HNA - Pytania I Tabele SUPREME

HNA – Pytania i Tabele
© Michał Brodziński 2019
Austria / Autro-Węgry
1. Kim był Alexander von Bach?: - Minister, a następnie premier austriacki w latach 1848-1859 (era Bacha)
2. Agenor hr. Gołuchowski związany jest z wydaniem: - Dyplomu Październikowego [1860 r.]
3. Aleksander von Bach związany jest z historią administracji: - w Austrii [1813-1893; austriacki polityk,
adwokat, jeden z przywódców burżuazji austriackiej; od lipca 1848 r. pełnił stanowisko ministra
sprawiedliwości, od maja 1849 r. ministra spraw wewnętrznych, a w latach 1852-1859 sprawował urząd
premiera; jego polityka miała charakter konserwatywny, centralistyczny, germanizacyjny i klerykalny;
przyczynił się m.in. do zniesienia sądów patrymonialnych oraz uwłaszczenia chłopów]
4. Kto wydał „Sankcję Pragmatyczną”?: - Karol VI von Habsburg (1713 r.)
5. Reformy administracji w duchu oświeconego absolutyzmu przeprowadził w II poł. XVIII w. w monarchii

Habsburgów: - Józef II von Habsburg
6. W jakim państwie ogłoszono tzw. Konstytucję w Kromieryżu (ołomuniecką; marcową)?: - w Austrii - nigdy nie
weszła w życie (nadana w 1849 r. obowiązywała formalnie do 1851 r., ale przez cały ten okres zawieszona;
Franciszek Józef I von Habsburg)
7. Co zostało zawarte w liście pasterskim?: - (Hirtenbrief Józefa II von Habsburga z 1783 r.) wskazówki
moralnego postępowania dla urzędników
8. Tzw. Hirtenbrief wydany w 1783 r. przez cesarza Józefa II von Habsburga: - stanowił swoisty kodeks moralny
dla urzędników austriackich i nakazywał im przestrzeganie określonych reguł postępowania
9. W którym XIX-wiecznym państwie obowiązywała konstytucja grudniowa?: - w Austro-Węgrzech (1867 r.)
10. Kto w monarchii austrowęgierskiej powoływał namiestników krajowych?: - cesarz
11. System administracyjny którego kraju reformowali W. A. von Kaunitz i J. von Sonnenfels?: - Austrii
12. W którym roku doszło do przekształcenia monarchii austriackiej w Austro-Węgry?: - w 1867 r.
13. W którym roku powstał dziedziczny tytuł cesarza Austrii?: - w 1804 r., a od 1806 r. Austria faktycznie stała się
cesarstwem
14. Początek rządów konstytucyjnych XIX-wiecznej Austrii związany jest z wprowadzeniem [...]:
- Dyplomu Październikowego (1860 r.) / Patentu Lutowego (1861 r.)
15. Austriacka Kancelaria Stanu (utworzona w 1742 r.) zajmowała się w XVIII w. sprawami: - polityki zagranicznej
16. Podstawy autonomii krajów koronnych w ramach monarchii austriackiej stanowił(a): - Patent Lutowy (1861 r.)
17. Gdzie w XVIII wieku funkcjonowała Zjednoczona Kancelaria Nadworna?: - w Austrii (1761–1848.); na czele
z pierwszym kanclerzem, zajmowała się sprawami zarządu wewnętrznego (administracją) i była
podzielona na 13 departamentów odpowiadających resortom administracji państwowej
18. Centralnym organem, który w XVIII w. w monarchii Habsburgów zajmował się sprawami zarządu wewnętrznego
i był podzielony na resorty była: - Zjednoczona Kancelaria Nadworna (1761-1848)
19. Zasadą przyświecającą „Sankcji Pragmatycznej” z 1713 r. było: - dopuszczenie do tronu kobiet (w razie braku
linii męskiej)
20. Na czele krajów koronnych w monarchii Austro-Węgierskiej stał co do zasady: - namiestnik
21. W 1795 r. w gromadzie K. na terenie zaboru austriackiego doszło do sporu pomiędzy właścicielem wsi, a jednym
z poddanych mu chłopów. Wskaż, kto był uprawniony do polubownego załatwienia tego sporu: - justycjariusz
1
22. System kurialny był charakterystyczny w drugiej połowie XIX w. dla prawa wyborczego: - Austro-Węgier
23. Na czele cyrkułu w Austrii stał: - starostwa obwodowy
24. Rada Stanu w Austrii utworzona została w: - 1761 r.
25. Pod koniec XVIII w. w Austrii arbitraż w sporach między członkami gromady pomiędzy sobą lub z panem wsi
pełnił: - justycjariusz
26. Organami autonomii w monarchii habsburskiej w II poł. XIX w. były: - Sejmy Krajowe i Wydziały Krajowe
27. Który akt został wydany wcześniej? Patent Lutowy czy Dyplom Październikowy?:
- Dyplom Październikowy (1860 r.) [Patent Lutowy (1861 r.)]
28. W 1763 roku Austria podzielona została na: - gubernie (l.poj. gubernium)
29. W którym zaborze obowiązywała waluta koronowa (korony)?: - korona austro-węgierska – jednostka
walutowa Austro-Węgier w latach 1892–1918
30. Samorząd powiatowy w Austrii w XIX w. występował w: - Czechach, Galicji, Styrii i Tyrolu [wyłącznie]
31. Sądem/ami prawa publicznego w Austrii był(y): - Trybunał Państwa i Trybunał Administracyjny
32. Na podstawie ustaw wchodzących w skład Konstytucji Grudniowej powołano: - Trybunał Państwa
Blok pięciu ustaw:
1) zmianie patentu lutowego (o reprezentacji państwowej)
2) prawach obywatelskich
3) Trybunale Państwowym
4) władzy sądowniczej
5) sprawowaniu władzy rządowej i wykonawczej
33. Jaką funkcję w monarchii austrowęgierskiej pełnił Trybunał Państwa?: - rozpatrywał skargi poddanych na
naruszenie ich praw i wolności przez administrację cesarską
34. Przed powstaniem Trybunału Administracyjnego w Wiedniu rolę sądu administracyjnego dla cesarstwa
austriackiego pełnił Trybunał Państwa: - fałsz
35. Czy Austriacki Trybunał Administracyjny miał uprawnienia kasacyjne?: - tak, miał [wyłącznie kasacyjne] (do
jego kompetencji należało rozstrzyganie skarg na nielegalne – sprzeczne z prawem – decyzje
administracyjne, naruszające prawa podmiotowe publicznie skarżącego; właściwość Trybunału określała
klauzula generalna)
36. Austriacki Trybunał Administracyjny powołany został na podstawie Konstytucji Grudniowej: - fałsz [na
podstawie odrębnej ustawy z 1875 r.]
37. W pełni niezależne od organów administracyjnych sądownictwo administracyjne istniało w XIX w. w:

- Austro-Węgrzech
38. Sądownictwo konstytucyjne powstało w XX w. w Europie na bazie doświadczeń m.in.: - Austriackiego

Trybunału Państwa
39. Trybunał Administracyjny w Wiedniu dokonywał oceny rozstrzygnięć i zarządzeń w oparciu o kryterium/a:
- legalizmu
40. Jakie sprawy zostały wyłączone spod jurysdykcji Trybunału Administracyjnego w Wiedniu? (wymień dwie
kategorie): - wolności i prawa obywatelskie (zastrzeżone do Trybunału Państwa) i te, które należały do
sądów powszechnych oraz decyzje wydawane w ramach postępowania administracyjnego
2
41. Jan K. poczuł się skrzywdzony wydaną 15 stycznia 1902 r. w ostatniej instancji decyzją starosty. W skardze do
Trybunału Administracyjnego w Wiedniu jego adwokat napisał, że choć decyzja została wydana zgodnie
z prawem to Jan K. uważa ją za niesprawiedliwą i wnosi o jej uchylenie z tego powodu. Oceń szanse Jana K.
w postępowaniu przed Trybunałem: - Trybunał oddali skargę, jeśli decyzja została wydana zgodnie
z prawem, może bowiem oceniać tylko legalność decyzji
42. Wolfgang D. dostrzegł w adresowanej do niego decyzji starosty, wydanej w I instancji, rażące naruszenie prawa
materialnego i formalnego. Postanowił wnieść na tę decyzję za pośrednictwem swego adwokata skargę do
Wiednia, rezygnując tym samym z odwołania do organu II instancji. Oceń, jak powinien zachować się w tej
sytuacji Trybunał Administracyjny: - nie może rozpoznać sprawy, skoro nie został wyczerpany tok instancji
(decyzja nie jest ostateczna)
43. (...) Nasza troskliwość jako regenta domu i monarchii austriackiej musi być zwróconą w tym kierunku, aby ta
zupełna równość tytułu i dziedzicznej godności z najprzedniejszymi europejskimi regentami i mocarstwami, które
panującym Austrii się należy tak ze względu na prastary blask Ich domu Arcyksiążęcego, jak i skutkiem wielkości
i zaludnienia Ich Państwa (...) została zachowana. Dla trwałego utwierdzenia tej zupełnej równości stanowiska
widzimy się zatem spowodowani i uprawnieni, idąc za przykładami, które dał w zeszłym wieku dwór cesarsko-
rosyjski, a obecnie także nowy władca Francji, przyznać również domowi austriackiemu (...) dziedziczny tytuł
cesarski. W myśl tego postanowiliśmy, po dojrzalej rozwadze, przyjąć najuroczyściej i ustanowić dla siebie i dla
Naszych następców w nierozdzielnym posiadaniu naszych niezawisłych królestw i państw tytuł i godność
dziedzicznego Cesarza Austrii (...).
Zacytowane słowa „wypowiedział”: - Franciszek II von Habsburg w 1804 [przyjął dziedziczny tytuł cesarza
Austrii jako Franciszek I]
44. „Najjaśniejszy Pan raczył (...) postanowić utworzenie rady ministrów, odpowiedzialnej za wykonywanie
i przeprowadzanie zasad wypowiedzianych w najwyższym patencie (...). Ta rada ministrów ma składać się:
z ministra spraw zagranicznych i domu, ministra spraw wewnętrznych, ministra sprawiedliwości, ministra skarbu
i ministra wojny. Minister-prezydent, którego Najjaśniejszy Pan wyznaczy, będzie w radzie ministrów
przewodniczył.”
Akt prawny, z którego pochodzi zacytowany fragment, został wydany w połowie XIX w. w:
- Austrii (Reskrypt Rady Ministrów z 17 marca 1848 r. do wszystkich rządów krajowych)
45. „§ 3. Z zakresu kompetencji Trybunału Administracyjnego są wykluczone: a) sprawy, których rozstrzygniecie

należy do zwyczajnych sądów; b) sprawy należące (…) do kompetencji Trybunału Państwa (…); e) sprawy,
w których i o ile władze administracyjne są uprawnione postępować wedle swobodnego uznania (oceniania).”
Powyższy przepis jest wyrazem określenia właściwości sądu administracyjnego w sposób: - enumeratywnie
negatywny [„Ustawa o ustanowieniu Trybunału Administracyjnego”; Austro-Węgry, 1875 r.]
46. „§ 7 Jeżeli Trybunał uzna zażalenie za uzasadnione, natenczas ma on znieść rozstrzygnięcie lub zarządzenie
będące jego przedmiotem, jako przeciwne ustawie, z podaniem powodów.”
Zacytowany przepis jest wyrazem: - kasacyjnych uprawnień sądu administracyjnego
[„Ustawa o ustanowieniu Trybunału Administracyjnego”; Austro-Węgry, 1875 r.]
Prusy / Niemcy
47. Wskaż nazwiska dwóch inicjatorów i autorów reform przeprowadzonych w Prusach na pocz. XIX w.:
- reformy Karla von Steina, Karla Augusta von Hardenberga, Alexandra von Humboldta
48. Urzędnik ten do 1822 r. stał na czele pruskiego Ministerstwa Państwa: - kanclerz (Karl August baron von
Hardenberg; od 1810 r.)
49. Karl von Stein i Karl August von Hardenberg aktywnie uczestniczyli w reformach administracyjnych w:
- Prusach [początek XIX w.]
50. Gdzie działało Generalne Dyrektorium?: - w Prusach (od 1723 r.); obrady pod przewodnictwem króla,
zajmowało się sprawami administracji (policji), wojska oraz finansów
3
51. Generalne Dyrektorium w Prusach w XVIII w. dzieliło się na pięć departamentów, przy czym podział zadań
pomiędzy poszczególne departamenty oparty był: - częściowo na kryterium rzeczowym, częściowo na
zasadzie terytorialnej
52. „§ 7. Muszą to być jednak tacy udani ludzie, jakich daleko szukać, i to wyznania ewangelicko-reformowanego
lub luterańskiego, wierni i rzetelni, z otwartą głową, znający się na sprawach gospodarczych i sami prowadzący
interesy, posiadający dobre informacje o handlu, manufakturach i sprawach z tym związanych, przy tym także
sprawni w piórze, przede wszystkim jednak nasi rodowici poddani [...].”
Powyższy cytat pochodzący z Instrukcji Fryderyka Wilhelma I dla Generalnego Dyrektorium z 1722 r. wskazuje
na budowanie administracji pruskiej w oparciu o zasadę:
a) jednoosobowości
b) kolegialności
c) biurokratyzmu 
d) resortowości
53. Ministerstwo Sprawiedliwości w Prusach utworzono w: - 1737 r.
54. Charakterystyczną cechą panowania króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego było: - korzystanie
z wyspecjalizowanych centralnych organów administracji państwowej
55. Który z władców podejmował decyzje w formie tzw. marginaliów?: - Fryderyk II Hohenzollern
56. Po reformach administracji lokalnej przeprowadzonej w Prusach w pierwszej połowie XVIII w. przez Fryderyka
Wilhelma II na czele powiatu (Kreise) stał: - Landrat
57. Jaką funkcję pełnił landrat?: - stał na czele powiatowej administracji ogólnej w Prusach
58. Laicyzacja sfery publicznej była celem polityki ustrojowo-administracyjnej w XIX-wiecznej Austrii, Prusach czy
Stanach Zjednoczonych?: - w Prusach [Niemczech] (Kulturkampf - „walka kulturowa”; lata 1871–1878)
59. Kiedy powstał urząd kanclerza w Prusach?: - w 1810 r. (Karl August baron von Hardenberg pierwszym
kanclerzem)
60. Na początku XIX w. pruska rada ministrów była określana mianem: - Ministerstwa (Ministerium) Państwa
[od 1814 r.]
61. Wskaż zdanie prawdziwe odnoszące się do pruskiej administracji terytorialnej w II poł. XIX w.:
a) Administracja samorządowa istniała wyłącznie na szczeblu powiatu
b) Dualistyczna administracja powołana została na szczeblu rejonowym
c) W gminach istniała wyłącznie w administracja samorządowa
d) Na szczeblu prowincji istniała tylko administracja rządowa.
62. W którym roku powstała II Rzesza Niemiecka?: - w 1871 r.
63. Przed kim ponosił odpowiedzialność polityczną kanclerz w systemie ustrojowym II Rzeszy?: - przed cesarzem
64. W II poł. XIX w. w Prusach samorząd funkcjonował na szczeblu: - prowincji (wprowadzony w latach 1876-
1889), powiatów (od 1872 r.) oraz gmin (wiejskich i miejskich)
65. Trójinstancyjny system sądownictwa administracyjnego wprowadzono: - w Prusach
66. Wyższy Trybunał Administracyjny w Berlinie (orzeczenia): - wydawał rozstrzygnięcia merytoryczne

i ostateczne
67. Ilu szczeblowe było sądownictwo administracyjne w Prusach?: - trójinstancyjny system sądownictwa
administracyjnego (1872–1883); I instancja – wydziały powiatowe (1872 r.), II instancja – wydziały
obwodowe (1875 r., 1883 r.), III instancja – Wyższy Trybunał Administracyjny (1875 r.)
4
68. Celem sądownictwa administracyjnego w Prusach było/a: - ochrona przedmiotowego porządku prawnego
w państwie (ochrona podmiotowych praw publicznych zeszła na plan dalszy) [koncepcja Rudolfa Gneista]
69. Namiestnik okręgu Rzeszy: - kierował administracją państwową, wydawał rozporządzenia, posiadał
uprawnienia instrukcyjno-nadzorcze
70. Urząd i funkcja kierujących w naszym Generalnym Dyrektorium ministrów ma polegać głównie na tym, że będą
oni mieli dokładny nadzór nad swoimi Departamentami, aby dzięki temu pracowano w nich z pilnością
i przywiązaniem, nasz najwyższy interes wszędzie i w rozumy sposób wspierano i aby w tym celu czyniono
akuratnie i najuniżeniej zadość niniejszej instrukcji w każdym jej punkcie i nic z niej najdrobniejszego nie
zaniedbano ani też pominięto”
Wspomniany w tekście organ administracyjny powstał w XVIII w.: - Prusach (1723 r.)
71. „Art. 43. Osoba królewska jest nietykalna;

