Professional Documents
Culture Documents
Jak Przebiega Proces Fotosyntezy
Jak Przebiega Proces Fotosyntezy
Jak Przebiega Proces Fotosyntezy
Wprowadzenie
Przeczytaj
Animacja
Sprawdź się
Dla nauczyciela
Jak przebiega proces fotosyntezy?
Rośliny, podobnie jak ludzie czy zwierzęta, potrzebują do życia odpowiedniej ilości wody,
właściwej temperatury oraz „pożywienia”. Większość z nich wytwarza związki organiczne –
a więc nie pozostają bierne. Proces odbywa się przy udziale tlenku węgla(IV), wody oraz
światła słonecznego i nazwany jest fotosyntezą. Ten termin składa się z dwóch składowych:
„foto” – oznacza światło, a „synteza” – łączenie. Czy wiesz, jak dokładnie przebiega ten
proces?
Twoje cele
Fotosynteza
Schemat fotosyntezy
Fotosynteza jest procesem dwuetapowym i obejmuje fazę jasną, która jest zależna od światła
i zachodzi u roślin w granach, oraz fazę ciemną, która zachodzi w stromie i może
przebiegać w całkowitej ciemności. Obie fazy są ze sobą sprzęgnięte, a produkty fazy jasnej
są wykorzystywane jako substraty w fazie ciemnej.
Zależność między fazą jasną a fazą ciemną fotosyntezy
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Siła asymilacyjna
ATP bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie i jest dość stabilny w roztworach między
pH 6, 8 a 7, 4, ale przy tym szybko hydrolizuje się przy ekstremalnym pH. Poniżej
przedstawiono wzór strukturalny ATP.
Wzór strukturalny <math aria-label="A T P">ATP
Źródło: GroMar Sp z .o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
NADP+
Faza jasna:
12 H2 O + 18 ADP + 18 P + 18 NADP+ → 6 O2 + 18 ATP + 12 NADPH
i
Faza ciemna:
Chlorofil a i b
C H N O Mg
Chlorofil a ( 55 72 4 5 ) to cząsteczka o wymiarach prawie na Å( Å10 10 1 = 0, 1 nm).
Centralny atom magnezu jest koordynowany przez cztery atomy azotu pierścienia
tertrapirolowego. Oprócz tego cząsteczka chlorofilu ma długi łańcuch fitolowy, powstały
z kondensacji czterech pięciowęglowych jednostek izoprenowych. Chemicznie cząsteczka
chlorofilu podobna jest do porfiryn.
Chlorofil b różni się od chlorofilu a tylko jednym podstawnikiem przy siódmym atomie
węgla pierścienia tetrapirolowego – grupa aldehydowa zastępuje w tym wypadku grupę
metylową. To wystarczy, by przesunąć maksimum absorpcji cząsteczki w kierunku
krótszych fal. Chlorofil b jest głównym składnikiem kompleksów antenowych, nie występuje
natomiast w składzie fotosyntetycznych centrów reakcji.
Wzór strukturalny chlorofilu b
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
Poza tym chlorofile mają szereg innych funkcji: pełnią rolę fotoprotektantów (wygaszają
tripletowe stany wzbudzone chlorofilu, które mogą prowadzić do powstania reaktywnych
form tlenu), wygaszają nadmiar energii wzbudzenia w tzw. cyklu ksantofilowym,
zabezpieczając przed uszkodzeniem fotoukładów, zmiatają wolne rodniki tlenowe, a także
wpływają na płynność i strukturę błon fotosyntetycznych. Karotenoidy, ze względu na
swoją budowę, a w szczególności ich oddalenie pierścieni cykloheksylowych, mają
niezwykłe własności energetyczne – wzbudzone wchodzą natychmiast w drugi stan
wzbudzony (z S0 do S2). Stan pierwszy jest wówczas niedozwolony (S1). Następnie
zachodzi szybkie wytrącenie energii do S1 i najczęściej bezpromieniste, do stanu
podstawowego. Właściwości spektralne wszystkich barwników zmieniają się po ich
związaniu w kompleksach białkowych. Istnieją dwa główne typy anten odbierających
energię: wewnętrzne, sprzężone z centrami fotosyntetycznymi, i zewnętrzne, które mogą
swobodnie przemieszczać się w błonie chloroplastowej.
