LOGO

Chương 2
Cung cầu hàng hóa và giá cả
thị trường
Giảng viên: Ths. Huỳnh Thị Cẩm Tú
Khoa : Kinh Tế
 Nội dung chương 2

2.1 Sự vận hành của thị trường

2.2 Hệ số co giãn của cung và cầu

2.3 Vận dung cung và cầu

2.4 Thặng dư sản xuất, thặng dư

tiêu dùng, tổng thặng dư
Giảng viên: Ths. Huỳnh Thị Cẩm Tú Khoa : Kinh tế
 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1 Cầu hàng hóa

(Demand – D)
Khái niệm

Cầu hàng hóa: mô

tả các số lượng hàng Lượng cầu: là tổng
số lượng hàng hóa Nhu cầu : là những
hóa hoặc dịch vụ mà
hay dịch vụ mà mong muốn và
người mua có khả
người mua sẵn nguyện vọng của
năng mua và sẵn
sàng mua và có khả con người trong
sàng mua ở các mức
năng mua tại 1 việc tiêu dùng SP v
giá khác nhau trong
mức giá đã cho trong các hoạt độn
một thời gian nhất
trong một thời gian diễn ra hàng ngày.
định, với điều kiện các
yếu tố khác không đổi nhất định.
 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1 Cầu hàng hóa

(Demand – D)

Phân biệt:
Cầu & Nhu cầu
Lưu ý
Lượng cầu &
Lượng mua
 Cầu cá nhân và cầu thị trường

 Cầu cá nhân : cầu của từng NTD đối

với 1 loại hàng hóa hoặc dịch vụ nào
đó.
 Cầu thị trường về 1 loại hàng hóa hay
dịch vụ: tổng tất cả các cầu cá nhân
về HH hay DV đó. Lượng cầu trên thị
trường là tổng lượng cầu của mọi
người mua :
 QDtt = ∑QD i (i = 1...n)
 Chương này tập trung nghiên cứu cầu
thị trường
CẦU có thể biểu diễn thông qua biểu cầu,
đường cầu và hàm số cầu.
 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1.2 Biểu cầu, đường

cầu & hàm số cầu P (1000ñ) Lượng cầu
QD ( ngàn
Biểu cầu: là một bảng số cuốn)
50 7
trình bày số lượng hàng hóa
40 14
hoặc dịch vụ mà người mua
30 21
sẵn sàng mua ở các mức giá
20 28
khác nhau, nó mô tả mối
10 35
quan hệ giữa giá thị trường
Biểu cầu về một loại sách trong một năm
của HH và lượng cầu của
HH đó.
 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1.2 Biểu cầu, đường

cầu & hàm số cầu
P
A

50 B

40 D

O 7 14 Q

Đồ thị đường cầu

 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1.2 Biểu cầu, đường

cầu & hàm số cầu P
P

Ñöôøng caàu: là đường mô tả moái

quan hệ giữa lượng cầu và giá P1
P1

cả của 1 HH, được biểu thị treân

ñoà thò vôùi truïc hoaønh bieåu thò
löôïng caàu (Q), truïc tung bieåu thò P2
P2

giaù caû (P) (Vôùi caùc yeáu toá khaùc

khoâng ñoåi).
Ñeå ñôn giaûn hoùa, chuùng ta xem Q1 Q2 Q
Q1 Q2 Q
ñöôøng caàu laø ñöôøng thaúng.
- Đường cầu dốc xuống từ trái Đồ thị đường cầu
sang phải.
 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1.2 Biểu cầu, đường

cầu & hàm số cầu
P
Quy luật cầu Giöõa giaù caû (P) A

vaø löôïng caàu (Q) cuûa haøng hoaù 50 B

coù quan heä nghòch bieán, vì vaäy, 40 D

khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi.
(giaù caû haøng hoaù lieân quan, thu
nhaäp ngöôøi tieâu duøng, thò hieáu…) O 7 14 Q
- Giaù caû haøng hoaù taêng thì lượng
caàu giaûm.
- Giaù caû haøng hoaù giaûm thì
lượng caàu taêng. Đồ thị đường cầu
 2.1 Sự vận hành của thị trường

