HARİTA ÜSTÜNDE

SEYİRLE İLGİLİ
UYGULAMALAR
GENEL BİLGİ
 GENEL BİLGİ
Bu bölümde harita üstünde paralel
cetvel, normal cetvel, minkale, gönye
ve pergel kullanılarak haritadaki bir
noktanın koordinatlarının bulunması ,
koordinatları verilen noktanın
bulunması, rota ve kerteriz çizilmesi ve
mesafe ölçülmesini öğreneceğiz.
 GENEL BİLGİ
Çalışmaya başlamadan önce
teçhizatlarımızın temiz ve kuru
olduğunu göreceğiz, yumuşak kalem ve
silgi kullanacağız, kalemimizi fazla
bastırmayacağız, pergelimizle haritayı
delmeyeceğiz ve haritayı
buruşturmayacağız.
HARİTA ENLEM VE BOYLAM
ÖLÇEĞİ
 HARİTA ENLEM VE BOYLAM
ÖLÇEĞİ
Haritanın iki yan kenarında enlem ölçeği, alt
ve üst kenarlarında ise boylam ölçeği
bulunur.
Harita kullanılmadan önce her iki ölçek iyice
incelenmeli ve birim çizgilerin ne ifade
ettiği iyice öğrenilmelidir.
Örneğin resimde 710 ve 720 boylamlar
arasında 12 parça ve her parçada 5 çizgi
bulunmaktadır. Lütfen resmi inceleyiniz…!
 HARİTA ENLEM VE BOYLAM
ÖLÇEĞİ
12 x 5=60 olduğuna göre çizgiler birer
dakikayı, parçalar ise 5’er dakikayı ifade
eder.
❖ (Enlem ölçeğinde 400 den başka bir şey
görülmediği halde biz boylam ölçeğine
kıyasla her çizginin birer dakika ve her
parçanın 5’er dakika olduğunu buluruz.)
❖ İnceleyelim…!
 HARİTA ENLEM VE BOYLAM
ÖLÇEĞİ
Az sonra göreceğiniz resimde ise, boylam
ölçeğinde 5 ile 10 arasında beş bölüm
bulunmaktadır.
Bu bölümlerin her biri birer dakikadır.
Bölümlerin her birinde 10 çizgi vardır,
çizgiler arası ise 0,1 dakika veya 6
saniyedir. Enlem ölçeği de aynı şekildedir.
Her bölüm 1 dakika ve her çizgi arası 6
saniyedir.
 HARİTA ENLEM VE BOYLAM
ÖLÇEĞİ
İki örnekte de görüldüğü gibi enlem ve
boylam ölçekleri değişik boyut ve
biçimlerde gösterilmektedir.

