Demografia

Osobne artykuły: Demografia Polski i Polacy.

Ludność Polski
Rok Ludność Rok Ludność
1846 11 107 000 1970 32 642 000
1911 22 110 000 1978 35 061 000
1921 27 177 000 1988 37 879 000
1931 32 107 000 1990 38 183 000
1938 34 849 000 1995 38 610 000
1946 23 930 000 2000 38 654 000
1950 25 008 000 2005 38 191 000
1960 29 776 000 2010 37 774 078

Wykres liczby ludności Polski w

latach 1946–2008 (w tysiącach)
Liczba ludności Polski w latach
1946–2009[127] (w tysiącach)

Liczba mieszkańców powiatów. Wielkość powiatu

pokazuje liczbę jego mieszkańców, z pewnym przybliżeniem. Każdy kolor to 1/5 całkowitej
liczby powiatów.

W okresie kształtowania się państwowości Polska obejmowała swym zasięgiem ziemie o

powierzchni ponad ćwierć miliona km² z przeszło milionem mieszkańców. Za czasów
Kazimierza Wielkiego obszar państwa (około 270 tys. km²) zamieszkiwało ponad 2,5 mln
osób. Unia z Litwą przyniosła radykalny przyrost demograficzny i terytorialny. Za czasów
Batorego obszar państwa zbliżył się do 1 mln km², a ludność w końcu XVI wieku
prawdopodobnie osiągnęła 9 milionów. W chwili utraty niepodległości wielonarodowościowe
państwo liczyło co najmniej 13–14 mln mieszkańców, przy czym przez cały okres wspólnej
państwowości z Litwą znaczną część ludności stanowiły osoby posługujące się innym
językiem niż polski (w końcu XVIII wieku było ich ok. 60%). Po odzyskaniu niepodległości
w granicach Polski znalazło się kilka milionów osób o innej niż polska narodowości, tak więc
Polska przed II wojną światową była krajem wielonarodowościowym, gdzie mniejszości
stanowiły powyżej 30% ludności. W okresie między 1921, a wybuchem II wojny światowej
liczba ludności wzrosła z 27,2 mln do 35,2 mln. Jednak zmiany granic Polski po wojnie oraz
przesiedlenia sprawiły, że obecnie Polska jest krajem nieomalże jednolitym etnicznie.
Wszystkie mniejszości narodowe łącznie nie przekraczają 3% ludności.

Po II wojnie światowej w Polsce zanotowano niespotykany nigdzie indziej (poza ZSRR)

przyrost naturalny. W latach 50. XX wieku w Polsce przybywało ponad 500 tys.
mieszkańców rocznie (tyle osób zamieszkiwało wówczas w Krakowie). Przyczyną tak dużego
przyrostu naturalnego był ogromny ubytek ludności w czasie wojny (według różnych źródeł
od 6 do 10 mln). Kolejny wyż demograficzny przyszedł z początkiem lat 70. oraz na początku
lat 80. (zbliżenie się członków rodzin w czasie stanu wojennego). Od końca lat 80. przyrost
naturalny drastycznie spadł, by na początku XXI wieku zejść poniżej zera. Obecnie znów
notuje się nieznacznie większą liczbę urodzeń, gdyż w okres prokreacji wchodzi wyż
demograficzny lat 70. Ponadto od kilku lat obserwuje się prorodzinną politykę państwa
(„becikowe”, ulgi podatkowe), a także kobiety, które odłożyły rodzicielstwo w latach 90. na
rzecz kariery rodzą dzieci. Niemniej jednak z Polski do krajów UE wyemigrowało (według
różnych szacunków) od 500 tysięcy do ponad 2 milionów młodych ludzi, którzy pragną
założyć rodziny w nowym miejscu zamieszkania. W ostatnich latach ludność Polski
ustabilizowała się na poziomie 38,1 mln osób (w okresie od X 2006 do III 2009 liczba ta
wahała się w wąskim przedziale 38,11–38,14 mln[128]). Według prognoz GUS z 2010 roku,
liczba ludności w Polsce w 2030 miała wynieść ok. 36,8 mln[129]. W 2008 i 2009 roku nastąpił
wzrost liczby urodzeń. W 2008 roku w Polsce urodziło się 414 tys. dzieci, a w 2009 roku 418
tys.[129]

Przyrost naturalny jest zróżnicowany regionalnie. Przyczyniają się do tego konteksty

historyczne i społeczne – np. na Górnym Śląsku występuje jedna z najwyższych w kraju
dzietność na kobietę, a mimo to ludność tego województwa się zmniejsza. Spowodowane jest
to znacznymi migracjami, głównie starszych osób, które w latach 70. przybyły tu do pracy w
przemyśle, a teraz na emeryturze wracają w swoje rodzinne strony. Z kolei Warszawa jest
miastem w Polsce, o ujemnym przyroście naturalnym, a mimo to z powodu migracji liczba
ludności miasta rośnie. Obszarami o najwyższym przyroście naturalnym pozostają
Małopolska, województwa północne i wschodnie (wyjątkiem jest tutaj województwo
podlaskie), a najniższy i ujemny przyrost naturalny odnotowuje się w województwach
zachodnich (z wyjątkiem Wielkopolski i Pomorza Zachodniego, gdzie przyrost jest dodatni) i
centralnych, w szczególności w łódzkim.

