Neurodydaktyka

wiedza o funkcjonowaniu mózgu

i jej implikacje
dla uczenia się i nauczania
cz.4
Szanse na optymalizację nauczania –uczenia się z
wykorzystaniem wiedzy o mózgu
1. WYKORZYSTANIE MOŻLIWOŚCI CAŁEGO MÓZGU W
PROCESIE KSZTAŁCENIA omówiono na poprzednim wykładzie
2. WYKORZYSTANIE WSZYSTKICH SKŁADNIKÓW
PIĘCIOCZYNNIKOWEGO MODELU WSWS omówiono na
poprzednim wykładzie

3. KOMPLEKSOWE WYKORZYSTANIE SYSTEMÓW

REPREZENTACYJNYCH WAK omówiono na poprzednim wykładzie
4. DOSTOSOWANIE STRATEGII NAUCZANIA DO STYLÓW
UCZENIA SIĘ
5. STWARZANIE OKAZJI DO ROZWIJANIA WSZYSTKICH
TYPÓW INTELIGENCJI
 Style uczenia się

 Jak już wspomniano na poprzednich wykładach - styl

uczenia się to sposób, w jaki człowiek odbiera informacje
płynące ze świata zewnętrznego, a następnie jak je
przyswaja, organizuje i konstruuje własny system wiedzy
Omówiono już style ucznia się związane z systemem
reprezentatywnym WAK inna klasyfikacja związana jest z
etapami cyklu uczenia się.
Czteroetapowy cykl uczenia się według Davida A. Kolba

etap doświadczenia etap obserwacji i

(osobiste refleksji (oglądanie,
przeżywanie); analizowanie);

etap generalizacji
etap zastosowania,
(nabywanie wiedzy
praktycznego
teoretycznej,
użycia (dwiczenia,
poznawanie
testowanie hipotez,
procedur,
wprowadzanie w
tworzenie
życie pomysłów)
definicji);

Nie ma znaczenia, na którym etapie cyklu rozpocznie się proces uczenia się
 Jest nie istotne, w którym momencie uczeo zacznie poznawad nowe
zjawisko – czy najpierw będzie to doświadczenie, obserwacja,
generalizacja, czy wreszcie etap zastosowania.

Ważne jest, że każdy kolejny etap powinien prowadzid do następnego: by

doświadczenie prowadziło do obserwacji, obserwacja była podstawą do
generalizacji, która z kolei będzie punktem wyjścia do jej testowania, czyli
zastosowania.

Natomiast zastosowanie powinno stad się doświadczeniem

rozpoczynającym kolejny cykl. Tylko sukcesywne przechodzenie od etapu
do etapu uczenia się gwarantuje rozwój.
 Cykl Kolba a mózg

Uwzględniając wiedzę o pracy

Każdy etap w cyklu Kolba ma
swoje odzwierciedlenie w
pracy mózgu i aktywizuje inny
obszar struktur mózgowych.
mózgu niezwykle istotne jest,
by stymulowad powstawanie
nowych połączeo
neuronowych oraz integrowad
pracę różnych części mózgu.

Ważne staje się nauczanie

holistyczne, obejmujące
wymiar kognitywny, afektywny
i behawioralny
 Cztery style uczenia się wg Honeya i Mumforda
(w oparciu o etapy uczenia Davida A. Kolba)

aktywista styl aktywny, charakterystyczny dla etapu doświadczania;

analityk styl analityczny, dominuje na etapie obserwacji, refleksji;

styl teoretyczny, wykorzystywany głównie podczas etapu generalizowania,

teoretyk przy nabywaniu wiedzy teoretycznej, poznawaniu definicji i procedur;

styl pragmatyczny, przydatny na etapie zastosowania, podczas wprowadzania

pragmatyk nabytej wiedzy w życie, podczas działania, które ma na celu sprawdzenie
prawdziwości hipotez postawionych wcześniej, na etapie generalizacji.
Cztery style uczenia się wg Honeya i Mumforda, w oparciu o czteroetapowy cykl
uczenia się Davida Kolba

