Absolutyzm we Francji

WOJNY RELIGIJNE I EDYKT NANTEJSKI

1. Hugenoci to francuscy kalwiniści.

2. W noc św. Bartłomieja - z 23 na 24 sierpnia 1572 r. - gwardziści króla rozpoczęli rzeż hugenotów. Do
gwardzistów przyłączyli się katoliccy mieszkańcy Paryża. Mordy trwały trzy dni; w mieście zginęło ok. 3
tysięcy ludzi, a w całej Francji - ok. 30 tysięcy. Rzeź tą przeżył książę Henryk (Hugenocki pan młody).

3. Ostatecznie Henryk został królem Francji i przeszedł na katolicyzm. W 1598 r. jako król Henryk IV
wydał w mieście Nantes edykt nantejski - dokument, który zapewniał hugenotom ograniczoną
wolność wyznania. Nie wolno im było np. odprawiać nabożeństw w Paryżu, mogli jednak obejmować
urzędy państwowe i zakładać szkoły. Jako zabezpieczenie otrzymali ponad sto „miejsc
bezpieczeństwa” wśród nich twierdze gdzie sami sprawowali władzę i utrzymywali własne oddziały
wojskowe.

RZĄDY KARDYNAŁA
1. Henryk IV zginął zasztyletowany przez katolickiego fanatyka (1610). Na tron wstąpił 9-letni syn
zamordowanego władcy, lecz państwem rządziła matka chłopca. W 1624 r. pierwszym ministrem
monarchy został kardynał Richelieu, który faktycznie rządził Francją aż do śmierci (1642).

Kardynał Richelieu był wybitnym, ale i bezwzględnym politykiem. Za swój główny cel uznał
wzmocnienie władzy króla. Zamierzał tego dokonać przez:
1) likwidację niezależności hugenotów,
2) 2) podporządkowanie królowi arystokracji.

W swej polityce Richelieu kierował się racją stanu, tzn. interesem własnego państwa stawianym
ponad wszystkie inne interesy, a nawet ponad normy moralne.

Kardynał Richelieu wzmocnił władzę króla, co umożliwiło powstanie nowego systemu politycznego:
absolutyzmu.

MONARCHIA ABSOLUTNA
1. W 1661 r. samodzielne rządy we Francji rozpoczął 22-letni król Ludwik XIV. Odtąd we Francji
zapanował ustrój nazwany absolutyzmem (albo ustrojem absolutnym). Polegał na tym, że król
sprawował władzę sam, bez rządu i parlamentu. To on ustanawiał prawa, decydował o wojnie lub
pokoju, podatkach i religii poddanych; był też najwyższym sędzią. Ograniczały go tylko przykazania
religijne oraz niezmienne zasady organizacji państwa, m.in. dziedziczność tronu.

2. Monarchia stanowa to taka, w której władzę króla ograniczały przywileje stanów: szlachty i
mieszczaństwa. Monarchia absolutna to taka, w której król rządzi sam, a jedyne co jego ogranicza to
przykazania religijne oraz zasady organizacji państwa.

FRANCJA POTĘGĄ
1. Minister finansów Jean Baptiste Colbert zmniejszył podatki płacone za pośrednictwem poborców -
gdyż zatrzymywali większość pieniędzy dla siebie - a zwiększył inne, np. wliczone w cenę soli. Dzięki tej
zmianie król uzyskał 65% wpłacanych pieniędzy (zamiast 37%).

Colbert uważał eksport za korzystny dla gospodarki państwa. Dlatego dbał o wysoką jakość
francuskich wyrobów, by dobrze sprzedawały się za granicą. Z kolei import uznał za szkodliwy, z tego
powodu nałożył wysokie cła* na zagraniczne towary, żeby nie opłacało się ich przywozić.
Reformy Colberta doprowadziły gospodarkę francuską do rozkwitu. Jednak inne kraje wprowadziły cła
odwetowe na wyroby francuskie, przez co trudniej było sprzedać je za granicę.

2. Wojskowość się najliczniejsza (do 300 tysięcy ludzi) i najlepsza w Europie. Państwo zapewniało
żołnierzom żołd, wyżywienie, mundury i nowoczesną broń - karabin z bagnetem. Była to stała armia,
tzn. nie zwalniano jej do domu po wojnie. Król mógł użyć wojska w dowolnym momencie.
Inżynierowie wybudowali wzdłuż granic żelazny pas" prawie 300 twierdz, odpornych na ogień artylerii.

