R epublic of the P hilippines

D epartment of E ducation
N a t i o n a l C a pi t a l Re g i o n
Sc h o o l s D i v i s i o n O f f i c e o f La s Pi ñ a s C i t y

LEARNING ACTIVITY WORKSHEETS 1

Araling Panlipunan 5

Pangalan: __________________ Petsa: _________ Iskor:_________

Gawain 1: Isip, Hamunin

Panuto: Isulat sa inyong kuwaderno ang salita/mga salitang tinutukoy sa mga patlang.

1.) Ang __________ ay banal na digmaan ng mga Muslim.

2.) Ang __________ ay ang tradisyon ng pakikipagdigma at pamumugot ng mga
katutubong Igorot.
3.) Ipinakita ng mga Muslim ang kanilang pagtanggi sa kolonyalismong Espanyol sa
anim na digmaang tinawag na __________.
4.) Si __________ ang sultan na unang naglunsad ng banal na digmaan laban sa mga
Espanyol.
5.) Sa ikatlong pagkakataon, tinangkang sakupin ng mga Espanyol ang mga Igorot
bilang bahagi ng patakarang pang-ekonomiya ni Gobernador-Heneral Basco na
________.
6.) Lumaban ang mga katutubo kahit mahina ang kanilang armas. __________
7.) Sumapi ang mga tao mula sa iba’t ibang lalawigan sa lihim na samahang itinayo ni
Magat Salamat. __________
8.) Hinarang ng mga kasama ni Maniago ang daraanan ng mga pagkain para sa mga
Espanyol upang sila ay magutom at mapilitang ibigay ang kanilang mga hinihiling
___________.
9.) Gumawa ng sariling armas ang mga Muslim upang lumaban sa mga Espanyol
_______.
10.) Hindi naimpluwensyahan ng kultura ng mga dayuhan ang katutubong kultura ng
mga __________ .

Katalinuhan Moro War

Muslim Sultan Kudarat
Kasipagan Monopolyo ng Tabako
Katapatan Jihad
Katapangan Pagkakaisa
Pangangayaw o Headhunting
Gawain 2: Word-Hunt
Panuto: Tukuyin ang mga salita o pangalang may kaugnayan sa paksa, maaaring
pababa o pahalang.

J I H A D B S M

D G F H I A C U

E O E U G S O S

T R D O M C T L

H O R T A O T I

O T O G N O Y M

M O R O W A R O

M A N I A G O E

Pamprosesong Tanong:

Bakit mahalaga ang mga ginawa ng mga katutubo paglaban sa pananakop sa bansa at
ang kanilang pamamaraan o istilo ay talagang kamangha-mangha, ito ba ay nararapat
dakilain ng mga kabataan sa kasalukuyang panahon?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Gawain 3: Muling Pag-isipan at Gawin

Panuto: Basahin at sagutin ang mga nakalaang tanong.

Digmaang Moro

Tulad ng Cordillera, naging maigting din ang pagpapadala ng mga

Espanyol ng mga ekspedisyong militar sa Mindanao upang tuluyan na itong
mapasailalim sa kanila. Sa panahong ito, anim na digmaan ang sumiklab sa
pagitan ng mga Muslim at mga Espanyol. Mahalaga sa mga Muslim na
mapanatili ang kalayaan. Lalo na sa aspekto ng relihiyon. Para sa kanila, ang
Islam ay hindi lamang isang relihiyon kung hindi isa ring paraan ng
pamumuhay.

Mga Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang serye ng digmaan sa pagitan ng Espanyol at Muslim?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
2. Bakit ganun na lamang ang pagtatangol ng mga Muslim sa kanilang pagkakakilanlan
at relihiyon?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Bakit nabigo ang Espanyol na masakop ang ilang bahagi ng Pilipinas?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Gawain 4: Punan ang Tsart

Panuto: Bumuo ng tsart katulad ng nasa ibaba.Sagutin ang nakalaang tanong.

Reaksiyon Mga Pangyayari

Hindi pangingilag sa kabila ng

pagtatatag ng pamahalaang militar
sa Cordillera

Pangangayaw ng mga Igorot

Mga Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang reaksiyon ng mga Igorot sa pagtatatag ng pamahalaang militar sa

Cordillera?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Anong pangyayari ang naganap sa pangangayaw ng mga Igorot?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Bakit hindi nasakop ng mga Espanyol ang mga katutubong Igorot?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
Gawain 5: Balik-Tanaw

Panuto: Basahing mabuti ang mga sumusunod na pangungusap. Piliin ang letra ng
tamang sagot sa loob ng kahon:

____1. Dahil sa hindi makatarungang pagbubuwis nagsagawa ng pag-aalsa si Magat

Salamat sa Cagayan noong 1596. Sino nman ang namuno sa pag-aalsa dahil
sa sistema sa polo o sapilitang paggawa at bandala o buwis?

____2. Ang mga sumusunod ay ilan sa mga dahilan ng pag-aalsang ginawa ng mga
Pilipino, alin ang hindi kabilang dito? relihiyon, kalayaan, polo, kalakalan

____3. May mga tumutol sa ating mga ninuno sa pananakop at kolonyalismo ng mga
Espanyol, nakaranas sila ng hirap, pagmamalupit at pang-aabuso na
nagbunsod ng _______.

