Fotosynteza

https://www.youtube.com/watch?v=pwymX2LxnQs
1. Synteza cukrów prostych w procesie fotosyntezy
➢ Fotosynteza jest procesem redukcji dwutlenku węgla i przekształcenia go w cukry proste
➢ Do redukcji CO2 służą bezpośrednio NADPH + H+ oraz ATP powstałe w fazie zależnej od światła
➢ Istnieją dwa rodzaje fotosyntezy: przebiegająca z uwolnieniem tlenu i bez uwolnienia tlenu (u zielonych
bakterii siarkowych i purpurowych bakterii bezsiarkowych i siarkowych)
1. Synteza cukrów prostych w procesie fotosyntezy
➢ Fotosynteza jest procesem redukcji dwutlenku węgla i przekształcenia go w cukry proste
➢ Do redukcji CO2 służą bezpośrednio NADPH + H+ oraz ATP powstałe w fazie zależnej od światła
➢ Istnieją dwa rodzaje fotosyntezy: przebiegająca z uwolnieniem tlenu i bez uwolnienia tlenu (u zielonych
bakterii siarkowych i purpurowych bakterii bezsiarkowych i siarkowych)
2. Rola chlorofilu i dodatkowych barwników fotosyntetycznych
➢ Tylakoidy znajdujące się we wnętrzu chloroplastów lub w obrębie komórek bakteryjnych zawierają
odpowiednie barwniki aktywne w procesie fotosyntezy
➢ Energia świetlna jest pochłaniana małymi porcjami (kwantami) nazywanymi fotonami
➢ Fotony bombardują cząsteczki barwników fotosyntetycznych , cząsteczka chlorofilu po pochłonięciu kwantu
energii świetlnej przechodzi ze stanu podstawowego w stan wzbudzenia
➢ W obecności odpowiedniego związku nazywanego pierwotnym akceptorem elektronów elektron opuszcza
atom cząsteczki chlorofilu i przemieszcza się wzdłuż nośników elektronów wbudowanych w błony tylakoidów

a) Chlorofile
• Pochłaniają światło widzialne przede wszystkim w zakresie fal niebieskich i czerwonych

b) karotenoidy- barwniki pomocnicze

• Pochłaniają światło niebieskozielone (wykorzystują w ten sposób niedostępną dla chlorofili część widma) a
następnie zaabsorbowaną energię przekazują na chlorofile
Grupa aldehydowa
Grupa metylowa
Część pierścienia porfirynowego z centralnym atomem magnezu pochłania światło.
Hydrofobowy łańcuch fitolu umocowuje cząsteczkę w błonie tylakoidu.
3. Budowa i funkcje fotosystemów I i II
➢ Chlorofil i barwniki pomocnicze wchodzą w skład kompleksów barwnikowo-białkowo-lipidowych nazywanych
fotosystemami.
➢ Fotosystemy warunkują przebieg reakcji fotochemicznych fazy zależnej od światła
➢ Fotosystem zawiera centrum reakcji ( z cząsteczką chlorofilu a i pierwotnym akceptorem elektronów) i
anteny energetyczne (składają się z kilkuset cząsteczek chlorofili i karotenoidów)
➢ Anteny energetyczne pochłaniają i przekazują energię do centrum reakcji fotosystemu
3. Budowa i funkcje fotosystemów I i II

a) Fotosystem I (PSI)

➢ Chlorofil znajdujący się w centrum aktywnym PSI wykazuje maksimum absorpcji przy długości fali
700 nm (nazywany P- 700)

➢ Głównym barwnikiem pomocniczym jest karoten

b) Fotosystem II (PSII)

➢ Chlorofil znajdujący się w centrum aktywnym PSII wykazuje maksimum absorpcji przy długości fali
680 nm (nazywany P- 680)

➢ Głównym barwnikiem pomocniczym jest ksantofil

➢ Na granicy fotosystemu II występuje układ oksydoredukcyjny przeprowadzający fotolizę
wody(rozkład do tlenu, protonów i elektronów)
4. Etapy fotosyntezy
a) Faza zależna od światła (faza jasna)
➢ Zachodzi w tylakoidach chloroplastów
➢ Wymaga udziału energii świetlnej
➢ Jej istotą jest przekształcenie energii świetlnej w energię chemiczną (NADPH + H+ oraz ATP – siła asymilacyjna)
➢ Siła asymilacyjna jest niezbędna do przebiegu drugiej fazy fotosyntezy niezależnej od światła (fazy ciemnej)

