rację.
UMIARKOWANY RELATYWIZM AKSJOLOGICZNY
  niektóre opinie w niektórych sprawach są jednakowo słuszne - mimo że
sprzeczne.
 Głównie ma miejsce w mało ważnych sprawach z moralnego punktu widzenia (np. jak
należy się ubierać), ale także występuje w sytuacjach skrajnie trudnych dla moralnej
oceny
 np. opinia jak należy postąpić; czy ocenić zachowanie lekarzy, którzy mają podjąć
decyzję o losie bliźniąt syjamskich- mogą albo uśmiercić jedno z bliźniąt by drugie
mogło żyć albo ich nie rozdzielać wiedząc, że razem niedługo umrą.
ABSOLUTYZM  brak względności , wszystko tak/nie

2. RELATYWIZM METODOLOGICZNY PRZECIWSTAWIANY

NATURALIZMOWI

RELATYWIZM METODOLOGICZNY
 Wszelkie uzasadnienia sądów moralnych mają tylko względny charakter.
 ktoś uzasadnia swój wybór odnosząc się do argumentacji konsekwencjalistycznych,
ale każde uzasadnienie jest oparte na pewnych założeniach, które są względne

NATURALIZM
 wszelkie sądy moralne można oprzeć na twierdzeniach empirycznych, możliwych
do poznania przez doświadczenie i obserwację.
 Jeżeli udowodnimy, że jakieś działanie zmniejsza cierpienie lub zwiększa
przyjemność dużej liczbie osób, to udowodnimy, że jest ono moralnie dobre- takie
uzasadnienie jest bezwzględnie trafne
 każdy sposób uzasadniania sądu moralnego jest równie dobry, wartością jest
skuteczność

3. RELATYWIZM SYTUACYJNY (SYTUACJONIZM)

PRZECIWSTAWIAMY PRYNCYPIALIZMOWI
Spór o rolę jaką normę odgrywają normy moralne, czy wgl warto je formułować i gdy są
to czy one dopuszczają wyjątki
PRYNCYPIALIŚCI
 istotą jest dążenie do sformułowania trafnych norm moralnych i one tym się różnią, że
wyjątków nie dopuszczają,
 są takie normy, które obowiązują zawsze i wszędzie, którym należy się zawsze
podporządkować
RELATYWIŚCI
 Nie da się sformułować normy, która nie ma wyjątków,
 wszelkie normy moralne obowiązują zależnie od sytuacji, czyli względnie.
 Nie ma takich norm, które obowiązują wszędzie i w każdej sytuacji
UMIARKOWANY RELATYWIZM SYTUACYJNY
 są normy, które wyjątki dopuszczają i są też takie które wyjątków nie dopuszczają –
Ija się za tym opowiada

4. RELATYWIZM KULTUROWY

RELATYWIZM KULTUROWY OPISOWY PRZECIWSTAWIAMY

UNIWERSALIZMOWI

UNIWERSALIZM
 istnieją takie normy moralne, które są podzielane przez wszystkich ludzi we wszelkich
kulturach, religiach, cywilizacjach, będących wspólnym mianownikiem ludzkości-
prawo naturalne.
 Na przełomie XIX i XX wieku badano poglądy moralne ludów pierwotnych i podano
w wątpliwość ten wspólny mianownik, którym były uniwersalne zasady moralne.
UNIWERSALIZM POSTULOWANY – nie wierze w te płaszczyznę alchce żeby
ludzkość w nią uwierzyła

REALIZM KULTUROWY OPISOWY

 neguje możliwość występowania takiego mianownika.
 jakieś normy moralne są aprobowane przez grupy ludzi, jednak przy bliższym
poznaniu okazuje się, że te grupy mogą inaczej te normy rozumieć.
 Np. norma "nie zabijaj"- dla niektórych plemion ogranicza się do
współplemieńców, a dla innych ludzi ma szerszy zakres. Mało jest ludzi (ks.
Zieja), którzy uważają, że norma "nie zabijaj" dotyczy wszystkich bez wyjątku, a
są i tacy którzy rozszerzają normę "nie zabijaj" na wszelkie istoty czujące (czyli
zwierzęta też).
Spór między relatywizmem kulturowym a uniwersalizmem nie jest metaetyczny, ponieważ
może być rozwiązany.

REALIZM KULTUROWY NORMATYWNY – PRZECIWSTAWIAMY

ABSOILTYZMOWI

ABSOLUTYZM
 wartościowanie kultur z moralnego punktu widzenia.
 Uważanie jakiejś kultury za moralnie wyższej a inną kulturę za niższą.
 Wywyższanie kultury, miała miejsce głównie w Europie i jej dążeń do rozszerzania
wypracowanych w europejskiej kulturze norm eurocentryzm)
RELATYWIZM KULTUROWY NORMATYWNY
  zakłada, że pewne grupy kulturowe przyjęły normy moralne obiektywne w sposób
bardziej konsekwentny a inne mniej konsekwentnie, z powodu mniejszego lub
większego przyswojenia tych narzuconych im norm moralnych.