HER HARİTA KULLANILMADAN ÖNCE

ENLEM VE BOYLAM ÖLÇEĞİ DİKKATLİ
BİR ŞEKİLDE İNCELENMELİDİR…!
KOORDİNATLARI VERİLEN
NOKTANIN BULUNMASI
 KOORDİNATLARI VERİLEN
NOKTANIN BULUNMASI
Koordinatları verilen nokta paralel cetvel ve
pergel yardımı ile bulunur.
Şimdi paralel cetvel kullanılarak mevki
bulunmasını bir örnek ile anlatalım;
Koordinatları Lat 300 10’ 15” N ve Long 200 50’
30” E olan bir noktayı belirleyelim.
✔ Önce paralel cetvel Lat/Long’ a yakın bir enlem
çizgisine paralel yapılır,
 KOORDİNATLARI VERİLEN
NOKTANIN BULUNMASI
✔ daha sonra paralel cetvel oynatılmadan
kaydırılarak boylama yakın yan kenardan 300
10’ 15” e getirilir,
✔ Boylama yakın bir alana bir enlem çizgisi çizilir.
✔ Sonra paralel cetvel boylam derecesine yakın
bir boylam çizgisine paralel yapılır,
✔ Ve kaydırmadan enleme yakın üst veya alt
kenarlardan 200 50’ 30” e getirilir ve ilk çizilen
çizgiyi kesecek şekilde küçük çizgi çizilir.
✔ İki çizginin kesim noktası aranılan mevkidir.
 KOORDİNATLARI VERİLEN
NOKTANIN BULUNMASI
• Geniş haritalarda paralel cetvelin boyu
kenarlardan haritanın ortasına kadar
uzanmayabilir bu durumda paralel cetvel
kısa geliyorsa paralel cetvelin kenarına
minkale veya normal bir cetvel bitiştirilerek
uzatılması sağlanmalıdır.
 KOORDİNATLARI VERİLEN
NOKTANIN BULUNMASI
• Pergel kullanılarak mevki konulmasını bir
örnekle açıklayalım.
• Koordinatları Lat 400 09’ N Long 710 45’ W olan
bir noktayı belirleyelim
• Pergel önce yan kenarda bulunan rakamlar
üzerine getirilerek az sonra göreceğiniz
resimdeki gibi bir ucu en yakın enlem çizgisine,
diğer ucu istenilen enleme (400 10’ N) gelecek
şekilde ayarlanır.
 KOORDİNATLARI VERİLEN
NOKTANIN BULUNMASI
• Paralel açıklığı bozulmadan mevki boylamına
getirilerek bir ucu seçilmiş enlem çizgisine konur,
• Diğer ucun geldiği yer kalemle işaretlenir.
• Daha sonra pergel alt ve üst kenara getirilerek az
sonra göreceğimiz resimdeki gibi bir ucu en yakın
boylam çizgisine, diğer ucu ise istenilen boylama (710
45’W) gelecek şekilde ayarlanır.
• Açıklığı bozulmadan mevki enlemine getirilerek bir ucu
seçilmiş boylam çizgisine konur
• Diğer ucu ilk çizilen çizginin üstüne gelecek şekilde
konur ve küçük bir çizgi çizilir.
• İki çizginin kesim noktası aranılan mevki olur.
 BİR NOKTANIN
KOORDİNATLARININ
BULUNMASI
BİR NOKTANIN KOORDİNATLARININ
BULUNMASI

Bir noktanın koordinatları paralel cetvel veya

pergel ile bulunabilir.
Paralel cetvel kullanılacağı zaman, paralel
cetvel önce enleme paralel hale getirilir,
Daha sonra noktaya kaydırılır ve paralel
cetvel nokta üzerinde iken aynı anda
haritanın kenarında bulunan enlem ölçeği
üzerinden noktanın enlemi belirlenir.
BİR NOKTANIN KOORDİNATLARININ
BULUNMASI
• Paralel cetvelin boyu yetmez ise bir cetvel
birleştirilerek uzatılır
• Ve böylece enlem derecesi, dakikası,
saniyesi okunur.
• Sonra paralel cetvel boylama paralel hale
getirilir,
• Noktanın üzerine taşınır,
• Ve alt üst kenarlardan derece, dakika, ve
saniye belirlenir.
 BİR NOKTANIN KOORDİNATLARININ
BULUNMASI
• Pergel kullanıldığında pergel önce nokta ile en
yakın enlem çizgisi arası kadar açılır,
• Açıklık bozulmadan yan kenara getirilir bir uç
aynı enleme konulur,
• Diğer ucun işaretlediği derece, dakika saniye
okunur.
• BİR ÖNCEKİ RESMİ TEKRAR
İNCELEYELİM…!
 BİR NOKTANIN KOORDİNATLARININ
BULUNMASI
• Daha sonra pergel nokta ile en yakın boylam
arası kadar açılır,
• Açıklık bozulmadan alt ve üst kenara getirilerek
pergelin bir ucu aynı boylama konur ve diğer
ucun işaretlediği derece dakika ve saniye
okunur.
• Enlem ve boylam dereceleri belirlendikten
sonra işaretleri verilir.
• Pergel kullanıldığında pergel enlem ve
boylamlara dik olmalıdır. (şekli inceleyelim)
ROTA ÇİZİLMESİ VE ROTA
AÇISININ ÖLÇÜLMESİ
 ROTA ÇİZİLMESİ VE ROTA AÇISININ
ÖLÇÜLMESİ