3. Ludwik XIV dążył do zdobyczy terytorialnych oraz do zapewnienia Francji decydującej roli w
Europie. Przez 32 lata toczył wojny z różnymi przeciwnikami, m.in. z Holandią, Anglią i Hiszpanią. Jego
wodzowie odnosili zwycięstwa na polach bitew, a dyplomaci przeciągali wrogów na stronę Francji. W
efekcie król znacznie powiększył państwo. Nie zdołał jednak ostatecznie pokonać przeciwników, a
koszty wojen omal nie doprowadziły państwa do bankructwa.

SKUTKI RZĄDÓW LUDWIKA XIV

Ludwik XIV obawiał się ponownego wybuchu wojen religijnych. Uważał, że tylko katolicyzm zapewni
państwu jedność i pokój wewnętrzny. Dlatego w 1685 r. odwołał edykt nantejski: zabronił
protestantom nabożeństw i polecił zburzyć zbory.

Monarchia parlamentarna Francji

CZASY ELŻBIETAŃSKIE
W 1558 r. na tron Anglii wstąpiła córka Henryka VIII Elżbieta I, nazwana potem Wielką. Długoletnie
rządy (trwały do 1603 r.) znakomicie wykształconej królowej nazwano czasami elżbietańskimi. Był to
okres rozwoju gospodarczego i kulturalnego kraju. Anglicy założyli pierwsze kolonie, a w Londynie
wystawiał swoje sztuki jeden z najwybitniejszych dramatopisarzy w dziejach - William Shakespeare.
Za rządów Elżbiety angielska flota zadała druzgocącą klęskę hiszpańskiej Wielkiej Armadzie.

KRÓL A PARLAMENT
Następcą królowej Elżbiety I został Jakub I Stuart

Synem i następcą Jakuba I był Karol I Stuart (1625-1649). Zamierzał on wprowadzić w Anglii
absolutyzm, lecz brakowało mu pieniędzy na realizację tego planu.

Musiał więc zwoływać parlament, by uzyskać jego zgodę na nowe podatki. Jednak parlamentarzyści
rozumieli, że jeśli król uzyska pieniądze z podatków, to stanie się władcą absolutnym i będzie rządził
bez parlamentu.

Parlament istniał w Anglii od XIII w. Decydował o najważniejszych sprawach państwa: wyrażał zgodę
na proponowane przez króla podatki lub się im sprzeciwiał, zatwierdzał nowe prawa oraz był
najwyższym sądem królestwa.

Składał się z dwóch części, wyższej i niższej:

1) Izby Lordów (wyższej), w której zasiadali dostojnicy duchowni i świeccy,
2) Izby Gmin (niższej), gdzie posłami byli rycerze i mieszczanie ważniejszych miast.

Purytanie to gorliwi angielscy protestanci, którzy domagali się oczyszczenia Kościoła anglikańskiego z
podobieństw do katolicyzmu.
REWOLUCJA ANGIELSKA
Gdy Karol I poprosił parlamentarzystów o zgodę na nowe podatki, ci wykorzystali okazję, by
uniemożliwić królowi rządy absolutne przyznali mu znacznie mniej pieniędzy. niż oczekiwał. Wówczas
Karol I rozwiązał parlament, kazał aresztować dziewięciu opornych parlamentarzystów i zaczął
pobierać podatki, nie pytając nikogo o zgodę.

Uwięzienie parlamentarzystów oraz pobór podatków bez pozwolenia parlamentu były niezgodne z
prawem. Z tego powodu wielu Anglików odmawiało płacenia podatków, to- też królowi wciąż
brakowało pieniędzy. Monarcha jeszcze dwa razy zwołał parlament i dwa razy go rozwiązał, gdyż
parlamentarzyści nie zgodzili się na podatki, a od króla zażądali przestrzegania prawa. Potem przez 11
lat Karol I ani razu nie zwołał parlamentu (1629-1640).

W 1642 r. rozpoczęła się angielska wojna domowa. Początkowo wojska królewskie miały przewagę.
Straciły ją, gdy parlament wystawił do walki Armię Nowego Wzoru, zorganizowaną przez purytanina
Olivera Cromwella.

Cromwell zaciągnął do swej armii purytanów. Jego żołnierze codziennie studiowali Biblię, a do ataku
ruszali, śpiewając psalmy. Byli mężni i zdyscyplinowani.
Armia Nowego Wzoru dwukrotnie rozgromiła wojska królewskie. W 1646 r. wojna domowa dobiegła
końca.

