Chương I

SỰ HÌNH THÀNH TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI SAU CHIẾN TRANH

THẾ GIỚI THỨ HAI (1945-1949)
1. Hội nghị Ianta (2-1945).
* Hoàn cảnh
- Đầu năm 1945, chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, 3 vấn đề
quan trọng và cấp bách đặt ra cho các nước Đồng minh
+ Nhanh chóng đánh bại hoàn toàn các nước phát xít
+ Tổ chức lại thế giới sau chiến tranh
+ phân chia thành qủa chiến thắng giữa các nước thắng trận
- Từ ngày 4 – 11/2/1945 nguyên thủ 3 cường quốc (Liên Xô, Anh và Mỹ) họp hội
nghị ở Ianta (Liên Xô)
* Nội dung: Hội nghị đưa ra 3 quyết định quan trọng
- Thống nhất tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức và chủ nghĩa quân phiệt Nhật
Bản. Để nhanh chóng kết thúc chiến tranh, sau khi đánh bại phát xít Đức từ 2 đến 3
tháng, Liên Xô sẽ tham chiến chống Nhật Bản ở châu Á.
- Thành lập tổ chức Liên hợp quốc nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới.
- Thỏa thuận việc đóng quân và phân chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu và châu Á:
Ở châu Âu:
Liên Xô: chiếm đóng Đông Đức, Đông Béclin và Đông Âu.
Mĩ, Anh, Pháp: chiếm đóng Tây Đức, Tây Béc-lin và Tây Âu.
Áo và Phần Lan là hai nước trung lập.
Ở châu Á:
Hội nghị chấp nhận những yêu cầu của Liên Xô: 1- Giữ nguyên trạng Mông
Cổ; 2- Trả lại cho Liên Xô miền Nam đảo Xakhalin; Liên Xô chiếm 4 đảo thuộc
quần đảo Curin; quốc tế hóa thương cảng Đại Liên (Trung Quốc).
Quân đội Mĩ chiếm đóng Nhật Bản; ở bán đảo Triều Tiên: quân đội Liên Xô
chiếm đóng miền Bắc và quân đội Mĩ chiếm đóng miền Nam, lấy vĩ tuyến 38 làm
ranh giới; Trung Quốc cần trở thành quốc gia thống nhất và dân chủ. Các nước
còn lại của châu Á (Đông Nam Á, Nam Á, Tây Á) thuộc phạm vi ảnh hưởng của
các nước phương Tây.
⃰ Ý nghĩa: Toàn bộ những quyết định của Hội nghị Ianta cùng những thỏa
thuận sau đó của ba cường quốc Liên Xô, Mĩ và Anh đã trở thành khuôn khổ của
trật tự thế giới mới, thường được gọi là trật tự hai cực Ianta.
2. Tổ chức Liên hợp quốc.
 - Sự thành lập:
+ Từ ngày 25/4 đến 26/6/1945, đại biểu 50 nước họp tại Xan Phranxicô (Mĩ) thông
qua bản Hiến chương và tuyên bố thành lập tổ chức Liên hợp quốc.
+ Ngày 24/10/1945, với sự phê chuẩn của Quốc hội các nước thành viên, bản Hiến
chương chính thức có hiệu lực.
- Mục tiêu:
+ Duy trì nền hòa bình và an ninh thế giới.
+ Phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác quốc
tế giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và quyền tự quyết các
dân tộc.
- Nguyên tắc hoạt động (5 nguyên tắc)
+ Bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia và quyền dân tộc tự quyết.
+ Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của tất cả các nước.
+ Không can thiệp vào công việc nội bộ của bất kì nước nào
+ Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình
+ Chung sống hoà bình và sự nhất trí giữa 5 nước lớn (Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp,
Trung Quốc).
- Cơ cấu tổ chức
+ Gồm 6 cơ quan chính: Đại hội đồng; Hội đồng bảo an; Hội đồng quản thác; Hội
đồng kinh tế-xã hội; Tòa án quốc tế và Ban thư kí
+ Các tổ chức chuyên môn khác
+ Trụ sở đặt tại Niu-Oóc (Mĩ)
- Vai trò:
+ Giải quyết hoà bình các tranh chấp xung đột, duy trì hoà bình, an ninh thế giới,
hạn chế chạy đua vũ trang nhất là các loại vũ khí huỷ diệt hàng loạt.
+ Thủ tiêu chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa phân biệt chủng tộc.
+ Thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị, hợp tác quốc tế, giúp đỡ các dân tộc, nhất là các
nước đang phát triển về các mặt kinh tế, văn hoá, giáo dục, y tế, nhân đạo...
+ Tuy nhiên cũng cần nhắc đến mặt hạn chế của Hội đồng Bảo an LHQ như không
giải quyết được xung đột kéo dài ở Trung Đông, không ngăn ngừa được việc Mĩ gây
chiến tranh ở I-rắc (2003)...