Professional Documents
Culture Documents
Akrofobi Ve Vestibüler Bulgular
Akrofobi Ve Vestibüler Bulgular
Susan L Whitney, Rolf G Jacob, Patrick J Sparto, Ellen F Olshansky, Gail Detweiler-Shostak, Emily L Brown, Joseph M Furman, Acrophobia and Pathological Height Vertigo:
Indications for Vestibular Physical Therapy?, Physical Therapy, Volume 85, Issue 5, 1 May 2005, Pages 443–458,
• Davranışçı terapi sonrasında, hasta davranıştan kaçınma testi ve
Hastalık Müdahale Derecesi Ölçeği'nde iyileşmeler gösterdi, ancak
hareketli görsel sahnelere baş dönmesi ve vücut salınım tepkileri
azalmadı.
• Vestibüler rehabilitasyon öncesi hastanın test sonuçları:
• Zamanlı kalk yürü testi : 10.7 sn
• Duyusal Organizasyon Testi Kompozit Skoru: 65
• DHI Skoru:60
• ABC Skoru: %35
Susan L Whitney, Rolf G Jacob, Patrick J Sparto, Ellen F Olshansky, Gail Detweiler-Shostak, Emily L Brown, Joseph M Furman, Acrophobia and Pathological Height Vertigo:
Indications for Vestibular Physical Therapy?, Physical Therapy, Volume 85, Issue 5, 1 May 2005, Pages 443–458,
• Tablolardan da görüldüğü üzere seanslar habitüasyon egzersizlerini
içermektedir ve somatosensör girdiyi sağlamak üzere tasarlanmıştır.
• Hasta 8 seanslık vestibüler rehabilitasyondan sonra, egzersizlerin hem
denge hem de yükseklik fobisinde ona çok yardımcı olduğunu
belirtmiştir.
• Fizik tedaviden sonra baş dönmesi ve sallanma tepkileri(sway
responses) azaldı ve denge güveni artmıştır.
• Vestibüler rehabilitasyonun, aşırı yükseklik vertigo ile ilişkili akrofobisi
olan kişilerde sanal gerçeklik davranış eğitimine değerli bir yardımcı
olabileceği görülmektedir.
Susan L Whitney, Rolf G Jacob, Patrick J Sparto, Ellen F Olshansky, Gail Detweiler-Shostak, Emily L Brown, Joseph M Furman, Acrophobia and Pathological Height Vertigo:
Indications for Vestibular Physical Therapy?, Physical Therapy, Volume 85, Issue 5, 1 May 2005, Pages 443–458,
Agorafobi
• Agorafobi“ (eski yunanca) teriminin tercümesi alan korkusu’dur.
Mağdur kişi, evi terk etmekten, kamuya açık yerlerde bulunmaktan,
alışveriş merkezlerine veya dükkanlara girmekten, kalabalık içerisinde,
sinemalarda veya dar ve kapalı odalarda bulunmaktan, ya da trenle,
otobüsle veya uçakla seyahat etmekten korkar.
• Bu nedenle ya bu yerlere gitmekten kaçınır ya da oralarda bulunduğu
sürece büyük korkular yaşar. Panik ataklar ve agorafobi çoğunlukla
birlikte ortaya çıkar. Böyle bir durumda konulacak teşhis Agorafobili
panik bozukluk’tur.
Agorafobi Tanı Ölçütleri
A. Aşağıdaki beş durumdan ikisi (ya da daha çoğu) ile ilgili olarak
belirgin korku ya da kaygı duyma.
1. Toplu taşıma araçlarını kullanma (örn. otomobiller, otobüsler,
trenler,gemiler, uçaklar)
2. Açık yerlerde bulunma (örn. otoparklar, alışveriş merkezleri,
köprüler)
3. Kapalı yerlerde bulunma (örn. mağazalar, tiyatrolar, sinemalar).
4. Sırada bekleme ya da kalabalık bir yerde bulunma.
5. Tek başına evin dışında olma.
B. Kişi, kaçmanın güç olabileceğini ya da panik benzeri ya da
yetersizleştiren ya da utanç veren (örn. yaşlılarda düşme korkusu, altına
kaçırma korkusu) diğer belirtilerin olması durumunda yardım
alamayabileceğini düşündüğü için bu tür durumlardan korkar ya da
kaçınır.
C. Agorafobi kaynağı durumlar, neredeyse her zaman, korku ya da kaygı
doğurur.
D. Agorafobi kaynağı durumlardan, etkin bir şekilde kaçınılır, bir
eşlikçiye gereksinilir ya da yoğun bir korku ya da kaygı ile buna katlanılır.