Art. 44. Ministrowie królewscy są odpowiedzialni. Wszystkie akty rządowe Króla wymagają dla swej ważności
kontrasygnaty jednego ministra, który w ten sposób przejmuje odpowiedzialność;
Art. 45 Królowi jedynie przysługuje władza wykonawcza. On powołuje i odwołuje ministrów. On nakazuje
ogłoszenie ustaw i wydaje rozporządzenia, potrzebne do ich wykonania.”
Powyższe przepisy pochodzą z: - konstytucji Prus z 1850 r.
72. Gdzie i kiedy powstała przytoczona w tekście instytucja? „Wyższy Sąd Administracyjny rozpatruje odwołania od
wydanych przez obwodowe sądy administracyjne w pierwszej instancji oraz rewizje od wydanych przez obwodowe
sądy administracyjne w drugiej instancji końcowych wyroków, o ile na mocy przepisów szczególnych nie są one
wyrokami ostatecznymi lub rozpatrzenie tych środków prawnych nie zostało uregulowane odmiennie”:
- w Niemczech w 1875 r.
73. „Zaniedbywanie obowiązków względem poddanych staje się wprost zbrodnią. Władca nie po to został wyniesiony
do swej wysokiej godności, nie po to powierzono mu władzę najwyższą, by żył w zniewieściałości, tuczył się krwią
swego ludu i zażywał szczęścia, gdy wszyscy znoszą niedostatek. Panujący, jest pierwszym sługą państwa. Dobrze
mu płacą, by podtrzymywał godność swego stanowiska, żąda się jednak od niego, by skutecznie pracował dla
dobra państwa, a przynajmniej głównym sprawom poświęcał swą uwagę. Niewątpliwie potrzeba mu pomocy;
wykonywanie wszystkich szczegółów przekraczałoby jego możność. Powinien jednak z gotowością słuchać skarg
poddanych i wymierzać najszybszą sprawiedliwość, gdy komu grozi ucisk.” Powyższy fragment „Testamentu
politycznego” Fryderyka II z 1752 r. jest związany z myślą administracyjną właściwą dla państwa:
- absolutystycznego
Rosja
74. Osoba Gotfryda Leibniza jest związana z reformami administracyjnymi podjętymi w XVIII w.: - w Rosji
[unowocześnienie zarządu państwem i oparcie go na zasadzie podziału resortowego; Piotr I utworzył
w latach 1717-1720 centralne instytucje, zwane kolegiami]
75. Wskaż kolegia, które zaliczane były do kolegiów głównych w Rosji w XVIII w.: - wojskowe, marynarki, spraw
zagranicznych
76. Utworzony w 1711 r. organ ten stanowił ciało doradcze wobec rosyjskiego monarchy. Początkowo składał się
z 9 senatorów oraz obersekretarza i mógł zastępować władcę w razie jego nieobecności. O jaki urząd chodzi?:
- o Senat Rządzący
77. Piotr I, w 1721 r. został ogłoszony pierwszym imperatorem Rosji przez: - Senat Rządzący
78. W XIX-wiecznej Rosji Senat Rządzący pełnił role: - sądu najwyższego
79. Fiskałowie byli urzędnikami powołanymi w: - Rosji [urząd w ramach Senatu Rządzącego; nadzór nad
urzędnikami wszystkich szczebli i donoszących o ich nadużyciach]
80. W 1722 r. w Rosji przy Senacie powołano nowy urząd, którego zadaniem było pełnić funkcję „oka monarchy”,
czyli: - prokuraturę
5
81. Do organów kontroli i nadzoru w administracji rosyjskiej w XVIII w. zaliczamy: - fiskałów, prokuraturę
82. W drugiej połowie XIX w. cesarstwo rosyjskie w następstwie reform administracyjnych stało się monarchią
konstytucyjną: - fałsz
83. Ustrój administracji publicznej w Rosji w I poł. XIX w. nie był oparty o: - decentralizację
84. „Zobowiązujemy rząd by sprawnie wykonał Naszą niewzruszoną wolę aby:

(1). Obdarzyć ludność najbardziej podstawowymi wolnościami, wypływającymi z zasad prawdziwej nietykalności
osobistej, wolności sumienia, słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń.
(2). Nie opóźniając zaplanowanych wyborów do Dumy Państwowej, przyznać prawo do udziału w Dumie (na
tyle, na ile jest to możliwe w krótkim czasie jaki pozostał do jej zebrania) wszystkich tych klas ludności, które są
obecnie całkowicie pozbawione praw wyborczych; a także pozostawić dalsze opracowanie ogólnych zasad
wyborów przyszłemu organowi legislacyjnemu. i
(3). Ustanowić jako niewzruszalną zasadę, że żadne prawo nie może wejść w życie bez zatwierdzenia przez Dumę
Państwową, i że wybranym przedstawicielom ludu zostanie zagwarantowana możliwość udziału w nadzorze
legalności działania ustanowionych przez Nas władz.”
Skąd pochodzi powyższy cytat?: - z manifestu cara Mikołaja II z 17 października 1905 r. (tzw. manifest
październikowy) [zapowiadał przyznanie ludności swobód obywatelskich, amnestię, wolność wyznaniową
(w tym możliwość przejścia dawnych unitów na łono Kościoła rzymskokatolickiego), prawo wyborcze dla
wszystkich warstw społecznych i powołanie Dumy jako władzy ustawodawczej]
Francja
85. Kim był Jules Mazarin?: - kardynałem, pełniącym we Francji funkcję pierwszego ministra w okresie
małoletności Ludwika XIV (1642–1661 r.)
86. Jak nazywał się generalny kontroler finansów od 1661 do 1683 roku, który mawiał: „Siła króla zależy od jego
bogactwa”?: - Jean-Baptiste Colbert
87. Podstawę ekonomiczną przemian w monarchii absolutnej we Francji stanowiła doktryna: - merkantylizmu
88. We Francji w dobie absolutyzmu akty królewskie (ordonanse): - podlegały rejestracji przez Parlament (czyli
królewski sąd najwyższy)
89. Legiści byli: - prawnikami francuskimi, twórcami tzw. teorii statutowej
90. Uprawnienia sądowe miała w XVII-wiecznej Francji przede wszystkim: - Rada Prywatna [Stron Procesowych]
91. Nicolas Fouquet, Jean-Baptiste Colbert, Jacques Necker to francuscy mężowie stanu i królewscy doradcy
zajmujący się na dworze Burbonów przede wszystkim: - finansami
92. We Francji powołano następujących sekretarzy stanu: - spraw zagranicznych, wojny, domu królewskiego
(wraz ze sprawami wyznaniowymi) oraz marynarki (włączając sprawy kolonii)
93. Wymień trzy rady królewskie działające na dworze Ludwika XIV: - Rada Stanu [Tajna Rada)], Rada
Depesz [Rada Sprawozdań], Rada Stron Procesowych [Rada Prywatna] (+ Rada Finansów, Rada ds.
Handlowych)
94. „(...) należy także do tego rodzaju rad, które odbywają się w gabinecie króla i w jego obecności. Zbiera się tylko
jeden raz na piętnaście dni, w poniedziałek (...). W Radzie załatwia się sprawy wewnętrzne królestwa i jego
prowincji. Sekretarze stanu - stosownie do swoich departamentów - składają raporty dotyczące zarządu
lokalnego, prowadzą rejestry decyzji podejmowanych w Radzie i nakazują na tej podstawie odpowiednie
załatwienie sprawy. Zauważmy przy tym, że sekretarze stanu składają także sprawozdania na stojąco
i w kolejności według przyjęcia ich na wspomnianą funkcję, bez względu na tę szczególną rangę, jaką posiadają
niektórzy ministrowie spośród nich; ta ranga i funkcja nie ma wszakże znaczenia w opisywanej tu Radzie (…)”
O jakiej radzie królewskiej funkcjonującej we Francji w dobie absolutyzmu jest mowa w zacytowanym tekście?:
- o Radzie Depesz [Sprawozdań]
6
95. Podczas kolacji Charles de Quiney, sędzia Parlamentu Paryskiego zdał swym synom relację z wydarzeń
w Parlamencie: „Dzisiejsze posiedzenie było nadzwyczaj uroczyste, bowiem swą obecnością zaszczycił nas sam
Król. Tuż przed południem wkroczył do sali obrad w dostojnym orszaku, a nie brakowało w nim książąt krwi,
kardynałów i innych dostojników. Król zasiadł na tronie [lit de justice] i przemówił do nas w kilku oszczędnych
słowach, a następnie oddał głos kanclerzowi. Ten wystąpił spośród zgromadzonych i odczytał akt, który zgodnie
z wolą Naszego Władcy natychmiast stał się obowiązujący”.
Opisany ceremoniał dotyczył instytucji: - „Łoża sprawiedliwości”
96. Jakie zadanie miała francuska Rada Depesz?: - [Rada Sprawozdań] zajmowała się sprawami zarządu
wewnętrznego (administracji), orzekała w sprawach spornych z zakresu administracji jako pierwsza
instancja, bądź instancja odwoławcza od zarządzeń intendentów
97. Radą królewską składającą się z czterech sekretarzy stanu oraz 30 radców była: - Rada Stron Procesowych
[Prywatna]
98. Jakie funkcje sądowe miała Rada Stron Procesowych?: - (zwana też Radą Prywatną) sprawowała funkcje
wyłącznie sądowe jako sąd kasacyjny (zgodność orzeczeń sądów najwyższej instancji) oraz jako sąd
kompetencyjny (spory o właściwość między sądami najwyższej instancji)
99. Jaki organ pełnił funkcję wyższego sądu administracyjnego w XIX-wiecznej Francji?: - Rada Stanu
100. Gdzie, kiedy i w jakim celu stosowano procedurę „łoża sprawiedliwości”?: - w parlamencie paryskim,
za rządów Burbonów, przy rejestracji aktów królewskich
101. Z czym związane jest francuskie określenie regime du ‘bon plaisir’?: - „zgodnie z upodobaniem”,
administracyjne „widzimisię” - system uznaniowości administracyjnej
102. Czym we Francji zajmowała się tzw. Tajna Rada?: - sprawami zagranicznymi (Tajna Rada = Rada Stanu)
103. Czy prawdą jest, że we Francji przeprowadzono reformy administracyjne w duchu oświeceniowym?:
- nie jest to prawdą, a wynikiem braku tych reform była rewolucja
104. W którym roku we Francji wprowadzono departamenty?: - w 1789/1790 r.
105. Wprowadzony w 1790 r. podział terytorialny we Francji miał charakter: - racjonalistyczny
106. W 1790 r. terytorium Francji zostało podzielone na: - departamenty, dystrykty, [kantony*], gminy
107. Administracja lokalna we Francji w okresie pomiędzy 1789 a 1800 rokiem opierała się na następujących
zasadach: - kolegialności, decentralizacji
108. Dopasuj daty do fragmentów czterech różnych aktów konstytucyjnych obowiązujących we Francji w XVIII
i XIX w.:
1) „Władza wykonawcza jest powierzona Dyrektoriatowi złożonemu z pięciu członków wybieranych przez Ciało
Ustawodawcze”: – Konstytucja roku III (1795 r.), tzw. konstytucja dyrektorialna
2) „Lud francuski deleguje władze wykonawczą obywatelowi, który otrzymuje tytuł Prezydenta Republiki.”:
– Konstytucja II Republiki (1848 r.)
3) „Konsulowie są dożywotni; są członkami Senatu i przewodniczą w nim. Drugi i Trzeci Konsul są powoływani
przez Senat na propozycję Pierwszego Konsula.”: – Konstytucja roku VIII (1799 r.), tzw. konstytucja
konsularna
4) „Osoba Króla jest nietykalna i święta; jego jedyny tytuł brzmi: Król Francuzów. Nie ma we Francji autorytetu
wyższego ponad Ustawę (...).”: – Konstytucja 1791 roku
109. W którym roku powstał Komitet Ocalenia Publicznego?: - w 1793 r.
7
110. W którym roku we Francji wprowadzono 5-osobowy Dyrektoriat?: - w 1795 r., na mocy Konstytucji
Dyrektorialnej
111. Na podstawie jakiego aktu powołano we Francji, u schyłku XVIII wieku, Konsulat?: - na podstawie
Konstytucji Konsularnej (1799 r.)
112. W którym roku Napoleon Bonaparte przyjął tytuł cesarza Francuzów?: - w 1804 r.
113. Jak nazywały się główne jednostki podziału Francji w epoce napoleońskiej?: - departamenty
114. Od kiedy na szczeblu departamentalnym administracja francuska była zespolona w rękach prefekta?:
- od czasów napoleońskich (od 1800 r.)
115. Od kiedy w dziejach europejskiej administracji zaczęła rozpowszechniać się zasada jednoosobowego
kierownictwa administracji?: - od czasów napoleońskich (od 1800 r.)
116. Organy administracji lokalnej we Francji w okresie rządów Napoleona miały charakter: - scentralizowany
117. Dominującą zasadą organizacji administracji centralnej w okresie rządów Napoleona I była zasada:
- jednoosobowości
118. Przed kim odpowiadali politycznie ministrowie we Francji w okresie I Cesarstwa?: - przed cesarzem
119. Centralizacja, biurokratyzm i zasada jednoosobowego kierownictwa były charakterystyczne dla: - Cesarstwa
Francuskiego na początku XIX w.
120. W którym roku we Francji weszła Karta Konstytucyjna?: - w 1814 r.
121. Gminy francuskie uzyskały osobowość prawną w: - 1837 roku
122. W którym roku powstała we Francji II Republika?: - za sprawą rewolucji lutowej 1848 roku, w wyniku której
abdykował król Ludwik Filip I Burbon
123. Pełna niezawisłość Rady Stanu we Francji jako sądu administracyjnego nastąpiła w: - 1872 r.
124. Z jakim wydarzeniem z historii administracji francuskiej wiąże się rok 1958?: - z wydaniem obowiązującej do
dziś konstytucji ustanawiającej V Republikę (Charles de Gaulle)
125. Z czym wiąże się francuskie określenie DOM-TOM?: - terytoria zależne

[terytoria te potocznie zwane są d'outre-mer lub DOM-TOM - od obowiązujących do 2003 roku nazw
départements d'outre-mer i territoires d'outre-mer]
126. Skarga na nadużycie władzy przez organy administracji publicznej była charakterystyczna dla: - Francji
[nadużycie, polegające na świadomym przekroczeniu przez organ administracji, przy wydawaniu decyzji
opartej na swobodnym uznaniu, granic pozostawionych temu uznaniu przez ustawodawcę]
127. Prawda / Fałsz:

1) Francuska Rada Stanu była wyłącznie sądem administracyjnym drugiej instancji: – fałsz (dodatkowo
posiadała kompetencje do opracowywania projektów praw oraz w zakresie dokonywania wykładni
rozporządzeń wykonawczych)
2) W czasach napoleońskich orzeczenia francuskiej Rady Stanu były ostateczne: – fałsz (do 1872 r. wyroki
podlegały zatwierdzeniu przez głowę państwa)
3) We Francji sądownictwo administracyjne w I instancji było powierzone niezależnym trybunałom sądowym:
– fałsz (sprawowały je rady prefekturalne, które aż do 1926 r. były ściśle powiązane z administracją
państwową)
4) Francuska Rada Stanu mogła rozpatrywać skargi na decyzje wydane w ramach swobodnego uznania
administracyjnego: – prawda
8
Wielka Brytania & USA
128. W którym kraju obowiązywał dokument „Instrument Rządzenia”?: - w Anglii (Oliver Cromwell; 1653 r.)
129. Kim był Oliver Cromwell?: - polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej, lord protektor
Anglii, Szkocji i Irlandii w latach 1653–1658
130. Z jakiej tradycji parlamentarnej wywodzi się procedura impeachmentu?: - z Wielkiej Brytanii
131. W którym XIX-wiecznym państwie europejskim istniał podział na hrabstwa?: - w Wielkiej Brytanii
132. W którym państwie w XIX wieku powstał Urząd Administracji Lokalnej (1871)?: - w Wielkiej Brytanii
133. Na czym w systemie brytyjskim polegała tzw. gabinetowa odpowiedzialność ministrów?:

- gabinet odpowiadał przed parlamentem w związku ze sprawowaniem swoich funkcji
134. Z jakiej tradycji ustrojowej wywodzi się zasada „król nie może czynić źle”?: - z Wielkiej Brytanii
135. Przed kim w pierwszej kolejności odpowiadali ministrowie w systemie brytyjskim w II poł. XVIII w.?:
- przed parlamentem
136. Kiedy sędziowie w Anglii uzyskali gwarancję niezależności?: - w Act of Settlement (Ustawie o następstwie
tronu) z 1701 r.
137. Czy w XVIII w. gabinet brytyjski działał w oparciu o zasadę resortowości?: - nie; pierwsze w pełni nowoczesne
resorty zaczęły powstawać w Wielkiej Brytanii dopiero pod koniec XIX w. (1883, 1888, 1899 etc.)
138. Prawna odpowiedzialność członków gabinetu w Wielkiej Brytanii w XVIII w. była egzekwowana przez:
- obie izby parlamentu
139. Odpowiedzialność gabinetowa w systemie brytyjskim oznaczała, że: - votum nieufności wobec ministra było
równoznaczne z upadkiem całego gabinetu
140. „Instrument Rządzenia” został wydany w Anglii w roku: - 1653
141. XVIII-wieczna Wielka Brytania dzieliła się na: - hrabstwa
142. XVIII-wieczny podział terytorialny Wielkiej Brytanii miał charakter: - historyczny
143. Zasada resortowości w administracji brytyjskiej: - nie była obecna aż do drugiej połowy XIX w.
144. Reguła „the King can not do wrong” (król nie może czynić źle) oznaczała, że: - monarcha brytyjski był
całkowicie nieodpowiedzialny
145. Ukształtowanie się zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów w Wielkiej Brytanii było możliwe dzięki
przepisom: - Ustawy o następstwie tronu (Act of Settlement 1701 r.)
146. Istniejący w Wielkiej Brytanii w latach 1871-1919 Urząd Administracji Lokalnej zajmował się: - kontrolą
samorządu terytorialnego
147. W XIX-wiecznej Wielkiej Brytanii uformował się samorząd terytorialny działający na: - trzech szczeblach
148. Na czym polegało tzw. „prawo łupu” wprowadzone za czasów prezydentury Andrew Jacksona (1829-1837)
w USA?: - konwenans konstytucyjny funkcjonujący od I poł. XIX w. wedle którego nowo obejmujący
urząd prezydent obsadza wszelkie stanowiska federalne według swego uznania (zaufanymi urzędnikami)
149. W którym roku ogłoszono konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki?: - w 1787 r.
150. Czy zgodnie z konstytucją amerykańską prezydent mógł odwołać gubernatora?: - nie mógł
9
151. W jaki sposób obsadzane są stanowiska gubernatorów w Stanach Zjednoczonych?: - pochodzą z wyborów
152. Ile poprawek liczy obecnie konstytucja USA?: - 27 poprawek (ostatnia w 1992 r.)
153. Na czele amerykańskich resortów stoją: - sekretarze
154. Gubernatorów stanowych: - wybierają i odwołują mieszkańcy poszczególnych stanów
155. W zdecydowanej większości poszczególne stany tworzące USA są podzielone na: - hrabstwa
156. Kongres USA składa się z dwóch izb: - w całości pochodzących z wyborów
157. Sędziowie amerykańskiego Sądu Najwyższego: - mogą zostać usunięci wyłącznie w drodze impeachmentu
158. Władze stanowe: - nie podlegają władzom federalnym
159. W XIX w. niezależną republiką wśród stanów amerykańskich był(a): - Teksas
160. Parlamenty funkcjonujące w poszczególnych stanach są: - w większości dwuizbowe
161. Ograniczenie prezydentury w USA do dwóch kadencji: - zostało sformułowane w jednej z poprawek do
konstytucji przyjętych w XX w.
162. Wybory na urząd prezydenta USA mają charakter: - pośredni
163. Jak nazywają się resorty w tradycji ustrojowej USA?: - departamenty
164. Skąd pochodzi następujący przepis: „Prawa ludu do nietykalności osobistej, mieszkania, dokumentów i mienia
nie wolno naruszać przez bezzasadne rewizje i zatrzymanie; nakaz w tym przedmiocie można wystawić tylko
wówczas, gdy zachodzi wiarygodna przyczyna potwierdzona przysięgą lub zastępującym ją oświadczeniem.
Miejsce podlegające rewizji oraz osoby i rzeczy podlegające zatrzymaniu powinny być w nakazie szczegółowo
określone.” - z IV Poprawki (1789 r.; 1791 r.) do Konstytucji USA z 1787 r. (ogółem 27 poprawek)
165. Skąd pochodzi następujący przepis: „Nikt nie może być wybrany na urząd prezydenta więcej niż dwa razy, a kto
sprawował urząd prezydenta albo pełnił funkcję w czasie kadencji innej osoby przez ponad dwa lata nie może
być wybrany na urząd prezydenta więcej niż raz.”?: - XXII Poprawka (1947 r.; 1951 r.) do Konstytucji USA
z 1787 r. [ogółem 27 poprawek]
Polska
I Rzeczpospolita
166. Postulaty m.in. centralizacji zarządu państwem, oparcia urzędów na zasadach płatności i fachowości oraz
wprowadzenia nadzoru państwa nad stanem i bezpieczeństwem dróg, nad cenami, systemem miar i wag,
problemem włóczęgostwa i żebractwa sformułował w XV w.: - Jan Ostroróg w dziele „Memoriał o urządzeniu
Rzeczypospolitej” (~1477 r.)
167. Kto był autorem dzieła „O skutecznym rad sposobie”?: - Stanisław Konarski (1700-1773; dramatopisarz,
poeta, tłumacz, edytor, pedagog, publicysta, reformator szkolnictwa i założyciel Collegium Nobilium
w roku 1740, pijar, nazywany patriarchą polskich pijarów, nauczyciel domowy)
168. Czym zajmowały się tzw. komisje boni ordinis (dobrego porządku)?: - były to kolegialne instytucje
administracji miejskiej powołane w wyniku decyzji sejmu konwokacyjnego z 1764; do ich kompetencji
należał nadzór nad finansami miejskimi, kontrola działalności cechów rzemieślniczych i gildii kupieckich;
komisje te wydawały ordynacje dla poszczególnych miast, decydując o planowaniu przestrzennym ich
zabudowy, numerowaniu domów, brukowaniu ulic, budowie kanałów
169. Ile razy w okresie przedrozbiorowym powołano Radę Nieustającą? - dwa razy (w 1775 r. i w 1793 r.)
10
170. Kto kierował pracami Komisji Edukacji Narodowej (KEN-u)?:

1) biskup wileński Ignacy Jakub Massalski, pierwszy prezes KEN, usunięty z tej funkcji w 1776 za
nadużycia finansowe w szkołach litewskich, później jeden z twórców konfederacji targowickiej
2) biskup płocki (później prymas) Michał Jerzy Poniatowski, prezes KEN od 1776
171. Czym zajmowała się działająca w czasach stanisławowskich Komisja Mennicza?: - powołana w 1765 r.; pod
jej auspicjami została przeprowadzona reforma mennicza, wynikiem której utworzono nowy system
monetarny (1766 r.)
172. Wymień centralne instytucje resortowe utworzone w Polsce w latach 1764-1775:

1) Komisja Skarbowa i Komisja Wojskowa (obydwie w 1764 r.; osobne dla Korony i Litwy),
2) Komisja Edukacji Narodowej (1773 r.)
3) Komisja nad Szpitalami (1775 r.; do 1780 r.; osobne dla Korony i Litwy)
*[Rada Nieustająca miała pełnić funkcje rządowe a nie resortowe]
173. W Polsce w okresie przedrozbiorowym istniał podział terytorialny na: - województwa i powiaty
[dodatkowo, opierając się na tradycjach historycznych, wyodrębniono z tego podziału ziemie]
174. Pierwszym w Polsce organem resortowym na szczeblu centralnym był(a): - Komisje Skarbowa i Wojskowa
(osobne dla Litwy i Korony; 1764 r.)
175. Zgodnie z postanowieniami konstytucji sejmu ekstraordynaryjnego z 1775 r. pracami Rady Nieustającej kierował
co do zasady: - król
176. Komisje nad Szpitalami utworzono w I Rzeczypospolitej w: - 1775 r.
177. Komisje nad Szpitalami utworzone w 1775 roku funkcjonowały: - odrębnie dla Korony i Litwy
178. Rada Nieustająca powołana według ustaleń powziętych na sejmie rozbiorowym (1775 r.) składać się miała z:
- 36 członków (tzw. konsyliarzy; po 18 z każdej izby sejmu) i 5 departamentów (Interesów Cudzoziemskich,
Skarbowego, Wojskowego, Sprawiedliwości oraz Dobrego Porządku (policji)) [zajmowała się
interpretacją istniejącego prawa w sferze administracji i zapewniała państwu stały organ rządowy, który
funkcjonował pomiędzy obradami sejmu i nie podlegał zasadzie liberum veto; była przewodzona przez
króla i orzekała większością głosów (z wyjątkiem równego rozkładu głosów, kiedy decyzja należała do
króla)]
179. Rada Nieustająca powołana według ustaleń powziętych na sejmie grodzieńskim (1793 r.) składać się miała z:
- 24 członków i 6 wydziałów
180. Rada Nieustająca: - powołana w 1775 r. składała się z 5 departamentów (Interesów Cudzoziemskich, Policji,
czyli Dobrego Porządku, Wojskowego, Sprawiedliwości, Skarbowego), zaś powołana w 1793 r.
z 6 departamentów (dodatkowy – Edukacji), którym były podporządkowane komisje centralne
181. Czy prymas zawsze wchodził w skład Rady Nieustającej?: - nie; co dwa lata następował dwuletni wakat na
stanowisku; „(…) 2. Trzech Biskupów, między ktoremi Prymas co dwa lata ipso iure [na mocy samego prawa]
będzie zasiadał, wakując drugie dwa lata.”
182. Dopasuj do podanych instytucji daty ich powstania:

Komisja Wojskowa (dla Korony) – 1764 r.
Komisja nad Szpitalami – 1775 r.
Rada Nieustająca – 1775 r. / 1793 r.
Straż Praw – 1791 r.
183. W jakiej kolejności powstawały wymienione instytucje (od najwcześniej po najpóźniej utworzoną):
Straż Praw – 1791 r. [4]
Rada Nieustająca (pierwsza) – 1775 r. [3]
Komisja Edukacji Narodowej – 1773 r. [2]
Komisje Skarbowe (osobno dla Korony i Litwy) – 1764 r. [1]
11
184. Komisje cywilno-wojskowe w XVIII w. powołane zostały w: - Polsce (przez Sejm Czteroletni; działały
w latach 1789–1795)
185. Wymień komisje utworzone w czasie obrad Sejmu Czteroletniego:

1) komisje porządkowe cywilno-wojskowe (administracja lokalna; od 1789 r.),
2) komisje rządowe „Obojga Narodów” podlegające formalnie Straży Praw, tj. Wojska, Policji, Skarbu,
Edukacji Narodowej (od 1791 r.)
186. W zakresie administracji lokalnej na Sejmie Czteroletnim w 1789 r. powołano do życia:

a) komisje ekonomiczne
b) komisje porządkowe cywilno-wojskowe 
c) rady wojewódzkie
d) komisje boni ordinis
187. „(...) gdy ministrowie oskarżeni będą przez deputacyą, do examinowania ich czynności wyznaczoną
o przestępstwa prawa, odpowiadać maią z osób i maiątków swoich. W wszelkich takowych oskarżeniach stany
zgromadzone, prostą większością votów izb złączonych odesłać obwinionych ministrów maią do sądów
seymowych po sprawiedliwe i wyrównuiące przestępstwu ich ukaranie, lub przy dowiedzionej niewinności od
sprawy i kary uwolnienie.
Zacytowany fragment Konstytucji 3 Maja 1791 r. dotyczy: - odpowiedzialności konstytucyjnej (prawnej,
karnej) ministrów
188. Przed jakim organem mieli być sądzeni na gruncie Konstytucji 3 Maja ministrowie w ramach procedury
pociągania ich do odpowiedzialności prawnej?: - przed sądem sejmowym
189. Przed kim odpowiadali politycznie ministrowie na gruncie Konstytucji 3 Maja?: - przed sejmem
190. „W takiem zdarzenia, gdyby on uznał w przypadkach, koniecznego zwołania sejmu gotowego wymagających,
rzetelną potrzebę, a król go zwołać wzbraniał się, tedy tenże marszałek do posłów i senatorów wydać powinien
listy okólne, zwołując onych na sejm gotowy i powody zwołania tego wyrażając. Przypadki zaś do koniecznego
zwołania sejmu są tylko następujące: I-mo w gwałtownej potrzebie do prawa narodów ściągającej się,
a szczególniej w przypadku wojny ościennej; 2-do w przypadku wewnętrznego zamieszania, grożącego rewolucją
kraju lub kolizją między magistraturami; 3-tio w widocznem powszechnego głodu niebezpieczeństwie;
4-to w osierociałym stanie ojczyzny przez śmierć króla lub w niebezpiecznej jego chorobie”.
Powyższy cytat pochodzi z: - Ustawy Rządowej z dnia 3 maja 1791 r.
191. Zgodnie z Konstytucją 3 Maja marszałek sejmu zwołać miał „sejm gotowy”: - w przypadku zagrożenia wojną,
rewolucją, kolizją kompetencji organów centralnych, klęską głodu, śmierci lub niebezpiecznej choroby
króla
192. „[...], do dozoru całości i egzekucji praw królowi oddana, składać się będzie: 1-mo z prymasa jako głowy
duchowieństwa polskiego i jako prezesa Komisji Edukacyjnej, mogącego być wyręczonym w [...] przez
pierwszego ex ordine biskupa, którzy rezolucji podpisywać nie mogą; 2-do z pięciu ministrów, to jest ministra
policji, ministra pieczęci, ministra belli, ministra skarbu, ministra pieczęci do spraw zagranicznych; 3-tio
z dwóch sekretarzy, z których jeden protokół Straży, drugi protokół spraw zagranicznych trzymać będą, obydwa
bez votum decydującego. Następca tronu z małoletniości wyszedłszy i przysięgę na konstytucję wykonawszy, na
wszystkich [...] posiedzeniach, lecz bez głosu, przytomnym być może. Marszałek sejmowy, jako na dwa lata
wybrany, wchodzić będzie w liczbę zasiadających w [...] bez wdawania się w jej rezolucje ”.
Jakiego organu dotyczy powyższy przepis Ustawy Rządowej z dnia 3 maja 1791 r.?: - Straży Praw
193. Jakie postanowienia dotyczące następstwa tronu przewidywała Konstytucja 3 Maja?: - „wyszedłszy
z małoletności i przysięgę na konstytucję wykonawszy” mógł zasiadać w Straży Praw jednakże bez prawa
głosu
194. „Wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu. Aby więc całość państw, wolność
obywatelska i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostały, trzy władze rząd narodu polskiego
składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać będą, to jest: władza prawodawcza w stanach
zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i Straży i władza sądownicza w jurysdykcyjach na ten
koniec ustanowionych lub ustanowić się mających.”
Podany cytat pochodzi z: - Konstytucji 3 Maja
12
195. Czy następca tronu zasiadał w Straży Praw?: - tak, miał do tego prawo, ale bez prawa głosu, o ile był pełnoletni
i złożył przysięgę na konstytucję
196. Uchwała o wotum nieufności według Konstytucji 3 Maja zapadała większością: - kwalifikowaną 2/3
197. Wprowadzenie zasady podległości komisji rządowych (Konstytucja 3 Maja) sejmowi oznaczało w praktyce
osłabienie zasady: - centralizmu
198. Zgodnie z Konstytucją 3 Maja 1791 r. w skład Straży Praw wchodziło 5 ministrów, tj:
1) do spraw wewnętrznych (kanclerz),
2) do spraw zagranicznych (drugi kanclerz),
3) policji (marszałek wielki koronny),
4) wojny (hetman)
5) skarbu (podskarbi)
*[brak ministerstwa sprawiedliwości]
199. Jaką role pełniła tzw. Straż Praw?: - „rząd” ustanowiony przez Konstytucję 3 Maja, zastępujący Radę
Nieustającą, funkcjonującą w ostatnich latach Rzeczypospolitej Obojga Narodów [nie była rządem (Radą
Ministrów) w dzisiejszym tego słowa rozumieniu, lecz centralnym organem zarządu państwem
działającym pod przewodnictwem króla (wedle art. VII Konstytucji „radą królewską”); miała ustalać
główne kierunki polityki państwa – „rządzić”, zaś „administrować” miały komisje rządowe (komisje
wielkie), do których należały decyzje wykonawcze i techniczne]
200. Zgodnie z Konstytucją 3 Maja król za swe działania: - nie ponosił odpowiedzialności
201. W Straży Praw nie mógł zasiadać: - naczelnik sił zbrojnych
202. Zgodnie z przepisami Ustawy Rządowej z 1791 roku centralnym organem rządowym był(a): - Straż Praw
203. W Straży Praw nie przewidziano ministerstwa: - sprawiedliwości
204. W Straży Praw bez prawa głosu zasiadali: - marszałek sejmu, następca tronu
205. Wydziały policyjne utworzone w Rzeczypospolitej szlacheckiej były bezpośrednio podporządkowane:

- Komisji Policji (utworzonej w 1791 r.; sprawy bezpieczeństwa i spokoju, a także szeroko pojęta
administracja; głównie miasta królewskie)
206. Zasada kontrasygnaty aktów królewskich wiąże się przede wszystkim z odpowiedzialnością (…) ministrów:
- polityczną („król nic sam przez się nie czyniący, za nic w odpowiedzi narodowi być nie może”)
207. Gdzie odbył się ostatni sejm I Rzeczypospolitej?: - w Grodnie (1793 r.; sejm rozbiorowy)
Postanowienia:
1) podpisanie wieczystego przymierza polsko-rosyjskiego – Polska stała się ponownie protektoratem
rosyjskim; Rosja miała prawo posiadać na terytorium Rzeczypospolitej magazyny wojskowe i mogła
wprowadzić swoje wojska, kiedy tylko uznała to za stosowne; Polska zobowiązała się nie zawierać
sojuszy bez zgody Petersburga, przedstawicielstwa dyplomatyczne w państwach trzecich miały działać
wspólnie
2) zatwierdzenie II rozbioru Polski pomiędzy Rosję i Prusy
3) odrzucenie konstytucji 3 Maja i przywrócenie Rady Nieustającej (której pracami nieformalnie kierował
ambasador rosyjski) oraz praw kardynalnych (wolna elekcja, liberum veto), których gwarantką została
Katarzyna II
4) zredukowanie liczebności wojska polskiego do 15 tysięcy
5) zatwierdzenie praw mieszczan (ograniczonych w porównaniu z uchwałami Sejmu Wielkiego)
6) przywrócenie Orderu Virtuti Militari (zniesionego wkrótce przez Radę Nieustającą)
7) tron elekcyjny
8) rozwiązanie konfederacji targowickiej
13
208. Tadeusz Kościuszko, najwyższy naczelnik siły zbrojnej narodowej:

„Gdy już wola większej części narodu przez uroczyste Aktu Powstania Narodowego przyjęcie jest deklarowana,
przeto dopełniając woli obywatelów i powinności mojej, wyrażonej pod artykułem II w tym że Akcie, nominuję
Radę [...],
§ I. Skład Rady [...]
Ośmiu radców i jeden Naczelnik siły zbrojnej narodowej składać będą Radę [...]
Będzie trzydziestu dwóch zastępców, którzy w przypadkach niżej opisanych zastępować mają miejsca radców
[...]”.
Powyższe, pochodzące z maja 1794 r. regulacje mają za przedmiot powołanie: - Rady Najwyższej Narodowej
209. Z czym związany jest dokument noszący miano „Uniwersału Połanieckiego”?: - akt prawny wydany przez
Tadeusza Kościuszkę 7 maja 1794 w okolicach miasta Połaniec; wydany w imieniu rządu krajowego
Rzeczypospolitej Obojga Narodów w oparciu o art. IV Konstytucji Trzeciego Maja, formalnie przyznawał
ograniczoną wolność osobistą chłopom pańszczyźnianym; Uniwersał ten, jak większość aktów prawnych
wydanych w czasie insurekcji kościuszkowskiej, nie przetrwał jej upadku i nie miał prawie żadnego
wpływu na faktyczną sytuację chłopów
Postanowienia Uniwersału dotyczyły:

1) ograniczenia poddaństwa chłopów
2) nadania im wolności osobistej
3) przyznania prawa opuszczenia ziemi, po spełnieniu określonych warunków (spłata długów, zaległych
podatków, zawiadomienie wojewódzkiej komisji porządkowej)
4) uznania ograniczonego prawa chłopów do dochodzenia swoich spraw w sądach
5) zapewnienia nieusuwalności z ziemi, zakazania rugów i potwierdzenia własności podległej
6) zmniejszenia pańszczyzny od 1/3 do 1/2, z obietnicą dalszych ulg po wygranym powstaniu
7) zawieszenie wykonania pańszczyzny chłopom powołanym do wojska
8) polecenia zawierania umów między szlachtą a chłopami
9) wprowadzenia urzędu dozorcy, który był pierwszym w dziejach Polski urzędnikiem państwowym
reprezentującym sprawy chłopskie; jeden dozorca miał mieć pod swoją opieką okręg liczący ok. 1000
gospodarstw; miał dbać o przestrzeganie postanowień Uniwersału.
*W toku insurekcji zapowiedziano uwłaszczenie chłopów – uczestników powstania z gruntów narodowych

i skonfiskowanych zdrajcom.
210. W okresie insurekcji kościuszkowskiej specjalizacja resortowa występowała w: - komisjach porządkowych

(organy administracji terenowej, podzielone analogicznie jak Rada Najwyższa Narodowa na wydziały)
211. W skład komisji porządkowych funkcjonujących w okresie powstania kościuszkowskiego wchodzili

przedstawiciele: - szlachty, duchowieństwa, mieszczaństwa („Do komisji porządkowych wojewódzkich
wchodzić miało 21 osób na zasadzie wyboru dokonanego przez obywateli, z tym że miało być wśród nich
8 właścicieli ziemskich, 8 właścicieli miejskich i 5 duchownych tych wyznań, które występują w danej ziemi.”
~ HISTORIA USTROJU I PRAWA POLSKIEGO J.Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak)
212. Najniższym szczeblem podziału terytorialnego ziem polskich w czasie powstania kościuszkowskiego były:
- dozory
Księstwo Warszawskie
213. Pierwszy w pełni systematyczny podział terytorialny na ziemiach polskich wprowadzony został w roku: - 1807
(Księstwo Warszawskie; departamenty na wzór francuski)
214. Najwyższą jednostką podziału terytorialnego Księstwa Warszawskiego były: - departamenty
215. Na czele departamentu w Księstwie Warszawskim stał: - prefekt
216. Na czele powiatu w Księstwie Warszawskim stał: - podprefekt
217. W której konstytucji obowiązującej na ziemiach polskich przewidziano instytucję wicekróla?: - w Konstytucji
Księstwa Warszawskiego z 1807 r.
14
218. „Art. 12. Gdy się królowi spodoba zdać na wicekróla część władzy swojej, której sobie samemu nie zachował,
każdy z ministrów pracuje oddzielnie z wicekrólem.
Art. 13. Kiedy król nie mianował wicekróla, ministrowie zgromadzają się na radę ministrów stosownie do tego,
co się rzekło wyżej w 8 artykule.
Art. 14. Rada Stanu składa się z ministrów. Zgromadza się pod prezydencją króla lub wicekróla albo prezesa
mianowanego przez króla.
Art. 15. Rada Stanu roztrząsa, układa i stanowi projekty do praw lub urządzenia administracji publicznej, które
przedkłada każdy minister w przedmiotach tyczących się swych wydziałów.”
Powyższy cytat pochodzi z: - Konstytucji Księstwa Warszawskiego z dnia 22 lipca 1807 r.
219. W Księstwie Warszawskim kompetencje monarchy podczas jego nieobecności w kraju wykonywać miał:
- wicekról (a w razie jego niepowołania ministrowie zgromadzeni w radę ministrów)
220. Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 r. formułowała: - zasadę suwerenności monarchy
221. Komisje egzaminacyjne, badające kwalifikacje i przydatność do służby kandydatów na urzędników po raz
pierwszy utworzono na ziemiach polskich w: - Księstwie Warszawskim (1808 r.)
222. Wskaż organ właściwy do rozstrzygania sporów kompetencyjnym w Księstwie Warszawskim: - Rada Stanu
223. Rada Stanu w Księstwie Warszawskim pełniła funkcje: - władzy administracyjnej (włącznie z sądownictwem
administracyjnym), jak i sądowniczej
1) przygotowanie projektów aktów ustawodawczych – dekretów królewskich i uchwał Sejmu,
2) sądownictwo administracyjne w II instancji,
3) spory kompetencyjne między urzędami,
4) pozbawianie urzędników publicznych immunitetu sądowego,
5) opiniowanie raportów z działalności ministrów,
6) sądownictwo kasacyjne w sprawach cywilnych i karnych
224. W okresie Księstwa Warszawskiego ministrowie:

1) kontrasygnowali akty królewskie,
2) wykonywali ustawy sejmowe i dekrety królewskie,
3) wchodzili w skład Rady Stanu
225. Ilu szczeblowe było sądownictwo administracyjne w Księstwie Warszawskim?: - dwuinstancyjne (na wzór
francuski) [I instancja – w każdym departamencie rada interesów spornych / rada prefekturalna;
II instancja – Rada Stanu]
226. Czy od decyzji rad prefekturalnych działających w Księstwie Warszawskim przysługiwało odwołanie?:
- tak – do Rady Stanu (która jednak w niektórych sprawach stanowiła organ I instancji)
Do właściwości rad prefekturalnych należały:
1) spory między administracjąa dzierżawcami dóbr narodowych
2) spory między wykonawcami robót publicznych, dostawcami oraz innymi osobami prywatnymi
o uznanie brzmienia zatwierdzonego kontraktu i jego wykonanie
3) prośby osób prywatnych o ulgi w podatkach i ciężarach publicznych z przyczyn nadzwyczajnych
Królestwo Polskie/Galicja/Księstwo Poznańskie/Wolne Miasto Kraków
227. Postać księcia Antoniego Radziwiłła związana jest z dziejami: - Wielkiego Księstwa Poznańskiego [polski
książę, polityk, kompozytor, książę-namiestnik Wielkiego Księstwa Poznańskiego; najwybitniejszy
w XIX. w. przedstawiciel orientacji polsko-pruskiej]
228. Jakie uprawnienia posiadał namiestnik królewski w Wielkim Księstwie Poznańskim?: - posiadał jedynie
uprawnienia reprezentacyjne, nie miał natomiast żadnych kompetencji w zakresie spraw administracyjno-
politycznych, zastrzeżonych dla nadprezydenta prowincji i prezydentów rejencji (którzy sprawowali
pełnię władzy administracyjnej)
229. Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie utworzona została w: - 1811 r.
15
230. Kiedy uniwersytet w Krakowie został oficjalnie nazwany Jagiellońskim?: - w 1818 r.
231. Działalność Stanisława Wodzickiego jest związana z: - Wolnym Miastem Krakowem [polski polityk
konserwatywny, przywódca krakowskiego stronnictwa arystokratycznego, prezes Senatu Rządzącego
Rzeczypospolitej Krakowskiej w latach 1818–1831, senator-wojewoda Królestwa Polskiego
(kongresowego) w 1829 roku, hrabia; 1764-1843]
232. Tzw. Konstytucja rozwinięta wydana została dla Wolnego Miasta Krakowa w: - 1818 r.
233. Pod koniec lat trzydziestych XIX w. w Wolnym Mieście Krakowie wprowadzono nowy podział terytorialny na:
a) gminy miejskie i wiejskie
b) cyrkuły i dystrykty 
c) gminy i powiaty
d) dominia i gminy
234. Jak wyglądał podział terytorialny Wolnego Miasta Krakowa?: - podział na gminy miejskie i wiejskie
(charakter tzw. gmin zbiorowych) oraz dodatkowe zróżnicowanie jednostek gminnych na gminy
w rozumieniu politycznym (gminy, w których ludność wykonywała czynne prawo wyborcze
w zgromadzeniach gminnych; 26) i w rozumieniu administracyjnym (gminy zamieszkane przez ludność
żydowską, pozbawioną w większości praw obywatelskich; 2); pod koniec lat 30-tych XIX w. dokonano
reformy gmin miejskich – wprowadzono podział na dystrykty i cyrkuły
235. Jak nazywał się parlament działający w Rzeczypospolitej Krakowskiej?: - był to jednoizbowy organ
przedstawicielski zwany Zgromadzeniem Reprezentantów, który liczył 41 członków (od 1833 r. – 30),
z czego 26 deputowanych pochodziło z wyborów dokonywanych na zgromadzeniach gminnych,
3 delegował Senat, 3 Kapituła katedralna krakowska, 3 Uniwersytet Jagielloński; ponadto zasiadało
w Zgromadzeniu 6 sędziów pokoju
236. Czym zajmował się Senat w Wolnym Mieście Krakowie?: - kompetencje Senatu były dość rozległe - obok
typowych działań władzy wykonawczej (obejmującej m.in. kontrolę nad porządkiem w kraju, cenzurę,
dysponowanie majątkiem, a także inicjatywę ustawodawczą) akceptował on także projekty praw
uchwalanych przez Zgromadzenie Reprezentantów; mógł orzekać też o rozwiązaniu Zgromadzenia
237. Rządem (centralnym organem wykonawczym) Wolnego Miasta Krakowa był(a): - Senat Rządzący
[prezes i 12 senatorów – 8 wybranych przez Zgromadzenie Reprezentantów, a 4 delegowanych przez
Uniwersytet Jagielloński i Kapitułę metropolitarną krakowską; sześciu spośród senatorów pełniło funkcję;
w 1833 r. na mocy nowej konstytucji zmniejszono skład Senatu do 8 senatorów i prezesa (z czego tylko
jeden pochodził z nominacji – prawo to utrzymała kapituła), a wybór prezesa Senatu uzależniono do
zatwierdzenia dworów „opiekuńczych” (już w 1827 r. zresztą unieważnili wybór prezesa Senatu)]
238. Senat Wolnego Miasta Krakowa dzielił się na wydziały:

1) Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości
2) Policji i Milicji
3) Dochodów Publicznych i Skarbu
239. Do centralnych organów administracyjnych w Wolnym Mieście Krakowie należały:

1) Senat (jako rząd centralny),
2) Biuro Policji Pośredniej (przekształcone w 1827 r. w Dyrekcję Policji; sprawy bezpieczeństwa oraz
nadzór nad służbą zdrowia, budownictwem, higieną, pożarnictwem, działalnością wójtów itp.),
3) Urząd Budowniczych (od 1819 r.; sprawy budownictwa mieszkalnego i komunalnego),
4) Komitet Ekonomiczny (nadzór nad wydatkami Senatu),
5) Komisja Włościańska (ustalanie prawa własności i powinności chłopów wobec dworu),
6) intendent dóbr narodowych (zarząd nad majątkiem publicznym),
7) inspektor kopalń
8) protomedyk (nadzór służb sanitarnych)
240. W gminie w znaczeniu administracyjnym w Wolnym Mieście Krakowie: - zamieszkiwała ludność

chrześcijańska; wójt był wybierany przez zgromadzenie gminne
241. Wolne Miasto Kraków zostało zlikwidowane w: - 1846 r. (zaanektowane przez Austrię po powstaniu)
16
242. Po upadku powstania krakowskiego w 1846 r. na terenie Wolnego Miasta Krakowa w miejsce Senatu Rządzącego
powołano: - Radę Administracyjną Cywilną
243. Kim był Agenor Gołuchowski?: - arystokratą polskim, hrabią, austriackim politykiem konserwatywnym,
ministrem spraw wewnętrznych Austrii w latach 1859–1861, namiestnikiem Galicji w latach 1849–1859,
1866–1868 oraz 1871–1875
244. Kim był tzw. minister ds. Galicji?: - od 1871 r. (jako minister bez teki) wchodził w skład austriackiej Rady
Ministrów i opiniował wszystkie projekty aktów prawnych dotyczące tej prowincji
245. Gdzie znajdowała się stolica kraju koronnego Galicji i Lodomerii?: - we Lwowie
246. Status Królestwa Galicji i Lodomerii był wyjątkowy w cesarstwie austriackim i nie może być porównywany do
innych krajów koronnych: - fałsz [status Królestwa Galicji i Lodomerii nie był w cesarstwie austriackim
szczególny]
247. Ile tzw. kurii wyborczych przewidziano w systemie wyborczym obowiązującym w II połowie XIX w. w Galicji?:
- wybory do sejmu odbywały się w czterech (4) osobnych kuriach: [łącznie wybór 141/144/149 posłów]
I kuria – wielkiej własności ziemskiej – 44 posłów
II kuria – izb przemysłowo-handlowych – 3 posłów
III kuria – większych miast – początkowo 20, od 1896 r. 23, a od 1900 r. 28 posłów
IV kuria – mniejszych miast i gmin wiejskich – 74 posłów
248. Czy w Galicji funkcjonowała w II połowie XIX w. Rada Stanu?: - nie; był to organ, który we wskazanym
okresie działał na obszarze Królestwa Polskiego
249. Z ilu izb składał się galicyjski Sejm Krajowy?: - było to ciało jednoizbowe
250. Kim byli zasiadający w Sejmie Krajowym w Galicji tzw. wiryliści?: - osoby piastujące pewne funkcje z racji
pełnionej przez siebie innej godności; do Sejmu Krajowego w autonomii galicyjskiej jako wiryliści
wchodzili rektorzy uniwersytetów w Krakowie i Lwowie oraz biskupi
251. W okresie autonomii galicyjskiej biskup stanisławowski udał się na posiedzenie Sejmu Krajowego we Lwowie
jako jego członek. W jakim charakterze biskupi rzymskokatoliccy z racji pełnienia urzędu uczestniczyli w tym
sejmie: - jako tzw. wiryliści
252. Wiosna 1865 r. na posiedzenie galicyjskiego Sejmu Krajowego udał się Franciszek Ź., ówczesny rektor UJ:
- mógł wziąć w nim udział jako wirylista
253. Eustachy W., dyrektor Gimnazjum św. Anny w Krakowie, w marcu 1888 r. zamierzał wziąć udział
w posiedzeniach Sejmu Krajowego i w tym celu udał się do Lwowa. Będzie mógł uczestniczyć w jego obradach:
- pod warunkiem, że został wybrany do Sejmu Krajowego jako poseł w wyborach przeprowadzonych
w Galicji
254. Do organów administracji autonomicznej na terenie Królestwa Galicji i Lodomerii zaliczał(y) się: - Sejm
Krajowy i Wydział Krajowy
255. Do kompetencji Sejmu Krajowego w okresie autonomii galicyjskiej należały następujące kategorie spraw:
1) zmiany przepisów Statutu Krajowego
2) rolnictwo, leśnictwo, hodowla, ustrój agrarny
3) budownictwo publiczne, zakłady dobroczynne
4) preliminarz budżetowy,
5) sprawy gminne, kościelne, szkolnictwo
6) związane z zaopatrzeniem i kwaterunkiem wojska
256. Sejm Krajowy Królestwa Galicji i Lodomerii nie mógł regulować spraw: - wolności prasy wydawanej na
terenie kraju przez wydawców krajowych
17
257. Sądownictwo administracyjne na terenie Galicji w okresie jej autonomii sprawował(a): - Austriacki Trybunał
Administracyjny
258. Gdzie mieszkańcy Galicji mogli zaskarżać niekorzystne dla siebie decyzje administracyjne?: - do austriackiego
Trybunału Administracyjnego w Wiedniu
259. „Art. 1. Królestwo Polskie jest na zawsze połączone z Cesarstwem Rosyjskim. [...]”.
Powyższy cytat pochodzi z: - Konstytucji Królestwa Polskiego z dnia 27 listopada 1815 r.
260. „Art. 5. Król w przypadku swojej nieprzytomności mianuje [...] który powinien mieszkać w Królestwie. [...]
podług woli odwołanym być może.
Art. 7. [...] będzie mianowany przez akt publiczny. Akt takowy oznaczy wyraźnie rodzaj i rozciągłość władzy, jaka
mu będzie powierzoną”.
Powyższe przepisy Konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r. określają tryb mianowania: - namiestnika
261. Czy król na gruncie Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego z 1815 r. posiadał prawo inicjatywy
ustawodawczej?: - tak; w zakres jego kompetencji wchodziło:
1) sprawowanie najwyższej władzy wykonawczej; bycie źródłem wszelkiej władzy administracyjnej
2) wyłączne prawo nominacji urzędników oraz dostojników kościelnych
3) kierowanie siłą zbrojną i prawo do wypowiadania wojny oraz zawierania traktatów i umów
4) wydawanie w jego imieniu aktów publicznych sądów i urzędów
5) udział w ustawodawstwie – prawo inicjatywy ustawodawczej, prawo sankcji w stosunku do
uchwalanych projektów, regulacje ustawodawcze dokonywane za pomocą statutów organicznych
i dekretów (akty królewskie wymagały kontrasygnaty odpowiedniego ministra, który ponosił
odpowiedzialność za ich zgodność z konstytucją i prawami – w praktyce nie dbano by każdy akt
uzyskiwał kontrasygnatę)
262. Rada Stanu Królestwa Polskiego: - składała się w okresie konstytucyjnym ze Zgromadzenia Ogólnego i Rady
Administracyjnej
263. Rada Administracyjna w Królestwie Polskim była częścią: - Rady Stanu
264. Rada Administracyjna w Królestwie Polskim zlikwidowana została w: - 1867 r.
265. Który z carów koronował się na króla polskiego w Warszawie?: - Mikołaj I Romanov (w 1829 r.)
266. W Królestwie Polskim przedstawicielem monarchy podczas jego nieobecności w kraju był: - namiestnik
267. Jaką funkcję ustrojowo-administracyjną pełni w Królestwie Polskim gen. Józef Zajączek?: - mianowany przez
cara Aleksandra I generałem piechoty i pierwszym namiestnikiem Królestwa Polskiego, który to urząd
sprawował w latach 1815-1826 (aż do śmierci), przy czym cechował się uległością wobec władz rosyjskich
i wielkiego księcia Konstantego; w uznaniu tych zasług w 1818 r. otrzymał od cara tytuł książęcy
268. Kim był Józef Chłopicki?: - generał dywizji Wojska Polskiego, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, wojen
napoleońskich, powstania listopadowego (jako jego dyktator); 1771-1854
269. Kto został namiestnikiem królewskim po stłumieniu powstania listopadowego?: - Iwan Fiodorowicz Paskiewicz
(1782-1856; rosyjski generał–adiutant 1825, hrabia erywański od 1828, generał marszałek polny 1829,
książę warszawski od 1832, w latach 1832–1856 namiestnik Królestwa Polskiego)
270. Jaki charakter prawny na gruncie konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r. miały tzw. statuty organiczne?:
- były to akty rozwijające Ustawę Konstytucyjną; wyróżnia się dwa ich rodzaje:
1) wydane przez króla zaraz po ogłoszeniu konstytucji
2) wydawane w późniejszym czasie, wymagające wstępnego rozpatrzenia przez zgromadzenie ogólne
Rady Stanu i tym samym należące do wspólnych kompetencji króla, Rady Stanu i reprezentacji
narodowej, czyli sejmu, bez którego zgody nie można było ich zmieniać
18
271. Statut Organiczny Królestwa Polskiego z 1832 r.:

1) zniósł odrębną koronację na króla
2) zlikwidował sejm
3) zniósł niezależność sędziów
4) przyłączył Wojsko Polskie do armii rosyjskiej
5) ograniczył kompetencje rządu
272. Statut Organiczny z 1832 r. przewidywał komisje rządowe: - sprawiedliwości, przychodów i skarbu, spraw
wewnętrznych, duchownych i oświecenia publicznego
273. Jak nazywały się główne jednostki podziału terytorialnego w Królestwie Polskim w połowie XIX w.?:
- gubernie [na mocy reformy z 1837 r. zniesiono dotychczasowy podział na województwa-obwody-powiaty-
gminy i zastąpiono go (w ramach procesu unifikacji) nowym podziałem na gubernie-powiaty-okręgi-gminy]
274. Czy komisję Rządową Spraw Wewnętrznych i Policji Królestwa Polskiego (1815-1830) można uznać za
bezpośrednią kontynuatorkę tego rodzaju resortu z czasów Księstwa Warszawskiego?: - nie, ponieważ
w Księstwie Warszawskim istniały dwa odrębne resorty zajmujące się tymi sprawami
275. Aleksander Wielopolski jest związany z reformami społeczno-administracyjnymi w: - Królestwie Polskim

w II połowie XIX w. (polski polityk, od 1861 r. został mianowany dyrektorem głównym prezydującym
w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, następnie naczelnik Rządu
Cywilnego, wiceprezes Rady Stanu Królestwa Kongresowego)
- zdecydowany był rozwiązać Towarzystwo Rolnicze i Delegację Miejską oraz podjąć represje wobec
konspiracji narodowej przy jednoczesnym równouprawnieniu ludności żydowskiej
- opracował „ustawę o zbiegowiskach”, dopuszczającą użycie siły zbrojnej wobec ludności cywilnej
- ukrócił samowolę urzędników carskich, zastępował ich Polakami, opracował plan pomnożenia liczby
szkół elementarnych i średnich
- przywrócił Radę Stanu Królestwa Polskiego, wprowadził reformujące i porządkujące system
administracji ustawy o samorządzie gmin miejskich i wiejskich, powiatów i guberni
- wprowadził oczynszowania chłopów i równouprawnienia Żydów
- żądania uznania przez Polaków status quo i wyrzeczenia się dążeń niepodległościowych spowodowały
jego poróżnienie się z wieloma działaczami polskimi, natomiast śmiałe reformy zniechęciły do niego
carską administrację
- stronnictwo białych zaproponowało Wielopolskiemu współpracę, ten jednak odmówił; w 1863 dla
powstrzymania działań konspiracyjnych zmierzających do konfrontacji z Rosją zarządził tzw. brankę
do wojska rosyjskiego;
276. Kim był Sokrates Starynkiewicz?: - generałem rosyjskim, pełniącym obowiązki prezydenta Warszawy
w latach 1875–1892; żył w latach 1820-1902
277. Czy w Królestwie Polskim w przededniu wybuchu powstania styczniowego istniał samorząd terytorialny?:
- tak; w rezultacie reform Aleksandra Wielopolskiego wprowadzono w latach 1861-1862 ograniczony
samorząd terytorialny powierzony radom gubernialnym (do wybuchu powstania styczniowego nie
zdążono przeprowadzić do nich wyborów) i radom powiatowym, do których kompetencji należały sprawy
związane z rozkładem ciężarów publicznych [rady nie uzyskały własnych organów wykonawczych
i w konsekwencji były w praktyce podporządkowane naczelnikom powiatu]; w gminach wiejskich
wprowadzono na wzór rosyjski samorząd, który tworzyły: zgromadzenie gminne, wójt, urząd i sąd
gminny; w gromadach natomiast: zgromadzenie gromadzkie i starosta (zwany też sołtysem)
278. Druga instancja sądownictwa administracyjnego w Królestwie Polskim w latach 1861-1867 to:
a) I Departament Senatu Rządzącego w Petersburgu
b) Rada Stanu   [ pierwsza (1815-1831), druga (1832-1841) i trzecia (1861-1867) ]
c) Rada Administracyjna
d) Delegacja Administracyjna
279. Jak nazywał się urząd, który wprowadzono w Królestwie Polskim po likwidacji urzędu namiestnika?:
- w 1874 r. wprowadzony został w to miejsce urząd generał-gubernatora warszawskiego (m.in. hr. Paweł
Kotzebue, gen. Josif Hurko, Georgij Skałon)
19
II Rzeczpospolita i okres okupacji
280. Akt 5 listopada 1916 roku zawierał deklarację utworzenia państwa polskiego o ustroju:
a) Monarchii konstytucyjnej 
b) Republikańskim
c) Autonomicznym zależnym od cesarza niemieckiego
d) Konsularnym
281. „Art. 2 Rząd Republiki Polskiej stanowią mianowani przeze mnie i odpowiedzialni przede mną, aż do zebrania
się Sejmu, Prezydent Ministrów i Ministrowie.
Art. 3. Projekty ustawodawcze uchwalone przez Radę Ministrów ulegają mojemu zatwierdzeniu i zyskują moc
obowiązującą, o ile sama ustawa inaczej nie stanowi, z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Praw Państwa Polskiego;
tracą one moc obowiązującą, o ile nie będą przestawione na pierwszym posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego do
jego zatwierdzenia.”
Powyższy cytat pochodzi z:
a) Dekretu Naczelnika Państwa z dnia 22 listopada 1918 r. o Najwyższej Władzy Reprezentatywnej
Republiki Polskiej 
b) Uchwały Sejmu Ustawodawczego z dnia 20 lutego 1919 r. o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego
sprawowania urzędu Naczelnika Państwa
c) Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 marca 1921 r.
d) Ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. zmieniającej i uzupełniającej Konstytucję Rzeczpospolitej z dnia 17 marca
1921 r.
282. Dekret Rady Regencyjnej z 3 stycznia 1918 r. „o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie
Polskim”, rozporządzenia Rady Ministrów z 28 października 1920 r. oraz z dnia 25 sierpnia 1926 r. „w sprawie
organizacji i zasad urzędowania ministerstw” wprowadzały system resortowy oparty na zasadzie:
- jednoosobowego urzędu ministra
283. Czy rząd polski powołany po odzyskaniu niepodległości działał w oparciu o zasadę resortowości?: - tak
284. Centralny organ administracji publicznej w II Rzeczpospolitej to: - Rada Ministrów
285. Kto kierował pracami rządu polskiego w 1919 roku?: - Prezydent Ministrów
286. „Art. 2. Urzędnikiem państwowym jest ten, kogo Naczelnik Państwa lub władza, ustawą wskazana, powoła do
pełnienia stałej służby Ojczyźnie w zakresie działania urzędów państwowych. Powołany w ten sposób
i zaprzysiężony urzędnik państwowy staje się organem Rządu i, w granicach powierzonych sobie czynności,
winien się z tymże Rządem solidaryzować.
Art. 3. Urzędnicy państwowi nie mogą uczestniczyć w stowarzyszeniach nielegalnych ani w takich, któreby przez
swą działalność lub dążności stawiały swych członków w sprzeczności z charakterem i obowiązkami urzędnika.
Nie mogą też wchodzić w związki lub umowy, które mają na widoku możliwość zakłócenia lub hamowania
działalności organów rządowych. W wypadkach wątpliwych winni się zastosować do decyzji zwierzchności
służbowej.
Art. 4. Urzędnikiem Państwa Polskiego może zostać każdy Polak, odpowiadający niżej podanym warunkom, bez
względu na swoją dotychczasową przynależność państwową. Osoby, nie należące do narodowości polskiej, mogą
zostać urzędnikami państwowymi, jeżeli posiadają obywatelstwo polskie. W przeciwnym razie mogą sprawować
pewne obowiązki urzędowe jedynie na podstawie zawartej umowy terminowej. Osoby, nie władające językiem
polskim w słowie i piśmie, żadnych czynności urzędowych w kraju pełnić nie mogą.
Art. 5. Kandydat na urzędnika winien nadto posiadać następujące warunki: 1) wiek nie niżej lat 18 - tu,
2) należyte uzdolnienie, 3) nieskazitelność obywatelską, 4) moralność charakteru.
Art. 6. Nie mogą być przyjęci do służby: a) nieletni, bez przyzwolenia ojca lub opiekuna, b) kobiety zamężne
w razie protestu męża, c) osoby złożone z urzędu w drodze dyscyplinarnej (…)”
Zgodnie z Reskryptem Rady Regencyjnej z dnia 11 czerwca 1918 r. - tymczasowe przepisy służbowe dla
urzędników państwowych i Tabela płac urzędników państwowych do służby w administracji państwowej:
- nie mogły być przyjęte mężatki bez zgody męża ani osoby nie należące do narodowości polskiej, które nie
posiadały obywatelstwa polskiego
20
287. Podanie o przyjęcie do służby cywilnej złożył 2.01.1921 r. małoletni (15-letni) Jan K., mieszkający w Warszawie.
Do podania dołączył pisaną zgodę matki, która wyraziła ją zamiast sprzeciwiającego się podjęciu służby ojca
(co wyraźnie zaznaczono w dołączonym dokumencie). Oceń możliwości rozpoznania takiego podania:
a) nie zostanie przyjęty do służby - przyjęcie osoby małoletniej wykluczały Tymczasowe przepisy o służbie
cywilnej z 1918 r.
b) nie zostanie przyjęty do służby - przyjęcie osoby małoletniej do służby było, zgodnie z Tymczasowymi
przepisami o służbie cywilnej z 1918 r. możliwe tylko za zgodą ojca albo opiekuna 
c) zostanie przyjęty do służby - przyjęcie osoby małoletniej do służby było zgodne z Tymczasowymi przepisami
o służbie cywilnej możliwe za zgodą jednego z rodziców lub opiekuna
d) zostanie przyjęty do służby o ile posiada odpowiednie wykształcenie kierunkowe
288. Urząd starosty, jako organ administracji ogólnej I stopnia wprowadzono w okresie międzywojennym w Polsce:
- rozporządzeniem Rady Ministrów z 1919 r. o tymczasowej organizacji władz administracyjnych I instancji
289. Najwcześniej utworzonym/i w II Rzeczypospolitej województwem/ami było/y: - białostockie, kieleckie,