LORD PROTEKTOR
W styczniu 1649 r. Karol I został publicznie ścięty. Jego egzekucja wstrząsnęła Europą. Królowie bywali
wcześniej mordowani, ale nie zdarzyło się jeszcze, by ktokolwiek ich sądził. To oni, jako Boży
pomazańcy, byli najwyższymi sędziami.
Po ścięciu monarchy państwo ogłoszono Republiką Angielską. Rządził nią parlament „kadłubowy".
Jednak w 1653 r. Cromwell rozpędził go przy pomocy wojska. Wkrótce potem objął władzę w
państwie jako lord protektor.

Na papierze Anglia pozostała republiką; w rzeczywistości stała się dyktaturą wojskową. Był to ustrój
zbliżony do monarchii absolutnej.

Ta surowość obyczajów oraz brutalne rządy wojska sprawiły, że Anglicy zatęsknili za monarchią. Co
więcej, po śmierci Cromwella (1658) państwu zagroziła anarchia*. Wówczas odnowiony „długi"
parlament zaprosił na tron Karola II, syna ściętego króla. Gdy w 1660 r. monarcha przybył z zagranicy
do Londynu, tłumy witały go na ulicach. Rewolucja angielska dobiegła końca: Anglia znowu stała się
monarchią, rządzoną przez dynastię Stuartów.

ANGLIA MONARCHIĄ PARLAMENTARNĄ

Następca Karola II, jego brat Jakub II, nie zyskał popularności w kraju. Dążył do rządów absolutnych,
był gorliwym katolikiem i obsadzał urzędy państwowe katolikami,
Z tych powodów angielscy politycy zaproponowali koronę protestanckiemu władcy Holandii
Wilhelmowi III Orańskiemu
W 1689 r. król Wilhelm Orański zaprzysiągł Deklarację praw - dokument, który miał uchronić państwo
przed absolutyzmem (zob. tekst źródłowy). Tak powstała w Anglii monarchia parlamentarna – ustrój,
w którym władza króla jest ograniczona przez parlament.
Oświecenie w Europie

STARY ŁAD
Ustrój i organizację większości państw Europy w XVIII w. nazwano starym ładem (albo starym
porządkiem). Stary ład opierał się na trzech filarach, którymi były:

1. Monarchia absolutna. Królowie i książęta rządzili absolutnie lub dążyli do absolutyzmu.

2. Poparcie władcy przez Kościół. Duchowni głosili, że wszelka władza pochodzi od Boga, a każda
próba jej zmiany jest sprzeczna z Jego wolą.

4. Uprzywilejowana pozycja duchowieństwa i szlachty. Stany te nie musiały pracować żyły przede
wszystkim z pracy chłopów.

W XVIII w. pojawiła się liczna grupa zamożnych i wykształconych mieszczan którzy się domagali się
udziału w rządach państwem. To oni krytykowali stary ład jako niesprawiedliwy i zacofany.

NAUKA I TECHNIKA W XVII W.

Od XVII w. w Europie, potem także w Ameryce, coraz szybciej rozwijała się nauka. Galileusz, a po nim
inni astronomowie potwierdzili odkrycie Kopernika. W XVIII w. amerykański uczony Beniamin Franklin
skonstruował piorunochron.
W Europie wynaleziono precyzyjny termometr i zbudowano maszynę parową, która umożliwiła rozwój
przemysłu. Balon braci Montgolfier wyniósł dwóch śmiałków na wysokość przeszło 900 metrów.
Tak nastąpił przełom w sposobie myślenia.
Przybywało także szkół.

OŚWIECENIE, CZYLI „ŚWIATŁO ROZUMU”

Pod koniec XVII w. w Anglii i we Francji powstał ruch umysłowy zmierzający do zorganizowania
państwa i społeczeństwa w sposób racjonalny, tzn. zgodny ze wskazaniami rozumu. Ruch ten nazwano
oświeceniem, gdyż jego zwolennicy chcieli oświecić światłem Rozumu" wszystkie dziedziny ludzkiego
życia.

Myśliciele oświecenia, zwani filozofami, gwałtownie zaatakowali filary starego ładu: monarchię
absolutną, Kościół i szlachtę, zwłaszcza arystokrację. Uważali, że monarcha musi rządzić za
przyzwoleniem ludu" i dla jego dobra. Kościół krytykowali za wspieranie niesprawiedliwych rządów,
chciwość i odrzucanie zdobyczy nauki. Z kolei przywileje szlachty oraz wszelką nierówność między
ludźmi uznali za sprzeczne z zasadami rozumu.

filozofowie domagali się równych praw dla wszystkich. Żądali wolności słowa i wyznania oraz
zniesienia tortur. Chcieli wprowadzenia oświaty dla ludu.