E. Duyulan korku ya da kaygı, agorafobi kaynağı durumların yarattığı
gerçek tehlikeye göre ve toplumsal-kültürel bağlamda orantısızdır.
F. Korku, kaygı ya da kaçınma sürekli bir durumdur, altı ay ya da daha uzun
sürer.
G. Korku, kaygı ya da kaçınma, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da
toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında
işlevsellikte düşmeye neden olur.
H. Sağlığı ilgilendiren başka bir durum varsa (örn. inflamatuar bağırsak
hastalığı, parkinson hastalığı) korku, kaygı ya da kaçınma açıkça aşırı
düzeydedir.
I. Korku, kaygı ya da kaçınma, başka bir ruhsal bozukluğun belirtileriyle daha
iyi açıklanamaz.
• Agorafobi tanısı, panik bozukluk olup olmadığına bakılmaksızın konur.
• Kişinin klinik görünümü, hem panik bozukluk, hem de agorafobi tanı
ölçütlerini karşılıyorsa her iki tanı birlikte konulur.
• Panik bozukluğu, agorafobi veya her ikisi birden olan hastalar sıklıkla
dizziness ve baş dönmesi belirtileri gösterir. Bu semptomlar genellikle
hiperventilasyonun etkilerine atfedilir.
• Fakat, daha yakından incelendiğinde, panik ataklar sırasında veya
arasında vestibüler sistemi etkileyen belirtiler, örneğin panik ataklar
sırasında veya arasında sola veya sağa düşme, dengeyi kaybetme veya
dengeyi kaybetme eğilimi, dönme hissi ve bazen vertigo gibi belirtiler
ortaya çıkar.
• Panik hastalarda bu tür semptomların gözlemleri, vestibüler veya
denge disfonksiyonu olan kulak burun boğaz hastalarında panik atak
prevalansının artması veya agorafobik kaçınma raporları ile birlikte,
panik bozukluğu olan bazı hastaların vestibüler işlevi değiştirmiş
olabileceğini düşündürmektedir.
• Önceki çalışmalarda, panik bozukluğunda vestibüler fonksiyonu
inceleyen araştırmacıların çoğunda vestibülo-oküler refleks ve
vestibulospinal refleksin standart klinik laboratuvar testleri
kullanılmıştır.
• Bu testlerin bulguları, agorafobisi olan hastalarda yüksek prevelans
göstermektedir.
• Yapılan bir çalışmada da panik atak fakat agorafobi olmayan hastaların
% 14'ünde ve panik atak ve agorafobi hastalarının % 39'unda periferik
vestibüler defektler olduğu öne sürülmektedir(1).
• Yapılan bir diğer çalışmada ise VOR'da tutarsızlıklar saptanmış, ancak
panik bozukluğu olan hastalarda kalorik zayıflık bulunamamıştır(2).
• Panik atak ve agorafobi hastaları ve vestibüler bozukluklar çift yönlü
olabilir, örneğin dizziness aşırı strese neden olabilir, bu da endişe
(panik ataklar ve agorafobi dahil), depresyon ve somatoform
bozukluklara yol açabilir.
• Yine aynı şekilde bu psikolojik sorunlar da şiddetli dizzinessa neden
olabilir.
1)Swinson RP, Cox BJ, Rutka J, et al. Otoneurological functioning in panic disorder patients with prominent dizziness. Compr Psychiatry. 1993;34:127-129.
2)Jacob RG, Furman JM, Durrant JD, Turner SM. Panic, agoraphobia, and vestibular dysfunction. Am J Psychiatry. 1996;153:503-512.
VDR
• Bu tip bireyler için uygulanan ilaç tedavileri etkili bulunmamıştır.
• Çünkü yapılan çalışmalardan çıkarılan sonuçlar vestibüler semptomları
bastıran ilaçların anksiyete üzerinde etkisi olmamasını
gerektirmektedir(benzodiazepin, antihistaminikler).
• Bu nedenle izlenecek terapi seçeneği vestibüler rahabilitasyondur.
• Fakat VR’nin ideal olmadığını savunan yazarlar vardır.
• Beidel ve Horak(2001) anksiyetenin davranışçı tedavisinde ve vestibüler
rehabilitasyon tedavisinde kullanılan prosedürler arasında önemli bir çelişki
olduğunu dile getirmişlerdir.
• Örneğin, vestibüler rehabilitasyon sırasında, hastalar genellikle zor
ortamlara maruz kalma ile ilgili talimatlar alır veya gevşeme egzersizleri
reçete edilir.
Beidel, D. C., & Horak, F. B. (2001). Behavior therapy for vestibular rehabilitation. Journal of Anxiety Disorders, 15 (1±2), 121± 130.
