Utrzymanie dróg i autostrad

Ćwiczenie nr 2

Część 2
Metoda CBR
oWzmacnianie nawierzchni

oKonstrukcja poszerzenia drogi

METODA CBR: Wprowadzenie

 Opracowana w USA w latach 40 –tych,

 Metoda empiryczna,
 Daje wyniki zgodne z dotychczasowymi
doświadczeniami,
 Jest szybka, nie wymaga skomplikowanych
badań.

2
METODA CBR: Wyznaczenie
wskaźnika nośności CBR [%]
 Oparta na badaniu CBR gruntu

3
METODA CBR (3): Wyznaczenie
wskaźnika nośności CBR [%]
 CBR poszczególnych gruntów:
 Pospółki i żwiry CBR > 15 %
 Piaski gruboziarniste CBR 13 – 16 %
 Piaski średnioziarniste CBR 11 – 15 %
 Piaski drobnoziarniste CBR 9 – 13 %
 Pyły, piaski pylaste CBR 5 – 10 %
 Piaski gliniaste, gliny, iły CBR 2–6%

W przypadku gruntów spoistych CBR zależy od

plastyczności gruntów

4
METODA CBR: Projektowanie

Projektowanie:

Hzwym ≤ Hzistn + Hzproj

5
METODA CBR: Projektowanie

Hzwym = D  e  c
Gdzie:
D – grubość zastępcza nawierzchni w przeliczeniu na
tłuczeń (nomogram)
e- współczynnik klimatyczny
c- współczynnik zależny od maksymalnego
dopuszczalnego obciążenia

6
 METODA CBR: Przeliczenia z osi standardowej
100 kN na oś standardową 80kN

Współczynnik równoważności osi

Qj a
Fj   
QS
Gdzie:
Qj – ciężar osi rzeczywistej (w naszym przypadku 100kN)
Qs – ciężar osi standardowej (w naszym przypadku 80kN)
a – wykładnik potęgi (~4 dla nawierzchni podatnych,
~8 - 12 dla nawierzchni sztywnych i półsztywnych)

7
METODA CBR: Wyznaczenie
grubości zastępczej

8
METODA CBR: Wyznaczenie
grubości zastępczej

9
METODA CBR: Współczynniki

 e - współczynnik klimatyczny
hz = 0,8 to e = 0,9
hz = 1,0 to e = 1,0
hz = 1,2 lub 1,4 to e = 1,15
gdzie:
hz – głębokość przemarzania gruntu
 c - współczynnik zależny od maksymalnego
dopuszczalnego obciążenia
c = 0,5  (0,1  P)0,5
80 kN to c = 1,00
100 kN to c = 1,15
115 kN to c = 1,20
gdzie:
P – nacisk na jedno koło [kN]
10
METODA CBR: Strefy przemarzania
gruntu

11
METODA CBR: Strefy przemarzania
gruntu

12
 METODA CBR: Wyznaczenie grubości
zastępczej konstrukcji istniejącej

Hzistn = xo1hist1 + xo2hist2

+ xo3hist3+ ……
Gdzie:
xoi – stałe materiałowe istniejących warstw,
histn1, histn2 , histn3 , … – grubość istniejących
warstw,

13
METODA CBR: Wyznaczenie grubości
zastępczej konstrukcji istniejącej

Dla poszerzenia na poboczu

Hzistn = 0 cm

14
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Nawierzchnia bitumiczna w dobrym stanie 1,8 – 2,0

15
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Mało spękana nawierzchnia bitumiczna 1,7

16
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Średnio spękana nawierzchnia bitumiczna 1,3 - 1,5

17
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Bardzo spękana nawierzchnia bitumiczna 1,0

18
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Nawierzchnia bitumiczna z wieloma uszkodzeniami ???

19
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Nawierzchnia bitumiczna z wieloma uszkodzeniami ???

20
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Nawierzchnia bitumiczna z deformacjami plastycznymi ???

