Wytrzymałość Materiałów 1

- Ćwiczenia

Zajęcia 5
Stan odkształcenia

Opracowanie: Zespół Wytrzymałości Materiałów

Stan odkształcenia
Odkształcenie, jako miarę
deformacji ciała poddanego
działaniu dowolnego
obciążenia, wyznaczamy na
podstawie różnicy dwóch
stanów ciała: konfiguracji
pierwotnej (przed
odkształceniem) i konfiguracji
aktualnej (odkształconej).
Wektory przemieszczenia
u (u, v, w)
tworzą wektorowe pole
przemieszczeń
u u( x, y, z)
v v( x, y, z)
w w( x, y, z)
Stan odkształcenia
W większości konstrukcji
budowlanych możemy założyć
wystąpienie małych
(infinitezymalnych)
odkształceń. Tensor
gradientów przemieszczeń
przedstawia intensywność
przyrostu przemieszczeń
w kierunku odpowiednich osi.

u u u
x y z
v v v
x y z
w w w
x y z
Stan odkształcenia
Tensor gradientów przemieszczeń

u u u
x y z
v v v
x y z
w w w
x y z
Stan odkształcenia
Tensor gradientów przemieszczeń

u u u
x y z
v v v
x y z
w w w
x y z
u 1 u v 1 u w 1 u v 1 u w
0
x 2 y x 2 z x 2 y x 2 z x
1 v u v 1 v w 1 v u 1 v w
0
2 x y y 2 z y 2 x y 2 z y
1 w u 1 w v w 1 w u 1 w v
0
2 x z 2 y z z 2 x z 2 y z
część symetryczna część antysymetryczna
Stan odkształcenia
Tensor gradientów przemieszczeń

u u u 1 1 1 1
0
x y z x
2
xy
2
xz
2
xy
2
xz

v v v 1 1 1 1
yx y yz yx 0 yz
x y z 2 2 2 2
w w w 1 1 1 1
zx zy z zx zy 0
x y z 2 2 2 2
tensor odkształceń tensor
Cauchy’ego obrotów
Tensor (małych) odkształceń Cauchy’ego przedstawia związki geometryczne
teorii małych odkształceń, gdzie współrzędne x , y , x są odkształceniami
liniowymi wzdłuż odpowiednich osi, a współrzędne xy , xz , yz są
odkształceniami postaciowymi (kątowymi) mierzonymi w płaszczyznach
określonych indeksami współrzędnych. Tensor ten jest symetryczny. Tensor
obrotów opisuje składowe ruchu będące sztywnym obrotem. Tensor ten jest
skośnie symetryczny (antysymetryczny).
Stan odkształcenia
Interpretacja geometryczna składowych tensora odkształceń

u
x
x
Stan odkształcenia
Interpretacja geometryczna składowych tensora odkształceń

v
y
y
Stan odkształcenia
Interpretacja geometryczna składowych tensora odkształceń

w
z
z
Stan odkształcenia
Interpretacja geometryczna składowych tensora odkształceń

u v
xy
y x
Stan odkształcenia
Interpretacja geometryczna składowych tensora odkształceń

u v
xy
y x
Stan odkształcenia
Przykład 1
u u u Dane jest wektorowe pole
E 2 E z E y przemieszczeń
x y z
u E ( yz 2x)
v v v
E ( 3z ) E 0 E ( 3 x) v E ( 3xz)
x y z
w E (3xy)
w w w gdzie E – stała liczbowa.
E 3y E 3x E 0
x y z Wyznaczyć tensory gradientów
2 z 2y przemieszczeń, odkształceń
i obrotów w punkcie
T E z 0 0
o współrzędnych (1; 2; 3).
2y 0 0

2 3 2 2 3 4 0 6 2
E 9 0 3 E 3 0 0 E 6 0 3
6 3 0 4 0 0 2 3 0
Przykład 1
Dane jest wektorowe pole
przemieszczeń
u E ( yz 2x)
v E ( 3xz)
w E (3xy)
gdzie E – stała liczbowa.
Wyznaczyć (narysować)
przemieszczenia punktów A, B,
C, D leżących w płaszczyźnie
z=1, przyjmując E=0,1.

u 0,1 ( y 2x)
A(0; 0) a(0 0; 0 0)
v 0,1 ( 3x)
B(1; 0) b(1 0,2; 0 0,3)
C(0; 1) c(0 0,1; 1 0)
D(1; 1) d(1 0,3; 1 0,3)
Przykład 1
Dane jest wektorowe pole
przemieszczeń
u E ( yz 2x)
v E ( 3xz)
w E (3xy)
gdzie E – stała liczbowa.
Wyznaczyć (narysować)
przemieszczenia punktów A, B,
C, D leżących w płaszczyźnie
z=1, przyjmując E=0,1.

