Japan in WOII

Historische gebeurtenis
-Op 7 december 1941 viel Japan de Amerikaanse marinebasis in Hawaii, Pearl
Harbor, aan. Het Japanse Keizerrijk had de VS zojuist de oorlog verklaard en
nam hiermee volledig deel aan WOII. In eerste instantie veroverde Japan een
groot deel van de Pacifische Oceaan. Echter, al snel begonnen de Amerikanen
terrein terug te winnen.
-Op 23 juni 1945 gaven de Japanse soldaten zich over. Dit was nog voordat de
atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki vielen. De Japanse generaal van
dat gebied pleegde daarop zelfmoord omdat overgeven iets is voor verliezers en
om gezichtverlies te voorkomen.
-Het dodental van het Japanse leger was aanzienlijk hoger dan dat bij de
geallieerden. Er kwamen bijna 200.000 Japanners om (90.000 soldaten en
94.000 burgers). Aan de kant van de geallieerden vielen 12.000 doden en raakten
ruim 60.000 soldaten gewond.
-Na de Tweede Wereldoorlog was Okinawa tijdelijk onder controle van de
Verenigde Staten. In 1972 werden de eilanden teruggegeven aan het Japanse
keizerrijk. Wel blijft tot op de dag van vandaag het eiland een Amerikaanse
marinebasis hebben en is de populairste sport op het eiland honkbal.
-Op 6 augustus werd Hiroshima gebombardeerd met de atoombom Little Boy.
Drie dagen later op 9 augustus werd ook Nagasaki aangevallen met een
atoombom onder de naam Fat Man.
-Na drie spannende dagen werd er op 12 augustus door keizer Hirohito de
overgave van Japan aangekondigd.

Maar waarom werden de steden Hiroshima en Nagasaki gekozen?

De reden voor het aanvallen van Japan met atoombommen was om de oorlog zo
snel mogelijk te beëindigen. Een sneller einde van de oorlog betekende namelijk
veel minder slachtoffers. Maar waarom werden de steden Hiroshima en
Nagasaki gekozen?
In eerste instantie had de Amerikaanse legerleiding vijf steden op het oog:
Yokohama, Hiroshima, Kokura, Niigata en Kyoto. Elk van deze steden was van
groot belang voor de Japanse oorlogsmachine gezien de grote hoeveelheid
industrie en de moraal van de Japanse bevolking. Uiteindelijk werd er gekozen
voor Hiroshima. Hiroshima was namelijk bij eerdere bombardementen gespaard
gebleven. Mede omdat het de enige stad was zonder krijgsgevangenenkamp.

Ondanks de gigantische hoeveelheid slachtoffers en totale verwoesting van

Hiroshima na het bombardement weigerden Japan zich nog steeds over te geven.
Daarom besloot de Amerikaanse legerleiding een tweede atoombom af te
werpen. De keuze hiervoor viel op Kokura. Echter, toen de Amerikanen deze
stad wilden bombarderen was er te veel bewolking boven de stad. Daarom
weken de Amerikanen uit naar het alternatieve doel: Nagasaki.

eten
-In het begin was er nog voldoende voedsel verkrijgbaar, maar in de loop van de
oorlog werd de voedselsituatie steeds slechter. In 1944 en 1945 heerste er
honger in de kampen en onder een groot deel van de bevolking daarbuiten. De
beschikbaarheid van medische voorzieningen verliep volgens eenzelfde patroon
Centrale keukens
Veel kampen hadden een centrale keuken, waar de rantsoenen werden bereid,
vaak aangevuld met voedsel dat de kampleiding centraal had ingekocht. De
grote drums van 500 liter voor de keuken waren ongeveer het enige onderdeel
van de inventaris van de kampen dat door de Japanners werd geleverd. Het
keukenwerk was zwaar en begon ’s morgens vroeg met het aanmaken van het
vuur en het koken van water voor pap. Andere keukentaken waren het hakken
van brandhout, het schoonmaken van honderden kilo’s groente en het koken van
rijst. De voorraad brandhout werd aangevuld met alles wat maar brandbaar was
aan de huizen en barakken en enigszins kon worden gemist. Als het eten klaar
was, werd het per wijk, buurt of loods uitgedeeld in precies afgewogen porties.
Ziekte
In de loop van de oorlog ging de gezondheidstoestand van de geïnterneerden
achteruit. In 1943 deden zich de eerste gevallen van hongeroedeem voor. Vanaf
1944 raakte de achteruitgang in een stroomversnelling. Het toenemende
voedselgebrek in combinatie met de zware arbeid die nu van de geïnterneerden
werd verwacht en de groeiende bevolkingsdichtheid van de kampen in
combinatie met de verslechterde hygiënische omstandigheden, waren daarvan
belangrijke oorzaken. Bovendien werden infectieziektes gemakkelijk verspreid
door de vele verhuizingen; de mensen namen ze mee van het ene kamp naar het
andere. Het aantal slachtoffers van infectieziekten zoals difterie, dysenterie en
geelzucht groeide snel. Van de circa 140.000 geïnterneerden overleed zo’n
vijftien procent.
Ziekenhuizen
Op plekken waar zwaar zieken niet meer naar de openbare ziekenhuizen
mochten en waar meerdere kampen bij elkaar lagen, lieten de Japanners vaak
een centraal kamphospitaal inrichten. In de grotere kampen moesten de
ziekenhuizen vaak worden uitgebreid ten koste van de woonruimte. Er kwamen
aparte afdelingen voor kinderen, chronisch zieken, dysenteriepatiënten en soms
ook voor chirurgie.
Medicijnen
Medicijnen, verbandmiddelen en medische instrumenten waren nauwelijks
voorhanden. Artsen en technici construeerden zelf de ontbrekende medische
instrumenten. Apothekers en chemici vervaardigden zoveel mogelijk hun eigen
medicijnen uit kruiden en andere ingrediënten.
doden
Het verblijf in de kampen heeft vele duizenden geïnterneerden het leven gekost.
Met name ziekte en voedselgebrek waren belangrijke doodsoorzaken.

