BÀI 10 : VĂN MINH ĐẠI VIỆT

1. Khái niệm và cơ sở hình thành

a) Khái niệm văn minh Đại Việt
Là toàn bộ sáng tạo văn hoá vật chất và tinh thần đạt trình độ cao trong kỉ nguyên độc lập từ
thế kỷ X - XIX.
b) Cơ sở hình thành
- Cội nguồn từ nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc.
- Qua nhiều triều đại, luôn kiên cường đấu tranh chống ngoại xâm, bảo vệ, củng cố nền độc lập,
tạo nên Đại Việt rực rỡ.
- Tiếp thu có chọn lọc những thành tựu tiến bộ của các nền văn minh bên ngoài trên tất cả các
lĩnh vực.
2. Tiến trình phát triển
- Giai đoạn sơ kì ( TK X – đầu TK XI)
- Giai đoạn gắn liền với chính quyền các vương triều Ngô, Đinh, Tiền Lê.
+ 938, Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Cổ Loa (Hà Nội) nền độc lập dân tộc được
khôi phục hoàn toàn.
+ Triều Đinh (968 – 980) và Tiền Lê ((980 – 1010) đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình).
- Bước đầu định hình, củng cố chính quyền, phát triển kinh tế và văn hoá.
- Giai đoạn phát triển (đầu thế kỉ XI đến thế kỉ XVI)
- 1010, Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long (Hà Nội) trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá,
xã hội,… của cả nước.
- Tam giáo đồng nguyên (Nho giáo – Phật giáo – Lão giáo) là đặc trưng dưới thời Lý – Trần.
- Các triều đại Lý, Trần, Hồ, Lê sơ đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các mặt: tôn
giáo, tín ngưỡng, giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học kĩ thuật; đời sống vật chất và tinh thần
của nhân dân phát triển phong phú và đa dạng.
+ Tuy chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc và Ấn Độ, nhưng văn hoá Đại Việt vẫn mang
đậm tính dân tộc và dân gian.
- Giai đoạn muộn (TK XVI – XIX)
+ Văn hoá phát triển trong tình trạng đất nước không ổn định.
+ Từ thế kỉ XVI đến cuối thế kỉ XVIII là giai đoạn có nhiều biến động, các triều đại thay thế
nhau trị vì và chia cắt đất nước. Cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp giữa thế kỉ XIX
đã chấm dứt thời kì phát triển của văn minh Đại Việt.
+ Nhiều yếu tố mới xuất hiện khi văn minh phương Tây du nhập vào, tạo nên xu hướng vận động
mới làm tiền để cho sự hình thành văn minh Việt Nam về sau.
+ Dưới triều Nguyễn tính thống nhất là đặc điểm nổi bật.