WI PHA 20 - การติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาผู้ป่วยใน

สำเนาสำหรับ ..
วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20
โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -1-

เฉลิมพระเกียรติ ประสงค์จากการ
สมเด็จพระเทพรัตน ใช้ยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ
ราชสุดาฯ สยามบรม สำหรับงาน
ราชกุมารีระยอง
เภสัชกรรมบริการผู้ป่ วยใน

ผู้จัดทำ : ผู้ทบทวน : ผู้อนุมัติ :
(นางวรรณพร ไชยอุดร (นายจารุวัฒน์ จิตโสภา (นายสุกิจ บรรจงกิจ)

รุ่งเจริญ) กุล) ผู้อำนวยโรงพยาบาล
เภสัชกรชำนาญการ หัวหน้ากลุ่มงาน เฉลิมพระเกียรติ
เภสัชกรรม สมเด็จพระเทพรัตนราช
สดาฯ
สยามบรมราชกุมารี

ประวัติการแก้ไข
จำนวนทั้งหมด 4
หน้า เรื่อง การติดตามอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
ครั้ง วันที่ประกาศ รายละเอียด แผ่นที่
และผลิตภัณฑ์สุขภาพ (ADR) สำหรับงานบริการเภสัชกรรมผู้ป่ วยใน
ที่ ใช้
00 1 มี.ค 2560 ประกาศใช้ครั้งแรก ทุกแผ่น
01 14 ก.พ. 2567 แก้ไขครั้งที่ 1 ทุกแผ่น




1. ผู้ปฏิบัติ : เภสัชกรงานบริการจ่ายยาผู้ป่ วยใน

2. วัตถุประสงค์ : ใช้เป็ นแนวทางติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้
ยา สำหรับผู้ป่ วยใน
3. ขอบเขต : ผู้ป่ วยที่เข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล

4. สิ่งที่เกี่ยวข้อง :
▪ ใบสั่งยาผู้ป่ วยใน
▪ แบบติดตามอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
▪ สติ๊กเกอร์แพ้ยา และเฝ้ าระวังการแพ้ยา


▪ บัตรแพ้ยาและบัตรเฝ้ าระวังการแพ้ยา
5. นิยาม :
1. ยา คือ วัตถุที่มุ่งหมายเพื่อการป้ องกัน บำบัด รักษาทางการแพทย์ โดย
ครอบคลุมถึงยาตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510, ยาเสพติดให้โทษตามพระ

ราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2522 และวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท

ตามพระราชบัญญัติวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2518
2. อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse drug reaction : ADR)
หมายถึง ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นโดยไม่ได้ตั้งใจและเป็ นอันตรายต่อร่างกายมนุษย์
เกิดขึ้นในขนาดยาปกติ ที่ใช้ป้ องกันรักษา หรือวินิจฉัยโรค โดยไม่รวมถึงการใช้

ยาเกินขนาด, อุบัติเหตุ หรือการใช้ยาในทางที่ผิด (สำนักงานคณะกรรมการ

อาหารและยา)
3. อาการข้างเคียง (Side effect) หมายถึง ผลใดๆ ที่เกิดขึ้นโดยมิได้ตั้งใจ
และเป็ นผลมาจากการใช้ผลิตภัณฑ์ในขนาดปกติที่ใช้ในมนุษย์ และมีความ
สัมพันธ์กับฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของยา สามารถคาดการณ์ได้ ความรุนแรงของ
การเกิดจะขึ้นกับขนาดยาที่ใช้ (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา)

4. ADR รุนแรง หมายถึง อาการไม่พึงประสงค์ที่ทำให้ผู้ป่ วยต้องเสียชีวิต

(Death), มีอันตรายถึงชีวิต (Lift-threatening), เข้ารับการรักษาในโรง
พยาบาล (Hospitalization), อยู่โรงพยาบาลนานขึ้น, ต้องให้การรักษาเพื่อ
ป้ องกันกา ร ถู กทำ ลา ยอ ย่ า ง ถ าว ร , ทำ ให้เกิ ดคว าม ผิดป ก ติ แต่ กำ เ นิ ด
(Congenital abnomaly), หรือทำให้เกิดความพิการ (Disability) (คู่มือการ

ติดตามอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา, สำนักงานคณะกรรมการอาหาร
และยา)
5. แพ้ยาซ้ำ หมายถึง ผู้ป่ วยเกิดอาการอันไม่พึงประสงค์เดิมซ้ำ เมื่อได้รับยาที่
มีชื่อทั่วไปเดียวกับยาเดิมที่ทำให้เกิดอาการ อันไม่พึงประสงค์นั้น หรือ ยาก
ลุ่มเดียวกันที่มีข้อมูลทางวิชาการสนับสนุนโดยมีบันทึกประวัติการเกิดอาการ

