blogs.worldbank.

org /developmenttalk/real-cure-political-corruption-private-sector-development

De echte remedie tegen politieke corruptie is de ontwikkeling

van de particuliere sector

Rashid Pertev

| 21 juli 2023

Deze pagina in:

Engels

Afbeelding

Het artikel stelt de ontwikkeling van de particuliere sector voor als de belangrijkste uitweg uit
de vicieuze cirkel van politiek cliëntelisme en corruptie. Foto: natemee / Envato Elements

Politiek cliëntelisme en corruptie worden doorgaans beschouwd als geïsoleerde daden die bedoeld zijn
voor persoonlijk financieel en politiek gewin. Dienovereenkomstig wordt verwacht dat een leger van
competente auditors, een flinke dosis ethiek, democratie en een levendig maatschappelijk middenveld
voor de oplossing zullen zorgen. Maar wat als de orthodoxie verkeerd is?

Uit nieuw onderzoek blijkt dat het misschien tijd is om dit oude, ineffectieve paradigma achter ons te
laten. Politiek cliëntelisme en corruptie vormen een vicieuze cirkel die het geheel van politieke systemen
omvat.

Contra-intuïtief zou de ontwikkeling van de particuliere sector een veel betere remedie kunnen zijn om
politiek cliëntelisme en corruptie te beteugelen, zo blijkt uit het onderzoek.

Het spel – Eerlijk zijn of corrupt zijn

Beschouw een theoretisch spel waarin elke politieke partij tussen twee opties kiest in een context van
een zwakke rechtsstaat. In de eerste optie kan de politieke partij cliëntelisme en corruptie als
voornaamste modus operandi kiezen. Hier zullen individuen steun verlenen aan de partij in ruil voor
persoonlijk gewin, gegarandeerd door contracten met de partij. In de tweede optie kan een politieke partij
ervoor kiezen om niet-clientelisme na te streven en electorale steun te zoeken door fatsoenlijke
ontwikkelingsprogramma's voor te stellen waar alle burgers onpartijdig van profiteren. Welke optie zal de
overhand krijgen als politieke partijen vooral gemotiveerd worden door electoraal succes?

Een onverwachte uitkomst

Als het spel eenmaal is uitgevoerd, heeft het een onverwachte uitkomst. Politieke partijen die voor
cliëntelisme kiezen, hebben uiteindelijk een duidelijk electoraal voordeel, waardoor alle andere politieke
partijen na verloop van tijd gedwongen worden om over te schakelen op cliëntelisme. De voortdurende

1/3
distributie van publieke goederen als particuliere beloningen voor cliëntelistische kiezers ondermijnt de
efficiëntie in de publieke sector en markten, en schaadt natuurlijke en ecologische hulpbronnen en de
sociale welvaart.

Opkomst van monopolistische machten

In dit spel krijgt de eerste cliëntelistische partij die aan de macht komt uiteindelijk ook een duidelijk
voordeel, waardoor de zittende partij meer dan twee verkiezingscycli aan de macht kan blijven, zelfs in
de context van vrije en eerlijke verkiezingen. In het model kunnen zittende partijen hun macht verder
consolideren door cliëntelisme en corruptie te combineren met verschillende graden van
staatsonderdrukking.

Impact op kwetsbaarheid

Het nieuwe artikel voorspelt dat politiek cliëntelisme en corruptie de kwetsbaarheid van een land
waarschijnlijk zullen vergroten. Etnische gemeenschappen die menen dat zij geen “eerlijke deal” krijgen,
kunnen ervoor kiezen de soevereiniteit en territoriale integriteit van hun land ter discussie te stellen. Deze
gevolgen worden nog versterkt als traditionele lokale overheden ongelijk en onrechtvaardig zijn. Er wordt
ook voorspeld dat separatistische bewegingen in het begin van hun strijd links of egalitair zullen zijn.

Het doorbreken van de vicieuze cirkel

Het artikel stelt de ontwikkeling van de particuliere sector voor als de belangrijkste uitweg uit deze
vicieuze cirkel. Terwijl economieën groeien en verschuiven van een op patronage gebaseerde particuliere
sector naar een productieve sector, zullen individuen hun ondernemingen en inkomens waarschijnlijk
beschermen tegen de grillige beslissingen van een cliëntelistische regering. Daarom zijn substantieel
verhoogde investeringen in een productieve particuliere sector een betere anti-corruptiestrategie voor de
langere termijn dan een strategie die zich uitsluitend richt op bestuur, verantwoording en
boekhoudkundige maatregelen.

