Konkurs Geograficzny

dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego

w roku szkolnym 2013/2014

Etap wojewódzki

Drogi Uczniu!
Gratulujemy Ci wyników osiągniętych na etapie rejonowym.
Przed przystąpieniem do pracy z testem zakoduj swoje dane na karcie odpowiedzi
do zadań zamkniętych, a także wpisz swój kod na karcie odpowiedzi do zadań otwartych,
zgodnie z poleceniem komisji konkursowej.
Za chwilę będziesz rozwiązywać test, który składa się z 39 zadań. Punktacja za każde
zadanie jest podana przy jego numerze.
Zadania 1-19 to zadania zamknięte. Każde zawiera cztery odpowiedzi, z których
tylko jedna jest poprawna. Znajdź ją i zaznacz wyłącznie na załączonej karcie odpowiedzi
do zadań zamkniętych. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź obwiedź kółkiem i zaznacz
nową, poprawną. Jeżeli zaznaczysz więcej niż jedną odpowiedź bez wskazania, która jest
prawidłowa, to żadna z nich nie będzie uznana.
Zadania 20-39 to zadania otwarte lub zamknięte. Odpowiedzi na nie udzielaj
na karcie odpowiedzi do zadań otwartych.
Pracuj spokojnie i uważnie. W czasie rozwiązywania zadań możesz używać linijki
i prostego kalkulatora. Na karcie odpowiedzi nie używaj ołówka, gumki ani korektora.
Po zakończeniu pracy sprawdź, czy udzieliłeś wszystkich odpowiedzi.
Na rozwiązanie zadań masz 120 minut.

Trzymamy kciuki, powodzenia!

Zadanie 1. (0-1)
Za twórcę pojęcia geografia (z greckiego geos – ziemia i grapho – piszę) uważa się:
A. Platona.
B. Eratostenesa z Cyreny.
C. Arystotelesa.
D. Pitagorasa.

Zadanie 2. (0-1)
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

↑N

Rysunek poziomicowy przedstawia:

A. kotlinę o stromym stoku wschodnim i łagodnym zachodnim.
B. kotlinę o stromym stoku zachodnim i łagodnym wschodnim.
C. wzgórze o stromym stoku wschodnim i łagodnym zachodnim.
D. wzgórze o stromym stoku zachodnim i łagodnym wschodnim.

Zadanie 3. (0-1)

Długość trasy wycieczki autokarowej na mapie w skali 1 : 10 000 000 jest równa 7,7 cm.
W rzeczywistości trasa ta ma długość:
A. 7,7 km.
B. 77 km.
C. 770 km.
D. 7700 km.

Zadanie 4. (0-1)

2
Turysta, który chce przejść od ostańca, przez punkt P, do kładki, powinien pójść w kierunku:
A. północno-zachodnim, a następnie zachodnim.
B. północno-wschodnim, a następnie wschodnim.
C. południowo-zachodnim, a następnie zachodnim.
D. południowo-wschodnim, a następnie wschodnim.

Zadanie 5. (0-1)
W swojej wędrówce wokół Słońca Ziemia wykonuje dwa ruchy:
A. obrotowy z zachodu na wschód i obiegowy odwrotny do kierunku wskazówek zegara.
B. obrotowy ze wschodu na zachód i obiegowy odwrotny do kierunku wskazówek
zegara.
C. obrotowy z zachodu na wschód i obiegowy zgodny z ruchem wskazówek zegara.
D. obrotowy ze wschodu na zachód i obiegowy zgodny z ruchem wskazówek zegara.

Zadanie 6. (0-1)

3
Korzystając z zamieszczonego rysunku, zaznacz zdanie odnoszące się do prędkości liniowej
punktów wskazanych na siatce geograficznej.

A. Wszystkie zaznaczone punkty poruszają się z jednakową prędkością liniową.

B. Z jednakową prędkością liniową poruszają się tylko punkty 1. oraz 3.
C. Z jednakową prędkością liniową poruszają się punkty 2. oraz 6.
D. Z najmniejszą prędkością liniową porusza się punkt 5.