İki nokta arasına rota çizileceği

zaman paralel cetvelin bir
kenarı iki nokta üzerine gelecek
şekilde konur ve iki nokta arası
bir çizgi ile birleştirilir ve
böylece rota çizilmiş olur.
ROTA ÇİZİLMESİ VE ROTA AÇISININ
ÖLÇÜLMESİ
ROTA AÇISINI OKUMAK İÇİN :
1-) Paralel cetvel en yakın pusula
gülüne yürütülür ve paralel cetvelin
bir kenarı pusula gülünün
merkezine getirilir, aynı kenar
kullanılarak gidiş yönü
istikametindeki açı ölçülür.
 ROTA ÇİZİLMESİ VE ROTA AÇISININ
ÖLÇÜLMESİ
2-) Minkalenin alt kenarı paralel cetvele birleştirilir
veya minkalenin alt kenarı veya alt çizgisi rota
üstüne gelecek şekilde ayarlanır. Aynı zamanda
alt kenar kullanıldı ise alt kenarın ortası, alt çizgi
kullanıldı ise alt çizginin ortası bir boylam
çizgisinin üzerinde olmalıdır. Bu pozisyon
sağlandıktan sonra minkalenin diğer
kenarlarından biri üzerinden derece okunur.
Kullanılan boylam, hangi dereceye geliyor ise
rota derecesi odur. Minkale yerine bir iletki
kullanılabilir.
 ROTA ÇİZİLMESİ VE ROTA AÇISININ
ÖLÇÜLMESİ
3-) Paralel cetvel üzerindeki N veya S
noktalarından biri boylama denk gelecek
şekilde ve paralel cetvelin bir kenarı rota
çizgisi üzerine gelecek şekilde ayarlanır.
Paralel cetvelin üstündeki derecelerden aynı
boylama denk geleni okunur, ki bu rota
açısıdır. Rota açısı daima varış yönünde
olmalıdır. Örneğin doğuya giden bir geminin
rota derecesi 0 ile 180 dereceler arasında,
batıya doğru giden rota derecesi 180 ile 360
dereceler arasında olmalıdır.
PUSULA İLE ALINMIŞ OLAN
KERTERİZİ HARİTAYA
ÇİZMEK
 PUSULA İLE ALINMIŞ OLAN
KERTERİZİ HARİTAYA ÇİZMEK
• PUSULA İLE ALINAN BİR KERTERİZ
HARİTAYA ÇİZİLİRKEN ;
1-) Paralel cetvelin bir kenarı kerterizi alınan
cisme yakın olan pusula gülünün
merkezine gelecek şekilde ayarlanır aynı
zamanda aynı kerteriz derecesine gelecek
şekilde tutulur, daha sonra paralel cetvel
yürütülerek bir kenarı kerteriz alınan
cismin üstüne getirilir ve cisimden itibaren
geminin bulunduğu mevkiye doğru bir çizgi
çizilir.
 PUSULA İLE ALINMIŞ OLAN
KERTERİZİ HARİTAYA ÇİZMEK
2-) Kerterizi alınan cisme yakın bir boylamın
üzerine minkale kerteriz açısını verecek
şekilde yerleştirilir.(Alt kenar ortası veya alt
çizgi ortası ile üste derece aynı boylamın
üstüne gelecek şekilde ayarlanır.) Daha
sonra paralel cetvel minkaleye birleştirilir
ve sonra bir kenarı kerteriz alınan cismin
üstüne gelecek şekilde yürütülür ve
cisimden gemiye doğru bir kerteriz çizgisi
çizilir.
 PUSULA İLE ALINMIŞ OLAN
KERTERİZİ HARİTAYA ÇİZMEK
3-) Paralel cetvelin S noktası yakın boylam
üstüne gelecek şekilde konur. Paralel
cetvel çevrilerek üstündeki derecelerden
istediğimiz (pusula derecesi) aynı boylama
getirilir. Daha sonra cetvel kerterizi alınan
cisme yürütülerek kerteriz çizgisi çizilir.
✔ Kerterizler gemiden alındığı için seyircinin
boylamından itibaren ölçülmesi gerekir.
(bu nedenle kerterizler çizilirken gemiye
doğru çizilir.)
 PUSULA İLE ALINMIŞ OLAN
KERTERİZİ HARİTAYA ÇİZMEK
✔ Başka bir söyleyişle, gemiden alınan
kerteriz, kerterizi alınan cismin
boylamından itibaren ölçülmez.
✔ Örneğin gemiden alınan kerteriz 900 ise ,
bu kerteriz , kerterizi alınan cismin
doğrusuna doğru çizilmez, aksi tarafına
doğru yani gemiye doğru çizilir.
✔ bu noktaya çok dikkat edilmelidir…!
 HARİTA ÜSTÜNDE BİR
CİSMİN İSTENİLEN
HERHANGİ BİR
KERTERİZİNİ ÇİZMEK VE
KERTERİZ AÇISINI
BULMAK
 HARİTA ÜSTÜNDE BİR CİSMİN İSTENİLEN
HERHANGİ BİR KERTERİZİNİ ÇİZMEK VE KERTERİZ
AÇISINI BULMAK
Tehlikeli sularda seyrederken veya başka bir
nedenle bazen kerteriz hatlarından
yararlanılır. Yararlanılmak istenilen kerteriz
hattı cisimden gemiye doğru çizilir.
Kerterizin gemide kullanılacağı düşünülerek
kerteriz derecesi geminin boylamından
itibaren ölçülür. Böyle bir kerterizin
ölçülmesi (derecesinin belirlenmesi) rota
derecesinin ölçümü gibi olur ve benzer
yöntemler uygulanır. (RESMİ İNCELEYİN…!)
GEMİNİN DIŞINDAKİ
BİR NOKTADAN
ALINAN KERTERİZİN
HARİTAYA ÇİZİLMESİ
 GEMİNİN DIŞINDAKİ BİR NOKTADAN ALINAN
KERTERİZİN HARİTAYA ÇİZİLMESİ