2.1.1.2 Biểu cầu, đường

cầu & hàm số cầu
Hàm số cầu: là hàm nghịch biến.
- công thức tổng quát : QD = f(P) Yêu cầu: Viết phương
- Hàm cầu đơn giản có dạng
tuyến tính :
trình đường cầu về sách
QD = aP + b (a< 0), trong đó : của Tp. HCM từ biểu
+ QD : lượng cầu
+ P : giá HH cầu ở slide số 7.
hay : P D = a. Q + b (a<0)
 2.1.1.3 Sự di chuyển và dịch chuyển của
đường cầu

a. Sự di chuyển
-Khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi,
giaù caû thay ñoåi laøm thay đổi löôïng
caàu, nghóa laø chæ coù söï di chuyeån P
doïc ñöôøng caàu ñoái vôùi moät haøng A
hoaù. Theo ñoà thò ta thaáy khi giaù 50 B
giaûm töø 50 xuoáng 40, laøm saûn 40
D
löôïng taêng töø 7 leân 14, luùc ñoù xảy
ra söï tröôït treân ñöôøng caàu (töø
ñieåm A xuoáng ñieåm B).
O 7 14 Q
Tóm : khi lượng cầu thay đổi do giá
HH thay đổi thì đường cầu di chuyển.
 2.1.1.3 Sự di chuyển và dịch chuyển của
đường cầu

b. Sự dịch chuyển
Trên thực tế, lượng cầu về 1 loại HH
hay DV không chỉ phụ thuộc vào giá P

cuûa noù mà còn phụ thuoäc vaøo nhöõng

bieán soá kinh teá khaùc nhö: thu nhaäp,
giaù caû cuûa haøng hoùa liên quan, thò
hieáu của người tiêu dùng… Khi caùc
yeáu toá naøy thay ñoåi seõ laøm ñöôøng Q

caàu dòch chuyeån.

 b.Sự dịch chuyển của đường cầu
(1) Thu nhập người tiêu dùng
thay đổi P

Q
Q
Thu nhập người tiêu
Thu nhập người tiêu
dùng giảm, lượng cầu
dùng tăng, lượng cầu
hàng hóa giảm, đường
hàng hóa tăng, đường
cầu dịch chuyển sang
cầu dịch chuyển sang
trái
phải
 Lưu ý :
 - Đối với HH thứ cấp : khi thu nhập tăng
thì cầu giảm, đường cầu dịch chuyển sang
trái và ngược lại.
 b. Sự dịch chuyển của đường cầu

(2) Giá cả của hàng hóa liên quan

- Hàng thay thế là các mặt - Hàng bổ sung là những mặt

hàng tương tư nhau và có thể hàng được sử dụng đồng thời

thay thế cho nhau, nghĩa là với nhau, không có mặt hàng

người tiêu dùng có thể lựa này thì không thể sử dụng

chọn khi sử dụng mặt hàng kia, và ngược lại

 b. Sự dịch chuyển của đường cầu

(2)Giá cả của hàng hóa liên quan

Với hàng thay thế:

P
khi giá của một mặt bd Giá bếp gas tăng

hàng tăng thì cầu của

mặt hàng thay thế sẽ (D,)
bd
tăng và ngược lại (D)

Q
bd
Đường cầu bếp dầu
 b. Sự dịch chuyển của đường cầu

(2)Giá cả của hàng hóa liên quan

Với hàng bổ sung:

P
khi giá của một mặt bg Giá gas tăng

hàng tăng thì cầu của

mặt hàng thay thế sẽ (D)
bg
giảm và ngược lại (D’)

Q
bg
Đường cầu bếp gas
b. Sự dịch chuyển của đường cầu

Sự thay đổi của cầu dẫn đến đường cầu dịch

chuyển lên trên(hay sang phải) khi cầu tăng và
xuống dưới (hay sang trái) khi cầu giảm.
 Hàm cầu được viết đầy đủ