อันไม่พึงประสงค์นั้นไว้ในเวชระเบียนผู้ป่ วยแล้วหรือในบัตรแพ้ยาที่ออกโดย
บุคลากรการแพทย์ของโรงพยาบาล
6. รายละเอียด
1. กรณีพบผู้ป่ วยแพ้ยาระหว่างนอนพักที่หอผู้ป่ วย
1.1 พยาบาลแจ้งแพทย์เวรทราบ เพื่อให้แพทย์เวรตรวจวินิจฉัยว่าอาการที่
เกิดขึ้นนั้นเกิดจากภาวะของโรค หรือสาเหตุอื่นหรือไม่

1.2 ถ้าแพทย์สงสัยว่าอาจเกิดจากการใช้ยา ให้พยาบาลแจ้งเภสัชกรเพื่อขึ้น

มาประเมินอาการแพ้ยาโดยใช้ Naranjo’s Algorithm
1.3 เภสัชกรซักประวัติและประเมิน Naranjo’s Algorithm ถ้าประเมินแล้ว
ไม่แพ้ให้เสนอความเห็นแนบ Chart ไว้ แต่ถ้าประเมินแล้วแพ้จริง ให้เภสัชกร
บันทึกการประเมินไว้ใน Chart และใบบันทึกการดูแลผู้ป่ วยของสหสาขา
วิชาชีพ เสนอความเห็นต่อแพทย์ พร้อมทั้ง ออกบัตรแพ้ยาให้กับผู้ป่ วยรวมถึง
การให้ความรู้ ข้อควรระวังแก่ผู้ป่ วย ลงประวัติการแพ้ยาในคอมพิวเตอร์

ระบบ HOSxP ของโรงพยาบาล และติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสีแดงที่บัตรของผู้

ป่ วย
1.4 Chart ของผู้ป่ วยที่แพ้ยา พยาบาลบน ward ต้องติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสี
แดง ที่แสดงว่าผู้ป่ วยแพ้ยาไว้บนด้านหน้าของ Chart

1.5 กรณีผู้ป่ วยมีอาการแพ้ชนิดรุนแรง ได้แก่ Anaphylatic shock, SJS,

TEN เภสัชกรต้องทำ Pop & Lock รายการสั่งยานั้นรวมถึงยาในกลุ่มเดียวกัน
สำหรับผู้ป่ วยรายนั้นต่อไป
2. กรณีผู้ป่ วยมีบัตรแพ้ยามา
2.1 พยาบาลซักประวัติ พบว่าผู้ป่ วยแพ้ยา พร้อมทั้งมีบัตรแพ้ยา

2.2 พยาบาลแจ้งเภสัชกรเพื่อขึ้นมา ตรวจสอบเอกสารบัตรแพ้ยา และซัก

ประวัติการแพ้ยาเพิ่มเติม
2.3 เภสัชกรซักประวัติการแพ้ยา พร้อมทั้งบันทึกการซักประวัติ ไว้ใน Chart
เสนอความเห็นต่อแพทย์
2.4 เภสัชกรลงประวัติแพ้ยาในคอมพิวเตอร์ ระบบ HOSxP ของโรงพยาบาล
และติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสีแดงที่บัตรของผู้ป่ วย

2.5 Chart ของผู้ป่ วยที่แพ้ยา พยาบาลบน ward ต้องติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสี

แดง ที่แสดงว่าผู้ป่ วยแพ้ยาไว้บนด้านหน้าของ Chart
2.6 กรณีผู้ป่ วยมีอาการแพ้ชนิดรุนแรง ได้แก่ Anaphylatic shock, SJS, TEN
เภสัชกรต้องทำ Pop & Lock รายการสั่งยานั้นรวมถึงยาในกลุ่มเดียวกัน
สำหรับผู้ป่ วยรายนั้นต่อไป.

3. กรณีผู้ป่ วยแจ้งประวัติเคยแพ้ยา
3.1 พยาบาลซักประวัติ พบว่าผู้ป่ วยมีประวัติเคยแพ้ยา ทั้งที่สามารถระบุชื่อ
ยาได้ และไม่สามารถระบุชื่อยาได้ก็ตาม แต่ผู้ป่ วยไม่มีบัตรแพ้ยา
3.2 พยาบาลแจ้งเภสัชกรเพื่อขึ้นมาซักประวัติการแพ้ยาของผู้ป่ วย