Największą gęstością zaludnienia charakteryzują się gminy miejskie (np. Legionowo). W

skali regionów gęstość zaludnienia jest najwyższa w województwie śląskim a najniższa w
województwie podlaskim (6,3 raza mniejsza niż w śląskim) (Stan zaludnienia województw w
2014 roku).

Narodowości oraz grupy etniczne

 Osobny artykuł: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce.
Struktura narodowo-etniczna w
Polsce według spisu ludności z
2021 r.[130][131][132]
Licz
ba (w
Różni Różni
tys.)
ca z ca z
Narodow (w Udzia
2011 2002
ość tym ł
(w (w
jako
tys.) tys.)
jedy
na)
3715 97,67
0 %
Polacy 244 166
(3705 (97,43
8) %)
1,54%
586
Ślązacy[e] (0,61 261 413
(232)
%)
0,47%
[e] 177
Kaszubi (0,04 56 172
(15)
%)
0,35%
133
Niemcy (0,10 15 10
(39)
%)
0,21%
79
Ukraińcy (0,17 28 48
(63)
%)
0,14%
Białorusin 54
(0,11 7 5
i (42)
%)
0,13%
[e] 49
Anglicy (0,01 39 48
(4)
%)
0,07%
Ameryka 25
(0,01 13 23
nie[e] (2)
%)
0,04%
15
Rosjanie (0,03 2 9
(10)
%)
0,03%
Łemkowi 13
(0,02 2 9
e (9)
%)
0,03%
12
Romowie (0,02 5 1
(8)
%)
1,42%
539
Pozostali (1,30 10 249
(494)
%)
 x[j]
Ludność 38
(100% 476 194
ogółem 036
)

Cmentarz tatarski w Kruszynianach. Tatarzy osiedlili się w 18

wioskach na polskich ziemiach królewskich, z łaski Jana III Sobieskiego, otrzymując tytuły
szlacheckie bez wymogu przejścia na katolicyzm, co było niespotykane w Europie w owych
czasach

Polacy posługują się językiem polskim zaliczanym do rodziny języków słowiańskich. Dla
pewnej części Polaków językiem ojczystym jest blisko z nim spokrewniony język kaszubski.
Język polski jest językiem urzędowym Rzeczypospolitej, jakkolwiek prawo gwarantuje
mniejszościom narodowym używanie ich własnych języków, zwłaszcza na obszarach, gdzie
występują ich większe skupiska. W 21 gminach[133] jako pomocnicze języki urzędowe
stosowane są język niemiecki, język kaszubski, język litewski oraz język białoruski (tzw.
gminy dwujęzyczne).

W Narodowym Spisie Powszechnym z 2011 roku narodowość polską zadeklarowało 97,10%

ankietowanych (wliczając osoby deklarujące również drugą narodowość). 887 tys. osób
(2,26%) zadeklarowało dwie narodowości – polską i niepolską, 597 tys. osób (1,55%)
zadeklarowało wyłącznie niepolską narodowość, z czego 46 tys. osób zadeklarowało dwie
niepolskie narodowości. Najbardziej liczne mniejszości narodowe i etniczne stanowią
Ślązacy[e] (847 tys.), Kaszubi (233 tys.), Niemcy (148 tys.), Ukraińcy (51 tys.), Białorusini (47
tys.), Romowie (17 tys.), Rosjanie (13 tys.), Łemkowie (11 tys.), Litwini (8 tys.) i Żydzi (8
tys.)[130].

Istnieją próby wyodrębnienia nowej grupy etnicznej Śląskiej – osobny artykuł Narodowość
śląska.

W Polsce nie obserwuje się masowego napływu imigrantów jak w krajach zachodnich.
Niemniej jednak coraz więcej przedsiębiorstw sprowadza pracowników z zagranicy,
szczególnie z Ukrainy, Białorusi oraz Dalekiego Wschodu (Chiny, Wietnam). Zajmują oni
lukę na rynku pracy powstałą z powodu nasilonej w ostatnich latach emigracji zarobkowej
młodych Polaków. Pojawiają się też, wraz z zagranicznymi przedsiębiorstwami otwierającymi
fabryki w Polsce, zagraniczni pracownicy średniego i wyższego szczebla kierowniczego wraz
z rodzinami, w tym oprócz pochodzących z Europy Zachodniej i Ameryki, także z Azji: Korei
Południowej i Japonii.

Według oficjalnych danych na terytorium Polski legalnie mieszkało w 2012 roku około 5
tysięcy imigrantów z Afryki (posiadacze ważnych kart pobytu). Głównymi krajami
pochodzenia imigrantów z Afryki są kolejno: Nigeria, Tunezja, Egipt, Algieria, Maroko,
Kamerun i RPA[134][135].

Miasta Polski
 Osobne artykuły: Miasta w
Polsce, Aglomeracje w Polsce Warszawa Kraków
i Dane statystyczne o miastach w
Polsce.

Wrocław Łódź

Poznań Gdańsk

Szczecin Bydgoszcz

Lublin Białystok

Katowice Gdynia

Częstochowa Radom

Rzeszów Toruń
 Rozmieszczenie miast w Polsce

Według danych GUS, w Polsce jest 979 miast (według stanu na 1 stycznia 2023)[136].
Najmniej zaludnionym miastem Polski jest Opatowiec liczący 338 mieszkańców,
najludniejsza zaś Warszawa ma około 5237 razy więcej mieszkańców (~1,77 mln – wg stanu
na rok 2018[137]).

Najmniejszą powierzchnię posiada Stawiszyn (0,99 km²) a największą Warszawa

(517,24 km²)[138]. Najmniejszą gęstością zaludnienia charakteryzuje się Krynica Morska (12
osób/km²) a największą Legionowo (3996 osób/km²)[138].

Według większości niezależnych źródeł, największą aglomeracją, obszarem metropolitalnym,

jak i zespołem miejskim w Polsce jest aglomeracja katowicka (w zależności od źródła 2,7 do
5,3 mln mieszkańców), następnie warszawska (2,1 do 2,8 mln mieszkańców), krakowska (0,8
do 1,3 mln mieszkańców) oraz gdańska (ok. 1,2 mln mieszkańców) i łódzka (0,9 do 1,2 mln
mieszkańców)[139][140][141].

Badania przeprowadzone w ramach ESPON wykazały istnienie w Polsce 8 metropolii

(Warszawa – metropolia europejska III rzędu; Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk,
Szczecin i Katowice – IV rzędu).

Poniższa lista przedstawia największe miasta Polski (liczące ponad 100 tys. mieszkańców 31
grudnia 2020)[142][143].

Liczba
Miasto Województwo
mieszkańców

1 1 860 281 mazowieckie

Warszawa

2 800 653 małopolskie

Kraków
3 Wrocław 672 929 dolnośląskie

4 670 642 łódzkie

Łódź
 Liczba
Miasto Województwo
mieszkańców

5 546 859 wielkopolskie

Poznań
6 Gdańsk 486 022 pomorskie

7 396 168 zachodniopomorskie

Szczecin
8 Bydgoszcz 337 666 kujawsko-pomorskie

9 334 681 lubelskie

Lublin
10 294 242 podlaskie
Białystok
11 285 711 śląskie
Katowice
12 Gdynia 244 969 pomorskie

13 Częstocho 217 530 śląskie

wa

14 209 296 mazowieckie

Radom
15 198 609 podkarpackie
Rzeszów
16 Toruń 198 273 kujawsko-pomorskie

17 197 586 śląskie

Sosnowiec
18 Kielce 186 894 świętokrzyskie

19 Gliwice 177 049 śląskie

20 Zabrze 170 924 śląskie

warmińsko-
21 170 225
Olsztyn mazurskie

22 Bielsko 169 756 śląskie

-Biała
23 Bytom 163 255 śląskie

24 Zielona 140 002 lubuskie

Góra
25 Rybnik 137 128 śląskie

26 Ruda 136 423 śląskie

Śląska
 Liczba
Miasto Województwo
mieszkańców
27 127 387 opolskie
Opole
28 Tychy 126 871 śląskie

29 Gorzów 119 964 lubuskie

Wielkopolski
warmińsko-
30 118 582
Elbląg mazurskie

31 Dąbrowa 118 285 śląskie

Górnicza
32 118 268 mazowieckie
Płock
33 109 971 dolnośląskie
Wałbrzych
34 108 561 kujawsko-pomorskie
Włocławek
35 Tarnów 107 498 małopolskie

36 Chorzów 106 846 śląskie

37 Koszalin 106 235 zachodniopomorskie

Polonia i Polacy za granicą

Osobne artykuły: Polonia i Diaspora polska.

Parada 3-majowa w Chicago, 1985

Oprócz populacji krajowej jest to szeroko rozumiana Polonia oraz rdzenni mieszkańcy
terytoriów niegdyś w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, a znajdujących się obecnie poza
granicami kraju. Polacy żyją w dużych liczbach na Białorusi, Litwie, Ukrainie, w Czechach,
Rosji (są tam m.in. historycznie rozproszeni po Syberii, z koncentracją w Jakucji), w
Kazachstanie (z powodu radzieckich zesłań), Niemczech (468 tys. w roku 2011), Francji,
Wielkiej Brytanii (916 tys. na koniec roku 2015[144]) i w większości państw Europy
Zachodniej oraz w Skandynawii (Polacy są najliczniejszą grupą obcokrajowców na Islandii),
w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, w Ameryce Południowej (szczególnie w Brazylii i
Argentynie), a także w Australii.
Przez wiele dekad, Polacy emigrowali przeważnie do Stanów Zjednoczonych, Kanady, oraz
Australii. W dużej mierze są zintegrowani tamże, nadając w odczuwalnej mierze polskość
miejscowej mozaice społecznościowej, podobnie jak kiedyś Polska była mozaiką ludów.

Polacy na świecie to również liczna grupa pracujących zarobkowo, w XXI wieku głównie w
Wielkiej Brytanii, Niemczech, Irlandii i Holandii.

Wyznania religijne

Osobny artykuł: Kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce.

Klasztor o. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie –

centrum pielgrzymek w Polsce

Za członków poszczególnych Kościołów i związków religijnych przyjmuje się zazwyczaj

osoby, które w stosunek członkostwa weszły (np. poddane obrzędowi chrztu), nawet jeżeli w
okresie późniejszym straciły związek z Kościołem (związkiem wyznaniowym) i religią. Dane
statystyczne sporządzone są wyłącznie na podstawie oficjalnej dokumentacji Kościołów i
zarejestrowanych organizacji religijnych, które to dane zbierane są przez Główny Urząd
Statystyczny (GUS). Weryfikacją tego obrazu są dane zbierane podczas powszechnych
spisów statystycznych oraz badań spójności społecznej opartych na deklaracjach
reprezentatywnej grupy osób prowadzone również przez GUS[145]. Podczas spisu ludności w
2021 zadano pytanie o wyznanie, na które odpowiedziało 79,43% respondentów[9].

Największą wspólnotę religijną stanowi Kościół katolicki, do którego należy około 27,1 mln
wiernych (2021)[9], co oznacza, że z kościołem w obrządku rzymskokatolickim identyfikuje
się 71,3% mieszkańców Polski. Według autodeklaracji respondentów GUS w 2018 roku za
katolików uważa się około 93,5% populacji[145], a światopogląd 45% Polaków w pełni
pokrywa się z doktryną Kościoła katolickiego[146]. W Polsce regularnie praktykuje około 50%
wszystkich wierzących[145][146]. Najbardziej religijnymi diecezjami są diecezje: diecezja
tarnowska (71,3%), diecezja rzeszowska (64,3%) i diecezja przemyska (60,4%) natomiast
najmniej religijnymi są diecezja szczecińsko-kamieńska (24,1%), diecezja łódzka (24,5%) i
diecezja koszalińsko-kołobrzeska (25,0%)[147]. Kościół greckokatolicki liczy 55 tys. wiernych,
Kościół ormiańskokatolicki 670, Kościół neounicki 124 osoby[148]. Z tradycji katolickiej
wywodzi się starokatolicyzm, do którego należy 44 tys. wiernych[148] (Kościół Starokatolicki
Mariawitów – 22,8 tys. wiernych, Kościół Polskokatolicki – 18,1 tys. wiernych, Kościół
Katolicki Mariawitów – 1,8 tys. wiernych, Polski Narodowy Katolicki Kościół – 1,2 tys.
wiernych, Kościół Starokatolicki w RP – 254 wiernych w 2017 roku)[148]. Obok
starokatolików działalność prowadzą grupy tradycjonalistów katolickich (Bractwo Kapłańskie
Świętego Piusa X i sedewakantyści).

Wspólnoty tradycji prawosławnej liczą 506.1 tys. wiernych (Polski Autokefaliczny Kościół
Prawosławny – 504,4 tys., Wschodni Kościół Staroobrzędowców w RP – 1006 osób,
Staroprawosławna Cerkiew Staroobrzędowców – 624 osób)[148]. W Polsce mieszkają także
przedstawiciele przedchalcedońskich Kościołów wschodnich (Apostolski Kościół Ormiański
– 335 wiernych, Koptyjski Kościół Ortodoksyjny)[149].