Professional Documents
Culture Documents
L Uka %KH: Ckdêm S Oqrfhka Ud Fkrmsfï
L Uka %KH: Ckdêm S Oqrfhka Ud Fkrmsfï
l=uka;%Kh
f.daGdNh rdcmlaI
ckdêm;s Oqrfhka ud fkrmSfï
l=uka;%Kh
cd;Hka;r wkq.%yfhka jQ
zfrÔï fÉkaÊZ fufyhqfuka
Y%S ,xldfõ m%cd;ka;%jdoh yE,a¨ jQ yeá
f.daGdNh rdcmlaI
l¾;Df.a ku - © f.daGdNh rdcmlaI
m%:u uqøKh - 2024
ISBN -
msgq ieliqu -
msg ljrh -
uqøKh -
m%ldYkh -
mgqk
msgq wxlh
ye¢kaùu - 7
m%Yakhla o we;s lf<ah' fuu jrdh i|yd ,nd .;a uq¿ úfoaY
Kh m%udKh m<uq wÈhr i|yd wefußldkq fvd,¾ ñ,shk
361la iy fojk wÈhr i|yd fvd,¾ ñ,shk 810la h' fï jrdh
weußldkq fvd,¾ ñ,shk 1"120l mQ¾j f.ùula ,ndf.k Ök
iud.ug nÿ § we;s ksid th bÈlsÍfï úhou Y%S ,xld rch
úiska oekgu;a fidhdf.k ;sfí'
oeka Ök l<ukdldß;ajh hgf;a" yïnkaf;dg jrdh
cd;Hka;r m%;skeõ.; lsÍfï uOHia:dkhla njg m;a fjñka
;sfí' fuh lkafÜk¾" f;d. NdKav" idudkH NdKav" jdyk
keõ.; lsÍu iy øj f;d. NdKav keõ.; lsÍug myiqlï
iys; f,dj úYd,;u keõj,g jqj;a meñ‚h yels" .eUqre
jrdhls' th oekgu;a jdyk m%;skeõ.; lsÍfï uOHia:dkhla
yeáhg úfYaI ;ekla ,ndf.k we;s w;r oeka tys jdyk
wx.k myiqlï mq¿,a lsÍug ;j;a weußldkq fvd,¾ ñ,shk
8la wdfhdackh lsÍug kshñ;h'
uyskao rdcmlaI rch iufha 2010 iy 2011 jirj, jir
oyhlska l,a msfrk mßÈ ,ndf.k ;snqKq wefußldkq fvd,¾
ñ,shk 1"000 ne.ska jQ cd;Hka;r iaffjÍ;aj ne÷ïlr fol
2020 iy 2021 § uu mshjd oeuqfjñ' hymd,k rch úiska
2016 § wjqreÿ 5'5lska l,a msfrk wldrhg ,ndf.k ;snqKq
wefußldkq fvd,¾ ñ,shk 500l iaffjÍ;aj ne÷ïlrho 2022
ckjdß udifha § uu mshjd oeuqfjñ' fuu Kh f.ùu i|yd
;j;a Kh .ekSula isÿ fkdjQ neúka" udf.a md,k ld,h
;=< § ,xldjg f.ùug we;s iaffjÍ;aj ne÷ïlr f;d.h
wefußldkq fvd,¾ ñ,shk 12"550la olajd wvq úh' Y%S ,xldfõ
ksoyfika miq b;sydifha wdKavqfõ iuia; úfoaY Kh f;d.h
wvq l< tlu kdhlhd uu fjñ' 2019 wjidkfha wefußldkq
fvd,¾ ñ,shk 54"811la jQ uq¿ úfoaY Kh m%udKh 2022 cqks
udih wjika jk úg wefußldkq fvd,¾ ñ,shk 48"731la
olajd wvq ù ;snq‚' th 12]l wvq ùuls' 2015-2019 wdKavqj
.;a Kh f;d.h ksid úfoaY Kh f;d.h wvq lsÍug iy
úfoaY Kh f.ùu i|yd jd¾Islj fjka lrk uqo,a m%udKh
wvq lsÍug Wmdh ud¾.hla fkdue;sj fï rgg meje;aula
ke;'
l=uka;%Kh 29
lsÍu wLKavj isÿ lrkq ,enqfõ h' 2022 ckjdß udifha isg"
bkaOk fkdue;slu ksid ;dm n,d.dr tlska tl jid oeóu
fya;=fjka rg mqrd úÿ,s iemhqu iSud lsÍug isÿ úh'
2022 fmnrjdß udifha wjidk i;sfha reishdj iy
hqfla%kh w;r hqoaOh wdrïN ùu Y%S ,xldj jeks rgj,g b;d
whym;a f,i n,mEfõh' 2014 jifrka miq m<uq jrg fndr
f;,a ner,hl ñ, tla jru wefußldkq fvd,¾ 100 blaujd
.sfhah' i;s lsysmhla we;=<; th ner,hla wefußldkq
fvd,¾ 130 olajdu jeä úh' bkaOk ysÕhla ms<sn| ìh me;sr
h;au fndfyda ñksiqka bkaOk /ia lsÍug fm<Uq‚' tu ksid
bkaOk i|yd i;sm;d b,a¨u o jeä úh' fï wkqj" ãi,a
b,a¨u i;shlg fug%sla fgdka 5"500 isg fug%sla fgdka 8"000
olajd jeä úh' fmg%,a b,a¨u fug%sla fgdka 3"000 isg 4"500
olajd by< .sfhah'
fï ld,h ;=< pu,a rdcmlaI uy;d;a" Tyqf.a mq;a
YISkaø iy kdu,a rdcmlaI;a Èkla ud yuqùug uf.a ñßydk
ksjig meñ‚ w;r tys § we;s jQ idlÉPdfõ § pu,a rdcmlaI
fhdackd lf<a uyskao rdcmlaI uy;d iy ud yer rdcmlaI
mjqf,a idudðlhka ish¨ fokdu ;u ;k;=rej,ska b,a,d
wiaúh hq;= njhs' tuÕska rg ;=< f.dvkef.ñka mej;s wdKavq
úfrdaë yeÕSï hï ;rulg fyda iukh lsÍug yelsfõ hehs
Tyq úYajdi lf<ah' tjeks mshjrlska md,l iNd.h ;=, isá
fkdi;=gg m;a we;eï fldgia o i;=gq lsÍug yels nj;a
Tjqkaf.a u;h úh' ta wkqj pu,a rdcmlaI" kdu,a iy YISkaø
;u ;k;=rej,ska jydu b,a,d wiajk nj m%ldY l< w;r tu
l%shd ud¾.hu wkq.ukh lrk f,i neis,a rdcmlaIg ta;a;=
.ekaùfï j.lSu o Tjqyq Ndr .;ay'
bkaOk ysÕh È.ska È.gu mej;=Kq w;r" bkaOk
fmda,sïj, fkdikaiqka;djh jeä ùu;a iuÕ" ,xld Lksc
f;,a kS;s.; ixia:dfõ bkaOk msrjqïy,aj, l%udkql+,j
bkaOk fnod yeÍu wëlaIKh lsÍu i|yd hqo yuqodj fhdojk
,§' 2022 ud¾;= ui w. bkaOk f;d. wjika ùu;a iuÕ
ffoksl úÿ,s lmamdÿfõ ld,h §¾> ùug mgka .;af;ah'
l=uka;%Kh 89
.Eia msmsÍï
whjeh m%;smdok yryd .=re jegqma úIu;d m%Yakh
úifËñka ;sìh § rg mqrd .Eia msmsÍï we;sùug mgka
.;af;ah' 2021 § w;HdjYH øjH ysÕh wdrïN jQfha bjqï
msyqï lghq;= i|yd nyq,j Ndú;d jk øj fmfg%d,shï .Eia
is,skavr ysÕ ùu;a iuÕh' 2021 w. Nd.fha §" .Eia ysÕhg
wu;rj" rfÜ úúO m%foaYj, .Eia msmsÍï o jd¾;d ùug mgka
.;af;ah' 2021 fkdjeïn¾ 20 jk Èk fld<U ;=rÕ ;rÕ
msáfha uelafvdk,aâ wf,úif,a isÿùula iuÕska fuu msmsÍï
wdrïN úh' ,sfg%da .Eia iud.u tu wdh;khg .Eia iemhSu
fkdl< o" .Eia fydaia fyda Wÿfka we;s jQ .eg¨jl m%;sM,hla
f,i .Eia ldkaÿùï fya;=fjka tjeks isÿùï úh yels nj
udOHhg meyeÈ,s lf<ah' t,amS .Eia jdhqjg jdhqf.da,hg jvd
jeä >k;ajhla ;sfnk ksid ldkaÿ ùul § tu jdhqj ìï
uÜgfï tl;= fõ' fï wdldrfha ldkaÿjla isÿ jQ úg msmsÍï
isÿ úh yel' .Eia is,skavrj, .nvd lr we;s wka;¾.;hg
jvd yh .=Khl mSvkhla tu is,skavrj,g ord .; yels
ksid t,amS .Eia is,skavrh mqmqrd hkafka ke;'
mdßfNda.sl wêldßfha ysgmq úOdhl wOHlaI ;=Idka
.=Kj¾Ok uy;d" fuu msmsÍï .Eia iud.ï úiska .Dyia:
is,skavrj, fm%dfmaka iy ìhqfÜka wkqmd;h fjkia lsÍfï
m%;sM,hla f,i we;s jqjla njg fpdaokd lr isáfhah'
idudkHfhka .Eia is,skavrhl ìhqfÜka m%;sY;h 80]la iy
fm%dfmaka m%;sY;h 20]la fõ' kuq;a .Eia iud.ï fï ixhq;sh
50-50 olajd fjkia lsr ;snq‚' ìhqfÜka WKqiqï foaY.=Khla
;=< nyq,j Ndú;d jk w;r fm%dfmaka .Dyia: jdhqjla f,i
Ndú;d lrkq ,nkafka w;sYh iS;, foaY.=Khla ;=< mu‚'
,sfg%da .Eia ,xld ,sñgâ ;u t,amS .Eia ixhq;sfha fjkialï
isÿ lr we;s njg t,a, jk fpdaokd m%;slafIam lf<ah' 2021
jif¾ wjika udi fol ;=< Èjhsfka úúO m%foaYj,ska .Eia
msmsÍï /ila jd¾;d jQ w;r th cd;sl m%Yakhla njg m;a
úh' .Eia ldkaÿùï fya;=fjka isÿ jk wk;=re ms<sn|j fidhd
ne,Su i|yd md¾,sfïka;= f;aÍï ldrl iNdjla m;a lrk
f,i úmlaI kdhl ið;a fma%uodi uy;d l:dkdhljrhdf.
l=uka;%Kh 111