 QD = f (P, I, PR , T, N, E, G) trong đó :
 - QD : lượng cầu về HH
 - P : giá HH
 - I : thu nhập NTD
 - PR : giá HH liên quan
- T : thị hiếu NTD
- N : dân số
- E : kỳ vọng NTD
- G : Chính sách của CP
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2 Cung hàng hóa ( Supply – S)
Cung laø soá löôïng haøng
hoùa hay dòch vuï maø
ngöôøi baùn coù khaû naêng
baùn vaø saün saøng baùn ôû
moãi möùc giaù khaùc
nhau trong moät thôøi
gian cuï theå, vôùi ñieàu
kieän caùc yeáu toá khaùc
khoâng ñoåi.
Lượng cung laø soá löôïng
haøng hoùa hay dòch vuï
maø ngöôøi baùn coù khaû
naêng baùn vaø saün saøng
baùn ôû mức giá đã cho
trong một thời điểm
nhất định.
 Cung cá nhân và cung thị trường

 Cung cá nhân : cung của từng nhà SX đối

với loại 1 hàng hóa hay DV.
 Cung thị trường : tổng các lượng cung cá
nhân của HH hay DV đó :
 Qs tt = ∑Qi ( i = 1,…n)
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.3 Biểu cung, đường cung và hàm số cung

P (1000ñ) Lượng cung

Biểu cung: là một bảng số trình
(ngàn cuốn)
bày số lượng hàng hóa hoặc
50 39
dịch vụ mà người bán sẽ cung
40 30
ứng ở các mức giá khác nhau,
30 21
mô tả mối quan hệ giữa giá thị
20 12
trường của HH đó và lượng
10 3
cung trong điều kiện các yếu tố
Biểu cung về một loại sách trong một năm
khác ko đổi.
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.3 Biểu cung, đường cung và hàm số cung

P (1000ñ/kg) Lượng cung S

(ngàn cuốn)
P

50 39
30 •
•
20

40 30
30 21
20 12
O 12 21 Q

10 3
Đồ thị đường cung về một
Biểu cung về một loại sách trong một năm loại sách trong một năm
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.3 Biểu cung, đường cung và hàm số cung
S
Đường cung laø đường moâ
P
taû mối quan hệ giữa lượng
30 •
cung và giá cả của HH đó 20
•
vôùi truïc tung bieåu thò giaù caû
cuûa haøng hoaù (P) coøn truïc
hoaønh bieåu thò löôïng cung veà O 12 21 Q

haøng hoaù (Q) (caùc yeáu toá Đồ thị đường cung về một
khaùc khoâng ñoåi). loại sách trong một năm
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.3 Biểu cung, đường cung và hàm số cung

Hàm cung : hàm số cung là P (1000ñ/kg) Lượng cung

hàm đồng biến. Hàm cung (ngàn cuốn)
tuyến tính có dạng :
Qs = cP + d ( c>0) 50 39
Hay : Ps = c.Q + d (c>0) 40 30
30 21
20 12
Viết phương trình 10 3
đường cung
Biểu cung về một loại sách trong một năm
 Luật cung

 Lượng cung của HH hay DV có mối liên hệ

cùng chiều với giá cả của chúng :
 - P tăng -> Qs tăng
 - P giảm -> Qs giảm
 Phân biệt lượng cung với cung

 Lượng cung : là 1 con số cụ thể, phản ánh

lượng HH hay DV mà người bán muốn bán
và sẵn sàng bán ở từng mức giá cụ thể.
 Cung ko phải là con số cụ thể, nó chỉ là 1
KN nhằm mô tả hành vi của nhà SX hay
người bán. Cung phản ánh toàn bộ mối
quan hệ giữa lượng cung vá giá của HH
đó.
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.4 Sự di chuyển và dịch chuyển đường cung
S

Söï di chuyeån treân ñöôøng P B

cung: caùc nhaø saûn xuaát seõ 30 •

cung öùng saûn löôïng ôû caùc
A
•
20

möùc giaù khaùc nhau. Do

ñoù, coù söï di chuyeån treân
ñöôøng cung (tröôït treân
O 12 21 Q
ñöôøng cung)
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.4 Sự dịch chuyển đường cung

