‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﻘﺎ ت ﻋﻠﻤﯽ‬
‫وزار ت آﻣﻮز ش ﻋﺎﻟﯽ وﺗﺤﻘ‬

‫ﯾﺎﻟﯽ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه د‬

‫ﯿﺎﺳﯽ‬
‫داﻧﺸﮑﺪه ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻮمﺳ‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‬
‫دﻻ‬
‫ﯿﻖ اراﺋﻪ ﺷﺪهﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﺠﻮ‬
‫ﺗﺤﻘ‬

‫ﺑﺮا ی اﺧﺬ‬‫ﯾﻂ ﻻزم‬

‫ﺑﺨﺸﯽ از ﺷﺮا‬‫ﯿﺎﺳﯽ‪/‬ﮔﺮوه ﺣﻘﻮق ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ داﻧﺸﮑﺪه ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻮمﺳ‬‫ﯿﻦ ﮐﺎﻇﻢ‬
‫ﻋﻼء ﺣ ﺴ‬

‫ﺘﻪ ﺣﻘﻮق اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﯿ ﺴﺎﻧ ﺲ در رﺷ‬
‫ﻣﺪرک ﻟ‬

‫ﺗﺤ ﺖ ﻧﻈﺎر ت‬

‫ﺒﺎ‬
‫ﯿﻢ ﺻ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫ﯿﺖ ا‬
‫ﺘﺮﺳﻮﺋ‬
‫ﯿﻠﯽ ﻣ‬
‫ﻣ‬

‫‪ 1439‬ق‬
‫ﯿﻼد ی‬
‫‪2018‬ﻣ‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﻢ‬
‫ﺑ ﺴﻢ ﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣ‬

‫!‬
‫!‬
‫�‬ ‫�‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬

‫اچ‬
‫ب‬ ‫‪n‬ﮐﺎ‬ ‫و‬
‫ﺒ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫ﯿﺰ ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ در ﻣﻮرد آن ﺻﺤ‬
‫ﯾﻦ ﭼ‬
‫ا‬

‫‪L l)) q‬‬

‫�‬
‫َ‬ ‫!‬
‫!‬ ‫!‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬

‫اچ‪k n‬آر ‪l a b‬‬ ‫‪D L NF B‬‬ ‫ﮐﺎر ی‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫�‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﮐﺮد‬
‫�‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫�‬

‫َ‬ ‫�‬
‫�‬
‫!‬ ‫!‬ ‫�‬
‫�‬ ‫�‬ ‫�‬

‫ﯾﻢ‬
‫ﻣﺎ آﻣﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ‬ ‫‪Dftn‬‬
‫�‬
‫ﻧﻪو‬ ‫و‬ ‫‪RTP‬‬ ‫�‬

‫�‬
‫!‬ ‫�‬ ‫�‬

‫د ی ام‬ ‫‪l mth‬‬

‫ِ‬
‫‪eb‬‬
‫دا ((‬ ‫�‬
‫�‬

‫ﺘﻌﺎل ﺣﻖ دارد‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣ‬

‫ﻏﺎرﺳﻮرا‬

‫ﯾﻪ )‪(109‬‬
‫آ‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﻓﺪاﮐﺎر ی‬

‫ﺑﻪ ﻣﻦ آﻣﻮﺧ ﺖ‬‫ﺒﺮ و ﻓﺪاﮐﺎر ی را‬

‫ﺑﻪ‪ ......‬ﮐﻪ ﺻ‬

‫ﭙﺎﺳﮕﺰار ی‬
‫ﭘﺪر و ﻣﺎدرم در وﻓﺎدار ی وﺳ‬

‫ﯾ ﺖ و ﻗﺪر ت ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺣﻤﺎ‬

‫ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﻏﺮور‬‫ﺑﺮادراﻧﻢ‬

‫ﯾ تﺖﮐﺮد‬
‫ﺣﻤﺎ‬
‫ﻣﺸﻮر‬‫ﻣﻬﺪاز یﻣﻦ‬
‫ﺑﺎ ﮐﻪ‬
‫اوﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪ‬
‫ﮐﺮد و‬

‫ﺘﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ آﻣﻮﺧ‬‫ﺘﺮام را‬
‫ﻋﺸﻖ و اﺣ‬

‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﮕﺬار‬‫ﯿﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ در ﻣ‬‫ﯿﺪ و دردﺳﺮ درس ﺧﻮاﻧﺪن را‬
‫دﺳ ﺖﯾﺎر ی دراز ﮐﻨ‬

‫ﺘﺨﺎر و ﻗﺪرداﻧﯽ‬
‫اﻓ‬

‫ﻣﺤﻘﻖ‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﺎﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ‬

‫ﯾﺰمﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫ﯿﺪ ﻋﺰ‬
‫ﺗ‬‫ﯿﺪ و اﺳﺎ‬
‫ﺗ‬‫ﯾﮋه از اﺳﺎ‬
‫ﺑﻪ و‬‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮐﻤﮏ ﮐﺮدﻧﺪﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ و‬‫ﯿﻖ‬
‫ﯾﻦﺗﺤﻘ‬
‫از ﻫﻤﻪ ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ا‬

‫ﺘﻢ‬
‫ﺑﺪون آﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧ ﺴ‬‫ﯿﺰﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪،‬‬
‫ﭘﺪرم ﻧ‬‫ﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﺗﻢ‪ ،‬از داﻧﺸﮑﺪه ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻮمﺳ‬
‫ﯿﻘﺎ‬
‫از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺗﺤﻘ‬

‫ﯾﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫د‬

‫ﯾﻢ‪...‬‬
‫ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮد‬‫ﯾﻢ‬
‫ﯾﯽ ﮐﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﮔﺬراﻧﺪه ا‬
‫ﺑﻪﺳﺎل ﻫﺎ‬‫ﯿﻢ و‬
‫ﯾﻢ‪ ،‬ﻣﮑ ﺚ ﻣﯽ ﮐﻨ‬
‫ﺑﺮﻣﯽ دار‬‫ﯾﻦ ﮔﺎم ﻫﺎ ی ﺧﻮد را در زﻧﺪﮔﯽ داﻧﺸﮕﺎ ﻫﯽ‬
‫ﺑﺮا ی ﻣﺎ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ آﺧﺮ‬
‫ﯿﺴ ﺖ‬
‫ﯿﺎز ی ﻧ‬
‫ﻧ‬
‫و‬

‫از ﻧﻮ‪...‬‬ ‫ﯿﺪﻧﺪ‬

‫ﯾﺎد ی ﮐﺸ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ زﺣﻤﺎ ت ز‬‫ﺑﺮا ی اﻋﺰام ﻣﻠ ﺖ‬‫ﺘﻦ ﻧ ﺴﻞ ﻓﺮدا‬
‫ﻣﻌﻠﻤﺎن ارﺟﻤﻨﺪ ﻣﺎ ﮐﻪ درﺳﺎﺧ‬

‫ﻗﺪرداﻧﯽ‪ ،‬ﻗﺪرداﻧﯽ و ﻋﺸﻖ ﺧﻮد را از ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺪس‬

‫ﺗﺸﮑﺮ‪،‬ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮاز ﻣﯽ‬
‫ﯾﻦ‬
‫ﺗﺮ ا‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﯿﻖ‬ ‫ﺘﻘﻞﻋﻤ‬
‫را دﻣﻨﻫﻢ‪،‬‬
‫اداﻣﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﯿﺎم‬
‫از ا‬
‫ﭘ‬ ‫ﯾﻦ‬
‫ﺒﻞ‬
‫ﺗﺮ‬
‫ﻗ‬

‫‪...‬‬

‫ﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ :‬ﻋﻠﻢ و داﻧ ﺶ‪...‬‬

‫ﺑﻪ ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ راه را ﻫﻤﻮار ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔ‬

‫ﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺒﺎﺷ‬
‫ﺘﻨﻔﺮ ﻧ‬
‫ﯿﺪ از آﻧﻬﺎ ﻣ‬
‫ﯾﺪ اﮔﺮ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧ‬
‫ﺑﺪار‬‫ﯿﺪ ﻋﻠﻤﺎ را دوﺳ ﺖ‬
‫ﯾﺪ اﮔﺮ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧ‬
‫ﯿ ﺖ ﺷﻮ‬
‫ﺑ‬‫ﯿﺪﺗﺮ‬ ‫ﻧﻤﯽش‬
‫ﺗﻮاﻧ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ‬
‫‪...‬اﮔﺮ‬

‫ﯾﺸﺎنﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫ﯾﮋه ا‬
‫ﺑﻪ و‬‫ﯾﺸﺎن ﺷﺎﮔﺮد ی ﮐﺮدم‬
‫ﯿﺪ ی ﮐﻪ درﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻘﺎﻃﻊ داﻧﺸﮕﺎ ﻫﯽ از ا‬
‫ﺗ‬‫ﯿﻦ ازﺗﻤﺎﻣﯽ اﺳﺎ‬
‫ﻫﻤﭽﻨ‬

‫ﺒﺎ(‬
‫ﯿﻢ ﺻ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫ﺘﺎد ﺟﻨﺎح ا‬
‫ﯿﻖ )اﺳ‬
‫ﯾﻦﺗﺤﻘ‬
‫ﭘﺮﺳ ﺖ ا‬
‫ﺘﺎدمﺳﺮ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﺳ‬

‫ﯿﺪ ﻣﻦ‬
‫ﺗ‬‫ﺑﺮﮐ ﺖ د ﻫﺪ اﺳﺎ‬‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ را‬

‫ﻣﺤﻘﻖ‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳ ﺖ‬

‫ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺒﺤ ﺚ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻋﻨﻮان ﻣ‬ ‫ﯿﺎ ت اراﺋﻪ‬
‫ﺋ‬‫ﺟﺰ‬

‫‪1‬‬ ‫ﺷﺪه اﺳ ﺖ‬

‫‪3‬‬
‫ﺛﺎر‬
‫ﺒﺎﻧﯽ ﺟﻮاز آ‬ ‫ﺗﯽ‪،‬ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻮاز ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﯿ ﺖ ادﻟﻪ ﺟﻮاز ﻣ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺎ‬
‫ﺟﻮاز‬ ‫ﯿﻖ ادﻟﻪ‬‫ﺗﺤﻘ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم‬
‫‪6-3‬‬ ‫ﺗﺸﺨﺶ‬
‫ﺑﺨ‬‫اول‪،‬‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز از ﻣﻮاﻧﻊ‬
‫ﯿﺺ دﻻ‬
‫ﯿﺮﺗﺸﺨ‬
‫ﯿﺺ ادﻟﻪ ﺟﻮاز از ﻏ‬ ‫ادﻟﻪﺶﺟﻮاز‬
‫ﺑﺨ‬
‫‪5-4‬‬ ‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز از ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت اﺳ‬
‫ﯿﺺ دﻻ‬‫ﺗﺸﺨ‬ ‫ﺑﺨ ﺖ‬
‫ﯿ‬‫ﺴﺌﻮﻟ‬ ‫ﻣ‬
‫دوم‪،‬‬ ‫ﺶ‬ ‫اول‪،‬‬
‫‪6-5‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ‬‫ﺑﺨ ﺶﺳﻮم‪،‬‬
‫‪6‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ اول‪،‬‬‫دوم‪،‬‬
‫‪8-6‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‬
‫‪7‬‬
‫‪8-7‬‬

‫‪9‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع اول‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫ﯾﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ‬
‫ﺷﺮا‬
‫‪11-9‬‬ ‫ﯿﺎز‬
‫ﯿﻦ ﻧ‬
‫اوﻟ‬

‫‪10‬‬
‫وﺟﻮد ﺣﻖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬ ‫ﺒﻪ اول‬
‫ﺷﻌ‬

‫‪11‬‬
‫ﺑﺮد ﻫﺎ ی‬
‫ﯾ ﺖ ﺣﺪود ﺣﻖ ﮐﺎر‬
‫رﻋﺎ‬ ‫ﯿﺎز‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ ،‬ﻧ‬
‫‪15-11‬‬ ‫ﺒﺎط ﺣﻖ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ ﺣﻖ اﻧﻀ‬
‫اﺳ‬ ‫ﺑﺨ ﺶ اول‪،‬‬‫دوم‪،‬‬
‫‪12‬‬ ‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺣﻖ اﻧﺠﺎم‬‫اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎ ت‬ ‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪،‬‬
‫‪14-13‬‬ ‫ﺒﺎن ﺣﻖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻧﯽﯾﺎ ﺻﺎﺣ‬
‫ﯾ ﺖ ﻗﺮ‬
‫ورز ش رﺿﺎ‬ ‫ﺑﺨ ﺶﺳﻮم‬
‫‪14‬‬

‫‪15‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﭼﻬﺎر‬

‫‪16‬‬
‫ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﺣﻖ‬ ‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ ،‬ﺷﺮط‬
‫‪18-16‬‬ ‫ﺑﺨ ﺶ اول‪،‬‬‫اول‪،‬‬
‫ﯾﻒ ﺣﻖ دﻓﺎع‬
‫دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪،‬ﺗﻌﺮ‬
‫‪17-16‬‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪،‬‬
‫ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﻣ‬ ‫ﯿﺎز‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ ،‬ﻧ‬
‫‪18-17‬‬
‫ﺛﺎر آن‪.‬‬
‫ﯾﻂ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و آ‬
‫ﺷﺮا‬ ‫دوم‬
‫‪21-19‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫‪-19‬‬
‫‪20‬‬
‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﯿﻔﻪ اﺻﻞ ﮐﻠﯽ در اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﺛﺎر دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﻧﺠﺎم وﻇ‬ ‫اول‬
‫دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع آ‬ ‫ﺶﺣﻖ‬
‫ﯾﻂ‬‫ﺑﺨ‬
‫ﺷﺮا‬
‫‪-20‬‬
‫‪21‬‬
‫ﯿﺮ‬
‫ﯿﻔﻪ ﮐﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﺎر ﻏ‬
‫ﯿﻔﻪ اﻃﻼﻗﺎ ت اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯾﻔﺎ ی وﻇ‬ ‫دوم‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﺟﻮاز ا‬ ‫اﺻﻞﺶ‬
‫ﮐﻠﯽ ﻣ‬ ‫ﺑﺨ‬
‫‪22‬‬ ‫ﺳﻮم‬
‫ﯿﺮ ی‬
‫ﯿﺠﻪ ﮔ‬
‫ﺘ‬‫ﺶﻧ‬ ‫ﺑﺨ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬

‫‪-22‬‬
‫‪24‬‬ ‫ﺑﺨ ﺶ اول‬
‫‪-22‬‬
‫‪23‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ اول‬
‫‪24‬‬
‫‪-23‬‬ ‫ﺑﺨ ﺶ دوم‬
‫‪-24‬‬
‫‪26‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‬
‫‪-24‬‬
‫‪25‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ اول‬
‫‪-25‬‬
‫‪26‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‬‫ﺑﺨ ﺶ دوم‬
‫‪-27‬‬
‫‪28‬‬
‫‪-29‬‬
‫‪30‬‬ ‫ﺑﻊ‬
‫ﻣﻨﺎ‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﻮدن‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﻪ وﺻﻒ ﻏ‬‫ﯿﻔﺮ ی و اﺣﮑﺎم ﻣﺠﺎز‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی‬
‫ﯿﻔﺮ ی اﺳ ﺖ‪ :‬ﻗﻮاﻋﺪ ﮐ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ﺷﺎﻣﻞ دو ﻧﻮع ﻗﻮاﻋﺪ ﮐ‬

‫اﺻﻞ‬
‫ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺳﺖ‬‫ﻣﺸﺮوع‬
‫ﺘﻪ ا‬
‫ﯾﺎﻓ‬
‫ﻓﻌﻞ‬
‫ﺗﮑﺎ ب‬
‫ﯾﮏ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ ار‬
‫ﺑﻖ‪ ،‬ﻓﻌﻞ‬
‫ﯾﻂ‬
‫ﺗﻄﺎ‬
‫ﻋﺪمﺷﺮا‬
‫ﭼﻮن در‬
‫ﺻﻮر ت‬
‫ﺳدرﺖ و‬
‫اﻣﺎ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ی ا‬
‫ﺟﺮم اﻧﮕﺎر‬
‫ﺒﻖ‬ ‫ﻣﻨﻄ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه‬
‫»ﺟﺮم«‬
‫ﺑﻮدن‬
‫ﺑﺎ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﯾﮑﯽ‬ ‫ﯿﺰ‬‫ﻣﺎﻧﻨﺪﻓ‬
‫ﺘﺎر‬ ‫ﯾﻨﺠﺎرﻓ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‪،‬‬
‫آن در ا‬
‫ﺖ در‬
‫ﺷﻮد و‬
‫ﯿ‬‫ﻣﺸﺮوﻋ‬
‫ﯾﻞ‬
‫ﺒﺪ‬‫ﺷﻮدﺗو‬
‫ﻓﻌﻞ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﺒﻖ‬
‫ﺘﯽ ﻓﻌﻞ ﻣﻨﻄ‬
‫ﺒﻖ اﺳ ﺖ اﻣﺎ وﻗ‬
‫ﻣﻨﻄ‬

‫ﯿﺮ ﻧﻤﻮدن‬
‫ﺗﺤﻘ‬

‫!‬ ‫!‬

‫ﺘﻔﺎو ت اﺳ ﺖ‬
‫ﯾﮋﮔﯽ ﻣ‬
‫ﯾﮕﺮ و‬
‫ﺒﺎر ت د‬
‫ﺑﻪ ﻋ‬‫ﯾﯽ ﺷﻤﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺜﻨﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﯿ ﺖ اﺳ‬
‫ﯾﻨﺠﺎ ﻣﺸﺮوﻋ‬
‫در ا‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺸﺮوع‬ ‫ﻋﻤﻞﺖﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﯿﺴ‬ ‫ﺟﻮاز‪،‬ﻧ‬
‫ﯾﺰ‬‫ﺟﺎ‬

‫ﯾﺪ ﺷﺪن اﺳ ﺖ‪،‬‬

‫ﭘﺪ‬‫ﯾﺪ ﺷﺪن و ﻧﺎ‬
‫ﭘﺪ‬‫ﯿ ﺴ ﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻣﻌﺮض ﻧﺎ‬
‫ﯾﺪار ﻧ‬
‫ﭘﺎ‬‫ﺘﻦ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺘﯽ ﻣﺸﻤﻮل ﻣ‬
‫ﺘﺎر وﻗ‬
‫ﺘﯽ ﮐﻪ رﻓ‬
‫ﯿ‬‫ﻣﺸﺮوﻋ‬

‫ﯾﻦ‬
‫ﯿﺠﻪ آن ا‬
‫ﺘ‬‫ﯿﻔﻪ ا ی ﮐﻪ ﻧ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬ﯾﺎ اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯾﺠﺎ ب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ ،‬اﺳ‬
‫ﯿﻠﯽ ﮐﻪ اﺟﺎزهﯾﺎ ا‬
‫ﺑﺎ دﻟ‬‫ﺘﺎر‬
‫اﮔﺮ رﻓ‬

‫ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬‫ﯾﺪ‬

‫ﺑﺎ‬‫ﺑﻠﮑﻪ‬‫ﺑ ﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺛﺎ‬‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻌﯽ‬‫ﺘﺎر‬
‫ﺑﻮدن رﻓ‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻏ‬
‫!‬

‫ﺗ ﺶ ﻫﻢ‬
‫ﺒﺎ‬
‫ﺛ‬‫ﺑﺮا ی ا‬

‫"‬
‫!‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮ‬‫ﺗﮑ ﺐ ﻣ ﺴﺌﻮل‬
‫ﺘﯽ ﻣﺮ‬
‫ﯿﻦ ﺣﺎﻟ‬
‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ در ﭼﻨ‬
‫ﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ا‬
‫ﮐﻨﺪﺟﺎ‬
‫ﯿﻪ را‬
‫ﺗﻮﺟآن‬
‫ﺴﯽ و‬
‫ﻣﯽﮐﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ‬ ‫ﺟﻮاز‬
‫آن را‬ ‫ﺗﺮک ﻧ‬
‫ﺴراﺖ‬
‫ﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫آن‬
‫ﯿ‬ ‫ﯾﻨﮑﻪو‬
‫ﺑﺎزﻧ‬
‫ﯾﮕﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬
‫ﺟﺮم‬‫ﻓﻌﻞ‬
‫ﯾﻠﯽ‬
‫ﻓﻌﻞ‬
‫دﻻ‬‫‪.‬‬
‫ﻣﮕﺮ ا‬

‫اﺳ ﺖ و ﻣﺠﺎزا ت ﻣﻘﺮر در‬

‫ﯿﻪ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯿﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﺗﻮﺟ‬
‫ﺑﺎ دﻟ‬‫ﺘﻮاﻧﺪ آن را‬
‫ﺑ‬‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ا‬‫ﺑﺰﻧﺪ ﻣ ﺴﺌﻮل ﺟﺮم ﺧﻮد‬‫ﻗﺎﻧﻮن‪ :‬ﻫﺮﮐ ﺲ ﮐ ﺴﯽ را‬

‫ﯾﮕﺮ ﺟﺮم ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻮد و د‬‫ﯾﺰ ﺧﻮا ﻫﺪ‬
‫ﺟﺎ‬

‫ﯿﻖ‬
‫ﻣﺸﮑﻞﺗﺤﻘ‬

‫ﻓﻘﻪ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺘﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮداﺧ‬‫ﺑﻪ آن‬‫ﯿﺰ‬
‫ﯿﻪ ﻧ‬
‫ﯾ‬‫ﺘﻪ اﻧﺪ و ﻗﻮه ﻗﻀﺎ‬
‫ﭘﺮداﺧ‬‫ﺑﻪ آن‬‫ﺘﮕﺎه ﻫﺎ ی ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ی‬
‫ﺘﻪ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪ ،‬اﻣﺎ دﺳ‬
‫ﺑﻮدن اﻣﺮ ی ﺷﻨﺎﺧ‬‫ﺒﺎح‬
‫ﯾﻨﮑﻪ ﻣ‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ا‬
‫!‬

‫ﯿﺺ آن از‬
‫ﺑﻮدن وﺗﺸﺨ‬‫ﯿﺪه ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﺎ ﻋﻘ‬‫ﺑﻄﻪ آن‬
‫ﺘﻦ را‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز و روﺷﻦﺳﺎﺧ‬
‫ﯿ ﺖ دﻻ‬
‫ﯿﻦ ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﯿ‬‫ﺒ‬ ‫ﯾﺪ‬
‫ﯾﯽ وﺗ‬‫ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎ‬ ‫ﻣﺎ‬
‫ﺷﻨﺎ‬

‫ﯿﺴ ﺖ و‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻫﺮﯾﮏ از آﻧﻬﺎ ﭼ‬
‫ﯾﻂ آﻧﻬﺎ و ﻣ‬
‫ﯿﻔﺮ ی و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت‪ ،‬اﺷﮑﺎل و ﺷﺮا‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬

‫ﺑﺰار ﻫﺎ یﺗﺤﻘﻖ ﻋﺪاﻟ ﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳ ﺖ؟ ‪.‬‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮازﯾﮑﯽ از ا‬
‫ﯾﺎ دﻻ‬
‫آ‬

‫ﯿﻖ‬
‫ا ﻫﺪافﺗﺤﻘ‬

‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮه‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﯿﻦ دﺳ‬
‫ﺑﺎﺳﻬﺎﻣﺪار و ﻫﻤﭽﻨ‬‫ﺑﻄﻪ‬
‫ﺛﺎر آن در را‬
‫ﯿﻦ آ‬
‫ﯿ‬‫ﺒ‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز وﺗ‬
‫ﯿﻦ ﻗﻮاﻋﺪ اﺳﺎﺳﯽ دﻻ‬
‫ﯿ‬‫ﯿﻖﺗﻌ‬
‫ﯾﻦﺗﺤﻘ‬
‫ﯾﻦ ا ﻫﺪاف ا‬
‫ﺘﺮ‬‫ﻣﻬﻤ‬

‫ﯾﻂ‬
‫ﺷﺮا‬
‫ﻫﺪ‪.‬ﮐﻪﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﺸﺮوع‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ د‬
‫ﺣﻖ دﻓﺎع‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ را‬
‫ﯿﻦ‬‫ﻫﻤﭽﻨ‬
‫ﯿﻔﻪ‬
‫وﻇو‬
‫ﻣﻮرد‬
‫ﻫﺮ ﺖ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬ﺧﺪﻣ‬
‫ﻣﻮرد در‬
‫ﯾﻂآنﻫﺮﻓﺮا ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮا ی‬
‫ﯾﺪﺷﺮا‬
‫ﺑﺎو‬
‫آن‬
‫ﯾﻂﺐ‬
‫ﺗﮑ‬
‫ﻣﺮ‬
‫ﺖ وﮐﻪﺷﺮا‬
‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﺳ‬
‫وﻇ‬
‫ﯾﻄﯽ ا‬
‫اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺮا‬‫ﺟﻮاز‬
‫ﺧﻮد و‬
‫ﺣﻖﺖ و‬
‫ﯿﺴ‬‫ﭼ‬
‫ﺳﻬﺎﻣﺪار از‬
‫ﺘﻔﺎده اﻓﺮاد‬
‫ﺳو‬
‫اآن‬

‫و‬ ‫ﯾﮕﺮ‬
‫ﺑﺎز‬‫ﺑﺮ‬‫ﯿﺮ آن‬
‫ﺛ‬‫وﺗﺎ‬ ‫ﯾﻪ و اﺳﺎس آن‬
‫ﭘﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺧﻮاه اﻋﺪام‬
‫ﻏ‬

‫ﯿﺎ ت د ﻫﻨﺪه؟‬
‫ﺘﺪﯾﺎ ﻣﺎﻟ‬
‫ﺑﻪ دو ش ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﻣﯽ اﻓ‬‫ﯾﺎ‬
‫آ‬ ‫و‬
‫!‬

‫ﺑﺮ او واﺟ ﺐ اﺳ ﺖ‬‫ﯿ ﺖ و ﭼﻪ از ﻃﺮف ﻣﺎﻓﻮق‬

‫ﺑﺎ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﭼﻪ‬
‫ﻃ‬

‫ﯿﻔﺮ یﯾﺎ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯿﭻ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫اﻃﺎﻋ ﺖ از او ﻫ‬

‫‪1‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﻖ‬
‫ﯿ ﺖﺗﺤﻘ‬
‫ا ﻫﻤ‬

‫ﺑﻪ اﻓﺮاد ﮐﻪ‬‫ﺗﯽ‬

‫ﯿﻦ اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎ‬
‫ﺘﺨﺼﺼﺎن ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻫﻤﭽﻨ‬
‫ﺑﺨﺎﻧﻪ ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻣ‬
‫ﺘﺎ‬
‫ﺑﻪ ﮐ‬‫ﯿﻨﻪ‬
‫ﯾﻦ زﻣ‬
‫اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎ ت ﻋﻤﻮﻣﯽ در ا‬

‫ﺑﺮ ﺧﻄﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈ ﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮا‬‫آﻧﻬﺎ را ﻗﺎدر ﻣﯽﺳﺎزد از ﺧﻮد و اﻣﻮال ﺧﻮد در‬
‫!‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﯿﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮐﺎرﺳﺎزﮔﺎر‬

‫ﯿﻨﺎن د ﻫ‬
‫ﯿﻔﺮ یﯾﺎ ﻣﺪﻧﯽ اﻃﻤ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯿﻔﻪ ﺧﺪﻣﺎ ت ﻋﻤﻮﻣﯽ را دارﻧﺪ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎرﻣﻨﺪان و ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ وﻇ‬‫و‬

‫ﯾﺪ از او‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ(‬
‫ﺘﻮر ﻣﻘﺎم ﻣﺎﻓﻮق اﺳ ﺖ ﮐﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا )‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‪ ،‬اﺻﻮل ﻗﺎﻧﻮنﯾﺎ دﺳ‬
‫از ﺷﺮم‪ ،‬دﻻ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﯽ‬‫اﻃﺎﻋ رﺖﻫﺎ‬
‫ﺑﺮا ی‬

‫ﯿﻖ‬
‫رو شﺗﺤﻘ‬

‫ﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﯿﻞ ﺧﻮا ﻫ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ وﺗﺤﻠ‬‫ﯿﻪ ﮐﺮده وﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻮاﻧ ﺐ ﺣﻘﻮﻗﯽ آن را‬
‫ﯿﻠﯽﺗﮑ‬
‫ﺑﻪ رو شﺗﺤﻠ‬‫ﯿﻖ‬
‫ﯾﻦﺗﺤﻘ‬
‫در ا‬

‫ﯿﻖ‬
‫ﺘﺎرﺗﺤﻘ‬
‫ﺳﺎﺧ‬

‫ﯿﻢ ﺷﺪه اﺳ ﺖ ﮐﻪ در‬

‫ﺑﺨ ﺶﺗﻘ ﺴ‬‫ﺗﯽ وﺳﻪ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻣﻘﺪﻣﺎ‬‫ﺑﻪﯾﮏ‬‫ﺒﻪ ﻫﺎ ی آن‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﻨ‬‫ﺘﻦ‬
‫ﭘﺮداﺧ‬‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬‫ﯿﻖ‬
‫ﯾﻦﺗﺤﻘ‬
‫ا‬

‫ﺑﻨﺪﺳﻮم‬‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ .‬ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﺳ ﺖ و‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‪،‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول اﺳ‬‫ﯾﻢ‪،‬‬
‫ﭘﺮداز‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ﻣﯽ‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬‫ﻗ ﺴﻤ ﺖ ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﯿﻔﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ادا ی وﻇ‬

‫ﯿ ﺴ ﺖ؟‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ﭼ‬
‫ﺗﯽ‪ :‬دﻻ‬
‫ﯿﻖ ﻣﻘﺪﻣﺎ‬
‫ﺗﺤﻘ‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‪.‬‬
‫ﺒﺤ ﺚ اول ‪-:‬اﺳ‬
‫ﻣ‬

‫ﺒﺤ ﺚ دوم ‪-:‬ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪.‬‬

‫ﻣ‬

‫ﯿﻔﻪ‪.‬‬
‫ﺒﺤ ﺚﺳﻮم‪ :‬اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﻣ‬

‫‪2‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺗﯽ‬
‫ﯿﻖ ﻣﻘﺪﻣﺎ‬
‫ﺗﺤﻘ‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‬
‫ﻣﻔﻬﻮم دﻻ‬

‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬
‫ﯾﻢ و ﻻزﻣﻪ دوم ا‬
‫ﭘﺮداز‬‫ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻮاز ﻣﯽ‬‫ﯾﻢ ﮐﻪ در ﺷﺮط اول‬
‫ﯿﻢ ﮐﺮد‬
‫ﺘﻀﺎﺗﻘ ﺴ‬
‫ﺑﻪ دو ﻣﻘ‬‫ﺒﺤ ﺚ را‬
‫ﯾﻦ ﻣ‬
‫ﯿﻦ ﻣﻔﻬﻮم ادﻟﻪ ﺟﻮاز ا‬
‫ﯿ‬‫ﺒ‬‫ﺑﺮا یﺗ‬

‫ﯿﻢ‪ .‬ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت‪:‬‬

‫ﯿﺺ د ﻫ‬
‫ﯿﻔﺮ یﺗﺸﺨ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز را از ﻫﺮ دو ﻣﺎﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫دﻻ‬

‫ﺷﺮط اول‪ :‬ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻮاز‬

‫)‪(1‬‬
‫ﺒﺎح‬
‫ﯿﺰ ﻣ‬
‫ﺣﻼلﯾﮏ ﭼ‬
‫ﯾﻨﺪﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺮام ا‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫ﺑﺎﻧﯽ‪:‬‬
‫ﺒﺎح‬
‫ﻧﻈﺮ ز‬
‫ﺖازو ﻣ‬
‫ﺟﻮاز‬
‫اﺳ‬

‫ﺘﻦ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﯾ ﺖ ﻫﺎ ی ﻣﻨﺪرج در ﻣ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺤﺪود‬‫ﺟﻮاز در ﻗﺎﻧﻮن‪ :‬ﻣﻮارد ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺟﺮم‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﺜﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫ﺘ‬‫ﺑﺮﺧﯽ اﻋﻤﺎل را ﻣ ﺴ‬‫ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی‬

‫‪.‬‬ ‫ﯿﺮ ی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ )‪(3‬‬

‫ﯾﻂ ﺧﺎص ﺟﻠﻮﮔ‬
‫ﺘﻮن ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد و از اﻋﻤﺎل آﻧﻬﺎ در ﺷﺮا‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣ‬‫ﺑﺮ‬‫ﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﯾﯽ ﻫ ﺴ‬
‫ﯾ ﺖ ﻫﺎ‬
‫ﯾﺎ ﻣﺤﺪود‬

‫ﺘﻦ ﺧﺎرج و ﺣﺬف ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﯾﻦ ﻣ‬
‫ﺘﻦ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﻣﯽ ﺷﻮد از ﺷﻤﻮل ا‬
‫ﺘﺎر ﻣﺸﻤﻮل ﻣ‬
‫ﺑﺎ رﻓ‬‫ﯾﻠﯽ ﮐﻪ در ﺻﻮر ت ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬
‫ﯾﺎ دﻻ‬

‫)‪. (4‬‬ ‫ﺗﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‬

‫ﺑﺮا ی آن ﻣﺠﺎزا‬‫ﯿﻞ ﻣﯽ د ﻫﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺘﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﺗﻘﻠ‬
‫ﺑﻪ رﻓ‬‫ﺑﺮد و آن را‬‫ﯿﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺑ‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را از‬
‫ﯾﮋﮔﯽ ﻏ‬
‫و‬

‫ﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬

‫ﺒﺪ‬‫ﺑﻪ ﻓﻌﻞ ﻣﻮﺟﻪﺗ‬‫ﺑﺮد و‬‫ﯿﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺑ‬‫ﺗﮑﺎ ب ﻋﻤﻞ ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ ﺣﺎد ث ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺧﺼﻠ ﺖ ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ آن را از‬
‫ﯾﻂ ﻣﺎد ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ در زﻣﺎن ار‬
‫ﯾﺎ ﺷﺮا‬

‫ﺑﻮد‪.‬‬‫ﺗﮑ ﺐ‬
‫ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺮ‬‫ﯿﻔﺮ ی‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺒﻮد ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯾﻂ ﻧ‬
‫ﯾﻦ ﺷﺮا‬
‫اﮔﺮ ا‬

‫)‪. (5‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﺗﯽ ﮐﻪ دو ﺟﺰء آن آﮔﺎ ﻫﯽ و اراده ﻣﻮﺟﻮد‬

‫ﻋﻤﻞ در ﺻﻮر‬

‫ﺑﻞ ﻣﺠﺎزا ت ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﺮدﺗﺎ ﺣﺪ ﺟﻮاز آن را ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﺮد‪،‬‬

‫ﯾﻢ ﻗﺎ‬
‫ﺒﻂ اﺳ ﺖ ﺣﺬف ﻣﯽ ﮐﺮد و از ﻣﺤﺪوده ﺟﺮا‬
‫ﺗ‬‫ﺑﺎ آن ﻣﺮ‬‫ﯾﺎ ﺻﻔ ﺖ ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ را از ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ‬

‫ﯾﮕﺮان‪.‬‬
‫ﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬د‬
‫ﺑﺮا ی آن ﺟﺎ‬‫ﯿ ﺖ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﺮد و‬
‫ﯾﮋﮔﯽ ﻋﻤﻞ را از ﻣﺠﺮﻣ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ و‬

‫)‪(6‬‬ ‫ﯾﮕﺮ ش‬
‫ﺑﺎز‬‫ﺑﺮا ی‬
‫ﺑﺮد‪.‬‬‫ﯿﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺑ‬‫ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻨﺼﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را از‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‪،‬‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬‫ﯾﻢ‪.‬‬
‫ﭙﺮداز‬
‫ﺑ‬‫ﺒﺎﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ آن‬
‫ﯿﻦ ﻣ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز و ﻫﻤﭽﻨ‬
‫ﯿ ﺖ دﻻ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎس‬
‫ﯿﻞ‬
‫ﯿﻦا دﻟ‬
‫ﺑﺮ‬
‫ﻫﻤ‬
‫ﯾﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ ا‬
‫ﺳوﺖ و‬
‫ﺖ‬‫ﺘﻮن ا‬
‫ﻧﮑﺮدهﻣ اﺳ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺟﻮازازاراﺋﻪ‬
‫ﺘﻪ‬‫ﺑﺮﮔﺮﻓ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ادﻟﻪ‬
‫ﯾﻔﯽ از‬
‫ﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺮ‬
‫ﺬارﺳ‬
‫ﯾﻒ ا‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕ‬
‫ﺗﻌﺎر‬

‫و‬

‫ﯾﺮ اﺳ ﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح ز‬‫ﯾﻨﻬﺎآندرﺳﻪ ﺷﺎﺧﻪ‬
‫ﺛﺮا ا ت‬
‫وا‬
‫ﻫﻤﻪ‬

‫ﺒﯽ‪، ،‬م‪ ۱۹۵۰‬ص ‪۸۲.‬‬

‫ﺒﻌﻪ ﻣﺼﻄﻔﯽ اﻟﺤﻠ‬
‫ﺒﺪاﻟﻘﺎدر راز ی(‪ ،‬ﻣﻄ‬
‫ﺑﻦ ﻋ‬‫ﺑﮑﺮ‬‫ﺑﯽ‬
‫ﺑﻦ ا‬‫ﺘﺎر اﻟﺼﺤﺎح )ﻣﺤﻤﺪ‬
‫)‪(۱‬ﻣﺨ‬
‫ﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ‪ ،‬ﻗﺎ ﻫﺮه‪، ،‬م‪ ۱۹۶۲‬ص ‪۱۵.‬‬
‫ﺑ‬‫ﯾﻊ ﻋﺮ ب‪ ،‬ﭼﺎ پ‬
‫ﯿ ﺐ ﺣ ﺴﻨﯽ‪ :‬ادﻟﻪ ﺟﻮاز ﻓﯽﺗﺸﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺠ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﺑﻐﺪاد‪ ۱۳۷۱، ،‬ص ‪۱۰۳.‬‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪،‬‬‫ﺜﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪،‬‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫‪8‬م‪ ،‬ص ‪24.‬‬ ‫ﯿﻦ اﻟﺨﻼف ‪1‬‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ ﺣ ﺴ‬
‫ﯾ ﺖ‪(4) ،‬دﮐ‬
‫ﺘﯽ‪.‬ﺳﻠﻄﺎن اﻟﺸﺎو ی‪ :‬اﺻﻮل ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﭼﺎ پ اﻟﺮﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﮐﻮ‬
‫دوﺳ‬

‫ﯿﻖ اﻟﻤﺠﺎﻟﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬اﻣﺎن‪ ۱۳۷۷، ،‬ص ‪۱۷۳.‬‬
‫ﺘﺮ ﻧﻈﺎمﺗﻮﻓ‬
‫)‪(۵‬دﮐ‬
‫ﺑﻐﺪاد‪، ،‬م‪ ۱۹۶۸‬ص ‪۱۰۵.‬‬‫ﯾﺪ ﻋﺮاق‪ ،‬ﻧﺸﺮ‬
‫ﺒﺎس اﻟﺤ ﺴﻨﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ی ﺟﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۶‬دﮐ‬

‫‪3‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿ ﺖ ادﻟﻪ ﺟﻮاز‪.‬‬
‫ﺒﺤ ﺚ اول‪ :‬ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﻣ‬

‫ﺒﺤ ﺚ دوم‪ :‬اﺳﺎس ادﻟﻪ ﺟﻮاز‪.‬‬

‫ﻣ‬

‫ﺛﺎر ادﻟﻪ ﺟﻮاز‪.‬‬

‫ﺒﺤ ﺚﺳﻮم‪ :‬آ‬
‫ﻣ‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‪:‬‬
‫ﯿ ﺖ دﻻ‬
‫ﺒﺤ ﺚ اول‪ :‬ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﻣ‬

‫ﯿﻨﯽ دارد و ﺻﺮﻓﺎ ً اﻧﻄ‬

‫ﺒﺎق‬ ‫ﯿﺖ ﻋ‬
‫ﺋﯽ از آن اﺳ ﺖ ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ﺟﺰ‬
‫ﯾﺮا ﻋﻨﺼﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺟﺮﻣﯽ ﮐﻪ دﻻ‬
‫ﯿﻨﯽ دارد ز‬
‫ﯿﺖ ﻋ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ﻣﺎ ﻫ‬
‫دﻻ‬

‫ﺑﻮدن‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﺮ ﻓﻌﻞ در ﺻﻮر ت ﻋﺪم وﺟﻮد )‪(1‬ﻏ‬‫ﺘﻨﯽ‬
‫ﺒ‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣ‬

‫ﯾﺪﮔﺎ ﻫﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﺎ د‬‫ﯿﻨﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪،‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ﻧﮕﺎه ﻋ‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬‫ﯾﺮا‬
‫ﺒﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ز‬
‫ﺑﻪ ﺟﻨ‬‫ﺑﻄﯽ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ر‬
‫ﯾﻦ‪ ،‬دﻻ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬

‫ﯾﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص دﻻ‬‫ﺗﮑ ﺐ‬
‫ﯿﺮ ﻣﺮ‬
‫ﯿﺰانﺗﻘﺼ‬
‫ﺑﻪ ﻣ‬‫ﯾﻨﮑﻪﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺪون ا‬‫ﺘﻀﺎد در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﯿﻦ دو ﻣﻨﻔﻌ ﺖ ﻣ‬
‫ﺑ‬‫ﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﻌﺎوﺿﻪ ﻋ‬

‫ﺖﺐ‬
‫ﺗﮑ‬‫ﻣﺮ‬
‫ﺳ‬ ‫رواﻧﯽ‬
‫ﺷﺪه ا‬ ‫ﺘﻦوﺣﺬف‬
‫روﺣﯽ‬ ‫ﻣﮕﺮﺖ‬
‫آﻧﭽﻪ در ﻣ‬ ‫ﯿ‬‫وﺿﻌ‬
‫ﺑﻪﻫﺎ ی آن‪،‬‬‫ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﯿﺰه‬
‫ﺑﻪ اﻧﮕ‬ ‫ﺘﻦ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی و‬
‫ﺑﺪون‬
‫ﻧﻪ‬ ‫ﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣ‬
‫ﺛﺎر آن از ﺟﺎ‬
‫ﯿﻨﯽ اﺳ ﺖ و آ‬
‫ﯾﻞ ﻋ‬
‫ﺟﻮاز‪ ،‬دﻻ‬

‫ﺘﻔﺎده‬
‫ﯿ ﺖ در اﺳ‬
‫ﺜﺎل‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣ‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾﻨﮑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻼف آن را ﻣﻘﺮر ﮐﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ا‬‫ﯿﻖ درآﻣﺪه‬
‫ﺑﻪ ﺣﺎﻟ ﺖﺗﻌﻠ‬

‫ﯾﺠﺎ ب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ درﻣﺎن ﺧﻮد را ا‬
‫ﯿﻤﺎر از اﺳ‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺖ‬
‫از ﺣﻖ و رﺿﺎ‬

‫)‪. (2‬‬

‫ﯾﻦ‬
‫ا‬
‫ﺑﺪ‬
‫ﯾﺎ‬
‫اﺣﺮاز‬
‫ﯿﻢت ﻧﻤﯽ‬
‫ﺻﻮر‬
‫ﯾﮕﺮدریﺗﻌﻤ‬
‫ﺘﯽدرا‬
‫ﯿﺰ‬
‫ﯾ‬
‫ﺟﻨﺎﭼ‬
‫ﯿﭻ‬‫ﻫﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻫ‬
‫ﮐﻪﮐﻪ‬
‫ﺷﻮد‬
‫ﺳﺖ‬‫ﻣﯽ‬
‫ﯿﻢی ا‬
‫ﯿﺰ‬
‫ﺗﻘﭼﺴ‬
‫ﻋﺎمآن‬
‫ﯿﻞ‬ ‫ﯾﻞ‬
‫ﯿﻒ‪ .‬دﻟ‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬
‫ﺗﮑﻠ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﻧﻈﺮو اﻧﺠﺎم‬
‫ﺟﻮازازازﺣﻖ‬
‫ﺘﻔﺎده‬
‫ادﻟﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪواﺳ‬
‫ﺳﺖ‬ ‫ﻫﺪ‪،‬‬
‫ﻋﺎم ا‬
‫ﻣﯽ د‬
‫ﯿﻞ‬‫ﺟﻮازدﻟ‬
‫ﺧﺎﺻﻪ‪،‬‬
‫ﯾﻂ آن‬
‫ادﻟﻪ‬
‫ﺷﺮا‬‫و‬

‫ﯾﻢ ﺧﺎص اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺜ ﻼ ً ﺣﻖ دﻓﺎع از ﻃﺮف ﻣﻘﺎ‬

‫ﺑﻞ در ﺟﺮا‬ ‫ﻣ‬

‫ﺗﻬﻤ ﺖ‬ ‫)‪(3‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﯾ‬‫ﯿﻞ راﺗﺎ‬
‫دادﮔﺎه ﻓﻘﻂ دﻟ‬

‫ﭼﻪﮐﻪﮐ در‬
‫ﺴﯽ‬ ‫ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﭘ ﺲ‬‫ﺑﻪ ﺴﻫﺮﺖ‬
‫ﯿ‬ ‫ﺒﺖ‬‫ﯾﮋﮔﯽ ﻧ ﺴ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ ﻧ‬ ‫ﺷﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﺘﻠﺰم ﻣﯽ‬
‫وﺟﻮد و‬ ‫ﯿﻢ‬‫ﺗﻘﺴﺴ‬
‫ﺟﻮازﻣ‬
‫ﯾﺮا‬ ‫ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ﺖ‪ ،‬ز‬ ‫ﯾﻞ‬ ‫ﻣﻄﻠﻖدﻻ‬
‫ﺟﻮاز اﺳ‬ ‫ﺑﻪ‬‫اﻃﻼق‬
‫ﯿﻞ‬‫ﻣﻨﻈﺮدﻟ‬ ‫ﯿﺰ از‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬ ‫ﻣﻄﻠﻖ ﻧ‬
‫دﻓﺎع‬ ‫ﯾﻞدارد‪،‬‬‫دﻻ‬
‫ﺛﺮ‬ ‫ﭘ ﺲ‬
‫دارد‪ ،‬ا‬ ‫ﺒﯽ‪،‬‬
‫ﯾﻞاوﻧ ﺴ‬
‫ﺣﻀﻮر‬ ‫دﻻ‬
‫ﺑﻞ‬‫وﻣﻘﺎ‬

‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ‬
‫ﯿﺮد ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺟﺎ‬
‫ﺑﺮد ﻫﺮ ﺷﺨﺼﯽ در ﺣﺎﻟ ﺖ دﻓﺎﻋﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔ‬‫از آنﺳﻮد ﻣﯽ‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﺷﺪ‪(4) .‬‬

‫ﯾ ﺖ را ﻣﺮ‬
‫ﺟﻨﺎ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۴۵‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺧﻠﻒﻣﻨ‬
‫اﻟﺸﺎو ی‪:‬‬
‫ﯿﻦ‬‫ﺳﻠﻄﺎنﺴ‬ ‫ﺘﺮ‪.‬‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ ﺣ‬ ‫دﮐدﮐ‬
‫‪(۱)،‬‬
‫ﯿﻪ‪ ،‬ﻗﺎ ﻫﺮه‪ ۱۳۸۸، ،‬ص ‪۶۴۹.‬‬
‫ﺑ‬‫ﺋﻮف ﻣﻬﺪ ی‪ :‬ﺷﺮح ﻗﻮاﻋﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬داراﻟﻨﻬﻀﻪ اﻟﻌﺮ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۰۶.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ ،‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۶۵۰‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺋﻮف ﻣﻬﺪ ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬

‫‪4‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﺮد و‬
‫ﯿﻢ ﻣﯽ ﮔ‬
‫ﺘﻨﺪﺗﺼﻤ‬
‫ﯿ ﺖﯾﺎﺳﻤ ﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﻫ ﺴ‬
‫ﺑﺮا ی اﺷﺨﺎصﯾﺎ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ دارا ی ﻣﻮﻗﻌ‬‫ﯾﻠﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار‬
‫ﺒﯽ ﺟﻮاز‪ ،‬دﻻ‬
‫ﯾﻞ ﻧ ﺴ‬
‫در ﻣﻮرد دﻻ‬

‫ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺟﺮاﺣﯽ‪ .‬ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ دارا ی‬‫ﺜ ﻼ ً اﻗﺪاﻣﺎ ت‬

‫ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣ‬‫ﯿﻦ ﮐﺮده اﺳ ﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ از آن‬
‫ﯿ‬‫ﻓﻘﻂ اﺷﺨﺎصﯾﺎ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬارﺗﻌ‬

‫)‪. (1‬‬ ‫ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬‫ﺘﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺟﻮاز آن‬

‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻫ ﺴ‬‫ﭘﺰﺷﮏﯾﺎ ﻓﺮد ی در ﺣﺮﻓﻪ‬‫ﯿﺖ‬
‫ﺻﻼﺣ‬

‫ﺒﯽ‬
‫ﯾﻦ ﺟﻬ ﺖ ﻧ ﺴ‬
‫ﯿﻞ ﮐﻠﯽ اﺳ ﺖ و از ا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﯾﮏ دﻟ‬
‫ﯿﻞ‬
‫دﻟ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﯾﻦ‬
‫ﺟﺮما‬
‫ﺳﺖ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺖ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳ‬
‫ﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﮐﻠﯽ اﮐﻪ‬
‫ﯿﻞﺷﺪه‬
‫ﺻﺎدر‬
‫ﺑﻪﮐﻪاودر دﻟ‬
‫ﺖ‬‫ﺣﮑﻢ‬
‫ﮐﻪﺟﻬ‬
‫ﯾﻦ‬‫ﺖ‬
‫ﺳاز ا‬
‫ﺟﻤﻬﻮر‬
‫ﺷﺨﺼﯽ ا‬
‫ﯿ ﺲ‬
‫ﯾﺎ‬
‫ﺋ‬
‫ﺘﯽ ر‬
‫ﺘﻮر‬
‫دوﻟ‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪدﺳ‬
‫اﻃﺎﻋ ﺖ از‬
‫ﺑﻪ‪ -‬ﻧﻔﻊ‬
‫ﺒﯽ‬‫ﮐﻪوﻧ ﺴ‬
‫ﻓﻘﻂ‬ ‫ﺑﻪﺖﻃﻮر‬
‫ﺳ‬‫او‬

‫)‪(2‬‬
‫ﺑﺮد‪.‬‬‫ﯿﭻ ﮐ ﺲ از آنﺳﻮد ﻧﻤﯽ‬
‫ﯾﺰ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ و ﻫ‬
‫ﺘﯽ را ﺟﺎ‬
‫ﯾ‬‫وﻗﻄﻌﺎ ً ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﻨﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺼﻮص‬

‫ﺒﺎﻧﯽ ادﻟﻪ ﺟﻮاز‬

‫ﺒﺤ ﺚ دوم‪ :‬ﻣ‬
‫ﻣ‬

‫ﯿﺎ ت‬ ‫ﺜﻼً ﻗ‬
‫ﺘﻞ را ﺟﺮم ﻣﯽ داﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺣﻖ ﺣ‬ ‫ﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﻣﺼﻠﺤ ﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ ا‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻋﻤﻠﯽ را ﺟﺮم ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﻣﮕﺮ ا‬

‫ﯾﻦ‬
‫ﺑ ﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ا‬
‫ﺛﺎ‬‫ﺑﻠﮑﻪ اﮔﺮ‬‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار آن را ﺟﺮمﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺎﻓﺎ ت دارد ا‬
‫ﺑﺎ ا‬‫ﯿﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ﯿ‬‫اﻧ ﺴﺎن راﺗﻀ‬

‫)‪. (3‬‬ ‫ﯾ ﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫ﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﺣﻖ در ﺧﻮر ﺣﻤﺎ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ‪ ،‬آن راﺗﻮﺟ‬
‫ﯿﺎ ت ﺷﺨﺺ ﻧ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﺎﻗﺾ ﺣﻖ ﺣ‬

‫ﺘﺎر ﺧﺎص‬
‫ﯿﻞ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر یﯾﮏ رﻓ‬
‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داده اﺳ ﺖ‪ ،‬ﻋﺪم وﺟﻮد دﻟ‬‫ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ را‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺘﻦ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﺣﻖ ﻏ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣ‬‫ﺑﻮدن‬‫ﯿﻞ ﺟﻮاز‬
‫دﻟ‬

‫ﺑﻪ ﺣﻘﯽ ﺷﻮد‬‫ﯾﺪ‬

‫ﯿ ﺐﯾﺎﺗﻬﺪ‬
‫ﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﺟ ﺐ آﺳ‬
‫ﺖ‪.‬در ﺷﺮا‬
‫ﺳﮐﻪ‬
‫ﺖ‬‫ﮐﺮده ا‬
‫ﺗﯽ اﺳ‬
‫ﺑﯽ‬
‫ﺻﻮر‬
‫ﯾﺎ‬
‫در ارز‬
‫ﯿﻔﺮ ی‬
‫اﻋﻤﺎل‬
‫ﯾﻦﺖ ﮐ‬
‫ﯾ‬
‫ﺣﻤﺎ‬
‫ﺘﺤﻖ ی ا‬
‫ﺴ اﻧﮕﺎر‬
‫ﺟﺮم‬
‫ﺘﺎر‪،‬را ﻣ‬
‫ﺬاررﻓآن‬
‫ﯾﻦ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕ‬
‫ﺳ ﺖ‪ ،‬ا‬‫اﮐﻪ‬

‫)‪. (4‬‬

‫ﯿﻊ ﻧﮑﻨﺪ‬
‫ﯿ‬‫ﺘﯽ راﺗﻀ‬
‫ﺘﺎر ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﺣﻖﯾﺎ ﻣﻨﻔﻌ‬
‫ﺗﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﻌﻞﯾﺎ رﻓ‬
‫ﯾﻦ اﻣﺮ در ﺻﻮر‬
‫ا‬

‫ﯾﮑﯽ از دو ﻣﻮرد‪:‬‬

‫ﺑﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻋﻤﺎل‬‫ﯿﺖ‬
‫ﺑﺮا ی ﺣﻔﻆ ﺣﻖﺗﻤﺎﻣ‬‫ﯾﻦﺗﻌﺮض ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﯾﮕﺮ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻮده اﺳ ﺖ‪ ،‬د‬‫ﺘﺎر اﺳﺎﺳﺎ ًﯾﮏ ﺣﻖ‬
‫ﺑ ﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ رﻓ‬
‫ﺛﺎ‬‫‪1-‬اﮔﺮ‬

‫ﺑﺎﻃﻞ ﻣﯽ‬‫ﺑﻪ ﺣﻖ‬‫ﺑﺰﻧﻨﺪﺗﻌﺮض‬‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳ ﺖ‬‫ﺑﺪن ﻟﻄﻤﻪ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬‫ﯿﺖ‬

‫ﺑﻪﺗﻤﺎﻣ‬‫ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺟﺮاﺣﯽ‬‫ﺟﺮح را ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭼﻮن اﻋﻤﺎل‬

‫ﯿﺪ‬
‫ﺑ ﺖ ﮐﻨ‬
‫ﺛﺎ‬‫ﯾﻨﺪ )اﺻﻞ ﻓﻘﺪان ﺣﻖ(‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﻮ‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﯿﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ آن را ﺣﻔﻆ ﮐﻨ‬‫ﯿﺪ‬
‫ﯾﻊ ﻧﮑﻨ‬
‫ﻣﻨﻔﻌ ﺖ او را ﺿﺎ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻣﯽﻣﯽ‬
‫ﺣﻤﻠﻪ‬
‫ﺑﻪرﻓﻊ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ی‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن اﻧﮕﺎر‬
‫ﯿﻞ ﺟﺮم‬‫ﻋﻤﻞدﻟ‬
‫ﺷﻮد و‬
‫ﮐﻪ‬

‫)‪(5‬‬
‫و‬

‫ﯿﺰ‬
‫ﯿﺎ ت او ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ از ﺣﻖ ﻓﺮد ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻧ‬
‫ﺑﻪ ﺣﻖ ﺣ‬‫ﺑﻪﺗﻌﺮض‬ ‫وﻣ‬
‫ﺘﺠﺎوز ﻣﻨﺠﺮ‬ ‫ﺘﻦ‬
‫ﯾ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺸ‬
‫ﯾ ﺖ ﺟﺪ یﺗﺮ ی ﺣﻤﺎ‬
‫ﯿﻦ ﺣﺎل از ﺣﻖ ﺣﻤﺎ‬
‫اﻣﺎ در ﻋ‬

‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳ ﺖ‪.‬‬‫ﺘﺮ ی‬
‫ﯿﺸ‬‫ﺑ‬‫ﯿﺖ‬
‫ﯾ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺣﻖ دوم از ا ﻫﻤ‬
‫ﺣﻤﺎ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۷۴‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﻖ اﻟﻤﺠﺎﻟﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ﻧﻈﺎمﺗﻮﻓ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﺮو ت‪ ۱۳۸۴، ،‬ص ‪۵۵.‬‬
‫ﺑ‬‫ﯿﻪ‪،‬‬
‫ﺘ ﺐ اﻟﻌﻠﻤ‬
‫ﯿﻔﺮ ی از ﺟﻬ ﺖ ﺟﻮاز‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬دار اﻟﻜ‬
‫ﯿﺖ ﻛ‬
‫ﯿ ﺴﯽ‪ :‬رﻓﻊ ﻣ ﺴﺆوﻟ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﺎض اﻟﻜ‬
‫ﯿﻞ اﻟﻔ‬
‫ﯿﻊ ﺟﻤ‬
‫ﺘﺮﺳﻤ‬
‫)‪(۲‬دﻛ‬

‫ﯾﻊ‪ ،‬اﻣﺎن‪ ۱۳۸۱، ،‬ص ‪۱۲۸.‬‬

‫ﺘﻮز‬
‫ﺜﻘﺎﻓﻪ ﻟﻠﻨﺸﺮ و اﻟ‬
‫ﯿﻘﯽ(‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬دار اﻟ‬
‫ﺒ‬‫ﺑﺮرﺳﯽﺗﻄ‬
‫ﯿﺪ‪ :‬ﺷﺮح اﺣﮑﺎم ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا )‬
‫ﺘﺮ ﮐﺎﻣﻞ اﻟ ﺴﻌ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬

‫ﯾﻪ‪ ۱۳۷۷، ،‬ص ‪۲۴۴.‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬اﺳﮑﻨﺪر‬‫ﺒﺪﷲ اﻟﺸﺎذﻟﯽ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪،‬‬
‫ﺘﻮح ﻋ‬
‫ﺘﺮ ﻓ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۴۳‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫اﻟﺸﺎو ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫اﻟﺨﻼف‬ ‫ﯿﻦ‬‫ﺳﻠﻄﺎنﺴ‬
‫ﺘﯽ‪ .‬ﻋﻠﯽ ﺣ‬
‫ﺘﺮ‬‫ﺳدﮐ‬‫دو‬
‫)‪(۵‬‬

‫‪5‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﻦ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﯾﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻤ‬
‫ﯿﻦ ﻣﯽ رود و ﺟﺎ‬
‫ﺑ‬‫ﯿﻞ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی از‬
‫ﺑﻌﺪ دﻟ‬‫ﺘﺮ از ﺣﻖ اول اﺳ ﺖ و‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻤ‬

‫)‪(1‬‬
‫ﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺒﻪ ﺣﻖ( ﻣﯽ ﮔﻮ‬
‫ﺑﻪ آن )ﻏﻠ‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮاز آن اﺳ ﺖ و از ﻣﻄﺎﻟ ﺐ ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔ ﺖ ﮐﻪ اﺳﺎس ‪...‬‬

‫ﺑﻪﯾﮑﯽ از دﻻ‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﯿ وﺲ آن دﺳ‬
‫ﺒﻨﺎ یﺗﺄﺳ‬
‫ﻣ‬

‫ﺒﻪ ﺣﻖ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﯾﻖ ﻓﻘﺪان ﺣﻖﯾﺎ ﻏﻠ‬
‫ﯿﻞ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی از ﻃﺮ‬
‫ﯾﻞ آن ﻓﻘﺪان دﻟ‬
‫دﻻ‬

‫ﺛﺎر ادﻟﻪ ﺟﻮاز‬

‫ﺒﺤ ﺚﺳﻮم‪ :‬آ‬
‫ﻣ‬

‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ از ﺷﻤﻮل ﻧﺺ ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻋﻨﺼﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺟﺮم از‬
‫ﯿﻞ ﺟﻮاز ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ا‬
‫ﺛﺮ ی ﮐﻪ از اﻗﺎﻣﻪ دﻟ‬
‫ا‬

‫ﺘﻞ در دﻓﺎع‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻗ‬‫ﯿﻞ ﺟﻮاز ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺘﯽ دﻟ‬
‫ﯿﻦ ﻣﯽ رود‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻣﺸﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺼﻮص ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ آن را ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ وﻗ‬
‫ﺑ‬

‫از ‪...‬‬

‫ﺘﻪ و ﺣﻼل ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﯿﻦ رﻓ‬
‫ﺑ‬‫ﭘﻮل از‬‫ﯿﻞ ﻓﻘﺪان ﻋﻨﺼﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺟﺮمﯾﺎ ﻧﺎﻣﻮسﯾﺎ‬
‫ﺑﻪ دﻟ‬‫ﯾﻦ ﻋﻤﻞ‬
‫ﯾﻂ دﻓﺎﻋﯽ ا‬
‫اﺣﺮاز ﺷﺮا‬

‫)‪(2‬‬

‫ﺛﺎر ﺟﻮاز‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﺪﻧﯽ او )ﻏﺮاﻣ ﺖ( ﻣﯽ رﺳﺪ و آ‬
‫ﯿﺮ ی از ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯿﺰ ﺟﻠﻮﮔ‬
‫ﺗﮑ ﺐ و ﻧ‬
‫ﯿﻔﺮ ی ﻣﺮ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻤﺎﻧﻌ ﺖ از ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬‫ﺛﺎر ﺟﻮاز‬
‫ﯿﻞ آ‬
‫ﯿﻦ دﻟ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤ‬

‫ﺘﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﻌﻘﻮل‬

‫ﯿ‬‫ﺒﺎح اﻋﻢ از ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﺗﮑﺎ ب‪ .‬ﻓﻌﻞ ﻣ‬
‫ﯾﺮا ﻣﺸﺎرﮐ ﺖ در ار‬
‫ﺑﺪ ز‬
‫ﯿﻢ ﻣﯽﯾﺎ‬
‫ﺗﮑ ﺐﺗﻌﻤ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺮ‬‫ﯿﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮاز ﻧ‬