MEER NODIG DAN ALLEEN EEN RECEPT

Met alleen een goed recept kom je er echter niet en hoewel het aansloeg en vele
restaurants en cafés met hun eigen variaties kwamen, was het nog lang geen echt
Japans gerecht. Het werd vooral gezien als een “buitenlandse” lekkernij die
vooral geserveerd werd in westerse en Chinese restaurants of bijzondere cafés.
Dit was echter wel een pluspunt! Want ook in Japan dacht men dat het gras van
de buren altijd groener was, en dat buitenlands eten beter en gezonder was dan
de eigen keuken. Daarbij was deze soort ramen bijzonder snel klaar te maken en
bevatte het meer hartigheid dan traditionele Japanse soba, precies wat werkend
Japan nodig had ten tijde van de industrialisatie.

TWEEDE WERELD OORLOG GOOIT ROET IN HET ETEN

De ontwikkeling van ramen kreeg echt een gigantische klap ten tijde van de
tweede wereld oorlog. Japan had het zwaar want vele grondstoffen waren op of
niet meer beschikbaar. Eten was moeilijk aan te komen. Zelfs rijst werd tot op de
laatste korrel verdeeld. Overal waar het maar kon probeerden mensen nog wat
groente te verbouwen, aten ze insecten en waren ze soms ook gedwongen
bladeren en wortelen van planten te eten. Zelfs op het platteland was er nog
maar weinig te vinden. Luxe producten zoals ramen waren dan ook ondenkbaar
en verdwenen vrijwel geheel uit het Japanse straatbeeld.

Zelfs na de tweede wereld oorlog duurde het nog lang voordat er weer
voldoende rijst was. De Amerikanen hadden Japan bezet en controleerden niet
alleen alles wat het land in en uit ging. Maar ook wat er verbouwd en
geproduceerd werd, en zelfs wie wat kreeg. Schaarste bleef voortbestaan zeker
op het gebied van traditionele Japanse waren. Wat er echter wel aanwezig was,
waren gerechten en ingrediënten op basis van granen. Deze werden in grote
getale geïmporteerd door de Amerikanen. En waren dus makkelijk te verkrijgen.

Hierdoor werden gerechten zoals yakisoba, gyoza, okonomiyaki en ramen weer

populair. De noedels werden namelijk gemaakt van een deeg bestaande uit meel
van granen. Wat deze gerechten ook met elkaar gemeen hebben is dat ze vaak
gepaard gingen met veel olie, knoflook en waar mogelijk vlees. Heerlijke,
vettige gerechten met veel calorieën die goed vulden. Precies wat het hongerige
Japanse volk nodig had, en dan ook nog eens betaalbaar en makkelijk te
verkrijgen.
VAN NOODOPLOSSING TOT TREND
Ramen kwam in de jaren na de oorlog echt op de kaart te staan. Maar dan
voornamelijk als het perfecte voedsel voor iedereen met weinig geld had, maar
wel een hartige en vullende maaltijd wilde. Het werd een stereotype gerecht
voor arbeidersklasse. Een stereotype dat werd versterkt door de populaire radio
en films in die tijd. Zij gebruikten ramen vaak als hét voorbeeld van een gerecht
dat een arm gezin veel at. Hierdoor ontstond er bij de generatie die de oorlog
had meegemaakt (en de jaren daarna) een soort “schaamte” random het eten van
ramen.
Naarmate de jaren vorderde kwam dit echter steeds verder weg te staan van de
nieuwe generatie. Zij zagen ramen vooral als een snelle en lekkere hap. Perfect
om na school met je vrienden even te verorberen. Of wanneer je na een lange
dag werken nog wat wilde hebben voor je aan de reis naar huis begon.