(S) (S’)
P (S’) (S)
P

Q
Q

Luong cung tăng, Luong cung giảm,

đường cung (S) dịch đường cung (S) dịch
chuyển sang phải (S’) chuyển sang trái (S’)
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.4 Sự dịch chuyển đường cung
Nhân tố làm dịch
chuyển Chi phí
Thời tiết sản xuất

Công
Mong đợi Đường nghệ

cung
Của người
bán

Số lượng
Nhà sx

Chính sách
Của CP
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.2.5 Quy luật cung

Giöõa giaù caû vaø soá löôïng cung coù quan heä
ñoàng bieán
Khi caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi
- Giaù caû haøng hoaù taêng, luong cung taêng
- Giaù caû haøng hoaù giaûm, luong cung giaûm
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3. 1 Trạng thái cân bằng trên thị trường

P
Giá cân bằng là mức giá mà tại đó
(S)
Qd=Qs

Lượng hàng hóa được mua bán

trong thị trường cân bằng gọi là E
lượng cân bằng 30

Sản lượng cân bằng là mức sản lượng

mà tại đó Pd = Ps (D)

21 Q
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.2 Vượt cầu (thiếu hụt)

Vượt cầu tồn tại khi lượng cầu lớn hơn

lượng cung ở một mức giá xác định.
Giaù (P) Löôïng caàu (QD) Löôïng cung Lượng sách
(1000 ñồng) (ngàn cuốn) (QS) vượt cầu ( ngàn
(ngàn cuốn) cuốn)
20 28 12 16
30 21 21 0

Bảng 2.5 ( Sgk): Cung cầu về sách trong một năm

 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.1 Vượt cầu

Vượt cầu tồn P

tại khi lượng (S)

cầu lớn hơn Vượt

lượng cung ở 30
E
cầu

một mức giá

20
xác định. (D)

12 21 28 Q
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Vượt cung (dư thừa)

Vượt cung tồn tại khi lượng cung lớn

hơn lượng cầu ở một mức giá xác định.
Giaù (P) Löôïng caàu (QD) Löôïng cung Lượng sách
(1000 ñồng) (ngàn cuốn) (QS) vượt cung
(ngàn cuốn) ( ngàn cuốn)
40 14 30 16
30 21 21 0

Bảng 2.6 ( Sgk): Cung cầu về sách trong một năm

 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.2 Vượt cung
Vượt
cung
Vượt cung tồn P
tại khi lượng (S)

cung lớn hơn 40

lượng cầu ở E
30 E
một mức giá
xác định. (D)

14 21 30 Q
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Sự thay đổi trạng thái cân bằng trên thị trường

Cung vaø caàu quyeát ñònh soá löôïng haøng hoaù vaø giaù caû caân
baèng treân thò tröôøng. Vì vaäy khi cung, caàu thay ñoåi thì giaù
caû vaø saûn löôïng caân baèng treân thò tröôøng thay ñoåi: 3
tröôøng hôïp:

-Thay ñoåi veà phía caàu, cung khoâng ñoåi.

-Thay ñoåi veà phía cung, caàu khoâng ñoåi.
-Caû cung vaø caàu cuøng thay ñoåi.
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Sự thay đổi trạng thái cân bằng trên thị trường
Giaù
Trường hợp thay đổi về phía S
cầu, cung không đổi EÙ2

•Khi cầu tăng, cung không P2

đổi  đường cầu dịch chuyển P1 EÙ1

sang phải, đường cung không
đổi. Thị trường sẽ cân bằng D1
tại E2 với ( P2>P1 và D
Q2>Q1).
•Ngược lại đối với trường hợp
cầu giảm. Q1 Q2 Soá löôïng
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Sự thay đổi trạng thái cân bằng trên thị trường

Trường hợp thay đổi về phía Giaù

S
cung, cầu không đổi
•Khi cung tăng, cầu không S1

đổi  đường cung dịch

P1 EÙ1
chuyển sang phải, đường cầu
không đổi. Thị trường sẽ cân P2 EÙ2
bằng tại E2 với ( P2<P1 và D
Q2>Q1).
•Ngược lại đối với trường hợp
Q1 Q2
cung giảm. Soá löôïng
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Sự thay đổi trạng thái cân bằng trên thị trường