u 0,1 ( y 2x)
A(0; 0) a(0 0; 0 0)
v 0,1 ( 3x)
B(1; 0) b(1 0,2; 0 0,3)
C(0; 1) c(0 0,1; 1 0)
D(1; 1) d(1 0,3; 1 0,3)
Związki fizyczne (prawo Hooke’a)
Założenia materiału:
- jednorodny – w każdym punkcie ciała ma takie same własności mechaniczne
- izotropowy – własności mechaniczne są jednakowe we wszystkich kierunkach
- liniowo-sprężysty

Stałe materiałowe: E, G,
E
G
2(1 )
Związki fizyczne (prawo Hooke’a)
T f (T )
1
x [ x ( y z )] xy
xy yx
E xy
G
1 xz
y [ y ( x z )] xz xz zx
E G
1
z [ z ( x y )] yz
yz zy
E yz
G

T f (T )
E
x [(1 ) x ( y z )] xy G xy xy yx
(1 )(1 2 )
E
y [(1 ) y ( x z )] xz G xz xz zx
(1 )(1 2 )
E
z [(1 ) z ( x y )] yz G yz yz zy
(1 )(1 2 )
Płaski stan naprężenia/odkształcenia
Płaski stan naprężenia
1
x [ x y ]
E
x xy 0
1 xy
T yx y 0 y [ y x ] xy
E G
0 0 0
1 xy yx
z [ ( x y )]
E

Płaski stan odkształcenia

E
1 [(1 ) ]
x xy 0 x
(1 )(1 2 )
x y
2
1 E
T yx y 0 y [(1 ) y x ] xy G xy
2 (1 )(1 2 )
xy yx
0 0 0 E
z [ ( x y )]
(1 )(1 2 )
Dylatacja - względna zmiana objętości
Odkształcenie czysto
objętościowe występuje, gdy
x 0 xy yx 0
y 0 xz zx 0
z 0 yz zy 0

V0 dx dy dz
V1 dx(1 x ) dy (1 y ) dz (1 z )
dx dy dz (1 x y z x y

x z y z x y z )
V1 dx dy dz (1 x y z )
V1 V0
x y z
V0
1 2
( x y z )
E
Współczynnik Poissona
Stosunek względnego przewężenia do względnego wydłużenia w jednoosiowym
stanie naprężenia.

poprz

podł
Współczynnik Poissona
Zakres zmienności współczynnika Poissona:
- Ciało poddane ciśnieniu hydrostatycznemu nie zwiększa swojej objętości
x y z p
1 2 1 2
( x y z) ( 3 p) 0 0,5
E E
- Nie istnieje materiał, który rozszerzałby się podczas rozciągania
poprz podł 0 0

0 0,5

Przykładowe wartości współczynnika Poissona:

- stal 0,3 - guma 0,5

- beton 0,1 0,2 - korek 0

Przykład 2
Wyznaczyć względną zmianę
objętości stalowego pręta
poddanego jednoosiowemu
rozciąganiu do granicy
wytrzymałości.
Dane: E=210 GPa, =0,3,
gr=210 MPa

Składowe tensora naprężenia:

x gr y z 0
xy xz yz 0
1 2
( x y z )
E
Przykład 2
Wyznaczyć względną zmianę
objętości stalowego pręta
poddanego jednoosiowemu
rozciąganiu do granicy
wytrzymałości.
Dane: E=210 GPa, =0,3,
gr=210 MPa

Składowe tensora naprężenia:

x gr y z 0
xy xz yz 0
1 2 1 2
( x y z ) gr
E E
1 2 0,3 4
3
210 4 10 0,04%
210 10
Przykład 3
W gniazdo, w sztywnej płycie
włożono kostkę (bez luzu)
i obciążono ciśnieniem p.
Wyznaczyć naprężenia
normalne na ściankach kostki
oraz dylatację.

Naprężenia Odkształcenia
normalne: liniowe:
z p x y 0
x y 0 z 0
Przykład 3
W gniazdo, w sztywnej płycie
włożono kostkę (bez luzu)
i obciążono ciśnieniem p.
Wyznaczyć naprężenia
normalne na ściankach kostki
oraz dylatację.
1
x [ x ( y z )]
E
1
[ x x p )] 0
E

x p y
1
Naprężenia Odkształcenia 1
x y z [ z ( x y )]
normalne: liniowe: E
z p x y 0 1 p 1 2 2
p 2 p
x y 0 z 0 E 1 E 1
Dziękuję za uwagę!