PAKSA 7: -Ekspresyunismo,Modernismo at Eksistensyalismo

Teoryang Ekspresyunismo
Layunin ng teoryang ito na mas pinapalitaw ang damdamin kaysa sa pisikal na
kaanyuan ng mga karakter. Binibigyang pansin ang mga indibidwal na karakter sa
positibong paniniwala at makatotohanang paglalahad.

Teoryang Modernismo
Layunin ng teoryang ito na maging modernismo o makabagong pananaw na may
radikal na pagkakaiba sa mga naisulat na hindi magiging larawan lamang ng
reyalidad ang sining kundi interpretasyon (Kung minsan ay hindi maunawaan, puno
ng misteryo at hiwaga at kung minsan ay walang kabuluhan ng bisyon ng mundo.

Teoryang Eksistensyalismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o
magdesisyon para sa kanyang sarili na siyang pinakasentro ng kanyang pananatili
sa mundo o (human existence)

Katangian ng Eksistensyalismo
1. Ang kalayaang pumili ay kasama ng konsistent at responsibilidad.
2. Pinakapromenenteng tema ay ang “pagpili”.
3. Ang kalayaan nitong pumili ay ang pinakakakaibang katangian ng
sangkatauhan.
4. Nauuna ang eksistens bago ang esens.
5. Ang pagpili ay kailangan sa eksistens ng bawat nilalang at hindi ito
matatakasan maging ang hindi pagpili ay isa ring pagpili.

Karagdagang babasahin (Eksistensyalismo) https://www.youtube.com/watch?

v=rSJvG_esTzw
https://www.slideshare.net/bowsandarrows/eksistensyalismo-at-istrukturalismo
https://prezi.com/yf8-qtidm_vd/eksistensyalismio/

Pagtataya: Ibibigay ang pagsusulit online.

 PAKSA 8: Mga Paraan sa Pagtalakay sa mga Akdang Pampanitikan
-Panlipunang Kaisipan-Pang-moral at Pang-anyong Arketaypal

Mga Batayang Simulain sa Panunuring Pampanitikan

Bunga ng maraming taong pagtuturo ng panunuring pampanitikan bilang

asignatura sa mga mag-aaral na nagpapakadalubhasa sa Filipino sa Pamantasang
Normal ng Pilipinas, at pagtatamo ng anim na Gawad Surian sa Panunuring
Pampanitikan-Gantimpalang Collantes ako’y nagtangkang bumuo ng ilang simulain
sa panunuring pampanitikan gaya ng mga sumusunod:
1. Ang pagsusuri sa akda ay dapat may uri at katangian ng katalinuhan,
seryoso at marubdob na damdamin at ng tapat na mithi sa kalayaan.

Ang pahayag na ito ay nagmula sa tatlong kilalang kritiko nang sila’y

maanyayahang maging punong inampalan sa Timpalak sa Pagsulat ng
SanaysayPanunuring Pampanitikan sa Nobela noong 1985:Min. Edmundo Libd, Dr.
Anacleta M. Encarnacion at Dr. Venancio L. Mendiola. Ganito ang kanilang pahayag
matapos piliin ang limang mahuhusay na lahok mula sa 25 lahok:

Dahil sa malalim na persepsyon at matalinong panunuri (hindi lamang sa masinop

na pananaliksik at malawak na kaalamang iskolar), ang mga sumusunod ang
napiling gantimpalaan:
Unang gantimpala- Pagsusuri sa Estetikong Porma, Sosyolohikang Implikasyon at
Katutubong Eksistensyal ng sa mga Kuko ng Liwanag ni Pedro L. Ricarte

Pangalawang gantimpala- Ang Pagkamulat ng Isipang Feminista ni Amanda

Bartolome: Pangunahing Tauhan ng Dekada ’70 ni Loline M. Antillon

Pangatlong gantimpala- Ang pagnanasa at ang Utopia sa mga Nobela ni Dominador

Mirasol ni Soledad S. Reyes

Unang karangalang-banggit- Ficcion: Daloy ng Kasaysayan sa Kamalayang

Panlipunan ni Fidel Rillo Jr. at

Pangalawang karangalang-banggit- Ang Satanas sa Lupa: Repleksyon ng

Kamalayang Sosyo-Politikal sa Bansa ni Pat Villasan Villafuerte.

2. Sa pagsusuri ng anumang akda ay kailangang mahusay anng

organisasyon o balangkas ng lahok. Bahagi ito ng disiplina ng pagsusuri.
3. Sa pagsusuri ng anumang akda ay dapat maging maganda ang paksa,
may kalinisan ang wika at organisado ang paglalahad.
4. Sa pagsusuri ay mahalagang mahagap ng may-akda ang kanyang piniling
paksa, mahusay ang pagtatalakay at organisasyon ng material, malinaw ang
balangkas na kinapapalooban ng malinaw na tesis o argumento na sinundan ng
buong sanaysay, may naidagdag sa kasalukuyang kaalaman tungkol sa panitikan at
mahusay at makinis ang pagkakasulat.
Ang pahayag sa itaas ay nagmula kina Dr. Soledad S. Reyes, Dr. Loline M. Antillon
at Prop. Tomas O. Ongoco na naging lupong inampalan sa Timpalak sa Pagsulat ng
Sanaysay-Panunuring Pampanitikan sa Panitikang Nasusulat sa Katutubong Wika
sa
Pilipinas.

5. Sa pagsusuri ng tula, ang pananarili sa pananagisag sa tula ay hindi

dapat panaigin. Ang katangian ng makasining na tula ay ang sikad na damdamin at
lawak ng pangitain nito.
Ang simulating ito ay ayon kay Ruben Vega na siya ring nagsabing ang mahalaga
sa tula ay ang lasa at hipo nito at hindi ang balat ng prutas. Ayon pa sa kanya, ang
buhay daw ng sining ay nasa ubod at laman.

6. Ang pamimili ng paksang tutulain ay hindi siyang mabisang sukatan ng

kakayahan ng ng makata. Sa halip, ang higit na kailangang pahalagahan at sukatin
upang makagawa ng makatarungang pagahatol ay kung papaano ang pagkatula.
Ayon kay Pedro L. Ricarte, kung papaanong buhat sa paksang kinuha sa
pagtutulongtulong ng sensibilidad, kadalubhasaan, institusyong ang tunay na tula ay
kailangang matigib ng damdamin, kinakailangang managana sa kabuuan nito,
sapagkat kung hindi mapupuno sa damdamin, kailanma’y hindi maaaring matibag
sa mga taludtod nito ang isnag kagandahan.

7. Ang susuriing akda ay kailangang napapanahon, may matibay na

kaisahan, makapangyarihan ang paggamit ng wika at may malalim na kaalaman sa
teoryang pampanitikan.

8. Ang susuriing akda ay kailangang nagpapamalas ng masinop na pag-

uugnay ng mga sangkap ng pagsulat.