Odkrycie praw przyrody doprowadziło wielu filozofów do deizmu, tj. poglądu, że Bóg wprawdzie
istnieje, ale po stworzeniu świata przestał wywierać wpływ na jego dzieje.

UMOWA SPOŁECZNA I TRÓJPODZIAŁ WŁADZY

Według Jeana-Jacques'a Rousseau cały lud powinien założyć państwo na nowo przez zawarcie umowy
społecznej. W jej wyniku wszyscy będą mieli te same prawa i obowiązki.
Monteskiusz zaproponował trójpodział władzy w państwie na niezależne od siebie rodzaje władzy:
prawodawczą (PARLAMENT), wykonawczą (WŁADCA LUB RZĄD) i sądowniczą (SĄDY I TRYBUNAŁY).
WIELKA ENCYKLOPEDIA FRANCUSKA
W 1751 r. grupa filozofów wydała w Paryżu pierwszy tom Wielkiej encyklopedii francuskiej. Jej
autorów nazwano encyklopedystami, należeli do nich m.in. Denis Diderot, Rousseau, Monteskiusz, a
także ponad 150 innych zwolenników oświecenia.
Przyczyniła się ona do szerzenia idei oświecenia we Francji i poza jej granicami.

LITERATURA, ARCHITEKTURA I SZTUKA

Zwolennicy oświecenia głosili swoje poglądy głównie w rozprawach i artykułach, rzadziej w utworach
literackich. Do tych ostatnich należały powiastki filozoficzne francuskiego myśliciela Woltera. Każda
przedstawiała jakąś historię, w której autor zawarł problem filozoficzny. Np. Kandyd, czy li optymizm
to opowieść o nieprawdopodobnych (i strasznych) przygodach młodzieńca o imieniu Kandyd. Wolter
wyśmiał w niej wiarę w naturalną dobroć świata oraz zastanawiał się, dlaczego istnieje zło.

Nowe potęgi w Europie

REFORMY PIOTRA WIELKIEGO

Pod koniec XVII w. państwo moskiewskie było bardzo zapóźnione w stosunku do krajów zachodnich.
Nie istniał w nim ani jeden uniwersytet, rzemiosło stało na niskim poziomie, a armia, choć liczna, była
źle uzbrojona i słabo wyszkolona.
W 1689 r. władzę w Moskwie objął 17-letni car Piotr I. jeszcze za życia nazwany Wielkim. Piotr I
zreformował i powiększył państwo - które odtąd było nazywane Rosją.
Piotr I postanowił przekształcić Rosję w nowoczesne państwo, wzorowane na krajach Zachodu (zob.
tekst źródłowy, s. 152). W tym celu

Piotr I przeprowadził następujące reformy:

1. Usprawnił administrację państwa.
2. Sprowadzał z Zachodu rzemieślników i zakładał manufaktury, by rozwinąć rzemiosło.
3. Rozbudował (do 200 tysięcy żołnierzy) i unowocześnił armię. M.in. kupował zachodnią broń oraz
ściągał zachodnich instruktorów wojskowych.
4. Zbudował od podstaw rosyjską flotę wojenną.
5. Założył Akademię Nauk i liczne szkoły.
6. Kazał bojarom zgolić brody i nosić zachodnie stroje, by upodobnić ich do zachodniej szlachty. Polecił
też kobietom brać udział w życiu towarzyskim (a nawet sam uczył je modnych tańców).

Dzięki reformom i zwycięstwu nad Szwecją Piotr I Wielki stworzył podwaliny Imperium Rosyjskiego.
Dzięki sukcesom militarnym Piotra I Rosja zdobyła dostęp do Bałtyku. Nad morzem car kazał
wybudować miasto o nazwie Sankt Petersburg (zamek św. Piotra)
Żył w latach (1689-1725)