‫ﯾﺰﺳﺆال ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ ﮐﻪ از ﺷﺨﺺ در ﻣﻮردﺳﻬﻢ او در اﻧﺠﺎم ﻓﻌﻞ ﺟﺎ‬
‫ﻧ‬

‫)‪. (3‬‬

‫ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ی از ﺣﮑﻢ آن ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬‫ﺑﻪ آن ﻣﺎﻧﻊ از‬‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮر ت وﺟﻮد‪ ،‬ﺟﻬﻞ‬ ‫ﺜ ﻼ ًﯾﮑﯽ از آ‬
‫ﺛﺎر ﺟﻮاز ا‬ ‫ﻣ‬

‫ﯾﻦ اﻣﺮ ﺟﺎ ﻫﻞ اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺗﮑ ﺐ از ا‬
‫ﯾﺮا ﻣﺮ‬
‫ﯾﻄﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ آن را ﺣﻼل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ز‬
‫ﺗﮑ ﺐ ﻓﻌﻞ ﺣﺮاﻣﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮا‬
‫اﻧ ﺴﺎن ﻣﺮ‬

‫)‪. (4‬‬ ‫ﺘﺮﺳ ﻲ آن ﻧﻴ ﺴ ﺖ‬

‫ﺒﺎح اﺳ ﺖ ﻣﺎﻧﻊ از دﺳ‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣ‬

‫ﺷﺮط دوم‬

‫ﯾﮕﺮان‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز از د‬
‫ﯿﺺ دﻻ‬
‫ﺗﺸﺨ‬

‫ﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﯿﻔﺮ ی ازﯾﮏﺳﻮ را روﺷﻦ ﺧﻮا ﻫ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯿﻦ دﻻ‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺰ‬
‫ﯾﻦ اﻟﺰام‪،‬ﺗﻤﺎ‬
‫در ا‬

‫ﯿﻢ ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﺑﺤ ﺚ ﺧﻮا ﻫ‬ ‫ﺷﺮح زو‬
‫ﯾﺮ‬ ‫ﯾﮕﺮ‬‫ﺘﻮاﻟﯽیﺑﻪد‬
‫ﺳﻮ‬‫ﺶﻣ‬‫ﺑﺨ از‬
‫ﻣﺠﺎزادو ت‬ ‫ﻣﻮاﻧﻊ‬
‫ﺖ ﮐﻪ در‬ ‫آن ﭼو‬
‫ﯿﺰ ی اﺳ‬ ‫ﯿﻦﻫﻤﺎن‬‫ﺑ‬
‫ﯾﻦ‬
‫ا‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۴۸.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿ ﺴﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﺎض اﻟﮑ‬
‫ﯿﻞ اﻟﻔ‬
‫ﯿﻊ ﺟﻤ‬
‫ﺘﺮﺳﻤ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﺒﻊ‪ ،‬ص ‪۵۴‬‬
‫)‪ (۲‬ﻫﻤﺎن ﻣﻨ‬
‫ﺒﺤ ﺚ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ۱۳۸۱، ،‬ص ‪۱۰۵.‬‬
‫ﺒﺎﺳﻂ ﻓﯽ ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﻣ‬
‫ﯿﻞ ﻣﺤﻤﻮد‪ :‬اﻟ‬
‫ﺘﺮ ذار ی ﺧﻠ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ﺑﺪون ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺮ‪ ۱۳۴۸، ،‬ص ‪۳۲۰.‬‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪،‬‬‫ﯿﺪ اﻟ ﺴﻌﺪ ی‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪،‬‬
‫ﺘﺮ ﺣﻤ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬

‫‪6‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﺖ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز از ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯿﺺ دﻻ‬
‫ﺒﺤ ﺚ اول‪:‬ﺗﺸﺨ‬
‫ﻣ‬

‫ﺑﺮا ی ﺟﺮم ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪.‬‬‫ﺑﺮ وﺟﻮد ﻣﺪل ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬‫ﯾﺮا ﻫﺮ دو ﻓﺮض را‬

‫ﺑﻘ ﺖ دارد‪ ،‬ز‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﻄﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‬
‫دﻻ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻟﺬا ﻧﻪ‪.‬‬‫ﺘﻬﻢ‬

‫ﺑﺮاﺋ ﺖ ﻣ‬‫ﯿﺠﻪ ﻫﺮﯾﮏ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﯾﻨﮑﻪ ﻧ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ وﺟﻮد ارﮐﺎن ﺟﺮم )ﻣﺎد ی و ﻣﻌﻨﻮ ی( و ا‬

‫)‪. (1‬‬ ‫ﯿﺪ‬

‫ﺑﺮا ی او اﻋﻤﺎل ﮐﻨ‬‫ﺗﯽ را‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺠﺎزا‬

‫ﯾﺎد اﺳ ﺖ‪:‬‬
‫ﯿﻦ آﻧﻬﺎ ز‬
‫ﺑ‬‫ﯿﻦ آﻧﻬﺎ‪،‬ﺗﻔﺎو ت‬
‫ﺑ‬‫ﯾﻦﺗﻮاﻓﻖ‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ا‬

‫ﺑﺎ‬‫ﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻮاﻧﻊ ﺷﺨﺼﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬

‫ﺘﻤﺎ‬
‫ﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد و او را ﻣ‬
‫ﺛ‬‫ﺑﺮ اراده ﻣﺠﺮمﺗﺄ‬‫ﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﯿ ﺖ‪ :‬ﻋﻠﻞ و ﻋﻼﺋﻤﯽ ﻫ ﺴ‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬

‫ﺘﯽ اﮔﺮ ﻣﺎﻧﻊ از‬

‫ﯿﺾ اﻣﺎ ﺣ‬
‫ﺒﻌ‬‫ﯿﺮ ی ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻨﺼﺮﺗ‬
‫ﯿﻞ ﻋﺪم وﺟﻮد آن ﺟﻠﻮﮔ‬
‫ﺑﻪ دﻟ‬‫ﺑﺮ او‬‫ﯾﻦ ﻣﯽ ﺷﻮدﺗﺎ از اﻋﻤﺎل ﻣﺠﺎزا ت‬
‫ﯾﮕﺰ‬
‫اراده ﻣﺠﺮم ﺟﺎ‬

‫ﺑﺮا ی آﻧﻬﺎ اﻋﻤﺎل ﮐﺮد‪.‬‬‫ﯿﺎﻃﯽ را‬

‫ﺘ‬‫اﻋﻤﺎل ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان اﻗﺪاﻣﺎ ت اﺣ‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﺑﻪ ﻏﺮاﻣ ﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﺤﮑﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد‬‫ﯾﻂ‬

‫ﯾﻨﮑﻪ در ﺻﻮر ت اﺣﺮاز ﺷﺮا‬
‫ﺑﺮ ا‬‫ﺟﺮم ﻋﻼوه‬

‫ﯾﺮ اﺳ ﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح ز‬‫ﯿﺖ‬
‫ﺒﺎﺣﺎ ت و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ارادهﻣ‬
‫ﯿﻒ‪،‬‬ ‫ﺗﮑﻠ و‬
‫دادناداآﮔﺎی ﻫﯽ‬
‫ﺖﺟﻮاز‬
‫ادﻟﻪ‬
‫ﺗﻔﺎواز تدﺳ‬
‫ﺳﻦ و‬
‫ﻣﺸﺮوع‪.‬‬
‫ﺿﺮور ت‪،‬‬
‫ﯿﺢ و‬
‫ﺒﺎر‪،‬‬
‫دﻓﺎعاﺟﺻﺤ‬
‫ﺗﻨﺪ از‬
‫ﺒﺎراز‬
‫ﺘﻔﺎده‬
‫ﺳﺖ ﻋ‬‫ﯿ‬‫ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯾﻞ ا‬‫دﻻ‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ‬
‫در ﻣﻮرد‬
‫وﻋﻠﻞ‬

‫‪.‬‬ ‫ﯿ ﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﻬﺎ ت اﺧﻼﻗﯽ اﺳ ﺖ ‪(3).‬‬

‫ﯾﻖ ﻣﺎد ی و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫‪1-‬ﺟﻬﺎ ت ﺟﻮاز ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻘﺎ‬

‫ﯾﻦ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬ ‫ﻣﻮاﻧﻊ ﻫ‬
‫ﯿﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﭘﺮ‬ ‫ﮐﻨﺪ ویﯾﺎ‬
‫از آن‬ ‫ﯿﻔﺮ‬ ‫ﻣﯽﮐ‬
‫ﯿﺖ‬‫ﺒﺎح‬‫ﻣﺤﻮﻣو ﻣ‬
‫ﺴﺆوﻟ‬ ‫ﻣﯽﻓﻌﻞ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬و‬ ‫را از‬ ‫ﺟﺮمﺟﺮم‬
‫ﺑﺎﻗﯽ‬ ‫ﯿﺖ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻ‬
‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﻃﻮر ی‬
‫ﻋﻤﻞ‬ ‫ﺑﻪی ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪدارد‬
‫ﻃﻮر‬ ‫ﯿﻨﯽ‬
‫ﺖﺳﻋ ﺖ‬ ‫ﯿ‬
‫ﺟﻮاز ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﺷﺨﺼﯽ ا‬ ‫ﯿﺖ‬ ‫ادﻟﻪ‬
‫ﺴﺆوﻟ‬‫ﻣ‪2 -‬‬

‫ﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم د ﻫﺪ‬

‫و اﮔﺮ ا‬ ‫ﯾﮕﺮان وارد ﮐﺮده ﻣ ﺴﺌﻮل اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ د‬‫ﺑﻞ ﺿﺮر ی ﮐﻪ‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﺪﻧﯽ داردﯾﻌﻨﯽ در ﻣﻘﺎ‬
‫ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬

‫)‪(4‬‬

‫ﯿﺰ ﻣﺎﻧﻊ ﺟﻤﻊ‬

‫ﯿﭻ ﭼ‬
‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫ‬
‫ﯿﻔﺮ ی ﺟﺎ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ وﻟﯽ در ﻣﻮارد ﻣﻤﺎﻧﻌ ﺖ از ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯾﺰ ﻧ‬
‫ﯿﺎﻃﯽ ﺟﺎ‬
‫ﺘ‬‫‪3-‬در ﺟﻮاز ﻗﺮار دادن اﻗﺪام اﺣ‬

‫)‪(5‬‬
‫ﯿﻔﺮ ی ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﻣﺎﻧﻊ از ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬ ‫ﺑﺮ او‬
‫ﺳﺎس آن‬ ‫ﺟﻮاز‬
‫ﯿﻞ ﻗﻀﺎو ت‬
‫دﻟ‬

‫)‪(6‬‬
‫ﯾﮕﺮان دﻓﺎع ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ ﺷﺨﺺ ﻣﺠﻨﻮن از ﺧﻮدﯾﺎ د‬

‫ﺒﺎ ب ﺟﻮاز از ﻣﻤﺎﻧﻌ ﺖ از ﻣﺠﺎزا ت‬

‫ﺒﺤ ﺚ دوم‪:‬ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺳ‬
‫ﻣ‬

‫ﯾﺠﺎد‬
‫ﯿﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ آن و ا‬
‫ﺗﮑﻤ‬
‫ﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺮمآ و‬
‫وﻗﻮعﻣﯽ‬
‫ﺑﻪازوﺟﻮد‬
‫ﭘ یﺲ‬
‫ﯿﻔﺮ‬
‫ﻣﺠﺎزاﮐ ت‬
‫ﯿﺖ‬ ‫ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ‬
‫ﻣ‬

‫ﯿﺮد‬
‫ﯿﻢ ﻣﯽ ﮔ‬
‫ﯿﺰ ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪهﺗﺼﻤ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت ﻣﺎﻧﻊ از اﺟﺮا ی آن ﭼ‬
‫ﺑﺮﻋﮑ ﺲ دﻻ‬‫ﺖ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫درﺳ و‬ ‫ﯾﻦ‬‫ا‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۶۵۶‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺋﻮف ﻣﻬﺪ ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۷۵‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﻖ اﻟﻤﺠﺎﻟﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ﻧﻈﺎمﺗﻮﻓ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯾﻊ و و‪.661-561.‬‬
‫ﯿﻦﺗﺸﺮ‬
‫ﺑ‬‫ﺒﺤ ﺚ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﺒﺰرﮐﺎن‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﻣ‬
‫ﺘﺎر اﻟ‬
‫ﺒﺪاﻟ ﺴ‬
‫ﻓﻘﻪ )‪(3‬ﻗﺎﺿﯽ ﻋ‬
‫ﺘﺸﺎر‪ ،‬ص‬
‫ﺑﺪونﺳﺎل اﻧ‬‫ﯿﻪ‪،‬‬
‫ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۵۸.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿ ﺴﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﺎض اﻟﮑ‬
‫ﯿﻞ اﻟﻔ‬
‫ﯿﻊ ﺟﻤ‬
‫ﺘﺮﺳﻤ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۶۶‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺰرﮐﺎن‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺎر اﻟ‬
‫ﺒﺪاﻟ ﺴ‬
‫)‪(۵‬ﻗﺎﺿﯽ ﻋ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۱۱.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۶‬دﮐ‬

‫‪7‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﻔﺮ ی ﻗﺮار ﻣﯽ د ﻫﺪ‪.‬‬

‫ﯿ ﺖ ﻗﺎﻋﺪه ﮐ‬
‫ﺛﻪ را ﺧﺎرج از ﺻﻼﺣ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز آن‪ ،‬ﺣﺎد‬
‫ﯿﻔﺮ ی و دﻻ‬
‫ﺒﻪ ﮐ‬
‫ﯿ ﺖ در ﺟﻨ‬
‫ﻣﺠﺮﻣ‬
‫ﺑﺪون ﻣﺠﺎزا ت‪.‬‬
‫)‪(1‬‬
‫ﯾﺖ و‬
‫ﺟﺮم و ﺟﻨﺎ‬

‫ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎ ت ﻣﻨﻔﻌ ﺖ‬‫ﯿ ﺴ ﺖ‪،‬‬

‫ﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﻋﻠ ﺖ ﺧﻮددار ی از ﻣﺠﺎزا ت در ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت در ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت‪ ،‬ﻓﻘﺪان ﻋﻨﺼﺮ ﻧ‬
‫ﺑﻪ ا‬

‫ﻋﻨﺼﺮ‬
‫ﺑﺎ در‬
‫ﻧﻔﯽر‬
‫ﺟﻮاز آدم‬
‫ﺑﺮا ی‬‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﯾﻞ‬‫ﺘﯽﺖﮐﻪو دﻻ‬
‫ﺳ‬
‫ﯿ‬‫ﻣﻌﺎﻓا‬
‫ﻣﺸﺨﺺ‬‫آﻧﻬﺎﺟﺮم و‬
‫ﯿﻦﺖ‪.‬‬‫ﺑاﺳ‬
‫ﻣﺠﺎزا تت‬
‫ﮐﻨﺪ‪،‬ﺗﻔﺎو‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽارﮐﺎن‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ آن‬
‫ازدواج‬
‫ﺷﺪهﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻮدهﻣﯽ‬
‫ﯿﻦ‬‫ﯿ‬
‫ﺗﻌر‬
‫ﺴﯽراﮐﻪ‬
‫ﻣﺠﺎزا ت‬
‫ﺑﺎ ﮐ‬‫ﻣﺸﯽﮐﻪ‬
‫ﺗﯽ‬
‫ﺻﻮر‬
‫ﺖﮐﻪدرﺧﻂ‬
‫ﺳﺖ‬‫ﺳ‬
‫ﺘﻪا ا‬
‫ﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓ‬
‫اﺟ‬

‫ﺑﻪ‬‫ﯿﺮ ﺧﻮد را‬

‫ﺛ‬‫ﺑﻠﮑﻪ آن را ﺣﻔﻆ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ادﻟﻪ ﺟﻮازﺗﺄ‬‫ﯾﻦ را ﻧﻔﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﯿﺠﻪ ﻧﻔﯽ ﺟﺮم اﺳ ﺖ‪.‬در ﻣﻮرد ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت‪ .‬ا‬
‫ﺘ‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و در ﻧ‬

‫ﺑﻪ ﮐوراﺴﯽ‬‫ﯿﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود‬

‫ﺛ‬‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪﺗﺄ‬
‫ﯾ ﺖ ﮐﻤﮏ ﮐﺮدهاﻧﺪﺗ ﺴﺮ ی ﻣﯽد ﻫﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﺻﻞ ﻣﺎﻧﻊ از ﻣﺠﺎزا ت ا‬
‫ﻫﻤﻪ ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺟﻨﺎ‬

‫اﺳ ﺖ ﮐﻪ در آن ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪.‬‬

‫)‪. (2‬‬

‫ﺑﺪون ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺮ‪ ۱۳۶۱ ،‬ش‪ ،‬ص ‪۸۲.‬‬‫ﺗﺮ از دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪،‬‬
‫ﺘﺮ داود اﻟﻌﻄﺎر‪ :‬ﻓﺮا‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪250‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﻣﻨ‬ ‫اﻟﺸﺎو ی‪:‬‬
‫اﻟﺨﻼف‬ ‫ﯿﻦ‬‫ﺳﻠﻄﺎنﺴ‬
‫ﺘﯽ‪ .‬ﻋﻠﯽ ﺣ‬
‫ﺘﺮ‬‫ﺳدﮐ‬‫دو‬
‫)‪(۲‬‬

‫‪8‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع اول‬

‫ﯿﺪ‬
‫ﺘﻔﺎده ﮐﻨ‬
‫از ﺣﻖ اﺳ‬

‫ﯿﺎً‪:‬‬
‫ﺛﺎﻧ‬‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص ﻣﺎده )‪(41‬آﻣﺪه اﺳ ﺖ‬‫در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻤﺎره )‪(111‬ﺳﺎل ‪ 6 1‬م در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﺷﻮد ﺟﺮﻣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪:‬‬

‫ﯿﻦ ﮐﺮده اﺳ ﺖ و اﺳ‬
‫ﯿ‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻘﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮنﺗﻌ‬
‫اﮔﺮ ﻓﻌﻞ در اﺳ‬

‫ﺑﻪ زن و‬‫ﺒﺖ‬
‫ﯾ ﺐ ﺷﻮ ﻫﺮ ﻧ ﺴ‬
‫ﺜﺎل آن در ﺣﺪود اﻟﻒ‪-‬ﺗﺄد‬
‫ﯾﻦ و ﻣﻌﻠﻤﺎن و اﻣ‬
‫ﯿﺮﺗﻮﺳﻂ واﻟﺪ‬
‫ﯾ ﺐ ﻓﺮزﻧﺪان ﺻﻐ‬
‫ﺗﺄد‬

‫ﯿﻦ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﯿ‬‫ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮنﯾﺎ ﻋﺮفﺗﻌ‬

‫ﺑﺪون رﺿﺎﻳ ﺖ او اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ در ﻣﻮارد‬‫ﺑﻴﻤﺎرﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻗﺎﻧﻮﻧ ﻲ وي وﻳﺎ‬‫ﺑﺎ رﺿﺎﻳ ﺖ‬‫ﺗ ﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺒﻖ اﺻﻮل ﻓﻨ ﻲ در ﺻﻮر‬
‫ب‪ -‬ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣ ﻲ و ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻃ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫اﺿﻄﺮاري‬

‫ﺑﺎز ی‪.‬‬‫ﯿﻦ‬
‫ﯾ ﺖ ﻗﻮاﻧ‬
‫ﺑﺮ رﻋﺎ‬‫ﯾﻬﺎ ی ورزﺷﯽ ﻣﺸﺮوط‬
‫ﺑﺎز‬‫ﯿﻦ‬
‫ﯿﺰ در ﺣ‬
‫ج ـاﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧ ﺖ آﻣ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾ ﺖﯾﺎ ﺟﻨﺤﻪ ا ی ﻋﻤﺪ ﺷﺪه‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﺟﻨﺎ‬
‫ﺑﻪ ﮐ ﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺮ‬‫ﺒﺖ‬
‫ﯿﺰ ﻧ ﺴ‬
‫د‪ -‬اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧ ﺖ آﻣ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آن‬
‫ﯾﻦ ﻻزم اﺳ ﺖ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯿﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺪاﻧ‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ را‬
‫ﺑﺮد ﻫﺎ ی اﺳ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ و ﮐﺎر‬
‫ﯾﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‪ ،‬ﻻزم اﺳ ﺖ ﺷﺮا‬
‫ﺒ ﺖ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺤ‬

‫ﺑﻮد‪.‬‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ ﺧﻮا ﻫﺪ‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ و ﺷﺮط دوم‪ ،‬درﺧﻮاﺳ ﺖ ﻫﺎ ی اﺳ‬
‫ﯾﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ‬
‫ﯿﻦ ﺷﺮط آن‪ ،‬ﺷﺮا‬
‫ﺘﺼﺎص داده ﺷﻮد ﮐﻪ اوﻟ‬
‫ﺒﺤ ﺚ اﺧ‬
‫ﯾﻦ ﻣ‬
‫دو ﺷﺮط در ا‬

‫ﯿﺎز‬
‫ﯿﻦ ﻧ‬
‫اوﻟ‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫ﯾﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ‬
‫ﺷﺮا‬

‫ﺑﺎﻃﻞ اﺳ ﺖ‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬

‫ﯾﻦ ﺻﻮر ت اﺳ‬
‫ﯿﺮ ا‬
‫ﯾ ﺖ ﺷﻮد در ﻏ‬
‫ﺘﻔﺎده از آن رﻋﺎ‬
‫ﯾﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ‬
‫ﯾﺪ ﺷﺮا‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳ‬

‫ﯾﻒ ﺷﻮد‬
‫ﯾﺪ ﺣﻖﺗﻌﺮ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺒﺎرا ت ﮐﻠﯽ‬
‫ﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋ‬ ‫ﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﮐﻨ‬
‫ﺟﺮم ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻗ‬ ‫ﺘﻔﺎده‬
‫ﯾﻞ‬‫ﺗاﺳ‬
‫ﺒﺪ‬‫ﺣﻖ‬ ‫از‬
‫ﻋﻤﻞ‬

‫‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﯾ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺘﻪ و از آن ﺣﻤﺎ‬
‫ﯿ ﺖ ﺷﻨﺎﺧ‬
‫ﺑﻪ رﺳﻤ‬‫ﺘﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺣﻖ‪ :‬ﻣﺼﻠﺤ‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ ﻧﻔﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﯿﻞ وﻗﻮع آن در اﺳ‬
‫ﺑﻪ دﻟ‬‫ﺑﻮدن ﻋﻤﻞ‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‪ :‬ﻣﻮارد ی ﮐﻪ ﻏ‬
‫در ﻣﻮرد اﺳ‬

‫ﯾﻦ اﻣﺮ‪.‬‬
‫ﺒﻨﺎ ی ا‬
‫ﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﺼﻮﺻﯽﯾﺎ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﺑﺮا ی دﺳ‬‫ﯾﻦ ﺣﻖ‬
‫ﯾﺎ از ا‬
‫ﯿﺮد ﮐﻪ آ‬
‫ﯿﻢ ﻣﯽ ﮔ‬
‫ﯿﻦ آنﺗﺼﻤ‬
‫ﺒ‬‫ﺗﮑ‬
‫ﺑﺮا ی ﻣﺮ‬‫ﻗﺎﻧﻮن‬

‫)‪(2‬‬
‫ﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ازﺗﻌﺎرض اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﯿﻦ اﺣﮑﺎم ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬و ﻣﺼﻮن ﻧﮕﻪ داﺷ‬
‫ﺑ‬‫ﺟﻮاز‪ ،‬ﻟﺰوم اﻧ ﺴﺠﺎم‬

‫ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮعﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬‫ﯾﺪ‬

‫ﺑﺎ‬‫ﺑﯽ ﺷﻮد‬
‫ﺗﮑﺎ‬
‫ﺑﻮدن ﺟﺮم ار‬‫ﺑﻪ ﺟﻮاز‬‫ﺘﺞ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ ﻣﻨ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ اﺳ‬
‫ﺑﺮا ی ا‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﯾﻦ در دو ﺷﺎﺧﻪ و دو ﺷﺮط اﺳ ﺖ‪ :‬اوﻟﯽ ‪ /‬وﺟﻮد ﺣﻖ ﺷﺮﻋﺎ ً و دوﻣﯽ ‪ /‬رﻋﺎ‬
‫ﯾ ﺖ ﺣﺪود ﻗﺎﻧﻮن و‬ ‫ا‬

‫ﺧﻮا ﻫﺪ آﻣﺪ ‪:‬‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۵۷‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺧﻠﻒ ﻣﻨ)‪(۲‬‬
‫اﻟﺸﺎو ی‪:‬‬
‫ﯿﻦ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن‬
‫ﺴ‬ ‫ﺘﯽ‪.‬ﻋﻠﯽ ﺣ‬
‫ﺘﺮ‬‫ﺳ‬
‫دﮐ‬ ‫دو‬
‫)‪(۱‬‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۴۹.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺪﷲ اﻟﺸﺎذﻟﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﻮج ﻋ‬
‫ﺘﺮ ﻓ‬
‫دﮐ‬

‫‪9‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﻨﺪ اول‪ :‬وﺟﻮد ﺣﻖ ﺷﺮﻋﺎً‪:‬‬

‫ﯿﻨﺎن از‬
‫ﺘﻠﺰم اﻃﻤ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬وﺟﻮد ﺣﻖ ﻣ ﺴ‬‫ﺘﻪ‬
‫ﺖ‪.‬‬‫داﺷ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ وﺟﻮد‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳ‬ ‫آنﺗﻮﺳﻂ‬‫ﺘﻦﻧﻈﺮ‬
‫ﺷﻨﺎﺧاز‬
‫ﯾﻨﮑﻪ ﺣﻖ‬
‫ﺳﻤا‬
‫ﯿﺖ‬ ‫ﺑﻪ رﻣﮕﺮ‬
‫ﺷﻮد‬ ‫ﻣﯽﻧﻤﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ و‬ ‫ﻣﺸﺮوع‬‫ﺣﻖ ا‬
‫ﯾﺠﺎد‬ ‫ﮐﻪازاز آن‬
‫ﺘﻔﺎده‬
‫ﺘﯽ‬‫ﺳ‬
‫ﯾ‬ ‫ﯾﻨﮑﻪ ا‬
‫ﺣﻤﺎ‬ ‫ﯾﻖ‬‫ﻃﺮا‬
‫ﯿﻨﺎن از‬
‫اﻃﻤﺖ از‬
‫ﺣﺼﻮلﻣﻨﻔﻌ‬
‫وﺟﻮد‬

‫)‪(1‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﯾﻦ ﺣﻖ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯾ ﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻔﻌ ﺖ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و‬
‫ﯾﻦ ﺣﻤﺎ‬
‫ﺑﺪون ا‬

‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﻮردﺳ ﺖ(‬
‫ﻣﻘﺮردرﺷﺪه ا‬
‫ﻗﺎﻧﻮنﻓﻘﻂ‬
‫ﮐﻠﻤﻪدرﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺣﻘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺑﺮازا‬
‫ﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﺸﺮوط‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬و )اﺳ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳ ﺖ‬
‫ﺣﻖ‪،‬ﺻﺎدر‬
‫ﯿﻦ‬‫ﺗﻘﻨ‬
‫ﻣﻨﺸﺄ‬
‫ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﭘﺮدازداز ﮐﻪ‬
‫ﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﯽ‬‫ﺐﺳ‬
‫ﺒﯽ ا‬
‫ﻣﻄﻠ‬
‫ﺘ‬‫ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐ‬
‫ﯾﻦ‬‫ﯿﺎن ا‬
‫ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﺑ‬‫ﺑﻪ‬ ‫ق‪.‬م‪.‬ا‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‪،‬‬
‫ﻣﺎده از)‪(41‬‬
‫ﻣﺮاد‬

‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺣﻘﯽ را ﮐﻪ‬

‫ﯾﺪ ا‬
‫ﯾﻦ‪ ،‬روﻧﺪ ﻏﺎﻟ ﺐ در ﻓﻘﻪ ﺟﺪ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯿﺮد‪،‬‬
‫ﺑﺮ ﮔ‬‫ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻪ ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ را در‬‫ﺟﺰا ﺻﺪق ﻧﮑﻨﺪ‪،‬‬

‫ﯿﺰ در ورز ش‪.‬ﮐﻠﻤﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬

‫ﺜﻼ ﺟﻮاز اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧ ﺖ آﻣ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺮف ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪.‬ﻣ‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز اﺳ ﺖ‪ ،‬اﺣﺮاز ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از دﻻ‬

‫ﺑﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﺳ ﺐ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺄ ﺣﻘﻮق‬

‫ﺘﺮ ش ﻣﯽﯾﺎ‬
‫ﯾﻦ ﺣﺪ ﮔ ﺴ‬
‫ﭘﺮوژه در آن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ وﺗﺎ ا‬‫ﯿﺰ در ﺣﺪود ی ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ اﺣﮑﺎم ﺷﺮع اﺳﻼﻣﯽ ﻧ‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﺣﮑﺎم ﺷﺮع اﺳﻼم اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺣﻖ‬‫ﯾﻦ ﻗﺪر ت را ﻧﺪارد‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ‬
‫ﯾﻦ ﺣﺪود ﮔﺬﺷ ﺖ اﺣﮑﺎم اﺳﻼﻣﯽ ا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ از ا‬

‫ﯿ ﺖ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ اﺣﮑﺎم اﺧﻼﻗﯽ اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ د ﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ رﺳﻤ‬‫ﯾ ﺐ زن اﺳ ﺖ‪ .‬ﮐﻼم ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺎﻣﻞ اﺣﮑﺎم اﺧﻼﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺄد‬

‫)‪(2‬‬
‫ﯿﻔﺮ ی‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﮐ‬‫ﺗﮑﺎ ب ﺟﺮم‬
‫ار‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﺘﻪ‬
‫ﺑﺮا ی اﺣﺮاز آن داﺷ‬‫ﯾﻂ اﺳﺎﺳﯽ آن را‬
‫ﯾﺪ ﺷﺮا‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ و از آن ﺣﻤﺎ‬
‫ﺑﻪ رﺳﻤ‬‫ﻗﺎﻋﺪه ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ ﺣﻖ را‬

‫ﺻﻔ ﺖ ‪-:‬‬

‫ﯾﺪﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﺼﯽ ﺻﺎدر ﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ ً ﻣﺎﻟﮏ آن اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎ‬
‫‪-1‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬‫ﯾ ﺖ ﺷﻮد ‪- 2 -‬ﮐﻪ‬

‫ﺘﻪ ﺷﻮد و از آن ﺣﻤﺎ‬
‫ﺷﻨﺎﺧ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ش‬‫ﯿﺖ‬
‫ﺳﻔﺎر‬
‫ﯾﮏ رﺳﻤ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﺣﻘﻮﻗﯽ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ‬
‫ﯾﺮا ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﯾﮏ‬‫ﺖ‪ ،‬ز‬
‫ﺳﻂ‬ ‫ﺗﻮﺴ‬
‫ﯿ‬
‫ﺗﺎﻧ‬
‫آن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺒﻊ‬
‫ﺘﻪﻣﻨ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﯿﻨﯽداﺷ‬
‫وﺟﻮد‬
‫ﺗﻘﻨ‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﯾﺮا ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ز‬
‫ﭼﻪﺣﻖ از‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ‬
‫ﺳﺖ‬ ‫ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ا‬
‫ﯾﻦ‪ ،‬آن‬
‫ﻣﻨﺸﺄ‬
‫ﺑﺮا‬‫ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺘﺰاﻋﯽ‪.‬‬
‫ﺒﺮ‬‫ﺘ‬
‫وﻣﻌاﻧ‬