Herhangi bir A cisminden örneğin sahil

istasyonundan alınan kerterizin çizimi için
pusula gülünden veya diğer yöntemlerle
paralel cetvel herhangi bir boylama
kerteriz açısı kadar açı yapacak şekilde
ayarlanır. Daha sonra cismin üstüne
yürütülür ve cisimden başlamak üzere
derece yönünde kerteriz çizgisi çizilir.
(şimdi örneğe bakalım)
GEMİNİN DIŞINDAKİ BİR NOKTADAN ALINAN
KERTERİZİN HARİTAYA ÇİZİLMESİ

Örneğin sahil istasyondan alınan kerteriz

900 ise fenerden doğuya doğru kerteriz
çizgisi çizilir, kerteriz 2700 ise
istasyondan batıya doğru kerteriz
çizgisi çizilir.

Resimdeki örneği
inceleyelim…!
 HARİTA ÜSTÜNDE
MESAFE ÖLÇÜLMESİ
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
✔ Markator haritalarında mesafe ölçeği
enlem ölçeğidir.
✔ 1 dakikalık enlem ölçeği 1 mildir.
✔ Bazı markator haritalarında veya
portolonlarda ayrıca mil, gomino, metre,
yarda ölçeği bulunabilir.
✔ Mesafe ölçeği olarak boylam ölçeği
kullanıldığında mesafesi ölçülecek iki
nokta arasındaki uzaklık noktalarının
enleminden ölçek alınarak ölçülmelidir.
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
• Harita üst tarafında iki nokta arası mesafe
ölçülürken haritanın üstünde enlem ölçeği,
haritanın alt tarafında iki nokta arasındaki
mesafe ölçülürken haritanın altındaki
enlem ölçeği kullanılmalıdır. Aksi takdirde
enlemler arası mesafe enlemin sec
nispetinde büyüdüğünden ölçüm yanlış
olur.
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
Haritanın çok farklı iki enleminde bulunan
iki nokta arasındaki mesafe ölçeğinde ise
ya orta enlem ölçeği kullanılır veya her
parça kendi enlem ölçeği ile ölçülür.

