DI-MATERYAL NA KULTURA

• PAG-AASAWA

Ang mga Pilipinong Muslim ay may kultura na kung saan ang mapapang-asawa ng isang Muslim ay
magiging sang-ayon sa desisyon ng kanilang mga magulang, at hindi sa sarili nilang desisyon. Makikita ito
sa tradisyon ng Maranao (Gutoc, 2005). Ang isang Muslim ay ipinapakasal sa isang Muslim na nais ng
kanyang na pakasalan niya, mahal man niya o hindi. (Religious Research Centre, n.d.; Al-Sheha, n.d.). Ang
tawag dito sa Ingles ay arranged marriage. Isa pang tradisyon sa kasalang Muslim ay ang pagkakaroon ng
higit sa isang asawa.

Ang pag-aasawa sa mga Muslim ay importante sapagkat pinaniniwalaan nilang ito ang gusto ni Allah.
Para kay Allah, ang tahanan ay isang institusyong gawa ng na makatutulong sa pag-unlad ng bawat
miyembro ng pamilya. Ang lalaki ang nagsisilbing tagapagdesisyon sa pamilya at ang babae naman ay taga-
alaga sa kanilang magiging anak. Ngunit ang isang pamilya ay hindi lamang binubuo ng nanay, tatay, at
mga anak. Kasama rin dito ang lolo, lola, mga tito at tita, atbp. Sila ay nakatira sa magkakalapit na bahay
upang ang mga bata ay magkaroon ng magandang kapaligirang kalalakihan (Jaafar-Mohammad &
Lehmann, 2011). Ang pagpili ng magiging asawa ay hindi ganoon kadali sapagkat ang mga magulang ang
nagtatakda kung sino ang magiging asawa ng kanilang anak. Kadasalang pinipili ng mga magulang ay ang
anak ng kanilang kaibigan upang maging tiyak silang magkakaroon ng magandang buhay ang kanilang anak
(Zuberi, 2011).

• PAGPAPAKASAL

Ayon sa mga ilang residente ng barangay Damablac, Talayan, Maguindanao ang pagpapakasal o pag-
aasawa ay nagsisimula sa tinatawag na ligawan o panliligaw ito ay batay sa kasalukuyang nangyayari sa
nasabing lugar. Sa pamamagitan nito nagiging magkasintahan ang mga taong nag-iibigan at habang
tumatagal ang kanilang relasyon ay lalo nilang nakikilala ang bawat isa, kaya naman ang iba ay
nagpapakasal na sa kanilang mga kasintahan. Ngunit ayon naman sa isang residente ay hindi lahat ng
ikinakasal ay dumadaan pa sa matagal na pag-ibigan. Ang ibang magkasintahan nagtatanan na at minsan
ang babae ay buntis na kahit na ito ay hindi nakakasal. Ngunit ayon naman sa isang residente ang tamang
proseso ng pagpapakasalo pag-aasawa na trasdiyunal at naaayon sa turo ng Islam na kasalukuyang
sinusunod ng mga Maguindanaon sa bayan ng Talayan ay narito.
A. Kabpangengedung

Ang unang proseso ay tinatawag nilang "kabpangengedung" na ang ibig sabihin ay pupuntahan ng
mga magulang ng lalaki (Kamaman) at ibang kamag- anak na siyang magiging tagapagsalita. At kapag
dumating na sila sa bahay ng dalaga ay maguusap-usap na sila at magsasalita ang kasama nilang
tagapagsalita, sasabihin niya sa mga magulang ng dalaga ang kanilang pakay, at dito na nagsisimula
kombersasyon o ang kanilang pag-uusap. Magtatanong sila kung wala bang nagkakagusto o nag-alok ng
kasal sa dalaga dahil kung wala pa ay sasabihin nilang gusto ng kanilang anak na pakasalan ang dalaga. At
pagkatapos nilang maihayag ang kanilang pakay ay magsasalita na naman ang mga magulang ng babae.
Sasabihin nila na kung papayag ba sila o hindi. Kung papayag naman sila sa alok ng mga magulang ng binata
ay pag-uusapan na nila kung kailan at saan nila ito pag-uusapan muli. Ngunit ang ibang magulang sa
kababaihan ay magtatanong pa sila kung ano ba ang natapos ng binata at kung ano ba ang itsura nito
gwapo bai to o pangit. Ang mga katagang iyon ay minsan ay nagiging basihan din at minsan naman hindi.
Ito ay naka-depende sa mga napagkakasunduan ng mga magulang.