21
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Wartości liczbowe współczynnika Xo:
 Warstwa stabilizacji w dobrym stanie 1,2
 Warstwa stabilizacji spękana 0,8 – 0,9

22
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Wartości liczbowe współczynnika Xo:
 Bruk w dobrym stanie 1,0 – 1,2
 Bruk w średnim stanie 0,8 – 0,9
 Bruk w złym stanie 0,5
 Kostka kamienna 1,3 – 1,7

23
 METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Wartości liczbowe współczynnika Xo:
 Warstwa tłucznia 0,6 – 1,0
 Nawierzchnia tłuczniowa 1,2
 Kruszywo łamane 1,0
 Żwir i pospółki 0,7
 Piaski grube 0,6
 Piaski średnie 0,5
 Piaski drobne 0,4

24
METODA CBR: Wyznaczenie grubości
zastępczej warstw projektowanych

Hzproj = xh1 + yh2 + zh3

Gdzie:
x, y, z – stałe materiałowe
h1, h2 , h3 , … – grubość poszczególnych
warstw

25
METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Wartości liczbowe współczynnika X:
 Beton asfaltowy 2,0
 SMA 2,0
 Asfalt drenażowy 2,0?
Wartości liczbowe współczynnika Y:
 Mieszanka niezwiązana C90/3 1,0
 Beton asfaltowy 2,0
 Kruszywo związane sp. hydr. C3/4 1,3
 Kruszywo związane sp. hydr. C5/6 1,4
 Kruszywo związane sp. hydr. C6/8 1,6
 Mieszanka Mineralno-Cementowo-Emulsyjna 1,4

26
METODA CBR: Wartości stałych
materiałowych
Wartości liczbowe współczynnika Z:
 Krusz. zw. spoi. hydr. C3/4 1,3
 Krusz. zw. spoi. hydr. C1,5/2 1,2
 Kruszywo o CBR>60% 0,7
 Kruszywo o CBR>25% 0,6

27
METODA CBR: Rysunki

28
METODA CBR: Rysunki

29
METODA CBR: Rysunki

30
METODA CBR: Rysunki

31
 METODA CBR: Rysunki

 Odsadzki pomiędzy poszczególnymi warstwami nawierzchni:

 Warstwy asfaltowe:
 w-wa ścieralna – w-wa wiążąca – brak odsadzek
 w-wa wiążąca – w-wa podb. zasad. asf. – brak odsadzek
 w-wa podb. zas. asf – w-wa dol. podb. zas. – 15 – 20 cm
 Pomiędzy pozostałymi warstwami – 15 – 20 cm

32
 METODA CBR: Rysunki

 Zakończenie krawędzi warstwy:

 w-wy asfaltowe- pochylenie 1:1
 w-wy z kruszyw - pochylenie 1:1,5
 w-wy z MZSH, GSSH i GSW - pochylenie 1:1
 Warstwę ulepszonego podłoża oraz warstwę mrozoochronną
należy wyprowadzić na krawędź skarpy
 Warstwę odsączającą należy wyprowadzić na krawędź
skarpy lub odprowadzić do drenu

33
Zakresy grubości warstw (1)

Warstwy ścieralne
Warstwa BBTM - 2,5 cm
Warstwa SMA - 4,0 cm
Warstwa BA - 4,0 – 5,0 cm

34
 Zakresy grubości warstw (2)
Pozostałe warstwy asfaltowe:
Minimalna grubość:
2,5  wymiar największego ziarna
kruszywa w mieszance mineralnej
Typowe grubości:
W-wa wiążąca - 4,0 – 9,0 cm
W-wa podbudowy - 6,0 - ~24 cm
W-wa wyrównawcza - min. 3,0 cm
UWAGA: przy warstwach > 14 cm należy
zastosować podział na warstwy technologiczne 35
 Zakresy grubości warstw (3)

Pozostałe warstwy:
Typowa grubość to zakres: 15 – 30 cm

W przypadku warstwy wyrównawczej z

kruszywa, minimalna grubość to 10 cm

36
METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (1):

Dane:
Ruch 200 osi 80 kN/dobę/pas w połowie
okresu eksploatacji
Podłoże Pg (CBR = 3,0 %)
Dopuszczalne osie 100 kN,
Położenie drogi Gdańsk
Istniejąca konstrukcja:
 Warstw asfaltowe spękane 10 cm,
 Tłuczeń zapylony 15 cm
 Piasek drobny 15 cm

37
METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (2):

38
METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (3):

Hzwym = D  e  c
D – nomogram D = 54 cm
Gdańsk, hz = 1,0 e = 1,0
Osie 100 kN c = 1,15

