Jornalistik Ginagawa ng mga Balita

Unang Linggo: Kahulugan ng Pagsulat at Akademikong mamamahayag o

Editorial
Papel journalist
Kolum
Kahulugan ng Pagsulat
Akdang makikita sa
● pagsasalin sa papel o sa anumang kasangkapang
pahayagan o magasin
maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga
nabuong salita, simbolo, at ilustrasyon ng isang tao o
mga tao sa layuning maipahayag ang nasa kanyang
kaisipan

○ (Sauco et al., 1998).

Referensyal Naglalayong Pamanahong papel
Proseso ng Pagsulat magrekomenda ng
Tesis at disertasyon
iba pang sanggunian
❖ Bago Sumulat lalo na sa bahaging
sa isang paksa
Mga Kaugnay na
➢ Nagaganap dito ang paghahanda sa
Pag-aaral at LIteratura
pagsulat tulad ng pagpili ng paksa at
pangangalap ng datos

❖ Aktwal na Pagsulat
Profesyunal Nakatuon o Police report
➢ Ginagawa dito ang aktwal na pagsulat
eksklusibo sa isang
kabilang na ang pagsulat ng burador o draft Investigative reports
tiyak na propesyon
❖ Muling Pagsulat Legal forms

➢ Nagaganap dito ang pag-eedit at Medical report

pagrerebisa ng burador batay sa wastong
gamit ng mga salita, talasalitaan at Patient’s journal
pagkakasunod- sunod ng mga ideya.

Mga Uri ng Pagsulat

Malikhain Layunin na Tula
paganahin ang
Maikling Kuwento
imahinasyon at
Uri Katangian Halimbawa
pukawin ang Nobela
damdamin
Akademiko Itinuturing na Kritikal na sanaysay Dagli
Masining sapagkat
intelektwal na Dula
Lab report mayaman sa idyoma,
pagsulat dahil
tayutay, at
layuning itaas ang Eksperiment simbolismo
antas at kalidad ng
kaalaman ng mga Term Paper
mag- aaral sa Thesis
paaralan

Kahalagahan ng Pagsulat
Teknikal Espesyalisadong uri Feasibility study
na tumutulong sa ❖ Kahalagahang Panterapyutika
Korespondensyang
mga kognitibo at
pampangangalakal ➢ Ginagamit ng tao ang pagsulat upang
sikolohikal na
gumaan ang kanilang pakiramdam at
pangangailangan ng
maibsan ang isang mabigat na dalahin.
mga mambabasa
❖ Kahalagahang Pansosyal
Gumagamit ng
teknikal na ● Ginagamit ng tao ang pagsulat bilang
terminolohiya sandata para maipadama ang kanyang
saloobin tungkol sa mga pangyayari sa
kanyang kapaligiran.
❖ Kahalagahang Pang-ekonomiya

➢ Ang tao’y sumusulat para siya’y mabuhay.

Sa madaling salita, ito’y maging kanilang
hanapbuhay.

❖ Kahalagahang Pangkasaysayan

➢ Ang panulat ay mahalaga sa pagpreserba ng

kasaysayang pambansa at ang mga
naisasatitik ay nagsisilbing dokumento para
sa mga sumusunod na henerasyon.

Ang Akademikong Pagsulat

● Ito ay isang masinop at sistematikong pagsulat ukol

sa isang karanasang panlipunan na maaaring maging
batayan ng marami pang pag-aaral na maaaring
magamit sa ikatataguyod ng lipunan.

● Layunin ng akademikong pagsulat ang magbigay ng

makabuluhang impormasyon.