Ija - warto formułować normy moralne, ale mogą się one różnić stopniem ogólności stąd…

…KATALOG ZASAD MORALNYCH

1. NAJBARDZIEJ OGÓLNE - Wiodące idee zasady – przykazania miłości Boga i
bliźniego, szacunek dla wszelkiego życia ( albert szwajcer)
2. ŚREDNI SZCZEBEL OGÓLNOŚCI – przykazania dekalogu
3. NAJBARDZIEJ SZCZEGÓŁOWE – ona przyznają tu racje pryncypialistą, norma
nie zabijaj

ETYKA ZAWODOWA
 (spisany) zbiór norm postępowania, ocen, ideałów, wzorców osobowych dotyczących
sposobu wykonywania pewnego zawodu
 Obecnie rozróżnia się zawód wyuczony od wykonywanego
 Czy każdy zawód ma swoją etykę?
o Przy każdym coś trzeba czasem wystarczy uczciwość czasem coś więcej – etyka
 Etykę zawodową powinny mieć WOLNE ZAWODY – literatura anglosaska – poza
stosunkiem pracy, brak zwierzchnika (lekarz) czynności zawodowe wykonywane
osobiście, szczególny rodzaj umiejętności o indywidualnym charakterze
 W Polsce ujmowane inaczej ujmowany wolny zawód niż w literaturze anglosaskiej
– ZAWÓD ZAUFANIA PUBLICZNEGO- klient powierza ważne dla siebie dobro,
postępujemy tak żeby nie podważyć zaufania klienta , stąd pewne standardy –
podwyższone wymagania moralne – nie tylko wymagania zawodowe, ale też inne
obszary życia
 Zakresy wolnego zawodu i zawodu zaufania publicznego się krzyżują
o Ale np. zawód artystyczny już nie będzie zawodem zaufania publicznego
 Niektóre zawody określamy profesjami
o Kiedyś profesjami nazywano zawody, gdzie składało się uroczystą przysięgę i
zobowiązania do zachowania wyższego standardu
o Profesja o0dznacza się wysokimi kwalifikacjami , szczególnym talentem ,
oczekujemy ze oddzieli życie prywatne od zawodu, potrafi zapanować nad
emocjami, ma chłodną głowę, nie uchyla się od odp za kurtki swoich działań

ETAPY PROFESJONALIZACJI ZAWODU–R.SARKOWICZ–

„AMERYKAŃSKA ETYKA PRAWNICZA”
 1. Upowszechnienie się wykonywania zawodu ( wykonywanie go w pełnym
wymiarze czasu + główne źródło dochodu )
2. Wyższe wykształcenie – wiedza i umiejętnoś (do wykonywania zawodu
dopuszczano osoby, które miały wiedzę i umiejętności kiedyś żeby zostać
czeladnikiem trzeba było odbyć praktyki u jakiegoś mistrza, obecnie – stosowne
wyższe wykształcenie
3. Weryfikacja wiedzy i umiejętności przez egzamin = dopuszczenie do zawodu
- egzamin przeprowadzany przez organizacje profesjonalistów
 Europa – samorządy zawodowe , USA – bar assosiation
 Potwierdzenie – uzyskanie licencji – wydawana przez organy władzy
publ, ale wcześniej trzeba zdać egzamin
4. Powstanie organizacji skupiających osoby wykonujące dany zawód
 poprzez utworzenie organizacji do której przynależność jest
fakultatywna (taki model skupiania profesjonalistów dominuje w
Ameryce)
 poprzez utworzenie organizacji o cechach samorządu zawodowego
do którego przynależność jest obowiązkowa dla wszystkich osób
wykonujących dany zawód (model europejski). Pierwowzorem tych
organizacji były cechy rzemieślnicze powstające w średniowieczu
oraz kupieckie gildie
5. Odpowiedzialność za nienależyte wykonywanie zawodu – możliwość
wymierzania kar, a nawet pozbawienie wykonywania zawodu
6. Przyjęcie/uchwalenie kodeksu etyki zawodowej, czyli pisemnego zbioru zasad
 Obecnie jest boom w tworzeniu kodeksów etyki zawodowej

3 CECHY ZAWODÓW – PAWEŁ ŁUKUV – KRYTERIA

UZNAWANIA ZAWODU ZA ZAWÓD ZAUFANIA PUBL.
(PROFESJA)
I. Wysokie kwalifikacje
II. Szczególny charakter dóbr powierzanych profesjonaliście
III. Tylko profesjonalista jest w stanie ocenić jakość pracy kolegi po fachu

ETYKĘ ZAWODOWĄ MAJĄ ZAWODY 3JAKIEGO

RODZAJU
 Zawody Wolne (lekarze, adwokaci, radcowie)
o czynności zawodowe są wykonywane samodzielnie i osobiście
przez profesjonalistę, który sam organizuje sobie pracę;
o wolne zawody nie są związane ani ze stosunkiem pracy ani z
działalnością gospodarczą
  zawody o ch.urzędniczym (związane z wykonywaniem publicznej
władzy) prokurator, sędzia nauczyciel)
o profesjonalista zatrudniany jest przez jakąś instytucję publiczną w
ramach stosunku pracy lub stosunku służbowego.