B. Kapanalangguni

Naglalagay sila ng mga pandala o dekorasyon sa tabi ng daan at ang iba ay naglalagay ng larawan o
tarpaulin ng magkasintahang ikakasal upang ipaalam sa karamihan ang magaganap na Salangguni. Ang
pangalawang pag-uusap ay tinatawag naman nilang "Kapanalangguni o Salangguni" na ang ibig sabihin ay
dito na pag-uusapan ang "Wata na tamok o Sunggudan" na ang ibig sabihin ay Dowry. Ang Sunggudan o
dowry ay nagkakahalaga ng Tatlumpu't libong (30,000) piso na ibinibigay ng kamaman kasabay narin dito
ang tinatawag nilang "Kawa" na ang ibig sabihin ay magbibigay pa ng pera na nagkakahalaga ng
labindalawang libong (12,000) piso ang Kamaman ngunit ibinabalik rin ng Kababayan ang tatlong libong
(3000) piso. At ang siyam na libong (9,000) piso na natira ay mahahati ng mga tito, tita at iba pang mga
taong malalapit sa dalaga.

Ang dowry naman ay hindi pwedeng bawasan at mapupunta lamang ito sa babaeng pakakasalan.
Pinag-uusapan din ang tinatawag na lgan o higaan at kailan sila bibili, mga gastusin at kung saan gaganapin
ang kasal at pagkatapos ng Salangguni ay magkakaroon na ng preperasyon ang mga pamilya ng ikakasal.
Ang kamag-anak at mga kaibigan ng lalaki ay tutulong ganun din sa babae mayroon ding preperasyon para
sa kasalan ang iba ay mangangahoy upang gawing panggatong at magamit sa kanilang pagluluto, ang iba
naman ay gagawa ng parang bahay upang doon nila ilalagay ang mga pagkaing lulutuin pa at kung
nakahanda na ang pera na pambili ng lgan o higaan ay agad na nakikipag-ugnayan ang Kamaman sa
Kababayan. At kapag napag-usapan na nila ito ay isasama nila ang dalaga sa pagbili ng higaan upang siya
ang mismo pipili ng kanyang nagugustuhan. Pagkatapos nilang bumili ng higaan ay dadalhin muna ito sa
bahay ng lalaki, at pag-uusapan muna kung kailan ito dadalhino ihahatid sa bahay ng dalaga. Ang pagdala
ng higaan ng ikakasal galing sa bahay ng binata papunta sa bahay ng dalaga ay tinatawag na "Sigkil sa lgan".
Sa pag hahatid nito ay may kasamang nagpapatugtog ng agong na kung saan may sumasayaw na minsan
ay dalawa o tatlong tao na may kakaibang kasuotan. Tinatawag itong "Pedsagayan" na may hawak na
parang espada at may nakalagay na malilit na mga talukap ng mga kabibi upang magkaroon ito ng tunog
habang sumasayaw.

• PANINIWALA SA PANGANGANAK

Sa panahon ng panganganak, isang piraso ng matulis na bacayawan na kawayan ang ginagamit sa

pagputol ng pusod ng sanggol. Bago itapon ang inayanan (placenta), pupunuin ito ng malamig na tubig ng
walian(gumagawa ng pag-sunnat at pag-islam) at pagkatapos ay ibubuhos, ito ay pinaniniwalaan na
nagpapabagabag sa mga kilos ng bata kapag matanda na. Ang tubig sa loob ng inunan ay pinaniniwalaang
pupunuin ang buhay ng bata ng tagumpay. Inililibing ng ama ang inayanan habang binibigkas ang hiling sa
inayanan na huwag abalahin ang sanggol at gabayan ito sa paglaki. Sa ikapitong araw, binibinyagan ng lokal
na imam ang bata sa isang seremonya na tinatawag na pedtabungawan, na kinabibilangan ng pagtitina ng
buhok ng sanggol at pagkatapos ay isawsaw sa isang palanggana na puno ng tubig.

• PANINIWALA SA KAMATAYAN

Ang mga gawi sa pagkamatay at paglilibing sa Maguindanaon ay tinalakay sa kanilang mga

paniniwalang Islamiko at katutubo. Ang bangkay ay nililinis, binabalot ng puting tela, at inililibing sa isang
libinganna may lalim na 1.8 na metro. May isang payak na kahoy na inilagay bilang partisyon sa pagitan ng
bangkay at ng lupa. Dahil sa kanilang paniniwala sa muling pagkabuhay ng katawan, ang ibabaw na parte
ng libingay ay hindi nilalagyan ng semento. Ang pagbuhos ng tubig sa ibabaw ng libingan ay isang hudyat
sa pagkumpleto ng paglilibing. Ang Kandiaga (pagpupuyat sa gabi) ay ginagawa sa mga sumusunod na araw
pagkatapos ng kamatayan: sa ika-3, ika-7, ika-20, ika-40, ika-50, at ika-100 araw; at sa anibersaryo ng
kamatayan. Kapag ang isang miyembro ng pamilya ay nananaginip tungkol sa yumao, hawak nila ang
pabatian, na siyang pagdiriwang sa alaala ng mga namatay.
• MGA TABOO/BAWAL