Giaù
S
Caû hai ñöôøng S1

cuøng sang phaûi

P2
EÙ2
P1 EÙ1
(1)
D D1

Q1 Q2
Soá löôïng
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Sự thay đổi trạng thái cân bằng trên thị trường
Giaù
S

Caû hai ñöôøng S1

cuøng sang phaûi P1 EÙ1 EÙ2

(2) P2

D D1

Q1 Q2
Soá löôïng
 2.1 Sự vận hành của thị trường
2.1.3 Cân bằng thị trường
2.1.3.4 Sự thay đổi trạng thái cân bằng trên thị trường

Gia
S
ù
Caû hai ñöôøng S1

cuøng sang phaûi P1 = P2 EÙ1

EÙ2

(3)
D1

Q1 Q2
Soá löôïng
 2.2 Hệ số co giãn của cung và cầu
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu

Hệ số co giãn của cầu là công cụ đo lường sự

phản ứng của người tiêu dùng (biểu hiện qua sự
thay đổi lượng hàng được mua) trước những
thay đổi của thị trường.

Có 3 loại:
-Hệ số co giãn của cầu theo giá ( ED)
-Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập (EI)
-Hệ số co giãn chéo của cầu theo giá ( Exy)
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

∆ QD/ QD ∆QD P
% bieán ñoåi löôïng caàu ED =
ED = ∆P X Q
% bieán ñoåi cuûa giaù ∆ P/ P = D

Hệ số co giãn của cầu theo giá là hệ số đo lường phản ứng của

người tiêu dùng (biểu hiện qua sự thay đổi trong lượng cầu) khi
giá hàng hóa thay đổi.
Cụ thể, nó laø % bieán ñoåi cuûa löôïng caàu so vôùi % bieán ñoåi
cuûa giaù caû haøng hoaù, nó cho biết sự thay đổi của lượng cầu
khi giá của HH thay đổi 1%.
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

Co giãn khoảng

∆ QD/ QD ∆QD P
ED = X
∆ P/ P ∆P Q
= D

Với: P = ( P1+P2)/2: Mức giá trung bình của hàng hóa.

Q = ( Q1 + Q2)/2: Sản lượng trung bình của hàng hóa.

2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

Co giãn điểm

1
a
Với a là hệ số góc của PT đường cầu có
dạng : PD = a.QD + b
|Ed| >1 : Cầu co giãn nhiều
Kết quả của Ed luôn có giá trị
|Ed| <1 : Cầu co giãn ít.
âm Sử dụng trị tuyết đối khi
tính toán |Ed| =1 : Cầu co giãn 1 đơn vị.
|Ed| =0 : Cầu không co giãn.
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá
Các dạng đường cầu khác nhau
P
Cầu hoàn toàn không
co giãn, Hệ số co giãn
Ed = 0
40
30

(D)

21 Q
Giá tăng, không làm
thay đổi lượng cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá
Các dạng đường cầu khác nhau

P
Cầu co giãn ít, Hệ số
co giãn Ed < 1
40

30

Giá tăng làm giảm

lượng cầu, sự thay đổi
của cầu nhỏ hơn sự
21 25 Q thay đổi của giá
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá
Các dạng đường cầu khác nhau

P
Cầu co giãn đơn vị, Hệ
số co giãn Ed = 1
40

30

Giá tăng làm giảm

lượng cầu, sự thay đổi
của cầu bằng với sự
4 6 Q thay đổi của giá
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá
Các dạng đường cầu khác nhau

P
Cầu co giãn nhiều, hệ
số co giãn Ed >1
40

30

Giá tăng làm giảm

lượng cầu, sự thay đổi
của cầu lớn hơn sự
6 10 Q thay đổi của giá.
 2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá
Các dạng đường cầu khác nhau

P
Cầu hoàn toàn co giãn,
Tại mức giá lớn hơn Hệ số co giãn Ed = ∞
30, lượng cầu bằng
O
Cầu
30
Tại mức giá lớn
bằng 30, người mua
sẽ mua bất kỳ
Giá thấp hơn
30, lượng cầu
là vô cùng
Q
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