Hzwym = 54  1,0  1,15 = 62 cm

39
 METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (4):

Hzistn = xo1hist1 + xo2hist2 +

xo3hist3

Hzistn = 1,310 + 0,615 + 0,415 =

28 cm

40
METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (5):

Hzwym ≤ Hzistn + Hzproj

Hzproj ≥ Hzwym - Hzistn

Hzproj ≥ 62 – 28 = 34 cm

41
 METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (6):

Beton asfaltowy
Wariant I x = 2,0
Grubość 12 cm
beton asfaltowy + kruszywo
Mieszanka niezwiązana
y = 1,0
Hzproj = x  h1 + y  h2 Grubość 10 cm

Hzproj = 2,0  12 + 1,0  10 = 34 cm

Istniejąca konstrukcja nawierzchni

Hzproj = 34 cm = Hzwym = 34 cm
Podłoże, piasek gliniasty

42
 METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (7):
Warstwa ścieralna,
Beton asfaltowy 4 cm

Warstwa podbudowy,
Beton asfaltowy 8 cm

Mieszanka niezwiązana
Ostatecznie przyjęto: Grubość, minimum 10 cm

Istniejąca konstrukcja nawierzchni

Podłoże, piasek gliniasty

43
 METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (8):

Beton asfaltowy
Wariant II x = 2,0
Grubość 17 cm
Tylko beton asfaltowy

Istniejąca konstrukcja nawierzchni

Hzproj = x  h1
Podłoże, piasek gliniasty
Hzproj = 2,0  17 = 34 cm

Hzproj = 34 cm = Hzwym = 34 cm

44
 METODA CBR – PRZYKŁAD 1 (9):
Warstwa ścieralna,
Beton asfaltowy 4 cm

Warstwa podbudowy,
Beton asfaltowy 8 cm

Warstwa wyrównawcza,
Ostatecznie przyjęto: Beton asfaltowy minimum 5 cm

Istniejąca konstrukcja nawierzchni

Podłoże, piasek gliniasty

45
METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (1):

Dane:
Ruch 200 osi 80 kN/dobę/pas w połowie
okresu eksploatacji
Podłoże Pg (CBR = 3,0 %)
Dopuszczalne osie 115 kN,
Położenie drogi Gdańsk
Istniejąca konstrukcja:
 Warstw asfaltowe bardzo spękane 10 cm,
 Bruk kamienny w dobrym stanie 10 cm
 Kruszywo łamane 15 cm

46
METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (2):

47
METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (3):

Hzwym = D  e  c

D – nomogram D = 54 cm
Gdańsk, hz = 1,0 e = 1,0
Osie 115 kN c = 1,2

Hzwym = 54  1,0  1,2 = 65 cm

48
 METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (4):

Hzistn = xo1  hist1 + xo2  hist2 + xo3  hist3

Hzistn = 1,0  10 + 1,2  10 + 0,6  15

= 31 cm

Zakładamy usunięcie warstw asfaltowych:

Hzistn = 1,2  10 + 0,6  15 = 21 cm

49
METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (4):

Hzwym ≤ Hzistn + Hzproj

Hzproj ≥ Hzwym - Hzistn

Hzproj ≥ 65 – 21 = 44 cm

50
 METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (5):

Beton asfaltowy
x = 2,0
Wariant I Grubość 18 cm
beton asfaltowy + kruszywo
Mieszanka niezwiązana
y = 1,0
Hzproj = x  h1 + y  h2 Grubość 10 cm

Istniejąca konstrukcja po usunięciu

Hzproj = 2,0  18 + 1,0  10 = 46 cm warstw asfaltowych

Hzproj = 46 cm > Hzwym = 44 cm

Podłoże, piasek gliniasty

51
 METODA CBR – PRZYKŁAD 2 (6):
Warstwa ścieralna,
Beton asfaltowy 4 cm

Warstwa wiążąca,
Beton asfaltowy 6 cm
Warstwa podbudowy,
Ostatecznie przyjęto: Beton asfaltowy 8 cm

Mieszanka niezwiązana
Grubość minimum 10 cm

Istniejąca konstrukcja po usunięciu

warstw asfaltowych

Podłoże, piasek gliniasty

52
I to by
było na
tyle …..

53