 wykonywane w ramach ściśle określonej struktury (służby publiczne

policja)
o występuje gdy profesjonaliści zatrudniani są w ramach pewnej
zhierarchizowanej instytucji, w której obowiązuje nie tylko
system poleceń służbowych ale wręcz rozkazów

TREŚĆ ETYKI ZAWODOWEJ

 NORMY ETYKI POWSZECHNEJ  Etyka zawodowa jest przedłużeniem etyki
powszechnej, Czasem między etyką powszechną a zawodową zachodzą kolizje
 kształtowana przez OBIEKTYWNĄ POTRZEBĘ SPOŁECZNĄ
 LOKALNE OBYCZAJE - ZWYCZAJE
 ROLA SPOŁECZNA  etyka zawodowa jest pochodną rolą społeczną przypisaną
do danej grupy zawodowej, termin rola jest zapożyczony z języka teatru - zespół
oczekiwań względem osoby, która odrywa jakąś rolę w społeczeństwie
o Rola społeczna jest kształtowana przez obyczaje moralność, religię czy prawo

DYNAMICZNY ROZWÓJ KODEKSÓW ETYKI

ZAWODOWEJ
 Kolebka kodeksów – USA
o pierwszy kodeks etyczny – Alabama 1887 – „Canons of ethics”
o 1908 – „Canons of professionals ethics” – dotyczył wszystkich stanów
o „Model code of professional responsibility”
o „Model rules of professional conducts”
 o
 Później Kodeksy dla sędziów – federalnych, stanowych
 Dopiero po II wojnie światowej kodeksu etyczne na całym świecie
 W Polsce adwokaci mieli swój pierwszy kodeks - 1961
 Dyskusja, czy takie kodeksy są nam wgl potrzebne
Zarzuty wobec kodyfikowania zasad etyki zawodowej
 kodeks tworzy złudzenie zdjęcia odpowiedzialności z człowieka za jego własne
decyzje i przenosi tę odpowiedzialność na twórcę kodeksu.(stnieje
przeświadczenie, że dopóki trzymam się litery kodeksu etycznego to postępuję
słusznie, nic mi nie można zarzucić.)
 kodeks może rodzić błędne założenie, że tylko takie zachowania, które są
wyraźnie zabronione przez kodeks etyczny są nieetyczne, a wszystko inne wolno.
Tymczasem w etyce zawodowej nie obowiązuje zasada nullum crimen sine lege.
 kodeks etyki wyznaczałby tylko minimalne wymagania stawiane adwokatom, a
zupełnie z pola widzenia znikałyby te aspiracje, które są nieodzownym elementem
każdej etyki zawodowej. Mówiąc prościej kodeks etyczny spłaszczałby wymagania
etyczne dla członków danej wspólnoty zawodowej.
 etyka to jest sprawa sumienia i wychowania. Jeżeli ktoś został prawidłowo
wychowany to wie jak należy się zachować w każdej sytuacji, nie jest mu potrzebny
żaden kodeks etyczny.
 argument dotyczący wyłącznie sędziów: sędziowie w orzekaniu podlegają tylko
Konstytucji RP i ustawom, a tymczasem stworzenie kodeksu etyki sędziego rodzi
pytanie- czy tego rodzaju normami sędzia też jest związany w orzekaniu, czy to jest do
pogodzenia z Konstytucją i z sędziowską niezawisłością?

FUNKCJE KODEKSÓW ETYKI ZAWODOWEJ

 INFORMACYJNA – źródło informacji na temat etyki dla danego zawodu
 WYCHOWAWCZA – edukuje osoby wykonujące zawód, którego kodeks
dotyczy jakie wymagania będą mu stawiane, jak należy się etycznie postępować
 GWARANCYJNA – gwarancja udzielona przez tego kto go stworzył, usługi
świadczone dla klientów będą świadczone na poziomie , gdy ktoś działa wbrew
będą konsekwencje dla oferującego, adwokaci będą świadczy ć usługi na
poziomie a
 BUDOWY DOBRY WIZERUNKU ZAWODU (PIARU), przedsiębiorstwa
tworzą własne kodeksy etyczne ( nie testujemy na zwierzętach
 F. POMOCNICZA/ORZECZNICZA/POMOCY W ORZEKANIU
DYSCYPLINARNYM Spisane zasady etyki pomagają w post dyscyplinarnym (
tu nie obowiązuje nullum criemen sine lege) – postępowanie dyscyplinarne –
osoba nie popełniła przestępstwa, ale złamała etykę zawodu
 PROMULGACYJNA – zasady etyczne powstają wcześniej niż kodeks, jak
spiszemy to nie można
  INTEGRACYJNA/WSPÓLNOTOTWÓRCZA – utworzenie kodeksu łączy
środowisko zawodowe już na etapie misji jednoczy, razem z kolegami po fachu
zastanawiały się jakie zasady powinny przyświecać zawodom
Żeby KODEKS spełniał swoją funkcje musi być dobrze skonstruowany