•|Ed| >1 : Cầu co giãn nhiều  sự thay đổi

của cầu lớn hơn sự thay đổi của giá.
Kết quả của Ed
•|Ed| <1 : Cầu co giãn ít. sự thay đổi của
luôn có giá trị âm
( vì P và Q luôn cầu nhỏ hơn sự thay đổi của giá.
nghịch biến) •|Ed| =1 : Cầu co giãn 1 đơn vị  sự thay
Sử dụng trị tuyết
đối khi tính toán đổi của cầu bằng sự thay đổi của giá.
•|Ed| =0 : Cầu không co giãn  cầu không
thay đổi khi giá thay đổi.
•|Ed| =∞ : Cầu co giãn hoàn toàn  cầu
thay đổi khi giá không đổi.
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

Hệ số co giãn của cầu theo giá tác

động đến tổng chi tiêu của người
tiêu dùng và tổng doanh thu của

hãng kinh doanh Muốn

tăng doanh thu nên
tăng hay giảm giá?
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

Tổng doanh thu: Lượng (D)

P
tiền do người mua trả và
người bán nhận được dưới 4
dạng doanh thu bằng diện P*Q = 400
tích của hình chữ nhật nằm
dưới đường cầu = P* Q.

100 Q
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

(D) (D)
P P

P*Q = 240
1
P*Q = 100

100 Q 80 Q

Với đường cầu ít co giãn (ED <1), sự gia tăng giá cả

dẫn đến sự suy giảm của lượng cầu với tỷ lệ ít hơn. Do đó
tổng doanh thu tăng.
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

(D) (D)
P P
5

P*Q = 200
P*Q = 100

50 Q 20 Q

Với đường cầu co giãn nhiều (ED >1), sự gia tăng

giá cả dẫn đến sự suy giảm của lượng cầu với tỷ lệ lớn hơn.
Do đó tổng doanh thu giảm
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cầu theo giá

Tổng doanh thu TR = P*QD

ED > 1 :Doanh thu và giá nghịch biến. Tăng

doanh thu giảm giá

ED < 1 : Doanh thu và giá đồng biến. Tăng

doanh thu  tăng giá.

ED = 1 : Doanh thu không phụ thuộc vào giá

2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.2 Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập

%∆QD ∆ QD/ QD∆QD I

EI=
%∆I ∆I X Q
= ∆ I/ I =

Hệ số co giãn của cầu theo

Cụ thể, nó laø % bieán ñoåi cuûa
thu nhập là hệ số đo lường
löôïng caàu khi thu nhập thay
sự phản ứng của người tiêu
đổi 1%.
dùng (biểu hiện qua sự thay
đổi của lượng cầu ) khi thu
nhập của người tiêu dùng
thay đổi.
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.2 Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập

EI ≥ 0: Hàng hóa bình thường

Hàng thiết yếu: EI < 1 và %∆QD < %∆I

Hàng cao cấp: EI >1 và %∆QD > %∆I

EI ≤ 0: Hàng hóa cấp thấp

2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.3 Hệ số co giãn chéo của cầu theo giá

%∆Qx ∆ Qx/Qx ∆Qx Py

Exy = .
%∆Py = ∆P / P = ∆Py Q
y y x

Hệ số co giãn chéo của cầu

Cụ thể, nó laø % bieán ñoåi
theo giá là công cụ đo lường
cuûa löôïng caàu mặt hàng X
phản ứng của người tiêu
khi giá của mặt hàng Y thay
dùng (biểu hiện qua sự thay
đổi 1%.
đổi lượng cầu của một mặt
hàng) khi giá mặt hàng liên
quan đến nó thay đổi.
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.3 Hệ số co giãn chéo của cầu theo giá

EXY > 0 : X, Y laø EXY < 0 : X, Y laø

hai saûn phaåm thay hai saûn phaåm boå
theá sung

EXY = 0 : X, Y laø hai saûn phaåm ñoäc laäp,

khoâng lieân quan vôùi nhau
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.2 Hệ số co giãn của cung
CO GIAÕN CUÛA CUNG THEO GIAÙ
(Price Elasticity of Supply) : là công cụ đo
lường phản ứng của người bán (biểu hiện
qua sự thay đổi trong lượng hàng được cung
ứng) khi giá của HH đó thay đổi. Cụ thể, nó
cho biết sự thay đổi của lượng cung khi giá
của nó thay đổi 1%.