Źródło: http://bc.ore.edu.pl/Content/969/JO_1_1.pdf
 Uczniowie, u których przeważa styl aktywisty

 lubią działad,
 są skorzy do podejmowania ryzyka,
 wolą odgrywad role niż przyglądad się wydarzeniom z widowni,
 pociąga ich władza i możliwośd decydowania i prowadzenia innych
 są otwarci na zmiany
 niechętnie pracują według ścisłych instrukcji
 nie lubią zadao wymagających precyzji
 nie deprymuje ich bycie w centrum uwagi
 umieją skupid się na określonym problemie
 nie są zbyt emocjonalni
 bardziej skupiają się na zadaniach niż na ludziach
 nie lubią uczenia metodą wykładów.
Aktywiści uczą się najchętniej, gdy
mogą decydowad

pracują w grupach

mogą rozwiązywad problemy

są aktorami, odgrywają role

mogą rozmawiad, udzielad wywiadów

sami dochodzą do prawd

robią coś nowego

wykonują zadania otwarte, wymagające

inicjatywy i twórczego podejścia
 Uczniowie o przeważającym stylu analityka lubią:

 lubią analizowad zdarzenia, sytuacje,

 są bardziej skłonni do refleksji,
 potrzebują czasu i namysłu, aby podjąd decyzję
 lepiej się czują, gdy mają czas na zastanowienie,
 wolno wyrabiają sobie pogląd na dany temat,
 lubią tworzyd teoretyczne modele,
 Lubią scalad informacje i podawad je w formie
zintegrowanych wyjaśnieo
 Analitycy uczą się najchętniej, gdy:

są widzami, obserwują odgrywane role, pokazy i myślą co się

wydarzyło
mogą powtarzad

czytają, zbierają dane

przysłuchują się scenkom, dialogom

mogą analizowad sami lub podczas dyskusji

nie czują presji

mają precyzyjnie sformułowane instrukcje

badają sprawę z różnych perspektyw i formułują wnioski

 Uczniom o wyraźnym stylu teoretyka

 łatwo przychodzi wyciąganie wniosków, definiowanie,

stawianie hipotez, tworzenie modeli i systemów
 podchodzą do problemów w sposób systematyczny i logiczny
 lubią działania uporządkowane i celowe
 zanim zabiorą głos w dyskusji, starają się zrozumied jej ogólny
kierunek i cel, interesują się ludźmi
 angażują się emocjonalnie w swoje działania
 rozważają wszelkie możliwe aspekty i implikacje decyzji przed
jej podjęciem
 nie wydają osądu, zanim nie zgłębią problemu
 umieją postrzegad konkretną sytuację z różnych perspektyw
Teoretycy uczą się najchętniej, gdy
zadają pytania

poszukują wzajemnych związków i zależności

wyjaśniają idee, działania

mogą wykonywad zadania zamknięte

rozwiązują testy

dyskutują, debatują

odpowiadają na pytania

mogą uważnie przyjrzed się szczegółom

sytematyzują informacje
 Uczniowie, u których wyróżniono styl pragmatyczny chętnie i z łatwością podejmują

 próby zastosowania poznanych teorii w życiu,

 cenią praktyczne umiejętności,
 bardziej opierają się na intuicji niż na logice,
 polegają na innych w celu zdobycia informacji,
 raczej nie przeprowadzają własnych analiz,
 lubią zdobywad doświadczenia,
 wykazują inicjatywę do działania.
Pragmatycy uczą się najchętniej, gdy:

realizują zadania projektowe

wykonują symulacje

wcielają hipotezy w życie

odgrywają role

dyskutują

demonstrują umiejętności praktyczne

przekładają teorię na praktykę

 Style poznawcze możemy podzielid ze względu
na sposób przetwarzania informacji na:

 refleksyjnośd i impulsywnośd
 Osoby refleksyjne charakteryzuje:

 Potrzeba większej ilości czasu na zastanowienie,

 Łatwiejsza koncentracja na zadaniu,
 Precyzyjnośd w wykonywaniu zadao,
 Wolniejsze tempo uczenia się,
 Mniejsza ilośd popełnianych błędów.
Osoby o impulsywnym stylu uczenia się charakteryzuje:

 Działania na zasadzie prób i błędów,

 Trudności z poprawnością wypowiedzi,
 Łatwiej się rozpraszają,
 Preferują zadania z dużą ilością bodźców,
 Dobrze wypadają w zadaniach na czas,
 Lubią działad.
 Znajomośd stylów uczenia się pozwala określid:

 w jaki sposób uczeo lubi się uczyd,

 który styl jest przez niego faworyzowany
 Dzięki określeniu preferencji ucznia nauczyciel ma
wskazówkę, które działania na zajęciach będą
odpowiadały danemu uczniowi, a do których będzie on
podchodził z rezerwą, a nawet z niechęcią.
 Wiedza ta pozwala nauczycielowi zaplanowad zajęcia tak,
by były atrakcyjne dla uczniów. W rezultacie proces
uczenia się może stad się dla uczniów optymalny i bardziej
efektywny.
4. DOSTOSOWANIE STRATEGII NAUCZANIA DO
STYLÓW UCZENIA SIĘ

Zgodnie z modelem
na style uczenia się wpływa pięd grup czynników:

środowiskowe

emocjonalne

socjologiczne

fizyczne

psychologiczne
 Czynniki warunkujące uczenie się:

 środowiskowe,
elementy: dźwięk (muzyka), światło,
temperatura, rozmieszczenie mebli w
pomieszczeniu

 emocjonalne,
elementy: motywacja, upór, odpowiedzialnośd,
 Czynniki c.d.:

 socjologiczne,
elementy: „ja”, para, rówieśnicy, drużyna, dorośli,
 fizyczne,
elementy: percepcyjnośd, pożywienie, czas,
mobilnośd
 psychologiczne,
elementy: globalny lub analityczny, impulsywny lub
refleksyjny
5. STWARZANIE OKAZJI DO ROZWIJANIA WSZYSTKICH TYPÓW
INTELIGENCJI

Duży wpływ na proces uczenia ma również inteligencja ucznia.

Howard Gardner uważa, że każdy człowiek posiada kilka typów
inteligencji:
 Inteligencja:

Matematyczna Wizualna i
Lingwistyczna Muzyczna
i logiczna przestrzenna

Zdolności
myślenie
muzyczne,
zdolności obrazowe,
wrażliwośd
Zdolnośd rozumowania, liczenia, umiejętne
emocjonalna,
czytania, pisania; logicznych i korzystanie z
poczucie rytmu,
umiejętnośd map, diagramów
systematycznych zrozumienie
posługiwania się i tabel,
przemyśleo, złożoności
językiem, wykorzystanie
umiłowanie precyzji muzyki
wzorami i ruchu
oraz myślenia umiejętnośd
systemami, towarzyszącego
abstrakcyjnego grania,
procesowi
śpiewania,
uczenia się
komponowania
 Inteligencja:

Interpersonalna Intrapersonalna Kinestetyczna

zdolnośd
zdolnośd do precyzyjnego
zdolnośd do
zachowao kontrolowania ciała,
autoanalizy,
empatycznych, dobre wyczucie
autorefleksji,
łatwy kontakt z czasu, uzdolnienia
automotywacja,
innymi ludźmi, manualne, duże
wysoki poziom
umiejętności pracy znaczenie zmysłu
wiedzy o samym
w zespole, dotyku, ruchliwośd,
sobie, silne
mediacyjne, dobra dobra organizacja
poczucie wartości
komunikatywnośd przestrzenna
 Inteligencja przyrodnicza

 zdolnośd do pewnej interakcji z żyjącymi stworzeniami

(symbioza z naturą),
 baczne obserwowanie świata roślin i zwierząt,
 znajomośd nazw przyrodniczych, a nawet biologicznych,
 dobre samopoczucie w środowisku naturalnym, w
kontakcie z naturą, rozumienie świata przyrody,
 opiekuoczośd w stosunku do zwierząt,
Każde dziecko jest potencjalnie uzdolnione, lecz
na wiele różnych sposobów.

Ważne jest, by zachęcad uczniów do

wykorzystywania wszystkich rodzajów
inteligencji – tych jej aspektów, w
których są uzdolnieni, i tych, które
wymagają jeszcze rozwinięcia.
 Wykorzystano:
http://bc.ore.edu.pl/Content/969/JO_1_1.pdf