CECHY DOBREGO KODEKSU – RICHARD DEGEORGE ( OPISAŁ NA

PRZYKŁADZIE BIZNEZU, ALE ODNOSIMY DO ETYKI)
1. Kodeks powinien normować a nie tylko apelować do swoich adresatów ( normy
wskazujące powinne zachowanie w stosunku do osób, do których się odnosi

2. Powinien w treści swoich norm brać pod uwagę interes publiczny, szczególnie
interes beneficjentów
a. Notariusze i nieuczciwa konkurencja, Żyrardów 3 chorych notariuszy, nie
wpuścili notariusza do kancelarii, bo myśleli ze to nie notariusz, późnej
najlepiej zarabiająca grupa w Polsce – nie wolno prowadzić konkurencji
cenowej – karanie tych co mieli niższe stawki - nieetyczne

3. Powinien być rzeczowy – nie może się składać tylko z przywołania pewnych norm
etyki powszechnej

4. Łabieniec - nie można mylić go z kartą praw

Czy kodeks etyczny powinien być kazuistyczny?

Czy tylko normy ogólne czy też te bardziej szczegółowe – jak bardzo szczegółowe? Zbiór
zasad etyki sędziów najbardziej ogólny

FORMALNY STSTUS KODEKSÓW ETYKI

 Czy ma być zgody z Konstytucją?
 Czy sędziowie powinni tworzyć te kodeksy?
 TK – 10.1992 – 1 wypowiedź na temat kodeksu etyki – tu lekarskiej,
o zjazd lekarzy dt. Zmian w kodeksie etyki lekarskiej i zakazu dokonywania
aborcji ze względów społecznych, Łetowska zaskrarżyła ten przepis dotyczący
aborcji - postanowienie TK nie jest w stanie oceniać zgodności z ustawami
norm etyczcnych z kodeksów etyki – były zdania odrębne
Kolejny wniosek łetowskiej - wykłanie przepisu o możliwości wymierzenia kray za
przewininie dyscyponarne – czy moza dac kare za czyn karany kodeksem etyki
lekarskiej skoro pozotale ustawy na to pozwalają – uchwała – KARY
DYSCYPLINARNEJ NIE WOLNO WYMIERZAĆ
 Później nowa konsta – skarga konstytucyjna – - 2007 zofia Szychowska – badania z
pobrania płynu mózgowego, pacjenci to dzieci, naprawdę było to pobierane do badań
– doktor złamała kodeks etyki – skrytykowała postępowania innego learza – skazanie
na naganę – uznanie winy – dooktor to zaskrazyla do TK – wyrok zakresowey –
wolno krytykować 1. Oparta na faktach 2. W interesie społecznycm – tym
orzeczeniem TK odwrócł swoje stanowisko

3 TYTPY KODEKSÓW ETYKI ZWODOWEJ

1. tworzony przez organy władzy samorządu zawodowego
2. tworzony przez organy władzy publ – w odniesieniu do takich zawodów które nie
są wolne – zbiór zasad etyki sędziów
3. wydawane przez samorządy zawodowe/stowarzyszenia skupiające na zasadzie
dobrowolności – kiedyś kodeks etyki prokuratorów, psycholodzy

Niby tylko zgodność aktów prawnych ale jednak przez aktywizm sędziowski tutaj w
2008 r wid
Zawód regulowany?

ETYKA ADWOKACA
1. Adwokaci w Rzymie byli nazywani prokuratorami, w Polsce używano nazwy
patron ( Mickiewicz) - europejski model adwokatury
2. Anglia, Walia
a. barister – występuje przed sądem
b. solicitor – szukanie argumentów dla klienta
3. USA – lawer, attorney – inne zawody – advisor, paralegals – własne organizacje I
własny kodeks, mogą reprezentować w drobnych sprawach
4. 1016 – b. chrobry – zastępstwo prawne wdowy i małoletnim sierotom
5. Koniec 19 w spisanie czegoś tam dla adwokatów
6. 1886 Adolf Suligowski – kwestionariusz przyszłej etyki obrończej – 104 pytania
skierowane do adwokatów – treść pytań i tytuły rozdziałów wyglądają bardzo
aktualnie
a. jak należy się powoływać z powołaniem obrońcy czy to pełnomocnik?
b. Co obejmuje etyka czy obowiązki etyczne wobec klienta zaciąga się dopiero w
momencie podpisania pełnomocnictwa?
c. Czy obrońca ma pełną swobodę udzielenie pomocy prawnej lub jej odmowy
czy tajemnica klienta może być naruszona
7. Zjazd polskich adwokatów we Lwowie – komisja miała stworzyć kodeks, ale 1
wojna światowa nie sprzyjała pracom
8. 1918- samorząd adwokacki
9. 1961 – 1 kodeks etyki adwokackiej – pierwszy wśród zawodów prawniczych w
Polsce
10. 1963 – ustawa o ustroju adwokatury
11. 1982 – ustawa prawo o adwokaturze – wprowadzenie samorządu adwokackiego, 1982
– ustawa o radcach prawnych – uchwalone w oparciu o projekty z czasów solidarności
 SPOŁECZNA ROLA W OBECNEJ FORMIE
Społeczna rola związana z wykonywaniem tego zawodu nigdy nie sprowadza się tylko do
dbania o interes klienta i maksymalizację zysków, zawsze obecna jest jakaś wartość
ogólnospołeczna.
Działanie adwokata jest pojmowane w ten sposób, że chroniąc interesy klienta, jego prawa i
wolności obywatelskie (chronione przez ustawę i Konstytucję) adwokat przyczynia się do
ochrony wartości o charakterze publicznym.
Art. 1. Ust o adw
1. Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i
wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa.
2. Adwokatura zorganizowana jest na zasadach samorządu zawodowego.
3. Adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega tylko ustawom.