• Jacob ve diğ. yapmış olduğu çalışmada 9 agorafobik hastaya anksiyete
yönetimi ile vestibüler rehabilitasyon tedavisi arasındaki örtüşme
sorununa önleyici bir strateji kullanarak yaklaşmışlardır.
• Hastalar vestibüler rehabilitasyona başlamadan önce kendilerine
yönelik davranışsal maruz kalma talimatları ile ilgili 1 aylık bir kurs aldı.
• Bu yaklaşımla izlenebilecek klinik sorun, maruz kalma talimatlarından
sonra artık semptomları olan agorafobik hastaların vestibüler
rehabilitasyon tedavisi ile yardımcı olup olamayacağı sorusu için ön
veri sağlamaktadır.
Jacob, R. G., Whitney, S. L., Detweiler-Shostak, G., & Furman, J. M. (2001). Vestibular rehabilitation for patients with agoraphobia and
vestibular dysfunction: a pilot study. Journal of anxiety disorders, 15(1-2), 131-146.
• Anksiyete yönetimi prosedürleri, gevşeme egzersizleri veya korku
uyandıran ortamlara maruz kalması dışında, hastalar klinikte uygulanan
standart vestibüler rehabilitasyon programlarına tabi tutulmuştur.
• İlk fizik tedavi değerlendirmesinden sonra bireysel olarak olarak reçete
edilmiş fiziksel manevralar uygulanmıştır.
• Bu egzersizler ile; genel fiziksel koşullandırmayı (tipik olarak bir yürüyüş
programı) geliştirme,
• denge ve koordinasyonu arttırma ve
• bozulmuş vestibüler girdinin habitüasyonu amaçlanmıştır.
• İkinci amaç için, egzersizler özellikle hastanın dizziness semptomlarını
tetikleyen hareketleri içeriyordu.
Jacob, R. G., Whitney, S. L., Detweiler-Shostak, G., & Furman, J. M. (2001). Vestibular rehabilitation for patients with agoraphobia and
vestibular dysfunction: a pilot study. Journal of anxiety disorders, 15(1-2), 131-146.
• Vestibüler rehabilitasyon seansları 1 haftalık aralıklarla planlandı.
• Egzersizde tutarlılığın önemi vurgulandı.
• Hastalara egzersizler sırasında hafif ila orta derecede baş dönmesi
olabileceği söylendi.
• Yeni bir egzersize başlarken, hastalara önce abartılı bir yavaşlama
zamanında ve daha sonra kademeli olarak artan bir hızda yapmaları
talimatı verildi.
• Belirli egzersizlerin önerilen sıklığı genellikle günde iki seans idi.
Hastanın egzersizleri doğru şekilde gerçekleştirdiğinden emin olmak
için, hastalara seanslar sırasında bunlar gösterildi.
Jacob, R. G., Whitney, S. L., Detweiler-Shostak, G., & Furman, J. M. (2001). Vestibular rehabilitation for patients with agoraphobia and
vestibular dysfunction: a pilot study. Journal of anxiety disorders, 15(1-2), 131-146.
• Davranışsal terapi ile hastaların anksiyete skorlarında azalış
sağlanırken VR sonrasında hastalarında denge skorlarında artışlar
saptanmıştır.
• Fizik tedavide not edilen klinik bulgular, hastaların klinik olarak
anlamlı vestibüler disfonksiyon bulguları veya semptomları
yaşadıklarına dair daha fazla kanıt oluşturmaktadır.
• Örneğin, agorafobik hastaların baş / göz hareketleri sırasında baş
dönmesi yaşadığı veya gözleri kapalı bir ayak üzerinde durmakta
güçlük çektiği genellikle bilinmemektedir.
Jacob, R. G., Whitney, S. L., Detweiler-Shostak, G., & Furman, J. M. (2001). Vestibular rehabilitation for patients with agoraphobia and
vestibular dysfunction: a pilot study. Journal of anxiety disorders, 15(1-2), 131-146.
• Vestibüler rehabilitasyonda amaç merkezi telafiyi kolaylaştırarak baş
dönmesini azaltmaktır.
• Harekete bağlı baş dönmesindeki iyileşmelere ilişkin tanımlayıcı
veriler, bu hedefe ulaşıldığını göstermektedir.
• Panik bozukluğu olan birçok hasta sadece panik atak sırasında değil,
ataklar arasında da baş dönmesi gösterir.
• Bu sebeple bu hastalar baş dönmesi yönünden sorgulanmalı
vestibüler rehabilitasyon açısından değerlendirilmeli fakat VR tek
seçenek olarak bakılmamalı, gerekirse transdisipliner bir çalışma ile
semptomlar en aza indirilmelidir.