Law vsRight

Law – Przedmiotowy (całośc norm, zasad)

Rights – podmiotowy (konkretne uprawnienia, działania)

Prawo pozytywne – reguły ustanawiane przez ogół

Prawo naturalne – bóg, wola, natura ludzka, wartości uniwersalne

Formuła Radbrucha – Ius Iustitia non est Lex

Prawo niesprawiedliwe nie jest prawem - casus nazistów

Normy społeczne – wzorce,reguły, zasady, ustalenia, które istnieją wśród społeczeństwa. Mają
wpływ na zachowanie ludzi. Różnią pochodzeniem czyli genezą. Różnią się sankcjami.

Normy moralne -postępowanie człowieka wg zasad dobre złe,słuszne,sprawiedliwe etc. Etyka.

Normy religijne – wychodzą od wiary.Dobro zło, grzech, dobry uczynek etc.

Normy obyczajowe – tradycje i reguły. Co wypada, a co nie wypada.

Normy zwyczajowe – nawyki i określone zachowania. Postępowanie tak jak inni

Normy prawne -zasady ustalone przez prawodawcę . Przymus aparatem państwowym

Prawodawstwo – LEGISLACJA system ustanawiania prawa – wprowadzania norm prawnych

Sankcje formalne (skupione) – konsekwencje łamania norm prawnych

Sankcje nieformalne ( rozproszone) -konsekwencje łamania norm innych poza prawnymi

Akty normatywne – przepisy prawa

Normy prawne:

1. Doskonała Sankcja niewaznosci

2. Niedoskonała Żadna konsekwencja
3. Więcejniż doskonała Sankcja niewaznosci +karna
4. Mniej niż doskonała Sankcja karna
5. Bezwzględnie wiążąca -imperatywna Nakaz działania/zachowania (prawo i charakternormy
6. Względnie wiazaca -dyspozytywna Wzorzec działania gdy innych nie ma(prawo)
7. Semiimperatywna – semidyspozytywna Wzorzec działania lepszy od innych (prawo)
8. Generalna Określenie adresata ogólnego
9. Indywidualna Określenie adresata szczególnego
10. Abstrakcyjna Okreslene wzorca działania powtarzalnego (wyrok)
11. konkretna Określenie wzorca działania jednorazowego,
konkretnego (wyrok)
Budowa normy prawnej

Hipoteza Dyspozycja Sankcja

Adresat normy, kto i kiedy jest Zachowanie – czyli co należy, Konsekwencja. Kara za
adresatem można, albo nie można zrobić. złamanie normy

Przykład:

Osobom powyżej 21 rż zezwala się na przebywanie w określonym pomieszczeniu

art. 150. Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesiecy do 5 lat.

Hipoteza Dyspozycja Sankcja

Każdy Kto zabija Kara 3-5

Normy sprzężone – system norm prawnych, które wskazują kto ma reagować na konkretne łamanie
innych istniejących norm. Norma sankcjonowana – wskazanie nakazu/zakazu lub możliwości
(dyspozycji). Norma sankcjonująca – wskazanie dyspozycją – kto powinien reagować i jak ,na łamanie
dyspozycji sankcjonowanej.

Przykład

Prawo w szkole dot. nieobecnośći – uczeń ma chodzić do szkoły

Sankcjonująca – wychowaca ma zaraeagować przy idlośc godzin

Rodzaje i gałęzie prawa

Rodzaj (charakter prawa)

Gałąź (system zbioru norm prawnych)

Trzy główne gałęzie prawa:

1. prawo karne - czyny, które sa przestępstwami i co grozi za ich popełnianie

2. prawo cywilne – reguluje stosunki majątkowe i niemajątkowe
3. prawo administracyjne - uprawnienia i obowiązki obywateli oraz organów władzy publicznej
we wzajemnych relacjach

Prawo wg kryteriów:

Kryterium terytorialno-polityczne

Międzynarodowe Krajowe Miejscowe , lokalne

zewnętrzne., regulacje główne regulacje państwowe,
Jest czescia prawa krajowego,
międzypaństwowe,
dana jednostka terytorialna
 doborowlne i staje się aktywne Gwarancja przymusem (wojewodtzwo powiat)
w określonych okolicznościach państwowym

Sposób utrwalania norm

Pisane Niepisane

Akty prawne Prawozwyczajowe,

interpretacje praw naturalnych

Charakter regulowanych stosunków

Prywatne Publiczne

Relacja między podmiotami zycia społ (osoby prywatne) Relacje miedzy stronami
(państwo vs obywatel)

Kryterium treści norm

Prawo materialne Procesowe

Normy prawne, akty prawne (kodeks prawny) Regulacje dot. egzekwowania

prawa (kodeks
postępowania…)

System prawa – uporządkowanie aktów prawnych wg hierachiczności.

Zasady:

1 Hierarchiczność – każda norma prawna ma określoną rangę, ustępuje lub jest nadrzędna.

2. spójność – normy nie mogą być sprzeczne ze sobą, ani nie mogą się wykluczać

3. zupełność – każdy spór powinien mieć uzasadnione rozwiązanie w prawie.

Nie powinno być sporu, na który nie ma aktów prawnych

Typy systemów prawa:

1. system prawa pozytywnego. Prawo oparte o twarde akty prawne(normy prawne)

ustanowione przez powołane do tego organy. Sąd jest tylko wykonawcą prawa a nie twórcą.
Inne nazwy: system Rzymski, system kontynentalny (bo tylkoGB ma inaczej) system prawa
stanowionego (albo civil law system)
2. system prawa precedensowego – prawo bazującena wyroku sądowym, który ma wpływ na
podejmowanie kolejnych wyroków w analogicznych sprawach. Prawo tzw. sędziowskie.
Common law. Prawo opiera się o zdroworozsądkowe zasady słuszności, sumienia, uczciwości i
sprawiedliwości. Zakłada, że nie ma potrzeby tworzenia dodatkowych aktów prawnych,
regulujących poszczególne dziedziny życia społecznego. Głównie kraje anglosaskie stąd nazwa
prawo anglosaskie, precedensowe lub sędziowskie.
3. Prawo zwyczajowe – prawo opierające się o tradycyjne i zwyczajowe normy. Wiąze się z
okresem kolonializmu, gdy ujednolicano kodyfikowano szereg norm lokalnych z narzucanymi
przez kolonistów prawami. Po dekolonizacji państwa te powróciły do swoistego, tradycyjnego
 systemu. Azja,Afryka. Normy te nadają specjalne przywileje starszyźnie np. robiąc z nich
sędziów. Indigenous law
4. System prawa religijnego – prawo bazuje na kodeksach i regulacjach religijnych. Bardzo często
prawo powszechne jest jednocześnie prawem religijnym i vice versa. Reguły religijne
obowiązują jako powszechne prawo w danym kraju. Np. w Krajach muzułmańskich system tego
prawa nazywa się prawem szariatu. Religious law.