‫و‬ ‫ﯿﺮ ی ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ًﺗﺼﻤ‬

‫ﯿﻢ ﮔ‬ ‫ﺗﯽ‬
‫ﯿﻼ‬‫ﯾﻨﮑﻪ ﻗﺎﻋﺪهﺗﺸﮑ‬
‫ﺑﺮ ا‬‫ﯾﺮانﯾﺎﯾﮑﯽ از وزرا ﻣﺸﺮوط‬
‫ﯿﺄ ت وز‬
‫ﯿﻢ ﻫ‬
‫ﺑﺎﺗﺼﻤ‬‫ﺟﻤﻬﻮر ی ﺧﻮاه و‬

‫)‪(3‬‬
‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ آﻧﭽﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎز اﺳ ﺖ ﺟﺮم ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬
‫ﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﮐﻠﯽ ا‬ ‫‪،‬ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑﺮا‬ ‫ﯿﻢ‬
‫ﺘﻘ‬‫ﯿﺮ ﻣ ﺴ‬
‫ﺘﯽ ﻏ‬
‫ﺣ‬

‫ﺑﻪ‬‫ﯾﻦ اﻋﻤﺎل‪،‬‬
‫ﺗﺮ از ﻣﻨﻔﻌ ﺖ ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ا‬
‫ﺑﺮ‬‫ﺘﻤﺎﻋﯽ(‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬اﻋﻤﺎﻟﯽ را ﻣﺠﺎز ﻣﯽداﻧﺪ ﮐﻪ در ﺻﻮر ت ﻋﺪم اراﺋﻪ )ﻣﻨﺎﻓﻊ اﺟ‬
‫)‪(4‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮد ی ﺧﻮد ﻏ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۳۳‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺛﺮو ت‪ :‬ﻣﻨ‬‫ﺘﺮ ﺟﻼل‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۲۷-۱۲۸-۱۲۹.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﺮو ت‪۱۳۸۷، ،‬‬
‫ﺑ‬‫ﺒﯽ‪،‬‬
‫ﺘﺸﺎرا ت ﺣﻘﻮﻗﯽ اﻟﺤﻠ‬
‫ﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﻟﻘﻬﻮاﺟﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﺟﺰء ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬اﻧ‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ص ‪۲۰۸.‬‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۳۸‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺛﺮو ت‪ :‬ﻣﻨ‬‫ﺘﺮ ﺟﻼل‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬

‫‪10‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﻪ ﺣﺪود ﺣﻖ‪:‬‬‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪:‬ﺗﻌﻬﺪ‬

‫ﯿﺰ اﺳ ﺖ‬

‫و‬
‫ﯾﻦ ﺷﮕﻔ ﺖ اﻧﮕ‬
‫ا‬

‫ﺑﺮا ی آن اﺳ ﺖ‪.‬‬‫ﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن‬

‫ﯿﻦ ﺷﺪه در ﻣ‬
‫ﯿ‬‫ﺘﻠﺰم اﻋﻤﺎل ﺣﻖ در ﺣﺪودﺗﻌ‬
‫ﯾﻦ ﺷﺮط ﻣ ﺴ‬
‫ﺗﺤﻘﻖ ا‬

‫ﯾﺮ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح ز‬‫ﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ از ﺣﻖ اﺳ‬‫ﺑﻮط‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮ‬‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ ﺷﺨﺼﯽ‬‫ﯿﻮد ی‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪود و ﻗ‬‫ﺑﻮط‬
‫ﯾﻦ ﺣﺪود ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ ﻣﺮ‬
‫ا‬

‫ﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬

‫ﺑﺎ‬‫ﯿﻨﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺳﻨﮕ‬

‫ﯿﻦ ﮐﺮده اﺳ ﺖ اﻋﻤﺎل ﺷﻮد و‬

‫ﯾﻦ ﺣﻖﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌ‬
‫ﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ ‪- 1 -‬ا‬
‫ﯿﺮد ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﺧﺎﺻﯽ اﺳ‬
‫ﺑﮕ‬‫ﯿﻢ‬
‫اﮔﺮ ﻗﺎﻧﻮنﺗﺼﻤ‬

‫ﯾﻦ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻧﺪارد‪.‬آن راﺗﻤﺮ‬
‫ﺧﻮدرا ش‬
‫ﯾﻦ ﮐﺎر‬ ‫ﯾﺪ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ا‬ ‫ﺖ‪،‬ی او‬
‫اﺟﺎزه‬ ‫ﯾﮕﺮ‬
‫ﺲد‬‫ﯿﻘ‬
‫ﺣﻘ ﮐ‬
‫ﯿﭻ‬
‫ﻫ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺑﯽ‬
‫ﺗﮑﺎ‬
‫ﯿﻪ ﻋﻤﻞ ار‬
‫ﯾﻂﺗﻮﺟ‬
‫ﯿﻔﺎ ی ﺣﻖ‪ ،‬وﯾﮑﯽ از ﺷﺮا‬
‫ﺘ‬‫ﺑﺮا ی اﺳ‬‫ﺗﮑﺎ ب ﺟﺮم‬
‫‪2 -‬ﻻزم اﺳ ﺖ ار‬

‫)‪(1‬‬ ‫ﯿﺮ ﻣﻮﺟﻪ از ﺣﻖ اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺘﻔﺎده ﻏ‬
‫ﯾﻦ ﺻﻮر ت اﺳ‬
‫ﯿﺮ ا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ در ﻏ‬‫ﯾﺪ واﺟ ﺐ و ﺿﺮور ی‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫اﺳ‬

‫ﯾ ﺖ ﺣﺪود آﻧﭽﻪ در ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن‬

‫ﺑﻪ رﻋﺎ‬‫ﯾﻦ اﻓﺮاد را ﻣﻠﺰم‬
‫ﭘﺪران و ﻣﻌﻠﻤﺎن را دارد و ا‬‫ﯾ ﺐ ﺷﻮ ﻫﺮان‪،‬‬
‫ﺘﺬﮐﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻋﺮاق ﺣﻖﺗﺄد‬
‫ﻣ‬

‫ﯾﻦ اﺳﺎس‪ ،‬اﮔﺮ دارﻧﺪه ﺣﻖ از ﺣﻖ ﺧﻮدﺗﺠﺎوز ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن‬

‫ﺑﺮ ا‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾﺪ در ﺣﺪود‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯿﺰ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ ﻧ‬
‫ﯾﺎ ﻋﺮف ﻣﻘﺮر ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪ ،‬دارد و اﺳ‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﯾ ﺖ را از اوﺳﻠ ﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻤﺎ‬

‫ﯾﻒ‬
‫ﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﺗﻌﺮ‬
‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار در ﻣ‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﺑﻪ دﺳ‬‫ﯿﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣ‬‫ﯾﻨﺠﺎ‬
‫ﯿﺮد ﮐﻪ در ا‬
‫ﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔ‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﻮرد اﺳ‬
‫ﺑﺎ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺣﻖ‬

‫ﮐﻪ ﺣﻘﯽ را اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﻫﺮ‬

‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﯽﮐ ﺲ‬
‫ﺐ ﻫﺮ‬
‫ﺳﻠدر‬
‫ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﯾﮋﮔﯽ‬
‫ﺳوﺖ‪،‬‬
‫ﯾﻦ‬
‫ﻧﮑﺮده ا‬
‫ﺷﻮد و از ا‬
‫ﯿﺪ‬‫ﻣﯽرا ﻗ‬
‫ﺷﺮط‬
‫ﺗﻠﻘﯽ‬
‫ﯾﻦ‬‫ﺷﻮد‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ا‬
‫ﺑﻮط ﻣﯽ‬ ‫واﻗﻊ‬
‫ﯾﻖ ﻣﺮ‬
‫ﺣﻘﺎ در‬
‫ﺳ ﺖ‪،‬‬‫ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮرد ا‬
‫ﺷﺪه‬

‫)‪(3‬‬
‫ﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ دارد‪.‬‬
‫ﯿ‬‫ﺑﺪو یﺗﻌ‬‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ دادﮔﺎه‬‫ﺘﮕﯽ‬
‫ﺑﺴ‬‫ﯿﺮ ی در ﻣﻮرد آن‬
‫ﯿﻢ ﮔ‬
‫ﯾﻦﺗﺼﻤ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﺑﻪ ﺧﻮد ی ﺧﻮد و‬

‫ﺷﺮط دوم‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫ﺑﺮد ﻫﺎ ی اﺳ‬
‫ﮐﺎر‬

‫ﺜﻼً ﺧ‬
‫ﯿﺮ‬ ‫ﺘﻪ و ﻣ‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ را ﻣﻘﺮر داﺷ‬
‫ﯾﻖ اﺳ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا در ﻣﺎده )‪(41‬ﻣﺼﺎد‬

‫ﯿﻢ و در‬
‫ﺘﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨ‬
‫ﯾﻦ ﻣﺪل ﻫﺎ اﮐ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ا‬‫ﯾﻦ‪،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﯾﺮ‬‫ﺘﺮ ازﺳﺎ‬
‫ﯿﺸ‬‫ﺑ‬‫ﯿﻮع‬
‫ﯿﻞ ﺷ‬
‫ﺑﻪ دﻟ‬‫ﺑﺮا ی ذﮐﺮ‬‫ﯾ ﺖ‪ ،‬و و ی آن را‬
‫ﻣﺤﺪود‬

‫ﯾﺮ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح ز‬‫ﺒﻪ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺷﻌ‬

‫ﺒﺎط‪.‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬ﺣﻖ اﻧﻀ‬

‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‪.‬‬‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬ﺣﻖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر‬

‫ﺑﺨ ﺶﺳﻮم‪ :‬ﺣﻖ ورز ش‪.‬‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪183-184.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﻖ اﻟﻤﺠﺎﻟﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ﻧﻈﺎمﺗﻮﻓ‬
‫)‪(1‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۸۲‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺰرﮐﺎن‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺎر اﻟ‬
‫ﺒﺪاﻟ ﺴ‬
‫)‪(۲‬ﻗﺎﺿﯽ ﻋ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۳۰.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬

‫‪11‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﺎﻧﯽﯾﺎ دارﻧﺪه ﺣﻖ‪.‬‬

‫ﯾ ﺖ ﻗﺮ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬رﺿﺎ‬

‫ﺒﺎط‪:‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬ﺣﻖ اﻧﻀ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺼﺪاق آﻣﺪه اﺳ ﺖ ﻧﻪ ﻣﺼﺪاق‬‫ﯾﻨﺠﺎ‬ ‫ﯿﺎ ً )ﺣﻖﺗﺄد‬

‫ﯾ ﺐ( آﻣﺪه و زن و اوﻻد را ذﮐﺮ ﮐﺮده اﺳ ﺖ در ا‬ ‫ﺛﺎﻧ‬‫ﻣﺎده )‪ (41‬ق‪.‬م‪.‬ا‬

‫ﯾﺐ‬
‫ﯿﺢ ﺧﻮا ﻫﺪ داد اوﻟﯽ ﺣﻖﺗﺄد‬
‫ﺘﻪ راﺗﻮﺿ‬
‫ﯾﻦ دو ﻧﮑ‬
‫ﯿﻢ‪ .‬ا‬
‫ﯾ‬‫ﯾ ﺐ ﻓﻘﻂ ﺷﺎﻣﻞ زن و ﻓﺮزﻧﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻟﺬا ﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﻮ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻖﺗﺄد‬

‫ﯿﺮ‪.‬‬ ‫ﯿﺎ ً ﺣﻖﺗﺄد‬

‫ﯾ ﺐ ﻓﺮزﻧﺪان ﺻﻐ‬ ‫ﺛﺎﻧ‬‫زوﺟﻪ و‬

‫ﻣﺎدهازدواج ﮐﺮده اﺳ ﺖ‪ .‬ﺷﺮ‬

‫ﯾﻌ ﺖ اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫ﺘﻦ‬‫ﺒﻖ ﻣ‬
‫ﻣﻘﺮرا ت‬ ‫ﺬارﻃ در‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕ‬
‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺴﻠﻤﺎنو‬
‫ﺳﻼﻣﯽ( اﺳ ﺖ‬
‫ﺖ اﺷﻮ ﻫﺮ ﻣ‬
‫ﺳﺖ‬‫ﯾﻌ‬
‫)ﺷﺮا‬ ‫ﯿﺎ ً‬
‫ﺣﻖ ﻻزم‬ ‫ﯾﻦ‬
‫ﺛﺎﻧ‬‫ﺳ اﺖ‬
‫ﻣﻨﺸﺄ‬ ‫ﯿﺪزن‪:‬‬
‫ﮐﺮده ا‬ ‫ﺐ‬ ‫ﯾ‬
‫ﺗﺄﮐ‬‫ﺗﺄد‬‫ﺣﻖ‬
‫ﺑﺮ آن‬ ‫‪1-‬‬
‫)‪(41‬‬

‫‪(1) .‬‬

‫ﺑﺮا ی آن ﻣﺠﺎزا ت ﻣﻘﺮر ﻧﺸﺪه اﺳ ﺖ و از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﻨﺎ ﻫﺎن‬‫ﺑﺮا ی ﻫﺮ ﮔﻨﺎ ﻫﯽ ﮐﻪ‬‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﺣﮑﺎم ﺷﺮﻋﯽ‪ ،‬ﺷﻮ ﻫﺮ ﺣﻖ دارد‬

‫ﺗﺬﮐﺮ‪ ،‬ر ﻫﺎ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﺳﺎﺋﻞﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ )‬‫ﯾﺪﺗﻮﺳﻂﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﺐ‬
‫ﯾ ﺐ ﮐﻨﺪ وﺗﺄد‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ‪ ،‬زن ﺧﻮد راﺗﺄد‬
‫ﻣﺸﻤﻮل ﮔﺰارﺷﮕﺮ ی ﻧ‬

‫ﺑﺮ ﺟﺎ ی ﻧﮕﺬارد )‪(2‬‬‫ﺛﺮ ی از ﺧﻮد‬

‫ﺑﺎﺷﺪﺗﺎ ا‬‫ﺒﮏ‬
‫ﯾﺪﺳ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯿﺐ‬
‫ﯾﺪ( آﺳ‬
‫ﯿﺮ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺎ ت ﻏ‬
‫ﺘﺮ و ﺿﺮ‬
‫ﺑﺴ‬‫ﺷﺪن در‬

‫‪.‬‬

‫ﺑﺪن ﻧﻤﯽ‬‫ﯾﺰ ی‬
‫ﺑﺎﻋ ﺚ ﺧﻮﻧﺮ‬‫ﺘﻪ ﺣﻖ ﺷﻮ ﻫﺮ اﺳ ﺖ و‬
‫ﯿﻢ ﮔﺮﻓ‬
‫ﯾﯽ ﮐﻪﺗﺼﻤ‬
‫ﯾ ﺖ ﻫﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺤﺪود‬‫ﺒﺎط‬
‫ﯿﺪه اﺳ ﺖ ﮐﻪ اﻧﻀ‬
‫ﯿﺠﻪ رﺳ‬
‫ﺘ‬‫ﯾﻦ ﻧ‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﯿﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﯾﻌ ﺖ را ﻧﺸﮑﻨﺪ‬

‫ﺘﺨﻮان ﺷﺮ‬
‫ﺒﮏ اﺳ ﺖ ﮐﻪ اﺳ‬
‫ﯿ ﺐﺳ‬
‫ﺷﻮد‪.‬ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻮاز آﺳ‬
‫ﺘﻀﺎ‬‫آﻧﭽﻪ اﻗ‬
‫)‪(3‬‬
‫ﺑﻮده اﺳ ﺖ‪.‬‬‫ﯾﻦ ﺣﺪ ﺧﺎرج از ﺣﺪود ﺣﻘﻮق ﺷﺮﻋﯽ ﺧﻮد‬
‫ﺗﺠﺎوز ﺷﻮ ﻫﺮ از ا‬

‫ﯿﺮ‬
‫ﯾ ﺐ اﻃﻔﺎل ﺻﻐ‬
‫ﭘﺮﺳ ﺖ ﺣﻖﺗﺄد‬
‫ﭘﺪر‪ ،‬ﻣﺎدرﯾﺎﺳﺮ‬‫ﯿﺎ ب‬
‫ﺘﺎن در ﻏ‬
‫ﭘﺮﺳ‬
‫ﯾﻦﯾﺎﺳﺮ‬
‫ﺑﻪ واﻟﺪ‬‫ﯾ ﺐ ﺻﻐﺎر(‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺗﺄد‬
‫ﯿﺮ )‬
‫ﯾ ﺐ اﻃﻔﺎل ﺻﻐ‬
‫ﺗﺄد‬
‫‪2-‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺗﺠﺎوز ﻧﮑﻨﺪ‬‫ﯿﻦ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ ﭼﻨ‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﯾﻦ ﺣﻖ ﺷﺮع اﺳ ﺖ ﻣﺸﺮوط‬
‫را ﻣﺠﺎز ﻣﯽداﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺄ ا‬
‫)‪(4‬ﺣﺪود ﺿﺮ بﺳﺎده‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن ﻣﺠﺎز ﻣﯽ داﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪف از‬‫ﺑﻄﻪ‬

‫ﺑﻪ را در را‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﺸﺎ‬
‫ﯾﻦ و اﻓﺮاد دارا ی ﻣﻮﻗﻌ‬
‫ﺘﮏ زدن واﻟﺪ‬
‫ﯿﻪ اﻃﻔﺎل ﺟﺮم ﮐ‬
‫ﺒ‬‫ﺗﻨ‬

‫ﯾﻦ ﺣﻖ را ﻧﻘﺾ ﮐﻨﺪ‪،‬‬

‫ﯾﻦ ﮐﺎر ا‬
‫ﺑﺎ ا‬‫ﺑﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮐﺎر‬‫ﯾﺪ اﺻﻼح‪ ،‬آﻣﻮز ش و اﺻﻼح‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺒﺎط‬
‫اﻧﻀ‬

‫ﯾﺮه ﺟﻮاز و )‪(5‬ﻣﺠﺎزا ت ﺧﺎرج‬

‫ﯾﮕﺮ ی ﺷﺪ و ﻋﻤﻞ او از دا‬
‫ﯾﻦ ﻫﺪف و ﻫﺪف د‬
‫ﺘﺤﻖ ا‬
‫ﯾﻦ رو ﻣ ﺴ‬
‫ﯾﺮه ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﺷﺪ و از ا‬
‫وارد دا‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬‫او‬

‫‪.‬‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۴۰‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺛﺮو ت‪ :‬ﻣﻨ‬‫ﺘﺮ ﺟﻼل‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ﺻﺺ ‪۱۳۳-۱۳۴.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۶۸‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺪﷲ اﻟﺸﺎذﻟﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﻮح ﻋ‬
‫ﺘﺮ ﻓ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۶۷۵‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺋﻮف ﻣﻬﺪ ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ دوم‪ ،‬اﻣﺎن‪ ،‬اردن‪ ۱۳۸۹، ،‬ص ‪۲۴۰.‬‬‫ﺑﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪،‬‬
‫ﯿﺪ ی اﻟﺬو‬
‫ﺘﺮ ﺧﺎﻟﺪ ﺣﻤ‬
‫ﺜﯽ و دﮐ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۵‬دﮐ‬

‫‪12‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‪:‬‬‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬ﺣﻖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر‬

‫ﺑﺎ‬‫ﺗﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺒﻖ اﺻﻮل ﻫﻨﺮ در ﺻﻮر‬
‫ﺴﻮ ب ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬و درﻣﺎن ﻃ‬
‫ﻣﺎدهﻣﺤ)‪(41‬‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ‬
‫ﻋﻤﻞدوم‬
‫ﺑﻨﺪ‬‫در‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ‪...‬‬
‫ﺘﻔﺎدهواز ﺣﻖ‬
‫ﺳ دارد‬
‫ﺳﻮءا را‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‬
‫ﮐﻨﺪﮐﺎرﮐﻪ »‬
‫اﻧﺠﺎم‬
‫ﺣﻖ ﻣﯽ‬
‫ﯾﺢ‬‫ﺗﺼﺮ‬
‫ﭘﺰﺷﮏ‬
‫ﺳﻼﻣﯽ‬
‫ﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺳت ا‬‫ﻣﺠﺎزا‬
‫ﻗﺎﻧﻮنﺷﺪه ا‬
‫ﻣﻘﺮر‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ‬‫ﭘﺰﺷﮑﯽ را‬‫ﯾﻂ ﺻﺪور ﻣﺠﻮز‬

‫ﯾ ﺖ ﻫﺮﯾﮏ از آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻟﺬا ﺷﺮا‬
‫ﺑﺪون رﺿﺎ‬‫ﯾﻨﺪه ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ی اﻧﺠﺎم ﺷﻮدﯾﺎ در ﻣﻮارد ﻓﻮر ی‬
‫ﯿﻤﺎرﯾﺎ ﻧﻤﺎ‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺖ‬
‫رﺿﺎ‬

‫ﯿﺪ‪:‬‬
‫ﯾﺮ ﮐﺎر ﮐﻨ‬
‫ﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬در ﻣﻮارد ز‬
‫ﺧﻮا ﻫ‬

‫ﺑﺮا ی ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ آن را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ د ﻫﻨﺪ‪.‬‬‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‬‫اول‪ :‬ﺻﺪور ﻣﺠﻮز ﮐﺎر‬

‫ﯿﻤﺎر‪.‬‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺖ‬
‫دوم‪ :‬رﺿﺎ‬

‫ﺳﻮم‪ :‬ﻧﻮع ﮐﺎر‪.‬‬

‫ﺑﺮا ی ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ آن را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ د ﻫﻨﺪ‪:‬‬‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‬‫اول‪ :‬ﺻﺪور ﻣﺠﻮز ﮐﺎر‬

‫ﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم د ﻫﺪ‬

‫ﯾﺪ ا‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ د ﻫﺪ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺮ ﮐ ﺴﯽ ﮐﻪ ا‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧ‬‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر‬‫ﺑﺪون ﻣﺠﻮز( ﻣﺠﺎز‬
‫ﯿﭻ ﮐ ﺲ )‬
‫ﻫ‬

‫ﯾﻦ ﺣﺮﻓﻪ را دارد‪.‬‬

‫ﯾﻂ ﻣﺠﻮز اﻧﺠﺎم ا‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮا‬‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ‬‫او‬

‫ﺑﺮا ی‬‫ﯿ ﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﻻزم‬

‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺻﻼﺣ‬‫ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳ ﺖ ﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮ ی‬‫ﯾﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ا‬‫ﺘﻪ‬
‫ﺑ ﺖ داﺷ‬
‫ﺒﺎ‬
‫ﯾﺪ ﻣﺠﻮز ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻃ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم داده اﺳ ﺖ‬

‫ﯾﻦ ﺣﺮﻓﻪ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ در ﮐﺎر ا‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ ﻣﮕﺮ ا‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻣﺠﺎز ﻧ‬‫ﯾﻨﺠﺎ ﮐﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ در ا‬‫ﯾﻦ ﻣﺠﻮز ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻠﯽ و ﺟﺎﻣﻊ‬
‫ﯾﻦ ﺣﺮﻓﻪ را ﮐ ﺴ ﺐ ﮐﺮده اﺳ ﺖ و ا‬
‫اﻧﺠﺎم ا‬

‫ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺷﻮد و‬‫ﺑﻪ‬‫ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳ ﺖﯾﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ‬

‫ﯾ ﺖ ﻫﺎ ی ﻣﺠﻮز )‪(1‬‬
‫ﻣﺤﺪود‬

‫ﯿﻤﺎر‪:‬‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺖ‬
‫دوم‪ :‬رﺿﺎ‬

‫ﯾ ﺖ د ﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺰﺷﮏ رﺿﺎ‬‫ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯿﻤﺎر‬
‫ﺑ‬‫ﭘﺰﺷﮑﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ در آن‬‫ﯾﻂ ﺟﻮاز ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ و‬
‫ﯾﮑﯽ از ﺷﺮا‬

‫ﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از ﻃﺮف او ﻋﻤﻞ‬

‫ﯾﻨﺪه او در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓ‬
‫ﯿﻢﯾﺎ ﻧﻤﺎ‬
‫ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗ‬
‫اراده اوﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺻﻮر ت‬‫ﺑﻪ‬‫ﯾﺎ‬
‫ﺖدر‬
‫ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻧﺪارد‪،‬اﺳ‬
‫ﯿﻤﺎر ﺟﻮان‬
‫ﯿﻤﺎران‬
‫ﺑ‬‫اﮔﺮ‬
‫ﺑ‬ ‫ﺑﺪن‬
‫دارد‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺮ‬ ‫ﺘﺮﻟﯽ‬
‫ﮐﻨ را‬
‫آﻧﻬﺎ‬
‫ﭘﺰﺷﮏ‬
‫ﻣﺠﻮزﮐﻪدرﻣﺎن‬
‫ﯿﻞ‬‫ﯾﺎدﻟ‬
‫ﯾﻦ‬
‫ﻣﺠﺎز‬
‫ﺑﻪ ا‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و‬‫ﯿﺎر ی‬
‫ﯿﻤﺎر در ﺣﺎﻟ ﺖ از دﺳ ﺖ دادن ﻫﻮﺷ‬
‫ﺑ‬‫ﺗﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺜﻨﺎء آن در ﺻﻮر‬
‫ﺘ‬‫ﺑﺎﺷﺪ و اﺳ‬‫ﯾﺢ‬
‫ﯿﻤﺎر ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺻﺮ‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬رﺿﺎ‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﺒﯽ‬

‫ﺘ‬‫ﺷﻔﺎ ﻫﯽﯾﺎ ﮐ‬ ‫ﺳﺖ‬
‫ﺿﻤﻨﯽ‪ ،‬و‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ ا‬
‫ﻃﻮر‬ ‫ﺑﻪ‬‫ﯾﺎ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۴۳‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺛﺮو ت‪ :‬ﻣﻨ‬‫ﺘﺮ ﺟﻼل‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۷۹.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿ ﺴﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﺎض اﻟﮑ‬
‫ﯿﻞ اﻟﻔ‬
‫ﯿﻊ ﺟﻤ‬
‫ﺘﺮﺳﻤ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬

‫‪13‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺳﻮم ‪ /‬ﻧﻮع ﮐﺎر‪:‬‬

‫ﯾﺪ از اﺻﻮل ﻫﻨﺮ‬

‫ﺑﺎ‬‫ﯿﻦ‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨ‬‫ﯾﺮ ﮐﺎر ﻫﺎ ی‬
‫اﻧﺠﺎمﯾﮏ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽﯾﺎﺳﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯿﺮو ی‬ ‫ﭘ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‬
‫ﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﯾﺪ‬
‫ﺷﻨﺎﺧ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﮐﺎر‬

‫)‪(1‬‬

‫ﺒﺎح ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﺒﺎح و ﻣ‬
‫ﺑﺮ ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺻﻮر ت اﺣﺮاز ﺷﺮط ﻓﻮق‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻣ‬‫ﺘﯽ در‬
‫ﯿ‬‫ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬

‫ﯿﻔﺮ ی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺘﻠﺰم ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯾﻂ‪ ،‬ﻋﻤﻞ را ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ و ﻣ ﺴ‬
‫ﯾﻦ ﺷﺮا‬
‫ﯾ ﺖ ﻫﺮﯾﮏ از ا‬
‫ﻋﺪم رﻋﺎ‬

‫ﺑﺨ ﺶﺳﻮم‪ :‬ﺣﻖ ورز ش‪:‬‬

‫ﯿﺰ ی‬
‫ﺑﻨﺪﺳﻮم ﻣﺎده )‪(41‬ﻣﻘﺮر ﻣﯽ دارد‪» :‬اﻗﺪاﻣﺎ ت ﺧﺸﻮﻧ ﺖ آﻣ‬‫ﯾﻦ ﺣﻖ را در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻤﺎره )‪ 6 1(111‬م‪.‬م در‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ا‬

‫ﺑﺎز ی‪”.‬‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از‬‫ﺑﻂ و اﺻﻮل‬

‫ﯾﻨﮑﻪ در ﺿﻮا‬
‫ﺑﺮ ا‬‫ﯿ ﺖ ﻫﺎ ی ورزﺷﯽ رخ ﻣﯽ د ﻫﺪ ﻣﺸﺮوط‬
‫ﯿﻦ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟ‬
‫ﮐﻪ در ﺣ‬

‫ﯾﻄﯽ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه‬

‫ﺑﺎ ﺷﺮا‬‫ﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫ﺖ‪ :‬ا‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺒﻖ اﺳ‬‫ﺘﻃ‬
‫ﺜﻨﯽ‬‫ﺴ‬‫ﯾﻂﺖﻣ و‬
‫ﺷﺮااﺳ‬
‫ﯾﻦی ﻫﺎ‬
‫ﺑﺎز‬
‫ﯾﻦاز ا‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﻟا‬
‫ﺬا‬ ‫ﺟﻮازﺳ ﺖ و‬ ‫ﺖ‪،‬ﺟﺎ‬
‫ﯾﺰ ا‬ ‫ﺳ‬
‫ﺒﺮد‪.‬‬
‫ﺑ‬‫ﺘﻮارت ا‬
‫ﺳﻟﺬ‬‫آن ا‬
‫آن‬ ‫ﺑﺮ‬‫ﺑﺎزﺖ‬
‫ﯾﮑﻦ از‬ ‫ﯿ‬
‫ﺴﺌﻮﻟ‬ ‫ﻋﺪم ﻣ‬
‫ﺷﻮدﺗﺎ‬ ‫ﯾﺖ‬ ‫ﮐﻪ‬
‫ﯾﯽرﻋﺎ‬‫ﺒﻨﺎ‬
‫ﯾﺪ ودرﻣ‬
‫ﺑﺎز ی‬ ‫ﺟﻮاز‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﻦﮐﻪ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺖ‬ ‫ﺑﻨﺎ‬
‫ﺳ‬ ‫ا‬

‫ﺑﺎز ی‬‫ﯿ ﺖ ﺧ ﺴﺎرا ت ﻧﺎﺷﯽ از‬

‫ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬

‫ﺑﺎز یﺳﺎس‪.‬‬‫ﭘ ﺲ‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬‫ﭘ ﺴﻨﺪ‬‫ﺗﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ًﯾﺎ ﺧﺎص ﻣﻮرد‬

‫ﯾﻦ در ﺻﻮر‬
‫ﺘﻪ ﺷﻮد‪ :‬ا‬
‫ﯾﺪ ﺷﻨﺎﺧ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺑﺎز ی‬‫اﻟﻒ‪-‬‬
‫ﺘﻪ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‬
‫ﺘﺪاول اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣ‬‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺧﺎص‬‫)‪(2‬وﻟﻮ‬
‫‪.‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﺘﺎده‬ ‫ﺒﻼً ا‬
‫ﺗﻔﺎق اﻓ‬ ‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻗ‬
‫ﺑﻘﻪ ورزﺷﯽ در ﺻﻮر‬
‫ﯾﺎن ﻣ ﺴﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺮاﺣ ﺖ ﺷﺪه اﺳ ﺖ در ﺟﺮ‬‫ب‪ -‬اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ‬