Zadanie 7. (0-1)
Turysta, lecący z miasta A do miasta B, we wtorek 20 czerwca o północy przekracza
międzynarodową linię zmiany daty zgodnie z przedstawionym schematem. Zaznacz, którą
datą oraz nazwą dnia tygodnia powinien posługiwać się podróżny po przekroczeniu tej linii.

A. niedziela, 18 czerwca
B. środa, 21 czerwca
C. wtorek, 20 czerwca
D. czwartek, 22 czerwca

Zadanie 8. (0-1)

4
Podczas bryzy nocnej nad Bałtykiem:
A. suche, chłodne powietrze przemieszcza się z lądu w stronę morza.
B. suche, ciepłe powietrze przemieszcza się z lądu w stronę morza.
C. wilgotne, ciepłe powietrze przemieszcza się znad morza w stronę lądu.
D. wilgotne, chłodne powietrze przemieszcza się znad morza w stronę lądu.

Zadanie 9. (0-1)
Na klimatodiagramach miast oznaczonych literami A, B, C, D przedstawiono roczny przebieg
średnich temperatur powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych.

Jaką literą oznaczono miasto położone w klimacie umiarkowanym ciepłym morskim?

A.
B.
C.
D.

Zadanie 10. (0-1)

5
Podkreśl zestawienie, w którym poprawnie nazwano kolejno występujące piętra roślinne
w Tatrach, począwszy od nazwy piętra znajdującego się najniżej.
A. pogórze, regiel dolny, regiel górny, kosodrzewina, hale, turnie
B. pogórze, regiel dolny, regiel górny, hale
C. hale, pogórze, kosodrzewina, regiel dolny, regiel górny, turnie
D. pogórze, kosodrzewina, regiel dolny, regiel górny, hale, turnie

Zadanie 11. (0-1)

Zasolenie Bałtyku (średnio 7,8‰) jest znacznie mniejsze od zasolenia oceanów i wykazuje
znaczne zróżnicowanie. Na stosunkowo duże zasolenie w cieśninach duńskich wpływ ma:
A. opad atmosferyczny w postaci śniegu.
B. duży dopływ wód rzecznych.
C. parowanie wód powierzchniowych morza.
D. stały dopływ wód oceanicznych.

Zadanie 12. (0-1)

6
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska zbudowana jest w większości z wapieni jurajskich.
W tych skałach powstały liczne ostańce, jaskinie, wywierzyska i ponory. Jaki proces
doprowadził do powstania takich form rzeźby terenu?

A. abrazja
B. deflacja
C. krasowienie
D. korazja

Zadanie 13. (0-1)

Wykres przedstawia szacowane zasoby węgla kamiennego w Polsce i jego wydobycie

(w latach 1998-2008). Który z poniższych wniosków nie jest prawdziwy?

A. Od 2003 roku zasoby węgla utrzymują się na zbliżonym poziomie.

B. Największe wydobycie węgla odnotowano w roku 1989 i wyniosło ono 175 mln t.
C. Największy spadek wydobycia węgla w stosunku rok do roku nastąpił między
1989 i 1990 rokiem oraz między 1997 i 1998 rokiem.
D. W przedstawionym okresie najniższe wydobycie węgła odnotowano w roku 2008
i wyniosło ono 18 mld t.

Zadanie 14. (0-1)

Afrykę od Azji oddziela:
A. Morze Czerwone i Kanał Sueski.
B. Kanał Mozambicki i Zatoka Gwinejska.
C. Morze Śródziemne i Cieśnina Gibraltarska.
D. Zatoka Perska i Morze Czerwone.
Zadanie 15. (0-1)

7
Kraj afrykański, który wysoki poziom rozwoju zawdzięcza bogatym złożom surowców
mineralnych. Zajmuje pierwsze miejsce w światowym wydobyciu platyny i rudy chromu,
trzecie w wydobyciu złota, czwarte w wydobyciu diamentów oraz piąte w wydobyciu węgla
kamiennego (dane z roku 2010). Jakiego kraju dotyczy ten opis?