Een historisch perspectief

De opkomst van kiesstelsels met meerdere partijen valt historisch gezien samen met het begin van het
kapitalisme. Naarmate de economische activiteiten evolueerden en de rijkdom toenam, konden de
hefbomen van de politieke en economische macht niet aan de grillige wil van één enkele koninklijke
familie worden overgelaten. Met de introductie van meerpartijenkiesstelsels werd de wil van de vorsten
vervangen door de collectieve wil van vertegenwoordigers van machtige belangengroepen, gebaseerd op
individuele rechten en op regels gebaseerde systemen. De opkomende particuliere sector hoefde zijn
eigen staat niet te plunderen. Ondernemers hadden de staat nodig om de creatie van welvaart te
reguleren, beschermen en faciliteren. Bovendien ontdekten ze al snel de cliëntelistische en corrupte
tendensen die werden veroorzaakt door kiesstelsels met meerdere partijen, waaraan ze decennialang
hebben gewerkt om deze te corrigeren.

In de nasleep van hun onafhankelijkheid hebben de meeste ontwikkelingslanden een meerpartijenstelsel

aangenomen als hun toekomstige bestuurssysteem. Bij het invoeren van dergelijke systemen beschikten
de meeste ontwikkelingslanden niet over de vereiste diepgewortelde sociale checks and balances die de

2/3
meer geavanceerde economieën stabiliseerden. Processen van vóór de onafhankelijkheid hadden vaak
hun hele sociale landschap weggevaagd, grenzen opnieuw getekend, gemeenschappen
gefragmenteerd, eerdere instituties, gemeenschapsstructuren en waarden verminderd.

Terwijl de opkomende elite bij gebrek aan een volwaardig kapitalisme haar eigen rijkdom in de
ontwikkelingslanden probeerde te accumuleren, kozen ze er vaak voor om hun eigen staat en hun
publieke middelen te plunderen in een cliëntelistische setting. Politiek cliëntelisme en corruptie werden zo
een naamloos historisch tijdperk, vooral voor lage-inkomenslanden, dat het postkoloniale tijdperk tot op
de dag van vandaag definieerde.

Wat moeten ontwikkelingswerkers doen?

Het doorbreken van deze vicieuze cirkel vereist de opkomst van een authentieke, dynamische
particuliere sector. De opkomst ervan kan worden bevorderd door substantiële ontwikkelingsfinanciering,
waardoor politiek cliëntelisme en corruptie tot het verleden kunnen behoren. Tot nu toe is er echter
betrekkelijk weinig ontwikkelingsfinanciering naar de ontwikkeling van de particuliere sector gesluisd.

De meeste ontwikkelingsorganisaties zijn ook terughoudend geweest in hun ontwikkelingsinspanningen

in de particuliere sector. Buitenlandse bedrijven naar een land lokken voor productieve investeringen is
geen gemakkelijke opgave geweest. Het aanmoedigen van de lokale elite om te investeren is ook een
enorme opgave gebleken, vanwege hun angst dat de overheid uiteindelijk bezit zal nemen van hun
gekoesterde spaargeld. Pogingen om het midden- en kleinbedrijf (MKB) te ontwikkelen, hoewel sociaal
rechtvaardig en lovenswaardig, zijn vaak gedwarsboomd of zonder voldoende kracht uitgevoerd. Bij
gebrek hieraan hebben op patronage gebaseerde bedrijven uit de particuliere sector gezegevierd – als
aanhangsels van cliëntelistische regeringen.

Investeren in de publieke sector is lastig, maar paradoxaal genoeg is het op de een of andere manier
gemakkelijker en gemakkelijk te rechtvaardigen. Als gevolg hiervan is er veel meer
ontwikkelingsfinanciering voor de publieke sector dan voor de private sector. Het is misschien de hoogste
tijd om deze trend te keren, in combinatie met meer fantasierijke vormen van ontwikkelingsfinanciering.

Auteurs
0

Doe mee aan het gesprek

De inhoud van dit veld blijft privé en zal niet openbaar worden gemaakt

Resterende tekens: 1000

About text formats

3/3