‫ﯾ ﺖ ﺷﺮﮐ ﺖ‬
‫ﺑﺪون رﺿﺎ‬‫ﯿ ﺴ ﺖ و ﭼﻮن‬
‫ﯾﺰ ﻧ‬
‫ﺑﻮدن آن اﺳ ﺖ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺎ‬‫ﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻏ‬‫ﺑﻘﻪﯾﺎ‬
‫‪(3).‬ﻣ ﺴﺎ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﯾ‬‫رﺿﺎ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺘﻠﺰم‬
‫وﺟﻮد‬ ‫ﻟﺰوﻣﺎ ً‬
‫ﺑﻘﻪﻣ اﺴی‬ ‫ﺷﺮطﻣ ﺴﺎ‬ ‫ﯾﻦ‬‫ا‬
‫ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬

‫‪.‬‬

‫و‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺘ ﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻗﻮام ﻋﻤﻞ رخ د ﻫﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻳﺰ‬

‫ﺑﺎزي‪ :‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻻزم اﺳ ﺖﺗﺎ ﺧﺸﻮﻧ‬‫ﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓ‬‫ج‪ -‬رﻋﺎﻳ ﺖ ﻗﻮاﻋﺪ‬

‫ﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﯿﻦ ﻋﺪول ﮐﻨﺪ‪ ،‬داوران ﻋﻤﻮﻣﺎﺗ ﺴﻠ‬
‫ﯾﻦ ﻗﻮاﻧ‬
‫ﯾﮑﻨﯽ از ا‬
‫ﺑﺎز‬‫ﺑﺎز ی اﮔﺮ‬‫ﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﯾﺮﻓ‬
‫ﭘﺬ‬‫ﯿﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﻗﻮاﻧ‬

‫)‪(4‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻤﺪﻳﺎﺳﻬﻞ اﻧﮕﺎري‬‫ﺒﻮدناو‬

‫ﻛﺮدن ﻧﻋﻤﻞ‬ ‫ﺷﺮط‬
‫ﻣﺮاﻗ ﺐ‬ ‫و‬

‫ﯿﻔﺮ ی اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺘﻠﺰم ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯿﻔﺮ ی و ﻣ ﺴ‬
‫ﻟﺤﺎظدرﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐ‬
‫ﺘﯽ‬‫ﯿ‬‫ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﻋﻤﻞ‬
‫ﯾﻂ‪ ،‬و ﻣ‬
‫ﺷﺮاﺷﻮد‬
‫ﯾﻦﻣﯽ‬
‫ﺒﺎح‬
‫ﯾﮑﯽ ﻣاز ا‬
‫ﺗﺤﻘﻖﻋﻤﻞ‬
‫ﯾﻂ‪،‬‬‫ﺷﺮا‬
‫ﻋﺪم‬
‫ﯾﻦ‬‫ﻫﻤﻪ ات‬
‫اﺣﺮازﺻﻮر‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬تاﻣﺎ در‬
‫در ﺻﻮر‬‫ﺑﺮ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۶۴‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﻣﻨ‬ ‫اﻟﺸﺎو ی‪:‬‬
‫اﻟﺨﻼف‬ ‫ﯿﻦ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن‬
‫ﺴ‬ ‫ﺘﯽ‪.‬ﻋﻠﯽ ﺣ‬
‫ﺘﺮ‬‫ﺳ‬
‫دﮐ‬ ‫دو‬
‫)‪(۱‬‬
‫ﺒﻊ‪ ،‬ص ‪۲۶۶‬‬
‫)‪ (۲‬ﻫﻤﺎن ﻣﻨ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۴۳.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۶۹۲‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺋﻮف ﻣﻬﺪ ی‪ ،‬ﻣﻨ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬

‫‪14‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﺎﻧﯽﯾﺎ دارﻧﺪه ﺣﻖ‪:‬‬

‫ﯾ ﺖ ﻗﺮ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬رﺿﺎ‬

‫ﺘﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻮﺿﻮع در‬

‫ﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓ‬
‫ﯿﻔﺮ یﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﺺ ا‬
‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪﺗﻌﺮض ﮐ‬
‫ﯿﻞ ﺟﻮاز آن ا‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟ‬‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‬
‫اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ در اﺳ‬

‫ﯿﻖ‬
‫ﯿﺮد‬
‫ﺗﺤﻘ‬
‫ﮐﻪ ﮔ‬
‫ﯾﯽﻗﺮار‬
‫ﺣﻤﻠﻪ‬
‫از آﻧﺠﺎ‬
‫ﻣﻮرد‬
‫داردﺖ‪.‬‬
‫داده اﺳ‬
‫ﺗﻌﺮضﮐﻪرا ﺣﻖ‬
‫ﯾﻦاوﺳ ﺖ‬
‫ﯾﻦ‬
‫اﺟﺎزه ا‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ا‬‫ﺑﻪﺖاو‬
‫ﺳ‬‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﯾﻦﻧﮑﺮده ا‬
‫ﺣﻖ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺮﺿﯽ‬
‫ﯿﺴ‬
‫ﺧﻮد ﻧ‬
‫ﯿﭻ‬‫ﺣﻖ ﻫ‬
‫ﺘﻔﺎده ازاز ﺣﻖ‬
‫ﺳﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺘﻔﺎده‬
‫ﺑﺎ ا‬‫ﺣﻖ‬
‫دارﻧﺪه اﺳ‬
‫ﺳ ﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻮد‬
‫ﯾﻦ ا‬
‫ﻣﻮرد‪،‬‬
‫ﯾﻨﺠﺎ ا‬
‫ﯾﻦا‬
‫ادر‬

‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮانﯾﮑﯽ از دﻻ‬‫ﺑﻪ او را‬‫ﺑﻪﺗﻌﺮض‬‫ﯾﺖ‬
‫ﺘﻨﺪ ﮐﻪ رﺿﺎ‬
‫ﯾﮕﺮان را دارﻧﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻫ ﺴ‬
‫ﺑﻪ د‬‫ﺘﻘﺎل‬
‫ﺒﺎن آن ﺣﻖ اﻧ‬
‫ﻓﻘﻂ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ ﺻﺎﺣ‬

‫ﯾﺮا ﻣﺎﻟﮏ‬
‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ ز‬
‫ﯾﻦ ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻋﻤﻞ ﺟﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻ ت زراﻋﯽ اﮔﺮ ا‬ ‫ﺜ ﻼً‪ :‬ﺟﺮم آﺳ‬
‫ﯿ ﺐ رﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺣ ﺴﺎ ب ﻣﯽ آورﻧﺪ‪.‬ﻣ‬‫ﯾﻦﺗﻌﺮض‬
‫ا‬

‫ﺑﺎ رﺿﺎﻳ ﺖ ﻣﺎﻟﻚ ﭼﻨﻴﻦ اﺳ ﺖ‪.‬در ﺟﺮاﻳﻤ ﻲ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎ ً‬

‫ﺑﺮ ﺿﺪ ﺣﻘﻮق دوﻟ ﺖ واﻗﻊ‬ ‫ﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻ ت دﻓﻊ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮردﺗﺨﺮﻳ ﺐ‬
‫ﺣﻖ دارد از ا‬

‫ﺑﺮرﺳ ﻲ رﺿﺎﻳ ﺖ ﻣﺠﻨ ﻲ ﻋﻠﻴﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻟﺬا رﺿﺎﻳ ﺖ ﺻﺎﺣ ﺐ ﺣﻖ ﻻزم اﺳ ﺖ‪:‬‬‫ﺑﺮاي‬‫ﻣ ﻲ ﺷﻮد ﺟﺎﻳ ﻲ‬

‫ﯾ ﺖ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎ ﻫﯽﺳﻦ رﺿﺎ‬‫ﺒﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﻌ‬‫ﯿ ﺖ ﻧﺎﻣﻪ ا ی ﺻﺎدر ﺷﺪه‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ وﺻ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬
‫‪1-‬‬

‫ﺑﻪ ﺣ ﺴﺎ ب آورده ﺷﻮد‪.‬‬‫ﯾﺖ و ی‬

‫ﺑﺮﺳﺪﺗﺎ رﺿﺎ‬‫ﺑﻪﺳﻦ ﻫﺠﺪهﺳﺎﻟﮕﯽ‬‫ﺘﻢ‬
‫ﺑﺎﻧﯽ در ﺟﺮم ﺿﺮ ب و ﺷ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺮ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺒﺮدار ی ﺻﺎدر ﻧﺸﺪه‬

‫ﺒﺎرﯾﺎ ﮐﻼ ﻫ‬
‫ﺑﺎﺷﺪﯾﻌﻨﯽ از رو ی اﺟ‬‫ﺒﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﯾﺪ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﻌ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﺖ‬
‫‪2-‬رﺿﺎ‬

‫ﺒﺎهﯾﺎﺗﻘﻠ ﺐ‪.‬‬
‫ﺘ‬‫ﯾﺎﯾﮏ اﺷ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ رﺿﺎ‬‫ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ‬‫ﯾﺪ ﻣﻘﺪمﯾﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎن‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪- 3 -‬رﺿﺎ‬
‫)‪(1‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﺸﯽ ﮐﻪ ارزﺷﯽ ﻧﺪارد‬

‫ﯾﺰ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻋﻤﺎل ﺣﻖ ﺟﺎ‬‫ﯾ ﺖ ﺻﺎﺣ ﺐ ﺣﻖ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻞ‬
‫ﺑﺎ رﺿﺎ‬‫ﯾﻦﺳﻪ ﺷﺮط‬
‫ﺘﯽ ا‬
‫ﺗﻮان ﮔﻔ ﺖ ﮐﻪ وﻗ‬
‫ﯾﻦ اﺳﺎس‪ ،‬ﻣﯽ‬
‫ﺑﺮ ا‬

‫ﯾ ﺖ دارﻧﺪه ﺣﻖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺿﺎ‬‫ﯾﻂ اﺣﺮاز ﻧﺸﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪﯾﮑﯽ از ﺷﺮا‬‫ﺑﺮﻋﮑ ﺲ‬‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬

‫ﺷﻮد‬
‫ﺳ ﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﯽ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ا‬ ‫ﺷﻤﺮده‬
‫ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﯾﺰ‬
‫ﯾﮏ ﻋﻤﻞ‬‫ﺟﺎ‬
‫ﯾﻦ‬‫ا‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۲‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬ ‫ﺻﺮف‪.‬‬
‫ﺒﻊ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫‪698-697-696-695‬‬
‫ﻣﻬﺪ ی‪ :‬ﻣﻨ‬ ‫ﺋﻮف‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬

‫‪15‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع دوم‬

‫ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‬

‫ﯿﻔﺎ ی ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع واﻗﻊ ﺷﻮد‬

‫ﺘ‬‫در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻤﺎره )‪(111‬ﺳﺎل ‪1348‬در ﻣﺎده )‪(42‬آﻣﺪه اﺳ ﺖ ﮐﻪ »اﮔﺮ ﻓﻌﻞ در اﺳ‬

‫ﺑﻨﺪ ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳ ﺖ و در ﻣﺎده )‪(43‬آﻣﺪه‬‫ﯾﺮ وﺟﻮد دارد‪ ...‬ﺷﺮوط درﺳﻪ‬

‫ﯾﻂ ز‬
‫ﯾﻦ ﻋﻤﻞ در ﺻﻮر ت اﺣﺮاز ﺷﺮا‬
‫ﯿﺴ ﺖ و ا‬
‫ﺟﺮﻣﯽ ﻧ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ( و ﻣﻮﺿﻮع درﺳﻪ ﺷﺮط‬‫ﯾﺮ‬

‫ﺑﻪ ﻗﺼﺪ دﻓﻊﯾﮑﯽ از ﻣﻮارد ز‬‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﯾﺰ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﻣﮕﺮ ا‬
‫ﺘﻞ ﻋﻤﺪ ی را ﺟﺎ‬
‫اﺳ ﺖ ﮐﻪ )ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع ﻗ‬

‫ﯾﻨﮑﻪ ﻣﻘﺼﻮد رد‬

‫ﯾﺰ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﻣﮕﺮ ا‬
‫ﺘﻞ ﻋﻤﺪ ی را ﺟﺎ‬
‫ﯾﻂ اﺳ ﺖ و در ﻣﺎده )‪(44‬آﻣﺪه اﺳ ﺖ ﮐﻪ )ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع از ﻣﺎل‪ ،‬ﻗ‬
‫و ﺷﺮا‬

‫ﺗﻨﺎﺳ ﺐ‬
‫ﯾ ﺖ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و )‬
‫ﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ﻣﺎده )‪(45‬ﻣﺤﺪود‬
‫ﯾ‬‫ﺑﻨﺪﺗﺎ‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪ (...:‬اﺻﻞ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد را در ﭼﻬﺎر‬‫ﯾﺮ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮارد ز‬

‫ﺘﯽ ﻣﺠﺎز‬
‫ﺑﺮ اﻋﻀﺎ ی ﻣﻘﺎﻣﺎ ت دوﻟ‬
‫ﺑﺮا‬‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع در‬
‫ﯿﺪ دوم در ﻣﺎده )‪(46‬ا‬
‫ﯿﺪ ﺷﺪه اﺳ ﺖ و ﻗ‬
‫دﻓﺎع و ﺣﻤﻠﻪ( ﻗ‬
‫ﺴ ﺖ‪.‬‬‫ﯿﻦ‬
‫ﺑ‬
‫ﯿ‬
‫ﻧ‬

‫ﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳ‬‫ﯿﺰ‬
‫ﯾﺪ ﻣﻔﻬﻮم ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع را ﻧ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﻂ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪،‬‬
‫ﺘﻦ ﺷﺮا‬
‫ﺑﺮ داﻧ ﺴ‬‫ﻋﻼوه‬

‫ﯾﻂ ﺣﻖ دﻓﺎع‬
‫ﯾﻢ‪ :‬اوﻟﯽ‪ :‬ﻣﻔﻬﻮم ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و ﺷﺮط دوم‪ :‬ﺷﺮا‬
‫ﯿﻢ ﮐﺮد‬
‫ﺑﻪ دو ﺷﺮطﺗﻘ ﺴ‬‫ﺒﺤ ﺚ را‬
‫ﯾﻦ ﻣ‬
‫ﯿﺮ آن‪ ،‬ﻟﺬا ا‬
‫ﺛ‬‫ﯾﻦ ﺣﻖ وﺗﺄ‬
‫ا‬

‫ﺛﺎر آن‪:‬‬
‫ﻣﺸﺮوع و آ‬

‫ﯿﺎز‬
‫ﯿﻦ ﻧ‬
‫اوﻟ‬

‫ﻣﻔﻬﻮم ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‬

‫ﯾﻒ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول ﺷﻨﺎﺧ ﺖﺗﻌﺮ‬‫ﯿﻢ داد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺤ ﺚ ﻗﺮار ﺧﻮا ﻫ‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻣﻮرد‬‫ﯾﻦ اﻟﺰام را در دو‬
‫ا‬

‫ﺑﺨ ﺶ دوم اﺳﺎس ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﺳ ﺖ‪:‬‬

‫ﯾﻒ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪.‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪:‬ﺗﻌﺮ‬

‫ﺒﻨﺎ ی ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ دوم‪ :‬ﻣ‬

‫ﯾﻒ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪:‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪:‬ﺗﻌﺮ‬

‫ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺎﻧﻊ‬‫ﯿ ﺴ ﺖ‪،‬‬

‫ﺘﻘﺎم ﺷﺨﺺ ﻧ‬
‫ﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓ ﺖ و دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﻧ‬
‫ﺑﻮد از ﺧﻮد ش اﻧ‬‫ﺑﻪ ذ ﻫﻨ ﺶ ﺧﻄﻮر ﮐﺮده‬‫ﺖ‪.‬ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻤﻠﻪ ا ی ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ‬‫ﺳ‬
‫ااو‬

‫ﯾﺪ‪،‬‬
‫آن وﺟﻮد ﻧﻤﯽآ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻌﺮض‬ ‫واﻗﻌﯽ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر دﻓﻊ‬ ‫ﺑﻪ‬‫وﻗﻮع‬
‫ازﺳ ﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺲ‬
‫زور ا‬ ‫ﭘ‬‫ﺟﺰ‬
‫ﺳﻞ‬‫ﺘﻘﺎم‬
‫اﻧﺗﻮ‬ ‫ﺖ‪،‬‬
‫ﺘﻠﺰم‬‫ﺳﺴ‬‫ﯿﺰا ﻣ‬
‫وﻗﻮع‬ ‫دﻓﺎعﺷﺮف‬
‫ﻣﺸﺮوع ﻧ‬ ‫ﯾﺎ در‬‫واﻗﻊدرﺷﺪه‬
‫ﻣﻮرد‬ ‫ﻣﺠﺎزاﺖتﮐﻪ‬
‫دارد‪،‬‬ ‫ﺗﺠﺎوزو ی اﺳ‬ ‫ﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪،‬‬
‫ﺟﺮماﻧﮕﺎر ی‬ ‫ﺑﻪ ا‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‬

‫‪16‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯾ ﺐ اﻟﻮﻗﻮع اﺳ ﺖ‪ ،‬و‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ رخ ﻧﺪاده اﻣﺎ ﻗﺮ‬‫ﯾ ﺖ( ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻨﻮز‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺟﻨﺎ‬
‫ﯿ ﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻤﻠﻪ )‬
‫ﯾﻦ وﺿﻌ‬
‫ا‬
‫)‪(1‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﺑﺮا ی او وﺟﻮد ﻧﺪارد‬‫ﺑﻪ زور‬‫وﺑﺮا ی دﻓﻊ ﺧﻄﺮ را ﻫﯽ ﺟﺰﺗﻮﺳﻞ‬ ‫ﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺣﻔﺎﻇ ﺖ از ﻣﻘﺎﻣﺎ ت ﻋﻤﻮﻣﯽ راﺗﻬﺪ‬
‫ا‬

‫ﯿﺐ‬
‫ﯿﻪ ﺧﻮدﯾﺎ ﻣﺎل ﺧﻮد ﮐﻪ ﺧﻄﺮ آﺳ‬
‫ﯾ ﺖ ﻋﻠ‬
‫ﯾ ﺐ اﻟﻮﻗﻮع از ﺟﻨﺎ‬
‫ﺑﺮا ی دﻓﻊ ﺧﻄﺮ ی ﻗﺮ‬‫ﯿﺮو ی ﻻزم‬
‫ﺘﻔﺎده از ﻧ‬
‫ﺒﺎر ت اﺳ ﺖ از اﺳ‬
‫دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ :‬ﻋ‬

‫ﺑﻪ‬‫ﯿﺮد‪ .‬ﺧﻄﺮ‬
‫ﯾ ﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔ‬
‫ﺑﻪ ﺣﻘﯽ را ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎ‬‫رﺳﺎﻧﺪن‬

‫ﭙﺮدازد‬
‫ﺑ‬‫ﯿﺮ ی‪ ،‬آن را ﺧﻮد ش‬
‫ﯿﺸﮕ‬
‫ﭘ‬‫ﺑﺮا ی‬‫ﯾﻦ ﺣﻖ را ﻣﯽ د ﻫﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ او ا‬‫ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﺗﮑ ﺐ آن را ﻗﺼﺎص و‬
‫ﯾﺼﻼح را از وﻗﻮع آن ﻣﻄﻠﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﺗﺎ ﻣﺮ‬
‫ﭙ ﺲ ﻣﻘﺎﻣﺎ ت ذ‬
‫آن راﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﺳ‬

‫ﺒ ﻼ ً ﻣﺆ‬
‫ﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻗ‬
‫ﯿﺮ ی از اداﻣﻪ آن در ﺻﻮر‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﻠﻮﮔ‬‫ﺒﻞ از ﺷﺮوعﯾﺎ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪(2) ،‬وﻗﻮع آن را ﻗ‬
‫‪.‬‬

‫ﯾ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﻘﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ از آن ﺣﻤﺎ‬‫ﯿ ﺐ رﺳﺎﻧﺪن‬
‫ﺑﻪ آﺳ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﯾﺪ ﻧﺎﻣﺸﺮوﻋﯽ ﮐﻪﺗﻬﺪ‬
‫ﺑﺮا ی دﻓﻊﺗﻬﺪ‬‫ﯿﺮو ی ﻻزم‬
‫ﺘﻔﺎده از ﻧ‬
‫ﺒﺎر ت اﺳ ﺖ از اﺳ‬
‫دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع ﻋ‬

‫)‪(3‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن‪،‬او وﺻﺮﻓﺎ ً ﻣﺤﺎﻓﻈ ﺖ از ﺣﻘ‬
‫ﯿﻘ ﺖ از ﺧﻄﺮ ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض آن ﻗﺮار دارد‬ ‫ﻫﺪف‬

‫ﺒﺎﻧﯽ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪:‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬ﻣ‬

‫ﯿﻨﻪ ﺟ ﺴ ﺖ و ﺟﻮ ی‬
‫ﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ در زﻣ‬
‫ﯿﻦ اﺧ‬
‫در ﻣﻮرد ﻋﺪم ﻣﺠﺎزا ت اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ در دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬در ﻓﻘﻪ و ﻗﻮاﻧ‬

‫ﯿﻢ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺘﻪﺗﻘ ﺴ‬
‫ﺑﻪﺳﻪ دﺳ‬‫ﺘﻼف‬
‫ﯾﻦ اﺧ‬
‫ﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد و ا‬
‫ﻋﺪم ﻣﺠﺎزا ت اﺧ‬

‫ﯾ ﺶ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺮا‬

‫ﺘﻮار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺮ ﻓﻘﺪان ﻋﻨﺼﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﺟﺮم اﺳ‬‫ﯿﻨﺎﻧﻪ و ﻓﺮد ی ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻋﺪم ﻣﺠﺎزا ت را‬
‫ﺑ‬‫ﯾﮑﺮد اول ‪ :‬از ﻣﻼﺣﻈﺎ ت ﻋﻤﻠﯽ‪ ،‬واﻗﻊ‬
‫رو‬

‫ﺘﺨﺎ ب را ﮐﻪ‬
‫ﯿﺮد‪ .‬ﮐﻪ در آن آزاد ی اﻧ‬
‫ﺘﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔ‬
‫ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﺣﻤﻠﻪ ا ی ﻗﺮار ﻣﯽ د ﻫﺪ ﮐﻪ در ﺷﺮف وﻗﻮع اﺳ ﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟ‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﯿﺮ ی از ﺿﺮر از او ﻣﺮ‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﻠﻮﮔ‬‫ﯾﻦﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯿﻔﺮ ی اﺳ ﺖ از دﺳ ﺖ ﻣﯽ د ﻫﺪ و‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﻣ‬

‫ﯿﻪ ﺧﻮد را از دﺳ ﺖ‬
‫ﺘﺮل روﺣ‬
‫ﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد‪.‬او ﮐﻨ‬
‫ﯾﮑﯽ او راﺗﻬﺪ‬
‫ﯿﺰ‬‫ﯿﺖ ﻓ‬
‫ﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﻨ‬
‫ﯿﺮو‬
‫ﯾ ﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﺮار داﺷ ﺖ‪ .‬ﻧ‬
‫ﺟﺎ ی ﻣﺠﺎزا ت دارد‪.‬اوﺗﺤ ﺖ ﺣﻤﺎ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ د ﻫﺪ‪.‬‬‫ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ‬‫ﭘﺎﺳﺦ‬‫ﺒﻮر ﺷﺪ در‬

‫ﯾﻦ او ﻣﺠ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓ ﺖ‪،‬‬
‫ﺛ‬‫ﺑ ﺶﺗﺤ ﺖﺗﺎ‬
‫ﺘﺨﺎ‬
‫ﯾﯽ اﻧ‬
‫داد وﺗﻮاﻧﺎ‬

‫ﺑﻘﺎ‬‫ﯾﺰه‬
‫)‪(4‬ﻏﺮ‬
‫‪.‬‬

‫ﺘﺨﺎ ب ﺧﻮد را از دﺳ ﺖ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﻣﺪاﻓﻊ آزاد ی اﻧ‬‫ﯾﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎ‬‫ﯿ ﺴ ﺖ ﺣﻤﻠﻪ‬
‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻻزم ﻧ‬
‫ﯿﺮد ا‬
‫ﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔ‬
‫ﯾﻦ روﻧﺪ ﻣﻮرد اﻧ‬
‫آﻧﭽﻪ در ﻣﻮرد ا‬

‫ﯿﺢ د ﻫﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮕﺮان راﺗﻮﺿ‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ دﻓﺎع از د‬
‫ﯿﻦ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣ‬
‫ﺑﺪ ﻫﺪ و ﻫﻤﭽﻨ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺎر ی ﮐﻪ ﻣﺎﻣﻮر‬‫ﯿﺎرﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬‬

‫ﺘ‬‫ﺘﻔﺎده از اﺧ‬
‫ﺑﺮا ی اﺳ‬‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﻮز ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‬
‫ﺑﺮ ا‬‫ﺘﻘﺎد‬
‫ﯾ ﺶ دوم ‪ :‬اﻋ‬
‫ﮔﺮا‬

‫ﯿﺮد‪.‬‬
‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﮔ‬
‫ﺘﻠﺰم ا‬
‫ﯾﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ د ﻫﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣ ﺴ‬
‫ﯿﺮ ی از وﻗﻮع ﺟﺮا‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﻠﻮﮔ‬‫ﺘﯽ‬
‫ﯿ‬‫اﻣﻨ‬

‫ﯿﺮو ت‪ ۲۰۱۴، ،‬ص ‪۲۱۴.‬‬

‫ﺑ‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪،‬‬‫ﺒﺎح اﻟﻘﺎﺿﯽ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪،‬‬
‫ﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﺑﻐﺪاد‪، ،‬م‪ ۱۹۷۴‬ص ‪۲۳۸-۲۳۹.‬‬‫ﯾﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬ﭼﺎ پ اﻟﻌﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺘﻮن اﻟﻨﺼﻮص ﺟﺰا‬
‫ﯿﻞ ﻣﺤ ﺴﻦ ﻧﺎﺟﯽ‪ :‬اﺣﮑﺎم ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﺷﺮح ﻣ‬
‫)‪(۲‬وﮐ‬

‫ﺑﻐﺪاد‪، ،‬م‪ ۱۹۶۸‬ص ‪۱۹۱.‬‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پﺳﻠﻤﺎن اﻻﻋﻈﻤﯽ‪،‬‬‫ﺒﺎرک‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪/‬‬
‫ﺒﺎس اﻟﺤ ﺴﻨﯽ‪ ،‬ﻋﺎﻣﺮ ﺟﻮاد ﻋﻠﯽ اﻟﻤ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬

‫‪.‬‬ ‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۱۵.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺎح اﻟﻘﺎد ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬

‫‪17‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯾﺎﻓ ﺖ ﻏﺮاﻣ ﺖ‬
‫ﺘﺤﻖ در‬
‫ﺑﺨﻮا ﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺪاﻓﻊ در آن ﻣﻮرد ﻣ ﺴ‬‫ﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻤﮏ‬
‫ﺑﺮا ی دﻓﻊ ﺣﻤﻠﻪ ا ی ﮐﻪ ﺟﺎنﯾﺎ ﻣﺎل راﺗﻬﺪ‬‫ﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﺘﯽ ﻧ‬
‫ﯿ‬‫در ﻣﻮارد ی ﮐﻪ ﻣﺎﻣﻮر اﻣﻨ‬

‫)‪(1‬‬ ‫ﺑﺎن اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﯿﺎ‬
‫از ﺧ‬

‫ﯾﻦ‬
‫ﯾﻨﺪهﺳﻠ ﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ا‬
‫ﯾﻨﺪه را از ﻧﻤﺎ‬
‫ﯿﺎرا ت ﻧﻤﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﯾﻨﺪه ﻫﻤﺎن اﺧ‬
‫ﯾﺮا ﻧﻤﺎ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ‪ ،‬ز‬
‫ﯾﻦ اﻣﺮ ﮐﺎﻓﯽ ﻧ‬
‫ﯿﻪ واﻗﻌﯽ اﺟﺎزه ا‬
‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪﺗﻮﺟ‬
‫ﯾﮑﺮد ا‬
‫ﯾﻦ رو‬
‫اﺷﮑﺎل ا‬

‫ﺘﯽ‬
‫ﺑﺮا ی ﻣﺮدان ﻣﻘﺎﻣﺎ ت دوﻟ‬‫ﯿ ﺴ ﺖ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﯾﺰ ﻧ‬
‫ﺗﮑ ﺐ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﺎ‬
‫در دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع ﮐﻪ ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﺮ‬

‫‪.‬‬

‫ﺘﺮ اﺳ ﺖ و ﻋﺪاﻟ ﺖ‬
‫ﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻤ‬
‫ﺑﺎﺗﻌﺎدل اﺟ‬‫ﺘﻘﺪﻧﺪﺗﻬﺎﺟﻢ‬
‫ﯾﺮا ﻣﻌ‬
‫ﯿﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺎس دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﻋﺪاﻟ ﺖ ﻣﻄﻠﻖ اﺳ ﺖ‪ ،‬ز‬
‫ﺑ‬‫ﯾﺎن ﻣﯽ‬
‫ﯾﻦ ﺟﺮ‬
‫ﯾ ﺶﺳﻮم ‪ :‬ا‬
‫ﮔﺮا‬

‫ﺑﻪ آن‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﺑﻪ دﺳ‬‫ﺘﻬﺎ ﻗﺎدر‬
‫ﯾﻦﺗﻌﺎدل را ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﮐﻪ دوﻟ‬
‫ﯿﻪ اﺳ ﺖ و ﻋﻤﻞ دﻓﺎﻋﯽ در ﺻﻮر ت وﻗﻮع ا‬
‫ﺑﻪ ﺣﺎﻟ ﺖ اوﻟ‬‫ﯾﻦﺗﻌﺎدل‬
‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن ا‬‫ﺘﻠﺰم‬
‫ﻣﺴ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﯾﻨﮑﻪ ﺟﺮم ﻫﻨﻮز واﻗﻊ ﻧﺸﺪه‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض ا‬‫ﺑﺮ ﻫﻢ زدنﺗﻌﺎدل اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬و‬‫ﺘﺠﺎوز در ازا ی‬
‫ﺑﺮا ی ﻣ‬‫ﺗﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺘﻨﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻤﻞ دﻓﺎﻋﯽ ﻣﺠﺎزا‬
‫ﯿﺴ‬‫ﻧ‬

‫ﯾﻦ‬
‫ﯾﻢ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ دﻓﺎﻋﯽ ﻣﺠﺎزا ت اﺳ ﺖ ا‬
‫ﯿﺮ‬‫ﺑﮕ‬‫و اﮔﺮ در ﻧﻈﺮ‬

‫)‪(2‬‬ ‫ﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺘﺠﺎوز را ﻣﺠﺎزا ت ﻧﮑﻨ‬
‫ﺗﺎ ﻣ‬