% bieán ñoåi löôïng cung % ∆Qs

Es = =
% bieán ñoåi cuûa giaù % ∆P
2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cung

Co giãn khoảng

∆ Qs/ Q s ∆Qs P
Es = X
∆ P/ P ∆P Q
= s

Với: P = ( P1+P2)/2: Mức giá trung bình của hàng hóa.

Qs = ( Q1 + Q2)/2: Sản lượng cung trung bình của hàng hóa.

 2.2.1 Hệ số co giãn của cầu
2.2.1.1 Hệ số co giãn của cung

Co giãn điểm

Kết quả của Es luôn có giá Với c là hệ số góc của PT đường

trị dương cung có dạng : Qs = c.P + d
|Es| >1 : Cung co giãn nhiều
|Es| <1 : Cung co giãn ít.
|Es| =1 : Cung co giãn 1 đơn vị.
|Es| =0 : Cung không co giãn.
2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp gián tiếp
Giá
Cân bằng có thuế
kem S2
2.3.1.1 Chính sách thuế
Khi mức thuế 0,5 đô la đánh E2
t
vào người bán, đường cung 3,3
dịch chuyển từ S1 lên S2. S1
t E1
Lượng cân bằng giảm từ 100 3,0 =0,5
Cân bằng không thuế
xuống 90 chiếc kem. Giá
2,8
người mua phải trả tăng từ 3
lên 3,3 đô la và giá người
bán nhận được sau khi nộp
thuế giảm từ 3 xuống còn 2,8 90 100 Q kem

đô la.  Cả người mua &

người bán chia sẽ gánh Tác động của chính sách thuế

nặng thuế.
2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp gián tiếp
P Cung co giãn, cầu co giãn ít

2.3.1.1 Chính sách thuế S2

Khi thuế đánh vào thị trường P người mua

trả
S1
có cung rất co giãn và thuế
P không
cầu co giãn ít. Người mua thuế
Đánh vào người mua
nhiều hơn

P người
chịu phần lớn gánh nặng bán nhận
Thuế đánh vào người bán

thuế
Q

Tác động của chính sách thuế

www.themegallery.com Company Logo

2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp gián tiếp
P Cung ít co giãn, cầu rất co giãn ít

2.3.1.1 Chính sách thuế S2

S1
Khi thuế đánh vào thị trường P người mua
trả
P không
có cung ít co giãn và cầu thuế
P người
thuế
bán nhận

rất co giãn . Người bán Đánh vào người bán

nhiều hơn

chịu phần lớn gánh nặng

Thuế đánh vào người
mua ít hơn
thuế
Q

Tác động của chính sách thuế

www.themegallery.com Company Logo

2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp gián tiếp
D
2.3.1.1 Chính sách thuế P S2
E2
S1
P t
S2 E1
S1 P1

E2 E1
P1 Q2 Q1 Q

Q2 Q1 Q

Neáu ñöôøng caàu hoaøn toaøn co Neáu ñöôøng caàu hoaøn toaøn khoâng
giaõn theo gia (E d =∞)ù thì co giaõn theo giaù (E d =0) thì
ngöôøi saûn xuaát phaûi gaùnh chòu ngöôøi tieâu duøng phaûi gaùnh chòu
toaøn boä khoaûn thueá. toaøn boä khoaûn thueá.
2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp gián tiếp

S1
2.3.1.2 Chính sách trợ cấp
E1
Khoản trợ cấp

Chính sách trợ cấp hoàn PE1

toàn ngược lại với chính S2
E2
sách thuế.
PE2 C

•Nếu E d =∞ người bán D

hưởng toàn bộ khoản trợ cấp.