Nagasaki Atomic Bomb Museum

Ook in Nagasaki is er een museum gewijd aan de atoomaanval. Het Nagasaki
Atomic Bomb Museum is een sober maar informatief museum over de
atoomaanval en de impact hiervan op de stad en diens inwoners. Een belangrijk
onderdeel van dit museum zijn de geschreven ervaringen van mensen die de
aanval overleefd hebben. Het Nagasaki Atomic Bomb Museum heeft als doel
mensen te onderwijzen over de verschrikkelijke gevolgen van nucleaire
wapens.
Nagasaki National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims
De Nagasaki National Peace Memorial Hall is een gedenkmonument gewijd aan
de slachtoffers van de atoombom. Hier kan worden gebeden voor de slachtoffers
en kunnen foto’s, memoires en eerstehands ervaringen van die dag worden
gelezen en gezien.
Atomic Bomb Hypocenter Park
 Het Atomic Bomb Hypocenter Park in
Nagasaki, Flickr: IMBiblio
Het Atomic Bomb Hypocenter Park is de ground zero van de atoomaanval op
Nagasaki. In het park staan meer dan 500 kersenbloesems en is een prachtig
herdenkingsmonument gebouwd.
Meer leren over de atoombom?
Wil je meer leren over de aanvallen op Hiroshima en Nagasaki dan kan ik de
documentaire Hiroshima (2005) aanraden. Om het gehele verhaal over de
oorlog rondom Japan beter te begrijpen kan ik ook World War Two in
Color episode 11: The Island War en episode 13: Victory in the
Pacific aanraden. Beiden zeer ingrijpende documentaires die beide kanten van
het verhaal goed belichten.
Veelgestelde vragen over de atoombommen
Hoe heet de atoombom op Nagasaki en Hiroshima?
De atoombom die op 9 augustus 1945 op Nagasaki viel kreeg de naam “Fat
Man” van de Amerikanen. Deze bom was iets groter dan die op 6 augustus 1945
op Hiroshima viel en “Little Boy” heette .
Hoeveel doden vielen er in Hiroshima en Nagasaki?
Het vastgestelde dodenaantal voor Hiroshima staat op 78.000 direct na impact,
met de neveneffecten van de straling erna kwam de officiële telling in 2004 uit
op 237.062 slachtoffers. Bij Nagasaki vielen er direct na impact 39.000 doden en
zijn er uiteindelijk 109.000 mensen omgekomen inclusief neveneffecten. In
totaal zijn er daarom meer dan 346.062 mensen omgekomen door de
atoombommen op Japan.
Is het veilig om te leven in Nagasaki of Hiroshima?
Ondanks de hoge levels van straling direct na de impact is het tegenwoordig niet
meer onveilig in Hiroshima of Nagasaki door de straling van de
atoombom. Fukushima daarentegen is op dit moment nog steeds onbewoonbaar
na de kernramp van 2011.
3 reacties op “De atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki”
1. Rick de Graaf10/08/2022 bij 14:27
ANTWOORD
Wisten jullie dat de Japanse Godzilla eigenlijk een soort pseudoniem voor de
atoombom in Japan is. Het was vroeger een taboe om over de verwoesting en
atoombom te praten in Japan, mede door de Amerikanen die veel van de schade
bleven ontkennen. Daarom hadden de Japanners een soort scapegoat nodig voor
de atoombom en dat was Godzilla de allesverwoestende.
2. jelle van kapel04/04/2021 bij 11:38
ANTWOORD
p van buuren ..triest als ze geluisterd hadden naar tomoyuki yamashita was de
oorlog gestopt voor ze die bommen gooide ..de amerikanen zagen het als
test ..yamashita overleefde ..hij betaalde de amerikaanen .. met gestolen goud.
3. P. van Buuren06/08/2020 bij 15:49
De inzet van de atoombommen heeft de levens gered van mijn ouders, mijzelf
en circa 100000 andere Nederlanders in de japanse concentratiekampen. Wij
waren uitgehongerd en veelal verzwakt door tropische ziekten en zonder
medicijnen. Het had niet langer moeten duren.
Hetzelfde gold voor vele duizenden andere internationale gevangenen.
Daarbij zouden bij verlenging van de oorlog en bij een geplande invasie van
Japan zelf, nog vele honderdduizenden militaire slachtoffers gaan vallen.
Wij zijn allen dankbaar dat het gebeurd is.
Japan heeft na de oorlog een hypocrite slachtofferrol gekozen via massale
publicrelations,
en nooit op scholen of media hun onmenselijk wrede optreden in Azië onder
ogen gezien. Dat leidt nog steeds tot fricties met China en Korea.
Dat heeft Duitsland wel gedaan. P