ROSJA KATARZYNY II
Żył w latach 1762-1796

1. Przeprowadziła reformy oświeceniowe, np. zwiększyła liczbę guberni, żeby sprawniej kierować
państwem.
2. Rządziła absolutnie i wbrew ideom oświecenia zlikwidowała niezależność Kozaków, a szlachcie
przyznała prawo zsyłania chłopów na Syberię. Wzięła też udział w rozbiorach Polski.
POTĘGA PRUS
1. Od 1618 r. Prusami Książęcymi rządził elektor brandenburski.
2. W 1657 r. Jan Kazimierz zwolnił ówczesnego elektora z zależności lennej od Polski.
3. W 1701 r. ówczesny elektor brandenburski koronował się na króla w Prusach.
4. Król Fryderyk II (1740-1786) - twórca potęgi Prus:
- przeprowadził reformy oświeceniowe: utrzymał tolerancję religijną, zakazał tortur, budował szkoły,
dbał o rozwój gospodarki i kultury,
- odebrał Austrii Śląsk (1740),
- namówił Rosję i Austrię do I rozbioru Polski (1772).
5. Państwo pruskie cechował militaryzm.

ABSOLUTYZM OŚWIECONY
Absolutyzm oświecony to forma ustroju, w którym monarcha sprawował władzę absolutną, lecz pod
wpływem oświecenia starał się zapewnić mieszkańcom państwa oświatę i dobrobyt. Rozwinął się w
Prusach i Austrii w drugiej połowie XVIII w.

MONARCHIA HABSBURGÓW
W 1740 r. rządy w Austrii objęła Maria Teresa (późniejsza cesarzowa).
Maria Teresa zapoczątkowała reformy w duchu absolutyzmu oświeconego: unowocześniła
administrację i armię, zmniejszyła ciężary feudalne chłopom oraz założyła wiele szkół. Była matką
szesnaściorga dzieci i gorliwą katoliczką, otoczoną zdolnymi, lecz bezwzględnymi doradcami. To oni
nakłonili ją do udziału w I rozbiorze Polski (1772).

Po śmierci Marii Teresy samodzielne rządy objął jej syn, cesarz Józef II wiecznie zapracowany sługa
państwa" (1780-1790). Przeprowadził on gruntowne reformy w duchu absolutyzmu oświeconego,
m.in. wprowadził wolność osobistą chłopów i tolerancję religijną, zniósł tortury i karę śmierci.
Rozbudował armię, która była jego oczkiem w głowie. Podporządkował sobie Kościół katolicki

Zlikwidował też „bezproduktywne" zakony, tzn. takie, które nie zajmowały się szkolnictwem ani
opieką nad chorymi.

Reformy Józefa II wzbudziły opór jego poddanych. Po śmierci cesarza wiele jego zarządzeń zostało
odwołanych.

Powstanie Stanów Zjednoczonych

EUROPEJCZYCY ZA OCEANEM
W początkach XVII w. Anglicy założyli pierwsze osady na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. W
głębi kontynentu oraz w Kanadzie osiedlali się Francuzi. Z czasem Europejczyków w Ameryce
przybywało. Jedni uciekali ze Starego Kontynentu (tj. Europy) przed biedą, drudzy - przed
prześladowaniami politycznymi lub religijnymi.

Osadnicy potrzebowali ziemi, na której mogliby mieszkać i którą mogliby uprawiać. Aby ją zdobyć,
mordowali lub spychali na zachód Indian. Byli to rdzenni mieszkańcy Ameryki, żyjący na poziomie
neolitu i podzieleni na skłócone plemiona. Nie mieli żadnych szans w starciu z Europejczykami.
Angielscy osadnicy założyli na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej trzynaście kolonii brytyjskich
(XVII w. i pierwsza połowa XVIII w.). Choć większość mieszkańców kolonii pochodziła z Wielkiej
Brytanii, przybywali też osadnicy z innych krajów Europy. Ponadto prawie jedną czwartą ludności
stanowili niewolnicy z Afryki.
POD BERŁEM KRÓLA FRANCJI
1. Polityka rządu brytyjskiego wobec kolonii: ograniczanie rozwoju rzemiosła, nakaz pro- wadzenia
handlu za pośrednictwem brytyjskich okrętów.
2. Londyn wprowadził cła na towary sprowadzane do kolonii, by zyskać pieniądze na utrzymanie
brytyjskiej administracji i wojska.

„BOSTOŃSKA HERBATA”
W 1773 r. trzy angielskie żaglowce przywiozły do amerykańskiego miasta Boston ładunek herbaty, za
którą koloniści mieli zapłacić cło. Wówczas grupa mieszkańców miasta przebranych za Indian
wtargnęła na okręty, rozbiła skrzy- nie z herbatą i zatopiła je w porcie. Wydarzenie to nazwano

Boston Tea Party, co można przetłumaczyć jako „bostońska herbatka" (dosłownie: bostońskie
przyjęcie herbaciane).