QE1 QE2 Q
•Nếu E d = 0 người tiêu dùng
hưởng toàn bộ khoản trợ cấp. Tác động của chính sách trợ cấp

E d =∞)
2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.2 Biện pháp can thiệp trực tiếp

2.3.2.1 Giá trần

Giaù
S
Baûo veä quyeàn lôïi cuûa PCB EÙ
ngöôøi tieâu duøng khi giaù
Pmax
caân baèng quaù cao

AÙp duïng vôùi moät soá maët D

haøng thieát yeáu nhö xaêng QS Q QD Soá löôïng
daàu, saét theùp, thuoác chöõa
beänh, gaïo, thueâ nhaø …. Tác động của giá trần
2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp trực tiếp

2.3.2.1 Giá trần

Đường cung nằm sát về bên Giaù

S
trái và mức giá cân bằng tại PCB EÙ
thị trường là cao. Vì vậy AÙ B
chính phủ đặt giá trần Pmax –> Pmax

Lượng bán là Qs và lượng

mua là QD và dư cầu là
khoảng cách AB. Giá trần D
tạo ra sự thiếu hụt cung so QS Q QD Soá löôïng
với cầu bằng cách giữ cho
giá hàng hóa dưới mức cân Tác động của giá trần

bằng.
2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp trực tiếp

2.3.2.2 Giá sàn

Giaù
S
Pmin
Baûo veä quyeàn lôïi cuûa
ngöôøi sản xuất khi giaù PCB
EÙ
caân baèng quaù thấp

AÙp duïng vôùi moät soá maët D

haøng nhö noâng saûn, dòch
QD Q QS Soá löôïng
vuï taxi, SLÑ, ñaáu thaàu
xaây döïng …. Tác động của giá sàn
 2.3 Vận dụng cung cầu
2.3.1 Biện pháp can thiệp trực tiếp

2.3.2.2 Giá sàn

Giaù
S
Tại mức giá sàn Pmin, lượng cung
Pmin CÙ DÙ
là Qs nhưng lượng cầu chỉ có QD.
PCB
EÙ
Chỉ có lượng cầu QD là được
giao dịch. Bằng cách mua lượng
dư cung AB, chính phủ làm hài
D
QD Q QS Soá löôïng
lòng cả nhà sản xuất lẫn người
tiêu dùng tại mức giá Pmin. Tác động của giá sàn
 2.4 Thặng dư sản xuất, thặng dư tiêu dùng, tổng
thặng dư
2.3.1 Biện pháp can thiệp trực tiếp
2.4.1 Thặng dư của NTD
 - KN : laø phaàn cheânh leäch giöõa AÙ

số tiền mà NTD sẵn sàng trả

Giaù
cho 1 HH với số tiền mà họ
thực trả cho nó.
 - Toång thaëng dö tieâu duøng laø CÙ EÙ
PCB
toång hôïp taát caû caùc khoaûn
cheânh leäch ñoù vaø ñöôïc bieåu
thò baèng phaàn dieän tích naèm
döôùi ñöôøng caàu vaø treân ñöôøng D
giaù (tam giác ACE) Soá löôïng
 - Khi giá cả thay đổi, thặng dư
của NTD thay đổi. Nó phản
ánh phúc lợi kinh tế.
2.4.2 Thặng dư của người sản
xuất
 - KN : laø phaàn cheânh leäch giöõa Giaù
S
số tiền mà người bán nhận được
khi bán 1 HH với chi phí SX cận
EÙ
biên để SX ra nó. PCB D

 - Thặng dư của NSX là phần diện

tích nằm dưới đường giá và trên
đường cung (diện tích tam giác C
CED).
 - Khi giá cả thay đổi, thặng dư Soá löôïng
của NSX thay đổi.
2.4.3 Tổng thặng dư hay tổng lợi
ích xã hội AÙ

+Tổng thặng dư = thặng dư Giaù

S
NTD + thặng dư NSX = giá trị
đối với người mua – chi phí SX
cận biên của người bán
+ Tổng thặng dư được xác định PCB Ù
EÙ
bởi phần diện tích nằm giữa
đường cầu và đường cung cho
tới lượng cân bằng (diện tích
AEF)
F D
Qcb Soá löôïng
LOGO

Giảng viên: Ths. Huỳnh Thị Cẩm Tú