Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 56
Imię i nazwisko ...................................

1.2.Nośnik informacji genetycznej – DNA

1 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Cechy dziedziczne organizmu są zapisane w

A. białkach znajdujących się w cytoplazmie.

B. nukleotydach i białkach znajdujących się w cytoplazmie.
C. kolejności nukleotydów budujących DNA.
D. kolejności nukleotydów budujących RNA.

2 Podkreśl prawdziwe informacje tak, aby tekst dotyczący kwasów nukleinowych (.../2 pkt)
człowieka był zgodny z prawdą.

Materiałem genetycznym zawierającym informacje o budowie i funkcjonowaniu danego

organizmu jest DNA / RNA. RNA i DNA to związki wielkocząsteczkowe, które składają
się z mniejszych jednostek – aminokwasów / nukleotydów. DNA ma postać pojedynczej /
podwójnej helisy. RNA jest zazwyczaj zbudowany z podwójnej / pojedynczej nici.

3 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Jeden chromosom na początku podziału komórkowego składa się z

A. wielu cząsteczek DNA.

B. trzech cząsteczek DNA.
C. dwóch cząsteczek DNA.
D. jednej cząsteczki DNA.

4 Oceń, które zdania dotyczą DNA, a które – RNA. Zaznacz DNA lub RNA. (.../4 pkt)

W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,

1. DNA RNA
cytozyna, guanina i uracyl.
2. Jest dwuniciowy. DNA RNA
W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,
3. DNA RNA
tymina, cytozyna i guanina.
4. Zazwyczaj jest jednoniciowy. DNA RNA

5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Nukleotyd DNA jest zbudowany z

A. zasady potasowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.

B. zasady potasowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
C. zasady azotowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
D. zasady azotowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.

6 Dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA zgodnie z zasadą (.../1 pkt)
komplementarności.

ACCGTGCCAATCGA

7 Podaj dwie różnice w budowie DNA i RNA. (.../2 pkt)

Grupa A | strona 1 z 6
8 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Podstawową jednostką dziedziczności jest

A. gen.
B. kariotyp.
C. chromosom.
D. nukleotyd.

9 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące budowy DNA są zgodne z prawdą. Zaznacz (.../4 pkt)
literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo literę F – jeśli jest fałszywa.

Cukrem wchodzącym w skład nukleotydu DNA jest

1. P F
deoksyryboza.
Cząsteczka DNA składa się z czterech równolegle ułożonych
2. P F
nici.
Nukleotydy w pojedynczej nici DNA są ułożone w
3. P F
przypadkowej kolejności.
Zasady azotowe dwóch nici DNA zawsze tworzą ściśle
4. P F
określone pary.
10 Przyporządkuj odpowiednim definicjom (A–C) właściwe pojęcia (1–4). (.../3 pkt)

A. Kompletny zestaw chromosomów

charakterystyczny dla danego 1. Gen
gatunku. 2. Komplementarność
B. Proces tworzenia kopii DNA. 3. Replikacja
C. Odcinek DNA, który zawiera 4. Kariotyp
informację o budowie białka.

11 Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały prawidłowe definicje. Wybierz pojęcia (.../4 pkt)
z podanych.
chromatyda, replikacja, kariotyp, centromer, gen, komplementarność
1. Kompletny zestaw chromosomów, charakterystyczny dla danego gatunku to
……………………
2. Proces tworzenia kopii DNA to …………………………
3. …………. to podłużna połówka chromosomu
4. Odcinek DNA, który zawiera informację o budowie białka to…………………..

12 Uzupełnij zdania na podstawie ilustracji. (.../3 pkt)

Cukier występujący w nukleotydzie RNA

to ....................................., a w
nukleotydzie DNA –
.......................................... . Zasada
azotowa, która występuje w nukleotydzie
RNA, to ...................................., a w
nukleotydzie DNA –
..................................... . Zarówno w
nukleotydzie RNA, jak i w nukleotydzie
DNA występuje ..................................... .

Grupa A | strona 2 z 6
13 Zaznacz punkt, w którym poprawnie przedstawiono dwie cząsteczki DNA powstałe (.../1 pkt)
w wyniku replikacji.

14 Na podstawie ilustracji przedstawiającej fragment DNA wykonaj polecenia. (.../4 pkt)

a. Podaj nazwy elementów DNA

oznaczonych cyframi 1–3 oraz
literą X.
b. Wpisz we właściwe miejsca
brakujące oznaczenia literowe
zasad azotowych. Pamiętaj o regule
komplementarności.