A. Egiptu
B. Nigerii
C. Gambii
D. RPA

Zadanie 16. (0-1)

Do pustynnienia strefy Sahelu przyczynia się:
A. niszczenie naturalnej roślinności przez nadmierny wypas bydła.
B. nadmierne karczowanie lasów, szczególnie mahoniowców i hebanowców.
C. zakłócenie w cyrkulacji monsunowej, szczególnie opóźnienie nadejścia monsunu
letniego.
D. nadmierna eksploatacja zasobów wodnych przez rozwijający się przemysł
energetyczny.

Zadanie 17. (0-1)

Wskaż grupę krajów określanych wyłącznie jako imigracyjne.
A. Stany Zjednoczone, Niemcy, Ukraina, Chiny
B. Wielka Brytania, Kanada, Niemcy, Australia
C. Polska, Belgia, Rosja, Francja
D. Meksyk, Australia, Holandia, Chiny

Zadanie 18. (0-1)

Przykłady współczesnych technopoli to m.in.:

A. Nowy Orlean, Baku, Johannesburg.
B. Damodar, Kuźnieck, Shaba.
C. Huston, Mińsk, Odessa.
D. Tuluza, Genewa, Phoenix.
Zadanie 19. (0-1)

8
Aktualny podział administracyjny Polski obejmuje 16 województw. Województwo
Zachodniopomorskie graniczy z województwami:

A. lubuskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim.

B. gdańskim, wielkopolskim, lubuskim.
C. pomorskim, wielkopolskim, lubuskim.
D. lubuskim, poznańskim, gdańskim.

Zadanie 20. (0-2)

Długość równika na globusie wynosi 2000 mm. Oblicz skalę liczbową, w jakiej wykonano ten
globus.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Skala tej mapy to: ……………………………………………
Zadanie 21. (0-2)

9
Skreślając błędne uzupełnienia, popraw zdania pod rysunkiem tak, by były prawdziwe.

A. Gdy w Krynicy Morskiej Słońce góruje, to w Międzyzdrojach już / jeszcze nie

górowało.
B. Jeżeli w Międzyzdrojach jest godzina 12.00 czasu miejscowego (słonecznego),
to w Krynicy Morskiej południe słoneczne było wcześniej / będzie później.
C. W Międzyzdrojach i w innych miejscowościach położonych na południku 14°30′E
Słońce góruje w tym samym czasie / w różnych czasach.

Zadanie 22. (0-2)

Najbardziej wysuniętym na północ punktem Azji jest przylądek Czeluskin (78 oN, 104oE),
a najbardziej na południe przylądek Piai (1oN, 104oE). Oblicz rozciągłość południkową Azji.
Wynik podaj w km.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Rozciągłość południkowa Azji wynosi: ……………………

Zadanie 23. (0 – 2)

10
Oceń prawdziwość każdego zdania, korzystając z poniższego rysunku przekroju
geologicznego. Jeśli zdanie jest prawdziwe, wpisz literę P, a jeśli fałszywe, literę F.

A. Najmłodszą skałą jest piasek rzeczny.

B. Na przedstawionym terenie zachodziła działalność wulkaniczna.

C. Wapienie osadziły się bezpośrednio na granitach.

D. Wszystkie skały występujące na przedstawionym terenie są skałami osadowymi.

Zadanie 24. (0-2)

Spośród wymienionych poniżej prądów morskich podkreśl tylko prądy ciepłe:
Prąd Kanaryjski, Prąd Gwinejski, Prąd Benguelski, Prąd Peruwiański, Prąd Labradorski,
Prąd Północnoatlantycki, Prąd Norweski, Oja Siwo, Kuro Siwo.

