FILIPINO
mapagkukunan ng impormasyon at • Pagbabahay-bahay
YUNIT 2
1. ANG PANANALIKSIK AT ANG
KOMUNIKASYON SA ATING BUHAY.
KOMUNIKASYON
proseso ng pagpapalitan ng
impormasyon na kadalasan na ginagawa
sa pamamagitan ng karaniwang sistema
ng mga simbolo.
Webster
ang akto ng pagpapahayag ng ideya sa
pamamagitan ng pasalita o pasulat na
paraan.
SITWASYONG PANG-KOMUNIKASYON
ginagamit sa pakikipag-ugnayan,
pakikisalamuha, at pakikipag talastasan
sa kapuwa ang mga kaalamang
natutuhan natin mula sa pag-oobserba
1. PRIMARYANG BATIS – orihinal na pahayag,
at pagsusuri sa lipunan.
FAKE NEWS
Tumuyukoy sa sadyang hindi totoo na o
mga kwenyo na naglalaman ng ilang
katotohanan, ngunit hindi ganap na
tumpak.
PANGUNAHING SALIK NG KAALAMAN
1. Kakulangan sa impormasyon
2. Kapaligiran
3. Media
MASS MEDIA / PANGMADLANG MIDYA
Ginagamit ng karamihan na
balita.
Teknolohiya na inilaan upang maabot ng
impormasyon ng madla.
PAGPROSESI NG IMPORMASYON, PARA SA
KOMUNIKASYON
2. SEKUNDARYANG BATIS – pahayag ng
2. MGA PANIMULANG KONSIDERASYON
PANANALIKSIK
Isang maingat ata detelyadong pag-
aaral sa isang tiyak na problema, pag-
aalala, o isyu gamit ang pamamaraang
pang-agham.
3. MULAAN NG IMPORMASYON
MGA BATIS NG IMPORMASYON
obserbasyon at teksto na direktang nagmula
sa isang indibidwal, grupo o institusyon na
nakaranas, nakaobserba o nakapagsiyasat
ng isang paksa o phenomena.
Halimbawa ng primaryang batis:
Mula sa harapang ugnayan sa kapuwa
tao
3. KAPUWA TAO BILANG BATIS NG
• Pagtatanong-tanong
• Pakikipagkuwentuhan
• Panayam o interbyu
• Pormal, impormal, o semi-estrukturado
ng talakayan
• Umpukan
Mula sa mga materyal na
nakaimprenta sa papel, na madalas ay
may kopyang elektroniko.
Mula sa iba pang batis
interpretasyon, opinion at kritisismo mula
sa indibidwal, grupo o institusyon na hindi
direktang nakaranas naka obserba o
nagsaliksik sa isang paksa o penomeno.
Halimbawa ng sekundaryang batis:
• ilang artikulo sa dyaryo at magasin
• kagaya ng editoryal kuro-kurong
tudling,
• sulat sa patnugot, at tsismis o tsika.
• encyclopedia
• teksbuk
• manwal at gabay na aklat
• diksyonaryo
• komentaryo
• sanaysay
• sipi mula sa orihinal na hayag sa
teksto
• abstrak
• mga kagamitan sa pagtuturo kagaya
ng powerpoint presentation
• sabi-sabi
IMPORMASYON
1. HARAPANG UGNAYAN SA KAPUWA-
TAO – sinasadya, tinatanong at
kinakausap ng mananaliksik ang mga
indibidwal o grupo na direktang
 nakakaranas ng penomenong
sinasaliksik.
2. MEDIADONG UGNAYAN – maari tayong
makakalap ng impormasyon mula sa
kapuwa-tao sa pamamagitan ng ICT.
4. MIDYA BILANG BATIS NG IMPORMASYON
Kailangan ding pag-isipang Mabuti ang
kalakasan, kahinaan at kaangkupan nito
para sa binubuong pahayag ng
kaalaman.
4. PAGLUBOG SA MGA IMPORMASYON
TAMBALAN NG PANGANGALAP AT PAGBABASA
NG IMPORMASYON
1. PANGANGALAP NG IMPORMASYON
MULA SA KAPWA-TAO
mayamang batis ng impormasyon dahil
marami silang maaaring masabi batay
sa kanilang karanasan.