 adwokat nie podlega wiążącym poleceniom władzy i klienta

niezależność adwokata ( dlatego też zakaz pozostawania w stosunku pray) w
wykonywaniu obowiązków podlega tylko ustawom

Art. 4. Ust o adw

1. Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu
porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz
występowaniu przed sądami i urzędami.

zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej

§ 1 kodeksu etyki
1. Zasady etyki adwokackiej wynikają z norm etycznych przystosowanych do zawodu adwokata.
2. Naruszeniem godności zawodu adwokackiego jest takie postępowanie adwokata, które mogłoby
go poniżyć w opinii publicznej lub poderwać zaufanie do zawodu.
3. Obowiązkiem adwokata jest przestrzegać norm etycznych oraz strzec godności zawodu
adwokackiego.
4. Obowiązkiem adwokata wykonującego zawód za granicą jest przestrzeganie norm zawartych w
niniejszym kodeksie, jak również norm etyki adwokackiej obowiązujących w kraju goszczącym.

 od adwokata wymaga się Nieskazitelności charakteru

§ 4 kodeksu etyki
Adwokat odpowiada dyscyplinarnie za uchybienie etyce adwokackiej lub naruszenie godności
zawodu podczas działalności zawodowej, publicznej, a także w życiu prywatnym.
 Za naruszenie – odp dyscyplinarna prze sądami dyscyplinarnymi 9 one działają w
ramach izba adwokackich
Art. 5 ust o adw – ślubowanie
„Ślubuję uroczyście w swej pracy adwokata przyczyniać się ze wszystkich sił do
ochrony praw i wolności obywatelskich oraz umacniania porządku prawnego
Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki swe wypełniać gorliwie, sumiennie i zgodnie z
przepisami prawa, zachować tajemnicę zawodową, a w postępowaniu swoim kierować się
zasadami godności, uczciwości, słuszności i sprawiedliwości społecznej.”

Można tutaj wskazać kilka zasad etyki zawodowej adwokata wyróżnionych poprzez
umieszczenie ich w ustawie, konkretnie w rocie ślubowania. Np.:
 zasada działania sumiennego
 zasada legalności działania- zgodnego z przepisami
 zasada zachowania tajemnicy zawodowej
 zasada ochrony godności, uczciwości, słuszności i sprawiedliwości społecznej

ZASADA POUFNOŚCI
Art. 6.ustawy o adwokaturze
1. Adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z
udzielaniem pomocy prawnej.
o Wszystko a więc nie tylko inf od klienta, ale także to, gdzie mieszka, gdzie pracuje, z
kim się spotyka, jakie interesy prowadzi etc
2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.
o ani upływ czasu nie zwalnia adwokata z zachowania tajemnicy ani nawet to, że
przestaje wykonywać zawód adwokata. Nawet śmierć klienta, osoby zainteresowanej,
której prawa ta tajemnica chroni również nie zwalnia adwokata z obowiązku
zachowania tej tajemnicy.
3. Adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o
których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.

o Nikt, nawet klient nie może zwolnic go z obowiązku

o Problem pojawia się w k.p.k.- względne i bezwzględne zakazy dowodowe. Sąd
Najwyższy stanął na stanowisku, że k.p.k. jest lex specialis w stosunku do
prawa o adwokaturze, co za tym idzie dopuścił możliwość zwolnienia
adwokatów i radców prawnych z tajemnicy zawodowej w postepowaniu
karnym przez prokuratora. Było to bardzo kontrowersyjne stanowisko
bowiem niosło za sobą poważne konsekwencje w kwestii zaufania publicznego
jakim cieszą się te zawody. Reakcją na protesty ze strony adwokatów i
radców prawnych było wprowadzenie do k.p.k. przepisu istotnie
ograniczającego możliwość zwalniania adwokatów, radców prawnych,
notariuszy i lekarzy z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej- po
pierwsze zwolnić może wyłącznie sąd, tylko wtedy gdy nie można w inny
 sposób ustalić tej okoliczności i gdy przemawia za tym interes wymiaru
sprawiedliwości.

4. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji:

1) udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu,
2) przekazywanych na podstawie przepisów rozdziału 11a działu III ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, 1598, 2076, 2105, 2262 i 2328)
– w zakresie określonym tymi przepisami.

 Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej

o strona pasywna – zakaz przekazywania inf o których dowiedzieliśmy się
świadcząc pomoc
o strona aktywna
 Obowiązek podjęcia działań – zabezpieczenia nośników
informacyjnych podczas udzielania pomocy klientowi
 Obowiązek poinformowania o tajemnicy aplikantów pracujących w
kancelarii
 Co, gdy informacje wyjawi osoba nie pracująca w kancelarii?
 Odp. dyscyplinarna oparta jest na zasadzie winy
 Adwokat -Skoro ja nie mogę ujawniać to nie mogę
wnioskować, żeby sad przesłuchał innego adwokata w tym
zakresie
 Przeszukanie mieszania – kancelarii – gdy są przesłanki to ok i
adwokat może żądać uczestniczenia w tym przedstawiciela
samorządu zawodowego – ma patrzeć czy przeszukiwanie dt
właściwych rzeczy
 Kodeks nie przewiduje wyjątków od tajemnicy adokackiej
 Ustawa przewiduje 2 wyjątki od tajemnicy adwokackiej
o pranie pieniędzy – wyłączony, gdy ta inf została uzyskana w ramach sprawy,
która może być rozpatrzona przez sad
o rozdział 11 a działu 3 o. p – schematy podatkowe opracowywane m. in
przez prawników – cel – optymalizacja podatkowa – ci którzy tworzą
schematy mają przedstawiać to klientowi i aparatowi skarbowemu który
ocenia, czy mamy tu dozwolenie prawne e czy łamanie prawa
 Adwokata nie można zwolnic z 2 wyjątkami, ale czy można przesłuchać w
charakterze świadka co do okoliczności dt. Informacji o których się świadcząc
pomoc pr.
o Kpc – Ma obowiązek się stawić , ale może odmówić odp na pytania objęte
tajemnica adwokacka składania zeznań
o Kpk – 178 – wyróżniamy 2 rodzaje tajemnicy – obrończa i zawodowa –
bezwzględny zakaz dowodowy
 Tajemnica obrończa – bezwzględny zakaz dowodowy
  Tajemnica zawodowa (adwokacka) –względny zakaz dowodowy-
adwokat może się na nią powołać, ale sąd może zdecydować o
uchyleniu obowiązku zachowania tajemnicy
a. Dobro wymiaru spr
b. Inaczej nie da się jej udowodnić

NAWIĄZANIE WSPÓŁPRACY ADWOKAT – KLIENT

Czy- adwokat ma obowiązek przyjąć każdą sprawę?
 Zawód zaufania społecznego - Istotna kwestia zaspakajania społecznych potrzeb
 Praca to do pewno stopnia służba publiczna
 Art.28 – adwokat może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych
powodów…
o Wątpliwość – językowa wykładnia ma zastosowanie do wszystkich,
zdecydowana większość odnosi się do zespołów adwokackich – rozdział – a
więc dotyczy to wszystkich czy zespołów adwokackich??
o Ważne powody – czasem nie tylko odmawiają a obligują
 § 12 Adwokatowi nie wolno udzielać pomocy prawnej, która
ułatwiałaby popełnienie przestępstwa lub wskazywałaby możliwość
uniknięcia odpowiedzialności karnej za czyn,
który miałby zostać popełniony w przyszłości – pomoc w
przestępstwie
 § 21 Adwokatowi nie wolno podejmować się prowadzenia sprawy,
której wynik może dotyczyć
jego osoby lub majątku, chyba że roszczenie dotyczy członka rodziny
lub jest wspólne dla
niego i dla strony. – konflikt interesów- musi działać dla dobra, ale
musi zachować niezależność – dystans do sprawy, nie można walczyć
za wszelka cenę
 22 Adwokatowi nie wolno podjąć się prowadzenia sprawy ani udzielić
pomocy prawnej, jeżeli:
a) udzielił wcześniej pomocy prawnej stronie przeciwnej w
tej samej sprawie lub w sprawie z nią związanej;
b) brał udział w tej sprawie, wykonując funkcję publiczną;
c) osoba, przeciwko której ma prowadzić sprawę, jest jego
klientem, choćby w innej sprawie;
d) zawodowy pełnomocnik będący dla niego osobą
najbliższą prowadzi sprawę lub udzielił już pomocy prawnej
stronie przeciwnej w tej samej sprawie lub w sprawie z nią
związanej.
 4 okoliczności, gdzie występuje konflikt interesów – nie wolno
prowadzić sprawy prawnej czy udzielić pomocy pr
§ 34. Przed udzieleniem pomocy prawnej adwokat powinien upewnić się, czy w tej sprawie
klient nie korzysta już z pomocy prawnej innego adwokata, a jeśli tak, to bez wiedzy i zgody
tegoż adwokata nie może udzielić pomocy prawnej ani też brać udziału w sprawie łącznie z
nim. Adwokat prowadzący dotychczas sprawę może odmówić wyrażenia zgody tylko z
ważnych przyczyn.
Jeśli zwłoka związana z koniecznością porozumienia się adwokatów mogłaby spowodować
istotny uszczerbek dla interesów klienta, adwokat wstępujący do sprawy powinien udzielić
klientowi niezbędnej pomocy prawnej, zawiadomić o tym niezwłocznie dotychczasowego
adwokata i w razie istnienia przeszkód, odstąpić od dalszego udzielania pomocy. – nie
podbieramy sobie klientów
§ 35. Adwokat obejmujący sprawę z wyboru powinien zawiadomić o tym właściwy Sąd,
organ lub instytucję, a w razie uprzedniego wyznaczenia w danej sprawie obrońcy lub
pełnomocnika z urzędu - obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić go o wstąpieniu do
sprawy.- osoba nieupoważniona