Ipinagbabawal ang alak at lahat ng mga gamot na nakalalasing at nakalalango o katulad nito, kahiman
ito ay kinakain, iniinom, sinisinghot o kaya iniiniksyon.

Bawal sa kanila ang baboy o "meat". Para sa kanila, ang laman ng baboy ay hindi malinis para sa
katawan. Una sa lahat, naniniwala sila na ang pagkain na gawa sa baboy ay walang magandang madudulot
sa kanila, kundi iniimbita lang nila lalo ang kasamaan at kasakitan. Ayon sa siyensya, mataas ang kolesterol
na makukuha ng isang tao kung siya ay kumakain ng baboy. At dahil dito may tendensiya na siya ay
makakakuha ng sakit tulad na lamang ng diabetes.

Pinapahintulutan din sila ng kanilang Qur’an na kumain ng ganitong pagkain. At dahil nakasaad sa
Qo'ran ito, mas tumibay at lumakas ang kanilang paniwala na hindi kumain nito. Bukod rito, ayaw ng
muslim ang maduming pamamaraan ng pamumuhay ng mga baboy. At dahil ang mga kasakitan na
pwedeng madulot nito sa taong kumain.

• PANGGAMOT

Ang Maguindanaon sa Mindanao, sa kabila ng mga paniniwalang Islam, sinaunang

paniniwala sa mga espiritu at mga seremonya ng pagpapagaling ay patuloy na
namamayagpag lalo na sa mga liblib na lugar na hindi gaanong apektado sa pamamagitan ng
buhay-lungsod. Sa nayon ng Dulawan na kilala ngayon bilang Datu Piang, sentro ng kultura
ng Maguindanaon, na nakalatag sa tabi ng ilog ng Cotabato, may ilang mga lunas bpagapél,
bpangkwanaq, bpagubad, bpagipat na magkahawig sa isa't isa sa proseso, ngunit nagkakaiba
sa dami ng mga kagamitan at tagal ng ritwal. Ang pinakasimple, bpagapél, hindi nag-aalay ng
mga ibon at hayop at natatapos sa ilang oras, habang bpagipat naman ang pinakadetalyado,
na may maraming mga accessories at sakripisyo ng mga hayop, tumatagal ng isang buong
gabi hangga't isang linggo.
 SANGGUNIAN:

Admin. (2020, August 12). Tribal burial traditions in Mindanao. PIME PHILIPPINES.

https://pimephilippines.wordpress.com/2003/11/01/burial-traditions-in-mindanao/

Maguindanaon People of the Philippines: History, culture and arts, customs and traditions

[Maguindanao Province Indigenous People | Ethnic Tribes]. (2022). yodisphere.com.

https://www.yodisphere.com/2022/09/Maguindanaon-Culture-History-.html?m=1 The last Tribes of

Mindanao, the Maguindanaons, people of the flood plains. |

ThingsAsian. (2010). http://thingsasian.com/story/last-tribes-mindanao-maguindanaons-people-flood-

plains

A Cure of the Sick “bpagipat” in Dulawan, Cotabato (Philippines) on JSTOR. (n.d.). www.jstor.org.

https://www.jstor.org/stable/932618

Adam, N. C. (n.d.). Research paper in Fil101. Scribd. https://www.scribd.com/document/557750275/Research-

Paper-in-

Fil101?fbclid=IwAR1C1u3UwJrxg_DsphE81geat7R3MVkD3mhL8GJ_PYQujFpkzr5Z5PVjB8k

Ang Mga Iba’t Ibang Gawain (o Bagay) na Ipinagbabawal ng Islam. (n.d.).

https://islammessage.org/ph/article/13303/-Ang-Mga-Iba't-Ibang-Gawain-(o-Bagay)-na-Ipinagbabawal-

ng-Islam

Pag-aasawa ng mga Muslim. (n.d.). Tumblr. https://pag-aasawa-ng-muslim.tumblr.com/introduksyon

Paniniwala. (n.d.). MUSLIM: Pananampalataya at Pagkain.

https://muslimyumyum.weebly.com/paniniwala.html