● Ito’y isinasagawa upang makatupad sa isang

pangangailangan sa pag-aaral at itinatakdang
gawaing pasulat sa isang tagpuang akademiko
 mayaman na leksikon at
Ikalawang Linggo: Katangian, Kalikasan, at tungkulin ng bokabularyo
Akademikong Pagsulat

Kahulugan at Kalikasan ng Akademikong Pagsulat Pormal Hindi angkop ang paggamit

ng mga kolokyal at balbal na
● Ang akademikong pagsulat ay ano ang akdang salita at ekspresyon.
tuluyan o prosa na nasa uring ekspositori o
argumentatibo na ginagawa ng mga mag-aaral, guro
o mananaliksik upang magpahayag ng mga Tumpak Ang mga datos ay inilalahad
impormasyon tungkol sa isang paksa. ng tumpak o walang labis at
walang kulang.
● Isinasagawa ito upang makatupad sa isang
pangangailangan sa pag-aaral.
Obhetibo Ang impormasyong nais
● Ang pagsulat na ito ay tumpak, pormal, impersonal, at ibigay at ang mga
obhetibo na itinatakda sa isang tagpuang akademiko. argumentong nais gawin at
hindi lamang nakabatay sa
Kalikasan ng Akademikong Pagsulat
sariling opinyon ng
● Katotohanan manunulat.

○ Ang manunulat ay nakagagamit ng

kaalaman at metodo ng disiplinang Eksplisit Responsibilidad ng
makatotohanan. manunulat na maging
malinaw at
● Ebidensya magkaugnay-ugnay ang
○ Ang manunulat ay gumagamit ng mga iba’t ibang bahagi ng teksto
mapagkakatiwalaang ebidensiya upang gamit ang iba’t ibang
suportahan ang katotohanang kanilang signaling words.
inilahad.

● Balanse Wasto Gumagamit nang wastong

bokabularyo o mga salita
○ Ang manunulat ay gumagamit ng wikang
walang pagkiling, seryoso, at hindi
emosyonal sa paglalahad ng mga Responsable Ang manunulat responsable
makatuwiran sa mga nagsasalungatang sa paglalahad ng mga
pananaw. ebidensya, patunay o ano
mang nagpapatibay sa
Tungkulin o Gamit ng Akademikong Pagsulat kanyang argumento.
Kinikalala niya ang mga
● Ang akademikong pagsulat ay lumilinang ng
hanguan ng impormasyon
kahusayan sa wika.
na kanyang ginamit.
● Ang akademikong pagsulat ay lumilinang ng
mapanuring pag-iisip.
Malinaw na layunin Sa pagtalakay ng manunulat
● Ang akademikong pagsulat ay lumilinang ng mga sa isang paksa, kailangang
pagpapahalagang pantao. Ang akademikong matugunan ang mga
pagsulat ay isang paghahanda sa propesyon. tanong/layunin kaugnay dito.

Iba’t Ibang Katangian ng Akademikong Pagsulat

Malinaw na Pananaw Ang manunulat ay
naglalahad ng sariling punto
de bista batay sa mga ideya
Katangian Paliwanag at saliksik ng iba.

May pokus Ang bawat pangungusap at

Kompleks Ang pasulat na wika ay mas
talata ay kailangang
kompleks kaysa pasalitang
sumusuporta o
wika dahil ginagamitan ito
magkakaugnay sa tesis na
ng mahahabang salita, mas
pahayag.
Lohikal na Organisasyon Ang akademikong papel ay
may introduksyon, katawan,
at kongklusyon. Bawat talata
ay lohikal na nauugnay sa
kasunod na talata.

Matibay na suporta Ang katawan ng talataan ay

kailangang sapat at ito ay
maaaring kapalooban ng
facts, figures, halimbawa,
deskripsyon, karanasan,
opinyon ng mga eksperto at
siniping pahayag o
quotations.

Malinaw na Kumpleto ang

Pagpapaliwanag pagpapaliwanag sa bawat
punto ng manunulat.

Epektibong Pananaliksik Kailangang gumamit ng

napapanahon, propesyonal,
at akademikong hanguan ng
mga impormasyon.

Iskolarling Estilo sa Sa pagsulat ng

Pagsulat akademikong papel,
sinisikap dito ang kalinawan
at kaiklian.

Layunin ng Akademikong Papel

Layunin Paliwanag

Mapanghikayat na Layunin Mahikayat ang mambabasa

na maniwala sa kanyang
posisyon hinggil sa isang
paksa.

Mapanuring Layunin Ipaliwanag at suriin ang mga

posibleng sagot sa isang
tanong at piliin ang
pinakamahusay na sagot
batay sa ilang pamantayan

Impormatibong Layunin Ipinaliliwanag ang mga

posibleng sagot sa isang
tanong upang mabigyan ang
mambabasa ng bagong
impormasyon o kaalaman
hinggil sa isang paksa.
 Panukalang Ito ay proposal na Ito ay dapat na simple
Ikalawang Linggo: Anyo, Gamit, Layunin at Katangian ng
Proyekto naglalayong klaro ang datos at naka
Akademikong Sulatin
makapag panghihikayat
Akademikong Sulatin mungkahi ng
proyektong
● Iba-ibang sulatin na ginagawa gamit ang intelektwal maaaring
na isip. makaresolba ng
● Layuning mapalawak ang kaalaman hinggil sa suliranin o
iba't-ibang larangan at paksa. problema.

● Mahalaga ito sapagkat ito ay ginagamit sa trabahong

papasukin sa hinaharap. Talumpati Ito ay isang Ito ay obhetibo at
sulating maayos ang daloy ng
Iba’t ibang uri ng Akademikong Sulatin nagpapaliwanag ideya.
ng isang paksang
naglalayong
manghikayat,
Akademikong Layunin at Gamit Katangian
tumugod,
Sulatin
mangatwiran at
magbigay ng
Abstrak Ito ay ginagamit sa Ito ay kailangang kabatiran o
pagbubuod ng makatotohanan at kaalaman.
mga akademikong organisado ayon sa
papel tulad ng pagkakasunod-sunod.
Katitikan ng Ito ay ang tala o Ito ay dapat na
tesis, papel
Pulong rekord o pag organisado ayon sa
siyentipiko,
dokumento ng pagkakasunod- sunod
teknikal, lektyur at
mga ng mga puntong
report.
mahahalagang napag-usapan at
punto ng inilahad makatotohanan.
Sintesis Ito ay ginagamit sa Ito ay nararapat na sa isang
pagbubuod ng maliwanag at pagpupulong.
tekstong naratibo organisado ayon sa
tulad ng maikling pagkakasunod- sunod
Posisyong Ito ay naglalayong Ito ay nararapat na
kwento. ng pangyayari sa
Papel maipaglaban kung maging pormal at
kwento.
ano ang tama. Ito organisado ang
ay nagtatakwil ng pagkakasunod-sunod
Bionote Ito ay ginagamit sa Makatotohanan ang kamalian na hindi ng ideya.
pagbubuod ng impormasyon. tanggap ng
personal profile karamihan.
partikular na ang
academic career.
Replektibong Ito ay uri ng Ito ay kalimitang
Sanaysay sanaysay kung personal at nasa
Memorandum Ito ay ginagamit Ito ay dapat organisado saan nagbabalik anyong tuluyan.
upang maghatid at makatotohanan. tanaw ang
ng mensahe o manunulat at
impormasyon ukol nagrereplek.
sa gaganaping Nangangailangan
pulong o ito ng reaksiyon at
pangyayari. opinyon ng
manunulat.

Agenda Ito ay listahan ng Ito ay nararapat na

mga magiging organisado para sa Pictorial Ito ay isang sulatin Ito ay kadalasang
paksa sa isang maayos na daloy ng Essay na nakatutok sa personal, simple, at
pagpupulong pagpupulong. isang tema kung epektibo.
saan mas
maraming larawan
kaysa sa salita.
Lakbay na Ito ay isang Ito ay personal at
Sanaysay sanaysay na hindi kalimitang
lamang tungkol sa nakapang-aakit ng
paglalakbay kundi mambabasa.
ito ay maaari ring
tungkol sa
natuklasan o
nalaman ng
manunulat ukol sa
lugar na
napuntahan.
 Ik

Ikatlong Linggo: Anyo, Gamit, Layunin at Katangian ng 4. Kinikilala ang mambabasa

Akademikong Sulatin
5. Inuuna ang mahahalagang impormasyon
Bionote
6. Binabanggit ang degree kung kinakailangan at ang
● Nabuo ang bionote sa mga salitang Griyegong bio na mataas na degree ang unang isinusulat
nangangahulugang “buhay” at graphia na ang ibig
7. Makatotohanan ang mga impormasyon
sabihin naman ay “tala”.
8. Binibigyang-tuon ang mga mahahalagang tagumpay
○ Kapag pinagsanib ang dalawang salita ay
nabuo ang biography na isang mahabang
salaysay ng buhay ng isang tao. Nagmula
rito ang bionote.

● Isang maikling deskripsyon tungkol sa may-akda na

binubuo ng dalawa hanggang tatlong pangungusap o
isang talata lamang na madalas ay kalakip ng artikulo
o akdang isinulat ng taong pinatutungkulan.

● Isinusulat ang bionote upang ipaalam ang karakter

maging kredibilidad ng isang tao sa larangang
kanyang kinabibilangan.

● Sa isang bionote, sinisiksik ang mga impormasyon sa

paglalahad at itinatampok lamang ang mga highlights
ng kabuuan ng pagkakakilanlan.

● Sa talambuhay (autobiography) naman, detalyadong

isinasalaysay ang mga impormasyon hinggil sa buhay
ng isang tao. Samantala, ang curriculum vitae na
tinatawag ding biodata ay naglalaman ng mga
personal na impormasyon na ginagamit sa
paghahanap ng mapapasukang trabaho.

Layunin at Gamit ng Bionote

➔ Ginagamit para sa personal profile ng isang tao, tulad

ng kanyang academic career at iba pang
impormasyon tungkol sa kanya.

Nilalaman ng Isang Bionote

➔ Personal na impormasyon (Pangalan, edad, petsa, at

lugar ng kapanganakan)

➔ Kaligirang pang-edukasyon (paaralan, digri, at

karangalan kung kinakailangan)

➔ Ambag sa larangang kinabibilangan (kontribusyon at

adbokasiya) Seminar/Kapulungang dinaluhan

➔ Dating pinagtrabahuan kung mayroon man

➔ Kasalukuyang katungkulan

Katangian sa Pagsulat ng Isang Mahusay na Bionote

1. Tiyak ang layunin

2. Maikli ang nilalaman

3. Gumagamit ng pangatlong panauhang pananaw

 Ikalimang Linggo: Abstrak
● Malaki ang papel na ginagampanan ng pananaliksik
sa buhay ng tao sapagkat humahantong ito sa mga
kaalaman na tumutugon sa pangangailangan ng
sangkatauhan mula sa gamot, teknolohiya, batayan
ng mga desisyon at marami pang iba.
● Ang pananaliksik ay isang sistematiko, obhetibo, at
mapagsuring proseso ng pangangalap ng mga
totoong impormasyon. Dahil dito, masusi at may mga
hakbang na sinusunod upang mabuo ang isang
sulating pananaliksik. Nagsisimula ito sa
pamamagitan ng paghahanap ng isang mananaliksik
ng mga kaalaman mula sa mga aklatan at sari-saring
sanggunian.
➔ Ang isang epektibong abstrak ay binubuo ng 200-250
na mga salita, isang talata na may kaisahan, at
nauunawaan ng target na mambabasa.
➔ Ang abstrak ay sinusulat sa pandiwang pangnagdaan
o perpektibo.
➔ Hindi nagtataglay ng mga sanggunian ang abstrak at
hindi rin isinusulat nang hindi tapos ang manuskrito.
Sa pagsulat ng abstrak tandaan ang mga sumusunod na
hakbang:
➔ Basahin mabuti ang buong manuskrito. Hanapin ang
mga tiyak na bahagi:

Abstrak ◆ suliranin, layunin, metodolohiya, resulta,

● bilang isang sulating akademiko ay maikling buod ng
pananaliksik, artikulo, tesis, disertasyon, rebyu,
proceedings, at papel-pananaliksik na naisumite sa
komperensiya at iba pang gawain.
konklusyon, at rekomendasyon.
➔ Pagkatapos mabasa, isulat ang unang draft ng papel
na ikinokonsidera ang mga mahalagang bahagi ng
abstrak na nabanggit sa itaas.

● Makikita ito sa simula pa lamang ng manuskrito ➔ Huwag tahasang kopyahin ang mga pangungusap
ngunit itinuturing ito na may sapat ng impormasyon bagkus ito ay ilahad sa ibang paraan na hindi
kung kaya maaaring mag-isa o tumayo sa kanyang nawawala ang kahulugan.
sarili. ➔ Rebisahin ang unang draft upang maiwasto ang
● ay naglalaman ng pamagat ng pananaliksik, anumang kahinaan tulad hindi organisadong mga
gayundin kung kailan, paano, at saan nagmula ang ideya, at kamalian sa gramatika at mekaniks.
problemang kinakaharap kung kaya kailangan ng ➔ Basahin at iwastong muli ang pinal na kopya.
pananaliksik, malinaw na pakay o layunin ng isang
manunulat, pokus o paksang binigbigyang-diin o
empasis, pangkalahatang metodolohiyang ginamit,
resulta o kinalabasan ng pag-aaral, konklusyon, at
implikasyon.

Dalawang uri ng Abstrak

Deskriptibong abstrak

● maiksi lamang na uri ng sulatin.

● Kadalasang binubuo lamang ito ng isang daan o

kulang isang daan na mga salita at walang
konkretong buod o resulta ng isang sulatin ang
mababasa sa uri ng abstrak na ito.

Impormatibong abstrak

● ay nagtataglay ng halos lahat ng elemento ng

abstrak.

● Detalyado at malinaw ang mga impormasyon na

makikita sa babasahing ito kaya higit na
kapaki-pakinabang para sa mga magbabasa nito.

● Kumpleto ito at binubuo ng halos dalawang daan at

limampung salita o higit pa.
 Ika Anim na Linggo: Buod at Sintesis Mga Uri ng Sintesis

Buod ● Background Synthesis

● Tala ng isang indibidwal, sa sarili niyang pananalita, ○ Nangangailangang pagsama-samahin ang

ukol sa kanyang mga narinig o nabasang artikulo, mga sanligang impormasyon ukol sa isang
balita, aklat, panayam, isyu, usap-usapan at iba pa. paksa.
Siksik at pinaikling bersiyon ito ng teksto.
● Thesis-Driven Synthesis.
Mga Kinakailangan sa Pagsulat ng Buod
○ Halos katulad lamang ito ng background
● Kailangan ang isang buod ay tumatalakay sa synthesis ngunit magkaiba lamang sila ng
kabuuan ng orihinal na teksto. pagkatuon.

● Kailangang nailalahad ang sulatin sa pamamaraang ● Synthesis for the Literature

nyutral o walang kinikilingan.
○ Ginagamit ito sa mga sulating pananaliksik.
● Kailangan ang sulatin ay pinaiksing bersyon ng
Mga Katangian ng Mahusay na Sintesis
orihinal at naisulat ito sa sariling pananalita ng
gumawa. ● Nag-uulat ng tamang impormasyon mula sa mga
sanggunian at gumagamit ng iba’t ibang estruktura at
Mga Katangian ng Isang Mahusay na Buod
pahayag.
● Nagtataglay ng obhetibong balangkas ng orihinal na
● Nagpapakita ng organisasyon ng teksto na kungsaan
teksto
madaling makikita ang mga impormasyong
● Hindi nagbibigay ng sariling ideya at kritisismo nagmumula sa iba’t ibang sangguniang ginagamit.

● Hindi nagsasama ng mga halimbawa, detalye, o ● Nagpagtitibay nito ang nilalaman ng mga
impormasyong wala sa pinaghanguang akda at napapalalim nito ang pag-
unawa ng nagbabasa sa mga akdang pinag-
● orihinal na teksto
ugnay-ugnay.
● Gumagamit ng mga susing salita
Mga hakbang sa Pagsulat ng Sintesis
● Gumagamit ng sariling pananalita ngunit napapanatili
1. Isulat ang unang burador
ang mensahe
2. Ilista ang sanggunian
● Pumili ng mga naaayong sanggunian batay sa layunin
at basahin ng mabuti 3. Isulat ang pinal na sintesis

● ang mga ito 4. Rebisahin ang sintesis

● Buuin ang tesis ng sulatin

● Bumuo ng plano sa organisasyon ng sulatin Mga 1/3

ng teksto o mas maikli pa rito ang buod

Sintesis

● Ito ang paggawa ng koneksyon sa pagitan ng dalawa

o higit pang mga akda o sulatin.

● Isa itong pagpapaikli ng mgapangunahing punto,

kadalasan piksyon. Karaniwang hindi lalampas sa
dalawang pahina.

Mga Anyo ng Sintesis

● Explanatory na Sintesis

○ Isang sulating naglalayong tulungan ang

mambabasa o nakikinig na lalong
maunawaan ang mga bagay na tinatalakay.

● Argumentative na Sintesis.

○ Ito ay may layuning maglahad ng pananaw

ng sumusulat nito.
 Ikapitong Linggo: Panukalang Proyekto
Panukalang Proyekto
● ay isang nakasulat na mungkahi at siyang ihaharap
sa mga taong makatutulong sa pagkamit ng layunin
para sa pamayanan.
Panimula
● ang unang bahagi ng iyong panukalang proyekto.
● Dito tutukuyin ang kaukulang pangangailangan ng
pamayanan napagbabatayan ng layunin ng iyong
proposal.
● Dapat na maikli lamang ngunit malinaw at direkta ang
punto. Dapat na nakapaloob dito ang paglalarawan
ng iyong pamayanan at kung paanong makatutulong
sa pangangailangan ng pamayanan ang panukalang
proyektong iyong ibinigay.
➔ Sa pagbuo nito tukuyin ang tagal ng panahon na
gugugulin para sa bawat gawain upang malaman
kung gaano katagal ang gugugulin mong panahon sa
buong proyekto.
➔ Sa pagplano nito, dapat na nakasaad ang halagang
gagastusin. Ang badyet ay talaan ng gastusin upang
makamit ang iyong mga layunin.
Dapat Tandaan sa Paghahanda ng Badyet
1. Gawing simple at malinaw ang iyong badyet.
2. Ayusing mabuti ang iyong panukala.
Pagpangkat-pangkatin ang mga gastusin ayon sa
klasipikasyon ng mga ito.
3. Gumawa ng pag-aaral ng mga ahensiyang
nagtataguyod ng mga proyekto at alamin ang mga
bagay na kailangan sa panukala at ang halagang
kanilang tinutustusan upang makasama ang iyong
panukala sa kanilang itataguyod.
4. Ihanda ang iyong badyet hanggang sa huling
sentimo.
5. Siguraduhing tama ang lahat ng kukuwentahin.
Mangangahulugan ito ng iyong integridad at
karapat-dapat na pagtitiwala para sa iyo.
Balangkas ng Panukalang Proyekto
Balangkas ng Isang Simpleng Panukalang Proyekto
Pamagat
● kadalasan pinaikling bahagi ng ulat-panukala o ang
pangangailangan
Nagpadala o Proponent
● ang iyong pangalan bilang manunulat ng proposal at
ang Petsa — ang araw kung kailan mo isusumite ang
iyong panukala at ang haba ng panahong gugugulin
sa pagkompleto ng proyekto
Badyet o Pondong Kinakailangan
● ang kalkulasyon ng halagang gugugulin para sa
proyekto
Pagpapahayag ng Suliranin o Rasyunal
● ang pangangailangan at dahilan kung bakit ito
kailangang matugunan na nakasaad sa isang
saknong at may wastong pamagat
Deskripsiyon ng Proyekto
● inilalarawan sa bahaging ito ang proyektong gagawin
Layunin ng Proyekto
● kung ano ang nilalayong gawin ng proposal
Kasangkot sa Proyekto
● Iniisa-isa ang mga taong may gampanin sa
proyektong gagawin
Kapakinabangang Dulot
● ang katapusan, kung saan nakasaad ang mga taong
makikinabang sa proyekto at kung ano ang kanilang
mapapala dito.
Plano ng Gawain o Talakdaan at Estratehiya
● ang mga hakbang na pinaplano mong gawin at ang
panahong gugugulin upang matapos ang proyekto