2. SIKOLOHIYANG PILIPINO NA
PAMAMARAAN
a. Eksperimento – ginagamitan ng
laboratory upang tuklasin ang
kadalisayan at katotohanang
bunga ng mga datos na nakalap
para sa isang mahalagang
problema at paksa.
b. Interbyu – interaksiyon sa
pagitan ng mananaliksik bilang
tagapag tanong at tagapakinig,
at tagapagbatid na siyang
tagabahagi ng impormasyon.
i. Ekstruktadong interbyu
ii. Semi-ekstruktadong
interbyu
iii. Di-ekstruktadong
interbyu
c. Focus group discussion (FGD) –
semi-ekstruktadong talakayan
na binubuo ng tagapagpadaloy
na kadalasang mananaliksik at
anim na hanggang sampung
kalahok.
d. Pakikisangkot habang pakapa-
kapa – isang explorasyon hinggil
sa isang paksa sa konteksto ng
pamumuhay ng mga tao sa
isang komunidad gamit ang mga
katutubong pamamaraan ng
pagkuha ng datos.
i. Pagmamasid
ii. Pagtatanong-tanong
iii. Pagsubok
iv. Pagdalaw
v. Pakikilahok
vi. Pakikisangkot
e. Pagtatanong-tanong – (gets
niyo na to )
f. Pakikipag-kwentuhan – isang
di-ekstruktado at impormal na
usapan ng mananaliksik at
tagapagbatid hinggil sa isa o
higit pang paksa kung saan ang
mananaliksik ay walang
ginagamit na tiyak na mga
tanong at hindi niya pinipilit
igaya ang daloy sa isang
direksyon.
g. Pagdalaw-dalaw – pagpunta
punta at pakikipag usap ng
mananaliksik sa tagapagbatid
upang sila ay magkakilala.
h. Pakikipanuluyan –
nakikisalamuha sa tao at
nakikisangkot sa ilan sa kanilang
mga aktibidad.
i. Pagbabahay-bahay – di-
ekstruktado at impormal na
usapan ng mananaliksik at
tagapagbatid hinggil sa isa o
higit pang paksa kung saan ang
mananaliksik ay walang
ginagamit na tiyak na mga
tanong at hindi niya pinipilit
igaya ang daloy sa isang
direksiyon.
j. Pagmamasid-masid – pag-
oobserba gamit ang mata, ilong,
taynga at pandama sa tao,
Lipunan at kapaligiran.
i. Ganap na tagamasid
ii. Ganap na kalahok
iii. Tagamasid bilang
kalahok
iv. Kalahok bilang
tagamasid
MGA INSTRUMENTONG KARANIWANG
GINAGAMIT SA PAGKALAP NG DATOS MULA SA
KAPWA-TAO
a. Talatanungan at gabay na katanungan
pagsusulit o eksaminasyon
b. Talaan sa fieldwork
c. Rekorder
IBA’T IBANG PARAAN NG PANGANGALAP NG
IMPORMASYON
 1. Pangangalap ng impormasyon galing sa
mga aklatan
2. Pangangalap ng impormasyon mula sa
online na material
5. PAGSUSURI NG DATOS
PAGSUSURI - isinasagawa pagkatapos
mangalap at magbasa ng mga katunayang
impormasyon at datos para sa binubuong
pahayag ng kaalaman.
PAG-UUGNAY-UGNAY NG
IMPORMASYON
PAGBUBUOD NG IMPORMASYON
GABAY NA DAPAT ANTABAYANAN SA
PAGBUBUOD NG IMPORMASYON
1. Basahin ng Mabuti an teksto bago
tukuyin ang mga susing salita na
gagamitin sa pagbuod.
2. Kahingian sa ilang uri ng material na
angkop sa element at ekstraktura ng
buod
3. Sa pagbubuod ng teksto mula sa
panayam, talakayan, at iba pang
etnograpikong pamamaraan ng
pangangalap ng datos mabisang paraan
o gamitin ang coding.
4. Iwasan ang mapanlahat na pahayag
kung kakaunti lang ang bilang ng
kalahok o tinatanong.
PAGBUO NG PAHAYAG NG KAALAMAN
- Sa bahaging ito, kailangan ng
pagpasyahan o iorganisa ng
mananaliksik ang pangunahing tema at
karapatang ddetalye na lalamanin ng
kaniyang pahayag ng kaalaman.
YUNIT 3
1. TSISMISAN
- Istoryahan ng buhay-buhay ng mga
kababayan.
TATLONG URI NG PINAGMULAN NG
TSISMIS
a. Obserbasyon ng unang tao o grupong
nakakita o nakarinig sa itsinitsismis.
b. Imbentong pahayag ng isang
naglalayong makapanirang-puri sa
kapuwa.
c. Pabrikadong teksto ng nagmamanipula
o nanlilinang sa isang grupo o sa madla.
INTRIGA – isang uri ng tsismis na nakasisira sa
reputasyon o pagkakaiibgan.
TSISMIS – CHIMES
GOSSIPER – tumutukoy sa tao na mahilig
makipag kwentuhan o magkalat ng sikreto ng
iba.
TSISMOSA – kilala bilang sinungaling at mapag-
imbento ng kwento.
