Sanayi İnkılabı ve Sonuçları

Sanayi İnkılabının Ortaya Çıkış Süreci

Ortaçağ kentlerinde zanaat ve ticaret ön plandaydı. Osmanlı’daki Lonca teşkilatına benzer
yapılar, zanaat ustalarının kurdukları meslek örgütleriydi.
Sanayi Devriminden önce Avrupa’da atölye tipi üretim tarzı vardı.
Atölye Tipi Üretim: Basit makinelerden oluşan, amacı çok ürün üretmek olan, emeğe dayalı
bir üretim şeklidir. Meslek grupları usta, kalfa, çırak şeklindedir. Ancak iş gücü yüksek
olmasına rağmen üretim fazla değildir.
Manifaktür Tipi Üretim:16. Yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan, çok sayıda çalışanı bir araya
toplayan, mekanik güç kaynaklarını ve büyük ölçüde el emeğini kullanan üretim tipidir.
Manifaktür döneminde, el ile yapılan üretim, yerini makine yardımıyla üretime bırakmıştır.
Bunun sonucunda iş birliği ve iş bölümü kavramları yaygınlaşmış, üretimde büyük bir artış
olmuştur.

Aydınlanma çağındaki bilimsel gelişmeler sonucunda İngiltere’de başta dokuma sanayisi

olmak üzere birçok alanda Sanayi İnkılabını ortaya çıktı. İnsan gücü yerini makine gücüne
bıraktı.
Sanayi İnkılabının İngiltere’de ortaya çıkmasının nedeni ise,
 İngilizlerin büyük sömürgelere sahip olması,
 Ham madde birikimi
 Geniş pazar imkanların sahip olması,
 Ülkede özgür düşünce ortamı olması,
Sanayi İnkılabının Sonuçları:
 Avrupa’da seri üretime geçildi.
 Halkın sosyal ve ekonomik imkânları genişledi.
 Büyük sanayi kentleri ve işletmeleri kuruldu.
 Kentlere göç arttı.
 İşçi sınıfı önem kazandı.
 İşçi ve işveren haklarını savunmak amacıyla sendikalar kuruldu.
 Bol ve ucuz ham madde ihtiyacından dolayı sömürgecilik rekabeti arttı.

Not:18. yüzyılda Sanayi İnkılabı ile Avrupa’da üretim sektöründe dönüşüm yaşandı. El
emeğiyle yapılan üretim, yerini makineleşmeye dayalı endüstriyel üretime bıraktı. İlk olarak
İngiltere’de tekstil alanında başlayan dönüşüm, zamanla sanayi ve tarım sektörleri yanında
ulaşıma da yansıdı.
Endüstriyel üretime geçiş döneminde yaşanan önemli bazı teknolojik gelişmeler
şöyledir:
 İngiltere’de buhar makinesinin icat edilmesi (1765)
 ABD’de pamuk çırçır makinesinin yapılması (1793)
 ABD’de buharlı geminin deniz ulaşımında kullanılması (1802)
 Almanya’da silindir baskı makinesinin üretimde kullanılması (1811)
 İngiltere’de buharlı lokomotifin ulaşımda kullanılması (1825)
 İngiltere’de elektrik jeneratörünün icat edilmesi(1831)
 ABD’de biçer döverim tarımda kullanılması (1834)
Sanayi İnkılabının Ortaya Çıkardığı Yeni Gelişmeler
Endüstriyel üretime geçemeyen ülkeler ise yeterli üretim kapasitesine ulaşamadığından dış
alıma yani ithalata yöneldi. Bundan dolayı bu tür ülkelerde tüketici bir toplum yapısı
oluşmaya başladı.
Endüstriyel üretimle birlikte iş gücüne dayalı lonca sistemi, zayıfladı. Birçok küçük işletme
ve atölye kapandı. İşçi sınıfı ortaya çıkması çalışma hayatında usta-çırak ilişkisi yerine
patron-işçi kavramını getirdi. Seri üretimle birlikte fabrikalarda işçilerin çalışma saatleri de
arttı. Bu gelişmeler işçi-patron çatışması yaşandı.
Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan Avrupa’daki üretim fazlalığı işlenmiş malların satımı için
ulaşım ve pazar arayışlarını ön plana çıkardı. Bunun sonucunda dünyada küresel ticaret
anlayışı yaygınlaştı.
Sanayi İnkılabının Tarım Sektörüne Faydaları:
 Yeni üretim teknikleri ortaya çıktı.
 Drenaj yöntemi ile tarla sulama yöntemleri geliştirildi.
 Mekanik tohum ekme makinesinin icadı, gübrenin kullanılması, farklı ürünlerin
ekilmesi gibi uygulamalar sayesinde tarımda verimlilik arttı.
 Biçerdöverin kullanılmasıyla ürünlerin hasadı kolaylaştı.
 Küçük çiftliklerin yerini ticari amaçlı büyük çiftlikler aldı.
 Tarım sektörü, kısa sürede sanayi ve ticaret kadar yüksek kazançlar sağlayan bir sektör
hâline geldi.