Zadanie 25. (0-1)

W marcu 2011 r. Japonię nawiedziło silne trzęsienie ziemi połączone z wysoką falą tsunami,
co miało związek z budową geologiczną tego obszaru. Uporządkuj zdarzenia według
kolejności ich występowania:
Zdarzenia:
1. Trzęsienie ziemi
2. Tsunami
3. Ruch płyt litosfery

Zadanie 26. (0-2)

11
Uzupełnij model przedstawiający przyczyny i skutki powstania czynnego osuwiska. Wybierz
spośród podanych właściwe określenia i wpisz w odpowiednie miejsca litery, którymi
je oznaczono.
A. Powstanie płaszczowiny.
B. Pękanie ścian budynku.
C. Powstanie zniekształceń (pęknięć, garbów) na drodze.
D. Długotrwałe i intensywne opady deszczu.
E. Zalesienie stoków wzgórza.
F. Podcięcie stoku podczas budowy drogi.

Zadanie 27. (0-2)

Podkreśl element niespełniający kryterium przyporządkowania w każdym wierszu.
A. morena czołowa, morena boczna, dolina V-kształtna, cyrk lodowcowy
B. sandr, pradolina, kem, dolina U-kształtna
C. jezioro rynnowe, jezioro morenowe, jezioro cyrkowe, jezioro wytopiskowe - oczko
D. oz, kem, sandr, rynna

Zadanie 28. (0-3)

12
Uzupełnij tabelę, przyporządkowując poszczególnym typom genetycznym jezior właściwą im
charakterystykę oraz odpowiedni przykład jeziora, dobierając je z niżej podanych.
Charakterystyka jezior
1. Jezioro charakteryzuje się dużą głębokością oraz wydłużonym kształtem.
Strome brzegi jeziora wynikają z jego położenia w dolinie ryftowej.
2. Jezioro posiada dużą powierzchnię, ale niezbyt dużą głębokość. Woda może
być słona, ponieważ jest to pozostałość dawnego morza.
3. Cechą charakterystyczną tego jeziora jest dość duża powierzchnia oraz silnie
rozczłonkowana linia brzegowa z dużą ilością zatok i wysp. Wynika to z
wypełnienia wodą nieregularnych zagłębień.
4. Małe, ale głębokie jezioro, które powstało w miejscu występowania pola
firnowego.
Przykłady jezior
A. Aralskie
B. Czarny Staw nad Morskim Okiem
C. Tanganika
D. Mamry

Typ genetyczny jeziora Charakterystyka jeziora Przykład jeziora

(wpisz cyfrę) (wpisz literę)
polodowcowe morenowe

tektoniczne

polodowcowe cyrkowe

Zadanie 29. (0-2)

Wskaż dwie przyczyny występowania niskich rocznych sum opadów atmosferycznych
na zachodnim wybrzeżu Afryki pomiędzy 20ºS a 25ºS.
A. wstępujące ruchy mas powietrza w troposferze
B. zstępujące ruchy mas powietrza w troposferze
C. oddziaływanie ciepłego prądu morskiego
D. oddziaływanie zimnego prądu morskiego
Zadanie 30. (0-2)

13
Na podstawie poniższego rysunku oblicz temperaturę powietrza w punkcie T2.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………

Zadanie 31. (0-2)

Przyporządkuj podanym krainom geograficznym Polski charakterystyczne dla nich formy

rzeźby terenu (wpisz litery w zaznaczone pola).

1. Pojezierze Pomorskie A. wydmy

2. Tatry B. wąwozy lessowe

3. Góry Świętokrzyskie C. cyrki lodowcowe

4. Wyżyna Lubelska D. równina sandrowa

5. Pobrzeże Słowińskie E. gołoborza

Zadanie 32. (0-2)

14
Uporządkuj podane wydarzenia geologiczne od najstarszego do najmłodszego.
A. powstanie rud miedzi w okolicach Lubina i Polkowic
B. wypiętrzenie Gór Świętokrzyskich
C. sfałdowanie Beskidów
D. utworzenie złóż węgla kamiennego
E. utworzenie złóż węgla brunatnego na niżu Polski

Zadanie 33. (0-2)

Przyporządkuj opisom prawidłowe nazwy formacji roślinnych, wpisując numery w kratkach.