Mesafeler pergel kullanılarak şu

yöntemlerle ölçülmektedir:
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
• Mesafe kısa ise pergel uçları mesafesi ölçülecek iki
noktaya ayarlanır ve ayar bozulmadan noktaların
enlem ölçeğinden veya özel mil, gamino, yarda, metre
ölçeğinden mesafe okunur.
• İki nokta arasındaki mesafe uzun ise pergel belli
bir uzunluk için uygun enlem ölçeğinden
ayarlanılarak açılır ve az sonra göreceğimiz
resimde görüldüğü gibi bir taraftan başlanarak iz
üstünde devredilerek ölçüm yapılır, artık kalan
parça için pergel ayarlanarak enlem ölçeğinden
artık kalan parça için mesafe ölçülür ve hepsi
toplanarak mesafe bulunur. (resmi inceleyiniz)
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
• Örneğin 27 mil uzunluğundaki bir
mesafenin ölçülmesi için pergel önce 5 mil
uzunluğa göre ayarlanır, sonra bir taraftan
başlanarak pergel çevrilmek şartıyla beş
kez döndürülerek 25 mil ölçülür kalan 2
millik parça için pergel ayarlanarak enlem
ölçeğinden 2 mil olarak ölçülür ve sonra
hepsi toplanır.
• 5x5+2=27 mil
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ

• Ölçülerek mesafe bir doğru olmayıp

kırık çizgiler halinde ise örneğin
muhtelif rotalar halinde ise, bu
durumda ya parçalar tek tek ölçülerek
toplanır veya pergel önce AB kadar
açılır; (şekilde görüldüğü gibi…)
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
• Pergel bozulmadan, B
deki uç oynatılmadan,
pergelin A daki ucu BC
doğrusuna getirilir;
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
• B deki uç açılarak C noktasına
getirilir, pergel bozulmadan ve
C deki uç oynatılmadan pergel
CD doğrultusuna getirilir ve C
deki uç D ye gelecek şekilde
açılır;
 HARİTA ÜSTÜNDE MESAFE
ÖLÇÜLMESİ
• Pergel enlem ölçeğine
taşınarak AB, BC, CD doğru
parçalarının toplam mesafesi
ölçülmüş olur.
• Yay şeklindeki bir izin uzunluğu
özel formüllerle yapılan hesapla
bulunur.
 ÖNELİ NOT: MESAFE
HARİTANIN ALT VE ÜST
KENARLARINDA
BULUNAN BOYLAM
ÖLÇEĞİ
KULLANILARAK
ÖLÇÜLMEZ…!
 AYRICA, MESAFE
HARİTALARINDA VE ÖZELLİKLE
PORTOLONLARDA BULUNAN
METRE, YARDA, GOMİNO, MİL
VE KİLOMETRE
ÖLÇEKLERİNDEN DE
YARARLANILARAK BENZER
ŞEKİLDE ÖLÇÜLEBİLİR.
(ŞEKLİ İNCELEYİNİZ…!)
 KIYI SEYRİ
(KLAVUZ SEYRİ)
VE
ROTA ÇİZME – MEVKİ
KOYMA YÖNTEMLERİ
1-) DÜZLEM SEYRİ, TÜRLERİ
VE BU TÜRLERDEN KIYI
SEYRİ
1-) DÜZLEM SEYRİ, TÜRLERİ VE
BU TÜRLERDEN KIYI SEYRİ