Podsumowanie
Proces fotosyntezy pierwotny …
faza ciemna
faza jasna
faza jasna
faza jasna
absorbcję światłaoraz …
syntezę i …
ustabilizowaniepotencjał…
Faza ciemna
niezależna od światła,
cykl Calvina wykorzystuje ATP i NADPH z fazy jasnej oraz składa się z cyklu reakcji
biochemicznych,
następuje redukcja tlenku węgla( IV) oraz synteza trójwęglowych cukrów -aldehyd
3-fosfoglicerynowy ( PGAL), którego cząsteczki, łącząc się, tworzą glukozę.
Faza jasna
zależna od światła,
zachodzi szereg reakcji fotochemicznych,
następuje przekształcenie energii świetlnej w energię wiązań chemicznych (zawartą
w cząsteczkach glukozy); wytwarzana jest siła asymilacyjna (wykorzystywana do
wytwarzania cukrów w fazie ciemnej) oraz tlen jako produkt uboczny, który uwalniany
jest do atmosfery.
Słownik
chlorofil
Bibliografia
Gieczewska K., Napędzane światłem. Od fotosyntezy do fotoogniwa, „Kosmos” 2015, 64, Nr
3.
Animacja
Polecenie 1
Czy wiesz, gdzie zachodzi proces fotosyntezy? Ile cząsteczek wody i tlenku węgla(IV) jest
potrzebne do powstania jednej cząsteczki glukozy? Zapoznaj się z animacją dotyczącą
fotosyntezy roślin i rozwiąż zadania.
Film nawiązujący do treści materiału dotyczącej przebiegu procesu fotosyntezy, fazy jasnej
oraz fazy ciemnej.
Ćwiczenie 1
Redukcji.
Utleniania.
Redukcji-utleniania.
Kondensacji.
Ćwiczenie 2
IV).
Jednym z substratów w procesie fotosyntezy jest tlenek węgla(
hν
6 H2 O + → +
6 O2 ↑
Ćwiczenie 2 輸
Produkty fotosyntezy
woda glukoza
Substraty fotosyntezy
Ćwiczenie 3 輸
Ćwiczenie 4 輸
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Podaj pełną nazwę i skrót akceptora tlenku węgla(IV):
rybulozofosforan (RP)
Ćwiczenie 6 醙
Źródło: GroMar Sp. z o.o. opracowano na podstawie pl.wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 7 醙
Prawda Fałsz
Głównym produktem fotosyntezy jest skrobia.
Produktem ubocznym fotosyntezy jest tlen.
Proces fotosyntezy zachodzi pod wpływem światła
słonecznego.
Substratem procesu fotosyntezy jest glukoza.
Ćwiczenie 8 難
Obserwacje:
Wydzielają się pęcherzyki gazu w obu zlewkach. Więcej pęcherzyków wydzieliło się w zlewce
z wodą gazowaną.
Wnioski:
Ćwiczenie 9 難
Wskaż roślinę, w której proces fotosyntezy nie będzie zachodził oraz wyjaśnij swoją
odpowiedź.
Odpowiedź:
Ćwiczenie 10 難
Masz do dyspozycji: trzy zlewki 300 cm3 , lampkę z żarówką 75 W, żarówkę100 W, wodę, trzy
łodyżki jednakowej wielkości moczarki kanadyjskiej. Zaplanuj doświadczenie, które pozwoli
zbadać wpływ natężenia światła na intensywność procesu fotosyntezy. Zapisz, jakie czynności
należy wykonać, a także obserwacje oraz wnioski.
Opis doświadczenia:
Obserwacje:
Wnioski:
Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Przedmiot: chemia
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony;
uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
Zakres rozszerzony
Cele operacyjne:
Uczeń:
asocjacyjna;
problemowa.
animacja;
dyskusja dydaktyczna;
ćwiczenia uczniowskie;
analiza materiału źródłowego;
mapa mentalna;
technika zdań podsumowujących;
doświadczenie chemiczne.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Faza podsumowująca:
Animacja może zostać wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć
lub sprawdzianu wiedzy. Może być wykorzystywana na biologii podczas omawiania procesu
fotosyntezy.
Materiały pomocnicze:
Instrukcja wykonania:
4. Nauczyciel przed zajęciami przygotowuje oraz drukuje również kartę pracy ucznia,
która będzie wykorzystana podczas doświadczenia:
Plik o rozmiarze 137.91 KB w języku polskim