‫ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫ﺖ‪.‬‬
‫ﺳ ﻧﺎ‬
‫ﯾﮕﺮا ی‬
‫آورده‬
‫ﺑﺎ د‬‫ﯿﻦ‬
‫ﯾآﻧﻬﺎ‬
‫ﭘﺎ‬
‫وﺟﻮد‬
‫ﺘﻤﺎﻋﯽ او را‬
‫ﻣﯽاﺟداﻧﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺣﻘﯽ ش‬
‫ﺘﺠﺎوز ارز‬
‫ﯿﻦ دو‬
‫ﺑﻣ‬‫ﯾﺮا‬
‫ﺴﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ز‬
‫ﯾ‬‫ﺑﺎﻧﯽرا ﻣﻘﺎ‬
‫ﻗﺮآن‬
‫ﺑﺎﻧﯽﻣﻦ‬
‫ﻗﺮﮐﻪ‬
‫ﺣﻖﺖ‬
‫ﺑﻪی اﺳ‬
‫ﯿﺰ‬
‫ﺘﺮام‬
‫آن ﭼ‬
‫ﻧﻈﺮ اﺣ‬
‫ﯾﻦﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮ‬
‫ﯾﺪ‬
‫ﯿﺢ‬
‫ﺑﺎ‬
‫ﺻﺤ‬
‫ﺘﺠﺎوز‬
‫ﮔﻔﻣﺖ‬
‫ﺣﻖ‬‫ﺗﻮان‬
‫ﻣﯽﺖ‪.‬‬
‫اﺳ‬

‫)‪. (3‬‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻖ ﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾﻞ‬

‫ﺒﺪ‬‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﻖ اوﺗ‬‫ﺗﺮ‬
‫ﺘﺠﺎوزﺳﺰاوار‬
‫ﺘﺮ و در ﻧﺰد ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺣﻖ ﻣ‬
‫ﯾ‬‫از ﻧﻈﺮ ارزﺷﯽ ﻗﻮ‬

‫ﺑﺮ ﻣﻨﻔﻌ ﺖ‬‫ﯾﺖ‬

‫ﺒ ﺖ و ﺣﻤﺎ‬
‫ﺘﺮ در ﺧﻮر ﻣﺮاﻗ‬
‫ﯿﺸ‬‫ﺑ‬‫ﯾ ﺖ دادنﯾﮏ ﻣﺼﻠﺤ ﺖ‬
‫ﺘﻀﺎد اﻓﺮاد و اوﻟﻮ‬
‫ﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ اﺳﺎس دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع ﻧﺎﺷﯽ ازﺗﺼﻮر ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣ‬
‫ﺑﻪ ا‬

‫ﺘﺠﺎوز اﺳ ﺖ‪،‬ﺗﺠﺎوز‬
‫ﺘﺮ از ﺣﻖ ﻣ‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻤ‬‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ‬
‫ﯿﺢ آن ا‬
‫ﺗﻮﺿ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ ﺖ‪.‬‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺘ‬‫ﺑﺮا ی دﺳ‬‫ﯾﮕﺮ‬
‫د‬

‫ﺑﻪ او ﺣﻖ داده ﻣﯽ‬‫ﯾﻦ‬

‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﺘﺮام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻧﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈ ﺖ و اﺣ‬
‫ﯿﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬او از ﺣﻘﻮق ﻗﺮ‬
‫ﯿ‬‫ﺘﺠﺎوز راﺗﻀ‬
‫ﺑﺎﻧﯽ و ﺣﻖ ﻣ‬
‫ﯿﺰ ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار را ﻗﺮ‬
‫ﭼ‬

‫)‪. (4‬‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﺪ‬

‫‪145‬‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص )‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﺒﻠﯽ‪ ،‬ص ‪۲۱۶.‬‬
‫ﺒﻊ ﻗ‬
‫ﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﻟﻘﻬﻮاﺟﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﻋ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪141-142.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﺪ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ﮐﺎﻣﻞ اﻟ ﺴﻌ‬
‫)‪(3‬دﮐ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پﺳﻮم‪ ،‬اﻣﺎن‪ 1389، ،‬ص ‪156.‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪/‬‬ ‫ﺘﺮﻧﺠﻢ‪:‬‬
‫)‪(4‬دﮐ‬
‫ﺒﺤﯽ‬‫ﺻ‬

‫‪18‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺷﺮط دوم‬

‫ﺛﺎر آن‬
‫ﯾﻂ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و آ‬
‫ﺷﺮا‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻫﻤﻪ‬‫ﺒﻴﻌ ﻲ اﺳ ﺖ ﻛﻪ ﻓﻄﺮ ت آن را‬

‫ﺗ ﻲ ﻛﻪ او راﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ اﻣﺮي ﻃ‬
‫ﺑﺮ ﺧﻄﺮا‬
‫ﺑﺮا‬‫دﻓﺎع اﻧ ﺴﺎن از ﺧﻮد در‬

‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬‫ﺘﻪ‬
‫ﺘﻼف داﺷ‬
‫ﺑﺎﻗ ﻲ ﻣﺎﻧﺪن آن اﺧ‬‫ﺒﻨﺎي‬
‫ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻣ‬‫ﺑﺮ ﻣﻤﺎﻧﻌ ﺖ از ﻣﺠﺎزا ت‬‫اﻋﺼﺎرﺗﻮاﻓﻖ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻖ دﻓﺎع را دﻟﻴﻠ ﻲ‬

‫ﯿﻢ ‪-:‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨ‬‫ﯾﻦ رو ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع را در دو ﺷﺎﺧﻪ‬
‫ﯿﺮ آن از ا‬
‫ﺛ‬‫ﯾﻂ آن وﺗﺄ‬
‫ﺷﺮا‬

‫ﯾﻂ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪:‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬ﺷﺮا‬

‫ﺛﺎر ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪:‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬آ‬

‫ﯾﻂ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪:‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬ﺷﺮا‬

‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻤﺎره )‪(111‬ﺳﺎل ‪ 6 1‬م در ﻣﺎده )‪(42‬ﻣﻘﺮر ﻣﯽ دارد ﮐﻪ »اﮔﺮ ﻓﻌﻞ در اﺳ‬

‫ﯿ ﺴ ﺖ‪ .‬در دﻓﺎع از‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﺟﺮم ﻧ‬
‫ﺒﺎل ﻫﺮ ﮐ ﺲ ﻣﺮ‬
‫ﺘﯽ در ﻗ‬
‫ﯿ‬‫ﯿﭻ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ‪«...‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫ‬
‫واﻗﻊ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﻣﯽ ﻧ‬

‫ﯾﺮ‪:‬‬
‫ﯾﻂ ز‬
‫ﯾ ﺖ ﺷﺮا‬
‫ﺑﺎ رﻋﺎ‬‫ﯾﮕﺮان‬
‫ﯾﮕﺮانﯾﺎ ﻣﺎل د‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻟ ﺶ‪ ،‬ﺟﺎن د‬

‫ﯾﻦ ﺧﻄﺮ وﺟﻮد دارد و‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ا‬‫ﺘﻘﺪ‬
‫ﯾﮕﺮان ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮدﯾﺎ ﻣﻌ‬
‫ﯿﻪ ﺧﻮدﯾﺎ ﻣﺎل ﺧﻮدﯾﺎ ﺟﺎنﯾﺎ ﻣﺎل د‬
‫ﺘﯽ ﻋﻠ‬
‫ﯾ‬‫ﯾ ﺐ اﻟﻮﻗﻮع ﺟﻨﺎ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﻗﺮ‬‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺪاﻓﻊ‬
‫‪1 -‬در ﺻﻮر‬

‫ﺘﻦ‬
‫ﭘ ﺲ در ﺣﺎﻟ ﺖ دﻓﺎﻋﯽ ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﺸ‬‫ﺘﺎده اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﯿﻔ‬‫ﺗﻔﺎق ﻧ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ا‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ وﺗﻌﺮض ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻏ‬‫ﯾﻞ ﻣﻌﻘﻮل‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬‫ﺘﻘﺎد او‬
‫اﻋ‬

‫ﺘﻦ‬
‫ﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓ‬
‫ﺘﺪ‪ .‬اﻧ‬
‫ﯿﻔ‬‫ﺑ‬‫ﺗﻔﺎق‬
‫ﯾﻦ ا‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ ﮐﻪ ا‬
‫ﯿﺪ ﻧ‬
‫ﺑﻌ‬‫ﯿﺮد‪،‬‬
‫ﺑﮕ‬‫ﺑﺮا ی ﮐ ﺴﯽ ﻣﺸﺮوع اﺳ ﺖ و اﮔﺮ ادﻋﺎ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳ ﺖ او را ﻣﯽ ﮐﺸﺪﺗﺎ او را‬‫ﯾﮕﺮ ی‬ ‫و‬
‫ﺷﺨﺺ د‬

‫)‪. (1‬‬

‫ﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺘﯽ ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎ ت دوﻟ‬‫ﯾﻦ ﺧﻄﺮ‬
‫ﺑﺮا ی دور ی از ا‬‫ﺘﻀﯽ‬
‫ﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻘ‬
‫‪2-‬اﮔﺮ ﻧ‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﯾﻨﺠﺎ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوعﺳﻠ ﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫ﯾﺮا در ا‬
‫ﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ز‬
‫ﺘﯽ ﻣ‬ ‫ﻧﺪارد‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎ ت دوﻟ‬ ‫وﺟﻮد‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ‬‫او ﻣﯽ‬

‫ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ اﻗﺪاﻣﺎ ت دﻓﺎﻋﯽ ﺻﺎدر ﺷﺪهﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ‬‫ﯾﻦ‬

‫ﺑﺪونﺗﺨﻄﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ا‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﻦ ﺣﻖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬اﻋﻤﺎل ا‬‫ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ‬‫ﺘﻨﺎﺳ ﺐ‬
‫ﯾﺪ ﻣ‬
‫ﺑﺎ‬‫‪3-‬دﻓﺎع‬

‫ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺑﺎ‬‫آن‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﻞ ﺣﻤﻠﻪ‬‫ﺘﻨﺎﺳ ﺐ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﻧﺎﺷﯽ از آن ﻣ‬
‫ﯾﺪ از ﻧﻈﺮ وﺳﻌ ﺖ و ) ‪(3‬‬
‫ﺑﺎ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾﮕﺮان‬
‫ﺘﻮﺟﻪ ﺟﺎنﯾﺎ ﻣﺎل د‬
‫ﻣﺪاﻓﻊﯾﺎ ﻣ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺎل‬
‫ﺘﻪ‬ ‫ﻧﺪاﺷ‬
‫ﺗﻌﺮضﺟﺎنﯾﺎ‬
‫ﺘﻮﺟﻪ‬
‫ﯿﻞﻣ‬
‫ﺧﻄﺮ‬
‫ﺒ‬‫ﺑﻪاز ﻗ‬
‫ﺧﻄﺮ‬
‫ﯾﺪ‬‫ﺗﻬﺪ‬
‫ﺖ یﮐﻪدﻓﻊ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺳ‬‫ﯾﮕﺮا ی‬
‫ﺒﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﯿﻠﻪﻣﻌد‬
‫ﺗﯽ‬
‫ﺳ‬
‫ﺻﻮر‬
‫ﻣﺪاﻓﻊ و‬
‫ﺣﻖ در‬
‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﯾﻦ‬
‫و‪ -‬ا‪4‬ا‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺑﻪ او‬‫ﺑﺎ ﻋﻤﻞﺗﺠﺎوز ی‬‫ﺘﻨﺎﺳ ﺐ‬

‫ﯾﻦ ﻻزم اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ دﻓﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﻣﺪاﻓﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ د ﻫﺪ ﻣ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۰۸‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﻞ ﻣﺤﻤﻮد‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ذار ی ﺧﻠ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﺘﺮ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص )‪(۳‬دﮐ‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬ ‫ﺻﺮف‪.‬ی ﻋ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ‬ ‫‪162‬‬
‫دﮐ‬ ‫)‪(۲‬‬
‫ﺒﻠﯽ‪ ،‬ص ‪۲۲۷.‬‬
‫ﺒﻊ ﻗ‬
‫ﺑﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯿﺪ اﻟﺬو‬
‫ﺘﺮ ﺧﺎﻟﺪ ﺣﻤ‬
‫ﺜﯽ‪ ،‬دﮐ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬

‫‪19‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﺮا ی دﻓﻊ ﺣﻤﻠﻪ‪.‬‬‫ﯾﮕﺮ ی‬

‫ﯿﻠﻪ د‬
‫ﺑﺮ ﻓﻘﺪان وﺳ‬‫ﺑﺮا ی ﻣﺤﺎﻓﻈ ﺖ از ﺧﻮد‪ ،‬ﻋﻼوه‬‫ﺑﻪ ﻗﺪر ت ﻋﻤﻮﻣﯽ‬‫ﺗﻮاﻧﯽ درﺗﻮﺳﻞ‬
‫ﻧﺎ‬

‫)‪. (1‬‬

‫ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﺻﻮر ت ﺷﮑ ﺴ ﺖﯾﮑﯽ از‬

‫ﺷﻮد‪. .‬‬
‫ﯾﺰ‬
‫ﻣﯽﺟﺎ‬
‫ﻓﻌﻞ‬‫ﻓﻮق‪ ،‬ت‬
‫ﯾﻂ ﻣﺠﺎزا‬
‫ﺷﺮاآن‬
‫ﺗﮑ ﺐ‬
‫اﺣﺮاز‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮ‬
‫ﺖ ت‬
‫ﺻﻮر‬
‫دراﺳ‬
‫ﺲا ی‬
‫ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮﻋﮑ‬‫ﻋﻤﻞ و‬
‫ﺑﻠﮑﻪﻧﺪارد‬
‫ﯿﻔﺮ ی‬
‫ﺷﻮد‬
‫ﻣﯽﺖ ﮐ‬
‫ﯿ‬‫ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﻣﺠﺎز‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﻣ‬
‫ﯿﺮ‬‫ﻋﻤﻞ ﻏ‬
‫ﯿﭻ‬‫ﺐ ﻫ‬
‫ﺷﺮوط‪،‬‬
‫ﺗﮑ‬‫ﻣﺮ‬

‫ﯾﻦ ﻣﻮرد وﺟﻮد دارد‪:‬‬

‫ﺜﻨﺎ در ا‬
‫ﺘ‬‫در دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع دو اﺳ‬

‫ﺑﻮده و ﻣﺎده )‪ (46‬ق‪.‬م‪ .‬اﻋﻀﺎ ی ﻣﻘﺎﻣﺎ ت‬‫ﺘﯽ‬

‫ﺑﺮ ﻣﻘﺎﻣﺎ ت دوﻟ‬
‫ﺑﺮا‬‫ﯾﻒ ﺷﻐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ از آن در‬
‫ﯿﻦ اﻧﺠﺎم وﻇﺎ‬
‫اﻟﻒ ‪-‬از ﻧﻈﺮ ﺻﺮاﺣ ﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺣ‬

‫ﺘﻪ‬
‫ﯿ ﺖ داﺷ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﺘﺮ‬
‫ﯿﺸ‬‫ﺑ‬‫ﺘﯽ اﮔﺮ از ﺣﺪود ﺷﻐﻠ ﺶ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺣ‬‫ﯾﻒ ﺷﻐﻠﯽ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﺘﯽ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در اﺟﺮا ی وﻇﺎ‬
‫دوﻟ‬

‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ا‬

‫)‪(2‬‬
‫ﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ داﺷ ﺖ‪.‬‬
‫ﯾﻦﺗﺮس دﻟ‬
‫ﯾﺠﺎد ﺷﻮد و ا‬
‫ﯿﻢ آن ﻣﯽ رﻓ ﺖ ﮐﻪ ﺻﺪﻣﺎ ت ﺟﺪ ی ا‬
‫ﺑ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪:‬داﻧﺪ‪.‬ﻣﺎده )‪ (43‬ق‪.‬م‪.‬ا‬
‫ﯾﺰ ﻧﻤﯽ‬
‫ﯾﺮ‬
‫ﺟﺎ‬
‫ﻣﻮارد ز‬
‫ﻣﻮاردازﺧﺎص‬
‫دﻓﻊﯾﮑﯽ‬
‫ﺟﺰ در‬
‫ﻗﺼﺪ‬
‫ﺑﻪ ی را‬
‫ﻋﻤﺪ‬
‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﺘﻞ‬
‫ﻣﮕﺮ ا‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻗ‬
‫ﺘﻞ‪،‬‬‫ﻣﯽ‬
‫داﻧﺪ‪ .‬ﻗ‬
‫ﺳﻞ‬ ‫ﻧﻤﯽ‬
‫ﺘﻮ‬‫ﯾﺰ ﻣ‬
‫ﺑﻪﺟﺎآن‬
‫ﻣﺪاﻓﻊرا‬
‫ﯿﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺪ‬
‫ﺒﻌ ﮐﻪ‬
‫ﯾﯽ‬
‫ﺗ‬‫ﯿﺮو‬
‫ﻣﺸﺮوع از‬
‫دﻓﺎع از ﻧﻈﺮ ﻧ‬
‫ﺧﺼﻮص ب‪-‬‬
‫ﯾﺪ‪» :‬ﺣﻖ‬
‫ﮔﻮ‬
‫ﯾﻦ‬ ‫ﻣﯽا‬
‫در‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ‬
‫ﯾﻦﺗﺮس دارا ی دﻻ‬
‫ﺗﯽ ﮐﻪ ا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺻﻮر‬‫ﺘﻪ‬
‫‪-1‬ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪﺗﺮس از ﻣﺮگﯾﺎ ﺟﺮاﺣ ﺖ ﺟﺪ ی داﺷ‬

‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻴﻞ او‪.‬‬‫ﺑﺎ زن و ﻟﻮاط ﻛﺮدن اوﻳﺎ ﻣﺮد‬‫‪2-‬ﺟﻤﺎع ﻛﺮدن‬

‫ﯿﺮ ی از‬
‫ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﻠﻮﮔ‬‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﯾﺰ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ا‬
‫ﺘﻞ ﻋﻤﺪ را ﺟﺎ‬
‫ﯾﺪ )ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع از ﻣﺎل‪ ،‬ﻗ‬
‫ﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﻮ‬
‫ﯾﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺎده )‪(44‬ﻧ‬
‫ﺑﺎ‬
‫‪3 -‬آدم ر‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬‫ﯾﺮ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮارد ز‬

‫‪.‬‬ ‫ﺗ ﺶ زدن ﻋﻤﺪ ی‬

‫‪-1‬آ‬

‫‪-2‬ﺟﺮمﺳﺮﻗ ﺖ‬

‫ﯿﻤﻪ ﻫﺎ ی آن در ﺷ ﺐ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻦ زدهﯾﺎﯾﮑﯽ از ﺿﻤ‬‫‪3-‬ورود‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﯾﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ‬
‫ﯾﻦﺗﺮس دارا ی دﻻ‬
‫ﺗﯽ ﮐﻪ ا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ در ﺻﻮر‬‫ﯿﻢ ﻣﺮگﯾﺎ ﺻﺪﻣﺎ ت ﺟﺪ ی‬
‫ﺑ‬‫‪4 -‬ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ در آن‬

‫ﺛﺎر دﻓﺎع ﺷﺮﻋﯽ‪:‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬آ‬

‫ﺑﺮﻗﺮار ی ﺣﺎﻟ ﺖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و ﻋﺪم ﻋﺪول ﻣﺪاﻓﻊ از ‪...‬‬‫ﺑﺮا ی‬‫ﯾﻂ ﻣﻘﺮر در ﻗﺎﻧﻮن‬
‫در ﺻﻮر ت اﺣﺮاز ﺷﺮا‬

‫ﺑﺮ ﻧﺪارد را‬‫ﺘﯽ در‬

‫ﯿ‬‫ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺮم ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬‫ﯾﺰ‬
‫ﺑﯽ ﺟﺎ‬
‫ﺗﮑﺎ‬
‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ار‬
‫ﯾﻦ ﺣﻖ در ﺻﻮر‬
‫ﺘﻔﺎده از ا‬
‫ﯾ ﺖ ﻫﺎ ی ﻗﺎﻧﻮن در اﺳ‬
‫ﻣﺤﺪود‬

‫ﭙﺮﺳﺪ؟‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ ﮐﻪ از ﻣﺪاﻓﻊ ﻧ‬
‫ﯾﺪ‪ :‬ﮐ‬
‫ﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺮر ﮐﺮده اﺳ ﺖ و در آن ﻣﺎده )‪(42‬ﻣﯽ ﮔﻮ‬
‫ﺗﮑ ﺐ از ﺣﻘﯽ اﺳ‬
‫ﯾﺮا ﻣﺮ‬
‫ز‬

‫ﺑﺮا ی ﻋﻤﻠﯽ در ﺣﺪود‬‫ﯿﻔﺎ ی ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع واﻗﻊ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﻣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ (...‬و‬
‫ﺘ‬‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت‪) :‬اﮔﺮ ﻓﻌﻞ در اﺳ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬‫ﺒﺎه از ﻃﺮف ﺷﺨﺺ‬

‫ﺘ‬‫ﯿﻞ اﺷ‬
‫ﺑﻪ دﻟ‬‫ﯾﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ، .‬ﺧﻮاه ا‬‫ﺘﻪ‬
‫ﺘﺠﺎوز ﺿﺮر ی داﺷ‬
‫ﯿﺮ ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﻏ‬‫ﺗﮑ ﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺣﻖ ﺧﻮد ﻣﺮ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۰۹‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﻞ ﻣﺤﻤﻮد‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ذار ی ﺧﻠ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۷۵-۲۷۶.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺘﺮﺳﻠﻄﺎن اﻟﺸﺎو ی‪ ،‬ﻣﻨ‬
‫ﯿﻦ اﻟﺨﻼف‪ :‬دﮐ‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ ﺣ ﺴ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬

‫‪20‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬‫ﺒﺎه ﮐﺮده‬
‫ﺘ‬‫ﺑﻪ ﻫﺪف اﺷ‬‫ﺑﺖ‬
‫ﺑﺰﻧﺪ‪،‬ﯾﺎ در اﺻﺎ‬‫ﺑﻪ‬
‫ﺑﻪ اوﺳ ﺖ ﺿﺮ‬‫ﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﺘﻘﺎد‬
‫ﯿﻞ اﻋ‬
‫ﺑﻪ دﻟ‬‫ﺘﺠﺎوز‬
‫ﯿﺮ از ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﻏ‬‫ﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ا‬

‫ﺗﮑ ﺐ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺪاﻓﻊ‪،‬‬

‫ﯾﻦ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻣﺮ‬
‫ﺑﺮ ا‬‫ﯾﻨﻬﺎ ﻣﺸﺮوط‬
‫ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ا‬‫ﯾﮕﺮ ی‬
‫ﺑﻪ د‬‫ﺒﺎه‬
‫ﺘ‬‫ﯿﺮ ی اﺷ‬
‫ﺑﺰﻧﺪ و در ﻫﺪف ﮔ‬ ‫ﯾﻨﮑﻪ ﻋﻤﺪا ً ﻣ‬
‫ﺘﺠﺎوز را‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ا‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﻧﺸﻮد ‪1) .‬‬

‫ﺘﺠﺎوز ﺷﺪه اﺳ ﺖ ﻣﺮ‬
‫ﯿﺮ ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺮاﺣ ﺖ ﻏ‬‫ﯿﺎط را ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﻗﺼﻮرﯾﺎ ﻋﺪم اﺣ‬

‫‪.‬‬

‫ﯿﺖ‬
‫ﯾﮑﯽ ﮐﻪ در دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع از ﺧﻮد دﻓﺎع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در اﺻﻞ ﻋﺪم ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز ﻣﻄﻠﻖ ﺷﻤﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺮ‬
‫دﻓﺎع ﻣﺸﺮوعﯾﮑﯽ از دﻻ‬

‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ‬‫ﯿﺮﻧﻈﺎﻣﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮانﯾﮏ ﻏ‬‫ﺑﺪون ﻣﺠﺎزا ت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬‫ﺘﻀﺎ ی ﻗﺎﻋﺪه‪ ،‬ﻋﻤﻞ را‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻞ و اﻗ‬‫ﯾﺮا دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‬
‫ﯾﮏ اﺳ ﺖ ز‬
‫ﺷﺮ‬
‫)‪(2‬‬
‫‪.‬‬ ‫اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻮدن ﻋﻤﻞ دﻓﺎﻋﯽ اﺳ ﺖ و ﻫﺮﮐ ﺲ در‬‫ﺒﺎح‬

‫ﯿﻮد آن ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣ‬
‫ﺑﻪ ﻗ‬‫ﺘﺰام‬
‫ﯾﻂ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و اﻟ‬
‫ﺑﻮدن ﺷﺮا‬‫ﯿﺎ‬
‫ﺛﺮ ی ﮐﻪ از ﻣﻬ‬
‫ﯾﻦ ا‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬

‫ﯿﻦ ﺷﺪ ت ﻋﻤﻞ‬
‫ﺑ‬‫ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد وﺗﺠﺎوز از ﺣﺪود دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع اﺳ ﺖ‪ .‬ﻋﺪمﺗﻨﺎﺳ ﺐ‬‫ﯾﻦ ﺟﻮاز‬
‫ﻋﻤﻞ دﻓﺎﻋﯽ ﺷﺮﮐ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ از ا‬
‫)‪(3‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻓﺎﻋﯽ و ﺧﻄﺮ ی ﮐﻪ ﻓﺮد ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ راﺗﻬﺪ‬

‫ﯿﻢ‬
‫ﭘﺮوﻧﺪه وﺗﺼﻤ‬‫ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع‬‫ﺑﻮط‬
‫ﯾﺎ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع وﺟﻮد داردﯾﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﺮ‬
‫ﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓ ﺖ ﮐﻪ آ‬
‫ﺘ‬‫ﯾﻘﯽ ﮐﻪ از آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻧ‬
‫ﺑﯽ ﺣﻘﺎ‬
‫ﯾﺎ‬
‫ارز‬

‫ﯾﺪﻧﻈﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻈﺎر ت ﮐﻨﺪ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ی ﮐﻪ دادﮔﺎهﺗﺠﺪ‬‫ﯾﺠﺎ ب ﮐﺮده اﺳ ﺖ‬
‫ﯾﻄﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ دﻓﺎع را ا‬
‫ﯿﺎﻧﮕﺮ ﺷﺮا‬
‫ﺑ‬‫ﺑﺪو ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬‫دادﮔﺎه‬

‫ﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻗﺮار اﺳ ﺖﯾﺎ ﺧ‬‫ﯾﻂ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‬
‫ﯾﺎ ﺷﺮا‬
‫ﮐﻪ آ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۸۱.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺘﺮﺳﻠﻄﺎن اﻟﺸﺎو ی‪ ،‬ﻣﻨ‬
‫ﯿﻦ اﻟﺨﻼف‪ :‬دﮐ‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ ﺣ ﺴ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ﺻﺺ ‪۱۷۲-۱۷۳.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۹۳.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺎرک‪ ،‬ﻣﻨ‬
‫ﺒﺎس اﻟﺤ ﺴﻨﯽ و ﻋﺎﻣﺮ ﺟﻮاد ﻋﻠﯽ اﻟﻤ‬
‫ﺘﺮ ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬

‫‪21‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮعﺳﻮم‬

‫ﯿﻔﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم وﻇ‬

‫ﯿﺠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻓﺮاد راﺗﺤ ﺖ‬

‫ﺘ‬‫ﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ﻧ‬
‫ﺳﯽ ﻣﻌ‬‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫ﺑﺮا وی ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫وﻇﺎدﮐﻪ‬
‫ﯾﻔﯽ را‬
‫ﻫﺪ‬ ‫ﺗﯽ‬
‫ﯿﺎراﻣﯽ‬
‫ﺖ‬ ‫ﺘ‬‫اﺧ‬
‫اﻧﺠﺎم‬
‫دوﻟ‬

‫ﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ی ﻇﺎ ﻫﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻤﺎره )‪(111‬ﺳﺎل ‪1348‬‬

‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯾﻦﺗﺨﻠﻒ ﻣﺼﻠﺤ ﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﯿﺮ ﻗﺮار د ﻫﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ا‬
‫ﺛ‬ ‫و‬
‫ﺗﺄ‬

‫ﺑﺮ ﺟﻮاز‪ ،‬و‬‫ﯿﻞ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟ‬‫ﯿﻒ«‬
‫در ﻣﺎده »ﻣﺼﺎدف ﺷﺪ‪.‬ﺗﮑﻠ‬

‫ﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺮﻣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪:‬‬

‫ﯿﻔﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﻣﻮارد ز‬
‫ﯾﻦ ﮐﻪ‪» :‬اﮔﺮ ﻋﻤﻠﯽ ازﺳﻮ ی ﮐﺎرﻣﻨﺪﯾﺎ ﻣﺄﻣﻮر وﻇ‬
‫ﯿﺎن ا‬
‫ﺑ‬‫ﺑﺎ‬
‫)‪(40‬‬

‫ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬‫ﯿ ﺖ ﺧﻮد‬
‫ﺘﻮر داده اﺳ ﺖ اﻧﺠﺎم د ﻫﺪﯾﺎ اﻧﺠﺎم آن را در ﺻﻼﺣ‬
‫ﯿ ﺖ در اﺟﺮا ی آﻧﭽﻪ دﺳ‬
‫ﺑﺎ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫‪-1‬اﮔﺮ ﻋﻤﻠﯽ را‬

‫ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬‫ﺑﺎﺷﺪﯾﺎ اﻃﺎﻋ ﺖ از او را واﺟ ﺐ‬‫ﯾﺪ از او اﻃﺎﻋ ﺖ ﮐﻨﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه‬

‫ﺑﺎ‬‫ﺘﻮر ی ﮐﻪ از ﻃﺮف ﻣﺎﻓﻮﻗﯽ ﮐﻪ‬
‫‪2 -‬اﮔﺮ ﻋﻤﻞ از ﻃﺮف او در اﺟﺮا ی دﺳ‬

‫رو ی او‬

‫ﺑﻮده اﺳ ﺖ و در ﻣﻮرد دوم اﮔﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺟﺎزه‬‫ﯾﻞ ﻣﻌﻘﻮل‬

‫ﺑﻪ دﻻ‬‫ﺑﻮدن ﻋﻤﻞ‬‫ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬‫ﺗﮑ ﺐ‬
‫ﺘﻘﺎد ﻣﺮ‬
‫ﺑ ﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻋ‬
‫ﺛﺎ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬‫در ﻫﺮ دو ﺻﻮر ت‬
‫ﮐﻪ آن را‬

‫ﺘﻦ ﻣﺎده‬
‫ﺑﻪ و ی( و ﻣ‬‫ﺘﻮر ﺻﺎدره‬
‫ﺑﺤ ﺚ در ﻣﻮرد دﺳ‬‫ﺘﻀﯽ ﻣﺠﺎزا ت ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﯿﺎﻃﺎ ت ﻣﻘ‬
‫ﺘ‬‫ﯿﺎﻃﺎ ت و اﺣ‬
‫ﺘ‬‫ﯾ ﺖ اﺣ‬
‫رﻋﺎ‬
‫ﺑﺎﺖ‪.‬‬
‫ﺳ‬‫ﺟﺰ‬
‫)‪(39‬ا‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺎده‬
‫ﻧﺪاده‬
‫ﻗﺎﻧﻮنرا در‬
‫ﻫﻤﺎن ب آن‬
‫ﺗﮑﺎ‬
‫ار‬

‫ﺑﺮا ی ﺟﻮاز وﺿﻊ ﮐﺮده‬‫ﯿﻞﯾﮏ اﺻﻞ ﮐﻠﯽ را‬

‫ﯿﻦ دﻟ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤ‬‫ﺘﻦ ﻣﺎده )‪ (39‬ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣ‬‫ﺒﻠﯽ‬
‫ﺘﻦ ﻗ‬
‫ﯾﻦ دو ﻣ‬
‫از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ا‬

‫ﯿﻔﻪ ﺧﺪﻣﺎ ت ﻋﻤﻮﻣﯽ‬

‫ﯿﻦ اﻓﺮاد ی ﮐﻪ وﻇ‬
‫ﺑﺮا ی ﮐﺎرﻣﻨﺪان و ﻫﻤﭽﻨ‬‫ﺑﺮد ی آن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ی ﮐﺎر‬‫ﺘﻦ ﻣﺎده )‪(40‬ﻋﻤﻠﯽ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫اﺳ ﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣ‬

‫ﯿﻢ ﮐﺮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ‬

‫ﺒ ﺖ ﺧﻮا ﻫ‬
‫ﯿﻔﻪ ﺻﺤ‬
‫ﯿﻢ ﮐﻪ اوﻟﯽ در ﻣﻮرد اﺻﻞ ﮐﻠﯽ در اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨ‬
‫ﺑﻪ دو ﺷﺮطﺗﻘ ﺴ‬‫ﺒﺤ ﺚ را‬
‫ﯾﻦ ﻣ‬
‫ﯾﻦ ﻣﺎ ا‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫را دارﻧﺪ‪،‬‬

‫ﯿﻔﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺠﺎم وﻇ‬‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺧﻮا ﻫﺪ‬‫ﮐﻪ ﺷﺮط دوم در ﻣﻮرد‬

‫ﯿﺎز‬
‫ﯿﻦ ﻧ‬
‫اوﻟ‬

‫ﯿﻔﻪ‬
‫اﺻﻞ ﮐﻠﯽ در اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯿﻔﻪ‪:‬‬
‫ﺒﺎﻧﯽ ﺟﻮاز اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯿﻢ‪ ،‬اوﻟﯽ در ﻣﻮرد اﺻﻞ ﮐﻠﯽ و دوﻣﯽ در ﻣﻮرد ﻣ‬
‫ﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨ‬
‫ﺑ‬‫ﺑﺨ ﺶ‬‫ﯾﻦ اﻟﺰام را در دو‬
‫ا‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬اﺻﻞ ﮐﻠﯽ‪.‬‬

‫ﯿﻔﻪ‪.‬‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﺟﻮاز اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﺒﺤ ﺚ دوم‪ :‬ﻣ‬
‫ﻣ‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬اﺻﻞ ﮐﻠﯽ‪:‬‬

‫ﯿﻞ ﮐﻠﯽ ﻣﻄﻠﻖ‬

‫ﯿﻔﻪ را دﻟ‬
‫ﯾﻦ ﻣﺎده ادا ی وﻇ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ( ا‬
‫ﯿﻒ ﻣﻘﺮر در ﻗﺎﻧﻮن واﻗﻊ ﺷﻮد ﺟﺮم ﻧ‬
‫ﯿﺪارد ﮐﻪ )اﮔﺮ ﻓﻌﻞ در ادا یﺗﮑﻠ‬
‫ﻣﺎده )‪ (39‬ق‪.‬م‪.‬ا ﻣﻘﺮر ﻣ‬

‫ﯿﻔﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺘﻪ و ﻋﺎم اﺳ ﺖ و ﻫﺮ ﮐﺎر ی را ﻣﺠﺎز ﻣﯽ داﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ در اﻧﺠﺎمﯾﮏ وﻇ‬
‫ﻣﻄﻠﻖ ﺟﻮاز داﻧ ﺴ‬

‫‪22‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯾﻦ ﻧﺺ‬
‫ﺑﺮا یﺗﺤﻘﻖ ا‬‫ﺘﻨﺪ ﻣﻄﻠﻖ اﺳ ﺖ و‬
‫ﯿﻔﻪ ﻫ ﺴ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم وﻇ‬‫ﺑﻪ ﻧﻔﻊﺗﻤﺎم اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﮑﻠﻒ‬‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ ﻗﺎﻧﻮن وﺿﻊ ﺷﺪه و‬

‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﺑﺪ‪ .‬ﻫﺪف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از وﻇ‬
‫ﯿﻔﻪ ا ی ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺮر ﮐﺮده اﺳ ﺖ‪،‬ﺗﺤﻘﻖﯾﺎ‬
‫ﻻزم اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ در اﻧﺠﺎم وﻇ‬

‫)‪(1‬‬ ‫ﯿﻔﻪ ﻻزم اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮا ی اﻧﺠﺎم آن وﻇ‬‫ﺘﻦ از آﻧﭽﻪ‬
‫ﺗﺮ رﻓ‬
‫ﺑﺪون ﻓﺮا‬

‫ﯿﻒ ﻣﻘﺮر در ﻗﺎﻧﻮن واﻗﻊ ﺷﻮد ﻣﺸﺮوع‬

‫اﺟﺮا یﺗﮑﻠ‬
‫ﻧﻤﯽدرﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺤﺪودی ﮐﻪ‬
‫ﺘﺎر‬
‫ﯾﺎ رﻓ‬
‫ﻓﻌﻞرا‬
‫ﯿﻨﯽ‬ ‫ﻣﻌ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻫﺮ‬
‫ﺳﺎس آن‬
‫ﯾﺎ‬
‫ﺧﺎﺻﯽا‬
‫ﺑﺮ‬‫ﺘﻨﺪ و‬
‫ﺟﺮم‬
‫)‪(39‬ﻫ ﺴ‬
‫ﻣﺎدهﺴﺎن‬
‫اﺻﻞﯾﮑ‬‫ﻣﻨﺪرج در‬
‫ﺒﻖ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻃ‬
‫اﺻﻞ ﮐﻠﯽ‬

‫ﺑﻪ‬‫ﺘﻼ‬
‫ﺒ‬‫ﯾﺾ ﻣ‬
‫ﯾﯽ ﻣﺮ‬
‫ﯿﻤﺎر ﺧﻮد اﺳ ﺖ و در ﺻﻮر ت اﻓﺸﺎ ی آن ﻣﺠﺎزا ت ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﮔﻮ‬
‫ﺑ‬‫ﺑﻪ ﺣﻔﻆ راز‬‫ﭘﺰﺷﮏ ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ ً ﻣﮑﻠﻒ‬‫ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮنﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﯾﺢ‬ ‫ﻫﻤﺎن‬
‫ﻣﺎدهﺗﺼﺮ‬ ‫ازﺖ ﮐﻪ‬
‫ق‪.‬م‪.‬ا‪.‬اﺳ‬
‫ﯿﺰ ی‬ ‫)‪(438‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﭼ‬ ‫ﯾﻦ‬
‫ا‬ ‫ﺒﻖ ﻧﺺ ﻣﺎدهو‬
‫ﺑﺮ ﻃ‬‫ﯾﻦ ﻣﻮارد ﭼﻮن در اﺟﺮا ی ﺣﮑﻢ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﯿﺮدار اﺳ ﺖﯾﺎ اﻓﺸﺎ ی راز در ا‬
‫ﯿﻤﺎر ی واﮔ‬
‫ﺑ‬

‫)‪. (2‬‬

‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﯾﺮا اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺟﺮمﺗﻠﻘﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ز‬
‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﺷﻮد‪ ،‬ا‬‫اﮔﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻋﻤﻠﯽ را ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﮐﻨﺪ و ﺷﺨﺺ ﻣﮑﻠﻒ‬
‫ﯾﻦ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬

‫ﯿﻒ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮنﺗﮑﻠ‬
‫ﯾﺪ و ﻓﻌﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻘﻮل ﻧ‬
‫ﯿﻞ ﻣﻮﺟﻪ‪ ،‬ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ را از ﻓﻌﻞ ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ ﻣﯽ زدا‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟ‬

‫ﺑﺎ ﻗﻮام و‬‫ﯾﻦ اﻣﺮ‬

‫ﯾﺮا ا‬
‫ﯿﻦ ﺣﺎل آن را ﻣﺠﺎز و ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﮐﻨﺪ‪ ،‬ز‬
‫ﭙ ﺲ اﻧﺠﺎم آن را ﺟﺮمﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻋ‬
‫ﯿﻦ ﮐﻨﺪ وﺳ‬
‫ﯿ‬‫ﺧﺎﺻﯽ راﺗﻌ‬

‫ﻗﻮام ﺣﺎﮐﻢ در ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻣﻨﺎﻓﺎ ت دارد‪. .‬‬

‫)‪. (3‬‬

‫ﯿﻨﯽ ﻣﮑﻠﻒ ﮐﺮده‬

‫ﺑﺮا ی ﻣﻘﺼﻮد ﻣﻌ‬‫ﯿﻨﯽ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﮐﺮده و او را در ﺣﺪود ﻣﻌ‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬او را ﻣﺠﺎز‬‫ﯿﻞ ﮐﺮده‬
‫ﺑﺮ اوﺗﺤﻤ‬‫ﺗﯽ را‬
‫ﺑﻞ ﻣﺠﺎزا‬
‫ﯿﻦ و ﻗﺎ‬
‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻓﻌﻞ ﻣﻌ‬
‫در ﺻﻮر‬

‫ﯾ ﺖ ﻣﺎﻟﮏ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪه اﺳ ﺖ ‪.‬‬

‫ﺑﺪون رﺿﺎ‬‫ﯾﯽ ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﺑﺮا ی آن ﻋﻤﻞ و ﻣﺠﺎزا ت ﺷﻮد‪ ،‬ﮔﻮ‬‫ﯿﻔﺮ ی دارد‪.‬‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫اﺳ ﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺻﻮر تﺗﺠﺎوز از آن ﺣﺪود‪ ،‬ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬

‫‪.‬‬

‫ﯿﻔﻪ‪:‬‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﺟﻮاز اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﺒﺤ ﺚ دوم‪ :‬ﻣ‬
‫ﻣ‬

‫ﺘﻦ ﻣﺎده )‪(39‬‬

‫ﺒﺪﻳﻞ ﻣ ﻲ ﺷﻮد و ﺷﺎ ﻫﺪ آن ﻧﻴﺰ ﻣ‬
‫ﺒﺎحﺗ‬
‫ﺑﻪ ﻓﻌﻞ ﻣ‬‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ آن ﻋﻤﻞ ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ‬‫ﺒﻨﺎي ﺟﻮاز اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳ ﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣ‬

‫ﯿ ﺴ ﺖ اﮔﺮ ﻋﻤﻞ رخ د ﻫﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪» :‬وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺟﺮم ﻧ‬‫ﻗﺎﻧﻮنﺗﻌﺰﻳﺮا ت ﻣ ﻲ‬

‫)‪(5‬‬
‫ﯿﻦ ﮐﺮده اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﯿ‬‫ﯿﻔﻪ ا ی ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮنﺗﻌ‬
‫وﻇ‬

‫‪8‬م‪ ،‬ص ‪136-137.‬‬ ‫ﺑﻐﺪاد‪1 ،‬‬‫ﯿﺎن‪،‬‬

‫ﯿﻘﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ دوم‪ ،‬ﭼﺎ پ اﻟﻔ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﻢ‪ :‬ﻗﻮاﻋﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﯽ ﺣﻘﻮق ﺟﺰا یﺗﻄ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫ﺘﺮ اﮐﺮم ﻧﺸﺎط ا‬
‫)‪(1‬دﮐ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۱۶.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۳۵.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺑﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯿﺪ ی اﻟﺬو‬
‫ﺘﺮ ﺧﺎﻟﺪ ﺣﻤ‬
‫ﺜﯽ و دﮐ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۳۷‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﯿﻢ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫ﺘﺮ اﮐﺮم ﻧﺸﺎط ا‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۵۳‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫اﻟﺸﺎو ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫اﻟﺨﻼف‬ ‫ﯿﻦ‬‫ﺳﻠﻄﺎنﺴ‬
‫ﺘﯽ‪ .‬ﻋﻠﯽ ﺣ‬
‫ﺘﺮ‬‫ﺳدﮐ‬‫دو‬
‫)‪(۵‬‬

‫‪23‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯾﺮا‬
‫ﯿﻔﻪ اﺳ ﺖ‪ ،‬ز‬
‫ﺒﻨﺎ ی ﺟﻮاز اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫ﯾﺮا ﻗﺎﻧﻮن ﻣ‬
‫ﯾﺰ و ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ز‬
‫ﯿﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺎ‬
‫ﺘﻮرﯾﺎﺗﺤﻤ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ ﻗﺎﻧﻮن دﺳ‬‫ﻫﺮ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ‬

‫ﺜﺎل‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣ‬‫ﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﯾﻒ ﺧﻮد ﻫ ﺴ‬
‫ﯾﻒ و وﻇﺎ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم وﻇﺎ‬‫ﺘﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻗﺎدر‬
‫ﯾﻖ آن ﮐﺎرﻣﻨﺪان و ﺣ‬
‫از ﻃﺮ‬

‫ﺘﻮر‬
‫ﺑﺪون دﺳ‬‫ﺘﯽ‬
‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺣ‬
‫ﺑﺮا ی ﻫﺮ ﻓﺮد ی ﺟﺎ‬‫ﯿﺮ ی ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺘﮕ‬‫ﯾﻨﮑﻪ دﺳ‬
‫ﺑﺮ ا‬‫ﺘﻦ ﻣﺎده ‪(421)،‬ﻣﺠﺎزا ت ﻫﺎ ﻣﺸﺮوط‬
‫ﺒﻖ ﻣ‬
‫ﯿﺮ ی اﻓﺮاد ﻃ‬
‫ﺘﮕ‬‫دﺳ‬

‫ﯿﺮ ی‬
‫ﺘﮕ‬‫ﭘ ﺲ از دﺳ‬‫ﺘﻬﻢ‬
‫ﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻘﺮر ﺷﺪه اﺳ ﺖ و ﻣ‬
‫ﺘﻬﻢ ﻓﺎﺣ ﺶﯾﺎ ﺟﻨﺤﻪا ی واﻗﻊ ﺷﻮد‪.‬ﯾﺎ ا‬
‫ﺑﻪ ﻣ‬‫ﺒﺖ‬
‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻧ ﺴ‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ ذ یﺻﻼح‪ ،‬در ﺻﻮر‬

‫ﯿﻔﺮ ی در ﻣﺎده )‪(102‬‬

‫ﯿﻦ دادرﺳﯽ ﮐ‬
‫ﯾ‬‫ﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن آ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺠﺎزا تﺳﻠ ﺐ آزاد ی ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪه اﺳ ﺖ و ا‬‫ﺑﯽ‬
‫ﯿﺎ‬
‫ﺷﺪه وﯾﺎ ﻏ‬ ‫ﺘﻮار ی‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣ‬
‫ﻣﯽ‬

‫ﺷﺮط دوم‬
‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﺑﺮد ی وﻇ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ی ﮐﺎر‬

‫ﺑﻪ ﻣﺎده )‪ (40‬ﺿﻤﻴﻤﻪ ﻛﺮد‬‫ﺑﻠﻜﻪ آن را‬‫ﺒﻮد‪،‬‬

‫ﺑﺮ ﺟﻮاز ﻧ‬‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﻴﻞ‬‫ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪ‬‫ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻋﻤﻞ‬‫ﺘﻦ ﻣﺎده )‪(39‬ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬راﺿ ﻲ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار در ﻣ‬

‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﺘ ﻲ اﺳ ﺖ ﻛﻪﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮده اﺳ ﺖ‪ .‬اﺻﻞ ﮐﻠﯽ و اﻗﺪاﻣﺎ ت ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ وﻇ‬
‫دارﻧﺪ‪.‬ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ از ﺟﻬ‬
‫ﻋﻬﺪه اﺻﻞ‬
‫ﺑﺮ ﻋﻤﻠ ﻲ‬
‫ﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ را‬
‫ﺑﺮد‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎر‬
‫ﺧﺪﻣﺎ ت‬
‫ﻛﻪ‬

‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪﻣ ﺖ وﻇ‬‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬‫ﯾﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﻣﻨﺪ ی ﮐﻪ‬ ‫ﯾﻦ ﻣﺎده ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد اﺳ ﺖ ﮐﻪﺑﻪ دو ﺻﻮر ت آﻣﺪه اﺳ و‬
‫ﺖ‪ :‬اوﻟﯽ ﮐﺎر ﻫﺎ‬ ‫ا‬

‫ﯾﻢ‪:‬‬
‫ﭘﺮداز‬‫ﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﯽ‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﺑﺨ ﺶ‬‫ﯾﻦ در دو‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﭙﺮده ﺷﺪه اﺳ ﺖ و دوﻣﯽ ﮐﺎر ﻏ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽﺳ‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬ﮐﺎر ﻫﺎ ی ﺣﻘﻮﻗﯽ‪.‬‬

‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬ﮐﺎر ﻏ‬

‫ﺑﺨ ﺶ اول‪ :‬ﮐﺎر ﻫﺎ ی ﺣﻘﻮﻗﯽ‪:‬‬

‫ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﺪه و ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬‫ﯾﺰ ﻣﻘﺮر در ﻣﺎده )‪ (39‬ق‪.‬م‪.‬ا‬

‫ﺘﯽ از ﺟﺎ‬
‫ﺘﺨﺪم دوﻟ‬
‫ﻣﺴ‬

‫ﺘﺨﺪم‪،‬‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﺴ‬
‫ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﻧﻤﯽ ﻣﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺠﺎد ﻋﺪم‬
‫ﯿ اﺖ و‬
‫ﻓﻌﻞ‬
‫ﯾﻦازوﺿﻌ‬
‫ﺟﺮم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ا‬
‫ﯿﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﻫ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ او‬
‫در ﺣﺬف‬ ‫اﻋﻤﺎل‬
‫ﯾﺪ ی‬ ‫ﺗﺮد‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﻣﻮرد ﺟﻮاز‬
‫ﺗﯽ ﮐﻪ‬‫ﯾﻦ‬
‫ﺻﻮر‬
‫در و ا‬
‫او ﺖ‬
‫ﻋﻤﻞاﺳ‬
‫ﺟﺮم‬

‫)‪. (1‬‬ ‫ﯾﺪ اﻃﺎﻋ ﺖ ﺷﻮد‬

‫ﺑﺎ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎماﺣﮑﺎم‬
‫ﻣﺎﻓﻮق اﺳ‬ ‫اﺟﺮا ی‬
‫ﺘﻮر‬
‫ﺳ‬ ‫دوم‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن و‬
‫اﺟﺮا ی د‬ ‫ﺒﻖ اول در‬ ‫ودوﻃ‬
‫ﻣﻮرد‬

‫ﺗﮑ ﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻪ و ی ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳ ﺖ ﻣﺮ‬‫ﺘﻮر ی ﮐﻪ ازﺳﻮ ی ﻣﺎﻓﻮق رﺳﻤﯽ‬
‫ﯿﻔﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ در اﺟﺮا ی دﺳ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪﻣ ﺖ وﻇ‬‫ﻣﻮرد اول‪ :‬ﻣﺄﻣﻮر‬

‫ﺋﻮس اﻃﺎﻋ ﺖ ﮐﻨﺪ‬

‫ﺑﺎﺷﺪﺗﺎ ﻣﺮ‬ ‫ﺳ ﺖ وﮐﻪ دﺳ‬
‫ﺘﻮر ﻣﺎﻓﻮق ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺖ آن ا‬ ‫اﻃﺎﻋ‬
‫ﯾﺮاو ﻣ ﺴ‬
‫ﺘﻠﺰم‬ ‫ﯾﺪ از‬
‫ﺗﺼﻮ‬ ‫ﺑﺎ‬‫ااو‬
‫ﯾﻦ‬

‫ﯿﺮو ت‪۱۳۸۲، ،‬‬

‫ﺑ‬‫ﺒﯽ‪،‬‬
‫ﺘﺸﺎرا ت ﺣﻘﻮﻗﯽ اﻟﺤﻠ‬
‫ﯿﻘﯽ(‪ ،‬اﻧ‬
‫ﺒ‬‫ﺑﺮرﺳﯽﺗﻄ‬
‫ﯾﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا )‬
‫ﺒﺪاﻟﻤﻨﻌﻢ‪ :‬ﻧﻈﺮ‬
‫ﯿﻤﺎن ﻋ‬
‫ﺘﺮﺳﻠ‬‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ص ‪۳۹۱.‬‬

‫‪24‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﺎزداﺷ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬‫ﺒﯽ ﻫﺮ ﻗﺎﺿﯽ ذ ی ﺻﻼﺣﯽ‪ ،‬ﺷﺨﺼﯽ را‬

‫ﺘ‬‫ﺘﻮر ﮐ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ دﺳ‬‫ﯿ ﺲ زﻧﺪان اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺋ‬‫اﻃﺎﻋ ﺖ از او ﻣﺎﻧﻨﺪ ر‬

‫)‪. (1‬‬ ‫ﺘﻮر ی‬

‫ﯿﻦ دﺳ‬
‫ﺑﺎ ﺻﺪور ﭼﻨ‬

‫ﺘﻮر داده اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﯿﻦ دﺳ‬
‫ﯿﺰ ی اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧ‬
‫ﯾﺮ دوم‪ :‬ﻋﻤﻞ در اﺟﺮا ی آن ﭼ‬
‫ﺗﺼﻮ‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﯾﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎ‬‫ﺘﻪ‬
‫ﯾﻄ ﺶ را داﺷ‬
‫ﺑﺮا ی اﺟﺮا ی آن را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﮔﺮ ﺷﺮا‬‫ﯾﻂ ﻻزم‬
‫ﺷﺮا‬

‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪:‬‬
‫ﺑﺨ ﺶ دوم‪ :‬ﮐﺎر ﻏ‬

‫ﯿﻔﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻨﺼﻮ ب ﻣﯽ ﺷﻮد در اﺟﺮا ی‬

‫ﺑﻪ ﺧﺪﻣ ﺖ وﻇ‬‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﮐﺎرﻣﻨﺪﯾﺎ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ‬
‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳ ﺖ‪ :‬ﻣﻮرد اول در ﺻﻮر‬
‫ﮐﺎر در دو ﻣﻮرد ﻏ‬

‫ﺒﺎه ﻣﯽ ﺷﻮد و‬
‫ﺘ‬‫ﺗﮑ ﺐ اﺷ‬
‫ﯿﻔﻪ ﺧﻮد ﻣﺮ‬
‫ﺘﻦ وﻇ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ‪.‬در ﻣﻮرد دوم‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﺎرﻣﻨﺪ در داﻧ ﺴ‬
‫ﺘﻮرا ت ﻻزم اﻻﺟﺮا ﻧ‬
‫ﺗﮑ ﺐ ﻋﻤﻠﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ از دﺳ‬
‫ﺘﻮر ی ﻣﺮ‬
‫دﺳ‬

‫ﯿﺮ از‬
‫ﯿﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﻏ‬
‫ﯿ ﺖ ﻋﻠ‬
‫ﺑﺎ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﺗﮑ ﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮرد ﮐﺎرﻣﻨﺪ ی ﮐﻪ‬
‫ﯿ ﺖ ﻣﺮ‬
‫ﺑﺎ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﯿ ﺖ او اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎور ﮐﻪ در ﺻﻼﺣ‬‫ﯾﻦ‬
‫ﺑﺎ ا‬

‫ﯾﻂ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻣﻘﺮر ﮐﺮده اﺳ ﺖ‬

‫ﯾﺎﻓ ﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ، .‬اﺣﺮاز ﺷﺮا‬
‫ﺑﺎزداﺷ ﺖ ﻣﻨﺼﻮ ب ﺷﺪه‪ ،‬در‬‫ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ در ﺣﮑﻢ‬

‫ﺳﻪ‬
‫ﺖ‬ ‫ﺑﻪﻧ‬
‫ﯿ‬ ‫ﺣ را‬
‫ﺴﻦ‬ ‫ﯾﺪﺖ‬
‫ﯿ‬
‫ﻣﻌﺎﻓ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﯾﻦﺖ‪،‬‬
‫ﺳ‬‫ﯿﮑﻦ اا‬‫ﺖ‪ ،‬ﻟ‬
‫ﻧﺸﺪه‬ ‫ﺳ آن‬
‫ﺗﮑ اﺐ‬
‫ﺷﺪه‬ ‫ﯿﻨﯽ‬‫ﺑ‬
‫ﺶا‬
‫ﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮ‬‫ﯿ‪ ،‬و‬‫ﭘ‬‫ﯿﻨﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﺪودﻣﻌ‬
‫ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻬﺎ ی‬
‫ﻣﺠﺎزا‬ ‫ﺘﺨﺪم‬
‫ﯿﻔﺮ ی‬‫ﺴﺖ ﮐ‬
‫ﯿ‬ ‫ﺿﻤﺎﻧﻣﺖ ﻣ‬
‫ﺴﺌﻮﻟ‬ ‫ﺖ یو ﺟﻮاز‬
‫ﻣﻌﺎف از‬ ‫ﺑﺮا‬
‫ﺳ‬‫ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺖ‬
‫ﮐﺎرﺷﺎن ا‬ ‫ﻣﺄﻣﻮر ﺧﺪﻣ‬
‫)‪(40‬ﮐﻪ در‬
‫ﻣﺎده ﻗ‬
‫ﯿﻮد‬ ‫ﺷﺮطﯾﺎ‬‫در‬

‫ﯾﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬
‫ﺘﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺘﻘﺎد داﺷ‬
‫ﯿ ﺖ ﻋﻤﻞ اﻋ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺸﺮوﻋ‬‫ﺑﺮ اﺳﺎس آن‬‫ﺗﮑ ﺐ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺮ‬‫ﺘﻪ‬
‫داﺷ‬

‫ﯿﺎط ﻣﻨﺎﺳ ﺐ‬
‫ﺘ‬‫ﺒ ﺖ و اﺣ‬
‫ﭘ ﺲ از ﻣﺮاﻗ‬‫)‪(3‬ﻓﻘﻂ‬
‫‪.‬‬

‫ﯿﻢ ﮐﺮد‪:‬‬
‫ﺑﺤ ﺚ ﺧﻮا ﻫ‬‫ﯾﻦﺳﻪ ﺷﺮط‬
‫در ﻣﻮرد ا‬

‫ﺑﻪ‬‫ﺘﻘﺎد‬
‫ﯿ ﺖ اﺳ ﺖ و ﻗﺼﺪ دارد ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﻗﺼﺪ ی را ﮐﻪ اﻇﻬﺎر ﮐﺮده اﺳ ﺖ ﻣﺨﻔﯽ ﻧﮑﻨﺪ و اﻋ‬
‫ﺘﻠﺰم ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬
‫ﯿ ﺖ ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣ ﺴ‬
‫ﺷﺮط اول‪ :‬ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬

‫راب‬
‫ﺟﻬﻞ‬‫ﯾﺠﺎ‬
‫ﯿﺰ ی‬
‫ﺟﻬﻞراﭼوا‬
‫ﭼﻪ‬
‫ﺘﺨﺪم‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫از ﻣ ﺴ‬
‫ﺗﺨﻠﻒﮐﻪ‬
‫ﺷﻮد‪.‬اﻣﺎ‬ ‫ﺖ(‬
‫ﯿ ﻣﯽ‬
‫در ﻧ‬
‫ﺖاوﺴﻦ‬
‫ﺗﻠﻘﯽ‬ ‫ﻋﻤﻞﺣ‬
‫ﺑﺎ‬
‫ﯿ‬ ‫ﻧﺪارد )‬
‫ﺴﺌﻮﻟ‬‫ﮐﻨﺪﻣﮐﻪ‬
‫اﻟﺰاﻣﯽی‬
‫ﻣﯽ‬
‫ﺒﻨﺎ‬‫ﺟﻬﻞی ﻣ‬
‫ﺬار‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕ‬
‫ﻋﻤﺪ‬‫ﺷﻮد‬
‫ﯾﻢ‬ ‫ﯾﻦ‬
‫ﺟﺮا‬‫ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ا‬
‫در‬ ‫ﻣﻨﺼﻮﮐﻪب‬
‫ﻋﻤﻞﻇﺎ ﻫﺮ‬
‫ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﻗﺼﺪدر‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﻧﺠﺎم‬ ‫ﺶ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻮﺷ‬
‫ﻣﯽ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﯽدردر‬
‫ﻧﻔﯽ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﯿ‬‫ﺗﺨﻠﻒ ﻧ‬
‫او را‬ ‫ﺑﺪ‬
‫ﯿﻔﻪ‬
‫ﺖو‬
‫وﻇ‬ ‫ﯿ‬
‫ﺑﻪﻧ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺴﻦ‬
‫ﺣ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪ‬ ‫دارد‪ .‬ﻋﻤﻞ‬
‫ﺟﻬﻞ‬ ‫ﯾﺎﺖ‬‫ﯿ‬‫ﮐﻨﺪ‬
‫ﻣﺸﺮوﻋ‬
‫ﭘﯽ‬‫ﻣﯽ‬
‫در‬

‫ﯿﺮ از ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت اﺳ ﺖ‪. .‬‬

‫ﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻏ‬‫ﯿ ﺖ ﺣﺎﮐﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻗﺎﻧﻮﻧ‬‫ﺒﺎه در ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﺘ‬‫ﺒﺎه در واﻗﻊﯾﺎ اﺷ‬
‫ﺘ‬‫در ﺣﻮزه ﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳ ﺖ ﻧﺎﺷﯽ از اﺷ‬

‫)‪(4‬‬

‫ﺑﻐﺪاد‪ ۱۹۶۹، ،‬ص ‪۵۶.‬‬‫ﺒﻌﻪ اﻟﻤﻌﺎرف‪،‬‬

‫ﯿﺺ اﺣﮑﺎم ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ی ﻋﺮاق‪ ،‬ﻣﻄ‬
‫ﯿﻢ‪:‬ﺗﻠﺨ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫ﺘﺮ اﮐﺮم ﻧﺸﺎط ا‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۱۷.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۲‬دﮐ‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪255-256‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫اﻟﺸﺎو ی‪ :‬ﻣﻨ‬
‫اﻟﺨﻼف‬ ‫ﯿﻦ‬‫ﺳﻠﻄﺎنﺣ ﺴ‬ ‫ﺘﺮ‬
‫دﮐدﮐ‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ‬ ‫و)‪(۳‬‬
‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۱۲۳.‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺜﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫ﺘﺮ ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬
‫)‪(۴‬دﮐ‬

‫‪25‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﻪ‬‫ﯿ ﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﻟﺬا از ﮐﺎر او‬

‫ﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺟﻬﻞ او ﻣﻨﮑﺮﺳﻮء ﻧ‬
‫ﯾﺮﻓ‬
‫ﭘﺬ‬‫ﯿ ﺖ دارد و ﻋﺬر او‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﺑﻪ اﺣﮑﺎم ﻗﺎﻧﻮن ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺟﺎ ﻫﻞ‬‫ﺒﺖ‬
‫ﺘﺨﺪم ﻧ ﺴ‬
‫اﮔﺮ ﻣ ﺴ‬

‫ﯿﺴ ﺖ‬
‫ﻣﻔﺎد ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ﻋﺬر ﻧ‬ ‫ﻣﯽ از‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻃﻼﻋﯽ‬
‫ﯿﺪه‬ ‫ﺑﯽ‬
‫ﭘﺮﺳ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﻣﺎ‬
‫ﺳﻮال‬ ‫ﻋﻨﻮان‬

‫اﮔﺮ از ﺣﮑﻤﯽ ﮐﻪ ﻧﻘﺾ ﮐﺮده ﻣﯽ داﻧ ﺴ ﺖ)‪. (1‬‬

‫ﯾﻞ ﻣﻮﺟﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ دﻻ‬‫ﯿ ﺖ ﻋﻤﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺸﺮوﻋ‬‫ﺗﮑ ﺐ‬
‫ﺘﻘﺎد ﻣﺮ‬
‫ﺷﺮط دوم‪ :‬اﻋ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬‫ﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ‬‫ﺑﺎور‬‫ﯾﻦ‬
‫و اﻣﺎ ا‬ ‫ﺑﻮده اﺳ ﺖ‬‫ﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﯿ ﺴ ﺖ ﮐﻪ ادﻋﺎ ﮐﻨﺪ ا‬
‫ﺑﺮا ی ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﻧ‬