• Yeryüzü düzlem kabul edilerek yapılan
seyir türüdür.
• Bu seyir 700 kuzey ve 700 güney enlemleri
arasında kalan sahada yapılır.
• Rota daima bir kerte hattıdır.
• Düzlem seyrinde genelde markator
haritalar kullanılarak seyredilir.
1-) DÜZLEM SEYRİ, TÜRLERİ VE
BU TÜRLERDEN KIYI SEYRİ
• 70 derece enlemleri ile kutup noktaları
arasında kalan sahada kutup seyri
yöntemleri ile seyredilir ve bu seyirlerde
gnonomik, ters markator ve lambert
haritaları kullanılır.
• Yeryüzü küre kabul edilerek yapılan seyre
ise büyük daire seyri denir.
• Bu seyir türünde ise nonomik ve lambert
haritalar kullanılır. (resimleri inceleyiniz)
1-) DÜZLEM SEYRİ, TÜRLERİ VE
BU TÜRLERDEN KIYI SEYRİ
• Kıyı seyri, volta seyri, enlem seyri, orta enlem
seyri,parekete seyri, boylam seyri, markator
seyri, düzlem seyrinin değişik şekilleridir.
• Bu bölümde kıyı seyri incelenecektir.
• Geminin bir noktadan bir noktaya en kısa
yoldan emniyetle seyrettirilmesi ve bu seyir
süresince geminin mevkisinin karadan ve
karaya yakın bulunan cisimlerin ve seyir
yardımcılarından yararlanılarak belirlenmesi
kıyı seyrinin esasıdır.
 1-) DÜZLEM SEYRİ, TÜRLERİ VE
BU TÜRLERDEN KIYI SEYRİ
• Kıyı seyri kara parçaları veya onlara yakın
seyre yardımcı olabilecek cisimler devamlı ya
da ara ara görülerek yapılan seyir türüdür.
• Başka bir deyişle gemi bir noktadan bir noktaya
kıyı seyri yolu ile devamlı veya ara ara kara
görülerek seyredilir.
• Bu seyir esnasında geminin mevkisi kıyı seyri
mevki bulma yöntemleri ile veya elektronik seyir
yöntemleri ile bulunur.
 2-) KIYI SEYRİNDE
KULLANILACAK
HARİTALARIN SEÇİMİ
 2-) KIYI SEYRİNDE KULLANILACAK
HARİTALARIN SEÇİMİ
✔ Kıyı seyri yaparken kullanacağımız haritaları
aşağıdaki esaslara göre belirleriz;
✔ Seyir yapılacak bölgenin küçük ölçekli umumi
haritası ile büyük ölçekli parça haritası
kullanılmalıdır.
✔ Umumi harita bize seyir yapacağımız tüm
bölgeyi gösterecek ve parça haritaların
kontrolünü sağlayacaktır.
 2-) KIYI SEYRİNDE KULLANILACAK
HARİTALARIN SEÇİMİ
• Büyük ölçekli harita ise bize detaylı
hidrografik ve topoğrafik bilgileri verecektir.
• Ayrıca büyük ölçekli harita ise üstünde
rahat ve açık çalışmamızı sağlayacaktır.
• Örneğin mevki konurken, mevki hatlar
birbirine girmeyecektir.
• Tahsisleri tam olarak yapılmış haritalar
kullanılmalıdır.
 2-) KIYI SEYRİNDE KULLANILACAK
HARİTALARIN SEÇİMİ

• Yıpranmamış haritayı kullanmalıyız.

Yıpranmış haritada bazı bilgiler kaybolmuş
olabilir.
• Düz markator projeksiyon u ile yapılmış
haritalar kullanmalıyız.
• Esas ölçüleri kaybederek deforme olmuş
haritalar kullanmamalıyız.
3-)HARİTA KULLANILIRKEN
DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR
 3-)HARİTA KULLANILIRKEN
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
• Haritadan haritaya geçişte geçiş
noktasının koordinatları, kerterizleri,
mesafeleri kontrol edilmelidir.
• Yumuşak kalem ve silgi kullanılmalıdır.
• Rota ve kerteriz dereceleri yakın pusula
gülünden ölçülmelidir.
• Mesafeler mevkinin enleminden
ölçülmelidir.
 3-)HARİTA KULLANILIRKEN
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
• Harita yazı kağıdı olarak kullanılmamalıdır.
• Mürekkepli kalem veya tükenmez kalem ile
harita üzerinde çalışılmamalıdır.
• Haritanın üstüne paralel cetvel, minkale, pergel,
kalem ve silgiden başka bir şey konulmamalıdır.
• Harita masası iki harita serilecek büyüklükte ise
masanın üstünde bir umumi birde parça harita
bulunmalıdır.aksi takdirde mesafe ölçümünde
yanlışlık yapılabilir.
 3-)HARİTA KULLANILIRKEN
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
• Harita masasının üstünde sıvı madde
bulunmamalıdır.
• Islak ellerle veya ıslak giysilerle harita çalışması
yapılmamalıdır.
• Harita gereksiz yere katlanmamalıdır.
• Haritaya çizilecek çizgiler, yazılacak yazılar
bastırılmadan çizilmeli veya yazılmalıdır.
• Kör pergel kullanılırken harita delinmemelidir.
• Derinliklerin ve yüksekliklerin birimine dikkat
edilmelidir.
4-)ROTA ÇİZERKEN
DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR
 4-)ROTA ÇİZERKEN DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR
• Kalkış ve varış noktaları arasındaki en
kısa ve en emin yol kullanılamalıdır.
• Derinlikler gemi, draftına göre uygun
olmalıdır.
• Tehlikelerden uzak geçilmelidir.
• Dik olmayan sahillere yakın
geçilmemelidir, karanın dik olarak bittiği
yerde derinlik fazla, karanın alçak olduğu
yerlerde derinlik az olur.
 4-)ROTA ÇİZERKEN DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR
• Gündüz dik sahillere 1 milden, alçak sahillere 2
milden, gece dik sahillere 2 milden, alçak
sahillere ise 3 milden fazla sokulmamalıdır.
• Rota değişiklikleri mutlaka belli noktalardan
yapılmalıdır. Örneğin bir cismin fenerin burnun
bordasında , pruva veya pupa 45 inde, belli bir
mevki hattında rota değiştirmelidir.
• Nehirlerin denize döküldüğü sahalardan açık
geçilmelidir.
 4-)ROTA ÇİZERKEN DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR
• Akıntı ve rüzgar daima göz önünde tutulmalı ve
rotalar ona göre verilmelidir.
• Gemideki seyir cihazlarının yeteneklerine göre
mevki yapabilecek şekilde, başka bir deyişle
kara parçalarından veya cisimlerden
yararlanabilecek şekilde rotalar çizilmelidir.
• Gemi ana makinesinin, jeneratörlerin, dümenin
durumu göz önünde tutulmalı en ufak bir şüphe
varsa sahile sokulmamalıdır.
 4-)ROTA ÇİZERKEN DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR
• Vardiya zabitlerinin yetenekleri göz önünde
bulundurulmalı ve rotalar buna göre çizilmelidir.
• Trafik ayrım düzenine uygun rotalar izlenmelidir.
• Fenerlerden, alamet hatlarından yararlanılacak şekilde
rotalar çizilmelidir.
• trafik ayrım düzeni bulunmayan dar bir kanalda veya
sahada seyredilecek ise rotalar orta hattın
sancağından çizilmelidir.
• Rotalar genel trafik akış yönüne uygun olmak
zorundadır.
ROTANIN ÇİZİLMESİ VE
BU ROTA ÜZERİNDE
SEYİR
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Kalkış limanından çıkıldıktan sonra, liman
alargasından neta bir yerden gidilecek limana
veya bu yol direk değil ise rota değiştirilmesi
gereken noktaya ”4.” maddedeki hususlar göz
önünde bulundurularak rota çizilmelidir.
• Örneğin rota değiştirilecek yer bir burun ise ve
bu burundan 2 mil açık geçilmek isteniyorsa
önce o burundan 2 millik mesafe pergel ile
işaretlenir.
• Sonra kalkış noktasından buraya teğet çizilir.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Çizilen bu rotanın açısı pusula gülü
