22/6/2016

Hội chứng rối loạn hô hấp

và sinh sản
Bệnh tai xanh

ĐỖ TIẾN DUY
DVM., MSc, PhD
Bộ môn Bệnh Truyền Nhiễm và Thú y cộng đồng
Khoa Chăn Nuôi Thú Y

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

Virus PRRS
Đặc điểm bệnh lý của PRRS
Dịch tễ PRRS
Phòng bệnh

1
 22/6/2016

Virus PRRS
Báo cáo bệnh đầu tiên ở Mỹ và Canada, giữa 1980's

“Mystery swine disease” ~ bệnh bí ẩn

Sau đó, ghi nhận bệnh ở Châu Âu và các nước

Virus PRRS phân lập đầu tiên ở Hà Lan (Lelystad virus)

Sau đó, phân lập ở Mỹ (VR-2332)

Đặc điểm bệnh

Rối loạn sinh sản trên heo nái

Rối loạn hô hấp trên heo con và heo lớn

Thiệt hại kinh kế: ~560 triệu USD mỗi năm ở Mỹ (Neumann et al.,
2005)

Virus PRRS

RNA virus với 2 kiểu gien

chính
Chủng EU (Châu Âu)
Chủng NA (Bắc Mỹ), HP-Độc lực cao

- Đột biến nhanh

- Đa dạng về di truyền
- Đa dạng về khả năng gây bệnh

2
 22/6/2016

Virus PRRSV chủng Độc lực cao (HP)

Đột biến mất đoạn 30 amino acids của

gien NSP2
Liên quan đến sự thay đổi độc lực (?)

Virus PRRS

- [1] Tổ hợp phức tạp: sự tương tác giữa Vật

chủ và Virus

- [2] Cấu trúc virus phức hợp

- [3] Thay đổi tính sinh miễn dịch của Vật chủ
nhiễm (làm lệch hướng)

- [4] Biến đổi gien và kháng nguyên

- [5] Ức chế chế tiết Interferon

3
 22/6/2016

Virus PRRS

Đặc điểm bệnh lý của PRRS

10 Chủng EU
9 Chủng US
Rối loạn hô hấp 8
Chủng HP
Log10 RNA copies

7
Chủng EU << Chủng US 6
5
4
Rối loạn sinh sản 3
2
Chủng EU  Chủng US 1
0
0 3 5 7 10 14 21 28

Ngày sau gây bệnh

Chủng HP: gây chết, rối loạn hô hấp và sinh sản

trầm trọng

4
 22/6/2016

Đặc điểm bệnh lý của PRRS

Viêm phổi kẽ (sưng hạch phổi): sốt, bỏ ăn,
ho, thở khó, tím tái
Đàn heo nhiễm nặng
25% heo con chết
Thường kết hợp với mầm bệnh khác

5
 22/6/2016

Đặc điểm bệnh lý của PRRS

Sảy thai giai
đoạn cuối
Đẻ non, heo con
yếu ớt
Số heo trên ổ
thấp
Heo cai sữa là
nguồn nhiễm
chính

Bệnh lý gì trên heo

nhiễm
HP-PRRSV ?

6
 22/6/2016

Đặc điểm bệnh lý của PRRS (chủng HP)

Tỷ lệ bệnh cao 50-100%

Tỷ lệ chết 20-100%

Sốt rất cao (>41oC)

Đỏ da, chảy máu ngoài da
Khó thở nghiêm trọng
Liệt
Run giật (buổi chiều)
Tính hướng mô rộng và hư hại lớn
Xuất huyết cơ quan nội tạng
Suy giảm miễn dịch trầm trọng

• Heo sau cai sữa, tai xanh, chảy

mũi và đổ ghèn mắt
• Heo nuôi thịt – đỏ da và khó thở
nặng

(NT Mến & TQ Hiếu, 2010)

Tỷ lệ biểu hiện lâm sàng trên các

hạng heo

7
 22/6/2016

Đặc điểm bệnh lý của PRRS (chủng HP)

Tại các ổ dịch ở Việt Nam, nhiễm ghép với

Mycoplasma hyopneumoniae
Pasteurella multocida
Haemophilus parasuis
Streptococcus suis
Actinobacillus pleuropneumoniae
CSFV
42 % ghép với PCV2

Gây nhiễm thí nghiệm (Duy và ctv.,

2015)

8
 22/6/2016

HEO RỪNG LAI: Chết (5/28) (Duy và ctv.,

2015)

17

Dịch tễ PRRS

9
 22/6/2016

Dịch tễ PRRS
Ở Việt Nam, lưu hành virus PRRS chủng EU, US và cả
HP (độc lực cao)
Một Trại có thể nhiễm cả hai chủng
EU và US
US và HP
EU và US và HP

Khảo sát 2006-2007 (TTB Liên & TT Dân, 2003, 2007;

HTT Hương, 2009)
 Chủng US: 62,14%
 Chủng EU: 3,54%
 Nhiễm ghép (US + EU strains): 34,28%

Dịch tễ PRRS

2007-2008

2008

2008

(Metwally S. et. Al., 2010)

10
 22/6/2016

Dịch tễ PRRS

Dịch tễ PRRS

OIE., 2009

11
 22/6/2016

Phòng bệnh

Đáp ứng miễn dịch (dịch

thể/tế bào) yếu và rất
chậm
Kháng thể trung hòa xuất
hiện rất trễ
Ức chế miễn dịch (IL10)
Sự đa dạng kiểu gien
PRRSV thử thách chương
trình vaccine

Phòng bệnh

Kháng thể Trung Miễn dịch vững chắc

hòa giữ vai trò bảo
hộ
Đến chậm
Nhanh đi
Vai trò truyền từ mẹ
sang con

IFN--SC có ý
nghĩa trong bảo hộ
(?)

12
 22/6/2016

Phòng bệnh

Osorio et al., 1998

Maternal-derived antibody
(TTB Lien, 2003)

13
 22/6/2016

Vai trò của vaccine với PRRS

Giảm bệnh lý lâm sàng

Giảm virus huyết, áp lực nhiễm
Giảm tỷ lệ chết sau cai sữa (thực địa)
Tiêm vắc-xin cho nái – phòng nhiễm sớm heo con
Vaccine không thay thế các biện pháp phòng bệnh
tổng thể khác

NÊN SỬ DỤNG VẮC-XIN TRÊN CẢ HEO

NÁI VÀ HEO CON
TÙY THEO SỰ ỔN ĐỊNH HAY KHÔNG ỔN
ĐỊNH CỦA ĐÀN ĐỂ ÁP DỤNG QUY TRÌNH
VACCINE PHÙ HỢP

Cần nghiên cứu chứng

minh
Bởi vì heo nái phơi
nhiễm hay được
Vai trò kháng thể trung tiêm phòng nhiều
hòa có truyền qua sữa lần Kháng thể trung
hòa sẽ cao và kéo
đầu ? dài

Bảo hộ heo con ra sao

? Bao lâu ?

14
 22/6/2016

Phòng bệnh

Sử dụng thuốc
Kháng sinh chống phụ nhiễm
Tilmicosin giảm bệnh lý lâm sàng của PRRS (?)
Tăng sức kháng bệnh
Quản lý – thực hành chăn nuôi tốt
Cùng vào cùng ra
Dãy chuồng nhốt cùng lứa tuổi heo
Thích nghi heo hậu bị
Kiểm soát nhiễm trùng từ ngoài
An toàn sinh học

Thanks you
Cám ơn sự lắng nghe

15