Opisy

A. wysokogórska formacja roślinna charakterystyczna dla terenów półpustynnych

i pustynnych, występująca na znacznym obszarze Andów

B. nazwa stepu w Ameryce Południowej

C. występuje na obszarach północno-wschodniej Brazylii; tworzą ją kolczaste lasy

lub zarośla drzew i krzewów z dużym udziałem sukulentów i niewysokich traw

D. wilgotny las równikowy

E. rozległe obszary w Ameryce Północnej porośnięte roślinnością trawiastą

Formacja roślinna

1. selwa 2. pampa 3. puna 4. preria 5. caatinga

Zadanie 34. (0-1)

Oblicz wielkość zbiorów, wiedząc, że w gospodarstwie o powierzchni 300 ha uzyskano plony
37 dt/ha.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 35. (0-2)

15
Wymienionym grupom krajów (A-B) przyporządkuj po dwie charakterystyczne dla nich
cechy gospodarki rolnej (1-5).
A. Korea Północna, Wietnam, Filipiny

B. Francja, Niemcy, Hiszpania

1. dominacja produkcji roślinnej w ogólnej produkcji rolnej

2. typ rolnictwa towarowego i uprzemysłowionego, o mieszanej produkcji
3. typ rolnictwa intensywnego opartego na dużych nakładach pracy rolników
4. subwencjonowanie rolnictwa
5. typ rolnictwa ekstensywnego, wielkoobszarowego

Zadanie 36. (0-2)

W tabeli przedstawiono wybrane cechy czterech krajów. Nazwy tych krajów podano poniżej
i oznaczono numerami 1–4. Wpisz do tabeli numery odpowiednich krajów.
Liczba ludności Zatrudnienie Stopień zalesienia
Numer kraju
w mln w rolnictwie w % w%
81,6 2,3 32
38,2 18,0 30
5,4 5,1 42
45,9 19,4 16
Rocznik statystyczny GUS – 2010 r.

1.Polska 2. Niemcy 3. Słowacja 4. Ukraina

Zadanie 37. (0-2)

Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową została utworzona w 1960 r.
w Bagdadzie. Spośród podanych producentów ropy naftowej na świecie zaznacz znakiem X
trzy kraje, które należą do OPEC.

1. Rosja 6. Kanada
2. USA 7. Meksyk
3. Arabia Saudyjska 8. Brazylia
4. Chiny 9. Irak
5. Iran
Zadanie 38. (0-2)

16
Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO jest rejestrem
najcenniejszych obiektów na świecie. Została utworzona w 1978 roku, aby chronić światową
spuściznę kulturalną i naturalną. Dziś znajduje się na niej czternaście unikatowych miejsc w
Polsce. Rozpoznaj na ilustracjach trzy spośród nich i podaj ich nazwę.

……………………………………………………………………

…………………………………………………………………

……………………………………………………………………

17
Zadanie 39. (0-3)
Rozpoznaj parki narodowe na podstawie ich opisów. Wpisz w tabeli ich nazwy i podaj
numery odpowiadające ich lokalizacji.

Nazwa PN Charakterystyka PN Numer PN

Jest to najstarszy PN w naszym kraju. Chroni ostatni na Niżu
Europy las naturalny o charakterze pierwotnym. Jest uznany przez
UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery i jako jedyny polski
obiekt przyrodniczy wpisany na listę Światowego Dziedzictwa
Kulturalnego i Przyrodniczego.
PN obejmuje ochroną najwyższy masyw Sudetów. Trzon gór
tworzą skały granitowe, z których pod wpływem procesów
geologicznych wytworzyły się znane ostańce, np. Słonecznik,
Pielgrzymy. PN uznany został przez UNESCO za Bilateralny
Rezerwat Biosfery.
Krajobraz tego PN ukształtowany został w czasie ostatniego
zlodowacenia północnopolskiego. Obszar parku obejmuje
środkowy odcinek rzeki Drawy, dolny rzeki Płocicznej oraz ciąg
13 jezior polodowcowych.
PN obejmuje ochroną malownicze góry zbudowane z wapieni
jurajskich i kredowych. Charakterystycznymi elementami
krajobrazu są: przełomowa dolina rzeczna oraz Wąwóz Homole.
Najwyższy szczyt górski położony na terenie tego parku stał się
jego symbolem.

18