Grupa A | strona 3 z 6
15 Wskaż elementy budowy DNA i podpisz je, korzystając z podanych wyrazów. (.../1 pkt)

zasada azotowa, deoksyryboza, reszta kwasu fosforowego

16 Wpisz we właściwe miejsca schematu symbole literowe zasad azotowych. Pamiętaj o (.../1 pkt)
regule komplementarności.

17 Podaj nazwę elementu oznaczonego na ilustracji literą X. (.../1 pkt)

Grupa A | strona 4 z 6
18 Dopasuj do opisów funkcji RNA właściwe rodzaje tego kwasu. Wpisz w (.../1 pkt)
wykropkowane miejsca odpowiednie nazwy.

rRNA, mRNA, tRNA

Buduje rybosomy – struktury odpowiadające za łączenie aminokwasów w białka.

……………
Przenosi informacje o budowie białek z jądra do cytoplazmy. ……………
Dostarcza aminokwasy do rybosomów.

19 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Proces tworzenia kopii DNA nazywamy

A. replikacją.
B. translacją.
C. rekombinacją.
D. transkrypcją.

20 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

W DNA jest zakodowana informacja o budowie

A. cukrów.
B. tłuszczów.
C. kwasów.
D. białek.

21 Uzupełnij poniższy tekst. Zaznacz odpowiedzi wybrane spośród A–J w taki sposób, (.../5 pkt)
aby informacja dotycząca budowy kwasów nukleinowych była prawdziwa.

Podstawowa jednostka dziedziczności – A / B – pod względem chemicznym jest

fragmentem cząsteczki C / D. RNA i DNA składają się z mniejszych cząsteczek
nazywanych E / F. Każda z nich jest zbudowana z cukru – rybozy lub deoksyrybozy,
reszty kwasu G / H oraz zasady azotowej. Cztery rodzaje zasad azotowych tworzących
DNA to: guanina, cytozyna, adenina oraz I / J.

A. chromosom; B. gen; C. DNA D; RNA E. nukleotydami; F. nukleosomami;

G. fosforowego; H. azotowego; I. uracyl; J. tymina

22 Przyporządkuj pojęciom (1–3) odpowiednie definicje (A–D). (.../3 pkt)

A. Odcinek DNA zawierający informację o danej cesze organizmu.

1. Gen. B. Podstawowa jednostka budująca DNA.
2. Genom. C. Kompletny zapis informacji genetycznej danego organizmu.
3. Nukleotyd. D. Struktura, która w niedzielącej się komórce zawiera jedną
cząsteczkę DNA.

23 Zaznacz punkty zawierające informacje o DNA. (.../1 pkt)

A. Jest przekazywany z pokolenia na pokolenie.

B. Występuje w nim nukleotyd uracylowy.
C. Nie podlega procesom dziedziczenia.
D. Zawiera informację genetyczną o budowie organizmu.

24 Dopisz nić DNA komplementarną do zapisanej poniżej. (.../1 pkt)

AATGCCTGAAGGTT

Grupa A | strona 5 z 6
25 Uzupełnij zdania. (.../4 pkt)

nukleotyd, deoksyryboza, reszta kwasu fosforowego, dwóch, deoksyryboza, uracyl, zasada

azotowa, jednej

Podstawową jednostką budującą zarówno kwas deoksyrybonukleinowy, jak i

rybonukleinowy jest …….…………... .W DNA budują go: cukier zwany

…….…………..., …….…………... oraz …….………….... . W RNA zamiast

…….………….... występuje ryboza, a zamiast tyminy – …….………….... . DNA składa

się z …….…………... nici, a RNA – z …….…………... nici.

26 Oceń, czy podany opis dotyczy DNA, RNA, czy też obu kwasów nukleinowych. (.../4 pkt)
Wpisz znak „+” w odpowiedniej rubryce tabeli.

Opis cząsteczki kwasu nukleinowego DNA RNA

1. Cząsteczka ma strukturę podwójnej helisy.
Cukrem, który wchodzi w skład cząsteczki, jest
2.
deoksyryboza.
3. Nukleotyd może zawierać tyminę.
4. Cukrem, który wchodzi w skład cząsteczki, jest ryboza.