Bitwa pod Lexington i Concord rozpoczęła amerykańską wojnę o niepodległość (1775-1783).

Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny była bitwa pod Lexington i Concord. Bitwa ta zakończyła się
porażka Anglików.

4 lipca 1776 r. przedstawiciele trzynastu kolonii brytyjskich podpisali Deklarację niepodległości.

Dokument ten po- wołał do istnienia niepodległe państwo: Stany Zjednoczone Ameryki (a właściwie:
Zjednoczone Państwa Ameryki, w skrócie USA).

DEKLARACJA NIEPODLEGŁOŚCI
Autorzy Deklaracji uznali, że koloniści mają prawo zmienić władzę, która im nie odpowiada. Powołali
się na idee oświecenia: 1) wolności i równości wszystkich ludzi, 2) władzy pochodzącej z umowy
społecznej.
Nie wspomnieli jednak o losie ponad 700 tysięcy amerykańskich niewolników. Nie zamierzali dać im
wolności, gdyż naruszyłoby to interesy właścicieli plantacji.

WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ
Anglicy dysponowali dobrze wyszkoloną 35-tysięczną armią i potężną flotą. Amerykanie praktycznie
nie mieli okrętów wojennych, a ich kilkunastotysięczne siły zbrojne były zbieraniną
niezdyscyplinowanych ochotników. Wodzem naczelnym tej armii został jeden z niewielu Amerykanów

Atuty Amerykanów to:

1. Prowadzili wojnę partyzancką, do której nie była przy- gotowana regularna armia angielska.
2. W przeciwieństwie do Anglików mogli łatwo zwiększyć liczebność swoich oddziałów.
3. Cieszyli się poparciem opinii publicznej w Europie, a w ich szeregi wstępowali ochotnicy z wielu
krajów. Byli wśród nich Polacy: Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski

W 1781 r. połączone siły francusko-amerykańskie zmusiły do kapitulacji armię angielską pod

Yorktown. Angielska przegrana oznaczała koniec wojny. W 1783 r. obie strony podpisały pokój, na
mocy którego Wielka Brytania uznała niepodległość Stanów Zjednoczonych.
PIERWSZA W ŚWIECIE KONSTYTUCJA
Z początku Stany Zjednoczone były bardziej „podzielone" niż zjednoczone". W praktyce każdy z
trzynastu stanów przypominał niepodległe państwo.

Aby położyć kres rozbiciu, w 1787 r. delegaci dwunastu stanów spotkali się na zjeździe w Filadelfii
(przedstawiciele trzynastego odmówili przyjazdu). Po czterech miesiącach pa uchwalili Konstytucję
Stanów Zjednoczonych. Dokument przygotowany dla 2.5 miliona ludzi do dziś określa ustrój
mocarstwa liczącego prawie 330 milionów mieszkańców, Konstytucja wprowadziła oświeceniowy
trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą .
1. Władzę ustawodawczą pełni pochodzący z wyboru Kongres, tj parlament. Składa się z dwóch izb
- niższej - Izby Reprezentantów,
- wyższej - Senatu.

2. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent. Jest głową państwa, naczelnym dowódcą armii i szefem
rządu. System w którym prezydent posiada tak ogromny zakres władzy, nazywamy systemem
prezydenckim.

Prezydent jest wybierany pośrednio najpierw obywatele wybierają kolegium elektorów, a dopiero ono
wybiera prezydenta.

3. Władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego, który sądzi zgodnie z prawem ustanowionym
przez Kongres

Sądowi Najwyższemu podlegają wszystkie inne sądy. Kongres ma prawo kontrolować prezydenta. Z
kolei sędziowie Sądu Najwyższego nadzorują zarówno prezydenta, jak też Kongres. Mogą odrzucić ich
postanowienia, jeśli uznają je za sprzeczne z konstytucją.

Wkrótce podniosły się głosy, że w Konstytucji nie ma ani słowa o prawach obywateli. Dlatego w 1791
r. dopisano do głównego tekstu 10 poprawek, nazwanych Kartą praw. Przyznawały one obywatelom
prawo m.in. do: wolności słowa i wy znania, posiadania broni, nietykalności mieszkania, a w razie
podejrzenia o przestępstwo - do uczciwego procesu sądowego.