‫ﺑﺮا ی‬‫ﯿﻨﯽ‬
‫ﯿﻬﺎ ت ﻋ‬
‫ﯾﻦﺗﻮﺟ‬
‫ﯾﻦ ا‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﯿﻨﯽ دارد و‬
‫ﯿﻬﺎ ت ﻋ‬
‫ﺑﺮا ی آنﺗﻮﺟ‬‫ﺘﻘﺎد ﮐﺎرﻣﻨﺪ‬
‫ﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ اﻋ‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﯾﻞ ﻣﻌﻘﻮل اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺮ دﻻ‬‫ﺘﻨﯽ‬
‫ﺒ‬‫ﻣ‬

‫ﯿ ﺖ ﻋﻤﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺸﺮوﻋ‬‫ﺘﻘﺎد‬
‫ﺑﻪ اﻋ‬‫ﻗﺎﻧﻊ ﮐﺮدن ﻗﺎﺿﯽ ﮐﺎﻓﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ‬

‫)‪. (2‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺘﻮر واﻗﻌﺎ ً ﺻﺎدر ﺷﺪه‬

‫ﯿ ﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻟﺰوﻣﯽ ﻧﺪارد ﮐﻪ دﺳ‬
‫ﺋ‬‫ﺘﻮر از ر‬
‫ﺑﻪ ﺻﺪور دﺳ‬‫ﺘﻘﺎد‬
‫ﺜﺎل‪ ،‬اﻋ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣ‬

‫ﯿﺪ‬
‫ﯿﺎط ﮐﻨ‬
‫ﺘ‬‫ﺷﺮطﺳﻮم‪ :‬اﺣ‬

‫ﯾﻦﺗﻼ ش‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ا‬‫ﺗﮑ ﺐ ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪ ،‬ﭼﻪ در اﺟﺮا ی ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﻮدن ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﺮ‬‫ﺑﺮا ی اﺣﺮاز ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬‫ﯾﻌﻨﯽﺗﻼ ش ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﻄﻘﯽ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬در‬
‫ﺚ ﻧﺪارد‬
‫ﻧﻜﺮده‬
‫ﺑﺤ‬ ‫ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ‬
‫ﻧﻴﺎزي‬
‫وﻇﻴﻔﻪ وﺧﻮد‬
‫ﺑﻪ اوﺳ ﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪازوآن‬
‫ﻧﺸﺪهﺖ و‬
‫اﺻﻠ ﻲ اﺳ‬
‫ﺖ‪.‬اﻧﺠﺎم‬
‫ﺒﺎه‬
‫ﺳ‬
‫ﺘ‬‫اﺷ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ا‬
‫زﻣﺎناﺳ ﺖ‬
‫ﺑﻠﻜﻪوﻛﺎﻓ ﻲ‬
‫ﯾﻂ‬‫ﺷﺮا‬
‫ﺳﺖ‬ ‫ﺖا و‬
‫ﻓﻘﻬ ﻲ‬
‫ﯿ‬‫ﻣﻮﻗﻌ‬
‫ﺑﺤوﺚ‬
‫ﺷﻐﻞ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﻣﻮارد(ی در‬
‫ﺴﺎن ﻋﺎد‬
‫ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﯾﮏ اﻧ‬
‫اﻳﻦ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ‬‫ﺑﺎ‬
‫ﯿ ﺖ اﺳ ﺖ‪ ،‬و )‪(3‬‬
‫ﺑﺎ ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﯾ ﺶ ﺟﺎ‬
‫ﺑﺮا‬‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ آن را ﮐﺸﻒ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ‬‫ﺘﻪ‬
‫ﺒﺎه آﺷﮑﺎر ی ﺻﻮر ت ﮔﺮﻓ‬
‫ﺘ‬‫اﮔﺮ اﺷ‬

‫ﺒﺎه را آﺷﮑﺎر ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺘ‬‫ﯿﻖ اﺷ‬
‫وﺗﺤﻘ‬
‫‪.‬‬

‫ﺑﻪ در ﺻﻮر ت ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﺠﺮم‪ ،‬ﻣ ﺴﺌﻮل ﻗﺼﻮر اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺘﯽ‬‫ﺖ‬
‫ﯾﺮا ﺣ‬
‫ﺒ‬ ‫ﻧﮑﻨﺪ‪،‬ﻧزﺴ‬
‫ﺘﻨﺎدﻗﺼﻮر‬
‫ﻋﻨﺼﺮ‬
‫ﺧﻮد اﺳ‬
‫ﯿﺪهوﺟﻮد‬
‫ﯿﺮﻏﻢ‬
‫ﻋﻠ ﻋﻘ‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪﺖ‬
‫ﺖ و ﺻﺤ‬
‫ﯿ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻮده‬
‫ﯾﻦﺴﻦ ﻧ‬
‫ﺑﻪ اﺣ‬
‫ﺷﺮط‬
‫ﺳﺖ‬‫ﯾﻦ‬
‫داده ا‬
‫ﺑﺎ ا‬‫ﺬار‬
‫اﻧﺠﺎم‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﮐﻪ‬
‫اﻗﺪاﻣﯽ‬

‫ﺗﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن آن را ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻞ او ﻗﺼﻮر ﻣﺤ ﺴﻮ ب ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻤﺪ‪ ،‬در ﺻﻮر‬

‫)‪. (4‬‬

‫ﯿ ﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬
‫ﺋ‬‫ﺘﻮر ر‬
‫ﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪ در اﺟﺮا ی ﻗﺎﻧﻮنﯾﺎ دﺳ‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﻮاز ﮐﺎر ﻏ‬‫ﯿﺠﻪ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮنﺳﻪ ﺷﺮط‬
‫ﺘ‬‫ﯾﻦ ﻧ‬
‫ﺑﻪ ا‬‫ﯾﻨﺠﺎ ﻣﺤﻘﻖ‬
‫از ا‬

‫ﯾﮕﺮ ی‬
‫ﯾﻦ د‬
‫ﯾﮕﺰ‬
‫ﯾﻞ ﻣﻌﻘﻮل وﯾﮑﯽ از آﻧﻬﺎ ﺟﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻻ‬‫ﺑﺮ اﺳﺎس آن‬‫ﯾﻦ ﮐﻪ‬
‫ﯿ ﺖ و ﺷﺮط دوم ا‬
‫ﯿﻨﯽ ﮐﺮده اﺳ ﺖ‪ :‬اوﻟﯽ ﺷﺮط ﺣ ﺴﻦ ﻧ‬
‫ﺑ‬‫ﯿﺶ‬
‫ﭘ‬

‫ﯿﺎط و‬
‫ﺘ‬‫ﯿﺎط و اﺣ‬
‫ﺘ‬‫ﺛﺎﻟ ﺚ ﮐﺎر را ﺣﻼل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﺣ‬‫ﯿﻦ واﺟ ﺐ اﺳ ﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨ‬

‫ﯿﻔﺮ ی ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ و ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﯾﻦ ﻣﻮرد ﺟﺎ‬
‫ا‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۸۹.‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺒﺎح اﻟﻘﺎﺿﯽ‪ :‬ﻣﻨ‬
‫ﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼ‬
‫)‪(۱‬دﮐ‬
‫ﺘﺮ ﺣﮑﻤ ﺖ‪ ،‬ص ‪80.‬‬
‫ﺑﻐﺪاد‪78 1 ،‬م )‪(2‬دﮐ‬‫ﯿﻘﯽ(‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪،‬‬
‫ﺒ‬‫ﺑﺮرﺳﯽﺗﻄ‬
‫ﯿﻔﺮ ی )‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺑﺮ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬‫ﯿﺮ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺛ‬‫ﺘﻮرا ت وﺗﺄ‬
‫ﻣﻮﺳﯽﺳﻠﻤﺎن‪ :‬اﻃﺎﻋ ﺖ از دﺳ‬

‫ﯿﻦ‪ ،‬ص ‪۲۸۶‬‬

‫ﯿﺸ‬‫ﭘ‬‫ﺒﻊ‬
‫ﺛﺮو ت‪ ،‬ﻣﻨ‬‫ﺘﺮ ﺟﻼل‬
‫)‪(۳‬دﮐ‬
‫ﯿﻨﻪ‪ ،‬ص ‪83‬‬
‫ﯿﺸ‬‫ﺖ‬
‫ﭘ‬ ‫ﺘﺮ ﺣﮑﻤ‬
‫ﺳﻠﻤﺎن‪،‬‬ ‫)‪(4‬دﮐ‬
‫ﺳﯽ‬ ‫ﻣﻮ‬

‫‪26‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﺠﻪ‬
‫ﺘ‬‫ﻧ‬

‫ﯾﻦ‬
‫ا‬
‫ﯿﻠﯽ در ‪...‬‬
‫ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺗﺤﻠ‬
‫ﯿﻖ در ﻣﻮرد ﻋﻠﻞ ﺟﻮاز )‬
‫ﺘﻮﺳﻂﺗﺤﻘ‬
‫ﺘﻦ روﻧﺪ ﻣ‬
‫ﯾﺎنﯾﺎﻓ‬
‫ﭘﺎ‬‫ﭘ ﺲ از‬
‫!‬

‫ﯿ ﺖ ﺣﻘﻮﻗﯽ و‬
‫ﯿ ﺖ در واﻗﻌ‬
‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا )ﻣ ﺴﺎﺋﻞ ﺣﺎﺋﺰ ا ﻫﻤ‬‫ﯾﻖ آن‬
‫ﺗﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮ‬‫ﺧﺎ‬
‫ﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺘ‬ ‫ﺟﻮاز( و در‬
‫ﭘﺮداﺧ‬ ‫ﯾﻞﻓﻘﻬﯽ‬
‫دﻻ ت‬
‫ﻧﻈﺮا‬
‫ﯿﻦ‬ ‫ﯿو‬‫ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺗﻌ‬‫ﺑﻪﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪاز‬‫ﺑﺎ‬
‫ﻋﻤﻠﯽ‬

‫ﺳﻮم‬
‫ﯾﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺘﻤﺎ‬
‫ﯿﻔﺮ ی و ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺠﺎزا ت ﻣ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯿﺪ از ﻣﻮاﻧﻊ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫اﺷﮑﺎل ﮐﻨآن‬
‫ﺘﻔﺎده‬ ‫ﺑﺮ‬
‫ﺖ( اﺳ‬ ‫ﻋﻼوه‬
‫ﺳ‬‫و آن ا‬

‫ﯾﻢ‪ ،‬در اداﻣﻪ‬

‫ﺒ ﺖ ﮐﺮد‬
‫ﯾﻂ ﻫﻤﻪ اﺷﮑﺎل آن و ﻧﺤﻮه اﺟﺎزه دادن آن ﺻﺤ‬
‫ﯿﻔﻪ‪ ،‬ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع )و در ﻣﻮرد ﺷﺮا‬
‫ﺣﻖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم وﻇ‬

‫ﯾﻢ‪:‬‬
‫ﯿﺪ‬‫ﯾﺮ رﺳ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح ز‬‫ﯾﺞ‬
‫ﺘﺎ‬‫ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ا ی از ﻧ‬‫ﯿﻠﯽ‪،‬‬
‫ﯾﮑﺮدﺗﺤﻠ‬
‫ﯾﻦ رو‬
‫ﯾﻖ ا‬
‫از ﻃﺮ‬

‫ﯾﺞ‪:‬‬
‫ﺘﺎ‬‫اول‪ :‬ﻧ‬

‫ﯾﻦ ﻣﻮرد ﻇﺎ ﻫﺮ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﯾﻌﺎ ت ﻧﻤﯽ داﻧ ﺴ ﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﭼﻨﺪ‬
‫ﯿﺎر ی ازﺗﺸﺮ‬
‫ﺑﺴ‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز آن را ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪1 -‬ﺷﺎرع ﻋﺮاﻗﯽ دﻻ‬

‫ﺑﺮ آن وارد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬‫ﯾﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ‬

‫ﯾ ﺖ ﻫﺎ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‪ ،‬ﻣﺤﺪود‬
‫ﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ ﮐﻪ دﻻ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﮕﯽ ا‬
‫ﯾﻒ دﻻ‬
‫ﺑﺮا یﺗﻌﺮ‬‫ﯾﻒ ﻓﻘﻬﯽ‬
‫ﺗﻌﺎر‬

‫ﯿﺮ ی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﻂ ﺧﺎص ﺟﻠﻮﮔ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻘﺮرا ت ﺟﺮم اﻧﮕﺎر ی از اﻋﻤﺎل آﻧﻬﺎ در ﺷﺮا‬

‫ﺖ‪.‬اﺳ ﺖ‬ ‫ﯾﺢاﺳ‬
‫ﺷﺪه‬ ‫ﺗﺼﺮﺖ‬
‫آن ﻋﺪاﻟ‬
‫ﺗﺤﻘﻖ‬
‫ﺖ بﮐﻪ در‬
‫ﺒﺎ‬
‫ﺳ‬‫ﺳ‬‫ﮐﻠﯽاز اا‬
‫ﺟﻮاز‬ ‫ﺒﺎ ب‬
‫اﺻﻮل‬ ‫ﺳ‬
‫ﯾﮑﯽا از‬
‫‪2-‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ﺷﻤﺎره )‪(111‬ﺳﺎل ‪ 6 1‬م‪.‬‬

‫ﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﻘﺮر اﺳ‬‫ﯾﺮا دارﻧﺪه ﺣﻖ را ﻗﺎدر ﻣﯽﺳﺎزد از ﺣﻖ ﺧﻮد‬
‫ﺘﻔﺎده از ﺣﻖ‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﻣﻬﻤﯽ اﺳ ﺖ‪ ،‬ز‬
‫‪3-‬اﺳ‬

‫او ﻗﺎﻧﻮن دارد‪.‬‬

‫ﯾﺰ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﻬﺎ ت ﺟﻮاز ﻣﻘﺮر ﮐﺮده اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﺟﺎ‬‫‪4-‬ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوعﯾﮑﯽ از اﺷﮑﺎﻟﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار‬

‫ﯾﻂ آن‪.‬‬
‫در ﺻﻮر ت اﺣﺮاز ﺷﺮا‬

‫دﻓﺎع‬
‫ﯾﻦ‬ ‫ﺑﺮا‬
‫ﺑﻨﺎ ی‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺷﻮد‪.‬و‬
‫ﻣﯽﺳ ﺖ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ا‬
‫ﻣﺤ ﺴﻮ ب‬
‫ﯾﺎد ی‬
‫ﻣﺮدم‬
‫ﯿی ﺖ ز‬
‫ﻫﻤ‬
‫ﺳﺎز‬
‫ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪاز ا‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﯿ بﺖ و‬
‫اﻣﻨ‬
‫ﺑﻪ ﺴﻮ‬
‫ﺑﯽﻣﺤ‬
‫ﺧﻮد‬
‫ﯿﺎ‬‫ﺘ‬‫ﺳ‬
‫دﻓﺎعداز‬
‫ﺗﻌﺮض‪،‬‬
‫ﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﺸﺮوعازاز آﻧﺠﺎ‬
‫دﻓﺎعﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺣﻖﺖ از‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈ‬
‫ﺧﻄﺮ‪- 5 -،‬‬
‫ﭘﻮل‬
‫وو او‬
‫رﻓﻊ‬
‫ﯾﮕﺮانﺖ‬
‫ﯾﮕﺮانیاﺳ‬
‫ﺑﺮا‬
‫ﺖدد‬
‫ﻣﻮرد‬
‫ﺑﻪ‬‫ﯿ‬ ‫ﻣﺼﻮﻧ‬
‫ﺧﻮد‬
‫ﺘﻌﻠﻖ‬‫آﻧﭽﻪدر‬
‫ﻣ‬ ‫واز‬

‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬‫ﯿﺐ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ آﻧﻬﺎ آﺳ‬‫در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﺧﻄﺮ ی ﮐﻪ‬

‫ﺑﻮدن ﻋﻤﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳ ﺖ‪.‬‬‫ﯾﺰ‬

‫ﺛﺮ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع ﺟﺎ‬
‫ﻧﺪارد ‪6-‬ا‬
‫ﺷﻮد و‬‫ﺑﺮ‬
‫ﻧﻤﯽ‬
‫ﺘﯽ در‬
‫ﯿب‬
‫ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﻣﺤ ﺴﻮ‬
‫ﯿﭻ ﻣ‬
‫ﺟﺮم‬
‫ﻫ‬

‫ﯾﯽ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺎ‬

‫!‬

‫ﺑﺮا ی ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫ﯾﻒ ﺷﻐﻠﯽ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم د ﻫﻨﺪ و اﻧﺠﺎم د ﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺘﻮاﻧﻨﺪ وﻇﺎ‬
‫ﺑ‬‫ﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳ ﺖ و ﺣﻘﯽ اﺳ ﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد‬
‫ﺑﺴ‬‫ﯿﻔﻪ‬
‫‪-7‬اﻧﺠﺎم وﻇ‬
‫!‬

‫ﺖاﺳ ﺖ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ‬
‫او درﺳ‬
‫ﯾﻦ‬ ‫ﺑﺮااز‬
‫ﯾﺪ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﺑﻨﺎ‬‫ﻫﻤﻪو‬
‫ﯾﻦﮐﻪﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮ ی‬
‫ﺒﺮ‬‫ﮐﻨﻨﺪ‪،‬ر ﻫ‬
‫ﯾﺎ از‬

‫‪27‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﻪ ﻫﺎ‬
‫دوم‪:‬ﺗﻮﺻ‬

‫ﯾﺎن داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭘﺎ‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز‬
‫ﺘﻼف ﻧﻈﺮ در ﻣﻔﻬﻮم دﻻ‬
‫ﺑﺤ ﺚ و اﺧ‬‫ﺑﻪ‬‫ﯾﻞ ﺟﻮاز اراﺋﻪ د ﻫﺪﺗﺎ‬
‫ﯾﻔﯽ از دﻻ‬
‫ﯿﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬارﺗﻌﺮ‬
‫ﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨ‬
‫ﺗﻮﺻ‬
‫‪1-‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﺑﺮا ی ﺣﻖ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع ﻗﺮار د ﻫﺪﺗﺎ ﺣﻖ دﻓﺎع‬‫ﯾﯽ‬

‫ﺒﻨﺎ‬
‫ﯿﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻣ‬
‫ﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨ‬
‫ﭘ‬‫‪-2‬‬

‫ﺑﻮدن واﺿﺢﺗﺮ اﺳ ﺖ‪.‬‬‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬

‫‪28‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﺑﻊ‬
‫ﻣﻨﺎ‬

‫ﺑﻬﺎ‬
‫ﺘﺎ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﮐ‬

‫ﺑﻐﺪاد‪ 6 1 ،‬م‪.‬‬‫ﯿﻢ‪ :‬ﺧﻼﺻﻪ ا ی از اﺣﮑﺎم ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ی ﻋﺮاق‪ ،‬ﭼﺎ پ اﻟﻤﻌﺎرف‪،‬‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫‪-1 D.‬اﮐﺮم ﻧﺸﺎط ا‬

‫‪8‬م‪.‬‬ ‫ﺑﻐﺪاد‪1 ،‬‬‫ﯿﺎن‪،‬‬

‫ﯿﻘﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اﻟﻔ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﻢ‪ :‬ﻗﻮاﻋﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﯽ ﺣﻘﻮق ﺟﺰا یﺗﻄ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫‪-2‬د‪ .‬اﮐﺮم ﻧﺸﺎط ا‬

‫ﺘﺮ ﺣﮑﻤ ﺖ‪.‬‬

‫ﯿﻘﯽ(‪ ،‬ﭼﺎ پ ‪1-3،‬دﮐ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﻔﺮ ی )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺗﻄ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﺑﺮ ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬‫ﯿﺮ آن‬
‫ﺛ‬‫ﺘﻮرا ت وﺗﺄ‬
‫ﻣﻮﺳﯽﺳﻠﻤﺎن‪ :‬اﻃﺎﻋ ﺖ از دﺳ‬

‫ﺑﻐﺪاد ‪1987‬م‪.‬‬

‫ﺑﺪون ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺮ‪ 6 1 ،‬م‪.‬‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪،‬‬‫ﯿﺪ اﻟ ﺴﻌﺪ ی‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪،‬‬

‫‪-4‬روز ﺣﻤ‬

‫ﺑﺪون ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺮ‪28 1 ،‬م‪.‬‬‫ﺗﺮ از دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪،‬‬

‫‪-5 D.‬داوود اﻟﻌﻄﺎر‪ :‬ﻓﺮا‬

‫ﺘ ﺐ‪.‬‬
‫ﯿﻔﺮ ی در ﻣﻮارد ﺟﻮاز‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬داراﻟﮑ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯿ ﺴﯽ‪ :‬رﻓﻊ ﻣ ﺴﺆوﻟ‬
‫ﺒ‬‫ﯿﺎض اﻟﮑ‬
‫ﯿﻞ اﻟﻔ‬
‫ﯿﻊ ﺟﻤ‬
‫‪-6 D.‬ﺳﻤ‬

‫ﯿﺮو ت ‪2006‬م‪.‬‬
‫ﺑ‬‫ﻋﻠﻤﯽ‪،‬‬

‫ﺒﯽ‪.‬‬
‫ﺘﺸﺎرا ت اﻟﺤﻠ‬
‫ﯿﻘﯽ(‪ ،‬اﻧ‬
‫ﺒ‬‫ﺑﺮرﺳﯽﺗﻄ‬
‫ﯾﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا )‬
‫ﺒﺪاﻟﻤﻨﻌﻢ‪ :‬ﻧﻈﺮ‬
‫ﯿﻤﺎن ﻋ‬
‫‪-7‬د ی‪.‬ﺳﻠ‬

‫ﯿﺮو ت ‪3002‬م‪.‬‬
‫ﺑ‬‫ﻓﻘﻪ‪،‬‬

‫ﺑﺪون ﺟﺎ‪.‬‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪،‬‬

‫ﺒﺎﺳﻂ ﻓﯽ ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫ﯿﻢ‪ :‬اﻟ‬
‫ﺑﺮا ﻫ‬
‫ﯿﻞ ا‬
‫‪-8 D.‬ذار ی ﺧﻠ‬

‫ﯿﻼد ی‪.‬‬
‫ﺘﺸﺮ ﺷﺪه درﺳﺎل ‪2002‬ﻣ‬
‫ﻣﻨ‬

‫ﺑﻐﺪاد‪86 1 ،‬م‪.‬‬‫ﺒﻮﻋﺎ ت اﻻز ﻫﺮ(‪،‬‬

‫ﯾﺪ ﻋﺮاق‪) ،‬ﻣﻄ‬
‫ﺒﺎس اﻟﺤ ﺴﻨﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ی ﺟﺪ‬
‫‪-9‬روز ﻋ‬

‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پﺳﻠﻤﺎن‬

‫ﺒﺎرک‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ‪-‬‬
‫ﺒﺎس اﻟﺤ ﺴﻨﯽ و ﻋﺎﻣﺮ ﺟﻮاد ﻋﻠﯽ اﻟﻤ‬
‫‪-10 D.‬ﻋ‬

‫ﺑﻐﺪاد‪86 1 ،‬م‪.‬‬‫اﻻﻋﻈﻤﯽ‪،‬‬

‫ﯿﻪ‪ ،‬ﻗﺎ ﻫﺮه‪ 002 ،‬م‪.‬‬

‫ﺑ‬‫ﺋﻮف ﻣﻬﺪ ی‪ :‬ﺷﺮح ﻗﻮاﻋﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬داراﻟﻨﻬﻀﻪ اﻟﻌﺮ‬
‫ﺒﺪاﻟﺮ‬
‫‪-11 D.‬ﻋ‬

‫ﺘﺸﺎر‪.‬‬
‫ﯾﻊ وﺳﺎل اﻧ‬
‫ﯿﻦﺗﺸﺮ‬
‫ﺑ‬‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﺒﺰرﮐﺎن‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫ﺘﺎر اﻟ‬ ‫ﻣﮑﺎنﯾﺎ‬
‫ﺒﺪاﻟ ﺴ‬ ‫ﺑﯽ‬
‫ﻗﺎﺿﯽ ﻋ‬‫ﻓﻘﻪ‪،‬‬
‫‪-12‬‬

‫ﯾ ﺖ‪28 1 ،‬م‪.‬‬
‫ﯿﻦ اﻟﺨﻼفﺳﻠﻄﺎن اﻟﺸﺎو ی‪ :‬اﺻﻮل ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﭼﺎ پ اﻟﺮﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﮐﻮ‬
‫ﺘﺮ ﻋﻠﯽ ﺣ ﺴ‬
‫‪-13 D.‬دﮐ‬

‫‪29‬‬
‫‪Machine Translated by Google‬‬

‫ﯿﺮو ت ‪2008‬م‪.‬‬
‫ﺑ‬‫ﺒﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪،‬‬
‫ﺘﺸﺎرا ت ﺣﻘﻮﻗﯽ اﻟﺤﻠ‬
‫ﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﻟﻘﻬﻮاﺟﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬ﻗ ﺴﻤ ﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬اﻧ‬
‫‪-14 D.‬ﻋﻠﯽ ﻋ‬

‫‪8‬م‪.‬‬ ‫ﯾﻪ ‪1‬‬

‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬اﺳﮑﻨﺪر‬
‫ﺒﺪﷲ اﻟﺸﺎذﻟﯽ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫ﺘﻮح ﻋ‬
‫‪-15 D.‬ﻓ‬

‫‪2‬م‪.‬‬ ‫ﺑﻐﺪاد ‪1‬‬‫ﺜﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬ﻗ ﺴﻤ ﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪،‬‬

‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫‪-16‬د ی‪ .‬ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬

‫ﺑﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا‪ ،‬ﭼﺎ پ دوم‬

‫ﯿﺪ ی اﻟﺬو‬
‫ﺘﺮ‪ .‬ﺧﺎﻟﺪ ﺣﻤ‬
‫ﺜﯽ‪ ،‬دﮐ‬
‫ﯾ‬‫ﺒﺪاﻟﺮزاق اﻟﺤﺪ‬
‫‪-17 D.‬ﻓﺨﺮ ی ﻋ‬

‫ﯿﻼد ی‪.‬‬
‫اﻣﺎن ‪2010‬ﻣ‬

‫ﯿﻘﯽ(‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬دار‪.‬‬

‫ﺒ‬‫ﺗﻄ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ )‬
‫ﯿﺪ‪ :‬ﺷﺮح اﺣﮑﺎم ﮐﻠﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫‪-18 D.‬ﮐﺎﻣﻞ اﻟ ﺴﻌ‬

‫ﯾﻊ‪ ،‬اﻣﺎن‪2002 ،‬‬

‫ﺘﻮز‬
‫ﺜﻘﺎﻓﻪ ﻟﻠﻨﺸﺮ و اﻟ‬
‫اﻟ‬

‫ﺘﻮن(‪.‬‬
‫ﯿﺤﺎ ت ﻣ‬
‫ﺗﻮﺿ‬
‫ﯿﻞ ﻣﺤ ﺴﻦ ﻧﺎﺟﯽ‪ :‬ﻣﻘﺮرا ت ﮐﻠﯽ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت )‬
‫‪-19‬وﮐ‬

‫ﺑﻐﺪاد‪47 1 ،‬م‪.‬‬‫ﺒﻌﻪ اﻟﻌﺎﻧﯽ‪،‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا )ﭼﺎ پ اول(‪ ،‬ﻣﻄ‬

‫ﺑﺪون‪.‬‬‫ﺒﯽ‪،‬‬
‫ﺘﺎر اﻟﺼﺤﺎح‪ ،‬ﭼﺎ پ ﻣﺼﻄﻔﯽ اﻟﺤﻠ‬
‫ﺒﺪاﻟﻘﺎدر راز ی‪ :‬ﻣﺨ‬
‫ﺑﻦ ﻋ‬‫ﺑﮑﺮ‬‫ﺑﯽ‬
‫ﺑﻦ ا‬‫‪-20‬اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪ‬

‫ﺘﺸﺎر‪1950 :‬م‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ اﻧ‬

‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پﺳﻮم‪ ،‬اﻣﺎن ‪0102‬م‪-21 D. .‬ﻣﺤﻤﺪ‬

‫ﺒﺤﯽ ﻧﺠﻢ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫ﺻ‬

‫ﺒﯽ‪،‬‬
‫ﺘﺸﺎرا ت ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺣﻠ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬اﻧ‬
‫ﺒﺎح اﻟﻘﺎد ی‪ :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫‪-22 D.‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼ‬

‫ﯿﺮو ت ‪2014‬م‪.‬‬
‫ﺑ‬

‫ﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‪ ،‬ﻗﺎ ﻫﺮه‬

‫ﺑ‬‫ﺒﻮﻋﺎ ت‬
‫ﯾﻊ ﻋﺮ ب‪ ،‬ﻣﻄ‬
‫ﯾﻞ ﺟﻮاز درﺗﺸﺮ‬
‫ﯿ ﺐ ﺣ ﺴﻨﯽ‪ :‬دﻻ‬
‫‪-23 D.‬ﻣﺤﻤﻮد ﻧﺠ‬

‫‪1962‬م‪.‬‬

‫ﺑﺨﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﺘﺎ‬
‫ﯾﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺟﺮم(‪ ،‬ﭼﺎ پ اول‪ ،‬ﮐ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ )ﻧﻈﺮ‬
‫ﯿﻖ اﻟﻤﺠﺎﻟﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ‪-‬‬
‫‪-24 D.‬ﻧﻈﺎمﺗﻮﻓ‬

‫ﯾﻊ‪ ،‬اﻣﺎن ‪1998.‬‬

‫ﺘﺸﺎر وﺗﻮز‬
‫ﺑﺮا ی اﻧ‬‫ﻓﺮ ﻫﻨﮓ‬

‫ﯾﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ(‪.‬‬
‫ﯿﻠﯽ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽﺗﺤﻠ‬
‫ﺑﺨ ﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ )‬
‫ﯿﻖ اﻟﻤﺠﺎﻟﯽ‪ :‬ﺷﺮح ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزا ت ‪-‬‬
‫‪-25‬د ی‪ .‬ﻣﻨﻈﻮﻣﻪﺗﻮﻓ‬

‫ﺜﻘﺎﻓﻪ ﻟﻠﻨﺸﺮ و ﻧﺸﺮ‪ ،‬اﻣﺎن‪2010 ،‬م‪.‬‬

‫ﯿﻔﺮ ی )ﭼﺎ پﺳﻮم‪ ،‬دار اﻟ‬
‫ﯿﺖ ﮐ‬
‫ﯾ ﺖ و ﻣ ﺴﺌﻮﻟ‬
‫ﺑﺮا ی ﺟﻨﺎ‬

‫ﯿﻦ‬
‫ب‪ -‬ﻗﻮاﻧ‬

‫م‪.‬‬ ‫ﯿﻔﺮ ی ﺷﻤﺎره )‪(23‬ﻣﺼﻮ ب ‪1350‬‬

‫ﯿﻦ دادرﺳﯽ ﮐ‬
‫ﯾ‬‫‪1-‬ﻗﺎﻧﻮن آ‬

‫م‪.‬‬ ‫‪۲-‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا ی ﺷﻤﺎره ‪(۱۱۱) ۱۳۴۸‬‬

‫‪30‬‬