3 OKOLICZNOŚCI POZWALAJĄCE NA ODMÓWIENIE

WSPÓŁPRACY NIE UJĘTE W KODEKSIE ETYKI, ALE UJĘTE
AMERYKAŃSKIEJ LITERATURZE
I. adwokat nie dysponuje wystarczającą ilością czasu, żeby przygotować się do
sprawy
II. bo nie posiada wystarczającej wiedzy by zająć się sprawą (radcowie w Polsce też się
mogą na to powoływać)
III. odraza do czynu którego sprawa dotyczy - osobiste doświadczenie powoduje
nieprzezwyciężalną odrazę

REKLAMA - CZY ADWOKAT MOŻE ZABIEGAĆ O KLIENTÓW?

 Ale w Ameryce tak, ale zakaz reklamy porównawczej kancelarii
 Do 2023 – bezwzględny zakaz reklamy w maju bezwzględny zakaz reklamy został
zniesiony ( prekursorzy to radcy)
§ 23.
Adwokata obowiązuje zakaz korzystania z reklamy, jak również zakaz pozyskiwania
klientów w sposób sprzeczny z godnością zawodu oraz współpracy z podmiotami
pozyskującymi klientów z naruszeniem prawa lub zasad współżycia społecznego.
§ 23a.
1. Adwokat jest uprawniony do informowania o swojej działalności zawodowej pod
warunkiem, że taka informacja i jej forma jest:
a) zgodna z zasadami niniejszego "Zbioru";
 b) zgodna z przepisami obowiązującymi, zwłaszcza dotyczącymi ochrony
konsumentów i zwalczania nieuczciwej konkurencji;
c) dokładna i niewprowadzająca w błąd;
d) przekazywana z poszanowaniem tajemnicy zawodowej;
e) nieukierunkowana na udzielenie adwokatowi konkretnego zlecenia, z
zastrzeżeniem postanowień zawartych w pkt. 2 lit. b niniejszego paragrafu.
2. Adwokat może informować o świadczonej pomocy prawnej w sposób zgodny z
regułami niniejszego "Zbioru" poprzez:
a) umieszczanie informacji na dokumentach firmowych;
b) oferty w postępowaniu o charakterze przetargu lub konkursu oraz oferty
złożone na wyraźne życzenie potencjalnego klienta. W ofertach tych dozwolone jest
podawanie informacji o działalności zawodowej adwokata, które mogą mieć
znaczenie przy ocenie tej oferty;
c) zamieszczanie informacji prasowych bezpośrednio związanych z pomocą
prawną według zasad opracowanych przez Naczelną Radę Adwokacką, a
zawierających dane wymienione w ust. 3 lit. od "a" do "i" niniejszego paragrafu;
d) zamieszczanie wpisów w książkach adresowych i telefonicznych;
e) przesyłanie informacji za pomocą elektronicznych środków komunikacji na
wyraźne życzenie potencjalnego klienta;
f) umieszczanie informacji na stronach internetowych oraz umieszczanie danych
o tej stronie w katalogach i wyszukiwarkach;
g) stosowne oznaczanie siedziby kancelarii;
h) wydawanie broszur lub informatorów.
3. Informacje mogą zawierać:
a) znak towarowy lub graficzny kancelarii lub spółki;
b) nazwę i adres kancelarii oraz imię i nazwisko adwokata, numery środków
łączności, adres e-mailowy oraz nazwę strony internetowej;
c) listę wspólników spółki, w której adwokat jest wspólnikiem wraz ze
wskazaniem, który ze wspólników jest adwokatem, a jeśli w spółce powołane są osoby
zarządzające - ich nazwiska wraz ze wskazaniem pełnionych funkcji;
d) listę osób stale współpracujących z kancelarią lub spółką;
e) tytuł lub stopień naukowy adwokata;
f) dane na temat rodzaju i zakresu świadczonej przez adwokata pomocy prawnej,
ze wskazaniem preferowanych dziedzin prawa oraz współpracy z kancelariami
zagranicznymi;
g) dane o możliwości świadczenia pomocy prawnej w obcych językach;
 h) podanie roku założenia kancelarii lub spółki oraz daty rozpoczęcia
działalności;
i) przynależność do określonej izby adwokackiej;
j) wykaz publikacji adwokata;
k) zamieszczenie informacji o posiadanych kwalifikacjach innych niż prawnicze;
l) wizerunek adwokata;
m) wyłącznie na życzenie klienta lub w ofercie skierowanej do potencjalnego
klienta - oświadczenie na temat stawek wynagrodzeń i metod ich obliczania;
n) wyłącznie na życzenie klienta lub w ofercie skierowanej do potencjalnego
klienta - wysokość ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.