SLANDER o LIBELO – isang legal na aksiyon
upang labanan at ipagtanggol ang sarili.
LIBELO – isang pampubliko at malisosyong mga
paratang sa isang krimen o isang bisyo o
depekto na maaaring makatotohanan o haka-
haka.
2. UMPUKAN – usapan, katuwaan, at iba pa sa
malapitang salamuhaan.
- Impormal na paglalapit ng tatlo o higit
pang tao na magkakakilala para mag-
usap na magkakaharap.
SALAMYAAN – isang halimbawa ng
tradisyon kung saan tampok ang umpukan.
- Ibang tawag sa umpukan
3. TALAKAYAN – masinsinang palitan at
talaban ng kaalaman
- pagpapalitan ng odeya sa pagitan ng
dalawa, o higit pang kalahok na
nakatuon sa tukoy na paksa.
- Isang paraan upang ang katotohanan ay
mapatunayan at mapanatili sa
pamamagitan ng mga katanggap-
tanggap na basehan at katibayan.
DALAWANG URI NG TALAKAYAN
a. PORMAL NA TALAKAYAN – karaniwang
nagaganap sa mga itinakdang
pagpupulong at sa mga palabas sa
telebisyon at programa sa radio kung
saan pinipili ang mga kalahok.
b. IMPORMAL NA TALKAYAN – madalas
nangyayari sa umpukan, at minsan sa
tsimisan o di sinasadyang pagkikita kaya
may posilibidad na hindi lahhat ng
kalahok ay mapili.
 Mangilan-ngilang katangian ng mabuting
pagtatalakay.
a. Aksebilidad
b. Hindi palaban
c. Baryasyon ng ideya
d. Kaisahan at pokus
4. PAGBAHAY-BAHAY – pakikipag-kapuwa sa
kaniyang tahana’t kaligiran.
- Pagdalaw o pagpunta ng isang tao o
gruupo sa mga bhay sa isang
pamayanan para maghatid ng
mahalgang impormaasyon.
- Mainam na paraan para pag usapan ang
sensitibbong isyu sa isang pamayanan.
5. PULONG- BAYAN – marubdob na usapang
pampamayanan.
- Pagtitipon ng isang grupo ng mga
mamamayan sa itinakdang oras at lunan
upang pag-usapan nanf masinsinan at
pagdesisyonan kung maaari ang mga
isyu, kabahalaan, problema, programa
at iba pang usaping pangpamayanan.
NAGPAPATAWAG NG PULONG-BAYAN
a. Halal na lider
b. Bokal
c. Konsehal
d. Punong-bayan
e. Gobernador
f. Kongresman
g. Senador
6. KOMUNIKASYONG DI-BERBAL
- Pagpapahiwatigan sa mayamang e. Komunikasyon sa pamamagitan ng
kalinangan. senyas. – lahat ng kumpas na ginagamit
- Pagbabatid ng kahulugan ng mensahe sa halip na salita, bilang at pagbabantas.
sa pamamagitan ng samo’t saring bagay
maliban sa salita. f. Komunikasyon sa pamamagitan ng
aksiyon. – lahat ng uri ng paggalaw
MGA PARAAN NG PAGGAMIT NG MGA
SENSYAS NA DI-BERBAL
g. Komunikasyon sa pmamagitan ng
A. Ang mga sensyas na di- berbal ay obheto.
kapupunan ng komunikasyong berabal.
B. Ang mga senyas na di-berbal ay - Lahat ng sadya at hindi sadyang
maaaring gamitin sa halip na wika. pagpapakita ng mga obheto tulad ng
C. Maaaring pabulaanan ng mga senyas na mga alahas, damit, aklat, disenyo ng
di-berbal ang isinasaad na wika. bahay at iba pa.
D. Upang ayusin ang daloy ng
komunikasyon. 7. MGA EKSPRESYONG LOKAL
- Tanda ng matingkad, masigla at makulay
MGA URI NG KOMUNIKASYONG DI-BERBAL na ugnaya’t kuwentuhan.
a. Komunikason sa pamamagitan ng - Salita o pariralang nasasambit ng mga
paghipo. – paghawak, nararanasan Pilipino dahil sa bugso ng damdamin.
simula sanggol. PARALENGGUWAHE – diin, lakas o tinig ng
boses, bilis o hina ng pagkakasabi ng isang
b. Komunikasyon sa pamamagitan ng kataga o salita.
espasyo/proksemika. – ugnayan ng tao
na makikita sa distansya o espasyo.
c. Komunikasyon sa pamamagitan ng
oras.
a. Pormal
b. Impormal
c. Tekikal/siyentipiko
d. Sikolohikal
d. Komunikasyon sa pamamagitan ng
katahimikan. – hindi pagkibo