Grupa A | strona 6 z 6
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 56
Imię i nazwisko ...................................

1.2.Nośnik informacji genetycznej – DNA

1 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Cechy dziedziczne organizmu są zapisane w

A. kolejności nukleotydów budujących DNA.

B. kolejności nukleotydów budujących RNA.
C. białkach znajdujących się w cytoplazmie.
D. nukleotydach i białkach znajdujących się w cytoplazmie.

2 Skreśl błędne informacje tak, aby tekst dotyczący kwasów nukleinowych człowieka (.../2 pkt)
był zgodny z prawdą.

RNA i DNA to związki wielkocząsteczkowe, które składają się z mniejszych jednostek –

aminokwasów / nukleotydów. DNA ma postać pojedynczej / podwójnej helisy. RNA jest
zazwyczaj zbudowany z podwójnej / pojedynczej nici. Materiałem genetycznym
zawierającym informacje o budowie i funkcjonowaniu danego organizmu jest DNA /
RNA.

3 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Jeden chromosom na początku podziału komórkowego składa się z

A. jednej cząsteczki DNA.

B. dwóch cząsteczek DNA.
C. trzech cząsteczek DNA.
D. wielu cząsteczek DNA.

4 Oceń, które zdania dotyczą DNA, a które – RNA. Zaznacz DNA lub RNA. (.../4 pkt)

1. Zazwyczaj jest jednoniciowy. DNA RNA

W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,
2. DNA RNA
cytozyna, guanina i uracyl.
3. Jest dwuniciowy. DNA RNA
W jego nukleotydach występują zasady azotowe: adenina,
4. DNA RNA
tymina, cytozyna i guanina.

5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Nukleotyd DNA jest zbudowany z

A. zasady azotowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.

B. zasady azotowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
C. zasady potasowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
D. zasady potasowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.

6 Dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA zgodnie z zasadą (.../1 pkt)
komplementarności.

TGGCACGGTTAGCT

7 Podaj dwie różnice w budowie DNA i RNA. (.../2 pkt)

Grupa B | strona 1 z 6
8 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Podstawową jednostką dziedziczności jest

A. chromosom.
B. nukleotyd.
C. kariotyp.
D. gen.

9 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące budowy DNA są zgodne z prawdą. Zaznacz (.../4 pkt)
literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Cukrem wchodzącym w skład nukleotydu DNA jest ryboza. P F

Cząsteczka DNA składa się z dwóch równolegle ułożonych
2. P F
nici.
Nukleotydy w pojedynczej nici DNA są ułożone w ściśle
3. P F
określonej kolejności.
4. Zasady azotowe dwóch nici DNA tworzą przypadkowe pary. P F
10 Przyporządkuj odpowiednim definicjom (A–C) właściwe pojęcia (1–4). (.../3 pkt)

A. Proces tworzenia kopii DNA.

B. Odcinek DNA, który zawiera 1. Gen
informację o budowie białka. 2. Komplementarność
C. Kompletny zestaw chromosomów 3. Replikacja
charakterystyczny dla danego 4. Kariotyp
gatunku.

11 Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały prawidłowe definicje. Wybierz pojęcia (.../4 pkt)
z podanych.
chromatyda, replikacja, kariotyp, centromer, gen, komplementarność
1. Odcinek DNA, który zawiera informację o budowie białka to…………………..
2. …………. to podłużna połówka chromosomu
3. Proces tworzenia kopii DNA to …………………………
4. Kompletny zestaw chromosomów, charakterystyczny dla danego gatunku to .........……

12 Uzupełnij zdania na podstawie ilustracji. (.../3 pkt)

Zasada azotowa, która występuje w

nukleotydzie RNA, to
....................................., a w nukleotydzie
DNA – ..................................... . Zarówno
w nukleotydzie RNA, jak i w nukleotydzie
DNA występuje ...................................... .
Cukier występujący w nukleotydzie RNA
to ....................................., a w
nukleotydzie DNA –
...................................... .

Grupa B | strona 2 z 6
13 Zaznacz punkt, w którym poprawnie przedstawiono dwie cząsteczki DNA powstałe (.../1 pkt)
w wyniku replikacji.

14 Na podstawie ilustracji przedstawiającej fragment DNA wykonaj polecenia. (.../4 pkt)

a. Podaj nazwy elementów DNA

oznaczonych cyframi 1–3 oraz
literą X.
b. Wpisz we właściwe miejsca
brakujące oznaczenia literowe
zasad azotowych. Pamiętaj o regule
komplementarności.