____4. Itinuring na pinakamahabang pag-aalsa sa kasaysayan ng bansa na tumagal ng

85 na taon, dahil sa pagnanais na mabigyan ng Kristiyanong libing ang kanyang
kapatid.

____5. Sino sa mga katutubong Pilipino ang namuno sa unang pag-aalsa?

A. pag-aalsa C. kalakalan E. Francisco Maniago

B. Lakandula D. Francisco Dagohoy

Pamprosesong Tanong

1. Ano kaya sa palagay ninyo ang iba pang mga dahilan ng pag-aalsa ng mga Pilipino
laban sa kolonyalismong Espanyol?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Naging matagumpay ba ang pakikipaglaban ng mga Pilipino laban sa
kolonyalismong Espanyol? Bakit?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Paano ninyo pahahalagahan ang ginawang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa

kolonyalismong Espanyol?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Gawain 6: Opinyon MO, Igagalang KO

Basahin ng mabuti ang mga sumusunod na talata; at magbigay ng sariling

opinyon hinggil sa paksa.
4

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
1. Ang unang nagrebelde laban sa mga Espanyol ay sina Lakandula at Sulayman. Dahil
sa pagtutol nila sa pagbabayad ng buwis.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Si Francisco Dagohoy ang namuno ng pinakamatagal na pag-aalsa dahil hindi

binigyan ng kristiyanong libing ang kanyang namatay na kapatid.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Isang pag-aalsa ang sumiklab sa Pampanga mula 1660-1661 na pinamumunuan ni

Francisco Maniago sa pagtutol sa patakarang Polo y Servicios at hindi pagbabayad
ng pamahalaan sa mga binili nitong mga palay mula sa katutubong Pilipino.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

PamprosesongTanong

1. Paano ninyo pahahalagahan ang ginawang pakikipaglaban nina Lakandula at

Sulayman dahil sa pagtutol nila sa pagbabayad ng buwis?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Naging matagumpay kaya ang pag-aalsa ni Francisco Dagohoy? Paano kaya ninyo
pahahalagahan ang ginawang pakikipaglaban ni Dagohoy laban sa kolonyalismong
Espanyol?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Ano naman kaya ang naging resulta ng pakikipaglaban ni Francisco Maniago laban
sa kolonyalismong Espanyol? Paano ninyo pahahalagahan ang kanilang
pakikipaglaban?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Rubriks sa pagbibigay ng opinyon batay sa napag-aralang aralin.

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
 Deskripsyon Puntos

Nakakasagot ng may konkretong ideya na

nagpapaliwanag ng mabuti sa hinihinging sagot. 5

Nakakasagot na mayroong katamtamang ideya na

nagpapaliwanag sa hinihinging sagot. 4

Nakakasagot na may kunting ideya na nagpapaliwanag

sa hinihinging sagot. 3

Nakakasagot na may kunting ideya subalit kulang sa

paliwanag sa hinihinging sagot. 2

Nakakasagot ngunit walang kaugnayan sa tanong. 1

Kabuuan 15

Gawain 7: Data Retrieval Chart

Punan ng mga Impormasyon upang mabuo ang talahayanan.

Mga pinuno ng Dahilan/Sanhi ng Resulta ng Pag-aalsa

Pag-aalsa Pag-aalsa

1. Magat Salamat

2. Lakandula

3. Hermano Pule

4. Tamblot

5. Bancao

Pamprosesong Tanong

1. Paano ipinakita ng mga Pilipino ang kanilang pagtutol sa pamamalakad ng mga

Espanyol?

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
 ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Anong aral ang dapat nating matutunan sa mga naging bunga ng pag-aalsa ng ating
mga ninuno sa kolonyalismong Espanyol?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Paano ninyo pahahalagahan ang mga ginawang pagtatanggol ng mga unang Pilipino
laban sa kolonyalismong Espanyol?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Gawain 8: Pagsasatao
Ipaliwanag sa tulong ng
karikatura ang katangian bilang
isang pinuno sa pag-aalsa ni
Hermano Pule.

Deskripsyon Puntos
7

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
 Nakapagbigay ng may konkretong ideya at
naipaliwanag itong mabuti ang paksa 5

Nakapagbigay na mayroong katamtamang ideya

at pagpapaliwanag ang paksa 4

Nakapabigay na may kunting ideya na

pagpapaliwanag ang paksa 3

Nakapagbigay na may kunting ideya subalit

kulang sa paliwanag sa paksa
2

Nakapagbigay ngunit walang kaugnayan sa

paksa 1

Nakuhang Puntos:

Pamprosesong Tanong

1. Sino si Hermano Pule ang at bakit siya ay pinangambahan ng mga Espanyol?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Bakit kailangang pahahalagahan ang mga ginawang pagtatanggol ni Hermano Pule

laban sa kolonyalismong Espanyol?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Anong mahalagang aral ang mapupulot sa kaniyang ginawang kagitingan para sa

bansa sa kasalukuyan?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)
 9

Markahan: 3 Linggo: 1 at 2
MELCS:
- Naipapaliwanag ang mga paraan ng pagtugon ng mga Pilipino sa Kolonyalismong Espanyol
- Napahahalagahan ang pagtatanggol ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol.
(This is a Government Property. Not for Sale)