yardımıyla ölçülür ve rotanın üstüne HK…
olarak yazılır.
• Pusula rotası veya cayro rotası
hesaplanarak rotanın altına Pusula… veya
Cayro… diye yazılır.
• Gelinen bu burnun bordasında rota
değiştirilecekse burundan rotaya dik bir
doğru çizilir. Ancak bu doğru devamlı bir
doğru olmaz, kesik bir çizgi şeklinde olur.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Rota pruva 45 inde veya pupa 45 inde veya
belli bir kerterizde değiştirilecek ise bunlar
çizilerek, bunların rotayı kestiği noktadan yeni
rota benzer rota ile çizilir.
• Bazı durumlarda rota pruva veya pupa
mesafesi yadımı ile değiştirilebilir. Bu takdirde
rota üstünde bu mesafeler işaretlenerek bu
noktalardan yeni rota çizilir.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Rota değiştirmek için geminin dönüş
noktası üstüne gelmesi beklenmez
geminin dönüş kabiliyetine göre yeterli bir
zaman önce dönüşe başlanır.
• Dönüş zamanı iyi ayarlanmadığı takdirde
gemi dönülen rotanın üstünde olmaz.
• Dönüş büyük dümen açısı yerine uygun
dümen açısı ile yapılır.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Rota değiştirilmeden önce ve
değiştirildikten sonra geminin
rota üstünde olup olmadığı
kontrol edilir.
• Rotanın üstünde değil ise ona
göre tedbir alınır.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
SEYİR ESNASINDA SIK SIK MEVKİ
KONULARAK GEMİNİN ROTADA OLUP
OLMADIĞI KONTROL EDİLİR, GEMİ
ROTADA DEĞİL İSE;
▪ a-) Gemi tehlikeye gidiyor ise hemen yeteri
kadar rota değiştirilir.
▪ b-) yakında tehlike doğuracak bir durum yok
ise ve normal rota değiştirme rotası yakın
ise o noktaya doğru rota tebdil edilir.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
c-) yakında rota değiştirme
noktası yok ise belli bir süre
içinde rota tebdil edilmelidir.
(örneğin 1 saat içinde veya
10 millik seyir içinde)
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Büyük dümen açılan ile kısa mesafede
rota düzeltme işlemi yapılırsa genel trafik
akışına ters düşülerek diğer gemilerle
aykırı rotaya girilebilir.
• Seyir esnasında bulunan mevkiler
parekete hesabı ile bulunan mevkiler ile
kontrol edilmelidir.
• Uyumsuzluk halinde tekrar mevki
konulmalıdır.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Parekete
mevkileri rota
üzerinde /
şeklinde hesapla
bulunan mevki
YM veya EP
şeklinde,
kerterizle konulan
kat’i mevkiler
şekildeki gibi;
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
Elektronik cihazlar yardımıyla
konulan mevkiler ise aşağıdaki
şekilde ;
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Astronomik mevkiler ise şu
şekilde gösterilir;
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Her mevkinin yanına mutlaka dört rakamdan
oluşan zaman yazılmalıdır. (örneğin 12:20 gibi)
• Yabancı kaynaklar incelendiğinde, parekete
mevkinin (DR) veya / şelinde ve aşağıdaki
şekilde gösterildiği de açıktır.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Bölgedeki akıntılar ve rüzgarlar takip
edilmeli ve bunlara karşı düşme
kullanılmalıdır.
• Bir deniz aracına yol vermek için
rotadan sapıldı ise sapılan açı ve bu
rotada seyredilen süre belirlenmeli, yol
verme işi tamamlandıktan sonra rotaya
gelmek için aksi rotaya aynı süre
seyredilmelidir.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Örneğin yol vermek için rotamızı 150
sancağa değiştirip 10 dakika bu rotada
seyrettiysek yol verme işi bittiğinde bu kez
gemi asıl rotanın 150 iskelesine alınarak
yani dönülen rotadan 300 iskeleye alınarak
10 dakika böylece gidilmeli ve 10 dakika
sonra esas rotaya dönülerek mevki
yapılamalıdır.
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Rotaya yakın tehlikeler yuvarlak
içine alınarak şu şekilde gösterilir;
 ROTANIN ÇİZİLMESİ VE BU
ROTA ÜZERİNDE SEYİR
• Bir engel olmadığı takdirde fener
gemilerinin kıç tarafından yarım mil açık
geçecek şekilde rota verilmelidir.
• Şamandıralar arasında seyredilirken her
şamandıra geçildiğinde bordalanma
saatleri rotanın üstüne yazılmalıdır.
• Rotalar çizilirken veya seyir edilirken
kılavuz kitapları tetkik edilmelidir.
TEŞEKKÜRLER