✓ Wzbudzone światłem cząsteczki

chlorofilu uwalniają elektrony
✓ Elektrony transportowane są przez
szereg nośników znajdujących się w
błonie tylakoidów
✓ Przemieszczanie się elektronu tworzy
gradient protonowy
✓ Gradient wykorzystywany jest przez
syntazę ATP do fosforylacji ADP do ATP
 ✓ Niecykliczny szlak transportu elektronów- fosforylacja
4. Etapy fotosyntezy fotosyntetyczna niecykliczna
Zachodzi u roślin funkcjonujących w optymalnych warunkach natężenia światła i
a) Faza zależna od światła (faza jasna) stężenia dwutlenku węgla. Wymaga obu fotosystemów.

Skąd pochodzą protony?

 a) Faza zależna od światła (faza jasna) ✓ Niecykliczny szlak transportu elektronów- fosforylacja
fotosyntetyczna niecykliczna
1. Polega na przemianie energii świetlnej w energię
chemiczną magazynowaną w postaci siły Zachodzi u roślin funkcjonujących w optymalnych warunkach natężenia światła i
asymilacyjnej NADPH + H+ oraz ATP stężenia dwutlenku węgla. Wymaga obu fotosystemów.
2. W czasie tej fazy następuje transport elektronów
przez nośniki białkowe, które znajdują się w błonie
tylakoidów
3. Dzięki transportowi elektronów powstaje gradient
protonów w poprzek błony tylakoidów i fosforylacja
ADP do ATP –fosforylacja fotosyntetyczna

ETAPY:

d
a b

a- plastochinon b-kompleks cytochromów c-plastocyjanina d- ferrodoksyna

 ✓ Cykliczny szlak transportu elektronów- fosforylacja
Etapy fotosyntezy fotosyntetyczna cykliczna
Zachodzi głównie u bakterii i u roślin funkcjonujących w warunkach silnego natężenia
Faza zależna od światła (faza jasna) światła i małego stężenia dwutlenku węgla. Dotyczy jedynie fotosystemu I – PSI
Nie powstaje NADPH + H+ i nie uwalnia się tlen

NADPH + H+ jest niezbędny do fazy

ciemnej fotosyntezy, dlatego fosforylacja
cykliczna nie może być podstawą
fotosyntezy.
4. Etapy fotosyntezy
b) Faza niezależna od światła (faza ciemna)
1. Faza ta polega na asymilacji dwutlenku węgla w cyklu Calvina
2. Aby zaszła potrzebny jest stały dopływ ATP i NADPH + H+ (siła
asymilacyjna)
3. Składa się z trzech faz:
pierwsza karboksylacja:
➢ Przyłączenie CO2 do pięciowęglowego dwukrotnie ufosforylowanego
cukru rybulozo 1,5- difosforanu (RuBP)
➢ Powstaje nietrwały sześciowęglowy związek, który rozpada się
cząsteczki kwasu 3-fosfoglicerynowego (3-fosfoglicerynian) PGA
➢ Proces katalizowany przez enzym RuBisCO (karboksylaza
rybulozodifosforanowa)
druga redukcja:
➢ Jest to przekształcenie 3-fosfoglicerynianu w aldehyd 3-
fosfoglicerynowy- PGAL (pierwotny produkt fotosyntezy) przy udziale
ATP i NADPH + H+
trzecia regeneracja:
➢ Polega na odtwarzaniu rybulozo 1,5- difosforanu (RuBP) z aldehydu 3-
fosfoglicerynowego
➢ Wymaga energii w postaci ATP

Zysk fotosyntezy: jedna cząsteczka aldehydu 3-fosfoglicerynowego

Wszystkie związki powstające z cząsteczka aldehydu 3-
fosfoglicerynowego są wtórnymi produktami fotosyntezy.
https://www.youtube.com/watch?v=NqCmzk4Z9LA&t=304s
https://zpe.gov.pl/a/film-samouczek/DzL6q5ItW

https://zpe.gov.pl/a/film-samouczek/D263APSof

https://www.youtube.com/watch?v=xEF8shaU_34