lubelskie, łódzkie i warszawskie (na mocy tzw. ustawy tymczasowej z 2 sierpnia 1919 r.)
290. W którym roku została wydana przed wojną tzw. Mała Konstytucja?: - w 1919 r.
291. Najwyższa Izba Kontroli w II Rzeczypospolitej powstała w: - 1919 r.
292. „II. Aż do ustawowego uchwalenia tej treści Konstytucji, która określi zasadniczo przepisy o organizacji
naczelnych władz w Państwie Polskiem, Sejm powierza dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa Józefowi
Piłsudskiemu na następujących zasadach: Władzą suwerenną i ustawodawczą w Państwie Polskiem jest Sejm
Ustawodawczy; ustawy ogłasza Marszałek z kontrasygnacją Prezydenta Ministrów i odnośnego Ministra
fachowego. Naczelnik Państwa jest przedstawicielem Państwa i najwyższym wykonawcą uchwał Sejmu
w sprawach cywilnych i wojskowych.”
Powyższy cytat pochodzi z: - uchwały Sejmu z dnia 20 lutego 1919 r., tzw. Małej konstytucji
293. W jakim okresie funkcjonowało Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej?: - Ministerstwo byłej Dzielnicy
Pruskiej zostało utworzone ustawą o tymczasowej organizacji zarządu b. dzielnicy pruskiej, która weszła
w życie 12 sierpnia 1919 r., a przestało istnieć z chwilą wejścia ustawy w przedmiocie zniesienia Ministerstwa
b. Dzielnicy Pruskiej, która weszła w życie, 28 kwietnia 1922 r. (→ okres 1919-1922)
294. Koncepcję przyjęcia federalistycznej struktury państwa przewidywał projekt konstytucji przygotowany przez:
- Józefa Buzka (1873-1936; polski statystyk, ekonomista, polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy i senator
I kadencji w II RP; w latach 1919–1922 sprawował mandat posła na Sejm z listy PSL „Piast”; zgłosił
projekt konstytucji Polski jako państwa federalnego, który został odrzucony przez Sejm; w 1920 r.
współpracował przy tworzeniu Statutu Organicznego Województwa Śląskiego; w latach 1922–1927 był
senatorem)
295. Na gruncie konstytucji marcowej w organizacji administracji państwowej dominować miała zasada:
- dekoncentracji
296. W okresie międzywojennym w Polsce w pełni zrealizowane zostały postanowienia konstytucji marcowej
dotyczące sądownictwa administracyjnego: - fałsz [nie nastąpiła planowana budowa niższych instancji
i ostatecznie w II Rzeczypospolitej funkcjonowały równolegle dwa typy sądownictwa administracyjnego:
jednoinstancyjny (zabór austriacki i rosyjski) oraz dwuinstancyjny (zabór pruski)]
297. Autonomiczne województwo śląskie w II Rzeczypospolitej zostało utworzone w roku: - 1920
298. Organem/ami autonomii w województwie śląskim był(y): - Sejm Śląski, Skarb Śląski, Śląska Rada
Wojewódzka
299. Sejm Śląski nie miał kompetencji prawodawczych w zakresie spraw: - zagranicznych i wojskowych
300. Ilu posłów liczył Sejm Śląski?: - 48 posłów
301. Zasada „zespolenia kolegiów”, o którym mowa w Konstytucji marcowej z 1921 r. dotyczyła: - działania organu
wykonawczego pod przewodnictwem starosty lub wojewody
21
302. Ustawa z dnia 26 września 1922 r. o zasadach powszechnego samorządu wojewódzkiego: - nigdy nie weszła
w życie
303. W którym roku Władysław Grabski przeprowadził reformę monetarną?: - w 1924 r.
304. Czy konstytucja marcowa zapowiedziała powołanie Najwyższego Trybunału Administracyjnego?: tak
„Art. 73. Do orzekania o legalności aktów administracyjnych w zakresie administracji tak rządowej jak
i samorządowej powoła osobna ustawa sądownictwo administracyjne, oparte w swej organizacji na
współdziałaniu czynnika obywatelskiego i sędziowskiego z Najwyższym Trybunałem Administracyjnym na
czele.”
305. Odpowiedzialność głowy państwa przed parlamentem przewidywał(a): - Konstytucja marcowa z dnia
17 marca 1921 roku
„Art. 51. Za czynności urzędowe Prezydent Rzeczypospolitej nie jest odpowiedzialny ani parlamentarnie, ani
cywilnie.
Za zdradę kraju, pogwałcenie Konstytucji lub przestępstwa karne – Prezydent Rzeczypospolitej może być
pociągnięty do odpowiedzialności tylko przez Sejm uchwałą powziętą większością 3/5 głosów, przy obecności
conajmniej połowy ustawowej liczby posłów. Sprawę rozpatruje i wyrok wydaje Trybunał Stanu według
postanowień osobnej ustawy. Z chwilą postawienia w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu – Prezydent
Rzeczypospolitej jest zawieszony w urzędowaniu.”
306. Kto został pierwszym prezydentem Rzeczypospolitej wybranym na podstawie przepisów konstytucji marcowej?:
- Gabriel Narutowicz (1865-1922; polski inżynier hydrotechnik, elektryk, profesor Politechniki
w Zurychu, minister robót publicznych, minister spraw zagranicznych, pierwszy prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej (1922r.), wolnomularz)
307. Sytuację prawną (status prawny) funkcjonariuszy służby publicznej II Rzeczypospolitej uregulowano jednolicie
w 1922 roku w: - ustawie o państwowej służbie cywilnej
308. Zgodnie z międzywojenną pragmatyką zawodową: - stosunek służbowy urzędnika państwowego miał
charakter publicznoprawny
309. Zgodnie z międzywojenną pragmatyką zawodową urzędnicy zostali podzieleni na: - trzy kategorie, zależnie od
posiadanego wykształcenia
310. Kiedy dokonano nowelizacji konstytucji marcowej?: - w 1926 r. (tzw. nowela sierpniowa - wzmacniała pozycję
prezydenta, przyznając mu prawo do rozwiązania parlamentu oraz prawo do wydawania rozporządzeń
z mocą ustawy [novum; dekrety przewidziane dopiero w konstytucji kwietniowej])
311. W II Rzeczypospolitej prawo mianowania wojewodów należało do: - Prezydenta RP
312. „Art. 7. Na czele województwa stoi [...] mianowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady
Ministrów przedstawiony jej przez Ministra Spraw Wewnętrznych.”
(Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz
administracji ogólnej)
W miejsce [...] wskaż nazwę właściwego organu: - wojewoda
313. W którym roku dokonano tzw. reformy Jędrzejewicza?: - w 1932 r.
314. Międzywojenna reforma szkolnictwa powszechnego została przeprowadzona przez: - Janusza Jędrzejewicza
(w 1932 r.)
315. Reforma „jędrzejewiczowska” (z 1932 r.) podzieliła szkoły na: - powszechne (podstawowe), średnie, wyższe
316. Organami administracji szkolnej w II Rzeczypospolitej były: - okręgi (10; kuratorzy), obwody (inspektorzy
szkolni)
317. Prawo o stowarzyszeniach z 1932 r. rozróżniało stowarzyszenia: - zwykłe, zarejestrowane, wyższej

użyteczności
22
318. W którym roku i w jakim akcie dokonano w II Rzeczypospolitej unifikacji administracji ogólnej oraz unifikacji
organizacji samorządu terytorialnego?: - unifikacja administracji ogólnej nastąpiła na mocy rozporządzenia
Prezydenta RP z 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej natomiast
jednolitą dla całego kraju organizacja samorządu terytorialnego wprowadzona została w 1933 r. na mocy
ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (tzw. ustawy scaleniowej)
319. Podział na 9 okręgów kolejowych wprowadzony w II RP to przykład podziału: - specjalnego na potrzeby

administracji kolejowej
320. Samorząd zawodowy (zaliczany do samorządu gospodarczego) w II Rzeczypospolitej posiadała następująca

grupa zawodowa: - adwokaci, notariusze, lekarze, aptekarze
321. Znanym teoretykiem administracji samorządowej okresu międzywojennego był: - Tadeusz Bigo (1894-1975)
322. Co zostało uregulowane w tzw. ustawie scaleniowej z 1933 roku?:

1) regulowała organizację i zasady działania samorządu gminnego – miejskiego i wiejskiego – oraz
powiatowego
2) podzieliła organy samorządu na wykonawcze i zarządzające oraz stanowiące i kontrolujące
3) przewidywała zespolenie organów administracji ogólnej i organów wykonawczych samorządu na
szczeblu powiatu i województwa pod przewodnictwem starosty i wojewody
4) kompetencje działania organów uchwalających ograniczone zostały do spraw enumeratywnie
wyliczonych w ustawie (w razie wątpliwości co do właściwego organu obowiązywała zasada
domniemania kompetencji na rzecz organów wykonawczych, a w ich obrębie na przełożonego gminy)
5) uprawnienia samorządu (jak uprzednio) obejmowały zakres działania – własny i poruczony
6) tzw. związki celowe (międzykomunalne) – powoływane dla realizacji zadań przekraczających
możliwości finansowe poszczególnych jednostek samorządowych; posiadały osobowość prawną oraz
własne organy
323. Ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (tzw. ustawa scaleniowa) z 1933 r. wprowadzała
na terytorium niektórych województw samorząd wojewódzki: - fałsz [wbrew zapowiedziom zawartym jeszcze
w konstytucji marcowej z 1921 r. i ustawy o powszechnym samorządzie województw z 1922 r., regulowała
jedynie organizację i zasady działania samorządu gminnego – miejskiego i wiejskiego – oraz powiatowego]
324. W okresie istnienia II Rzeczypospolitej: - nie utworzono jednolitego samorządu terytorialnego szczebla
wojewódzkiego (tzw. ustawa scaleniowa z 1933 r., wbrew zapowiedziom zawartym jeszcze w konstytucji
marcowej z 1921 r. i ustawy o powszechnym samorządzie województw z 1922 r., regulowała jedynie
organizację i zasady działania samorządu gminnego – miejskiego i wiejskiego – oraz powiatowego)
325. W okresie istnienia II Rzeczypospolitej terenowym organem administracji rządowej był(a): - wydział
wojewódzki
326. Wybory do rad gminnych w II Rzeczypospolitej były: - jawne, pośrednie (wg. ustawy scaleniowej z 1933 r.)
327. W okresie międzywojennym w II Rzeczypospolitej na czele administracji powiatowej stał: - starosta
328. Jak nazywał się organ uchwałodawczy przedwojennego samorządu powiatowego?: - rada powiatowa
(pochodząca z wyborów pośrednich i jawnych, dokonywanych przez rady gminne i miejskie – z reguły po
2 radnych)
329. Jakie organy sprawowały przed wojną nadzór nad samorządem terytorialnym?: - minister spraw
wewnętrznych, wojewodowie, starostowie, a także organy wykonawcze samorządu wyższego stopnia
330. Do obowiązków wojewody w II Rzeczypospolitej należały następujące kategorie spraw: - zapewnienie

bezpieczeństwa i porządku publicznego; nadzór nad prasą, stowarzyszeniami i samorządem; sprawowanie
administracji w zakresie spraw wyznaniowych, kultury, sztuki, przemysłu, handlu, rolnictwa, reform
rolnych, opieki społecznej, pośrednictwa pracy i komunikacji
23
331. Połącz wydarzenia związane z historią administracji w II RP z właściwymi datami:

Statut Organiczny dla Śląska – 15 lipiec 1920 r.
Uchwalenie tzw. Pragmatyki służbowej – 1922 r.
Wprowadzenie ujednoliconych przepisów regulujących przebieg postępowania administracyjnego – 1928 r.
Wydanie ustawy scaleniowej – 1933 r.
332. W którym roku uchwalono konstytucję kwietniową?: - w 1935 r.
333. „Art. 21. Bezpośredni nadzór nad Trybunałem i sędziami należy do pierwszego prezesa, naczelny nadzór
sprawuje (…)”. Jaki organ?: - Prezes Rady Ministrów
334. „Art. 2.
1) Na czele Państwa stoi Prezydent Rzeczypospolitej.
2) Na Nim spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historji za losy Państwa.
3) Jego obowiązkiem naczelnym jest troska o dobro Państwa, gotowość obronną i stanowisko wśród narodów
świata.
4) W jego osobie skupia się jednolita i niepodzielna władza państwowa.(…)
Art. 11. Prezydent Rzeczypospolitej, jako czynnik nadrzędny w Państwie, harmonizuje działania naczelnych
organów państwowych. (…)
Art. 15
1) Prezydent Rzeczypospolitej za swe akty urzędowe nie jest odpowiedzialny.
2) Za czyny, niezwiązane ze sprawowaniem urzędu, Prezydent Rzeczypospolitej nie może być pociągnięty do
odpowiedzialności w okresie urzędowania.”
Podany cytat pochodzi z: - Konstytucji kwietniowej z 1935 r.
335. „Art. 25. (1.) Rząd kieruje sprawami Państwa niezastrzeżonymi innym organom władzy.” Zasada zawarta
w podanym cytacie (z Konstytucji kwietniowej z 1935 r.) to: - domniemanie kompetencyjne na rzecz Rządu
336. Na gruncie konstytucji kwietniowej Prezydent RP w ramach realizacji funkcji prawodawczej mógł wydawać
rozporządzenia z mocą ustawy: - fałsz [wydawał dekrety]; tylko tzw. nowela sierpniowa zakładała
występowanie rozporządzeń z mocą ustawy
337. Minister Rolnictwa J. Kowalskiego mianowany na urząd w 1937 r. w swojej działalności dopuścił się
wielokrotnego naruszenia konstytucji. Czy Prezydent RP mógł postawić go przed Trybunałem Stanu? - tak, gdyż
była to prerogatywa Prezydenta
338. Jaką rolę przed wojną pełnił tzw. Miejsce Odosobnienia w Berezie Kartuskiej?: - obóz odosobnienia
zorganizowany i prowadzony przez władze II Rzeczypospolitej w Berezie Kartuskiej w ówczesnym
powiecie prużańskim, istniejący w latach 1934–1939; powstał głównie w celu izolowania oraz psychicznego
i fizycznego udręczenia oponentów politycznych sprawującej wówczas władzę sanacji, m.in. endeków,
komunistów, ludowców, a także nacjonalistów ukraińskich; do obozu osadzeni trafiali na podstawie
decyzji administracyjnej (bez sankcji sądowej), bez możliwości korzystania ze środka odwoławczego;
stałym elementem traktowania więźniów było stosowanie tortur; część historyków określiła ośrodek jako
obóz koncentracyjny
339. Czy w II Rzeczypospolitej działały Wojewódzkie Sądy Administracyjne?: - tak; na terenie byłego zaboru
pruskiego – system trójinstancyjnej sądowej kontroli administracji tworzyły:
1) Wydziały Powiatowe (Wydziały Miejskie) w I instancji
2) Wojewódzkie Sądy Administracyjne (w Poznaniu, Toruniu i Katowicach) w II instancji
3) Najwyższy Trybunał Administracyjny w Warszawie jako instancja III (rewizyjna), a w pewnych
kategoriach spraw jako instancja II lub nawet I, orzekająca na podstawie utrzymanych w mocy przepisów
pruskich i ogólnoniemieckich
340. Sądownictwo administracyjne w Polsce w okresie międzywojennym: - posiadało gwarancje konstytucyjne

zgodnie z konstytucjami marcową i kwietniową
24
341. Ustawa o utworzeniu Najwyższego Trybunału Administracyjnego w II Rzeczypospolitej wydana w dniu

3 sierpnia 1922 roku była oparta na wzorze: - austriackim (jednoinstancyjnym) [głównie za sprawą Jana
Sawickiego]
342. Według jakiego kryterium realizowano kontrolę sądowo-administracyjną w okresie II Rzeczypospolitej?:

- według kryterium legalizmu (zgodności z prawem) aktów administracyjnych (decyzji) wydawanych
przez organy administracji rządowej i samorządowej
343. „Art. 6. Z pod orzecznictwa Trybunału wyłącza się:

1) sprawy podlegające właściwości sądów powszechnych lub sądów szczególnych oraz sprawy rozpoznawane
przez ogólne zgromadzenia lub kolegja administracyjne wszelkich sądów;
2) sprawy w których władze administracyjne uprawnione są do rozstrzygania według swobodnego uznania,
w granicach pozostawionych temu uznaniu;
3) sprawy mianowania na publiczne urzędy i stanowiska, o ile nie dotyczą naruszenia prawa ich obsadzania lub
przedstawiania na nie kandydatów;
4) sprawy dotyczące reprezentacji Państwa i obywateli wobec państw i władz obcych oraz sprawy bezpośrednio
z powyższemi związane;
5) sprawy dotyczące działań wojennych, ustroju siły zbrojnej i mobilizacji, z wyjątkiem spraw zaopatrzenia
i uzupełnienia armji;
6) sprawy dotyczące odpowiedzialności służbowej;
7) inne sprawy, jeżeli przepisy szczególne tak stanowią.”
Właściwość rzeczową jakiego sądu ograniczała powyższa klauzula?: - Najwyższego Trybunału
Administracyjnego [klauzula generalna uzupełniona katalogiem enumeratywnie wyliczonych przypadków
negatywnych]
344. Wyroki Najwyższego Trybunału Administracyjnego były ostateczne: - prawda
345. Najwyższy Trybunał Administracyjny był powołany między innymi do orzekania w sprawach skarg na
orzeczenia władz samorządowych: - prawda
346. Najwyższy Trybunał Administracyjny powołany na mocy ustawy z 1922 r. miał uprawnienia kasacyjne jak
i rewizyjne: - co do zasady – fałsz [tylko kasacyjne; ale: w systemie trójinstancyjnego sądownictwa na
ziemiach byłego zaboru pruskiego również rewizyjne]
347. Najwyższy Trybunał Administracyjny wydawał wyroki o charakterze: - kasacyjnym (co do zasady)
348. Czy Najwyższy Trybunał Administracyjny posiadał uprawnienia rewizyjne?: - wyłącznie w przypadku gdy
działał w oparciu o trójinstancyjny system sądownictwa na ziemiach byłego zaboru pruskiego
349. Termin do wniesienia skargi do Najwyższego Trybunału Administracyjnego wynosił: - dwa miesiące
350. Centralnym sądem administracyjnym w II Rzeczypospolitej był: - Najwyższy Trybunał Administracyjny
351. Najwyższy Trybunał Administracyjny był jedynym sądem administracyjnym działającym w II Rzeczypospolitej:
- fałsz [istniał także Inwalidzki Sąd Administracyjny (na podstawie ustawy z 1935 r.), sądy ubezpieczeń
społecznych wraz z Trybunałem Ubezpieczeń Społecznych (ustawa z 1939 r.) oraz Trybunał
Kompetencyjny (ustawa z 1925 r.)]
352. Gdzie przed wojną znajdowała się siedziba Trybunału Kompetencyjnego?: - w Warszawie; utworzony na mocy
ustawy z 25 listopada 1925 r. dla rozstrzygania sporów o właściwość (sporów kompetencyjnych) między
organami administracji a sądami administracyjnymi lub innymi sądami
353. W którym roku powstał Inwalidzki Sąd Administracyjny?: - został utworzony na podstawie ustawy z 26 marca
1935 r. na okres przejściowy (do 30 września 1940 r.) u boku NTA; miał odciążyć Trybunał przejmując
orzecznictwo w sprawach skarg na decyzje o zaopatrzeniu emerytalnym i rentowym inwalidów wojennych
i wojskowych oraz osób po nich pozostałych
354. Inwalidzki Sąd Administracyjny działający w II Rzeczypospolitej wydawał orzeczenia: - rewizyjne
355. Czy Inwalidzki Sąd Administracyjny posiadał uprawnienia rewizyjne?: - tak
25
356. Czy przed wojną powołano Trybunał Ubezpieczeń Społecznych?: - teoretycznie tak (ustawa przyjęta 28 lipca
1939 r.), w praktyce wybuch wojny przekreślił możliwość wdrożenia przyjętych przepisów w życie
357. „II. Sądownictwo administracyjne

Z pod kompetencyi sądów administracyjnych są wyjęte:
1. sprawy, należące do zwyczajnych sądów;
2. sprawy, w których władze administracyjne są uprawnione postępować wedle swobodnego uznania;
3. zażalenia przeciwko mianowaniom na publiczne urzędy i służby, z wyjątkiem praw prezenty wszelkiego
rodzaju;
4. sprawy dyscyplinarne;
5. sprawy zastrzeżone wyłącznemu zakresowi działania ministrów, prezydentów ziemi, kasztelanów i starostów
powiatowych;
6. sprawy policyi miejscowej (...)”
Powyższy cytat z „Zarysu urządzenia administracyi w Polsce” K.W. Kumanieckiego określa zakres właściwości
rzeczowej sądów administracyjnych poprzez: - wyłączenie właściwości sądu w kategoriach spraw
enumeratywnie wyliczonych
358. W XIX-wiecznej nauce administracji wyodrębniono dwie sfery administracyjnej działalności państwa:
reglamentacyjną i organizatorską. Było to osiągnięciem nauki: - polskiej
„(…) w polskim piśmiennictwie prawno-administracyjnym dominowało podejście funkcjonalne do określenia
istoty i zakresu pojęcia „administracja”. Wszyscy autorzy ujmowali to zagadnienie jako proces realizowania
przez państwo jego funkcji zarządzająco-wykonawczych. Terminem „administracja” posługiwali się więc
zarówno dla określenia wszystkich – poza ustawodawstwem – przejawów aktywności państwa (administracja
sensu largo), jak i zawężając je do pojęcia zarządu wewnętrznego, obejmującego tylko tę jej część, która
bezpośrednio zmierzała do stworzenia optymalnych warunków rozwoju jednostki i całego społeczeństwa.
Wyróżniali przy tym dwie sfery administracyjnej działalności państwa: reglamentacyjną (nakazowo-zakazową)
i organizatorską, zmierzającą do rozwoju państwa i dobrobytu obywateli. Rozróżnienie to, wychodzące poza
ścisłe utożsamianie administracji z władzą wykonawczą państwa, było oryginalnym osiągnięciem polskiej
myśli administracyjnej (…)”
359. Stolicą Generalnego Gubernatorstwa był(a): - Kraków
360. Generalne Gubernatorstwo dzieliło się na: - dystrykty (4, a od 1941 r. - 5) i powiaty (w latach 1941-1945:
54 wiejskich oraz 7 miejskich)
361. Najwyższą jednostką podziału terytorialnego wprowadzoną na terytorium Rzeczpospolitej wcielonym do

III Rzeszy był: - okręg
Polska Rzeczpospolita Ludowa i okres przełomu ustrojowego
362. Jaka z instytucji działających w Polsce Ludowej miała swój odpowiednik w Polsce okresu 20-lecia
międzywojennego?: - Najwyższa Izba Kontroli (1919-1939; reaktywacja zapowiedziana w ustawie
konstytucyjnej z 1947 r., a przeprowadzona ostatecznie w 1949 r.)
363. Czy władze Polski Ludowej uznawały za pozostający w mocy któryś z obowiązujących w okresie II RP akt
ustrojodawczy, jeśli tak, który?: - Konstytucję marcową z 1921 r.
364. Manifest PKWN (1944 r.): - powoływał się na przepisy konstytucji marcowej
365. Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów utworzono w: - 1949 r.
366. W Polsce Ludowej od 1950 r. kolegialnym organem wykonawczym i zarządzającym rad narodowych były:
a) rady rad narodowych
b) prezydia rad narodowych 
c) wydział rad narodowych
d) kluby rad narodowych
26
367. Do zasad ustrojowych administracji PRL należała:

a) zasada demokratyzmu socjalistycznego
b) zasada kierowniczej roli partii
c) zasada kierownictwa naukowego w administracji
d) wszystkie wyżej wymienione zasady 
368. Prawda / Fałsz:

a) w roku 1972 dotychczasowe gromady zostały przekształcone w gminy 
b) w nocy z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 roku w Polsce została powołana Krajowa Rada Narodowa 
c) pojęcie gminy jako samodzielnej jednostki terytorialnej, wyposażonej w osobowość prawną zostało
wprowadzone dekretem PKWN z 23 listopada 1945 roku 
d) ustawą z dnia 20 marca 1950 roku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej zniesiono
dotychczasowy dualizm administracji terenowej 
369. Osiedla jako nowy typ jednostek podziału terytorialnego wprowadzono w: - 1954 r.
370. Likwidacja powiatów w PRL nastąpiła w: - 1975 r.
371. Naczelny Sąd Administracyjny utworzono w: - 1980 r.
372. Pierwszym Rzecznikiem Praw Obywatelskich był(a): - Ewa Łętowska (1988-1992)
373. Rada Państwa (PRL) została zniesiona w roku: - 1989 r.
374. Trójstopniowy podział terytorialny państwa przywrócony został z dniem: - 1 stycznia 1999 r.
375. Dopasuj instytucje/urzędy do właściwych dat ich powstania

Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego – 1944 r.
Naczelny Sąd Administracyjny – 1980 r.
Trybunał Konstytucyjny – 1986 r.
Rzecznik Praw Obywatelskich – 1987 r.
Inne
376. Kto był autorem koncepcji „Rechtsstaat” (państwa prawa)?: - Johann Wilhelm Placidus jako pierwszy
posłużył się terminem, a następnie koncepcję tę rozwinął Robert von Mohl
377. Po raz pierwszy pojęcia „państwo prawne” użył: - Wilhelm Placidus
378. Twórcą koncepcji idealnego systemu biurokracji był: - Max Webber
379. Kto jest autorem zdania „Biurokracja ma charakter emocjonalnie neutralny”?: - Max Weber
380. Max Webber przypisywał idealnemu systemowi biurokratycznemu określone cechy. Którą z poniższych cech
wskazywał ww. autor:
a) wyłącznie samorządowy charakter administracji
b) zawodowy charakter administracji 
c) decentralizacja administracji
d) brak hierarchicznej struktury władz
381. Jako pierwszy z policystów wprowadził podział na tzw. policję dobrobytu i policję bezpieczeństwa: - Christian
Wolff (1679-1754)
382. Autorem traktatu „Umowa społeczna” był: - Jan Jakub Rousseau (1762 r.)
383. „Nigdy policja nie powinna krzywdzić jednostek dla dobra ogółu” napisał: - Günter-Heinrich von Berg
384. Autorem dzieła zatytułowanego „Zasady nauki policji, handlu i finansów” był: - J. von Sonnenfels
27
385. Kto był autorem dzieła „Nauka policji zgodnie z zasadami państwa prawnego”? - A. von Humboltd
386. Pojęcie biurokratyzmu sformułował: - Vincent de Gournay (francuski ekonomista, propagujący zasady
fizjokratyzmu; 1712-1759)
387. Reguła „Quod principi placuit, legis habet vigorem” oznaczała, że: - „To co podoba się władcy, ma moc prawa”
388. Zasada „Rex legibus solutus” charakteryzująca pozycję monarchy absolutnego oznaczała: - „Król nie podlega
prawom”
389. Co oznaczała zasada „princeps legibus solutus”?: - osoba monarchy jest nietykalna i nieodpowiedzialna,
nawet za czyny karalne; król nie może popełnić bezprawia
390. Zasada koncentracji może występować wyłącznie w powiązaniu z: - zasadą centralizacji
391. Na czym polega istota zasady decentralizacji?: - brak zależności (podporządkowania organów niższego
stopnia organom nadrzędnym), rozkład uprawnień decyzyjnych między organy władzy centralnej
i lokalnej, samodzielność i niezależność podmiotów
392. Domniemanie samodzielności i niezależności podmiotów wiąże się z zasadą: - decentralizacji
393. Na czym polega zasada koncentracji?: - skoncentrowane kompetencji na głównym szczeblu

administracyjnym (w jednych rękach, np. ministra; wyłącznie przy centralizacji)
394. Czy zdecentralizowany układ administracyjny w administracji państwowej może być oparty o zasadę
koncentracji?: - nie (system zdecentralizowany jest ściśle powiązany z zasadą dekoncentracji)
395. Relacje między systemem s/zde/centralizowanym i z(de)koncentrowanym: - zarówno system scentralizowany,

