ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ)

28/11/2021 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ Α

Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Α1. Δεν είναι δυνατόν να εντοπίζονται ιστόνες σε:

Α. Ένα ανθρώπινο σπερματοζωάριο

Β. Ένα νευρικό κύτταρο προβάτου
Γ. Ένα κυανοβακτήριο
Δ. Ένα μυϊκό κύτταρο γάτας

Α2. Δεν σχετίζεται/-ονται με τη διαδικασία της αντιγραφής του DNA:

Α. Το πριμόσωμα

Β. Τα ριβονουκλεοτίδια

Γ. Το ριβόσωμα

Δ. Τα επιδιορθωτικά ένζυμα

Α3. Εάν στον καρυότυπο φυσιολογικού ζωικού είδους παρατηρούνται 80 μόρια DNA, τότε σε
φυσιολογικό κύτταρο που προκύπτει στο τέλος της μείωσης Ι στο είδος αυτό θα εντοπίζονται:

Α. 40 χρωμοσώματα

Β. 20 μόρια DNA

Γ. 40 βραχίονες

Δ. 40 αδελφές χρωματίδες

1
Α4. Τα ένζυμα:

Α. Δεν διαθέτουν τριτοταγή δομή

Β. Αυξάνουν την τιμή της ενέργειας ενεργοποίησης μίας χημικής αντίδρασης

Γ. Δεν επηρεάζονται από τη θερμοκρασία ή το pH

Δ. Είναι δυνατόν να δρουν σε κοιλότητες του οργανισμού

Α5. Εάν σε φυσιολογικό σωματικό κύτταρο του οργανισμού Α εντοπίζονται 15 χρωμοσώματα και σε
φυσιολογικό σωματικό κύτταρο του οργανισμού Β 24 χρωμοσώματα τότε σίγουρα ισχύει ότι:
Α. Ο οργανισμός Α είναι απλοειδής

Β. Ο οργανισμός Β είναι διπλοειδής

Γ. Ο οργανισμός Β είναι εξελικτικά ανώτερος από τον οργανισμό Α

Δ. Ο οργανισμός Β έχει μεγαλύτερη ποσότητα DNA στο σωματικό του κύτταρο σε σχέση με τον
οργανισμό Α

ΜΟΝΑΔΕΣ 25

ΘΕΜΑ Β

Β1. Να δώσετε τους ορισμούς των παρακάτω εννοιών:

i. Φραγμοπλάστης
ii. Γονίδιο
iii. Γονιδιακή έκφραση
ΜΟΝΑΔΕΣ 6

Β2. i. Να αναφέρετε ονομαστικά τρία κυτταρικά οργανίδια στα οποία παρατηρείται μία
ρευστή/ημίρρευστη/παχύρρευστη μάζα και πώς ονομάζεται η μάζα αυτή σε κάθε περίπτωση.
ii. Να αναφέρετε ονομαστικά σε ποια σημεία του ευκαρυωτικού κυττάρου μπορεί να συμβαίνει
σύνθεση πρωτεϊνών και σε ποιο σημείο μπορούν οι πρωτεΐνες στη συνέχεια να τροποποιούνται.
ΜΟΝΑΔΕΣ 8 (3+5)

2
Β3. Στο ανθρώπινο γονιδίωμα εντοπίζεται σε κάποιο χρωμόσωμα ένα γονίδιο (έστω Α) ενώ στην ίδια
γενετική θέση είναι δυνατόν να εντοπίζεται μία διαφορετική μορφή του ίδιου γονιδίου (έστω α). Στον
παρακάτω πίνακα δίνεται το ζεύγος ομόλογων χρωμοσωμάτων στο οποίο εδράζεται το εν λόγω γονίδιο
σε ένα άωρο γεννητικό κύτταρο φυσιολογικού ανθρώπου πριν την αντιγραφή και στο ίδιο άωρο
γεννητικό κύτταρο στο τέλος της πρόφασης Ι της μείωσης. Σε κάθε χρωμόσωμα αναφέρεται ο αριθμός
και το είδος γονιδίων (Α ή α) που εντοπίζονται:

Φάση κυτταρικού Χρωμόσωμα του Γονίδια (Α) Γονίδια (α)

κύκλου ζεύγους ομολόγων

Πριν την αντιγραφή Μητρική προέλευσης 1 -

Πριν την αντιγραφή Πατρικής προέλευσης - 1

Στο τέλος της πρόφασης Μητρικής προέλευσης 1 1

Ι

Στο τέλος της πρόφασης Πατρικής προέλευσης 1 1

Ι

Να εξηγήσετε πού οφείλεται η παρουσία διαφορετικών γονιδίων (σε αριθμό και είδος) στα
χρωμοσώματα ανάλογα με τη φάση του κυτταρικού κύκλου (πριν την αντιγραφή και στο τέλος της
πρόφασης Ι).
ΜΟΝΑΔΕΣ 6

Β4. Διαθέτουμε δύο (2) στελέχη ενός βακτηρίου. Το στέλεχος Α έχει ανθεκτικότητα στην αμπικιλίνη και
το στέλεχος Β έχει ανθεκτικότητα στην πενικιλίνη. Αναμιγνύουμε τα δύο στελέχη και τα μεταφέρουμε
σε στερεό θρεπτικό υλικό που περιέχει και τα δύο αντιβιοτικά. Παρατηρούμε την ανάπτυξη ενός
μικρού αριθμού αποικιών. Να εξηγήσετε πώς προκύπτουν οι αποικίες των βακτηρίων, τα οποία είναι
ανθεκτικά και στα δύο αντιβιοτικά. ΜΟΝΑΔΕΣ 5

ΘΕΜΑ Γ

Γ1. Ένας μαθητής στο μάθημα της Βιολογίας σχεδίασε το παρακάτω διάγραμμα που συσχετίζει την
ενέργεια των σωμάτων που συμμετέχουν στην αντίδραση Α -> Β + ενέργεια με την πορεία (πρόοδο) της
αντίδρασης. Ο μαθητής σχεδίασε την πορεία της αντίδρασης χωρίς ένζυμο με διακεκομμένη γραμμή
και την πορεία της αντίδρασης παρουσία ενζύμου με συνεχόμενη γραμμή.

3
i) Να εξηγήσετε γιατί το διάγραμμα που σχεδίασε ο μαθητής είναι λανθασμένο.
ii) Να αναφέρετε ονομαστικά τα μονομερή από τα οποία αποτελείται ένα ένζυμο και να
περιγράψετε τον σχηματισμό του δεσμού που ενώνει αυτά τα μονομερή.
iii) Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται οι ποσότητες (σε γραμμάρια) τριών ουσιών που
σχετίζονται με μία χημική αντίδραση:

Ουσία Ποσότητα (σε γραμμάρια)

Αρχή αντίδρασης Τέλος αντίδρασης

Α 2 0

Β 1 1

Γ 0 2

Να εξηγήσετε ποια από τις ουσίες Α, Β, Γ αποτελεί το ένζυμο που καταλύει την αντίδραση.
iv) Να εξηγήσετε γιατί η έκθεση ενός κυττάρου σε πολύ υψηλή θερμοκρασία μπορεί να οδηγήσει
σε αδυναμία πραγματοποίησης της διαδικασίας της αντιγραφής του DNA.
ΜΟΝΑΔΕΣ 14 (3+3+4+4)

4
Γ2. Δίνεται ο καρυότυπος ενός ανθρώπου:

i) Να εξετάσετε εάν ο εν λόγω καρυότυπος προέρχεται από φυσιολογικό άτομο και να

αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
ii) Να αναφέρετε (χωρίς αιτιολόγηση) πόσα μόρια DNA απεικονίζονται στον εν λόγω καρυότυπο
και να ονομάσετε τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή του.
iii) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα που αφορά κύτταρα του ατόμου από το οποίο
κατασκευάστηκε ο παραπάνω καρυότυπος:

Κύτταρο από το Χρωμοσώματα Ελεύθερες Ζεύγη αδελφών

εν λόγω άτομο φωσφορικές χρωματίδων
ομάδες

Σωματικό στην
αρχή μεσόφασης

Σωματικό στη
μιτωτική
μετάφαση

ΜΟΝΑΔΕΣ 11 (3+5+3)

5
ΘΕΜΑ Δ

Δίνεται τμήμα DNA που αποτελεί μισή θηλιά αντιγραφής. Απέναντι από τα υπογραμμισμένα
νουκλεοτίδια θα τοποθετηθούν πρωταρχικά τμήματα.

TTAAGTACGGGCATAAATCAATTGGTCA
AATTCATGCCCGTATTTAGTTAACCAGT

Δ1. Σε ποια θέση (αριστερά ή δεξιά από το τμήμα που δίνεται) βρίσκεται η θέση έναρξης της
αντιγραφής; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 4

Δ2. Το τμήμα αυτό αντιγράφεται σε περιβάλλον που περιέχει όλα τα κατάλληλα νουκλεοτίδια. Τα
ριβονουκλεοτίδια με ουρακίλη (U) και τα δεοξυριβονουκλεοτίδια με γουανίνη (G) είναι ραδιενεργά.
Πόσα ραδιενεργά νουκλεοτίδια ενσωματώνει το πριμόσωμα κατά τη διάρκεια της αντιγραφής του
παραπάνω τμήματος και πόσα η DNA πολυμεράση κατά την επιμήκυνση των πρωταρχικών τμημάτων
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 5

Δ3. Πόσα ραδιενεργά νουκλεοτίδια περιέχονται μετά την ολοκλήρωση της αντιγραφής του παραπάνω
τμήματος DNA; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 4

Δ4. Από την έκφραση του παραπάνω τμήματος παράγεται μία πολυπεπτιδική αλυσίδα (έστω α) με
μοριακό βάρος 14.000. Εάν μία πρωτεΐνη (έστω πρωτεΐνη Χ) αποτελείται από δύο α πολυπεπτιδικές
αλυσίδες και δύο β και έχει συνολικό μοριακό βάρος 54.000 να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα
(να μη ληφθεί υπόψη το μοριακό βάρος των μορίων νερού που αφαιρούνται κατά τον σχηματισμό των
πεπτιδικών δεσμών):
i) Ποιο είναι το μοριακό βάρος της αλυσίδας β; Να δείξετε μόνο τους αριθμητικούς υπολογισμούς
που απαιτούνται, χωρίς θεωρητική αιτιολόγηση.
ii) Από πόσα αμινοξέα αποτελείται η α και από πόσα η β αλυσίδα. Δίνεται ότι το μέσο μοριακό
βάρος ενός αμινοξέος είναι 100. Να μην αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
iii) Πόσα επίπεδα οργάνωσης έχει η πρωτεΐνη Χ; Να τα αναφέρετε ονομαστικά και να υποδείξετε
μία πρωτεΐνη που έχει τα ίδια επίπεδα οργάνωσης με την πρωτεΐνη Χ.
ΜΟΝΑΔΕΣ 9 (2+2+5)

6
Δ5. Παρακάτω φαίνεται το στιγμιότυπο μίας διαδικασίας του Κεντρικού Δόγματος της Βιολογίας που
βρίσκεται σε εξέλιξη:
CGUCCAUAUUUACUGGCAU
GCAGGTAT

Να ονομάσετε τη διαδικασία που πραγματοποιείται, το ένζυμο που συμμετέχει στην εν λόγω

διαδικασία καθώς και από πού μπορεί να απομονωθεί το εν λόγω ένζυμο. ΜΟΝΑΔΕΣ 3

ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