Grupa B | strona 3 z 6
15 Wskaż elementy budowy DNA i podpisz je, korzystając z podanych wyrazów. (.../1 pkt)

zasada azotowa, deoksyryboza, reszta kwasu fosforowego

16 Wpisz we właściwe miejsca schematu symbole literowe zasad azotowych. Pamiętaj o (.../1 pkt)
regule komplementarności.

17 Podaj nazwę elementu oznaczonego na ilustracji literą X. (.../1 pkt)

Grupa B | strona 4 z 6
18 Dopasuj do opisów funkcji RNA właściwe rodzaje tego kwasu. Wpisz w (.../1 pkt)
wykropkowane miejsca odpowiednie nazwy.

mRNA, tRNA, rRNA

Buduje rybosomy – struktury odpowiadające za łączenie aminokwasów w białka.

……………
Przenosi informacje o budowie białek z jądra do cytoplazmy. ……………
Dostarcza aminokwasy do rybosomów. ……………

19 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

Proces tworzenia kopii DNA nazywamy

A. transkrypcją
B. rekombinacją.
C. replikacją.
D. translacją.

20 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. (.../1 pkt)

W DNA jest zakodowana informacja o budowie

A. kwasów.
B. białek.
C. cukrów.
D. tłuszczów.

21 Uzupełnij poniższy tekst. Zaznacz odpowiedzi wybrane spośród A–J w taki sposób, (.../5 pkt)
aby informacja dotycząca budowy kwasów nukleinowych była prawdziwa.

Podstawowa jednostka dziedziczności – A / B – pod względem chemicznym jest

fragmentem cząsteczki C / D. RNA i DNA składają się z mniejszych cząsteczek
nazywanych E / F. Każda z nich jest zbudowana z cukru – rybozy lub deoksyrybozy,
reszty kwasu G / H oraz zasady azotowej. Cztery rodzaje zasad azotowych tworzących
DNA to: guanina, cytozyna, adenina oraz I / J.

A. gen; B. chromosom; C. DNA D; RNA E. nukleosomami; F. nukleotydami;

G. azotowego; H. fosforowego; I. tymina; J. uracyl

22 Przyporządkuj pojęciom (1–3) odpowiednie definicje (A–D). (.../3 pkt)

A. Kompletny zapis informacji genetycznej danego organizmu.

1. Nukleotyd. B. Odcinek DNA zawierający informację o danej cesze organizmu.
2. Genom. C. Struktura, która w niedzielącej się komórce zawiera jedną
3. Gen. cząsteczkę DNA.
D. Podstawowa jednostka budująca DNA.

23 Zaznacz punkty zawierające informacje o DNA. (.../1 pkt)

A. Nie podlega procesom dziedziczenia.

B. Jest przekazywany z pokolenia na pokolenie.
C. Zawiera informację genetyczną o budowie organizmu.
D. Występuje w nim nukleotyd uracylowy.

24 Dopisz nić DNA komplementarną do zapisanej poniżej. (.../1 pkt)

TACCATGCCGTAGG

Grupa B | strona 5 z 6
25 Uzupełnij zdania. (.../4 pkt)

jednej, nukleotyd, deoksyryboza, zasada azotowa, reszta kwasu fosforowego, tymina,

dwóch, ryboza

Podstawową jednostką budującą zarówno kwas deoksyrybonukleinowy, jak i

rybonukleinowy jest …….…………... . W DNA budują go: cukier zwany

…….…………..., …….…………... oraz …….………….... . W RNA zamiast

deoksyrybozy występuje …….…………...., a zamiast …….………….... – uracyl. DNA

składa się z …….…………... nici, a RNA – z …….…………... nici.

26 Oceń, czy podany opis dotyczy DNA, RNA, czy też obu kwasów nukleinowych. (.../4 pkt)
Wpisz znak „+” w odpowiedniej rubryce tabeli.

Opis cząsteczki kwasu nukleinowego DNA RNA

1. Cukrem, który wchodzi w skład cząsteczki, jest ryboza.
2. Cząsteczka ma strukturę podwójnej helisy.
3. Nukleotyd może zawierać tyminę.
Cukrem, który wchodzi w skład cząsteczki, jest
4.
deoksyryboza.

Grupa B | strona 6 z 6