3.3 เภสัชกรซักประวัติการแพ้ยา บันทึกการซักประวัติ ไว้ใน Chart เสนอ

ความเห็นต่อแพทย์ พร้อมทั้ง ออกบัตรเฝ้ าระวังการแพ้ยาให้กับผู้ป่ วยรวมถึง
การให้ความรู้ ข้อควรระวังแก่ผู้ป่ วย
3.4 เภสัชกรลงประวัติแพ้ยาในคอมพิวเตอร์ ระบบ HOSxP ของโรงพยาบาล
และติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสีแดงที่บัตรของผู้ป่ วย

3.5 Chart ของผู้ป่ วยที่แพ้ยา พยาบาลบน ward ต้องติดสติ๊กเกอร์ระวังการ

ใช้ยาสีเหลือง ไว้บนด้านหน้าของ Chart

รายละเอียดเพิ่มเติมสำหรับเภสัชกรในการติดตามและประเมินการแพ้ยา
กรณีที่ 1 ผู้ป่ วยมาด้วยอาการแพ้ยา
เภสัชกรทำการซักประวัติและประเมินการแพ้ยา
1. สงสัยแพ้ยา → กรอกรายละเอียดใน “ แบบฟอร์มซักประวัติการแพ้
ยา” + “แบบบันทึกการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา” + “ แบบประเมิน


Naranjo’s Algorithm” + บัตรแพ้ยา + สติ๊กเกอร์แพ้ยาที่บัตรโรงพยาบาลผู้
ป่ วย / Chart และลงข้อมูลแพ้ยา ใน ระบบ HOSxP
กรณีที่ 2 ผู้ป่ วยให้ประวัติการแพ้ยา
1. มีบัตรแพ้ยาจากโรงพยาบาลอื่น → ลงข้อมูลแพ้ยาใน HOSxP
2. ติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาที่บัตรโรงพยาบาลผู้ป่ วย

3. กรอกแบบฟอร์ม (Patient Information Refer) +ติดสติกเกอร์เฝ้ าระวัง

ก่อนการส่งขึ้นวอร์ดเพื่อใส่ไว้ใน chart ให้แพทย์/พยาบาลเฝ้ าระวังการแพ้ยา
และติดสติกเกอร์ไว้ที่ profile คนไข้ในห้องยาใน

WI PHA 20 - การติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาผู้ป่วยใน

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

WI PHA 20 - การติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาผู้ป่วยใน

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

สำเนาสำหรับ ..

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -1-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -2-

ผู้จัดทำ : ผู้ทบทวน : ผู้อนุมัติ :

(นางวรรณพร ไชยอุดร (นายจารุวัฒน์ จิตโสภา (นายสุกิจ บรรจงกิจ)

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -3-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -4-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -5-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -6-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -7-

1. ผู้ปฏิบัติ : เภสัชกรงานบริการจ่ายยาผู้ป่ วยใน

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -8-

▪ สติ๊กเกอร์แพ้ยา และเฝ้ าระวังการแพ้ยา

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -9-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -10-

ราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2522 และวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -11-

ยาเกินขนาด, อุบัติเหตุ หรือการใช้ยาในทางที่ผิด (สำนักงานคณะกรรมการ

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -12-

4. ADR รุนแรง หมายถึง อาการไม่พึงประสงค์ที่ทำให้ผู้ป่ วยต้องเสียชีวิต

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -13-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -14-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -15-

1.2 ถ้าแพทย์สงสัยว่าอาจเกิดจากการใช้ยา ให้พยาบาลแจ้งเภสัชกรเพื่อขึ้น

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -16-

ระบบ HOSxP ของโรงพยาบาล และติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสีแดงที่บัตรของผู้

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -17-

1.5 กรณีผู้ป่ วยมีอาการแพ้ชนิดรุนแรง ได้แก่ Anaphylatic shock, SJS,

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -18-

2.2 พยาบาลแจ้งเภสัชกรเพื่อขึ้นมา ตรวจสอบเอกสารบัตรแพ้ยา และซัก

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -19-

2.5 Chart ของผู้ป่ วยที่แพ้ยา พยาบาลบน ward ต้องติดสติ๊กเกอร์แพ้ยาสี

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -20-

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -21-

3.3 เภสัชกรซักประวัติการแพ้ยา บันทึกการซักประวัติ ไว้ใน Chart เสนอ

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -22-

3.5 Chart ของผู้ป่ วยที่แพ้ยา พยาบาลบน ward ต้องติดสติ๊กเกอร์ระวังการ

วิธีปฏิบัติงาน (Work Instruction ) รหัส : WI-PHA-20

โรงพยาบาล ชื่องาน : การติดตามอาการอันไม่พึง หน้า -23-

1. สงสัยแพ้ยา → กรอกรายละเอียดใน “ แบบฟอร์มซักประวัติการแพ้

ยา” + “แบบบันทึกการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา” + “ แบบประเมิน