Professional Documents
Culture Documents
Qeqwmak 218 Rapor2
Qeqwmak 218 Rapor2
MAK 218L
Deney Raporu
Hazırlayanlar:
Gazaltı ark kaynağı koruyucu gaz altında yapıldığından dolayı cüruf oluşumu gerçekleşmez ve
cüruf temizliğine gerek duyulmaz. Bu yönüyle elektrot ark kaynağına karşı avantajlıdır. Fakat bu
avantaj yüksek ekipman maliyeti ve lojistik dezavantajları beraberinde getirir. Bu dezavantaja
rağmen gazaltı ark kaynağı daha yüksek nüfuziyete sahip olduğu için köşe bağlantıları ve ince
malzemelerin kaynağı için daha elverişlidir.
1
Şekil 1.1- kaynak bölgeleri[1]
Numune üzerindeki bölgelere bakılacak olursa kaynak bölgesinde oluşan direksi tanecikler geç
soğumanın etkisiyle oluşmakla birlikte bölgenin sünekliğini artırması beklenmektedir. Isı tesiri
altında kalan bölgedeki tanecikler ara yüzeyde ince ve küçük tanecikler, ana metale yakın
kısımda ise daha kaba şekle sahip tanecikler oluşur. Isı tesiri altında kalan bölgede taneciklerin
hızlı soğuması ve çekirdeklenmeye zamanı bulamamaları sebebiyle mukavemetin en düşük ve
gevrek olduğu nokta burasıdır.
2)-Deney Yöntemi:
Kaynak işlemine başlanmadan önce kaynak ağzı açılarak hazır hale getirilen gaz altı ark kaynağı
ve örtülü elektrot ark kaynağı ST-35 çelik levhalar üzerine uygulanmıştır. Bu uygulamada
kaynağın yapılışı, çelik levhaların üzerinde elektrodu bir uçtan diğer uca doğru gezdirilerek
kaynağın yapıldığı hat boyunca levhaların birleştirilmesidir. 2 çelik levhanın alınlama şeklinde
aralarında tek taraflı kaynak dikişi oluşturulmuş ve levhalar birbirlerine kaynatılmıştır. Çelik
levhaları örtülü elektrot ark kaynağı elektrot etrafındaki dekapanın elektrotun atmosferle ilişkisini
kesmesi ve kaynak bölgesinde cüruf oluşumunu sağlamasıyla kaynak işlemi gerçekleştirilmiştir.
Gazaltı ark kaynağında ise atmosfer koruması gaz püskürtmeyle sağlanmış ve cüruf oluşumu
gerçekleşmemiştir.
2
Şekil 2.1 - Örtülü elektrot ark kaynağı yöntemiyle birleştirilen parçalar
Kaynak işlemi tamamlandıktan sonra iki farklı yöntemle yapılan kaynaklar için şekil 2.2’de
gösterilen yerler için kesit ve sertlikler alınıp mikroyapı incelenecektir.
3)-DENEY SONUÇLARI
3
Tablo 3.1 - Kaynak Bölgeleri Sertlik Dereceleri [3]
Deney/Bölgeler Ergime B. Kaynak Ara B. Isı Tesiri Altında Kalmış B. Ana Metal
Şekil 3.1’de, kaynak ile oluşturulmuş eriyik metal bölgesi gösterilmektedir. Bu bölge, kaynak
cihazından dolgu metalinin eklendiği kısımdır ve geç bir soğuma gerçekleşir, direksi tanecikler
oluşur.
Şekil 3.1- gaz altı ve elektrik kaynak ile oluşturulmuş ergiyik metal bölgesi [3]
Şekil 3.2, kaynak ara yüzeyidir ve eriyik dolgu metali gelmeden önce eriyip tekrar katılaşır.
Dolayısıyla, ince tanecik yapısına sahip olmasının yanında büyük oranda esas metalle aynı
kimyasal bileşime sahiptir. Ana metale göre daha yumuşak bir yapı gösterir.
4
Şekil 3.2-Gaz ve elektrik kaynak ara yüzeyi [3]
Şekil 3.3- Gaz altı ve elektrik arc ile oluşturulmuş ısı tesiri altında kalan bölge [3]
Şekil 3.4’te, ana metalin mikroyapısı görülmektedir. Ana metalin mikroyapısı, kaynak işleminde
malzemeye verilen ısıdan etkilenmez ve diğer kısımların aksine daha büyük ve kaba tanelerden
oluşmaktadır. Yüksek sertlik derecesine sahiptir.
5
Şekil 3.4- Ana metallerin mikroyapısı [3]
4)-Değerlendirme:
Gazaltı ark kaynağı örtülü ark kaynağı ile karşılaştırıldığında daha iyi nüfuziyete sahip olması ve
cüruf temizliğine ihtiyaç duyulmadığı görülmektedir. Ancak bu avantajlar, yüksek ekipman
maliyetini de beraberinde getirmektedir. Örtülü ark kaynağı daha az maliyetli olmasına rağmen,
harcanabilir elektrod kullanımı seri üretim ve otomasyon işlemlerinde ciddi bir dezavantaj
sağlamaktadır.
Sertlik deneylerinden elde edilen mikro yapılar incelendiğinde, tane boyutunun küçüldükçe
sertliğin arttığı anlaşılmıştır. Kaynak bölgesinin mukavemetinin, ana metalden daha yüksek
olduğu sertlik deneyleri ile ölçülmüştür. Kaynak bölgesi incelendiğinde bölgenin sertliği ısı tesiri
altındaki bölgenin sertliğine kıyasla daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Örtülü elektrik ark kaynağı ve gazaltı ark kaynağı numunelerinden elde edilen sertlik değerleri
karşılaştırıldığında, örtülü ark kaynağındaki sertlik değerlerinin daha yüksek olduğu
gözlemlenmiştir. Bu durumun temel sebebi, örtülü ark kaynağının oluşturduğu ısıl gerilmelerin
gazaltı ark kaynağına kıyasla daha yüksek olmasının neden olduğuna kanaat getirilmiştir.
6
5)-Kaynakça
[1]- Modern İmalatın Prensipleri, Johnwiley, Mikell P. Groover, 4. Baskı 2021