4. Każda informacja dotycząca wynagrodzenia lub sposobu jego obliczania musi być
sformułowana jednoznacznie. Należy w niej wyraźnie określić, czy wynagrodzenie obejmuje
ponoszone wydatki oraz podatki i inne opłaty.
5. Adwokat może podać wysokość polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.
§ 23b.
1. Adwokatowi nie wolno proponować usług potencjalnym klientom w formie oferty
skierowanej do osób, które uprzednio nie wyraziły takiego wyraźnego życzenia.
2. Informacje nie mogą w szczególności:
a) stwarzać prawdopodobieństwo wywołania nieuzasadnionego oczekiwania co
do wyników pracy adwokata;
b) powoływać się na osobistą znajomość sędziów, prokuratorów i urzędników;
c) zawierać bezpośrednich porównań w zakresie jakości z innymi możliwymi do
identyfikacji adwokatami i członkami innych korporacji prawniczych lub ich krytyki;
d) posługiwać się niestosowną lub natarczywą formą;
e) zawierać jakichkolwiek elementów ocennych.
3. Niedopuszczalne jest odpłatne inspirowanie artykułów prasowych lub audycji, które
pod pretekstem obiektywnej informacji mają służyć promocji adwokata, jego kancelarii lub
spółki.
4. Niedopuszczalne jest zwracanie się do potencjalnych klientów w celu przekazywania
informacji o swojej działalności, również podczas nieproszonych wizyt, rozmów
telefonicznych i w korespondencji do osób nie zwracających się do adwokata o pomoc
prawną.
5. Niedopuszczalne jest zlecanie osobom trzecim rozpowszechniania informacji o
adwokacie.
6. Za publikowanie informacji adwokat nie może płacić żadnego wynagrodzenia z
wyjątkiem rozsądnych kosztów publikacji.
 § 23c.
1. Pisma adwokata w związku ze świadczoną pomocą prawną winny zawierać:
a) imię i nazwisko adwokata oraz adres w przypadku, jeśli świadczy on pomoc
prawną w ramach indywidualnej kancelarii;
b) nazwę/firmę i adres spółki, w ramach której adwokat świadczy pomoc prawną
w przypadku, jeśli świadczy on ją w ramach spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej lub
komandytowej;
c) adres filii i oddziału kancelarii lub spółki w przypadku, gdy zostały one
utworzone, wraz z adresem siedziby kancelarii lub spółki.
2. Jeżeli działalność prowadzona jest w formie spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej lub
komandytowej, w której wspólnikiem jest adwokat, stosownie do okoliczności należy podać
pełną listę wspólników takiej spółki (w przypadku spółki komandytowej - komplementariuszy)
wraz ze wskazaniem, który ze wspólników jest adwokatem, a jeśli w spółce powołane są osoby
zarządzające - ich nazwiska wraz ze wskazaniem pełnionych funkcji. Nie dotyczy to sytuacji,
gdy nazwa spółki nie pozostawia wątpliwości co do wspólników będących adwokatami.
3. W przypadku, jeśli działalność prowadzona jest w formie spółki cywilnej, jawnej,
partnerskiej lub komandytowej, w której wspólnikiem jest prawnik zagraniczny w rozumieniu
ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej
w Rzeczypospolitej Polskiej, wpisany na listę prawników zagranicznych prowadzoną przez
okręgową radę adwokacką należy podać:
a) tytuł zawodowy wyrażony w języku urzędowym państwa macierzystego;
b) wskazanie organizacji zawodowej w państwie macierzystym, do której należy,
albo sądu, przed którym ma prawo występować zgodnie z prawem tego państwa;
c) informację, że prawnik zagraniczny wykonuje stałą praktykę w zakresie
odpowiadającym zawodowi adwokata.
§ 23d.
Adwokatowi nie wolno przyjmować od innego adwokata lub osoby trzeciej korzyści tytułem
wynagrodzenia za skierowanie klienta do innego adwokata, ani przekazywać komukolwiek
korzyści tytułem wynagrodzenia za skierowanie doń klienta. Nie narusza tego zakazu
przekazywanie części honorarium lub też kwot określonych w innej formie spadkobiercom
zmarłego adwokata lub emerytowanemu adwokatowi z tytułu przejęcia jego praktyki

Radcowie prawni
Prokuratorowi
sędziowie