jak i zdecentralizowany mogą być oparte na zasadzie dekoncentracji
396. Zasada koncentracji może występować wyłącznie w powiązaniu z zasadą: - centralizacji
397. Scentralizowany układ administracyjny może być oparty o zasadę dekoncentracji: - prawda
398. Zasada decentralizacji związana jest przede wszystkim z: - samorządnością
399. Podstawową formą decentralizacji administracji publicznej opartą na czynniku osobowym jest: - samorząd
terytorialny
400. Tworzenie i funkcjonowanie samorządu wiąże się przede wszystkim z zasadą: - decentralizacji
401. „Art. 56. 1. Minister kieruje działem administracji państwowej. Zakres działania ministra określa ustawa.
2. Minister kieruje określonym działem administracji państwowej przy pomocy sekretarzy stanu i podsekretarzy
stanu powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra.”
Podany cytat wiąże się z zasadą:
a) kolegialności
b) jednoosobowości 
c) centralizacji
d) decentralizacji
402. Zasada kolegialności była typowa dla: - administracji państwa publicznego w XVII i XVIII w.
403. Zaletą działalności organów kolegialnych jest: - zwiększenie obiektywizmu w procesie podejmowania decyzji
(brak arbitralności), wzajemna kontrola, ograniczenie korupcji
404. Rozpowszechnienie się w administracji państw europejskich tzw. systemu ministerialnego związane było
z zasadą: - jednoosobowości
28
405. Zasada jednoosobowości w administracji publicznej rozpowszechniła się w efekcie reform monarchii
absolutnych w duchu oświeceniowym: - fałsz [w okresie napoleońskim we Francji na początku XIX w.]
406. Na czym polegała zasada legalizmu?: - na działaniu administracji w granicach prawa
407. Na czym polegała u swej genezy zasada biurokratyzmu?: - na specjalizacji i fachowości aparatu urzędniczego,
na którym opierał się zarząd państwem (hierarchiczna organizacja oparta na zależności służbowej);
pobieranie przez personel stałego wynagrodzenia; kryterium kwalifikacji
408. Zasada kolegialności w aspekcie funkcjonalnym oznacza: - sposób podejmowania decyzji przez organ
kolegialny (np. większością głosów)
409. Zasada resortowości oznacza: - powierzenie wykonywania administracji państwa niezależnym od siebie,
wyodrębnionym strukturom organizacyjnym
410. Wskaż element składowy konieczny w XIX-wiecznej konstrukcji państwa prawnego: - hierarchiczność aktów
prawnych i zgodność porządku prawnego z konstytucją (konstytucjonalizm)
411. Sprawność i ekonomiczność podejmowania decyzji wiąże się przede wszystkim z zasadą: - biurokratyzmu
412. Wskaż 4 zasady ustrojowe na których opierała się administracja w monarchiach absolutnych: - centralizacja,
resortowość, biurokratyzm, hierarchiczne podporządkowanie
413. Administracja państwa absolutnego opierała się na zasadach: - centralizmu i biurokratyzmu
414. Zawodowy charakter administracji, specjalizacja w załatwianiu określonych kategorii spraw, hierarchiczna
struktura władzy i tworzenie norm generalnych, to podstawowe cechy zasady: - biurokratyzmu
415. „§ 7. Muszą to być jednak tacy udani ludzie, jakich daleko szukać, i to wyznania ewangelicko-reformowanego
lub luterańskiego, wierni i rzetelni, z otwartą głową, znający się na sprawach gospodarczych i sami prowadzący
interesy, posiadający dobre informacje o handlu, manufakturach i sprawach z tym związanych, przy tym także
sprawni w piórze, przede wszystkim jednak nasi rodowici poddani (...)
Zacytowany XVIII-wieczny przepis był przejawem wdrożenia w systemie administracyjnym zasady:
- biurokratyzmu
416. Do cech charakteryzujących państwo publiczne zaliczamy: - następującą decentralizację państwa; budowę
fachowego aparatu urzędniczego
417. Początki nowożytnej administracji publicznej związane są z: - początkami państwa publicznego w dobie
absolutyzmu
418. Wkraczanie państwa absolutystycznego we wszystkie sfery życia poddanych było przejawem: - iuris politiae
419. W XIX w. ukształtowała się typowa dla współczesnego prawa administracyjnego cecha czyli: - dwustronny
charakter obowiązywania norm prawa administracyjnego; ingerencja władcza w sferę prawa obywateli
tylko na podstawie prawa; działanie administracji wyłącznie w ramach przepisów prawa
420. Na czym polega doktryna kameralizmu?: - doktryna ekonomiczna rozwinięta w Niemczech i Austrii w XVII-
XVIII w., uznająca za nadrzędny cel polityki gospodarczej państwa pełne wykorzystanie zasobów ludzkich
i zdolności produkcyjnych w celu zwiększenia dochodów władcy; odmiana merkantylizmu
421. XVIII-wieczna nauka policji zajmowała się: - opracowywaniem wskazań dla kształtowania sprawnego
aparatu administracyjnego państw absolutnych; środkami do osiągnięcia dodatniego bilansu handlowego
państwa przez prowadzenie odpowiedniej polityki celnej
422. Wskaż, który z poniższych elementów związanych z administracją nie występował w państwie prawnym
(Rechtstaat): - jednostronne obowiązywanie norm prawa administracyjnego
29
423. XIX-wieczna nauka policji zajmowała się: - sformułowaniem warunków prowadzących do poddania
administracji „rządom prawa”; dążeniem do stworzenia państwa dobrobytu poprzez współdziałanie
z samorządem terytorialnym
424. Zasada kontrasygnaty aktów głowy państwa po stronie ministrów wiąże się przede wszystkim
z odpowiedzialnością: - polityczną
425. Podległość pod względem osobowym wiąże się z: - przyjęciem do służby i dysponowaniem osobą [obsada,
awanse, kary, odpowiedzialność służbowa]
426. Wymień trzy typy samorządów: gospodarczy, terytorialny, zawodowy
427. Podaj przykład podziału administracyjnego pomocniczego: - np.: podział gmin na sołectwa, dzielnice
428. Podział terytorialny miast na dzielnice był podziałem: - pomocniczym
429. Podaj przykład podziału terytorialnego do celów specjalnych: - np. okręgi wojskowe
430. Samorząd miejski w XVIII w. działał w następujących krajach:

1) w Austrii (szeroki samorząd od 1782 r.)
2) w Prusach (bardzo ograniczony samorząd – w zasadzie zarząd radców skarbowych
431. Samorząd miejski w XIX w. działał w następujących krajach:

1) w Austrii – rada miejska (organ uchwalający i nadzorujący), magistrat (organ wykonawczo-
zarządzający, na czele z burmistrzem, a w większych miastach z burmistrzem)
2) w Prusach (w 1808 r. z inicjatywy K. von Steina; rozbudowa funkcji samorządowych gmin miejskich
nastąpiła w 1853 r.) – organy samorządu: rada miejska (zgromadzenie miejskie; organ
uchwałodawczy), burmistrz lub nadburmistrz [w większych miastach] oraz magistrat [burmistrz
i ławnicy] (organy wykonawcze wybierane przez radę miejską)
3) w Rosji (od 1870 r.) – duma miejska (wybierana co 4 lata i składająca się z kilkudziesięciu radnych),
zarząd miejski i prezydent, będący zarazem przewodniczącym dumy (wybierani przez dumę z jej
grona; wybór prezydenta wymagał dodatkowo zatwierdzenia przez gubernatora lub ministra)
4) w Wielkiej Brytanii (reforma z 1835 r.) – rady miejskie oraz wybierani przez nie jako organy
wykonawcze burmistrzowie i ławnicy
5) we Francji (ustawa gminna z 1831 r.) – rady municypalne [dalsze reformy w 1848 i 1884 roku]
432. Samorząd może mieć charakter: - terytorialny, zawodowy, gospodarczy
433. Rozróżnia się dwa systemy podziału terytorialnego: - historyczny, racjonalistyczny
434. W XIX w. racjonalistyczny podział terytorialny obowiązywał w: - Hiszpanii (1833 r.), Włoszech, Japonii
(1871 r.) i częściowo w Prusach (1815 r.)
435. Czy podział terytorialny racjonalistyczny może się przekształcić w podział historyczny?:
- tak; np. racjonalistyczny podział Francji na departamenty w okresie rewolucji (1789/1790 r.),
który przetrwał z niewielkimi zmianami po dziś dzień i nabrał charakteru historycznego
436. Dopasuj instytucje/urzędy/procedury do właściwych państw, w których powstały:

urząd nadintendenta finansów – Francja (poł. XVII w.)
Senat Rządzący – Rosja (1711 r.)
rady prefekturalne – Francja (1799 r.)
Ministerium Państwa – Prusy (1814 r.)
437. Daty:
wydanie Instrumentu Rządzenia – 1653 r
Bill o Prawach (Bill of Rights) – 1689 r.
powstanie Senatu Rządzącego – 1711 r.
pierwsza konstytucja francuska – 1791 r.
30
438. Dopasuj instytucje/urzędy/procedury do właściwych państw, w których powstały:

Rada Stanu – Francja
urząd kanclerski – Francja
Łoże sprawiedliwości – Francja
gabinetowa odpowiedzialność ministrów – Wielka Brytania
439. Dopasuj właściwe daty wydania aktów/dokumentów związanych z historią administracji:

Tabela o rangach – 1722 r.
Karta Konstytucyjna Ludwika XVIII – 1815 r.
Patent lutowy – 1861 r.
Tzw. Konstytucja grudniowa – 1867 r.
440. W jakiej kolejności powstawały wymienione instytucje (od najwcześniej po najpóźniej utworzoną):
Trybunał Administracyjny w Austrii – 1875 r. [4]
Rada Ministrów w Austrii – 1848 r. [3]
Dyrekcja Policji w Wolnym Mieście Krakowie – 1827 r. [2]
Senat Rządzący w Wolnym Mieście Krakowie – 1815 r. [1]
441. Gdzie istniał urząd baliwów?: - we Francji i Anglii
442. Gdzie po raz pierwszy powstał urząd ombudsmana?: - w Szwecji (1809 r.)
443. Odpowiednikiem skandynawskiego stanowiska ombudsmana jest: - Rzecznik Praw Obywatelskich
444. W którym roku weszła w życie konstytucja frankfurcka?: - nigdy nie weszła w życie
445. Gdzie obowiązywał podział na gubernie?: - w Rosji (1708-1929), w Królestwie Polskim (1837-1918); pod
podobną nazwą w Austrii (gubernium; 1763–1849 )
446. Gdzie obowiązywał podział na cyrkuły?: - w Austrii (1772-1867), tymczasowo w Wolnym Mieście Krakowie
(od 1838 r. podział na cyrkuły w Krakowie z komisarzami cyrkułowymi na czele)
447. Państwo prawa w ujęciu formalnym: - to państwo, w którym istnieje system procedur oraz instytucji
zabezpieczających praworządne działanie administracji, ale także gwarantujących dochodzenie przez
obywateli praw podmiotowych
448. Z enumeracyjną klauzulą kompetencyjną łączyły się z reguły uprawnienia sądu administracyjnego: - rewizyjne
449. Z generalną klauzulą kompetencyjną łączyły się z reguły uprawnienia sądu administracyjnego: - kasacyjne
450. W którym systemie nie było wieloinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego: - w austriackim

i polskim (w okresie międzywojennym)
31
32
33
34
35
36
37
38

HNA - Pytania I Tabele SUPREME

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

HNA - Pytania I Tabele SUPREME

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HNA – Pytania i Tabele

© Michał Brodziński 2019

4. Kto wydał „Sankcję Pragmatyczną”?: - Karol VI von Habsburg (1713 r.)

5. Reformy administracji w duchu oświeconego absolutyzmu przeprowadził w II poł. XVIII w. w monarchii

9. W którym XIX-wiecznym państwie obowiązywała konstytucja grudniowa?: - w Austro-Węgrzech (1867 r.)

10. Kto w monarchii austrowęgierskiej powoływał namiestników krajowych?: - cesarz

12. W którym roku doszło do przekształcenia monarchii austriackiej w Austro-Węgry?: - w 1867 r.

20. Na czele krajów koronnych w monarchii Austro-Węgierskiej stał co do zasady: - namiestnik

23. Na czele cyrkułu w Austrii stał: - starostwa obwodowy

24. Rada Stanu w Austrii utworzona została w: - 1761 r.

37. W pełni niezależne od organów administracyjnych sądownictwo administracyjne istniało w XIX w. w:

38. Sądownictwo konstytucyjne powstało w XX w. w Europie na bazie doświadczeń m.in.: - Austriackiego

45. „§ 3. Z zakresu kompetencji Trybunału Administracyjnego są wykluczone: a) sprawy, których rozstrzygniecie

53. Ministerstwo Sprawiedliwości w Prusach utworzono w: - 1737 r.

62. W którym roku powstała II Rzesza Niemiecka?: - w 1871 r.

65. Trójinstancyjny system sądownictwa administracyjnego wprowadzono: - w Prusach

66. Wyższy Trybunał Administracyjny w Berlinie (orzeczenia): - wydawał rozstrzygnięcia merytoryczne

71. „Art. 43. Osoba królewska jest nietykalna;

78. W XIX-wiecznej Rosji Senat Rządzący pełnił role: - sądu najwyższego

84. „Zobowiązujemy rząd by sprawnie wykonał Naszą niewzruszoną wolę aby:

89. Legiści byli: - prawnikami francuskimi, twórcami tzw. teorii statutowej

104. W którym roku we Francji wprowadzono departamenty?: - w 1789/1790 r.

105. Wprowadzony w 1790 r. podział terytorialny we Francji miał charakter: - racjonalistyczny

109. W którym roku powstał Komitet Ocalenia Publicznego?: - w 1793 r.

120. W którym roku we Francji weszła Karta Konstytucyjna?: - w 1814 r.

121. Gminy francuskie uzyskały osobowość prawną w: - 1837 roku

125. Z czym wiąże się francuskie określenie DOM-TOM?: - terytoria zależne

127. Prawda / Fałsz:

Wielka Brytania & USA

133. Na czym w systemie brytyjskim polegała tzw. gabinetowa odpowiedzialność ministrów?:

140. „Instrument Rządzenia” został wydany w Anglii w roku: - 1653

141. XVIII-wieczna Wielka Brytania dzieliła się na: - hrabstwa

142. XVIII-wieczny podział terytorialny Wielkiej Brytanii miał charakter: - historyczny

149. W którym roku ogłoszono konstytucję Stanów Zjednoczonych Ameryki?: - w 1787 r.

153. Na czele amerykańskich resortów stoją: - sekretarze

154. Gubernatorów stanowych: - wybierają i odwołują mieszkańcy poszczególnych stanów

158. Władze stanowe: - nie podlegają władzom federalnym

159. W XIX w. niezależną republiką wśród stanów amerykańskich był(a): - Teksas

160. Parlamenty funkcjonujące w poszczególnych stanach są: - w większości dwuizbowe

162. Wybory na urząd prezydenta USA mają charakter: - pośredni

163. Jak nazywają się resorty w tradycji ustrojowej USA?: - departamenty

170. Kto kierował pracami Komisji Edukacji Narodowej (KEN-u)?:

172. Wymień centralne instytucje resortowe utworzone w Polsce w latach 1764-1775:

176. Komisje nad Szpitalami utworzono w I Rzeczypospolitej w: - 1775 r.

182. Dopasuj do podanych instytucji daty ich powstania:

185. Wymień komisje utworzone w czasie obrad Sejmu Czteroletniego:

186. W zakresie administracji lokalnej na Sejmie Czteroletnim w 1789 r. powołano do życia:

201. W Straży Praw nie mógł zasiadać: - naczelnik sił zbrojnych

203. W Straży Praw nie przewidziano ministerstwa: - sprawiedliwości

205. Wydziały policyjne utworzone w Rzeczypospolitej szlacheckiej były bezpośrednio podporządkowane:

208. Tadeusz Kościuszko, najwyższy naczelnik siły zbrojnej narodowej:

Postanowienia Uniwersału dotyczyły:

*W toku insurekcji zapowiedziano uwłaszczenie chłopów – uczestników powstania z gruntów narodowych

210. W okresie insurekcji kościuszkowskiej specjalizacja resortowa występowała w: - komisjach porządkowych

211. W skład komisji porządkowych funkcjonujących w okresie powstania kościuszkowskiego wchodzili

214. Najwyższą jednostką podziału terytorialnego Księstwa Warszawskiego były: - departamenty

215. Na czele departamentu w Księstwie Warszawskim stał: - prefekt

216. Na czele powiatu w Księstwie Warszawskim stał: - podprefekt

224. W okresie Księstwa Warszawskiego ministrowie:

Królestwo Polskie/Galicja/Księstwo Poznańskie/Wolne Miasto Kraków

229. Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie utworzona została w: - 1811 r.

230. Kiedy uniwersytet w Krakowie został oficjalnie nazwany Jagiellońskim?: - w 1818 r.

238. Senat Wolnego Miasta Krakowa dzielił się na wydziały: