Bronnenonderzoek: hoofdstuk Frankrijk

naam: Tehrem KOUCHKHOVA

naam: Rosalie Boudolf
klas: 4D

portret schilderij van Lodewijk XIV

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/Louis_XIV_of_France.jpg
Je antwoordt in het rood aan het begin van de lijn (waar de drie
puntjes staan.
Hyancinthe Rigaud (1659-1743) was een hofschilder van de Franse koningen Lodewijk XIV
en Lodewijk XV. De schilderij is een staatsieportret van Lodewijk XIV en dateert van 1701.

1)

Een staatsieportret is een plechtig portret van een persoon in functie, vaak een
hoogwaardigheidsbekleder en vaak met bijbehorende tekenen van die macht en waardigheid.
Staatsie is waarschijnlijk een versmelting van het aan het Frans ontleende stage en staat in de
betekenis 'vertoon', 'praal', 'pracht', 'luister'.

Stageco, een Tildonks bedrijf, een wereldtopper

Er is ook letterlijk een ‘stage’ op het schilderij, welke?
.Lodewijk XIV staat op een verhoog, alsof een ‘stage’/een podium.

Waarom schildert Rigaud een ‘stage’?

...Om de macht/hogere stand van Lodewijk te vertonen.

2).

De mantel toont de Franse vlag; gouden lelies op een

blauwe achtergrond.

de lelie de iris

Welke zitmeubels zijn bekleed met de Franse vlag?

...een troon achter lodewijk en een poef links van lodewijk
3).

Welke drie koninklijke symbolen (regalia) vind je terug op het schilderij? Ze zijn alle drie van
goud.
... een staf, een kroon en een zwaard

Hier alvast twee tips:

eveneens een topper.

Iemand van de hoge clerus herken je onder andere aan de lange staf die
hij met zich meedraagt, de vorst heeft een ‘korte staf’ of een
scepter bij de hand.

Extraatje: de regalia van de keizer van het HRR:

de ‘korte staf’, de kroon en de rijksappel.
De ‘korte staf’ van de Franse koning is voorzien van een dikker uiteinde en heeft de vorm van
een
Een lelie .

Hij houd de ‘korte staf’ oneerbiedig vast. Toon aan.

Hij draait er weg van, hij kijkt in de andere richting, ook houd hij de scepter in de richting van
de grond met een losse hand. Ook steunt hij op de scepter, alsof het een wandelstok is.
 Deze kat houdt de ‘korte staf’ wel eerbiedwaardig vast.

Er ligt een tweede ‘korte staf’ met een sculptuur van een hand. Dit is de staf van gerechtigheid
of de hand van justitie.

Het tweede koninklijk symbool ligt maar minnetjes op het kleine zitmeubel. Hoezo
minnetjes? (Het staat sowieso liever in plaats van te liggen.)

Het wordt niet echt getoond, het bevindt zich op de achtergrond en is niet de focus. Alsof het
onnodig is.
Het derde koninklijk symbool zit grotendeels verstopt achter de
mantel . Dit wapentuig zou nog aan keizer Karel de Grote behoort hebben. In werkelijkheid
dateerde het van een eeuw later, de tiende eeuw.

Waarom toont de schilder de drie koninklijke symbolen niet met de nodige eerbied?
De focus ligt op Lodewijk de XIV, hij plaatst hem boven die symbolen . Lodewijk heeft die
symbolen niet nodig.

4)

Shakespeare (1564-1616): “De hele wereld is een schouwtoneel en alle mensen zijn maar
acteurs” (“All the world’s a stage; and all the men and women merely players.” Uit ‘As you
like it’ 1599)

Joost van den Vondel, dichter (1587-1697): ‘De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn
rol en krijgt zijn deel’ (1688).

Op het schilderij is er letterlijk een verwijzing naar deze ‘theatrale’ (?) barokgedachte. Je hebt
niet alleen een ‘stage’ op het schilderij maar ook een
Theaterdoek/gordijn/zuil

In de Leuvense cinemazaal ZED ontbreekt dit item.

5).

En Lodewijk zelf? Hoe kijkt hij ons aan?

Zijn blik is neerbuigend, beetje denigrerend.

Lodewijk was 63 jaar oud toen het schilderij gemaakt werd maar hij lijkt wel de benen te
hebben van een twintiger. Wat steekt daar achter? Waarom doet dit schilder dit?
...Het geeft hem het beeld van perfectie, dat hij niet verouderd of dicht bij dood is.

Er staat geen kroon op zijn hoofd, maar hij draagt wel een
Pruik . Lodewijk XIV startte deze mode, hij kaalde al vanaf zijn zeventiende.

Ook door zijn schoenen wordt hij groter, de schoenen hebben namelijk
hakken .

Besluit

Lodewijk XIV liet zich talloze keren portretteren: bustes, ruiterstandbeelden, schilderijen, ...
Er bestond een personencultus rond Lodewijk.
Leg het begrip personencultus uit: iemand wordt geïdealiseerd en vereerd zoals een soort van
god, en er ontstaad een cultus rond deze persoon die vereerd wordt.
Dit schilderij is zijn bekendste portret.

Tenslotte
Je hebt ook een gouden voorstelling van een dame achter de kroon. Ik vermoed dat de dame
de overwinning verpersoonlijkt (een allegorie) met haar zwaard (?) en overwinningskrans (?).
Een overwinning van Lodewijk XIV op
De katholieke adel en de calvinisten.

‘Allegorie op de overwinning’ (1756) een

grisaille of grauwschildering van Quirinus van Briemen.
P.S. Heb je het ionisch barokkapiteel op de achtergrond opgemerkt?